Colloquium
Colloquium dinsdag 4 oktober 2011 Katho Kortrijk Thuisloosheid, van signaal naar een gezamenlijke regiostrategie ?
E17 Parkeer je wagen gratis op de park en ride parking recht tegenover de Kinepolis.
P+R
KinEPolis
Bij het verlaten van de parking herkent de kaartlezer de KATHO studenten, je kan gratis de parking verlaten.
nned President Ke
Laat je parkeerticket valideren bij het onthaal ‘t Forum.*
ylaan
Doe dit 10 keer en KATHO trakteert je op een Kinepolisticket!
KoRtRijK
* Enkel voor studenten en personeel van KATHO.
Doorniksesteen
Met logistieke ondersteuning van de Katho - Met steun van de provincie West-Vlaanderen
kaartje parkeren.indd 2
· Programma · Leden stuurgroep thuisloosheid · Realisaties van de stuurgroep thuisloosheid : 7 projectfiches 1. Knelpuntregistratie en bezoekronde 2. Pool onbewoonbaarverklaring 3. Nachtopvang 4. Multidisciplinair crisisoverleg 5. Trajectbegeleiding 6. Bufferwoningen 7. Wooncirkel De wooncirkel als werkinstrument · Inspirerende voorbeelden uit Europa Powerpointpresentatie Freek Spinnewijn · ‘Speerpuntacties voor een regionale strategie thuisloosheid’ Discussienota Powerpointpresentatie Nele Hofman · Deelnemerslijst
INHOUD DEELNEMERSMAP
INHOUD DEELNEMERSMAP
programma
8u30
Onthaal met koffie
9u00
Verwelkoming door Ann-Sophie Maes, coördinator vzw Welzijnsconsortium Zuid-West-Vlaanderen
9u10 Schets van de verschillende realisaties door de stuurgroep Thuisloosheid 10u00 Inspirerende voorbeelden uit Europa: dhr. Freek Spinnewijn, Directeur Feantsa, Europese Federatie van organisaties die met thuisloze mensen werken 10u45 Pauze 11u00 Speerpunten voor de regio: voorstelling regiostrategie door mevr. Nele Hofman, Directeur Maatschappelijke Dienstverlening OCMW Kortrijk 11u30
Van uitdaging naar actie met de regio,
Panelgesprek en getuigenis: · Christiaan Oyen, getuigenis · Pascal Heytens, Algemeen directeur, CAW Stimulans · Micheline Decuypere, Directeur sociale dienst OCMW Harelbeke · Francis Benoit, Schepen wonen Kuurne · Freek Spinnewijn, Directeur Feantsa · Frank Debaere, kabinetsmedewerker Gedeputeerde De fauw · Rik Desmet, Voorzitter Sociaal Verhuurkantoor De Poort vzw · Karel Maddens, Directeur Sociale huisvestingsmaatschappij ‘De Vlashaard’, Wevelgem Moderator: Orfee Geldhof, eindredacteur radio 2 12u45 Afsluit en afspraken naar de toekomst door Ann-Sophie Maes, coördinator vzw Welzijnsconsortium Zuid-West-Vlaanderen 13u Receptie en broodjes
programma
PROGRAMMA
Naar aanleiding van de vele signalen van veldwerkers uit diverse welzijnsorganisaties die dagelijks in hun praktijk geconfronteerd werden met mensen in een thuisloze situatie, ontwikkelde zich in 2006 een partnerschap tussen verschillende organisaties. Hieronder vindt u een overzichtslijst van de betrokken organisaties en vertegenwoordigers in de stuurgroep: OCMW Kortrijk Caroline Verhaeghe, straathoekwerk
[email protected], 056/24.42.50 Geert De Bolle, team wonen,
[email protected], 056/24.49.37 Nele Hofman, directeur maatschappelijke dienstverlening,
[email protected], 0473/86.26.31 Stad Kortrijk Ciska Vereecke, wooncoördinator,
[email protected], 056/27.84.30 Sonja Acx Bart Verhaeghe, adjunct van de directeur,
[email protected], 056/27.72.70 CAW Piramide Frank Maes, coördinator mannenopvang,
[email protected], 056/21.59.65 CAW Stimulans Annemie Vanhooren, teamcoördinator,
[email protected], 056/53.21.51 Samenlevingsopbouw Paul Meersman, verantw. wonen,
[email protected], 050/39.37.71 Regionaal Crisisnetwerk Kortrijk Liesbet Benoit, coördinator,
[email protected], 056/46.15.68 Welzijnsconsortium Ann-Sophie Maes, coördinator,
[email protected], 056/46.15.66 Liesbet Mullie, stafmedewerker,
[email protected], 056/46.15.64
Leden stuurgroep thuisloosheid
Leden stuurgroep thuisloosheid
1 · knelpuntregistratie en bezoekronde Doelstelling
Startdatum 4 maanden: 15 november 2006 - 15 maart 2007 Projectpartners · Welzijnsconsortium: coördinatie · Partners stuurgroep thuisloosheid en andere diensten: medewerking · Volgende organisaties namen deel aan de registratie: AZ Groeninge, CAW Piramide, CAW Stimulans, Comité Bijzondere Jeugdzorg, vzw de Kier (dekenij Kortrijk), Justitiehuis, dienst begeleid wonen van De Regenboog, CIG Huis Ter Leye, OCMW Kortrijk (sociale dienst/straathoekwerk/woonbegeleiding), vzw Kompas en het RCK (Regionaal crisisnetwerk Kortrijk). · Bezoekronde ifv verkenning intersectorale samenwerking: Justitiehuis, Comité Bijzondere jeugdzorg, Kompas, CIG Huis Ter Leye, Centrum Geestelijke Gezondheidszorg, De Bolster en Psychiatrische Thuiszorg Vesta en de Fender, vzw De Kier, Centrum Overleie, AZ Groeninge, Begeleid wonen De Regenboog. Resultaten · Zowel de registratie als de bezoekronde maken duidelijk dat sector- en dienstoverstijgende uitwisseling, afspraken en samenwerking belangrijk is! · Knelpuntregistratie Na 4 maanden registreren stuurden 13 diensten ons 107 meldingsfiches terug. Enkele cijfers / frappante vaststellingen: · Profiel cliënten: 80 alleenstaanden / 11 gezinnen met kinderen 27 personen zonder domicilie-adres 1/4 is jonger dan 25 jaar · Problematieken 11% psychische problematiek 20% verslavingsprobleem maar gepaste opvang is volzet 22% heeft vooral een huisvestingsprobleem, zonder dat er een andere overheersende problematiek is die eerst moet aangepakt worden. · Inkomen 61% heeft een vervangingsinkomen (OCMW, werkloosheid, invaliditeit) 18% heeft géén inkomen 8,5% heeft werk (laagste inkomens, interim) · Bezoekronde De diensten vanuit de bezoekronde bevestigen de nood om meer intersectoraal samen te werken rond concrete cliëntsituaties. · Deze acties zijn een aanzet geweest tot de opstart van het leeronderzoek ‘multidisciplinair crisisoverleg’ Budget geen extra budget, met reguliere middelen Contactpersoon geen extra middelen, reguliere inzet van personeelstijd Stroomschema Caroline Verhaeghe, 056/24.42.50
1 · knelpuntregistratie en bezoekronde
· Met de kortlopende registratie willen we zicht krijgen op knelpuntsituaties van thuisloosheid. Onder knelpuntsituaties verstaan we ‘huisvesting- en opvangsituaties waar niet onmiddellijk een oplossing voor gevonden werd, maw situaties van dreigende of effectieve dakloosheid.’ · Dertien diensten waren bereid om gedurende vier maand alle vragen naar huisvesting, zonder concrete oplossingen, te registreren. Deze diensten werden achteraf ook bezocht en er werd gepolst in hoeverre intersectorale samenwerking rond concrete knelpuntsituaties mogelijk was.
2 · POOL ONBEWOONBAARverklaring Doelstelling · Naar aanleiding van een reeks sluitingen van logementswoningen groeide de nood aan gecoördineerde samenwerking tussen de stedelijke huisvestingdienst, OCMW en welzijnsactoren om te vermijden dat personen na een onbewoonbaarverklaring dakloos werden. Het onderzoek van Samenlevingsopbouw in 2007 rond ‘ervaringen van kamerbewoners bij een onbewoonbaarverklaring’ toonde de nood aan betere communicatie met en ondersteuning van de betrokken personen.
2007 Projectpartners · Pool onbewoonbaarverklaring :
· Coördinatie: Huisvestingsdienst stad Kortrijk en OCMW Kortrijk, team wonen · Partners: OCMW Kortrijk buurtwerk en straathoekwerk, Ambulante diensten CAW Stimulans en CAW Piramide, RCK(Regionaal Crisisnetwerk Kortrijk)
· Nauwe samenwerking met residentiële voorzieningen CAW’s, OCMW (crisisopvang) en SociaalVerhuurkantoor De Poort Resultaten 2008-2009 Opmaak van een draaiboek bij ‘ongeschikt- en onbewoonbaarverklaringen’ Opmaak van een eenvoudige informatiefolder voor bewoners en hulpverleners Ondersteuning/begeleiding in een 40-tal dossiers 2009-2010 Sterke daling van het aantal sluitingen van kamerwoningen Sporadische aanmeldingen Verschuiving van kamercomplexen naar 1-gezinswoningen Budget geen extra budget, met reguliere middelen Contactpersoon Geert De Bolle, 056/24.49.37 Stroomschema zie ommezijde
2 · POOL ONBEWOONBAARverklaring
Startdatum
STROOMSCHEMA Aanmelding problematiek door -bewoners – wijkagent – buren – OCMW …
Technische onderzoek door medewerker AHROM Brugge
Besluit ondertekend door Burgemeester. (kan ook zonder technisch verslag, op basis van nieuwe Gemeentewet)
verzenden naar eigenaar en bewoners, hebben beiden een periode om in beroep te gaan
Mail naar OCMW (soms ook reeds voor het vooronderzoek…) (bevat de naam + geboortedatum van gedomicilieerde personen) Opstart carroussel Intern opzoeken wie gekend is – sociaal onderzoek (coördinatie momenteel bij team Wonen)
Doorsturen naar : CAW (Annemie Vanhooren; die verder intern uitzoekt…) Achturenhuis (Caroline Verhaeghe; buurthuis + straathoekwerkers) Centrum Overleie (Henk Vandenbroucke) Eventueel naar dichtsbijgelegen dienstencentrum (ouderenzorg)
In het geval van sluiting kamerwoningen : Nathalie Van Asse 0499/532093 (vrouwenopvang CAW Stimulans) Franky Maes 056/ 21.59.65 (mannenopvang CAW Piramide) Annemie Van Hooren 056/ 53.21.51 (mannenopvang CAW Stimulans + jongerenopvang) Wim Delabie 056/ 22.44.90 (Jongerenopvang De Link) Leen Dewitte 056/24.41.01 (vzw De Poort)
In permanent overleg met dienst Huisvesting
Coördinerende taak Wie doet wat voor wie … Overleg en opvolging
STROOMSCHEMA
Vooronderzoek door medewerkers Dienst Huisvesting (Mieke of Eddy)
3 · NACHTOPVANG Doelstelling
Startdatum · eerste jaar: 2008-2009 (3 maand), locatie: De Korenbloem · tweede jaar: 2009-2010 (4 maand), locatie: De Korenbloem · derde jaar: 2010-2011 (4 maand), locatie: voormalig dagziekenhuis AZ Groeninge · toekomst: voor de komende 2 jaar (2011-2012 en 2012-2013) financiële engagementen van Provincie, Stad, OCMW voor de organisatie van 4 maand winteropvang . Projectpartners · Financiering door Stad Kortrijk, OCMW Kortrijk en Provincie West-Vlaanderen ter aanwerving · Ter beschikking stelling van locatie door woon- en zorgcentrum St. Vincentius (sinds 2010) · CAW Stimulans/CAW Piramide, OCMW Kortrijk straathoekwerk: Inhoudelijke en praktische uitvoering + teamondersteuning · Ondersteuning partners: Welzijnsconsortium, Samenlevingsopbouw, politie Kortrijk, Lions Kortrijk, De Kier, Voedselbank. · Inzet van 28 vrijwilligers Resultaten · Enkele kerncijfers van de voorbije 3 experimenten: 2008-2009 (3 maand)
2009-2010 (4 maand)
2010-2011 (4 maand)
Aantal verschillende personen
51
56
96
Gemiddelde bezetting op 10 bedden
7
5
8,7
47 mannen 3 vrouwen 1 baby
47 mannen 7 vrouwen 2 kinderen
77 mannen 13 vrouwen 6 kinderen
697
589
1018
44 weigeringen in totaal, niet enkel owv volzet.
26
48
Geslacht/kinderen
Totaal aantal overnachtingen Aantal weigeringen wegens volzet
· Enkele bijkomende cijfers van de nachtopvang 2010-2011 · grootste leeftijdsgroep: 20 tot 29 jarigen (44 personen, 45,8%). · Het grootste deel van de bezoekers is Belg (53 personen, 55,2%), · De meeste personen zijn afkomstig uit de regio Kortrijk (59 personen, 61,4%). · Uit de evaluatie van de voorbije jaren (2009-2011) blijkt : · We merken dat het overgrote deel van de bezoekers van de nachtopvang (terug) doorstroomt naar de reguliere hulpverlening. De nachtopvang heeft als het ware een trampoline effect. · Het aantal verschillende personen die zich aanmelden, de gemiddelde bezetting en het totale aantal overnachtingen liggen dit jaar hoger dan vorige jaren. Door het hogere aantal overnachtingen zien we eveneens een stijging in het aantal weigeringen wegens volzet. · Wat betreft de nationaliteit, de regio waarvan men afkomstig is en de problematiek van de gebruikers van de nachtopvang, zien we zowel dit jaar als vorige jaren gelijklopende cijfers. · Op dit moment lijkt een aanbod van 10 bedden net voldoende te zijn voor Kortrijk (met een uitbreiding naar 15 bedden bij een winternoodplan) · Alarmerend is de grote groep jongvolwassenen (20-29j) die beroep doet op de nachtopvang. · Het laatste jaar vinden meer vrouwen de weg naar de nachtopvang.
3 · NACHTOPVANG
· Met de nachtopvang voorzien we noodopvang tijdens de nachtelijke uren, voor personen die dakloos zijn en niet terecht willen of kunnen in het bestaande netwerk van opvanginitiatieven. De nachtopvang staat los van hulpverlening. Men biedt hulp aan volgens het bed-bad-brood principe. · Er zijn 10 bedden (met een uitbreiding naar 15 bedden tijdens het winternoodplan). · Iedere persoon kan 5 nachten op 8 terecht in de nachtopvang. · De nachtopvang staat open voor iedereen, ongeacht nationaliteit, verblijfsstatuut, of problematiek,..
Budget · Personeel- en werkingskosten: Financiering Stad, OCMW, Provincie (elk 1 17.000): 1 51.000 voor één halftijdse coördinatiefunctie en twee voltijdse nachtpermanenten. · Vrijwilligersinzet: 28 vrijwilligers, 1680 uren vrijwilligerswerk · Reguliere personeelsinzet voor de ondersteuning van het project (teamondersteuning en dagelijks bestuur): CAW Stimulans/Piramide, OCMW Kortrijk straathoekwerk Contactpersoon Rudy Schollaert, 056/35.78.51 Caroline Verhaeghe, 056/24.42.50
4 · Multidisciplinair CRISISOVERLEG Doelstelling · Via het crisisoverleg willen we zoeken naar concrete oplossingen voor acute crisissituaties vanuit het Regionaal Crisisnetwerk Kortrijk. Dit gebeurt via een crisispool met vertegenwoordigers uit verschillende sectoren die binnen de 48u samenkomt en de situatie gezamenlijk bekijkt. Startdatum
Projectpartners · Fase 1: · RCK: voorzitter crisisoverleg · Welzijnsconsortium: Coördinatie leeronderzoek · Engagementen partners crisisoverleg: CAW Stimulans, CAW Piramide, OCMW Kortrijk team wonen en straathoekwerk, De Regenboog, Kompas, Beschut Wonen de Bolster. · Ter beschikking stellen van 2 crisiskamers door OCMW Kortrijk · Fase 2: · RCK en Welzijnsconsortium: Coördinatie crisisoverleg · Uitbreiding partners: Psychiatrisch ziekenhuis H. Familie, AZ Groeninge, Kortrijkse voorzieningen voor personen met een handicap, Groep Ubuntu Resultaten 2008 april – dec.
2009 Jan – dec
2010 Jan – dec
2011 Jan – aug
Aantal crisisoverleggen
11
12
10
13
Aantal cliëntsituaties
12
12
11
13
Aantal opvolgoverleggen
3
7
9
27
· Zowel de registratie als de bezoekronde maken duidelijk dat sector- en dienstoverstijgende uitwisseling, afspraken en samenwerking belangrijk is! · De cliëntsituaties op een crisisoverleg tonen duidelijk de nood aan intersectoraal overleg om tot concrete oplossingen te komen op korte én middellange termijn. · De meerwaarde van een crisispool wordt door alle partners onderschreven. Partners zijn bereid om grenzen te verleggen indien er sprake is van gedeelde zorg en verantwoordelijkheid. Budget · Geen extra budget, Reguliere personeelsinzet van de partners in het crisisoverleg · Ter beschikking stellen van 2 crisiskamers door OCMW Kortrijk Contactpersoon Liesbet Benoit (RCK) 056/46.15.68 Liesbet Mullie (Welzijnsconsortium) 056/46.15.64
4 · multidisciplinair CRISISOVERLEG
experiment gekoppeld aan een leeronderzoek verlenging engagementen partners tot september 2012 en uitbreiding van partners
· Fase 1: april 2008 – dec 2008 · Fase 2: sinds jan 2009
5 · TRAJECTBEGELEIDING Doelstelling · Vanuit het crisisoverleg merkten we dat er meer nood was aan een vaste contactpersoon die het traject voor en na een crisisoverleg met de cliënt en de betrokken diensten nauw opvolgt. De trajectbegeleider is de ondersteuningsfiguur voor cliënten in crisis. Zij ontwikkelt samen met de betrokkene en de verschillende diensten een gepast toekomsttraject. De trajectbegeleider volgt de afspraken van het afgesproken traject verder op en blijft de nodige aandacht hebben voor de wensen en noden van de persoon
september 2010 tot september 2012: tijdelijk project - ‘zorg dragen in crisis’ met als doel te komen tot een eigen, overdraagbare methodiekontwikkeling Projectpartners · Dagelijks bestuur RCK (RCK, CAW directie, Welzijnsconsortium): Coördinatie van het project · Trajectbegeleider sluit aan bij coördinator van het RCK · Vertegenwoordigers van de crisispool: OCMW Kortrijk, CAW Stimulans, CAW Piramide, Groep Ubuntu, Kompas, Beschut Wonen De Bolster, H. Familie, AZ Groeninge, Kortrijkse voorzieningen voor personen met een handicap, RCK, Welzijnsconsortium. Deze personen zijn naast de contactpersonen in de uitvoering van concrete trajecten ook betrokken bij de evaluatie en bijsturing van het project via werkoverleggen. Resultaten sept. 2010- dec. 2010
jan 2011-aug 2011
Opgestarte trajectbegeleidingen
4
9 waarvan 1 koppel
Aantal opvolgoverleggen
6
27
· Door de trajectbegeleiding wordt er sterk aanklampend gewerkt. Dit betekent een blijvende ondersteuning naar de cliënt toe, vanuit een neutrale positie. Daarnaast is er een sterk appel op diensten en hulpverleners om het gezamenlijk traject mee te ondersteunen. · Een tussentijdse evaluatierapport is gepland in oktober 2011 Budget · Financiering halftijdse trajectbegeleider: impulspremie Provincie voor 1 jaar (20.000 euro) en budget Welzijnsconsortium (27.000 euro) · Engagementen partners crisispool met reguliere middelen Contactpersoon Liesbet Benoit (RCK Coördinatie) en Nathalie Plets (Trajectbegeleidster): 056/46.15.68
5 · TRAJECTBEGELEIDING
Startdatum
6 · BUFFERWONINGEN Doelstelling · Door de samenwerking tussen sociale huisvesting en welzijn voorziet dit project bufferwonen in tijdelijke huisvestingsmogelijkheden voor kwetsbare en thuisloze personen (alleenstaanden, koppels en gezinnen) met een ondersteunings- en begeleidingsgarantie door één van de welzijnspartners.
Startdatum · Fase 1: 2008-2010 experimenteel project: samenwerking CAW Stimulans – Sociale huisvestingsmaatschappij Goedkope Woning (2 woningen) · Fase 2: oktober 2010: · uitbreiding partners: CAW Piramide, OCMW Kortrijk team straathoekwerk en team wonen, Welzijnsconsortium (vanuit crisisoverleg). · uitbreiding woningen (totaal 8 woningen) Projectpartners · Sociale huisvestingsmaatschappij ‘Goedkope Woning’ stelt 8 leegstaande woningen tijdelijk ter beschikking van de welzijnspartners · CAW Stimulans: beheerder · stuurgroep CAW Piramide en CAW Stimulans, OCMW Kortrijk team wonen en straathoekwerk, Welzijnsconsortium – staan in voor begeleiding Resultaten · 2010: 7 aanvragen, 3 toewijzingen (okt-dec 2010) · 2011: 30 aanvragen, 12 toewijzingen (jan-aug 2011) Budget · Iedere welzijnspartner doet een inbreng van 1 1500 als startkapitaal voor een rollend fonds ter renovatie en onderhoud van de bufferwoning. · Reguliere personeelsinzet vanuit de welzijnspartners voor de begeleiding. Contactpersoon Inge Ramboer, 056/24.56.24
6 · BUFFERWONINGEN
· Het project Bufferwonen staat in voor uitbreiding en verdere diversifiëring van het tijdelijk woon- en begeleidingsaanbod als opstap naar een permanente en duurzame huisvesting.
7 · WOONCIRKEL Doelstelling · De wooncirkel is een instrument dat kan gebruikt worden om woonsituaties en woonnoden in kaart te brengen. Daarnaast biedt het een aanzet tot mogelijke oplossingspistes met betrekking tot de woonthematiek. Een voordeel is dat hulpverleners en beleidsmakers met betrekking tot de thematiek vanuit verschillende invalshoeken éénzelfde taal kunnen spreken. Startdatum
Projectpartners (benoeming partners + rollen, taakverdeling) · ontstaan in de schoot van de stuurgroep thuisloosheid Resultaten · De wooncirkel · biedt een overzicht over de verschillende woonsituaties waarin personen kunnen verkeren, al dan niet onder begeleiding. · bewijst dat de groep van mensen met risico op dak- en thuisloosheid groter is dan de klassieke groep ‘daklozen’ · is geen vastgelegd traject dat mensen dienen af te leggen om een toereikende woonsituatie te bereiken, maar is een dynamisch proces. · geeft een aanzet om binnen het beleid, samen met woon-en welzijnsactoren in te zetten op acties in functie van de verbetering van de woonsituaties van kwetsbare groepen. Officiële voorstelling van de wooncirkel op het colloquium thuisloosheid, 4/10/2011 Budget · geen extra budget, reguliere inzet van personeelstijd. Bijlage instrument wooncirkel
Contactpersoon · Annemie Vanhooren 056/53.21.51 · Geert De Bolle 056/24.49.37
7 · WOONCIRKEL
· De wooncirkel kreeg vorm tijdens bijeenkomsten van de stuurgroep in 2010 en 2011.
De wooncirkel werkdocument als instrument binnen een programma rond thuisloosheid
De wooncirkel is een product van de Stuurgroep Thuisloosheid met als leden medewerkers van CAW Piramide, CAW Stimulans, OCMW Kortrijk, stad Kortrijk, Samenlevingsopbouw WestVlaanderen, Regionaal Crisisnetwerk Kortrijk en het Welzijnconsortium Zuid-West-Vlaanderen.
· Situering en doel · De wooncirkel · Werkinstrumenten · Bijlage : Ethos – typologie van Feantsa, Europese federatie van Organisaties die met thuisloze mensen werken. Situering De wooncirkel is een instrument om te gebruiken bij diagnose, structurering van vastgestelde noden en aangeven van oplossingspistes m.b.t. woonthematieken. Dit instrument kan gebruikt worden bij vb. het opmaken van een woonplan, het uitstippelen van een woonbeleid of sociaal beleid als referentiekader. Het reikt discussiemateriaal aan en biedt als voordeel dat hulpverleners en beleidsmakers vanuit verschillende invalshoeken eenzelfde taal kunnen spreken. De Kortrijkse stuurgroep thuisloosheid ontwikkelde dit instrument. Het instrument werkt o.m. verder op basis van de Europese typologie over thuisloosheid en sociale uitsluiting op het vlak van wonen (zie bijlage). De wooncirkel · biedt een overzicht van de verschillende woonsituaties waarin personen kunnen verkeren, al dan niet onder begeleiding. · toont aan dat de groep van mensen met risico op dak- en thuisloosheid groter is dan de klassieke groep ‘daklozen’ · maakt zichtbaar dat mensen geen vastgelegd trajecten afleggen of dienen af te leggen om een toereikende woonsituatie te bereiken. · geeft een aanzet om binnen het beleid, samen met woon- en welzijnsactoren in te zetten op acties in functie van de verbetering van de woonsituaties van kwetsbare groepen. · Streefdoel is dat iedereen de binnenkant van de cirkel kan bereiken : een thuis, een toereikende woonsituatie voor iedereen.
De wooncirkel werkdocument
Inhoud van het document
De wooncirkel werkdocument als instrument binnen een programma rond thuisloosheid
Wooncirkel
1 Toereikende woonsituaties 2 Ontoereikende woonsituaties 3 Instabiele woonsituatie (er is geen woonzekerheid) 4 Wonen in opvang 5 Dakloosheid
Iedere persoon is met zijn woonsituatie onder te brengen in 1 van deze 5 segmenten. De pijlen geven aan dat · woonsituaties van mensen kunnen wijzigen · het beleid samen met woon- en welzijnsactoren moet inzetten op acties om · (1) te vermijden dat personen vanuit een toereikende woonsituatie in andere segmenten terechtkomen en · (2) vanuit de verschillende segmenten te streven naar een verbetering van de woonsituatie met als ultiem doel een stabiele en toereikende huisvesting. Een voorbeeldje: M woont in een private huurwoning (segment 1: toereikende woonsituatie) , door financiële problemen kwam er een huurachterstal en is de procedure tot uithuiszetting in gang gezet (segment 3:instabiele woonsituatie). Verschillende gevolgen kunnen zijn :
· Effectieve uithuiszetting en geen enkele opvang (segment 5: dakloosheid) · Effectieve uithuiszetting en opvang binnen OCMW crisisopvang: (segment4: wonen in opvang) · Alsnog bemiddeling en afbetalingsplan (segment 1: toereikende huisvesting met begeleiding)
De wooncirkel werkdocument
· categorieën van de wooncirkel De 5 categorieën zijn gebaseerd op de Europese typologie over thuisloosheid en sociale uitsluiten op vlak van wonen.(uitleg zie pag.3)
De wooncirkel werkdocument Tabel 1 : analyse van de woonsituatie per veld van de wooncirkel
Werkinstrumenten wooncirkel Onderstaande 2 tabellen kunnen gebruikt worden om de plaatselijke situatie in beeld te brengen. Tabel 1 maakt mogelijk zicht te krijgen op de situatie per veld van de wooncirkel. Tabel 2 zorgt ervoor dat de koppeling kan gemaakt worden met beleid en acties.
1. Toereikende woonsituaties 2. Ontoereikende huisvesting
· Mensen die verblijven in een onveilige woonsituatie: · Technisch onveilige woningen zonder officiële vaststelling · Ongeschikt en onbewoonbaar verklaarde panden die toch nog bewoond worden · Mensen die verblijven in overbewoonde panden: · Te grote gezinnen in te kleine woning · Kamers worden verhuurd aan teveel mensen · Wonen dat niet wettelijk in orde is · Logementshuizen die niet voldoen aan wettelijke vereisten · Grijze circuit van kamerwonen · Huisjesmelkers · Wonen waarbij de stenen wel in orde zijn, maar in een dreigende en/of onveilige leefomgeving: agressie in appartementsgebouw, stalking, intimidatie · Mensen die permanent verblijven op een camping · Mensen zonder een huurcontract: mensen die eigenlijk een constante dreiging (kunnen) hebben om op straat te komen · Tijdelijk inwonen bij familie/vrienden · Tijdelijk verblijf op hotel · Mondelinge huurcontracten · Mensen die uit hun huis gezet worden owv gerechtelijke procedure · Procedures voor uithuiszetting die in gang gezet worden: · Onbewoonbaarverklaring · Achterstallige huur · Wanneer de hypotheekverstrekker het huis in beslag mag nemen wegens het niet aflossen van het woningkrediet · Mensen die uit hun huis gezet worden of zelf vetrekken owv conflicten thuis. Het samenwonen is niet meer mogelijk omwille van conflicten tussen ouder(s) en kind of tussen partners onderling (IFG-situatie) · Kraken met nutsvoorzieningen ( niet aanwezig in regio, wel in Gentse) · Mensen in crisissituaties en mensen in opvang voor thuislozen · Mensen die binnenkort uit een instelling komen: geen huisvesting beschikbaar voor uitslag uit instelling: · Penitentiaire instelling · Medische instelling · Jeugdinstelling · Opvang voort thuislozen, crisisopvang · Asielcentra · VAPH · Asielzoekers en immigranten · Mensen in begeleiding van begeleid wonen en die verblijven in een woonst (kamer, studio, woning) georganiseerd door de dienst zelf
5. Dakloosheid
Een (t)huis hebben betekent: een voldoende huisvesting (of ruimte) hebben voor een persoon en zijn/haar gezin die hun eigen is (fysiek domein) ; de mogelijkheid hebben hier een privacy te bewaken maar ook sociale relaties uit te bouwen (het sociaal domein) en een wettelijke aansprakelijkheid kunnen maken op deze ruimte (wettelijke domein) · Mensen die zelfstandig wonen( eigenaar/sociale huurder/private huurder) · die al dan niet enige vorm van begeleiding krijgen bij het zelfstandig wonen: preventieve werking naar woonzekerheid behouden. Alle vormen van woonbegeleiding, diensten aan huis ifv woon-zorg
3. Instabiele woonsituatie (er is geen woonzekerheid)
TOELICHTING BIJ VELDEN
4. Wonen in opvang
WOONCIRKEL
· Mensen verblijven op straat, hebben geen vaste verblijfplaats en leven in hun auto, een tuinhuis, garage, verblijven in station · Kraakpand zonder nutsvoorzieningen
ANALYSE / INDICATIE HUIDIGE SITUATIE (SIGNALEN, CIJFERS, NODEN, BETROKKEN ACTOREN IFV OPLOSSINGEN,…)
De wooncirkel werkdocument
Een mogelijke manier om hiermee aan de slag te gaan is dat verantwoordelijken en medewerkers, actief rond wonen en welzijn deze instrumenten samen invullen, bespreken en komen tot een actieplan.
De wooncirkel werkdocument
Tabel 2 : Analyse van de mogelijk inzetbare instrumenten per veld van de wooncirkel
WOONCIRKEL
TOELICHTING BIJ VELDEN · 11% sociale huurwoningen · Mandaten in SHM · Lokaal toewijzingsreglement SHM · Samenwerkingsprotocol preventieve woonbegeleiding (vb. SHM en CAW / OCMW)
1. Toereikende woonsituaties
· Sociaal Verhuurkantoor · Huursubsidie · Woonzorgloket / woonwinkelconcept · Sociaal logementshuis · Gedifferentieerde woningtypologie · Woonbegeleidingscapaciteit · Sociaal logementshuis · Gedifferentieerde woningtypologie · Woonbegeleidingscapaciteit woonsituaties
2. Ontoereikende
· Renovatiepremies basiskwaliteit voor eigenaars met beperkt inkomen / huurders / verhuurders · Sociaal technisch-advies en renovatiebegeleiding · Multi-screening woningen · Volume bufferwoingen · Herhuisvestingsscenario (woning en begeleiding)
5. Dakloosheid
4. Wonen in opvang
(er is geen woonzekerheid)
3. Instabiele woonsituatie
· Huurdersbond · Volume onmiddellijk inzetbare woningen · Immo?
· Capaciteit aan crisisopvang, onthaalcentra, crisis- en doorgangswoningen, rationeel bezetten over gemeentegrenzen heen · Instroom- en doorstroomstrategie
· Afwijkingsmaatregel · Lokaal toewijzingsreglement (voorrang doelgroepen) · Bed - bad - brood/nachtopvang
Analyse / indicatie huidige situatie inzetbaarheid
De wooncirkel werkdocument
Hieronder een niet limitatieve lijst van instrumenten die ingezet kunnen worden om · ervoor te zorgen dat zoveel mogelijk personen toegang hebben tot een toereikende woonsituatie · preventieve acties te ondernemen indien nodig zodat personen in een toereikende woonsituatie kunnen blijven wonen · een variatie van ondersteunings- en woonvormen te ontwikkelen voor de verschillende woonnoden. De lijst kan gebruikt worden om zicht te krijgen op wat er actueel al actief is. Uiteraard kan de lijst aangevuld worden naargelang de plaatselijke situatie
Discussienota
speerpuntacties voor een regionale strategie thuisloosheid De voorliggende nota stelt speerpuntacties voor als kern van een regionale strategie thuisloosheid. De nota is opgesteld door de leden van de stuurgroep thuisloosheid met name Annemie Vanhooren (CAW Stimulans), Nele Hofman, Geert De Bolle en Caroline Verhaeghe(OCMW), Frank Maes (CAW Piramide), Ciska Vereecke (stad Kortrijk), Paul Meersman (Samenlevingsopbouw), Liesbet Benoit (RCK), Ann-Sophie Maes en Liesbet Mullie (Welzijnsconsortium).
Thuisloosheid is een realiteit. Thuisloosheid is actueel als thematiek en kent stijgende beleidsaandacht. Naar aanleiding van de vele signalen van veldwerkers uit diverse welzijnsorganisaties die dagelijks in hun praktijk geconfronteerd werden met mensen in een thuisloze situatie, ontwikkelde zich in 2006 een partnerschap tussen CAW’s, stad en OCMW Kortrijk, Samenlevingsopbouw, het Regionaal Crisisnetwerk en het Welzijnsconsortium. Vanuit deze samenwerking ontstond een programma om voor deze bijzonder complexe thematiek concrete stappen vooruit te zetten. De gevolgde strategie is er één van werksoort – en sectoroverstijgende uitwisseling, grenzen benoemen, verkennen én verleggen en ontwikkeling van concrete pilootacties op die grenzen. Om er enkele te noemen: · een gezamenlijke registratie-actie van knelpuntdossiers · de ontwikkeling van een multi-disciplinaire crisispool binnen de reguliere werking · de ontwikkeling van een pilootinitiatief trajectbegeleiding crisissituaties · de realisatie van twee experimenten winternachtopvang · de pilootactie bufferwoningen · de ontwikkeling van de wooncirkel Het is het samenspel van een sterk partnerschap op de eerste lijn én het uittekenen van directe lijnen naar 2de en 3de lijn dat de kracht is van de werking. De kern van het partnerschap en een deel van de activiteiten ontwikkelden zich in Kortrijk als centrumstad. Niet vreemd, gezien de problematiek zich in geconcentreerde vorm het sterkst voordoet in steden. Kleinschaliger komt het echter overal voor. Zo is dit bvb. zeker ook sterk merkbaar in Menen en Waregem, maar ook in de andere gemeenten. De concrete betrokkenheid en inzet van het regionale crisisnetwerk en het Welzijnsconsortium brengen het regionale aspect in. De terugkoppeling aan het regio-overleg van Voorzitters, Secretarissen en diensthoofden van OCMW’s zorgt voor informatie-doorstroming in de regio. Bovendien wordt niet over het hoofd gezien dat andere overheden uit deze streek zelf creatief en dynamisch inzetten op deze thematiek. 2. Waar staat de streek voor? Op hogere niveaus voert men volop het debat over de juiste strategie. Europa, het federale en het Vlaamse niveau buigen zich over de materie. In West-Vlaanderen trekt de Provincie al enige tijd mee aan de kar om initiatieven mogelijk te maken. Onderzoek leert dat globale strategieën door hogere overheden noodzakelijk zijn. Maar evengoed bepleit men de noodzakelijke inzet op streek en lokaal niveau. Op basis van de experimentele acties de voorbije jaren én het doornemen en beluisteren van wetenschappelijk onderzoek terzake schuiven we 9 speerpuntacties naar voren. Het gaat om acties waar er volgens ons, het partnerschap thuisloosheid, concrete resultaten te boeken zijn én die aanzet zijn tot oplossing voor concrete individuele situaties én structurele oplossingen. Het gaat om haalbare, uitwerkbare en realiseerbare initiatieven. Uiteraard is daarmee de kwestie van het draagvlak én de financiering van de voorstellen niet verworven. En net daarom is debat over deze materie nodig. In eerste instantie willen we dit doen in een dialoog tussen het bestaande partnerschap en de lokale overheden uit deze streek. De verschillende initiatieven kunnen door lokale besturen vanuit hun rol in het lokaal sociaal beleid en woonbeleid immers mee geïnitieerd en gestimuleerd worden. Beperkt het gesprek zich tot de lokale overheden en de huidige partners, neen. Een dialoog met de kernactoren op de 2de en 3de lijn is evengoed noodzakelijk. Aan de lokale overheden echter de keuze om voor deze thematiek hun inzet te bundelen.
discussienota
1. Situering
3. Voorstel · De voorgestelde acties houden een mix in van preventieve, begeleidende en corrigerende ingrepen. Het gaat om · creatiever om te gaan met het bestaande · invulling van leemtes · met sectoroverstijgend en sectordoorbrekend structurele samenwerking als drager.
· Duurzame uitbouw van de nachtopvang in de streek met een achterliggend ondersteunend netwerk vanuit de flankerende begeleidende instanties gericht op (1) actieve rechtendetectie, (2) toegang tot gezondheidszorg en (3) versterken van de betrokken persoon en zijn of haar persoonlijk netwerk · Min.scenario: winternachtopvang 4 maanden · Streefdoel: nachtopvang op permanente basis · Continuering van het Regionaal Crisisnetwerk en het multidisciplinair crisisoverleg met trajectbegeleiding · RCK: jaarlijks 160 tot 200 opnames · Trajectbegeleiding aan crisisoverleg : experimenteel project met looptijd tot sept. 2012 · Poolvorming van X aantal crisis- en doorgangswoningen in gezamenlijk beheer van OCMW/CAW /…. . bijv. toewijzing crisiswoning door multidisciplinair crisisoverleg, gez. beheer bufferwoningen OCMW/CAW/RCK, verdere gezamenlijke methodiekontwikkeling, Regionaal Overleg Gedetineerden.. · Engagementen van organisaties in ‘gedeelde zorg’ en ‘warme overdracht’ voor cliënten waarbij ondersteuning, begeleiding nodig is vanuit verschillende sectoren. (CAW’s, OCMW’s, sector personen met een handicap, bijzondere jeugdzorg, sector personen met een handicap, (geestelijke) gezondheidszorg,..) en dit met als sturend perspectief de cliënt en zijn/ haar persoonlijk netwerk · Gezamenlijke initiatieven tussen welzijn en wonen(sociale huisvestingsmaatschappij en sociaal verhuurkantoor) in functie van instroom, doorstroom, begeleiding en ondersteuning van thuislozen: · Bestaande mogelijkheden benutten ifv instroom van thuislozen (versnelde toewijzing, verhuring buiten sociaal huurbesluit, doelgroepenplan in lokaal toewijzingsreglement) · Samenwerking in actualisatie wachtlijsten · Regionale afspraken ifv preventie huurachterstal en voorkomen dreigende uithuiszetting · Benutten leegstand shm (exp. bufferwonen) · Uitwerken van een scenario rond pro-actieve, multidisciplinaire opvolging van problematische LAC-dossiers · Strategische planning (inplanting en budgettering) voor de realisatie van 11% sociale huurwoningen (cf. woonregieboek) · Verdubbeling van de investeringen in de promotie, begeleidings- en renovatiecapaciteit van de sociale verhuurkantoren · Ondersteunende (financiële) maatregelen t.a.v. kwetsbare huurders op de private huurmarkt (bijv. lokale huursubsidie Roeselare)
discussienota
Haalt de streek een 10 voor thuisloosheid?
bijlage1
bijlage 1
BIJLAGE 1.
