Collega: Simon Heerens werkt gedetacheerd om niet stil te staan. LVO-congres Voorbij de heilige huisjes. Wat zeg je?

3 e JAARGANG, NR. 2, APRIL 2009

LVO-congres Voorbij de heilige huisjes ‘Wat zeg je?’ Decibels op de OK Expositie Kunstzinnige chirurgen

Collega: Simon Heerens werkt gedetacheerd om niet stil te staan

ALLEEN DE BESTE VINDEN WIJ GOED GENOEG! Confesso staat bekend als kwaliteitsaanbieder op de arbeidsmarkt voor detachering van medische vakmensen.

Ben jij als anesthesiemedewerker of operatieassistent op zoek naar nieuwe uitdagingen en veel afwisseling? Kom dan eens praten met Confesso, de betrouwbare partner met de beste arbeidsvoorwaarden. Confesso staat voor de zekerheid van een vaste baan en het avontuur van een wisselende werkomgeving.

Confesso werkt met gemotiveerde, initiatiefrijke en ervaren mensen. Zij hebben aan een half woord genoeg om in nieuwe werksituaties optimaal te functioneren. Part-time of full-time. Onze mensen worden ingezet op basis van opleidingsniveau, werkervaring, specifieke vaardigheden en persoonlijke wensen.

WIJ ZOEKEN

ANESTHESIEMEDEWERKERS EN OPERATIEASSISTENTEN Wanneer je kiest voor Confesso krijg je alle informatie over projectmatig werken, onze bedrijfscultuur, organisatie en procedures. In overleg met de Medisch Manager en onze Sector Opleidingen zorgen wij voor ondersteuning in de vorm van vakopleidingen, cursussen, trainingen en persoonlijke coaching. Je kunt rekenen op een marktconforme honorering, een pensioen- en spaarloonregeling. Ook werken wij met een prestatieafhankelijk bonussysteem.

Ben jij je bewust van jouw capaciteiten? Neem contact met ons op door een uitgebreide cv te sturen naar [email protected]. Meer informatie vind je op onze website www.confesso.nl. Of bel (072) 750 18 10. Confesso BV Robijnstraat 68 1812 RB Alkmaar T 072 - 750 18 10 F 072 - 750 18 15 E [email protected]

LOOPBAANBEGELEIDING - ORIËNTATIE IN DE ZORG - REÏNTEGRATIE - VACATURES

■

(074) 255 66 55

ALLES OVER WERKEN IN DE ZORG EN WELZIJN IN OOST-NEDERLAND: WWW.ZORGSELECT.NL

Medisch Spec t rumTwente Twente Medisch Spec t rum Medisch Spectrum Twente, behorend tot de Vereniging Samenwerkende Topklinische Opleidingsziekenhuizen, is een toonaangevend ziekenhuis waar innovatie, nieuwe inzichten en wetenschappelijk onderzoek worden gewaardeerd. Het ziekenhuis heeft 1070 erkende bedden, vestigingen in Enschede en Oldenzaal en poliklinieken in Losser en Haaksbergen. Er werken circa 4000 medewerkers, waaronder 200 specialisten. De intensieve samenwerking tussen management en medische professie is een belangrijke succesfactor.

Ons OK-complex beschikt over één poliklinische en elf electieve operatiekamers in Enschede en vier in Oldenzaal. Beide locaties hebben een verkoeverkamer met resp. achttien en acht bedden. In Enschede is bovendien het Thoraxcentrum gevestigd, met nog eens vier OK’s. Kortom, het hele operatiepallet komt binnen onze organisatie aan de orde, van neurochirurgische craniotomieën, openhart operaties, grote long- en abdominale chirurgie en uitgebreide plastische en kaakchirurgische reconstructieve ingrepen, traumacentrum, tot kortdurende ingrepen in dagbehandeling.

Operatieassistenten die op topniveau willen werken en streven naar perfectie Binnen onze uiterst professionele omgeving verleen je hoogwaardige operatieve zorg, voor 32 tot 36 uur per week. Zo ondersteun je de medisch specialist en assisteer en instrumenteer je tijdens de operaties. Daarnaast begeleid je de patiënten en verricht je zelfstandig medisch ondersteunende werkzaamheden binnen het vakgebied chirurgie. Wa t w i j v r a g e n e n b i e d e n Uiteraard heb je een afgeronde opleiding tot operatieassistent. Zeker zo belangrijk vinden wij je enthousiasme voor het vak en je collegiale instelling. Verder kun je zowel zelfstandig als in teamverband werken. Wij bieden je een arbeidsovereenkomst voor onbepaalde tijd. Je salaris (FWG 55) en overige arbeidsvoorwaarden zijn conform de CAO Ziekenhuizen. Iets voor jou? Reageer dan binnen 14 dagen via www.zorgselect.nl/ vacatures (zoek op vac.nr. MST-6590/solliciteer). Als je eerst nog meer wilt weten bel je met de heer M. Sluik, teamhoofd, telefoon (053) 487 20 00 - grip 1115.

De zorgsector is aangesloten bij Career Center Twente (CCT). CCT vergemakkelijkt je carrièrestappen in Twente en biedt o.a. hulp bij het vinden van een baan, woonruimte én aantrekkelijke financiële voorzieningen. Meer weten? www.cctwente.nl.

ZorgSelect Werkgeversvereniging Zorg en Welzijn Oost-Nederland

& kunstzinnige chirurgen

Heilige huisjes op LVO-congres

Voor je ligt het extra dikke aprilnummer met een grote varië

Handelen we op de OK omdat we denken dat

teit aan onderwerpen. Om te beginnen een artikel over het

het zo moet of omdat bewezen is dat het zo

Heilige huisjes, geluid

zeer goed bezochte 23ste LVO-congres, met als thema ‘Zwart of wit? De heilige huisjes voorbij’. Vanaf pagina 16 vind je een uitgebreid verslag, in tekst en in beeld. Om nog eens na te genieten van dit zeer bijzondere congres of om te kijken wat je zoal gemist hebt als je er niet bij kon zijn. Vanaf dit nummer hebben we ook een nieuwe serie: Anita Heideveld, operatieassistent en kwaliteitsfunctionaris, geeft

moet? Deze vraag stond centraal bij het 23ste LVO-congres, waar verschillende heilige huisjes een trap kregen.

16

een inkijkje in het kwaliteitsbeleid op de OK van haar zieken huis: het UMC St Radboud in Nijmegen. Daarnaast is Paul Meijsen alweer toe aan deel 3 in de serie over de landelijke richtlijn van de LVO en het Kwalititeitsinstituut voor de ge zondheidszorg CBO over het tellen van instrumenten, gazen, disposables en hechtnaalden. In dit derde deel aandacht voor het feit dat onze traditionele opvattingen en rituelen steeds meer achterhaald raken. Ook steeds meer achterhaald raakt de opvatting dat ‘lawaai op de OK’, vooral bij totale-heupoperaties, totale-knieoperaties en revisiechirurgie, nu eenmaal inherent is aan het vak. Veiligheid op de OK, zowel voor patiënt als voor de medewer ker, is een hot item. En geluidshinder kan auditieve klachten en andere gezondheidsschade veroorzaken. Derdejaars leer ling-operatieassistenten Karin Scheerens, William van Driel en Rachèl Broens deden voor hun studie onderzoek naar geluids overlast, en geven tips om schade te voorkomen. Tot slot nog een tip voor een leuk dagje weg. In galerie Art in Maupertuus in het Limburgse Geulle is een expositie te zien van het werk van minimaal invasief chirurg Maurits de Brauw en Vaat- en laparoscopisch chirurg Hok Oei. Dr. De Brauw schil dert en zijn collega dr. Oei heeft zich gespecialiseerd in het maken van cartoons. Op pagina 36 lees je er meer over.

22 Patiëntveiligheid in UMC St Radboud

Menno Goosen Bladmanager OK Operationeel

Anita Heideveld werkt als operatieassistent en

[email protected]

kwaliteitsfunctionaris in het UMC St Radboud.

020-520 60 77

In een prikkelende serie over patiëntveiligheid geeft ze een inkijkje in het kwaliteitsbeleid op de OK van haar ziekenhuis.

4

OK OPERATIONEEL APRIL 2009

Achterhaalde Kunstzinnige rituelen tellen IGDH chirurgen In de loop der jaren werden weliswaar con-

In galerie Art in Maupertuus, in het Lim-

trastdraden en telkaartjes toegevoegd aan de

burgse Geulle, hangt kunst van de chirurgen

gaasverpakkingen, maar operatiekamerperso-

Maurits de Brauw en Hok Oei met operatie-

neel telt nog op dezelfde manier als ruim een

taferelen in de hoofdrol.

eeuw geleden.

26

36

32

43

Verder in dit nummer: 4 Redactioneel

Geluid op de operatiekamer

Appendagitis epiploica

Herrie op de OK kan leiden tot stress, audi-

Bij routinematige peroperatieve inspectie

tieve schade, hoge bloeddruk en concentra-

wordt bij een 86-jarige patiënte per toeval

40 Boeken

tiestoornissen. Maar hoeveel lawaai wordt er

een getordeerde en ischemische appendix

eigenlijk geproduceerd? En wat valt er tegen

epiploica gevonden.

45 Column Jennie Lipperts

te doen?

6 Nieuws 10 LVO-nieuws 14 Collega: Simon Heerens

46 Agenda en colofon


5

Tekst: Menno Goosen

Veel onduidelijk over werkhervatting na gynaecologische ingreep Werkhervatting na gynaecologische ingrepen, zelfs na kijkoperaties, duurt erg lang. Het gevolg is dat men moeilijk aan de slag komt of zelfs arbeidsongeschikt raakt. Vaak gaat dit gepaard met onzekerheid, terugval van algehele gezondheid en veel mentale problemen bij patiënten. Artsen geven vaak onduidelijke of tegenstrijdige adviezen na een operatie. Daarom is het VU medisch centrum samen met verschillende beroeps- en patiëntenverenigingen een groot onderzoek gestart om te komen tot een multidisciplinaire richtlijn voor postoperatieve adviezen rond werkhervatting na gynaecologische ingrepen. Het doel is om samen met patiënten en artsen een weblog te ontwikkelen die patiënten ondersteuning op maat biedt en duidelijke adviezen geeft over de werkhervatting. Via de weblog kunnen patiënten ook makkelijk vragen aan hun artsen stellen. Het onderzoek wordt bekostigd door ZonMw en wordt afgerond in 2010.

Tweede Kamer stemt in met EPD

De Tweede Kamer heeft ingestemd met een wet die de verplichte aansluiting van zorgverleners op het landelijk elektronisch patiëntendossier (EPD) regelt. Naar verwachting worden zorgverleners in het voorjaar van 2010 verplicht om zich

KNMG positief over register geschorste artsen De KNMG (Koninklijke Nederlandsche Maatschappij tot bevordering der Geneeskunst) staat positief tegenover het idee van een internationaal register waarin staat vermeld welke artsen zijn geschorst. Het idee werd geopperd door VVD Tweede Kamerlid Halbe Zijlstra. Zijlstra wil een centraal register, waarin

Foto: Stockxpert.com OK OPERATIONEEL APRIL 2009

staat aangegeven of een arts ergens uit zijn beroep is gezet. Op die manier kan hij of zij niet meer elders in Europa aan het werk. Zijlstra wil dat minister Klink het onderwerp aansnijdt tijdens de komende bijeenkomst met Europese collegaministers. (Bron: Mednet)

Drain vermindert kans op naadlekkage na buikoperatie niet Bij buikoperaties wordt vaak een gedeelte van de darm verwijderd. Hoe zorgvuldig de darmuiteinden ook aan elkaar worden gehecht, in zo’n 10 procent van de gevallen treedt naadlekkage op. Met behulp van een drain kan overtollig vocht worden afgevoerd en kan in sommige gevallen naadlekkage voorkomen worden, zo wordt algemeen verondersteld. Uit het promotieonderzoek van Anne Karliczek (Universiteit Groningen), Anastomotic leakage. Risk assessment in

6

aan te sluiten op het landelijk EPD. De verplichte aansluiting geldt alleen voor huisartsen, apothekers en specialisten. Patiënten mogen bezwaar maken tegen deelname aan het dossier en moeten een arts toestemming geven voor het inzien van hun gegevens. Een arts mag gegevens alleen inzien als hij de patiënt in behandeling heeft. Het EPD moet het aantal fouten dat artsen maken terugdringen, doordat artsen en zorgverleners informatie over patiënten en hun medicijngebruik kunnen uitwisselen. Het voorstel wordt nu naar de Eerste Kamer gestuurd.

gastrointestinal surgery, blijkt echter dat het plaatsen van drains de kans op naadlekkage niet vermindert. Verder toont Karliczek aan dat het niet juist is te veronderstellen dat laaggedoseerde bestraling van de darm een negatief effect heeft op de genezing na hechting. Ook toont zij aan dat zuurstofgebrek een darmnaad kan verzwakken. Dit zuurstofgebrek kan onder meer ontstaan door hart- en vaatziekten, diabetes en (onvermijdbare) verwijdering van bloedvaten door de chirurg.

Heeft u nieuws? Mail dit dan naar

Foto: Stockxpert.com

[email protected]

Recensie-exemplaren kunnen, voorzien van een persbericht, gestuurd worden naar: OK Operationeel, Postbus 10208, 1001 EE Amsterdam.

Mannen, piercings en hoofddoeken De oproep voor mannelijke covermodellen in het decembernummer van OK Operationeel heeft veel reacties opgeleverd. Veel dank daarvoor. In de komende nummers zullen de heren regelmatig de cover sieren. We willen graag nog een oproep doen. De redactie

zou ook nog graag in contact willen komen met een operatieassistent (m/v) die een wenkbrauwpiercing heeft. Verder zijn we op zoek naar een operatieassistent die een hoofddoek draagt. Je kunt een mail sturen naar [email protected].

Fusie CZO en Raad BRL De Raad Beroepsopleiding Radiologisch Laboranten (Raad BRL) en het College Ziekenhuis Opleidingen (CZO) hebben hun krachten gebundeld in één organisatie: College Ziekenhuis Opleidingen. De twee organisaties bewaken landelijk de kwaliteit van vijftien ziekenhuisopleidingen. Zij doen dit door de opleidingsprogramma’s te beoordelen en hiervoor erkenningen te verlenen. De Raad BRL heeft bovendien de wettelijke taak om toezicht te houden op de examens van

de opleidingen tot radiologisch laboranten. Door het samengaan hebben ziekenhuizen en samenwerkende opleidingscentra voortaan nog met één organisatie te maken: het CZO. Cursisten hebben in de toekomst dezelfde landelijke CZO-diploma’s en getuigschriften. Inmiddels zijn circa 850 ziekenhuisopleidingen erkend. Er zal een aantal ziekenhuisopleidingen worden toegevoegd. Daarnaast kunnen niet-ziekenhuisgebonden organisaties in aanmerking komen voor erkenning.

Foto: NVAM

Professor Knape gelauwerd

De Nederlandse Vereniging van Anesthesiemedewerkers (NVAM) heeft prof. dr. J.T.A. Knape, hoogleraar anesthesiologie Universi-

tair Medisch Centrum Utrecht en voorzitter van de European Society of Anaesthesiology benoemd tot Lid van Verdienste. Pim Aerts, voorzitter van de NVAM, roemde de hoogleraar om zijn grote, belangeloze inzet voor de vereniging op nationaal maar ook internationaal terrein. Knape maakt zich al jaren hard voor de positie van de anesthesiemedewerker in Nederland, stelt zijn kennis en kunde beschikbaar aan de vereniging en heeft recentelijk met zijn kennis bijgedragen aan het geheel vernieuwde beroepsprofiel van de NVAM.

IGZ: harder ingrijpen als artsen in de fout gaan De Inspectie voor de Gezondheidszorg (IGZ) moet harder kunnen ingrijpen als artsen in de fout gaan. Die conclusie trekt de IGZ uit een onderzoek naar de zaak rond een neuroloog in het Medisch Spectrum Twente die niet-bestaande diagnoses zou hebben gesteld en bleef doorwerken als arts. De IGZ wil in de toekomst het bestuur van een ziekenhuis directer kunnen aanspreken. Ook zou de procedure om een arts te beperken in de uitoefening van zijn beroep sneller kunnen en zouden patiënten er gemakkelijk achter moeten kunnen komen of een arts hiermee te maken heeft gehad. Minister Klink kondigt in een brief aan de Tweede Kamer aan dat hij onafhankelijk advies wil vragen over mogelijk harder ingrijpen van de IGZ om in dergelijke gevallen.


7


Groot verschil resultaten borstbesparende operatie

De resultaten van borstbesparende operaties bij vrouwen met borstkanker verschillen enorm per ziekenhuis. Gemiddeld blijft bij één op de acht operaties kankerweefsel achter. Maar in het slechtste geval is dat ruim 35 procent. In het beste ziekenhuis is het maar 1,2 procent. Dit blijkt uit het rapport Het resultaat telt - prestaties van ziekenhuizen in 2007 van de Inspectie voor de Gezondheidszorg. Namen van ziekenhuizen worden daarin niet genoemd. De grote verschillen zijn voor de Inspectie aanleiding voor nader onderzoek bij de ziekenhuizen met de hoogste en met de laagste percentages.

UMCG transplanteert eerste nier van niet-passende bloedgroep Behalve in het Erasmus MC in Rotterdam kunnen nu ook in het Universitair Medisch Centrum Groningen ABO-incompatibele niertransplantaties worden uitgevoerd. Onlangs ontving daar een vrouw met bloedgroep O met succes een nier van een levende donor met bloedgroep A. Het UMCG verwacht jaarlijks circa twaalf ABO-incompatibele niertransplantaties te gaan doen. Iemand met bloedgroep O heeft van nature antistoffen tegen bloedgroep A en B. Met immunoadsorptie kunnen de anti-

stoffen tegen de donorbloedgroep uit het bloed van de ontvanger worden gehaald. Een speciaal filter dat gekoppeld is aan hemodialyseapparatuur filtert de antistoffen in ongeveer vier sessies van een paar uur uit het bloed. Voorafgaand aan de behandeling ontvangt de patiënt medicijnen om de productie en de activiteit van de antistoffen zo laag mogelijk te maken. Als er na behandeling bijna geen anti-Aof anti-B-lichamen meer aanwezig zijn in het bloed van de ontvanger, vindt de niertransplantatie plaats. (Bron: Zorgpers)

SLAZ implementeert landelijk patiëntveiligheidsprogramma De raad van bestuur van het Sint Lucas Andreas Ziekenhuis (SLAZ) in Amsterdam-West heeft twee medisch specialisten één dag per week vrijgemaakt om naast een veiligheidsmanagementsysteem (vms) het landelijke patiëntveiligheidsprogramma ‘Voorkom schade, werk veilig’ in het ziekenhuis te implementeren en te borgen. Mw. dr. M.H.B. Heres, gynaecoloog, voorzitter van de maatschap gynaecologie en verloskunde

en lid van het medisch stafbestuur, zal zich vooral richten op de implementatie van het vms. Samen met mw. L.C. Vermeulen, voormalig gespecialiseerd verpleegkundige, is zij patiëntenveiligheidsfunctionaris. Mw. F.J.M. van der Waart, anesthesioloog en lid van het medisch stafbestuur, zal zich richten op de directe patiëntveiligheid, in het bijzonder risicoanalyse, pijnbeheersing en het veilig melden van incidenten.

Na hartoperaties meer sterfgevallen door verslechtering nierfunctie In Nederland vinden jaarlijks tussen de twaalf- en vijftienduizend hartoperaties plaats. Bij ongeveer 15 procent van de patiënten treedt na de operatie verslechtering van de nierfunctie op. Dit vergroot de kans op verdere complicaties en de kans op overlijden. Uit het promotieonderzoek van Bert Loef van het Thoraxcentrum van het Universitair Medisch Centrum Groningen

8


blijkt dat het gebruik van de hartlongmachine tijdens de hartoperatie voorbijgaande nierschade veroorzaakt. De ontstekingsremmer dexamethason kan deze nierschade tijdens een openhartoperatie met hart-longmachine niet voorkomen. Ook onderzocht Loef de overlevingskansen van patiënten op lange termijn. Nierfunctieverslechtering na

een hartchirurgische ingreep vergroot niet alleen de kans in het ziekenhuis te overlijden, maar ook na ontslag uit het ziekenhuis, zo blijkt. Wanneer de patiënt niet alleen een verslechtering van de nierfunctie heeft maar ook een verminderde hartfunctie, dan verdubbelt het risico op overlijden op de lange termijn.


Psychologie bepaalt succes bariatrische chirurgie Het aantal operaties om mensen met overgewicht te helpen gewicht te verliezen neemt toe. Zeker in het eerste jaar na de ingreep verliezen patiënten gewicht en verbeteren ze hun psychosociaal functioneren en hun gezondheid. Maar de chirurgische ingreep heeft alleen blijvend effect als ook het eetgedrag en de leefstijl veranderen, concludeert medisch psycholoog Gerbrand van Hout in zijn proefschrift Bariatric psychology, psychological aspects of weight loss surgery (Universiteit van Tilburg). Van Hout concludeert dat patiënten die zich aanmelden voor bariatrische chirurgie in psychosociaal opzicht duidelijk verschillen van de rest van de bevolking. Zo rapporteren zij een negatieve lichaamshouding, gestoord eetgedrag en een minder actief probleemoplossend vermogen. Psychosociale verschillen tussen patiënten blijken

echter geen voorspellers te zijn voor gewichtsreductie op de korte termijn, maar wel voor het psychosociaal functioneren. Of het patiënten lukt om na de ingreep hun leefstijl te veranderen, blijkt mede afhankelijk te zijn van psychologische factoren, zoals de functie van eten voor de patiënt en de aanwezigheid van een sociaal netwerk. Van Hout adviseert daarom om kandidaten voor bariatrische chirurgie te laten begeleiden door een multidisciplinair team van chirurgen, gastro-enterologen, diëtisten en psychologen. Als dit team rekening houdt met psychologische factoren is het beter in staat om vooraf patiënten aan te wijzen bij wie een ingreep niet het beoogde effect zal hebben. Bovendien kunnen psychologen en diëtisten pre- en postoperatieve begeleiding aanbieden om de langetermijnresultaten te verbeteren.

Robot opereert nauwkeurig en veilig bij slokdarmkanker Het UMC Utrecht was het eerste ziekenhuis in Nederland dat over een operatierobot beschikte. Sinds oktober 2003 voert het UMC Utrecht, als enige ziekenhuis in Nederland, slokdarmkankeroperaties minimaal invasief uit met de operatierobot. In haar proefschrift beschrijft Judith Boone de eerste resultaten van deze nieuwe operatietechniek. Zij stelt dat robotgeassisteerde

slokdarmkankeroperaties veilig en nauwkeurig uitgevoerd kunnen worden, met zeer weinig bloedverlies. Jaarlijks wordt in Nederland bij zo’n 1600 mensen slokdarmkanker vastgesteld. Voor patiënten met slokdarmkanker is chirurgie de beste vorm van behandeling. Gemiddeld is vijf jaar na een slokdarmkankeroperatie 40 procent van de patiënten nog in leven.

Vaker transplantatie bij levercelkanker mogelijk De richtlijnen voor het geven van een donorlever aan patiënten met levercelkanker kunnen ruimer. Dit schrijft een internationaal team van onderzoekers in het januarinummer van The Lancet Oncology (online gepubliceerd). Dr. Bart van Hoek, maag-darm-leverarts in het LUMC, is coauteur.

Meer MRSAbesmettingen buiten ziekenhuis Het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) concludeert dat het aantal besmettingen met MRSA in drie jaar tijd is gestegen van 1500 naar 2500. De ziekenhuisbacterie treft steeds vaker ook mensen buiten het ziekenhuis. Vooral mensen die in aanraking komen met levende varkens of vleeskalveren zijn door overvloedig antibioticagebruik in die sector extra gevoelig voor besmetting. Deze mensen worden sinds een jaar vaker gecontroleerd.


9

Daarom kiest de LVO voor KABIZ

Winnaar enquête

Op het LVO-congres werd mij gevraagd waarom je scholing en training moet volgen die is geaccrediteerd door KABIZ (Kwaliteitsregistratie en Accreditatie voor Beroepsbeoefenaren In de Zorg). Kun je niet net zo goed scholing volgen in je eigen ziekenhuis? Dat klopt gedeeltelijk. Maar dan moet je er wel van kunnen uitgaan dat die scholing voldoende kwaliteit biedt. En daar zit het probleem. Hoe zit dat dan met de kwaliteit van scholing en Foto: LVO

training die ziekenhuizen zelf verzorgen en die niet is geaccrediteerd door KABIZ? Die kan goed zijn, wat minder goed en zelfs slecht. Met deze zogeheten ‘huiscursussen’ kun je in andere ziekenhuizen in elk geval weinig aantonen. Dus hoe laat je wel zien dat je jezelf up-to-date hebt gehouden als je wilt wisselen van ziekenhuis? Daar heb je het belangrijkste argument van de KABIZ-accreditatie: het is een kwaliteitsstempel. Met dit keurmerk weet elke leidinggevende, ongeacht het ziekenhuis, wat je te bieden hebt.

Tijdens het laatste LVO-congres heeft 3M een enquête georganiseerd, waarbij de inzenders kans maakten op een fraaie mand met 3M-artikelen. Uit de vele inzendingen is de gelukkige winnares getrokken: Wahida Nabibaks-Oemardien uit het Maasstad Ziekenhuis in Rotterdam. Zij heeft de mand inmiddels in ontvangst genomen.

Dat is ook zo georganiseerd met diverse opleidingen in Nederland. Het CZO (College Ziekenhuis Opleidingen) bijvoorbeeld houdt toezicht en geeft erkenningen uit aan ziekenhuizen en opleidingsinstituten voor de opleiding tot operatieassistent, anesthesiemedewerker,

LVO-informatie Henk Folkertsma, voorzitter [email protected]

gipsverbandmeester et cetera. Het CBR houdt zich bezig met rijden en vliegen. Stel dat een garage een ‘eigen’ rijbewijs uitgeeft. Prachtig, maar je kunt het niet landelijk registreren, onder meer omdat er geen toezicht op is.

Hennie Mulder, penningmeester en bestuurslid Media Tel.: 040-2538921, [email protected]

speken samen af aan welke kwaliteitseisen het product

Monique de Kort, bestuurslid Congres, [email protected] Charmaine Betzema, secretaris en bestuurslid PR&V [email protected] [email protected] Postbus 552, 9700 AN Groningen.

E-mailadressen [email protected] [email protected] [email protected] Internet: www.lvo.nl

Jacques Henkelman, bestuurslid Onderwijs [email protected]

Lidmaatschap Opzeggen: Secretariaat LVO Postbus 552, 9700 AN Groningen

Yvonne Maatjens, bestuurslid Beroepsbelangen [email protected]

moet voldoen. Als ziekenhuizen dus ‘eigen’ scholing verzorgen, kun je misschien prima in dat specifieke ziekenhuis je kwaliteit op peil houden. Landelijk zegt het echter nauwelijks iets; onderwijskundig kan de scholing van alle kanten rammelen. Daarom kiezen we als LVO voor landelijke dekking en kwaliteitsnormen, en dus voor KABIZ. Jacques Henkelman, bestuurslid onderwijs

10


0345-851931 Iedere werkdag van 8.30 tot 17.00 uur Adres: LVO, Postbus 552, 9700 AN Groningen Lid worden van de LVO? Surf naar www.lvo.nl of bel met 0345-851 931. Opzegging van lidmaatschap dient voor 1 oktober schriftelijk te gebeuren - het lidmaatschap wordt dan per 1 januari van het jaar daarop beëindigd.

En zo zijn veel voorbeelden te bedenken van centraal toezicht op kwaliteit. We weten dan wat we kopen; we

LVO TELEFOONNUMMER:

De LVO-vertegenwoordiger Tekst: Astrid van Pelt

Naam: Esther Wijnands Leeftijd: 51 jaar Woonplaats: Dordrecht Werkt als: Operatieassistent Eramus MC Rotterdam Leuke van het vak: ‘Steeds wisselende werkzaamheden en mijn collega’s.’

‘Ik ben mijn loopbaan begonnen als verpleegkundige. Na de geboorte van mijn zoon ben ik tijdelijk met werken gestopt, om het na mijn scheiding weer op te pakken. Ik maakte wel een carrièreswitch: ik begon aan de OK-opleiding in het Merwede ziekenhuis, (nu Albert Schweizer ziekenhuis), zodat ik minder diensten had. Bovendien kon ik mijn zoon in de ziekenhuiscrèche plaatsten. Ik ben trouwens nog steeds blij met deze carrièremove. Na het afronden van mijn opleiding, inmiddels zeventien jaar geleden, ben ik als operatieassistent in het Erasmus MC aan de slag gegaan. Ook volgde ik de eerstegraadsdocentenopleiding aan de VU in Amsterdam, waarna ik vier jaar als parttimedocent werkte. Helaas is “mijn” opleidingsinstituut gestopt met de OK-opleiding. Momenteel werk ik fulltime op de OK, maar onderwijs blijft mijn belangstelling houden.

Met de LVO heb ik een knipperlichtrelatie: soms ben ik lid, dan zet ik mijn lidmaatschap weer even stop. Toch zie ik het belang van een beroepsvereniging als de LVO absoluut in: het is belangrijk dat je vertegenwoordigd wordt bij caoonderhandelingen, dat er (bij)scholing verzorgd wordt, en dat je je kunt laten bijstaan in conflicten. Het zou mooi zijn als er ooit titelbescherming komt. Ik zou graag willen dat alle collega’s bewust omgaan met hun beroep en de ontwikkelingen blijven volgen, zoals het werken in de speciale OK’s voor minimaal invasieve chirurgie, de robotchirurgie en navigatieapparatuur. Scholing is en blijft belangrijk. Ook draag ik mijn eigen steentje bij aan kennisoverdracht. Zo ben ik lid van de congrescommissie en redactielid van de Elsevier-studieboekenreeks. Want zonder up-to-date kennis kun je dit beroep niet uitoefenen!’

Time-out voor OK Operationeel!

De redactie heeft een aantal mailtjes gehad van lezers die kritiek hebben op de coverfoto van OK Operationeel 1-2009.

‘Onprofessioneel en een aanfluiting voor onze beroepsgroep. Dit heeft totaal niets met steriliteit te maken’, was een reactie. Een andere lezer schreef ons: ‘O wat is de foto op de voorpagina fout, evenals een tweede grote foto van dezelfde dame bij het betreffende artikel! Dit kan echt niet, en helemaal niet in ons vakblad: een plaatje neerzetten van iemand in steriele outfit die haar masker naar beneden heeft hangen en op de tweede foto met haar steriele handschoen haar hoofd ondersteunt, zelfs niet als het “alleen maar voor de foto” is.’ Bij de foto is geen sprake van een fout maar van bewust poseren, zodat onze fotografe Ivonne Zijp een leuke foto kon maken. In ieder geval zullen we onze

fotografen in het vervolg een lijstje meegeven met regels voor OK-foto’s: - correcte, passende, schone kleding en schoeisel; - geen warmtejasjes; - haren goed bedekt onder de mutsen; - geen opzichtige of grote sierraden; - geen horloges, geen ringen; - mond en neus bedekt als een masker wordt gedragen; - geen masker achteloos om de nek; dit hoort niet; - alle professionele voorschriften in acht nemen. Redactie OK Operationeel Hennie Mulder, Menno Goosen, Paul Meijsen


11

Als OK-medewerker bij Alysis ben je altijd goed voorbereid ... mede dankzij simu-leren Wie ben jij? Je bent in het bezit van een diploma operatieassistent (NVZ) en je wilt de patiëntveiligheid verbeteren door het volgen van de ASAP-simulatiecursus. Wat bieden wij? We bieden je een functie binnen een OK-team van de Alysis Zorggroep, met vaste werktijden, waarbij je de mogelijkheid hebt een eigen pakket aan secundaire arbeidsvoorwaarden samen te stellen.

Kijk voor meer info en meer vacatures op werkenbijalysis.nl ZIEKENHUIS RIJNSTATE, ARNHEM ZIEKENHUIS ZEVENAAR KLINIEK VELP

12

09_182557 185x125 OK.indd 1


04-03-2009 13:59:23

Voorbereidingen voor de nieuwe Cao Ziekenhuizen

Op 1 maart liep de huidige Cao Ziekenhuizen af. De vakbonden – De Unie Zorg en Welzijn, CNV, ABVAKABO FNV, Nu’91 en FBZ – zijn in onderhandeling met de werkgevers over een nieuwe collectieve arbeidsovereenkomst. De LVO is aangesloten bij De Unie Zorg en Welzijn. Werkgeverspartij NVZ vereniging van ziekenhuizen heeft in voorgaande cao-onderhandelingen vaak de ouderenregelingen op de agenda gezet, waarvan de 55+-regeling (artikel 6) een bekende is. Tijdens de laatste onderhandelingen hebben de vakbonden en de NVZ vastgesteld: - dat alle cao-partijen in beginsel bereid zijn om de huidige leeftijdsafhankelijke verlofregelingen door te ontwikkelen naar een nieuw verlofmodel; dat hierbij een model uitgaande van een persoonlijk levensfasebudget op basis van dienstjaren

door alle cao-partijen als beloftevol, onderhandelbaar en uitwerkbaar wordt gezien om de vigerende leeftijdsgebonden verlofregelingen te vervangen; - d at zowel vanuit werkgevers als vanuit werknemers de nodige randvoorwaarden aan een persoonlijk levensfasebudget op basis van dienstjaren zullen worden gesteld, maar dat deze naar verwachting onderhandelbaar zijn; - d at de doorontwikkeling van de huidige leeftijdsafhankelijke verlofregelingen naar een persoonlijk levensfasebudget op basis van dienstjaren naar verwachting een aanzienlijk financieringsvraagstuk met zich mee zal brengen waarvoor de cao-partijen in goed overleg een oplossing zullen moeten zoeken - d at om dit alles te bereiken gedurende de looptijd van de cao een gezamenlijk traject wordt ingezet.

- dat een dergelijk traject moet worden uitgevoerd aan de hand van scenario’s met volledige transparantie, calculatie van gegevens, aanspraken en (belonings)kosten, en overgangsmaatregelen; - dat een dergelijk traject aan alle cao-partijen inzicht moet geven in de noodzakelijke bewegingsruimten aan beide kanten, zodat zij een weloverwogen afweging van belangen kunnen maken; - dat een dergelijk traject bij voorkeur (deels) begeleid en uitgevoerd gaat worden door een onafhankelijke en ter zake kundige partij en binnen de looptijd van deze cao; - dat alle cao-partijen voor dit traject een inspanningsverplichting dienen te aanvaarden en daarvoor een gezamenlijke intentieverklaring dienen overeen te komen met voldoende bindingskracht maar zonder vooraf gedefinieerd resultaat. PGGM is als derde, onafhankelijke partij gevraagd wegens zijn expertise. In september 2008 zijn de vakbonden gestart met het opstellen van het plan van aanpak. Het advies voor de komende onderhandelingen bestaat grofweg uit: - het vaststellen van de uitgangspunten; - het maken van een opzet om scenario’s door te rekenen; - het opstellen en uitwerken van diverse scenario’s; - het uitwerken van de gevolgen hiervan op de nieuwe regelingen en de te nemen invoeringsmaatregelen; - het formuleren van het advies. Commissie Beroepsbelangen


13

14


Simon Heerens: ‘Door detachering kan ik mijn kennis vergroten’ Na zijn opleiding tot operatieassistent in het Tilburgse TweeSteden Ziekenhuis bleef Simon Heerens (29) daar nog twee jaar werken. Anderhalf jaar geleden nam hij ontslag en trad hij in dienst bij een detacheringsbureau. ‘Het geld is niet de drijfveer. Ik wil mezelf verbreden en mijn vakkennis vergroten.’

Anderhalf jaar geleden besloot je gedetacheerd te gaan werken. Waarom? ‘Ik wil niet zeggen dat je niets meer leert als je in een vast ziekenhuis werkt, maar ik kreeg na een aantal jaren in hetzelfde ziekenhuis een beetje het idee dat ik stilstond. Een vriend van me werkte in het Carolus-ziekenhuis in Den Bosch. Daar hadden ze, anders dan in het TweeSteden Ziekenhuis, het specialisme plastische chirurgie. Hij was daar heel enthousiast over en vroeg me eens een dagje te komen kijken. Tijdens die dag ontdekte ik dat ik plastische chirurgie erg interessant vind, maar ik zag ook voor het eerst dat het ene ziekenhuis het andere niet is. Van veel protocollen in mijn opleidingsziekenhuis dacht ik dat ze standaard waren, landelijk ingevoerd. Niets bleek minder waar. De plastisch chirurg zag mijn enthousiasme en vroeg me of ik niet bij haar wilde werken. Ik heb toen een jaar lang één dag per week, naast mijn werk in Tilburg, in het Carolus gewerkt. Wat heb ik daar veel geleerd!’ En dus ging je bij detacheringsbureau High Care Detachering werken? ‘Ik ontdekte dat je heel veel leert door eens

in een ander ziekenhuis mee te draaien. Bovendien kom je in een ander ziekenhuis in aanraking met specialismen die je nog niet kent. Dat bij elkaar is vreselijk leerzaam. En leren wilde ik, mezelf verbreden, mijn kennis vergroten. Na anderhalf jaar en zo’n vier ziekenhuizen blijkt dat ook zo te zijn uitgepakt. Er zijn zo veel verschillen. In het ene ziekenhuis desinfecteren ze met jodium, in het andere is jodium uit den boze en gebruiken ze chloorhexidine. In het TweeSteden Ziekenhuis werkten we met één knieprothese en twee heupprotheses. Ik ken inmiddels vier verschillende knieprotheses en vijf of zes heupprotheses. Tegen leerlingen zeg ik tegenwoordig ook altijd: ga echt eens in een ander ziekenhuis kijken. Draai eens een dagje mee met een medestudent. Je leert daar zo veel van.’ Word je geaccepteerd door collega’s die in vaste dienst zijn? ‘Dat is verschillend, helaas. Het mooie is dat de specialisten altijd meteen geïnteresseerd zijn. Dan vraagt een chirurg tijdens een ingreep hoe ze deze ingreep uitvoeren in het ziekenhuis waar ik eerder gewerkt hebt. Natuurlijk zijn er ook

TEKST: Marieke Los | Foto: Ivonne Zijp

veel collega-operatieassistenten die zulke vragen stellen en zich realiseren dat we van elkaar wat kunnen leren. Maar er zijn ook collega’s die me niet zien zitten omdat ik voor een detacheringsbureau werk. Die zien iemand die voor het grote geld gaat en geen diensten draait. Gelukkig realiseert het overgrote deel zich dat ik kom om te helpen. Door mij kunnen ze weer een vrije dag nemen of hebben ze weer tijd om aan protocollen te schrijven.’ Speelde geld dan helemaal geen rol bij je keuze? ‘Natuurlijk bekijk je bij een dergelijke keuze ook wat je gaat verdienen. Ik heb een gezin met twee kinderen, de derde is op komst. Dan ga je geen onzeker avontuur meer aan. Maar je moet niet vergeten dat tegenover die extra verdiensten ook veel inspanningen staan. Je moet als gedetacheerde behoorlijk flexibel zijn. Ik moet me iedere keer weer inlezen in de protocollen van het nieuwe ziekenhuis. Verder heb ik vaak veel langere reistijden. En het is ook iedere keer weer wennen en investeren om snel ingewerkt te raken in een nieuw team.’ OK OPERATIONEEL APRIL 2009

15

Heilige huisjes op het ste 23 LVO-congres De honderden bezoekers van het 23ste LVO-congres werden daar aangemoedigd tot reflectie: handelen we op de OK omdat we denken dat het zo moet of omdat bewezen is dat het zo moet? Verschillende heilige huisjes kregen een trap. Tekst:Marloes van Hoorn | Foto’s: Menno Goosen

‘Z

wart of wit? De heilige huisjes voorbij.’ Dit thema van het LVOcongres op 29 en 30 januari in Veldhoven inspireerde meer dan één spreker tot het citeren van de Amerikaanse president Barack Obama: ‘Change? Yes we can.’ Stevige taal, en dat is ook wel nodig. Vaak denken operatieassistenten dat zij toch niets kunnen veranderen, of – erger nog – dat er niets hóéft te veranderen. Met een meeslepende openingspresentatie probeert de congrescommissie de meer dan vijfhonderd bezoekers wakker te schudden en te laten zoeken naar nieuwe wegen. ‘Zitten we vast in tradities?’, knalt het van het scherm. ‘Doen we ons mooier voor dan we zijn?’ Monique de Kort, voorzitter van de congrescommissie, pleit voor evidence-based practice. Als beperking daarbij ziet zij de geringe academische traditie van de paramedische disciplines. Die moet dus versterkt worden, en wel door academischer 16


scholing en wetenschappelijk onderzoek. ‘De LVO probeert daar haar steentje toe bij te dragen, door samen met instanties zoals TNO onderzoek te doen naar onderwerpen waarmee wij in ons beroep te maken hebben.’ Vaak weten we niet waarom we dingen doen, blijkt uit de voordracht van Ineke Strouken, directeur van het Nederlands Centrum voor Volkscultuur. Zo zijn Nederlanders niet behang op hun muren gaan plakken omdat ze dat mooi vinden – wat vaak gedacht wordt – maar om kleine beestjes tegen te houden die via de kieren in de muren vanuit de aardappelkelder naar de bedstee kropen. Rond 1900 was er een enorme discussie of je bij een bevalling je handen nu wel of niet moest wassen. Strouken: ‘Het Amsterdamse Gasthuis heeft zich daar erg tegen verzet: hoe durfden ze te denken dat dokters hun handen moesten wassen? Als je weet dat dingen verande-

ren – dat je je af en toe moet afvragen: heeft die ander niet gelijk? – dan kom je een stuk verder en krijg je meer inzicht in jezelf en in de ander.’

Rapid recovery Dagvoorzitter en chirurg Erik Totté leerde in Zuid-Afrika, tussen shotguns en stabs, dat een patiënt veel eerder naar huis kan dan na tien dagen, zoals hem altijd was geleerd. Deze rapid recovery was uit nood geboren, maar het lijkt erop dat een kort ziekenhuisverblijf – met de juiste behandeling en begeleiding – te verkiezen is boven het pamperen van de patiënt. Anesthesioloog Xander Eijsbouts van het Franciscus Ziekenhuis in Roosendaal vertelt dat patiënten bij totale heupprotheses postoperatief aanzienlijk minder pijn hebben sinds zijn ziekenhuis het protocol voor rapid recovery invoerde. De d van rapid staat volgens

ik Totté, Dagvoorzitter dr. ErLeeuwarden. chirurg in het MCL

r en Hennie Mulde Monique de Korten het eerste exem van de LVO nam ek ‘Veilig werken op plaar van het bo gst. de OK’ in ontvan

Paul Meijsen en Hennie ulder van de LVO. M

, thesioloog outs, anes r. Erik Hoff b s ij E r e d Dr. Xan edisch chirurg d over en orthop en een presentatie ld ie man h very. rapid reco

je door Het was zelfs mogelijk om en lat te t nis too een car portretteren.

eer zaal was m e d it u n e Voor vrag g ruimte ingelast. dan genoe

De stand van de

LVO.


17

de watten bezoekers in ue en vele es gr n co e d anten legden ocoladefond De beursexposdere heerlijke cocktails, ch met onder an koffiespecialiteiten. verschillende

Peter Quataert, verpleegkundig specialist wondzorg, hield een. lezing over wondbehandeling

hygië , ziekenhuis Karina Noltesen & Nolte infec nist van Ten , toonde zich een fel tiepreventieer van ‘vrolijke OKtegenstand mutsen’.

18


eur van dredact elhan in e , n r van Hoo de sleut t: Marloesrationeel’, met a symboliseer m e e p h O t s K e ‘O et congr ger die hhuisjes’. ‘heilige

Pijn wordt bestreden met zo min mogelijk opiaten. Dan kan de patiënt eerder eten en eerder gemobiliseerd worden, waardoor hij zijn spiermassa behoudt en de revalidatie beter gaat. Dat leidt weer tot een kortere opnameduur en een tevredener patiënt.

Drinken en lopen

Drie uur voor de operatie krijgt de heuppatiënt koolhydraatrijke drank om de bloedsuikerspiegel hoog te houden. Dr. Hoffman, orthopedisch chirurg in het Franciscus Ziekenhuis: ‘Een operatie is een aanslag op de conditie van Het thema van het feest: zwart-wit. de patiënt. Deze drank ‘heilige huisjes’. voorkomt goeddeels het Foto: hennie mulder postoperatieve katerige gevoel. Het gevoel dat we allemaal kennen als je niet op tijd hebt geluncht. Het is toch ook ondenkbaar een r ove wielrenner nuchter Prof. dr. Klaas Bax sprak bij en rep ing che de Mont Ventoux op laparoscopis kinderen. te sturen!’ Met de direct anterior approach of anterior spine-incisie (ASI) wordt recht gedaan aan het basale or. y a thopedische prindoctor aw eeps the k y a cipe te opereren d a An apple via natuurlijke, intermusculaire vlakken, waarin geen zenuwen liggen. Deze kleine (7 tot 10 centimeter preoperatieve informatie, stress- en lange) anatomische incisie geeft minder pijnvermindering, orale voeding en snel weefselschade en leidt samen met het de anesthesioloog dan ook voor ‘do it’. mobiliseren. Daarvoor is goede multitoedienen van een lokaal anestheticum Belangrijke principes bij deze ‘snelle disciplinaire samenwerking nodig tustot weinig of geen postoperatieve pijn. stap huiswaarts’– de opnameduur sen verpleegkundige, orthopeed, anesHierdoor kan de patiënt al een paar uur is slechts anderhalve dag – zijn thesioloog, fysiotherapeut en diëtist. na de operatie de eerste stappen te zet-


19

Dr. Nick Piazza sprak ov de percutane aortakleer p.

Uroloog dr. Laurent Fossion sprak over laparoscopische cystoprostatectomie.

20


ten. Hoffman: ‘Het effect van deze snelle mobilisatie is vooral psychologisch, maar maakt het voor de fysiotherapeut de volgende dag eenvoudiger.’

Wondbehandeling

Scheren Achterhaalde tradities zijn er nog genoeg op het gebied van hygiëne. Terwijl toch overtuigend is aangetoond dat zaken als preoperatief douchen, kleefmatten, strooiproeven of profylaxe doorgeven na de operatie zinloos of zelfs schadelijk zijn, vertelt Karina Nolte van Tensen en Nolte Infectiepreventie. Net als preoperatief scheren. ‘Niet doen, zonde van je tijd.’ Is het écht niet nodig om een behaarde buik te scheren,

doorbreken. Het is een kwestie van kennis, een actieve houding en samenwerking, aldus Nolte. Met het patiëntveiliger maken van de zorg kun je volgens haar morgen al beginnen. ‘Bedenk verbeteringen voor veiligheid in jouw dagelijkse praktijk, maak een top vijf, stel verbetering voor, protocolleer. En vooral: slaap niet in, blijf denken!’ ▼

Peter Quataert, al dertien jaar wondverpleegkundige in het ZorgSaam Ziekenhuis in Terneuzen, vertelt over de omslag die heeft plaatsgevonden in de behandeling van chronische wonden. Vroeger liet men deze conservatief behandelen en waren patiënten maandenlang onder behandeling van specialist en/of huisarts. Pas als de wond niet heelde, werd naar de oorzaak gezocht. Tegen dit heilige huisje van pappen en nathouden is inmiddels gelukkig bijna overal getrapt. Nu wordt bij chronische wonden eerst naar de oorzaak gezocht. Deze zijn dan ook steeds vaker op de operatiekamer terug te vinden. Niet alleen voor oorzakelijke behandeling, maar ook voor chirurgisch debridement, negatieve druktherapie, huidtransplantatie/transpositie of autologe groeifactoren. Dit heeft veel positieve gevolgen: de kans op complicaties gaat omlaag, er is minder pijnmedicatie en antibiotica nodig, de patiënt wordt minder afhankelijkheid van hulpverleners, de revalidatieperiode is korter, er zijn minder recidieven en het kost uiteindelijk minder.

wil een bezoeker weten. Nolte herhaalt het nog maar eens: ‘Uit oogpunt van infectiepreventie is er geen reden om te scheren. Als het om operatietechnische redenen moet gebeuren, dan zo kort mogelijk voor de operatie en met een tondeuse.’ De hygiënedeskundige heeft het ook niet zo op de leuke mutsen. Om te laten zien hoe het niet moet, toont ze een foto van een arts die een muts met de Friese vlag op heeft. Sommige bezoekers pennen gretig de website over waar deze te koop is. Dat is dus niet de bedoeling. Nolte: ‘Deze mutsen voldoen niet aan de normen die de EU heeft gesteld aan OK-kleding. Bovendien moet deze meneer de muts na zijn OK-sessie in de was doen, gecontroleerd, minstens 60 graden, en dan nog strijken en partikelarm vervoeren. Dat gebeurt natuurlijk niet. Die doet morgen even een andere op en dan overmorgen weer deze. In de steriele luchtstroom boven het operatiegebied is zo’n hergebruikte muts een ongeleid projectiel.’ Ook aan de deurdiscipline valt vaak nog veel te verbeteren. Tijdens een observatie bij twintig OK’s bleven de deuren gemiddeld 4,3 minuten gesloten. Funest voor de noodzakelijke overdruk in de OK. Schadelijke gewoontes, of ze nu worden uitgevoerd uit laksheid (katoenen mutsen, slechte deurdiscipline) of uit volle overtuiging (scheren), zijn te


21

Patiëntveiligheid: door wie en Anita Heideveld werkt als operatieassistent en kwaliteitsfunctionaris in het UMC St Radboud. In een prikkelende serie over patiëntveiligheid geeft ze een inkijkje in het kwaliteitsbeleid op de OK van haar ziekenhuis. Wil je reageren? Aarzel niet en mail naar: [email protected]. Tekst: Anita Heideveld-Chevalking. Foto’s: Ivonne Zijp

M

isschien ken je het wel: jij, of een dierbare van je, moet geopereerd worden. Feilloos weet je wie je hiervoor wilt hebben. En niet alleen welke operateur, maar ook wie jou anesthesie geeft en assisteert bij de operatie. Jouw ideale OK-team, waarvan je weet dat het je naar beste kunnen goed en veilig opereert. En met een beetje regelen lukt het je vaak wel om dit voor elkaar te krijgen. Niemand is te beroerd om jou te helpen; je bent immers één van hen. Hoe gaat dit met de anonieme patiënt? Iemand die geen lijntje binnen de OKwereld heeft? Mag die op net zo’n behandeling vertrouwen? Patiëntveiligheid is “in” en de operatiekamers staan hierbij in de schijnwerpers. De media berichten erover, net als verzekeraars en de Inspec22


tie voor de Gezondheidszorg. Tijd om in de spiegel te kijken die zij ons voorhouden, en een (re)actie te bepalen. Ik neem jullie mee via mijn eigen situatie, naar het TOP II-rapport van de Inspectie en weer terug naar de werkvloer.

Stelregels UMC Als operatieassistent en kwaliteitsfunctio naris werk ik gewoon mee op de OK en tegelijkertijd bedenk ik waar en hoe het beter kan. Ik bied op de werkvloer ondersteuning bij het onderhouden van het kwaliteitssysteem en het meten en verbeteren van risicovolle processen. Hierbij is goede samenwerking met de professionals op de werkvloer en het management onontbeerlijk. Samen vormen we een netwerk voor kwaliteit en veiligheid, voor zowel de patiënt als de medewer-

ker. Onze stelregels zijn: geen papieren tijgers, maar korte heldere documenten, van meten naar verBETERen en geen maatregelen toevoegen maar vervangen.

Lees het TOP II-rapport In oktober 2008 verscheen het TOP II-rapport (Toezicht Operatief Proces) over peroperatieve veiligheid. Ik zou zeggen: verplicht leesvoer voor iedereen die op de OK werkt en zeker voor de operatieassistent. Het is te vinden op de website van de Inspectie voor de Gezondheidszorg: www.igz.nl, onder de titel: ‘Standaardisatie onmisbaar voor risicovermindering in operatief proces’. De Inspectie baseert haar rapport op enquêtes in alle ziekenhuizen, gesprekken met OK-medewerkers en directe observaties in 21 ziekenhuizen.

waar wil jij worden geopereerd? Bevindingen uit het TOP II-rapport • Er is geen rust in de holding doordat het een doorgangs- of opslagruimte is. • De verpleging schuift de patiënt de OK op en laat deze met een ‘sterkte’-groet alleen staan. • Bijna nergens is actieve communicatie tussen anesthesioloog en operateur waargenomen. • Na aanspreken van een ‘ringdrager’ schiet de afgedane ring nog net niet in een afvoerputje. • De OK fungeert als koffiekamer en kantoor, compleet met uitpuilend lunchpakket en goed gevulde dossiertas. • Een operatieassistent wordt de OK binnengeroepen om een privégesprek aan te nemen.

Belangrijkste uitkomst van het rapport is dat er binnen de operatiekamers over het algemeen zorgprofessionals werken die zich met hart en ziel voor de patiënt inzetten. Toch constateert de Inspectie ernstige tekortkomingen in drie categorieën: communicatie, infectiepreventie en beheer van medische apparatuur. Het rapport is goed leesbaar en de bevindingen zijn veelal herkenbaar.

Doen we het echt zo slecht?

Het is een open deur, maar toch: patiëntveiligheid staat of valt met de zorg en motivatie van de individuele professional, van jou en mij dus. Het is een combinatie van samen werken volgens duidelijke afspraken en de juiste instelling. Werk mee aan verbetering. Zorg ervoor dat je de patiënt net zo behandelt als je zelf behandeld zou willen worden. Dan weet je zeker dat de patiënt de topzorg krijgt waarop jij ook rekent. Ik ben heel benieuwd naar jullie reacties op de volgende stelling: ‘Als ik geopereerd moet worden, ga ik naar mijn eigen ziekenhuis.’

• De dubbelcheck wordt bijna nergens waargenomen. • Pogingen tot time-out worden weinig serieus uitgevoerd. • Slechts iets meer dan de helft van telprocedures voor gazen verliep waarneembaar goed. • Gebruikers van apparatuur vertrouwden te veel blind op de instrumentele dienst voor het onderhoud ervan.

▼

De Nederlandse gezondheidszorg behoort tot de top van Europa en natuurlijk zijn operaties veel veiliger dan in het verleden. Maar het rapport van de Inspectie liegt er niet om. Iedereen weet denk ik na het lezen ervan wel waar de sterktes en zwaktes bij zichzelf en in het eigen ziekenhuis liggen.

Wat kunnen wij eraan doen?

Anita Heideveld-Chevalking [email protected] OK OPERATIONEEL APRIL 2009

23

“Ik voel Nannie Vossen (25 jaar)

Operatieassistent

“

Ik ben hier nu vijf maanden en het verbaast me hoe snel ik was ingewerkt. Er zijn veel specialismen en straks kan ik zelf kiezen wat me het beste ligt en waar ik in verder wil. Daarnaast hoef ik niet lang te wachten tot ik meer verantwoordelijkheid krijg, want de groei tot specialismeoudste gaat hier snel. Mijn mening telt mee en er wordt echt naar me geluisterd. Ook is er een goed opleidingsklimaat, zowel voor leerlingen als gediplomeerden. Misschien verwijder ik over een tijdje trouwens de VSM bij hartoperaties wel zelf. Ik voel me hier thuis en heb plezier in mijn werk!

”

En verder is hier... • een negenurige werkdag (4 x 9 uur) • kinderopvang op eigen terrein (De Kinderkamer) • een ruime mogelijkheid tot parttime werken • een splinternieuwe afdeling met 24

achttien operatiekamers


me hier thuis” Monique van Heugten (28 jaar)

Anesthesiemedewerker

“

Ik werk hier nu ruim een jaar. De anesthesieafdeling is van een hoog niveau en er zijn veel complexe operaties. Ik krijg veel verantwoordelijkheid en ruimte om zelfstandig te werken. Ik merk dat de anesthesiologen deze zelfstandigheid stimuleren en waarderen. De teamleiding betrekt je als anesthesiemedewerker bij projecten. Bijvoorbeeld als het gaat om veiligheidsprojecten voor patiënten en personeel. Dat waardeer ik enorm. Ik kan hier nog heel veel leren. Kortom, uitdagingen genoeg!

Informatie

”

• Film over de OK op www.cze.nl • Meer inlichtingen bij Clark Kellenaers, hoofd OK, [email protected] of tel. (040) 239 67 00


25

Foto: Medical Archives

Foto 1 A + B: De complexiteit op een operatiekamer is de laatste honderd jaar enorm toegenomen.

Richtlijn ‘tellen van IGDH’

Deel 3 Rituelen en tradities De LVO en het Kwalititeitsinstituut voor de gezondheidszorg CBO zijn een landelijke richtlijn aan het ontwikkelen om het onbedoeld achterblijven van materialen bij operaties te voorkomen. In een serie van vier artikelen wordt dit proces gevolgd en toegelicht. In dit derde deel kunt u lezen dat onze traditionele opvattingen en rituelen achterhaald raken. Tekst en foto’s: Paul Meijsen

A

l meer dan 130 jaar geleden verschenen er publicaties over achtergebleven gazen. Toen al is het tellen van gazen op de operatiekamer geïntroduceerd. Sindsdien heeft de tijd niet stilgestaan en is de complexiteit op een operatiekamer enorm toegenomen (zie foto 1). In de loop der jaren zijn weliswaar contrastdraden en telkaartjes toegevoegd aan de gaasverpakkingen, maar operatiekamerpersoneel telt nog op dezelfde manier als ruim een eeuw 26


geleden (zie foto 2). In deel 1 en 2 van deze serie hebt u kunnen lezen dat we na meer dan honderd jaar het voorkomen van onbedoeld achterblijven van materialen nog steeds niet onder de knie hebben. Onterecht vertrouwen operatieassistenten op oude gewoontes, hun geheugen, halve waarheden en halve maatregelen. In dit deel worden vooral discussiepunten aangevoerd. Niet om daarmee meteen de protocollen te gaan wijzigingen.

Wel om de band met onze oude vertrouwde – maar soms onveilige en omslachtige – rituelen eens wat los te weken. Stof voor discussie op niveau dus.

‘We doen het altijd zo’ Zeker op een operatieafdeling is veranderen niet zo gemakkelijk. Een van de beletsels zit in het meester-gezelsysteem van het inserviceonderwijs. Leerlingoperatieassistenten leren het vak in de praktijk van hun begeleiders, die het vak

Foto 2A + B: Het tellen van gazen anno 2009.

weer van hún begeleiders geleerd hebben. Soms speelt ook een machtscomponent een rol in deze overdracht. Bovendien moet de leerling een voldoende beoordeling zien te behalen. Een van de gevaren hiervan is het hardnekkig overdragen van gewoontes, zonder dat we de echte reden nog weten. ‘We doen dat altijd zo’, is vaak de enige motivatie als een leerling om uitleg vraagt. Zelfs als op school nieuwe onderbouwde technieken worden geleerd, moeten leerlingen soms teleurgesteld aanvaarden dat ze het in het ziekenhuis nog steeds op de oude manier doen en dat ze hier weinig aan kunnen veranderen. En ... twee dagen later weten ze niet meer beter.

Over rituelen • Rituelen zijn technisch gesproken overbodig; ze leiden niet tot het beoogde resultaat. Toch worden ze binnen een cultuur als essentieel beschouwd. Ze worden verricht omwille van zichzelf. Iemand die de rituelen beheerst hoort erbij. • Imitatie speelt een belangrijke rol bij de overdracht van rituelen. • Rituelen zijn soms ook omslachtig, en alleen uitvoerbaar door ingewijden. Terwijl het vaak veel simpeler kan. • Een professional in de gezondheidszorg is niet iemand die rituelen uitvoert, maar iemand die kan breken met rituelen. • Het is moeilijk om te veranderen. Bij het loslaten van oude gewoontes en rituelen moet iemand alle fasen van een rouwproces door (ontkenning, protest en boosheid, marchanderen, depressie en aanvaarding).

To eat, or not to eat Een operatieassistent die al een tijdje in het vak zit, heeft vast wel alle verklaringen gehoord voor het al dan niet verzinken van de appendixstomp in het coecum (‘Metselen we de kat wel of niet in de kelder?’). Iedere chirurg beschouwt zichzelf namelijk als een autoriteit op dit vlak. De vraag is echter wie gelijk heeft. Nog een voorbeeld: ERAS, Enhanced Recovery After Surgery. Tot voor kort moesten patiënten voorafgaand aan

Foto 3: Een weinig onderkende valkuil bij het tellen van gazen: de operatie wordt gestart terwijl er nog een gaas van de vorige ingreep in de zak zit.

darmoperaties vooral nuchter zijn. Verder werden hun darmen uitgebreid gespoeld en kregen ze antibiotica die de darmflora inactiveerden. De verklaring: ‘Zo kunnen er in ieder geval geen schadelijke bacteriën in de buik komen.’ Om de darmanastomose rust te geven kreeg de patiënt een maagsonde en was er postoperatief pas na enkele dagen (‘Hebt u al een windje gehad?’) een voorzichtige opbouw van vloeibaar naar vast voedsel. Inmiddels is er een nieuwe gedachtegang. Darmen die actief zijn, worden beter doorbloed en herstellen sneller. OK OPERATIONEEL APRIL 2009

27

Foto 4A + B: Is het klaarleggen van even aantallen en het alleen tellen van klemmetjes wel veilig bij abdominale chirurgie (links)? Of is wegen beter (rechts)?

Discussie: waar of niet? Iedereen kan ongetwijfeld zijn standpunt over de onderstaande stellingen verdedigen op basis van eigen ervaringen. Beter is het als operatieassistenten de discussie zouden baseren op feiten en onderzoeksresultaten om de (on)juistheid aan te tonen. • Een pakje gazen hoef je bij het openen niet met twee personen te tellen. Ze zijn al door de firma geteld, dan is het tellen met één persoon voldoende. • De huidige manier van gazen tellen is veilig, als we maar discipline hebben. • Helemaal niet nodig al die poespas met die kaartjes. Het is in de literatuur nog nooit beschreven dat tien gazen in een patiënt zijn achtergebleven. • Een röntgenfoto geeft altijd uitsluitsel als een gaas kwijt is. • Een operatieassistent moet de afvalzakken controleren voor de operatie begint. Er kan nog een gaas van de vorige operatie inzitten (zie foto 3). • Gazentelrekken zijn 100 procent veilig voor patiënt en personeel. • Een operatieassistent maakt zelden een fout als hij een complete instrumentenset moet tellen. • ‘Ik leg altijd even aantallen klaar, dat is tenminste veilig.’ • Er zijn meer publicaties over het achterblijven van grote instrumenten (ook tweetallen) dan van kleine instrumenten. Het is terecht dat we alleen de kleine instrumenten tellen (zie foto 4A + B). • ‘Als de coassistent naar mijn tafel durft te wijzen, krijgt hij met de zwaarste klem die ik heb een tik op zijn vingers. Daarnaast is mijn geheugen onfeilbaar.’ • Het wegen van instrumentensets is veiliger dan tellen. • Tellen van naalden en disposables is overbodig; ze geven nagenoeg geen klachten als ze onbedoeld achterblijven. • Het is echt onmogelijk om disposables goed te tellen. • De beroepsverenigingen moeten eens gaan praten met de fabrikanten van disposables. Kaartjes in de verpakking en contrast zouden het gebruik van disposables een stuk veiliger maken (zie foto 5A + B). • De komst van ‘control release’-naalden heeft het gevaar voor het achterblijven van naalden vergroot, terwijl de telmethode nog steeds ontbreekt. • We moeten maar eens doosjes aanschaffen om naalden te tellen (zie foto 6A + B).

28


Foto 5A + B: Disposables hebben géén contrastmiddel en zijn daarom vaak amper terug te vinden op röntgenfoto’s. Hier een voorbeeld van een diepvrieskip met ‘achtergebleven’ disposables. Fabrikanten leveren er ook geen telkaartjes bij. Dit moet beter kunnen! Een taak voor de beroepsvereniging? Twee uur voor de darmoperatie krijgen patiënten zelfs nog een koolhydraatrijk drankje. Postoperatief krijgen ze op de recovery al een glas water en ’s avonds al een lichte maaltijd. Met de bestaande traditie is gebroken en een hoop handelingen worden achterwege gelaten.

Evidence-based practice

len. Maar geen ritueel is meer veilig, want bij deze richtlijnontwikkeling speelt evidence-based practice, dus het zoeken naar bewijzen die verkregen zijn door onderzoek, een belangrijke rol. Het CBO heeft al ruime ervaring met het ontwikkelen van medische richtlijnen. Voor de meeste operatieassistenten is het beoordelen van onderzoek een nieuw terrein, waarvoor gelukkig in het opleidingsreglement en op de scholen steeds meer aandacht komt. Ook hier komen we weer een stapje verder met onze professionalisering. ▼

Bovenstaande voorbeelden lijken wel zwart-wittegenstellingen van twee uitersten, hoewel alle verklaringen op het eerste gezicht best logisch lijken. Toch is vooral goed vergelijkend onderzoek no-

dig in plaats van redeneringen, om aan te tonen welke methode het beste is. Momenteel wordt het ERAS-protocol in grote onderzoeken in meerdere centra objectief vergeleken met de oude gewoonte. Zo komen we van authority-based practice, naar evidence-based practice. De LVO-richtlijn voor het tellen van IGDH wordt niet zomaar ontwikkeld door een clubje van gaashobbyisten, die hun eigen methodes en tradities wel eens even zullen vereeuwigen. Evenmin is het een stelletje modernisten die wel eens even zullen breken met oude ritue-

Foto 6A + B: Naalden worden vaak niet systematisch geteld (links). Maar ook naaldentelsystemen zijn niet altijd veilig: het gele doosje lijkt tien naalden te bevatten, maar het zijn er slechts negen. OK OPERATIONEEL APRIL 2009

29

uit het Röpcke-Zweers Ziekenhuis, Zorgcentrum Clara Feyoena Heem en Zorgcentrum Oostloorn in Hardenberg, een polikliniek in Ommen, het Dagziekenhuis en Zorgcentrum Aleida Kramer in Coevorden en Zorgcentrum ’t Welgelegen in Gramsbergen.

2.000 medewerkers. De sfeer, collegialiteit én professionele status maken de Saxenburgh Groep tot een boeiende werkplek, in een omgeving waar het goed leven en wonen is. www.sxb.nl

gemiddeld 24 - 36 uur per week (66,67-100%) Onze operatieafdeling op de locatie Hardenberg telt vier goed geoutilleerde operatiekamers. Alle basisspecialismen zijn aanwezig: algemene chirurgie, orthopedie, urologie, gynaecologie, oogheelkunde en KNO. Er werken ongeveer 60 mensen (42 fte) op de OK. Binnen dit team functioneert u als allround operatieassistent (met mogelijkheid tot specialisatie). Tevens zet u zich in voor leerlingenbegeleiding en verricht u bereikbare diensten. Als het werken in een klein maar enthousiast team u aan-

spreekt en u graag een bijdrage wilt leveren aan de ontwikkeling van onze afdeling dan zijn we op zoek naar u! Zeker als u graag met een grote mate van zelfstandigheid en verantwoordelijkheid uw vak wilt uitoefenen.

Meer weten? Bel dan de heer F. Gosewich, teamleider OK, telefoon (0523) 27 60 00, toestel 5500. Uw belangstelling maakt u vóór 17 april 2009, middels een sollicitatiebrief, kenbaar aan mevrouw S.A. van der Meulen, personeelsadviseur, postbus 1, 7770 AA Hardenberg ([email protected]).


Dichtbij

Wij bieden een prettige werken woonomgeving, waarin de persoonlijke benadering centraal staat. Bovendien kennen wij een goed bij- en nascholingsbeleid. Uw arbeidsvoorwaarden zijn conform de CAO Ziekenhuizen. Een dienstverband vanaf gemiddeld 24 uur per week is bespreekbaar.

Persoonlijk

Wij vragen • diploma operatieassistent chirurgie (NZR-diploma, hbo-niveau) • bij voorkeur recente ervaring • allround inzetbaarheid voor alle specialismen • enthousiasme en collegialiteit • stressbestendigheid en flexibiliteit.

30

Innovatief

Onze organisatie telt nu zo’n

Operatieassistent(en) Chirurgie

Kwaliteit

De Saxenburgh Groep bestaat

JE LAAT OPERATIES GOED VERLOPEN MAAR HOE GOED LOOPT ` JE EIGEN CARRIERE TMI ZOEKT OPERATIEASSISTENTEN EN ANESTHESIEMEDEWERKERS ●

Vrijheid met de zekerheid van een uitstekend salaris

●

Meer ervaring door afwisselend werk

●

Een auto vanaf 28 uur per week

●

Scholing op maat

Werken op jouw manier! Een vast dienstverband, een min-max contract of een 0-uren contract. Tevens bemiddelt TMI al jaren voor ZZP’ers. Interesse?

KOM EENS PRATEN BIJ TMI. DE DETACHEERDERS IN DE ZORG.

TMI & ZZP TMI bemiddelt al jaren voor ZZP’ers. Nu met de Stichting Verenigde Zorgprofessionals Nederland (SVZN) gaat TMI nog een stap verder.

De voordelen: ●

direct je geld, geen voorschotten

●

geen onderlinge aansprakelijkheid

●

een auto is mogelijk

●

uniek en uitgebreid netwerk

●

uitbesteden facturatie

●

scholing & trainingen

●

regelen van hypotheek

WEL de voordelen van een maatschap maar NIET de nadelen. SVZN factureert, adviseert en ontzorgt de ZZP’er.

Interesse? KOM EENS PRATEN BIJ TMI. DE BEMIDDELAAR VOOR ZZP’ERS

www.tmidetachering.nl

www.tmidetachering.nl

Als anesthesiemedewerker of operatieassistent bepaal je een heleboel zélf ... bijvoorbeeld je eigen werktijden Wie ben jij? Je bent in het bezit van een diploma anesthesiemedewerker of operatieassistent (NVZ) en je wilt je richten op de bariatrie (overgewichtsoperaties). Wat bieden wij? We bieden je een functie binnen het Peri-operatief Centrum van de Alysis Zorggroep, voor onbepaalde tijd, waarbinnen flexibele werktijden en een klein aantal uren werken mogelijk zijn. Je bent dus niet verplicht om vaste diensten te draaien, maar het kan wél.

Kijk voor meer info en meer vacatures op werkenbijalysis.nl ZIEKENHUIS RIJNSTATE, ARNHEM ZIEKENHUIS ZEVENAAR KLINIEK VELP 09_182558 185x125 Ass.indd 1

04-03-2009 14:00:35


31

Ik hoor je wel, maar versta je niet!

Geluid op de operatie OK-apparatuur produceert een hoop herrie. Hoe gevaarlijk is dit voor operatieassistenten? En wat kan ertegen worden gedaan? Leerling-operatieassistenten zochten het uit. Tekst: Karin Scheerens, William van Driel, Catharina-ziekenhuis, Eindhoven; Rachèl Broens, Máxima Medisch Centrum, Veldhoven. deze derdejaars leerling-operatieassistenten deden dit onderzoek in het kader van de afronding van hun opleiding aan de Fontys Hogeschool in Eindhoven.

Metingen In een indicatief onderzoek werden geluidsmetingen gedaan om erachter te komen of er inderdaad sprake is van 32


geluidshinder in operatiekamers. In een lege operatiekamer in het Catharinaziekenhuis te Eindhoven werd het decibelgehalte van de apparatuur gemeten. Hierbij werden de apparaatgeluiden los van elkaar gemeten. Ook is er een geluidsmeting uitgevoerd bij twee totaleheupoperaties. Hierbij werd het grote geheel gemeten: alle aanwezige achtergrondgeluiden en de geluiden van de operatie zelf. Deze meting ging van start bij het desinfecteren van de patiënt en eindigde toen de wond was gesloten. Bij het onderzoek is een decibelmeter gebruikt, type SL-100. Het meetbereik van dit digitale apparaat ligt tussen de 30 en 130 dB. De meter voldoet aan de EN 60651 klasse 3. Tijdens de geluidsmeting waarbij alle geluiden apart

gemeten werden, werd gemeten op de plek waar het steriele team zich bevindt. Dit wil zeggen dat de geluidsmeting plaatsvond in de steriele zone, waar de afstand tussen de bron en ontvanger een 0,5 tot 1 meter is. Vanwege de steriliteit zijn de metingen uitgevoerd buiten het steriele veld. Tijdens de geluidsmeting bij een totale-heupoperatie is ervoor gekozen om te meten op een plaats waar de omloop zich het meest bevindt. Hierbij is gemeten aan een zijde van de patiënt vlak bij het anesthesieapparaat, 1 tot 1,5 meter van de patiënt. De tweede meting is uitgevoerd aan het voeteneinde, ongeveer 2 meter van de patiënt. Foto:Norsonic

V

olgens de arbonormen mag een werknemer maximaal acht uur achter elkaar blootgesteld worden aan een geluidsproductie van 80 dB(A) (de A geeft aan dat het geluid gecorrigeerd is voor het menselijk gehoor). Bij een hogere geluidsproductie moet deze tijd aanzienlijk worden verkort. Ook moet de werkgever bij een geluidsproductie van 80 dB(A) of meer gehoorbeschermingsmiddelen beschikbaar stellen. De richtlijn geeft de gezondheidskundige grenswaarden van het lichaam aan, en mag dus niet genegeerd worden. Uit ons onderzoek blijkt dat op een operatiekamer gedurende een werkdag de gemiddelde geluidsproductie niet boven de 80 dB(A) ligt, maar dat de piekmomenten die plaatsvinden wel gehoorschade kunnen veroorzaken.

Piekmomenten De gemiddelde dosis geluid per totale-heupoperatie blijkt 65,6 dB(A) te zijn. Dit is niet schadelijk

kamer voor het gehoor. Bij de orthopedie wordt tijdens totale-heupoperaties, totale-knieoperaties en revisiechirurgie echter veel gebruikgemaakt van pneumatisch/elektrisch aangedreven apparatuur. Hiervan is de geluidsproductie hoger dan 80 dB(A); de gemiddelde decibelproductie van deze apparatuur is 95,4 dB(A). Hier-

door kan het team schade oplopen. Ook de helmen met helm shields die gebruikt worden bij de prothesechirurgie produceren veel geluid; hierin zit een ventilator voor de luchttoe-

voer. Het geluid wordt nog eens versterkt bij communicatie. Dan wordt er een geluid van 88,6 dB(A) geproduceerd.

Gevaren Geluidshinder kan auditieve

Bij de orthopedie wordt tijdens totaleheupoperaties, totale-knieoperaties en revisiechirurgie veel gebruikgemaakt van pneumatisch/elektrisch aangedreven apparatuur. Hiervan is de geluidsproductie hoger dan 80 dB(A). Hierdoor kan het team schade oplopen. OK OPERATIONEEL APRIL 2009

33

klachten geven, zoals blijvend of tijdelijk gehoorverlies, maar kan ook andere gezondheidsschade veroorzaken. Er kunnen effecten ontstaan zoals structurele concentratiestoornissen, stressverschijnselen en belemmerde spraakcommunicatie. Ook lichamelijke klachten zoals toename van de bloeddruk, verhoogde hormoonproductie, versnelling van de hartslag en ademhaling kunnen het gevolg zijn van geluidshinder.

Oordopjes, schuimpjes en otoplastieken. Het is duidelijk dat het van belang is voor operatieassistenten, maar ook voor patiënten en werkgevers, om maatregelen te nemen die de fysieke belasting van operatieassistenten omlaag brengen. Om de geluidshinder te verminderen kunnen

maatregelen worden genomen voor bronbestrijding of persoonlijke bescherming (zie kader). Deze kunnen na enkele aanpassingen geïmplementeerd worden. Wel is vaak eerst een toetsing nodig om na te gaan of de oplossingen voldoen aan de specifieke eisen van de operatiekamer. De maatregelen kunnen soms meer voordelen hebben dan vermindering van de fysieke belasting alleen. Het verbeterde functioneren van de operatieassistent vergroot bijvoorbeeld de productiviteit en de patiëntveiligheid. Een voor de hand liggende maatregel is het gebruik van gehoorbescherming. Er is veel keuze. Oordopjes hebben als voordeel

dat ze gemaakt zijn van buigzaam, elastisch rubber of kunststof dat de gehoorgang luchtdicht afsluit. Het nadeel is dat het oordopje de gehoorgang kan irriteren als het niet past (te klein veroorzaakt geluidslek, te groot vermindert het draagcomfort). Neem regelmatig een schoon setje vanwege de hygiëne. Schuimpjes (oorrolletjes van geschuimd polymeer) die in de gehoorgang worden gebracht, nemen binnen enkele seconden de vorm van de gehoorgang aan. Het draagcomfort is vaak goed. Ze moeten echter wel

Maatregelen tegen geluidshinder 1. Bronbestrijding Ingrijpen in het ontstaansmechanisme van het geluid.

• E en goede onderhoudsbeurt: meetrillende onderdelen vastzetten, versleten tandwielen vervangen, regelkleppen bijstellen

• Geluid van persluchtsystemen verminderen door verlaging van de systeemdruk, geleidelijke vereffening van drukverschillen,

• Vermindering van overdracht van machinetrillingen op geluidsafstralende oppervlakken.

en zorgen voor goede smering. opvangen van retourlucht in de verzamelleiding. Vervanging van lawaaiige apparatuur.

• Vervangen van pneumatisch gereedschap met pulserende krachtoverbrenging door hydraulisch gereedschap met continue krachtoverbrenging.

• L awaaiige apparatuur die niet voldoet aan de stand van de techniek vervangen wanneer de economische levensduur verstreken is.

Aanschaf van nieuwe apparatuur.

• A anschaf van nieuwe apparatuur, waarbij de fabrikant of leverancier rekening dient te houden met de geluidsproductie, en kan garanderen dat de opgegeven geluidsproductie van de apparatuur niet overschreden wordt.

2. Persoonlijke bescherming

• H et beschikbaar stellen van gehoorbeschermingsmiddelen, zoals voorgevormde oordopjes, rolletjes van schuimplastic of

• Aanpassen van het uitvoeren van handelingen tijdens het operatieverloop, waardoor de geluidsproductie vermindert.

• R ouleren van specialisme; niet de hele week op specialismen waar veel gebruikgemaakt wordt van elektrisch en pneuma-

otoplastieken.

tisch aangedreven apparatuur.

34


Elektrische/pneumatisch aangedreven apparatuur

dB(A)

Zaag zagen in bot zagen in de lucht (test)

94,1 87,9

Boor ream drill screw

86,2 86,4 87,0

Tabel 1 Gemeten decibelwaarden van elektrisch en pneumatisch aangedreven apparatuur.

▼

na één tot anderhalf uur opnieuw worden ingebracht. Neem ook van schuimpjes regelmatig een schoon setje vanwege de hygiëne. Oordopjes en rolletjes van schuimplastic dempen álle geluiden. Dat is echter geen probleem, want je hoeft niet harder te roepen om jezelf verstaanbaar te maken. Otoplastieken bestaan uit een oorstukje en een filtersysteem. Het filtersysteem kan voor selectieve demping zorgen, en bijvoorbeeld hinder van geluiden voorkomen terwijl spraak en omgevingsgeluiden behouden blijven. Een otoplastiek wordt aangepast aan de individuele vorm van de gehoorgang. Enkele voordelen ten opzichte van andere gehoorbeschermers zijn dat de spraakverstaanbaarheid blijft bestaan, dat ze gemakkelijk schoon te houden zijn, dat ze lang gebruikt kunnen worden (twee à vier jaar) en dat de prijs-kwaliteitverhouding goed is. Voor operatiekamerpersoneel dat regelmatig op een specialisme staat waarbij veel gebruik wordt gemaakt van pneumatisch/elektrisch aangedreven apparatuur, zoals bij orthopedie, traumachirurgie en kaakchirurgie, zou een otoplastiek erg geschikt zijn. Deze oplossing neemt niet alle risico’s in één keer weg, maar het is een stap in de goede richting.

Literatuur 1. L ove, H. ‘Noise exposure in orthopedic operating theatre: a significant health hazard’. ANZ Journal of Surgery 2003; 10:836-838. 2. Ministerie van sociale zaken en werkgelegenheid. Lawaai op de arbeidsplaats, 3e druk, Den Haag: Sdu uitgevers, 2003. 3. Ullah, R. et al. ‘Noise exposure in orthopedic practice: potential health risk’. The journal of laryngology & otology 2004; 118:413-416. 4. Willett, K.M. ‘Noise induced hearing loss in orthopaedic staff’. British Editorial Society of Bone and Joint Surgery 1991; 1:113-115.

Ook de helmen met helmshields die gebruikt worden bij de prothesechirurgie produceren veel geluid; hierin zit een ventilator voor de luchttoevoer. OK OPERATIONEEL APRIL 2009

35

In galerie Art in Maupertuus, in het Limburgse Geulle, is een bijzondere expositie te zien waar operatietaferelen de hoofdmoot vormen. Maar misschien nog opmerkelijker is dat het meeste werk gemaakt is door chirurgen, dr. Maurits de Brauw (schilderijen) en dr. Hok Oei (cartoons).

Tekst: Marieke Los

Expositie kunstzinnige Maurits de Brauw: ‘Schilderen is voor mij totale ontspanning’

36


Cartoon: Hok Oei

Dr. Maurits de Brauw (52) is minimaal invasief chirurg in het St. Antonius Ziekenhuis in Nieuwegein. Naast zijn zware baan als chirurg heeft hij een bijzondere hobby, namelijk schilderen. Hij laat zich daarbij inspireren door zijn professie, want hij schildert vooral operatiekameropstellingen. Op zijn doeken zijn dan ook medische apparaten en chirurgen en operatieassistenten in lange groene jassen te zien. De Brauw: ‘Ik schilder al sinds mijn jeugd. In 2000 ben ik een tijdje gestopt als chirurg. Ik had er even geen zin meer in, door de lange wachtlijsten voor patiënten. Mijn vrouw is toen kostwinner geworden.’ De chirurg vervolgt: ‘Ik ben

twee jaar fulltime gaan schilderen. In die periode heb ik bij drie professionele kunstenaars les gehad. Daarvan heb ik ontzettend veel geleerd.’ Galeriehouder Aukje Willemsen-Steen-

sma van galerie Art in Maupertuus, zelf voormalig operatieassistent, zag een interview op televisie waarin De Brauw vertelde over zijn beweegredenen om tijdelijk te stoppen als chirurg en te gaan schilderen. Dat zette haar ertoe om contact met hem op te nemen. Sindsdien verkoopt ze af en toe werk van De Brauw. ‘Een tijdje geleden vroeg ze of ik een serie van acht schilderijen wilde maken voor deze expositie. Overigens is dit de eerste echte, grote tentoonstelling waarop ik met mijn werk naar buiten treed. Tot nu toe heb ik bijna alle schilderijen die ik heb gemaakt, bewaard. Ze staan thuis in mijn atelier, waar ik graag vertoef. Maar ik besef dat ik ook weer niet alles kan houden.’ Jaarlijks schildert Maurits de Brauw zo’n

Schilderijen: Maurits de Brauw

chirurgen heidszorg. Het Mesos Medisch Centrum wilde mijn vakgebied, de kijkoperaties van de buik, verder uitwerken. Zo kwam ik toch weer in de operatiekamer terecht,

Cartoon: Hok Oei

acht à tien doeken. Altijd op groot formaat: 1,20 bij 1 meter. ‘Dat grote spreekt me meer aan. Ik hou niet van gepriegel. Bovendien komt het tafereel op zo’n groot doek veel indringender over.’ Een voorkeur voor een bepaalde verfsoort heeft de chirurg niet. Hij verft met acryl, olieverf en hoogglans. Na die twee jaar adempauze, waarin De Brauw alleen maar schilderde, kroop het bloed toch waar het niet gaan kan. Hij kon in het Belgische Genk aan de slag in een ziekenhuis waar een andere werkwijze werd gehanteerd dan in Nederland en waar iedereen onmiddellijk werd geholpen. ‘Ik kreeg weer lol in mijn vak. Onder meer doordat ik er een boekje over schreef, raakte ik betrokken bij veranderingen in de Nederlandse gezond-

maar ik ben ook blijven schilderen.’ De Brauw hoopt niet dat hij ooit hoeft te kiezen tussen chirurgie en schilderen. ‘Ik ben over beide heel enthousiast. Ik wil het combineren. Schilderen is voor mij totale ontspanning. Ik stap even uit de normale wereld en ben op een andere manier met dingen bezig. Eigenlijk is het ontspanning door inspanning. En als je er dan nog waardering voor krijgt, is dat helemaal leuk.’ Op de vraag waarom hij nou juist over zijn werk schildert, zegt De Brauw: ‘Ik vind het mooie plaatjes. Wat mij vooral fascineert is dat de patiënt maar 1 tot 5 procent van het beeld uitmaakt, de rest is allemaal techniek. Met andere woorden: onze gezondheidszorg is heel technisch geworden. Ik geef daar een impresOK OPERATIONEEL APRIL 2009

37

Kleur geven aan zorg Kom werken in het nieuwe Martini Ziekenhuis! Nieuwe collega’s zijn van harte welkom

OK-assistenten Verpleegkundigen gie,

Wij zoeken enthousiaste

Nieuwste ziekenhuis van Noord-Nederland

OperatieMedisch secretaresses en assistenten typisten IC, Oncolo-

Kindergeneeskunde, Recovery, Dialyse en Brandwonden IC

Klinisch psychologen

Topklinisch opleidingsziekenhuis met 29 specialismen • 150 specialisten en 2350 medewerkers • Splinternieuw, kleurrijk gebouw met nieuwste apparatuur en modernste technieken • Jaarlijks 285.000 polibezoeken en 48.000 opnames • Betrokken en hartelijke medewerkers • Goed bereikbaar en parkeren naast de deur • Prima opleidings- en ontwikkelingsmogelijkheden

voor ons nieuwe OK-complex met veertien

Meer weten?

operatiekamers, waaronder twee

Kijk op www.martiniziekenhuis.nl voor

in opleiding

Apothekersassistent Administratieve OrganisaUnithoofd tie/ operatiekamer voor brandwondenpatiënten. endoscopische OK's en een decentrale

Interne Controle

meer informatie en onze andere vacatures. Eerst een kijkje nemen in het nieuwe Martini Ziekenhuis? Maak dan een afspraak voor een persoonlijke rondleiding op uw toekomstige werkplek. Martini Ziekenhuis, P&O Postbus 30.033, 9700 RM Groningen T 050 524 6020, E [email protected]

38


Cartoon: Hok Oei

sie van. Of ik in de operatiekamer schilder? Nee hoor. Dat doe ik lekker thuis. Ik maak foto’s en die gebruik ik tijdens het schilderen.’

Hok Oei: ‘De pen leidt mijn hand’

▼

Dr. Hok Oei (58) tekent al sinds zijn middelbareschooltijd cartoons. Leerboeken en cursussen bestonden toen nog niet. Dus oefende hij door veel na te tekenen uit boekjes. ‘Het leuke van cartoons is dat door een relatief kleine verandering een heel nieuwe expressie ontstaat’, aldus Oei, vaat- en laparoscopisch chirurg in het Reinier de Graaf Ziekenhuis in Delft en Voorburg. Op de tentoonstelling bij galerie Art in Maupertuus is een tiental medische car-

toons van Hok Oei te zien. ‘Maar natuurlijk heb ik er veel meer dan die tien. Ik heb nu een selectie gemaakt van wat ik in de loop der jaren heb getekend.’ Regelmatig wisten collega’s in het ziekenhuis hem te vinden voor een presentatie, werkstuk, geboortekaartje of afscheid van een medewerker. ‘Maar ik heb bijvoorbeeld ook opdrukken voor T-shirts gemaakt.’ Alles wat Oei tekent heeft met het medische vak te maken. Hij stelt in zijn satirische cartoons onder meer vooroordelen

over specialisten aan de kaak en laat de toeschouwer een humoristisch kijkje nemen in de ziekenhuiswereld. In feite steekt hij dus de draak met zijn eigen beroepsgroep. Daar moet hij om lachen. ‘Ja, eigenlijk is dat wel zo. De gein van het tekenen van cartoons is dat je er een draai aan kunt geven die mensen niet verwachten. Ik hou ervan om aan een tekening nog een extra kwinkslag te geven. Ik gebruik wel tekst, maar het liefst zo min mogelijk. Eigenlijk alleen ter verduidelijking. Het mag zeker niet overheersen.’ Voor de pentekeningen gebruikt Oei een dunne viltstift. Het eindproduct wordt gescand in de computer en vervolgens bewerkt hij de tekening via Photoshop. Dan wordt er ook kleur aan toegevoegd. ‘Voordat de definitieve tekening klaar is, heb ik al zeker zo’n vijftien blaadjes weggegooid. Ik ga thuis aan mijn werktafel zitten en kijk wat mijn pen doet. De pen leidt mijn hand. Ik vind het maken van cartoons een dankbare tekentechniek. Je kunt met heel eenvoudige dingen snel een gelijkenis van iemand maken, zoals bij een karikatuur’, vertelt de chirurg. Oei heeft een tijdje geïllustreerd voor het Nederlands Tijdschrift voor Heelkunde. Een collega-vriend maakte de tekst en Oei kreeg een paar dagen de tijd om daar een cartoon bij te maken. ‘Dat was erg leuk om te doen. Er zat druk achter en dat maakte het des te spannender. Elke tekening is voor mij een kleine uitdaging. Ik teken niet zomaar alles. Ik moet er zelf wat mee hebben en erachter staan.’ Al eerder exposeerde de chirurg werk in het ziekenhuis en deed hij mee aan een wedstrijd, waarvan de opbrengst bestemd was voor een goed doel. ‘Een van mijn cartoons heeft toen op het voorblad van een luxe kalender gestaan. Daardoor was ik zeer vereerd.’

Meer informatie over de expositie is te vinden op www.art-in-maupertuus.nl of bel naar 043- 365 4474


39

Tekst: menno goosen

Hoe wij oud worden

Handboek Wondzorg

Auteur: Sherwin Nuland Uitgeverij: De Bezige Bij ISBN: 978 90 234 2289 Prijs: € 18,90

Auteur: Werkgroep Wit-Gele Kruis Uitgeverij: Elsevier Gezondheidszorg ISBN: 9789035226333 Prijs: € 59,25

Sherwin Nuland, chirurg en docent aan de Yale University School of Medicine, maakt een uitstapje naar een ander vakgebied. Met groot inlevingsvermogen, verwijzend naar passages in literatuur en filosofie, beschrijft hij de voor- en nadelen van het proces van veroudering. De Amerikaan laat de lezers zien hoe ze met meer begrip naar hun eigen levensproces kunnen kijken. Daarbij put hij uit zijn grote medische (ook chirurgische) kennis en ervaring.

Handboek Wondzorg is een geactualiseerde bundeling van Basisboek Wondzorg en Specifieke Wondzorg deel 1 en 2, oorspronkelijk uitgebracht in 1997. Kleurenillustraties ondersteunen de veelal herschreven theorie. Bovendien zijn de belangrijkste nieuwe wondzorgontwikkelingen in de tekst verwerkt. Een praktische toevoeging is de productbijlage, die samen met wondproductfabrikanten is samengesteld. Dit boek behandelt de theoretische achtergronden van de huid en gaat in op specifieke wondtypes, zoals decubitus en brandwonden. Ook wordt aandacht besteed aan chirurgische interventies zoals debrideren en postoperatieve wondverzorging.

Lekker fris! Honderd jaar gezondheid, schoonheid en fatsoen

Zakwoordenboek neurochirurgie voor verpleegkundigen

Auteur: Mayke Groffen Uitgeverij: SUN ISBN: 9789085066071 Prijs: € 19,90

Auteur: Hans Cohen Uitgeverij: VU University Press ISBN: 9789086590971 Prijs: € 19,50

Hoe heeft de mens door de eeuwen heen voor zijn gezondheid en zijn lichaam gezorgd? In Lekker fris! geeft Mayke Groffen antwoord op deze vraag. Talrijke illustraties brengen opvattingen en dilemma’s in beeld. Het thema ‘gezondheid’, dat in onze tijd een prominente plaats inneemt in het publieke en private leven, wordt in een verrassende historische context geplaatst.

Neurochirurgisch verpleegkundige Hans Cohen (VU medisch centrum) heeft jarenlange ervaring in het vakgebied en was altijd maar op zoek naar een handig naslagwerkje om even na te kijken wat een microdisectomie of de proef van Romberg ook alweer was. Iets dergelijks bestond eenvoudig niet, en hij besloot het daarom zelf te maken.

‘Boeken!’ besteedt aandacht aan uitgaven op het gebied van chirurgie en daarmee samenhangende vakgebieden en de gezondheidszorg in het algemeen. Recensie-exemplaren kunt u samen met een persbericht sturen naar: OK Operationeel, Postbus 10208, 1001 EE Amsterdam 40


Gezonde verbeelding bij operaties + Gezonde verbeelding bij hartoperaties

Genezen verklaard Medische experts over twaalf gezondheidsthema’s

Ingesproken door Martine Busch Muziek: Jos Hoes Muziek & Geluidsprodukties Uitgeverij: Elsevier Gezondheidszorg ISBN: 9789035229174 + 9789035230323 Prijs: € 19,95 (per stuk)

Auteur: Divers Uitgeverij: Noordboek ISBN: 9789033008221 Prijs: € 14,95

Een operatie – hoe klein ook – is voor veel mensen een ingreep waar ze van tevoren tegenop zien. Onderzoek toont aan dat ontspannings- en visualisatieoefeningen, zoals op deze cd’s, de angst voor de aankomende operatie vermindert en het postoperatief herstel kan bevorderen. De oefeningen op deze cd zijn gebaseerd op internationaal onderzoek en op ervaringen van operatiepatiënten in het Slotervaartziekenhuis in Amsterdam en patiënten in het Diakonessenhuis in Utrecht.

Het elektronisch patiëntendossier Wat wilt u er mee? Auteur: Leo K. J. van Romunde Uitgeverij: Ikschrijf.nu ISBN: 9789079762194 Prijs: € 11,06 Bestellen: via www.hetelektronischpatientendossier.nl Dit boek neemt u mee naar de huisarts, de apotheek, de medisch specialist en de bedrijfsarts en vertelt u wat er over u geregistreerd wordt en hoe dat gebeurt. Het gaat verder waar de huis-aan-huis¬folder van het ministerie ophoudt. De patiënt en de gezonde burger staan in dit boek centraal. De vraag is dan ook: wat zou u willen van een elektronisch patiëntendossier? Het beantwoorden van die vraag vereist geen technische ken¬nis, maar wel gezond verstand, en leidt tot een ander soort EPD dan het dossier dat de minister nu op grote schaal wil invoeren.

In 2008 zijn in het Universitair Medisch Centrum Groningen (UMCG) twaalf lezingen gehouden over actuele onderwerpen op het gebied van gezondheidszorg. Hieruit bleek al hoe groot de belangstelling voor toegankelijke informatie over medische onderwerpen is. Het boek is gebaseerd op de publicaties in Dagblad van het Noorden, die voorafgaand aan iedere lezing op een themapagina verschenen, en is aangevuld met interviews met medische deskundigen van het UMCG en vele tips en adviezen. Het bevat onder andere interviews met professor Robert Porte, hoogleraar chirurgie, en professor Bert Otten, hoogleraar neuromechanica en prothesiologie.

Een ziekenhuisonderneming in de twintigste eeuw (Deel 1 + 2 gebonden in luxecassette) Auteur: Hans Veldman Uitgeverij: Orbis Medisch en Zorgconcern ISBN: 9789080701182 Prijs: € 49,50 Bestellen: via [email protected] Dit boek gaat over de ziekenhuiszorg in Nederland in de twintigste eeuw. Het gaat over de overheid, over medisch specialisten en vooral over directeuren. Het gaat over belangen die het ziekenhuis overstijgen en personen en instituties die meenden zich te moeten inmengen. Het gaat over het leiden van een ziekenhuisonderneming die gedurende het grootste deel van de eeuw geen onderneming mocht zijn. Het initiatief voor dit boek over 100 jaar ziekenhuiszorg in de Westelijke Mijnstreek werd vier jaar geleden genomen door de auteur. Orbis Medisch en Zorgconcern besloot het onderzoek te ondersteunen door zijn bestuursarchieven open te stellen en aan de publicatie zijn naam te verbinden. Deze casestudy heeft een stevig verhaal opgeleverd dat vanuit het perspectief van twee gefuseerde ziekenhuisorganisaties inzicht geeft in de ontwikkeling van de ziekenhuiszorg in Nederland.


41

ENDOCARE Endocare BV, gevestigd in Hoogeveen, verzorgt de distributie en operationele ondersteuning van verschillende gewrichtsvervangende prothesiologie van onder andere Corin Ltd., Eska GmbH & Medacta SA. De onderneming staat al meer dan 20 jaar midden in de orthopedische markt en dankt haar goede naam aan een no-nonsense benadering en een detaillistische aandacht voor de eindgebruikers. Endocare onderscheidt zich door indicatiegerelateerd te denken, in plaats van productgerelateerd. De patiënt als mens staat centraal.

Voor nadere informatie kun je contact opnemen met: Roel Leenders Managing Director Endocare BV. T 0528-265555 M 06-38824994

In verband met de voorziene groei van Endocare BV, door schaalvergroting en acquisitie, komen wij graag in contact met een m/v

ACCOUNT MANAGER ORTHOPEDIE De functie Binnen je regio ben je verantwoordelijk voor de verkoop van gewrichtsvervangende prothesiologie. Dit doe je op basis van je huidige kennis en kunde omtrent orthopedie. Endocare vraagt Een ondernemer die het een uitdaging vindt om te kapitaliseren op zijn/haar aanwezige kennis omtrent het vak ‘orthopedie’. Iemand die het interessant vindt een stap te maken waarin het aankomt op zelfwerkzaamheid en de ruimte kan benutten die binnen ons team geboden wordt. Verkopen op basis van de toegevoegde waarde die je biedt aan de orthopeed en zijn/haar team, de complete maatschap en andere betrokkenen als daar zijn inkoop en sterilisatieafdeling. Endocare biedt Een baan om te laten zien wat je waard bent. Om te excelleren in de verkoop, op je eigen vakgebied. Een unieke kans de overstap te maken naar een distributeur, met enorme vrijheid van handelen op allerlei gebied. Het bezoeken van congressen in binnen- en buitenland. Zeer aantrekkelijke arbeidsvoorwaarden. Geïnteresseerd? Dan graag je korte motivatie en CV aan: Endocare BV - Marconistraat 2, 7903AG HOOGEVEEN. Mailen mag uiteraard ook naar [email protected].

Word jij onze nieuwe collega? Ben jij verpleegkundige en zoek je een uitdagende en afwisselende werkomgeving? Dan is werken bij Maetis Medical Services echt iets voor jou! Maetis Medical Services brengt professionals en zorginstellingen bij elkaar. Bij ons kun je door het hele land en op verschillende manieren aan de slag. In loondienst, gedetacheerd, als oproepkracht of freelance; het kan allemaal. We werken voor ziekenhuizen, ambulancediensten, privé klinieken en voor justitie. We bieden je onder andere een uitstekend salaris (boven CAO), een auto van de zaak, opleidingsmogelijkheden en een welkomstbonus van maar liefst €1500,Wij komen graag in contact met verpleegkundigen, zowel met specialisatie (bijvoorbeeld IC, CCU of SEH), als zonder specialisatie. Ook OK personeel (anesthesie en chirurgie) en ambulance personeel (verpleegkundigen en chauffeurs) is zeer welkom.

Meer weten? Ga naar www.maetismedicalservices.nl of neem contact met ons op via 030 - 212 38 75

42


‘Tuinboon aan een touwtje’: appendagitis epiploica Een 86-jarige patiënte ondergaat een spoedoperatie wegens een symptomatisch aneurysma van de aorta abdominalis. Bij routinematige peroperatieve inspectie wordt ter hoogte van het colon descendens per toeval een getordeerde en ischemische appendix epiploica gevonden. Tekst: S.A.F. Streukens, coassistent chirurgie, en dr. M.R.M. Scheltinga, chirurg, Máxima Medisch Centrum

A

ppendices epiploicae zijn gesteelde vetaanhangsels die kenmerkend zijn voor het gehele colon. De exacte functie van deze aanhangsels is onbekend. Mogelijk hebben zij, naar analogie van het omentum majus, een beschermende functie bij op handen zijnde perforaties van colondivertikels. Uitbreiding van een peritonitis kan zodoende worden voorkomen. Zij kunnen echter onbedoeld torderen en arterieel of veneus infarceren. Soms kunnen ze meedoen aan een ontstekingsreactie in aansluiting op een ontstoken naburig orgaan. Bij voorkeur wordt gesproken over appendagitis epiploica in plaats van appendici-

tis epiploica, om verwarring met inflammatie van de appendix (vermiformis) te voorkomen. Het ziektebeeld kan op alle leeftijden voorkomen, met een piek tussen het twintigste en vijftigste levensjaar. De klinische presentatie is buikpijn ter hoogte van de aangedane appendix. Zelden worden misselijkheid en braken beschreven. Soms is er lokaal peritoneale prikkeling. Lichamelijk onderzoek geeft meestal geen afwijkende bevindingen. Patiënten hebben vaak een normale lichaamstemperatuur. Leukocytenaantal en BSE kunnen licht verhoogd zijn. Differentiaaldiagnostisch komen appendicitis acuta, diverticulitis, ectopische graviditeit, omentum infarct, ileitis en

▼

ovariumtorsie in aanmerking. Appendagitis epiploica kan echter ook geheel asymptomatisch verlopen, zoals mogelijk bij onze patiënte het geval was. Echografie of CT-scan kunnen helpen bij de diagnose. Het natuurlijke beloop is over het algemeen benigne en zelflimiterend, waardoor conservatieve behandeling mogelijk is. Men kan eventueel NSAID’s voorschrijven. De meerderheid van de patiënten is binnen een week klachtenvrij. Complicaties als abcessen, intussusceptie en darmobstructie zijn zeldzaam. Meestal vindt de chirurg dergelijke ischemische appendices epiploicae als losse verkalkte bolletjes in de buikholte. Het unieke van deze casus is dat de ischemische appendix epiploica nog via een dun ‘navelstrengetje’ aan het colon verbonden was.

Literatuur 1. V an Breda Vriesman AC, De Mol van Otterloo JCA, Puylaert JBCM. ‘Appendagitis epiploica: een onderbelichte zelflimiterende acute buikaandoening’. Ned Tijdschr Geneeskd 2003; 147:1113-1138. 2. Gelrud A, Cadenas A, Chopra S. ‘Epiploic appendagitis’. www. utdol.com. 3. Ter Meulen PH, Prakken WJ, Ooms HWA. ‘Appendicitis epiploica’. Ned Tijdschr Geneeskd 1999; 143:159-161. Dit artikel is eerder verschenen in Medisch

Figuur 1. Een getordeerde en ischemische appendix epiploica.

Journaal 2007, 1; 34. OK OPERATIONEEL APRIL 2009

43

Stap in de wereld van Koraal en ervaar het unieke van onze mogelijkheden! Leven als arts of verpleegkundige in Zwitserland. Werken in de beste zorg ter wereld. De Alpen in je achtertuin. Ieder weekend skiën, elke dag een ervaring rijker. Goed voor uw cv, maar vooral voor uw geluk.

Wij zijn op zoek naar:

Anesthesie-assistenten en Operatie-assistenten Meld je nu vrijblijvend aan voor meer informatie! www.koraal.org

In Zwitserland bestaat een grote vraag naar Nederlands medisch personeel. En CareAnesth helpt artsen en verpleegkundigen die hun grenzen willen verleggen. CareAnesth is origineel Zwitsers en een grote speler als het gaat om bemiddeling van medisch personeel in Zwitserland. Dus wie kan u beter helpen aan een baan in de Zwitserse zorg? CareAnesth. Eerste hulp bij werken in Zwitserland.

Eerste hulp bij werken in Zwitserland

Rijnland ONTWIKKELT,

groei jij mee?

OptiFlex (TM) KORMA ICT Solutions (TM) Werving & Selectie (Nat. en Int.) Projectmanagement Interimmanagement Opleidingen / Trainingen

Voor het operatiekamercomplex zoeken wij:

Operatie-assistenten, anesthesiemedewerkers en recovery verpleegkundigen WAAROM Rijnland Ziekenhuis: - verschillende en aangepaste werktijden mogelijk; - gunstige uitslaapregeling na bereikbaarheidsdiensten; - mobiele telefoon en telefoonkostenvergoeding t.b.v. bereikbaarheidsdiensten; - eindejaarsuitkering van 5%; - Rijnland is koploper in het SURPASS-traject (Surgical Patiënt Safety System); - mogelijkheden om je te ontwikkelen tot Nurse Practitioner (NP) niveau; - mogelijkheid om ééns per jaar in teamverband te worden uitgezonden naar het zusterziekenhuis, St. Kizito Hospital, in Tanzania. Ook schoolverlaters (HAVO) en/of verpleegkundigen, die een opleiding in genoemd werkveld willen volgen, zijn welkom!

Apeldoorn • Tilburg • Den Haag Steinhausen / CH

44


Ga voor meer informatie, solliciteren of voor het maken van een afspraak voor een oriënterend gesprek of meeloopdag naar www.rijnland.nl of bel naar 071 - 582 8811 en vraag naar Marly van de Riet.

Ik hou van Holland! In opdracht van ziekenhuizen door héél Nederland zoeken wij operatie-assistenten en anesthesiemedewerkers voor vaste banen. Denk jij erover om van baan te veranderen? Laat je dan door Interchange begeleiden, dit heeft, naast onze transferpremie van € 1750,- vele andere voordelen. Natuurlijk kun je via ons óók naar Zwitserland, dan is de premie € 450,-.

Time-out Vers terug van het LVO-congres is het me nog duidelijker ge worden: de time-outprocedure is hot! Iedereen is ervan door drongen dat nog een laatste check moet plaatsvinden voor de operatie begint; zekerheid voor alles. We willen natuurlijk alle maal dat het goed gaat met de patiënt en dat hij of zij de juiste ingreep aan de juiste kant ondergaat.

Meer weten? Op onze website kun je lezen hoe wij al sinds 1990 vraag en aanbod bij elkaar brengen.

Wie moeten er dan allemaal aanwezig zijn? Uiteindelijk is de

010 - 4366301

heb de patiënt al gesproken op de holding’, krijg je regelmatig

www.inter-change.nl

arts verantwoordelijk, dus die moet er zeker bij zijn. Toch? He laas is dat meteen ook degene die het vaak laat afweten. (Let wel: ik zeg vaak, niet altijd, er zijn snijders die erg stipt zijn!) ‘Ik te horen. Ho, TIME-OUT dus. Eigenlijk is het een kwestie van opvoeden: vroeger gaven we een tik op de vingers van de operateur als ze iets van je overzet wilden pakken, tegenwoordig is wel bekend dat zoiets not done

Ben jij een enthousiaste operatieassistent(e), die op zoek is naar een leuke parttime baan of die graag werkzaam wil zijn op oproepbasis, met gezellige collega’s, zonder onregelmatige diensten? Heb je een diploma operatieassistent? Dan hebben wij een leuke werkplek voor jou op een ideale locatie in Amsterdam! Medisch Centrum Boerhaave is een medisch specialistische kliniek aan het Museumplein in Amsterdam, op 3 minuten loopafstand van het Concertgebouw, het Rijksmuseum, het Van Goghmuseum en de bekende winkelstraat de PC Hooftstraat. Naast de algemene taken behorende bij de functie, verzorgt de operatieassistent de begeleiding van de cliënten en draagt hij/zij zorg voor de sterilisatie van het instrumentarium. Medisch Centrum Boerhaave biedt een uitstekende werksfeer en een goed salaris. Interesse in een leuke baan in een gerenommeerde privékliniek? Schrijf dan een brief met CV aan: Medisch Centrum Boerhaave T.a.v. mw. R. Snoek-Vlek, personeelsadviseur Johannes Vermeerstraat 31 1071 DL AMSTERDAM Of per e-mail: [email protected]

is en gebeurt het nog slechts sporadisch. Op eenzelfde manier moeten we de snijders ervan overtuigen dat het echt nodig is om een time-out te doen. Dat is iets lasti ger dan de tik op de vingers, want vaak kun je zo’n arts nergens vinden. En als je hem (of haar, maar meestal toch hem) gevon den hebt, wat doe je dan? Ruk je z’n broodje uit z’n handen en sleur je hem naar de OK of neem je een kop koffie en lok je hem op die manier de juiste kant op? Als het team bij elkaar is, kun je de laatste check doen. Niet beginnen voor je met z’n allen hebt besloten dat het allemaal correct is. Wanneer doe je deze laatste check? Hierover lopen de me ningen uiteen. Van vlak voor de patiënt gaat slapen tot het moment vlak voor het mes erin gaat: voor elk moment is wat te zeggen. Als je het doet vlak voor het snijden, weet je in ieder geval zeker dat de operateur erbij is! Belangrijk is in ieder geval: time-out doe je met z’n allen! Jennie Lipperts Na 20 jaar op OK nu werkzaam als accountmanager bij Interster


45

Colofon

Redactiesecretariaat Redactiecoördinator LVO: Hennie Mulder. Telefoon: 040-253 89 21. E-mail: [email protected] + [email protected] Kopij voor OK Operationeel kunt u sturen naar beide e-mailadressen. Foto’s uitsluitend aanleveren in hoge resolutie (300 dpi). Neem bij vragen contact op met redactiecoördinator LVO Hennie Mulder of bladmanager Menno Goosen. (Zie onder uitgeverij). Bij het gebruik van illustraties van derden is toestemming voor publicatie nodig en vermelding van de bron.

Uitgeverij: Y-Publicaties, postbus 10208, 1001 EE Amsterdam Telefoon: 020-520 60 77. E-mail: [email protected] Uitgever: Ralf Beekveldt Bladmanager: Menno Goosen: [email protected] Medewerkers: Jennie Lipperts, Paul Meijsen, Hanneke van Veen, Marieke Los, Astrid van Pelt, Linda van Pelt, Stan Verhaag. Eindredactie: Marloes van Hoorn Fotografen: Johannes Abeling, Valentijn Brandt, Jos Heijnen, Stockxpert.com, Edwin Wiekens, Ivonne Zijp. Tekstcorrectie: Marijn Mostart Lay-out: Thomson Digital Traffic: Hans Jansens Druk: BalMedia

Advertenties: Cross Advertising: Nick Konings & Arlan van der Velden Telefoon: 010-409 17 00 [email protected]

Abonnementen: Voor abonnementen, vragen over het abonnement of adreswijzigingen: SP Abonneeservice Postbus 105 2400 AC Alphen a/d Rijn Telefoon: 0172-476085 E-mail: [email protected] Toezending van OK Operationeel is voor LVO-leden onderdeel van hun lidmaatschap. Voor niet leden gelden de volgende abonnementsprijzen per 2009: Jaarabonnement: € 59,50 Losse nummers: € 8,50 Abonnementen buiten Nederland: € 95 Alle prijzen zijn incl. BTW en verzendkosten. Prijswijzigingen voorbehouden. Opzegging betaalde abonnementen: schriftelijk, uiterlijk twee maanden voor afloop van de abonnementsperiode. Bij niet tijdige opzegging wordt het abonnement auto matisch met een jaar verlengd. © 2009 OK Operationeel Niets uit deze uitgave mag worden gereproduceerd zonder schriftelijke toestemming van de uitgever. Aan de totstandkoming van deze uitgave is de uiterste zorg besteed. Voor informatie die nochtans onvolledig of onjuist is opgenomen, aanvaarden auteur(s), redactie en uitgever geen aansprakelijkheid. Voor eventuele verbeteringen van de opgenomen gegevens houden zij zich aanbevolen. ISSN 1872-6712

46


LVO-activiteiten 2009 7 april Algemene ledenvergadering LVO 24 september LVO-leerlingendag 6 oktober Algemene ledenvergadering LVO 19 november LVO-praktijkbegeleidersdag www.lvo.nl

5 november Workhop nieuwe ontwikkelingen gynaecologie POK 6 november Workhop nieuwe ontwikkelingen gynaecologie OK Tiel, [email protected], of 0620445810

MediRisk 16 juni Symposium invoering vangnetcriteria Bilthoven, [email protected] of 030-247 47 55

Interster 23 april Veiligheid OK, afdekmaterialen 14 mei Infectiepreventie, communicatieknelpunten 24 september Opslag en logistiek, proceduretrays Wormerveer, www.interster.nl

Stryker 21 april Trauma: damage control orthopaedics 19 mei Joint replacements: primaire knie voor gevorderden 15 september Spine & interventional pain: what’s new? 13 oktober Trauma: fracturen aan de bovenste extremiteiten 17 november Joint replacements: een nieuwe heup, van template tot prothese Waardenburg, [email protected] EORNA 17-19 april Eorna-congres 2009 Kopenhagen, www.eornacongress.eu BIOMET college i.s.m. LVO 14 mei Nieuwe ontwikkelingen binnen de heupchirurgie 11 juni Anatomie en prothesiologie van de hand 17 september Traumatologie van het bewegingsapparaat 8 oktober Knierevisies 26 november Cervicale wervelkolom Dordrecht, www.biomet.nl 078 629 29 29 Linda Oomsen

Synthes Nederland 7 mei Synthes Study Station, Eindhoven 4 juni Synthes Study Station, Maastricht [email protected] AO Nederland 14-15 september AO-basiscursus voor operatieassistenten, Oisterwijk 19 november Craniomaxillofacial workshop voor operatieassistenten [email protected] Atos Medical 16 oktober Bijscholing operatieassistenten KNO Zoetermeer, [email protected] of 079-593 50 04

Rivierenlandziekenhuis Tiel, Gynco 14 mei Workhop nieuwe ontwikkelingen gynaecologie POK 15 mei Workhop nieuwe ontwikkelingen gynaecologie OK 10 september Workhop nieuwe ontwikkelingen gynaecologie POK 11 september Workhop nieuwe ontwikkelingen gynaecologie OK

Activiteiten die u via deze rubriek wilt aankondigen, kunt u per e-mail sturen naar Paul Meijsen: [email protected]


OK Operationeel, Magazine voor operatieassistenten en anesthesiemedewerkers, is de gezamenlijke voortzetting van de vakbladen OK Magazine en Operationeel. Het blad wordt gemaakt door Uitgeverij Y-Publicaties in samenwerking met de LVO. OK Operationeel verschijnt acht keer per jaar. De oplage is 7.000 exemplaren. Het blad wordt verspreid onder alle 2.000 LVO-leden, verdere verspreiding vindt plaats onder alle OK-afdelingen in Nederlandse ziekenhuizen en opleidingscentra.

Bent u de OK-collega m/v die deze jas als gegoten zit? D E W E R K P L E K Het Deventer Ziekenhuis is een

O N Z E T E G E N P R E S T A T I E Wij bieden u een

modern en aantrekkelijk topklinisch opleidingsziekenhuis

vaste baan van 24 tot 36 uur in de week, in een goed

met ruim 2100 medewerkers, 130 medisch specialisten

draaiend team. Rekeninghoudend met uw ervaring is

en 190 vrijwilligers. Onze operatieafdeling (OK) telt

aan deze functie salarisschaal FWG 55 verbonden.

10 moderne operatiekamers. Er werken circa 110

Het maximum bruto salaris dat bij deze schaal hoort, is

medewerkers (89 fte) en behalve neurochirurgie en

€ 3.426 bij een volledige werkweek. Het Deventer

cardiochirurgie zijn alle specialismen aanwezig. Binnen

Ziekenhuis biedt verder goede secundaire arbeids-

het OK-team heerst een prettige werksfeer die ruimte laat

voorwaarden, waaronder een verhuiskostenvergoeding.

voor zelfstandig werken met eigen verantwoordelijkheden.

De Hanzestad Deventer is een prima plek om te wonen,

Eigen inbreng, enthousiasme en goede samenwerking

te werken, te studeren en te recreëren.

vinden we belangrijk. I N F O R M A T I E E N S O L L I C I T A T I E Nadere UW BAGAGE

informatie over deze functie kunt u verkrijgen bij Bart

• u heeft een opleiding gevolgd tot operatieassistent en

Gietema, hoofd Chirurgie, telefoon (0570) 53 64 45 of

heeft brede specialistische (medische/anatomische)

[email protected]. U bent van harte welkom een

kennis van alle voorkomende specialismen;

dag mee te lopen op onze OK. Uw schriftelijke sollicitatie

• u werkt in dagprogramma’s onder leiding van het hoofd

kunt u vóór 16 april 2009 richten aan de Personeels-

Chirurgie, maar werkt op de operatiekamer zelfstandig

administratie, Postbus 5001, 7400 GC Deventer

en bent verantwoordelijk voor het verloop van het

onder vermelding van vacaturenummer V23059 op

operatieprogramma;

sollicitatiebrief en envelop.

• u heeft geen probleem om met een flexibel OK schema te werken; • u bent een gezellige, stressbestendige, klantvriendelijke en initiatiefrijke collega.

Het Deventer Ziekenhuis is een van de Samenwerkende Topklinische opleidingsZiekenhuizen, dat opleiden en kwaliteit hoog in het vaandel heeft staan en de relatie patiënt - zorgverlener centraal stelt. Acquisitie naar aanleiding van deze advertentie wordt niet op prijs gesteld.


47

Persoonlijke groei in de zorg High Care Detachering bestaat sinds januari 2000 en heeft zich de afgelopen jaren ontwikkeld als dé marktleider voor de specialistische zorg. Wij zetten dé toon als het om detacheren gaat! Met diverse Nederlandse ziekenhuizen zijn langdurige raamovereenkomsten of samenwerkingsafspraken gemaakt voor de inzet van gespecialiseerd personeel. We zijn erg sterk in het invullen van vitale functies zoals operatie assistenten, anesthesie medewerkers, intensive care- en dialyse verpleegkundigen. We zijn voortdurend op zoek naar ervaren professionals Zekerheid: High Care Detachering is lid van de ABU (Algemene

die er bewust voor kiezen flexibel te worden ingezet.

Bond van Uitzendbureaus) en we voldoen aan

We bieden je graag een dienstverband aan met High Care.

de NEN 4400-1 norm. Dit keurmerk garandeert

We zijn sterk, betrouwbaar en deskundig.

dat je bij ons in veilige en deskundige handen bent. CAO:

we volgen voor 100% de CAO ziekenhuizen.

High Care Detachering tracht voortdurend op innovatieve

Salaris:

We betalen 15% boven CAO inschaling en een

wijze te blijven voldoen aan de wensen van onze

5% eindejaarsuitkering.

opdrachtgevers. Zo worden wij regelmatig gevraagd

Loon gaat altijd door! Ook tijdens ziekte of tussen

onze mobiele operatie teams in te zetten om wachtlijsten

twee opdrachten.

weg te werken, productiepieken op te vangen of

Garantie:

Flexibiliteit: We vragen een flexibele basishouding en daar hoort

continuïteit te waarborgen.

een leaseauto bij. Bijblijven: Premie:

(Bij)scholing vinden we belangrijk, we organiseren

Heb je belangstelling om eens vrijblijvend te praten over

zelf veel en je krijgt een persoonlijk studiebudget.

wat High Care Detachering voor jou als professional

Als je in vaste dienst komt ontvang je een

kan betekenen? Vraag dan nu een brochure aan, bekijk de

fikse welkomstpremie.

website of bel voor een persoonlijke kennismaking.

Hoofdkantoor Rotterdam, Postbus 25011, 3001 HA Rotterdam, Westersingel 103, 3015 LD Rotterdam, T 010 225 11 13, F 010 225 01 68, E [email protected], www.highcaredetachering.nl

48


Collega: Simon Heerens werkt gedetacheerd om niet stil te staan. LVO-congres Voorbij de heilige huisjes. Wat zeg je?

Recommend Documents