Collega: Astrid Wissekerke en Menno Lieuwens begeleiden samen een leerling. EERPE Ervaring na 120 procedures. Open cultuur Theater over dilemma s

3 E JAARGANG, NR. 5, September 2009

EERPE Ervaring na 120 procedures Open cultuur Theater over dilemma’s Rondvlucht Lokkertje voor OK-personeel Veiliger Desinfecteren in cirkels Symposium MediRisk & vangnetten Implantaten Operatieassistent schrijft handleiding

Collega: Astrid Wissekerke en Menno Lieuwens begeleiden samen een leerling

OKO_Sep_2009.indd 1

8/24/09 3:20 PM

ALLEEN DE BESTE VINDEN WIJ GOED GENOEG!

O

Confesso staat bekend als kwaliteitsaanbieder op de arbeidsmarkt voor detachering van medische vakmensen.

Ben jij als anesthesiemedewerker of operatieassistent op zoek naar nieuwe uitdagingen en veel afwisseling? Kom dan eens praten met Confesso, de betrouwbare partner met de beste arbeidsvoorwaarden. Confesso staat voor de zekerheid van een vaste baan en het avontuur van een wisselende werkomgeving.

Confesso werkt met gemotiveerde, initiatiefrijke en ervaren mensen. Zij hebben aan een half woord genoeg om in nieuwe werksituaties optimaal te functioneren. Part-time of full-time. Onze mensen worden ingezet op basis van opleidingsniveau, werkervaring, specifieke vaardigheden en persoonlijke wensen.

WIJ ZOEKEN

ANESTHESIEMEDEWERKERS EN OPERATIEASSISTENTEN Wanneer je kiest voor Confesso krijg je alle informatie over projectmatig werken, onze bedrijfscultuur, organisatie en procedures. In overleg met de Medisch Manager en onze Sector Opleidingen zorgen wij voor ondersteuning in de vorm van vakopleidingen, cursussen, trainingen en persoonlijke coaching. Je kunt rekenen op een marktconforme honorering, een pensioen- en spaarloonregeling. Ook werken wij met een prestatieafhankelijk bonussysteem.

Ben jij je bewust van jouw capaciteiten? Neem contact met ons op door een uitgebreide cv te sturen naar [email protected]. Meer informatie vind je op onze website www.confesso.nl. Of bel (072) 750 18 10. Confesso BV Robijnstraat 68 1812 RB Alkmaar T 072 - 750 18 10 F 072 - 750 18 15 E [email protected]

OKO_Sep_2009.indd 2

8/24/09 3:20 PM

adv OK-nieu a

Snel op de hoogte met

OK nieuws.nl Ontwikkelingen in de wereld van de OK volgen elkaar in snel tempo op. Daarom vindt u op www.OKnieuws.nl dagelijks:

• het laatste nieuws • interessante achtergrondverhalen • agenda met vakevenementen • vacatures

Dé nieuwssite voor de OK: van operatieassistent tot anesthesiemedewerker en van OK-manager tot chirurg. adv OK-nieuws.indd 1 OKO_Sep_2009.indd 3

4/27/09 2:46 PM 8/24/09 3:20 PM

Spraakmakend Na een korte zomerstop startten we met een uitgerust lichaam en een fris hoofd met het maken van OK Operationeel 5. Het is altijd lastig om weer de juiste woorden na zo’n stop te vinden. Eigenlijk willen we altijd wel vakantie houden, maar als we dan naar de rekeningen kijken die betaald moet worden, dan zien

Radicale prostatectomie Het MMC bracht de resultaten van de endoscopische extraperitoneale radicale prostatectomie bij prostaatcarcinoom in kaart.

we geen andere keus dan het arbeidsethos weer op te pakken. In deze OK Operationeel hebben we aandacht voor een bijzondere actie van het Sint Franciscus Gasthuis om aan OK-personeel te komen: een rondvlucht vanaf Rotterdam Airport voor sollicitanten. Graag horen we jullie mening over dergelijke

18

wervingsacties. En hoe lost jullie ziekenhuis het personeelstekort op? We hopen vele reacties op dit spraakmakende onderwerp te ontvangen. Dr. Fossion beschrijft de endoscopische prostatectomie en de resultaten van zijn onderzoek naar deze operatie. Prostaatcarcinoom is in een vroeg stadium te herkennen dankzij PSA-bepaling. Dan is de ziekte goed te behandelen. Als je dat zo leest, zou je willen dat het verplicht werd voor mannen om jaarlijks hun PSA te laten controleren, zoals vrouwen borstonderzoek ondergaan. We hebben nog steeds een erg interessant beroep: de ontwikkelingen volgen elkaar snel op. Soms gaan deze zo hard dat we denken niet meer te kunnen meekomen. Dat vereist veel flexibiliteit. Denk aan de druk van de Inspectie, die ons steeds

22

meer regelgeving oplegt. Over deze en andere eisen gaat het verslag van het MediRisk-congres. Ziekenhuizen zijn gedwongen zich steeds meer te profileren als bedrijven. Wat voorheen nog een non-profitorganisatie was, moet profit worden om het hoofd nog boven water te kunnen houden. Op zich is daar niets mis mee: je bewerkstelligt ermee dat serieus met gelden wordt omgegaan. Kortom: er gebeurt altijd wat op de OK, en dat maakt dat ik operatieassistent een heerlijk beroep vind. Van alledaagse sleur is geen sprake en geen dag is hetzelfde.

Veel leesplezier, Hennie Mulder [email protected]

4

Theater over patiëntveiligheid Het VMS Veiligheidsprogramma wil incidenten in ziekenhuizen terugdringen. Een van de tools: theatervoorstelling ‘Dag & Nacht’.

OK OPERATIONEEL SEPTEMBER 2009

OKO_Sep_2009.indd 4

8/24/09 3:20 PM

Rondvlucht voor OK-sollicitanten

Handleiding implantaten

Het Rotterdamse Sint Franciscus Gasthuis

Lidy Bergervoet schreef een beknopte Neder-

stelde sollicitanten een vliegtocht vanaf

landstalige handleiding over het Expert Tibial

Rotterdam Airport in het vooruitzicht.

Nail-systeem.

28 36

34

42

Verder in dit nummer: 4 Redactioneel 6 Nieuws

Voorkomen van wondinfecties

Symposium MediRisk

Wat zijn effectieve maatregelen om de

MediRisk presenteerde de tussenstand van

kans op het ontstaan van een infectie te

het OK-project tijdens het symposium ‘op

minimaliseren?

elke plek een check’.

10 LVO-nieuws 16 Collega 34 Infectiepreventie 40 Boeken 45 Column Paul Meijsen 47 Agenda/colofon


OKO_Sep_2009.indd 5

5

8/24/09 3:20 PM

Tekst: Menno Goosen

Ziekenhuizen ondertekenen convenant Dertien ziekenhuizen uit NoordBrabant en Midden-Zeeland hebben in mei een convenant ondertekend om grotere personeelstekorten te voorkomen. Ze hebben vastgelegd dat er voor elke vier arbeidsplaatsen een opleidingsplek voor een operatieassistent of anesthesiemedewerker komt. In de toekomst zal deze samenwerking zich uitbreiden naar andere zorgopleidingen binnen het ziekenhuis. De ziekenhuizen zullen elkaar verder maximaal ondersteunen bij het opvangen van tijdelijke tekorten. Ook hebben de ondertekenaars afgesproken niet actief medewerkers bij elkaar te werven. Bovendien zullen ze elkaar niet beconcurreren op arbeidsvoorwaarden. De ziekenhuizen vinden dat daardoor de kosten van de zorg stijgen, terwijl betere zorg niet is gegarandeerd. De Nederlandse Vereniging van Anesthesiemedewerkers (NVAM) en vakbond De Unie wijzen erop dat in het convenant toeslagen worden beperkt. Ook zeggen ze dat de ziekenhuizen de bewegingsvrijheid van het personeel beperken. Jongeren die nu instromen

in deze opleidingen zouden door het convenant te maken krijgen met een belastender terugbetalingsregeling van de studiekosten als ze willen overstappen naar een andere werkgever. Bovendien worden ze via dit convenant ook nog eens twaalf maanden geweerd bij de aangesloten ziekenhuizen NVAM en De Unie spreken over kartel Het convenant is naar de inschatting van de NVAM op wezenlijke onderdelen in strijd met de Mededingingswet. Na juridische raadpleging is het ter toetsing aan de Nederlandse Mededingingsautoriteit (NMa) voorgelegd. Volgens de vereniging maken de ziekenhuizen eenzijdig onderling afgestemde bindende afspraken die primair zijn gericht op het terugdringen van kosten voor OK-medewerkers. De NVAM vreest dat met dit convenant verantwoorde bezetting van de operatiekamers allerminst is gegarandeerd, terwijl de uitstroom van medewerkers lijkt te worden bevorderd. De wezenlijke problemen van de onderbezet-

ting, de hoge werkdruk en de gevolgen voor de kwaliteit van de zorg worden op geen enkele wijze aangepakt. Bovendien gaan ziekenhuizen er volledig aan voorbij dat anesthesiemedewerkers met de huidige bezetting deze verantwoordelijke begeleiding niet kunnen verzorgen. Ook volgens Susan Mogony van vakbond De Unie komt het convenant neer op kartelvorming. Ze stelt dat er sprake is van prijsafspraken, gericht op kostenreductie voor de werkgever, terwijl de werknemer in de ziekenhuizen nog eens extra aan de ketting wordt gelegd in de arbeidsvoorwaarden. Extra, omdat de cao toch al geen enkele ruimte biedt voor flexibilisering en maatwerk. De Unie concludeert dat het convenant contraproductief werkt, omdat de keuzevrijheid van de individuele professional wordt beknot tot ‘vooroorlogse principes’. Daarom zal De Unie zich tegen dit kartel keren. Daarbij worden juridische stappen niet uitgesloten.

IGZ waarschuwt ziekenhuizen voor verkeerd gebruik propofol De Inspectie voor de Gezondheidszorg (IGZ) waarschuwt ziekenhuizen voor de risico’s op infecties bij verkeerd gebruik van propofol op operatiekamers. Dit verdovings- of kalmeringsmiddel is erg vatbaar voor bacteriën. Daarom moet het worden toegediend direct na het aanprikken van de injectieflacons of na het openen van ampullen. Een eventueel restant moet worden vernietigd. Aanleiding voor de waarschuwing is onderzoek naar een calamiteit waarbij meerdere patiënten in een reeks ope-

6

raties ziek werden door een infectie. Uit analyses blijkt een verband tussen deze infecties en verkeerd gebruik van flacons propofol op de operatiekamer. De Inspectie adviseert ziekenhuizen hun assortiment aan propofolproducten af te stemmen op de patiëntenpopulatie en de te verrichten ingrepen. Daarnaast wil zij dat ziekenhuizen protocollair vastleggen hoe hun zorgverleners met dit geneesmiddel moeten omgaan, zich daarbij baserend op informatie van de registratiehouder/fabrikant.


OKO_Sep_2009.indd 6

8/24/09 3:20 PM

HEEFT U NIEUWS?

Goede ideeën worden beloond met Zorginnovatievoucher Misschien loop u met een idee rond om de zorg betaalbaar, toegankelijk en op voldoende niveau te houden. Dan kunt u een Zorginnovatievoucher gebruiken om de eerste stap in het innovatieproces te zetten, of het nu gaat om het opstellen van een businessplan of het doen van marktonderzoek. Met de voucher kunt u kennis inkopen bij een kennisinstelling of organisatieadviesbureau.

Mail naar okoperationeel @y-publicaties.nl

Er zijn vouchers van 2500, 7500 en 21.000 euro. Bij de laatste twee wordt een eigen bijdrage gevraagd. De aanvragen worden gehonoreerd in volgorde van binnenkomst. U hoeft voor de aanvraag geen projectplan in te dienen. Op www.senternovem.nl/zorg en www.zorginnovatieplatform.nl vindt u meer informatie.

Oogziekenhuis wint IGZ ZorgVeiligPrijs

kennen en erkennen van risico’s, de rol van hiërarchie en het werken in teams.

Unie Zorg en Welzijn heeft nieuwe naam De Unie Zorg en Welzijn heeft haar naam gewijzigd in Samenwerkende Beroepsverenigingen in de Zorg, kortweg SBZorg. Met de nieuwe naam wordt tot uitdrukking gebracht dat SBZorg een vereniging is van vele beroepsorganisaties in de ziekenhuizen. Het gaat onder meer om de verenigingen van operatieassistenten, leidinggevenden,

Het actueelste OK-nieuws vindt u op www.oknieuws.nl

Betere hartrevalidatie na computeradvies FOTO: ANNEKE ANEMA

Het initiatief Team Resource Management van Het Oogziekenhuis Rotterdam heeft de IGZ ZorgVeiligPrijs gewonnen. Dat maakte inspecteur-generaal Gerrit van der Wal bekend op het jaarlijkse patiëntveiligheidscongres van de Inspectie voor de Gezondheidszorg (IGZ). De prijs gaat naar het beste initiatief op het gebied van patiënt- en cliëntveiligheid in de Nederlandse zorg. Het Oogziekenhuis Rotterdam traint sinds 2008 alle operatieteams in Team Resource Management. Hierbij worden zij door luchtvaartdeskundigen geoefend in het her-

OK NIEUWS

gipsverbandmeesters, longfunctieassistenten en instrumentariumtechnici. In totaal zijn 25 verenigingen werkzaam in de zorg lid. Via www.lvo.nl of rechtstreeks op www.sbzorg.nl is meer informatie na te lezen. De site met de oude naam (www. deuniezorgenwelzijn) zal worden gesloten. Mail vragen of opmerkingen naar [email protected] of [email protected].

Patiënten die na een hartinfarct of een hartoperatie moeten revalideren, krijgen betere zorg als hun behandelteam gebruikmaakt van elektronische beslissingsondersteuning. Dat blijkt uit onderzoek van de AMC-afdeling Klinische Informatiekunde dat gepubliceerd wordt door het British Medical Journal. De afdeling ontwikkelde samen met de Nederlandse Hartstichting en de Nederlandse Vereniging voor Cardiologie het computerprogramma CARDSS, dat een op maat gesneden behandeladvies geeft, en testte dat in 31 ziekenhuizen. Met de invoering van het elektronisch patiëntendossier zullen de mogelijkheden voor het gebruik van dergelijke systemen toenemen, menen de onderzoekers.


OKO_Sep_2009.indd 7

7

8/24/09 3:20 PM

TU Delft ontwikkelt betere training voor laparoscopische operaties

FOTO: ZGT

ZGT reikt haar Kwaliteitsprijs uit

8

juiste gebied en de kwaliteit van de knoop. Tijdens het oefenen werden aanwijzingen voor een correcte chirurgische knoop op het scherm getoond. Ook was hierop het juiste gebied te zien, gevisualiseerd door een kooi. Hierdoor leerden de chirurgen in opleiding in een beperkte ruimte hechten. De nieuwe methode bleek succesvol. Achttien onervaren deelnemers bleken na slechts acht keer oefenen allemaal een goede chirurgische knoop te kunnen maken terwijl ze in een beperkt gebied bleven. Verder heeft Botden in haar onderzoek een kunstmatig model van de bovenbuik ontwikkeld, dat uiteindelijk in een AR-simulator geïmplementeerd kan worden. Dit met het doel om de dierlijke modellen te vervangen die op veel plaatsen nog worden gebruikt.

Vier keer meer infecties door lekke handschoen Handschoenperforaties vergroten het risico op infectie van het operatiegebied met een factor vier als bij een operatie geen profylactische antibiotica worden gebruikt. Dat blijkt uit een Zwitserse studie die is gepubliceerd in Archives of Surgery. Bij 16 procent van de onderzochte ingrepen ontstonden gaatjes in de chirurgische handschoenen.

FOTO: STOCKXPERT

Voor het eerst heeft ZGT, met ziekenhuizen in Almelo en Hengelo, de ZGT-Kwaliteitsprijs uitgereikt. De drie juryprijzen bestaan uit 2000, 1000 en 500 euro. Met het geld moet de kwaliteit van de patiëntenzorg worden bevorderd. De eerste prijs ging naar het Centrum voor Geriatrische Traumatologie. Sinds april 2008 krijgen patiënten van 65 jaar en ouder hier een multidisciplinaire behandeling van een traumachirurg, geriater en fysiotherapeut. Ook het verpleeghuis doet mee. De tweede prijs gaat naar het initiatief voor een snellerherstelprogramma na darmchirurgie. Het snellere herstel wordt onder meer bereikt door een multidisciplinaire aanpak, toepassing van minimaal invasieve operatietechnieken, gerichte voedingsadviezen voor en na de operatie en coaching van de patiënt door speciale snellerherstelverpleegkundigen. De derde prijs gaat naar het short stay-beleid voor borstkankerpatiënten. Door een goede interne en externe afstemming in multidisciplinair verband worden meer patiënten geholpen en wordt de wachtlijst verkort.

Onderzoeker en arts Sanne Botden van de TU Delft heeft de trainingsmethoden van chirurgen voor kijkoperaties verbeterd. ‘We hebben bij een bestaande hechtmodule op de ProMIS AR-simulator een aantal aanpassingen gedaan, aldus Botden. ‘Bij AR – Augmented Reality – krijgt de laparoscopist realistische haptische feedback, omdat hij met echt weefsel, hechtmateriaal en instrumenten oefent. Door positiebepaling van de instrumenten is er tevens een objectieve beoordeling mogelijk. Maar de beoordeling die door veel simulatoren wordt gegeven, is gebaseerd op tijd, padlengte en vloeiendheid van bewegingen. Hieruit kun je niet halen waar de verbeterpunten liggen.’ De beoordelingsmethode van Botden ging uit van de tijd gespendeerd in het

In deze groep ontwikkelde 7,5 procent van de patiënten een infectie in het operatiegebied. Bij de rest van de patiënten was dat 3,9 procent. Als er antibiotica werden gebruikt, was er geen verschil meer. Bij de groep zonder antibiotica liep het verschil juist op. Het risico op infectie was dan 2,9 procent zonder handschoenperforatie en 12,7 procent met. Handschoenperforaties komen voor bij 8 tot t 50 procent van de chirurgische ingrepen. Bij operaties die langer dan twee uur duren loopt het risico snel op. De onderzoekers raden aan om dubo bele h handschoenen te gebruiken of de handschoenen bij langdurige operahands ties n na twee uur te vervangen.


OKO_Sep_2009.indd 8

8/24/09 3:20 PM

Verkeerde chirurgische ingrepen zijn voor 64 procent verantwoordelijk voor onbedoelde schade die patiënten oplopen in ziekenhuizen; 36,5 procent van deze ingrepen was meer dan waarschijnlijk vermijdbaar en 4,3 procent zeker. Van alle vermijdbare schade kan 73 procent in verband worden gebracht met een inadequate of te late ingreep of behandeling, terwijl de diagnose juist was. Dat meldt het Nederlands Tijdschrift voor Geneeskunde in een onderzoek naar patiëntveiligheid. De meeste onbedoelde schade bij de snijdende specialismen ontstond binnen de algemene chirurgie. Bij 2 procent van de patiënten was er een blijvende

gezondheidsbeperking, zoals abnormaal lage bloeddruk na een operatie met als gevolg een herseninfarct en schade aan de hartspier. Bij 8 procent had de onbedoelde schade mogelijk mede bijgedragen aan het voortijdig overlijden van de patiënt, aldus de onderzoekers. Binnen de vaatchirurgie droeg 14 procent van de onbedoelde schade waarschijnlijk mede bij aan het overlijden van de patiënt. Blijvende gezondheidsbeperkingen traden relatief vaker op bij schades binnen de vaatchirurgie, gynaecologie, plastische chirurgie en anesthesiologie. In het algemeen leidde de onbedoelde schade bij gemiddeld 5 procent van de patiënten tot

FOTO: STOCKXPERT

Chirurgische ingreep voor 64 procent debet aan onbedoelde schade patiënt

permanente gezondheidsbeperkingen. De onderzoekers benadrukken dat het tijdig vragen van hulp van collega-chirurgen en betere supervisie en training van artsen in opleiding tot specialist nuttig kunnen zijn. Ook moeten chirurgen zich niet laten opjagen tijdens de operatie door tijdnood en drukte.

Reinier de Graaf start campagne voor betere schoonmaakdiscipline Daarnaast is de aanzet gegeven tot een eenduidig ingericht schoonmaakproces en een duidelijke taakverdeling tussen de verschillende medewerkers. Het ziekenhuis introduceerde ook kaarten waarop patiënten hun suggesties voor de schoonmaak kunnen geven. ‘Begin dit jaar hebben wij al extra menskracht en geld geïnvesteerd in het schoonmaakproces’, stelt Jaap van den Heuvel, voorzitter van de raad van bestuur van de Reinier de Graaf Groep. ‘Daar komen de beelden van Zembla

van 19 april bij, waarin de hygiëne in Nederlandse ziekenhuizen aan de orde werd gesteld.’

Wij staan voor een rein Reinier!

FOTO: ARNO MASSEE

Poetsdiva Marja, bekend van Hoe schoon is jouw huis, heeft het startschot gegeven van de campagne ‘Rein Reinier’ van het Reinier de Graaf Ziekenhuis in Delft. Zij ging de afdelingen langs om het schoonmaakpersoneel extra te stimuleren hygienerichtlijnen en schoonmaakregels na te leven. De campagne omvat onder andere motivering en bijscholing van het schoonmaakteam door ervaren instructeurs. Ook moeten meer controles bijdragen aan een beter schoonmaakresultaat.

Infectievergelijking bij verschillende matjes Er is een nieuwe methode ontwikkeld om het verloop van een infectie bij verschillende typen matjes systematisch te vergelijken. Albert Engelsman, werkzaam als arts-assistent heelkunde in het Sint Lucas

Andreas Ziekenhuis in Amsterdam, beschrijft deze in zijn proefschrift. Bij de methode wordt gebruikgemaakt van bioluminescente bacteriën. Specifieke mateigenschappen blijken een grote invloed te hebben

op het vormen van een bacteriële biofilm en het verloop van een infectie. Engelsmans onderzoek dient als aanzet naar verbeteringen van implantaten in het algemeen en chirurgische matjes in het bijzonder.


OKO_Sep_2009.indd 9

9

8/24/09 3:20 PM

Afscheid Na vier jaar actief te zijn geweest binnen het bestuur van de LVO, waarvan het laatste jaar als voorzitter, heb ik besloten om me niet meer verkiesbaar te stellen als voorzitter of bestuurslid. Dit besluit viel tijdens de alv van afgelopen april. Een nieuwe periode van twee jaar is voor mij te lang en de keus was daarom duidelijk. Het voorzitterschap van onze vereniging was mooi maar niet altijd gemakkelijk. Ik kijk er met plezier op terug, ondanks de soms moeilijke tijden waarmee we als bestuur te maken hebben gehad. In de periode daarvoor was ik zowel secretaris als bestuurslid Onderwijs. Onderwijs is nog steeds een belangrijk aandachtsgebied voor mij. Het is bijvoorbeeld van groot belang dat we de zetel binnen het College Ziekenhuis Opleidingen (CZO) behouden. Deze is van grote waarde voor de ontwikkeling van onze beroepsopleiding. De laatste tijd zien we veel alternatieve opleidingen zich aanbieden. Ze zijn gebaseerd op diverse uitgangspunten, zoals arbeidsmarktschaarste en breed inzetbare medewerkers. Vaak wordt ermee geschermd dat dit een wens van de werkgevers is, maar dat betwijfel ik sterk. Ook de NVZ en de NVLO participeren immers binnen het CZO. De LVO hecht meer waarde aan een gedegen, solide, centrale en controleerbare opleiding. Binnenkort zal ik hieraan nog uitgebreider aandacht besteden in OK Operationeel. In de afgelopen jaren zijn er ontwikkelingen geweest bij zowel het bestuur als binnen de vereniging. We hebben duidelijke resultaten geboekt. Samen met onder andere Inspectie, CBO, KABIZ en TNO hebben we kwaliteitstrajecten ontwikkeld die naar een nog grotere veiligheid voor onze patiënten en voor onszelf streven. Vanaf deze plaats in OK Operationeel wil ik iedereen bedanken voor het vertrouwen dat ik de afgelopen vier jaar heb gekregen. Henk Folkertsma

10

Rectificatie In de OK Operationeel van mei 2009 heeft u kunnen lezen over de beëindigde samenwerking tussen De Unie en De Unie Zorg en Welzijn (UZW), die inmiddels een nieuwe naam heeft (zie het nieuws op pagina 11). De LVO heeft gemeend hieraan aandacht te moeten besteden, aangezien deze beëindigde samenwerking de belangen van haar leden direct raakt. De redenen hiervoor zijn aangegeven in het betreffende artikel. In het artikel wordt gesteld dat De Unie zou trachten door middel van juridische procedures het faillissement van de UZW te bewerkstelligen. Deze informatie is echter onjuist. De LVO betreurt het dat deze onjuiste informatie is verstrekt. Verder heeft de LVO in het artikel haar leden geadviseerd om hun lidmaatschap bij De Unie op te zeggen en lid te worden van de vakbond VHP Zorg. Wij staan nog steeds achter dit advies. Wij wijzen er echter op dat De Unie heeft aangegeven LVO-leden te blijven bijstaan op basis van hetzelfde duotarief als voorheen, ook na de beëindigde samenwerking met de UZW. Dit geldt zowel voor reeds aangesloten als voor nieuwe leden.

LVO-informatie Charmaine Betzema, Vicevoorzitter, [email protected] Hennie Mulder, penningmeester en bestuurslid Media Tel.: 040-2538921, [email protected]

LVO TELEFOONNUMMER: 0345-851931 Iedere werkdag van 8.30 tot 17.00 uur Adres: LVO, Postbus 552, 9700 AN Groningen

Monique de Kort, bestuurslid Congres, [email protected]

Lid worden van de LVO? Surf naar www.lvo.nl of bel met 0345-851 931. Opzegging van lidmaatschap dient voor 1 oktober schriftelijk te gebeuren – het lidmaatschap wordt dan per 1 januari van het jaar daarop beëindigd.

Charmaine Betzema, secretaris en bestuurslid PR&V [email protected] [email protected] Postbus 552, 9700 AN Groningen.

E-mailadressen [email protected] [email protected] [email protected] Internet: www.lvo.nl

Jacques Henkelman, bestuurslid Onderwijs [email protected]

Lidmaatschap opzeggen: Secretariaat LVO Postbus 552, 9700 AN Groningen

Yvonne Maatjens, bestuurslid Beroepsbelangen [email protected]


OKO_Sep_2009.indd 10

8/24/09 3:20 PM

De LVO-vertegenwoordiger Tekst: Astrid van Pelt

Naam: Berry Ninkeula Leeftijd: 28 jaar Woonplaats: Hoogeveen Werkt als: operatieassistent in Ziekenhuis Bethesda in Hoogeveen Leuke van het vak: ‘Werken in teamverband, chirurgische technieken in de volle breedte van het vak.’

‘Mijn loopbaan is begonnen in Groningen. Daar begon ik na de havo aan de laboratoriumopleiding van de Hanzehogeschool. Het werkveld trok me, maar ik miste het werken met mensen, het teamverband. In 2003 ben ik aan de operatieassistentenopleiding begonnen. Eerst via het Martini Ziekenhuis, een paar jaar later via het Bethesda-ziekenhuis, waar ik nu ook werk. Ik ben hier nu anderhalf jaar in dienst en al mijn verwachtingen zijn uitgekomen. Mijn baan is een soort totaalpakket van techniek, werken in teamverband en oplossingen vinden voor complexe problemen. Daarnaast vind ik het een nobele gedachte dat wij iets goeds kunnen doen voor de mensen. Kort na mijn afstuderen ben ik lid geworden van de LVO, iets waarmee ik in mijn studententijd helemaal

niet bezig was. Toen ging al mijn tijd op aan mijn studie. Sinds een jaar kunnen mijn collega’s mij ook als vraagbaak gebruiken omdat ik LVOvertegenwoordiger ben geworden. Ik denk dat de LVO een belangrijke rol kan spelen in het op de kaart zetten van ons beroep. Nu gebeurt dat vooral op nationaal niveau. Bijvoorbeeld door de jonge generatie enthousiast te maken voor het beroep en door het organiseren van congressen en lezingen om het vak boeiend te houden. Maar op internationaal niveau moet nog veel gebeuren. Met enkel een operatieassistentendiploma is het namelijk heel moeilijk om in het buitenland aan de slag te gaan. Ik heb die ambitie wel. Mijn vriendin is opgegroeid in Australië en het lijkt me een mooie ervaring om bijvoorbeeld daar een tijdje in een ziekenhuis te werken.’

Het 24ste LVO congres: 28 en 29 januari 2010 De tijd gaat ontzettend snel, en daarom zijn de congrescommissie en het congresbureau al geruime tijd druk bezig weer een hoogstaand LVOcongres voor u te realiseren. Het zal wederom plaatsvinden in congrescentrum Koningshof in Veldhoven. We krijgen vaak de vraag of de LVO participeert in het congres van de Nederlandse OK-dagen, dat in de Amsterdamse RAI wordt gehouden. Dit congres staat geheel los van de LVO. De LVO participeert wel in het traumacongres op 5 en 6 november 2009, ook in de RAI. Daarover leest u meer op pagina 12. Voor 2010 hebben we gekozen voor de titel: ‘Hoe hoog ligt de lat? Topsport op de operatie-

kamer!’ Dit thema loopt als een rode draad door het aanstaande congres: waar ligt onze limiet, waar eindigt ons kunnen? Steeds weer worden we op de operatiekamer geconfronteerd met een hogere werkdruk. Deze wordt opgelegd door de eigen organisatie maar ontstaat ook doordat steeds meer andere werkzaamheden verricht moeten worden. De Inspectie houdt onze beroepsgroep nauwlettend in de gaten; dat houdt ons allen scherp en heeft ook een positieve uitwerking. Op donderdag 28 januari is er de plenaire sessie. Dan wordt voor de congresdeelnemers een sponsorloop

georganiseerd. De opbrengst zal ten goede komen aan A Sister’s Hope, dat geld inzamelt voor borstkankeronderzoek. De donderdag zal verder in het teken staan van onderwerpen die interessant zijn voor de beroepsgroep. Nieuw op het LVO-congres is ook dat de NVLO, de Nederlandse Vereniging Leidinggevenden Operatieafdeling, op donderdag een symposium verzorgt, met als thema ‘leiderschap op de OK, maar niet alleen!’. Binnenkort ontvangt iedereen de informatie over het congres, en ook de posters voor de ziekenhuizen worden spoedig verzonden. Stel je zo op de hoogte van het programma en meld je aan voor dit 24ste LVO-congres!



11

8/24/09 3:20 PM

Onderhandelingsresultaten Cao Ziekenhuizen Zeker een halfjaar voor de afloop van de cao inventariseerde de LVO bij haar vertegenwoordigers wat voor operatieassistenten de belangrijke items in de cao zijn. Deze uitslag is besproken in de werkgroep Cao van SBZorg, tot 1 juli De Unie Zorg en Welzijn. Cao-onderhandelaar Wim Hovestad was hierdoor goed geïnformeerd. De vakbonden (SBZorg, ABVAKABO, NU’91, FBZ) stelden gezamenlijk het pakket op dat naar de NVZ vereniging van ziekenhuizen is gegaan. Daarna volgden de feitelijke onderhandelingen. Inmiddels heeft zich in andere sectoren een crisis voorgedaan. De werkgevers kwamen met keiharde voorstellen, zoals het onmiddellijk afschaffen van alle ontziemaatregelingen voor de 55+ en het beperken van de structurele loonsverhoging. Het uiteindelijke resultaat is door de vakbonden voorgelegd aan hun leden.

De LVO-leden hebben een notitie gehad met alle informatie over de cao vanaf de start in december 2008. Zij hebben gestemd over het resultaat: ruim 10% van hen was tegen, wegens het afschaffen van de 55+-regelingen. Het resultaat omvat tien pagina’s, door de diverse overgangsregelingen en overgangsrechten. Op hoofdlijnen is hierin het volgende te lezen. Looptijd Van 1 maart 2009 tot 1 maart 2011. Loonsverhoging Een loonsverhoging per 1 juli 2009 en 2010 van 1%. De eindejaarsuitkering is in 2009 6%, in 2010 6,73% en in 2011 7,33%. Per 1 september 2009 een eenmalige uitkering van 0,3% van 12 keer het in augustus geldende salaris, met een minimum van 75 euro. Verlaging van het loon met 0,5% doordat per 1 januari 2010 de

werkgeversbijdrage in de levensloop van 0,5% op het salaris vervalt. Pensioenpremie De verdeling van de premie is nu gelijk verdeeld tussen de werknemer en -gever. Invoering van levensfasebudget Per 1 januari 2009 komt er een persoonlijk levensfasebudget. 55+-regelingen Diverse overgangsmaatregelingen vervallen. Ouderschapsverlof en kinderopvang Door wettelijke regelingen komen het artikel voor verlenging van ouderschapsverlof (14.3.4) en het reglement Kinderopvang (bijlage F in de oude cao) te vervallen. Meer informatie is te vinden op www.sbzorg.nl. Vragen? Mail naar [email protected] of direct naar [email protected].

Traumadagen 2009: 5 en 6 november in de RAI Vorig jaar was het een daverend succes. Daarom zal ook dit jaar weer een gezamenlijke dag georganiseerd worden voor leden van de LVO tijdens de jaarlijkse traumadagen. Deze dagen worden georganiseerd door de Nederlandse Vereniging voor Traumatologie (NVT) en de Nederlandse Vereniging voor Orthopedische Traumatologie (NVOT). Gedurende twee dagen komen traumachirurgen, orthopedisch chirurgen en assistenten daar bijeen om nieuwe ontwikkelingen op het gebied van de traumatologie te presenteren. Daarnaast wordt er gediscussieerd over de behandeling van een breed scala van traumagerelateerde aandoeningen. Parallelprogramma Op donderdagochtend 5 november wordt

12

het congres traditioneel geopend met een aantal minibattles, waarbij twee sprekers een stelling moeten verdedigen. Hierna beginnen de twee parallelle programma’s: een voor chirurgen en een voor operatieassistenten. Tijdens het parallelprogramma voor operatieassistenten worden verschillende onderwerpen belicht, zoals ‘infectiepreventie op de operatiekamer tijdens traumatologische operaties’, ‘hoe om te gaan met “open buiken”?’ en ‘wat is precies damage control surgery?’. Een van de militaire OKverpleegkundigen zal over zijn ervaringen in Afghanistan berichten. De middagsessie zal voor een groot gedeelte bestaan uit een paneldiscussie. Verschillende experts discussiëren

aan de hand van praktijkvoorbeelden met de zaal over de behandeling van een traumapatiënt: wanneer moet worden geopereerd, wat moet er dan gebeuren, wat zijn de gevaren, wat kan er misgaan, en vooral: hoe gaan deze zaken in jouw ziekenhuis of kliniek? Schrijf je in Kom naar de RAI op donderdag 5 november! Als LVO-lid krijg je een aantrekkelijke korting op het diner op donderdagavond! Schrijf je nu in op www.trauma.nl! E.J.M.M. Verleisdonk, chirurg Diakonessenhuis Utrecht



8/24/09 3:20 PM

Nationale Leerlingendag 2009

Donderdag 24 september 2009

Detacheren? bezint voor je begint!

Locatie: Arminius Museumpark 3 3015 CB Rotterdam Inschrijven via de website: www.lvo.nl Niet leden € 35,LVO-leden gratis

zelfstandige zorgprofessionals



13

8/24/09 3:21 PM

“Ik vond vooral het gesprek op de achterbank verhelderend”

Binnen de vijf klinische operatiekamers van het Diaconessenhuis Meppel (Zorgcombinatie Noorderboog) leveren zo’n 30 mensen hun bijdrage aan alle hoogwaardige chirurgische ingrepen, met uitzondering van cardiochirurgie.

Invitation to Work

Voel jij voor een fulltime job als medewerker Anesthesie in Meppel? Hard werken, maar ook tijd voor je zelf, voor een lach en je collega’s vinden wij de crux van onze plezierige teamspirit. Als jij je daarin herkent, willen we graag eens met je praten. Zeker als je het diploma operatieassistent (differentiatie anesthesie) bezit, zelfstandig en flexibel bent en er niet tegenop ziet bereikbaarheidsdiensten te draaien. En… last but not least: ook als je graag in deeltijd werkt, ben je meer dan welkom. Je eventuele aanstelling geldt voor onbepaalde tijd. Belangstelling? Bel dan met Henk-Jan Gerrits, Hoofd OK/CSA, telefoon (0522) 23 34 53, of maak je interesse kenbaar aan Jeannette de Jonge, HR adviseur. Je kunt haar mailen via [email protected], of schrijven via postbus 502, 7940 AM Meppel. Op www.noorderboog.nl lees je meer over onze organisatie.

Vacancy Full-time Anesthesia Assistant & Operating Room Technician Grow with our operations team! The St. Maarten Medical Center in the Netherlands Antilles is looking for qualified, motivated persons to join our Operating Room Team. Are you enthusiastic and willing to take on the challenge of transition and growth with an expanding hospital? If you have the qualifications and what it takes to work well in a small but dynamic environment and are willing to provide a high level of care to patients, then come and join us at the St. Maarten Medical Center.

Interested candidates, please submit CV to: Human Resources Department [email protected] Telephone: +599-543-1111 ext. 2520 For more information on this and other vacancies, please visit SMMC website:

www.sintmaartenmedicalcenter.org

Evidence Based Richtlijn

Onbedoeld achterblijven van operatiemateriaal

De LVO ontwikkelde in samenwerking met het CBO een landelijke richtlijn over het onbedoeld achterblijven van operatiemateriaal. Kom naar de ALV op 6 oktober waar de richtlijn wordt gepresenteerd!

voor info: www.lvo.nl

Werkgroepleden: Nicole Dreesen (voorzitter), Charmaine Betzema, Astrid Hooijer, Paul Meijsen, Harriet Staal, Jeanine Stuart en Robert-Jasper Zoer


8/24/09 3:21 PM

Ik hou van Holland! In opdracht van ziekenhuizen door héél Nederland zoeken wij operatie-assistenten en anesthesiemedewerkers voor vaste banen. Denk jij erover om van baan te veranderen? Stop met sollicitatiebrieven schrijven en laat je door Interchange begeleiden. Dit heeft naast onze transferpremie van € 1750,- vele andere voordelen. Natuurlijk kun je via ons óók naar Zwitserland, dan is de premie € 450,-. Meer weten? Op onze website kun je lezen hoe wij al sinds 1990 vraag en aanbod bij elkaar brengen.

010 - 4366301 www.inter-change.nl


8/24/09 3:21 PM

16



8/24/09 3:21 PM

Astrid Wissekerke en Menno Lieuwens: ‘We zijn echt maatjes geworden’ Operatieassistenten Astrid Wissekerke (39) en Menno Lieuwens (37) ‘vonden’ elkaar twee jaar geleden in het Ziekenhuis Walcheren in Vlissingen. Ze vinden het zeer prettig om met elkaar te werken. Ze begeleiden ook samen een leerling. TEKST: MARIEKE LOS | FOTO: ERIC VAN NIEUWLAND

Hoe is jullie samenwerking zo bijzonder geworden? Astrid: ‘Twee jaar geleden kwam Menno hier in het ziekenhuis werken. We hadden al een heel hecht team. In deze regio ligt het eerstvolgende ziekenhuis een stuk verderop, dus je stapt niet zo gemakkelijk over naar een andere werkgever. Ons team heeft dan ook al heel lang ongeveer dezelfde samenstelling. En dat schept banden. Verder is het Ziekenhuis Walcheren niet zo’n groot ziekenhuis, dus dan leer je elkaar snel kennen. Menno paste prima in ons team. Het klikte ook heel goed tussen ons. We hebben dezelfde humor, we zijn echt maatjes geworden. Tijdens de operaties hebben we aan een half woord genoeg.’ Jullie meldden je een jaar geleden vrijwillig aan als leerlingbegeleider. Hoe bevalt dat? Menno: ‘Ook hierin zijn we een goed team. We vullen elkaar heel goed aan. Ik heb, voordat ik de opleiding tot operatieassistent ging doen, eerst een aantal jaren gewerkt als sportinstructeur. Daarvoor had ik het CIOS gedaan, de opleiding tot sportleraar. Ik vind wel dat ik daar nu, bij de begeleiding van

“onze” leerling Bianca van Terheijden, baat bij heb. Astrid heb ik niet hoeven coachen. Ze had geen tips nodig om een goede begeleider te zijn. Zij heeft het echt in zich.’ Hoe gaat het in de praktijk, dat begeleiden? Astrid: ‘Ik werk parttime, Menno fulltime. Zo heeft Bianca altijd in ieder geval één van ons in de buurt. Ze zit nu aan het eind van haar tweede jaar, dus de begeleiding is niet meer zo intensief als in het begin. Daarbij komt dat ze een heel goede leerling is, vinden wij. Ze pakt alles snel op en kan al behoorlijk zelfstandig werken.’ Menno: ‘Ik ben heel erg geneigd om vrij snel tegen Bianca te zeggen: ga je gang maar. Doe het maar. Dus bijvoorbeeld bij een buikoperatie haar snel te laten instrumenteren. Natuurlijk wel binnen heel strakke kaders van veiligheid en in overleg met de arts en de vakoudste. En met mij of Astrid aan haar zijde. Om in te grijpen als het nodig is. Maar soms ben ik daarin misschien wat te enthousiast. Astrid remt mij dan af.’ Menno, jij was tot september gedetacheerd in het Oosterscheldeziekenhuis in Goes, het

ziekenhuis waarmee het Ziekenhuis Walcheren in januari volgend jaar gaat fuseren. Dat gooide zeker wel roet in het eten, qua gezamenlijke leerlingbegeleiding? Menno: ‘Astrid deed de begeleiding met hulp van de vakspecialist. Zoals gezegd heeft Bianca geen heel intensieve begeleiding meer nodig. Maar ik verheugde me erop weer in Vlissingen te werken.’ Astrid: ‘Ja hoor, het ging prima. Maar de begeleiding blijft belangrijk. Ik vind echt dat leerlingen tegenwoordig heel snel veel in actie moeten komen. Het vak en de opleiding zijn nu zwaarder dan in de tijd dat ik de opleiding deed, eind jaren tachtig.’ Menno, nog even kort: van sportinstructeur naar operatieassistent? ‘Tja, dat had ik in de tijd dat ik op het CIOS zat ook niet kunnen denken. Maar mijn werk als sportinstructeur viel wat tegen. Ik werkte voornamelijk met buitensporten, zoals sportklimmen en kajakken. Dat zijn seizoensporten, waardoor ik in de winter niet veel te doen had. Mijn vader is gepensioneerd neuroloog. Hij zei: ga eens in het ziekenhuis kijken. Ik raakte geïnteresseerd in dit vak en ben de opleiding gaan doen. Nog geen dag spijt gehad.’



17

8/24/09 3:21 PM

Ervaring na 120 procedures

Endoscopische extraperitoneale radicale prostatectomie voor prostaatcarcinoom Chirurgisch verwijderen van de prostaat was een tijdlang geen aantrekkelijke optie. Dit kwam door het grote litteken en het risico op fors bloedverlies, incontinentie en impotentie. Dankzij de endoscopische of laparoscopische benadering is inmiddels vooruitgang geboekt. Het MMC bracht de resultaten van de endoscopische extraperitoneale radicale prostatectomie in kaart. TEKST: DR. L. FOSSION, MD, UROLOOG, FEBU, MÁXIMA MEDISCH CENTRUM, VELDHOVEN | FOTO’S: HENNIE MULDER

Armsteun voor de scopist.

P

rostaatcarcinoom is de meest voorkomende tumor bij de man. Een gelokaliseerd prostaatcarcinoom kan op verschillende manieren worden behandeld: met high intensity focussed ultrasound (HiFU), brachytherapie (inplanten van radioactieve zaadjes), cryotherapie (het bevriezen van de prostaat) en externe radiotherapie (EBRT), en door het radicaal operatief verwijderen van de prostaat. Bij operatieve verwijdering kan gekozen worden voor radicale retropubische prostatectomie (RRP), endoscopische extraperitoneale radicale prostatectomie (EERPE) en robot assisted laparoscopic prostatectomy (RALP). Welke techniek men kiest, hangt af van de agressiviteit van de tumor. Die is te 18

te reduceren (ERSPC-studie, New England Journal of Medicine). Daarnaast zijn de leeftijd van de patiënt, eventuele mictieklachten, het volume van de prostaat, de operabiliteit van de patiënt en zijn wens om geopereerd te worden van belang voor de behandelkeuze.

Opereren weer aantrekkelijk De toegangspoorten. bepalen met de histologische Gleasonscore, de TNM-classificatie – een maat voor lokalisering – en de hoeveelheid prostaatspecifiek antigeen (PSA). Dankzij PSAbepaling is de ziektespecifieke mortaliteit door prostaatcarcinoom met 20 procent

Technieken zoals HiFU, brachytherapie en cryotherapie werden ontwikkeld omdat opereren te veel complicaties veroorzaakte. De chirurgie is echter weer aantrekkelijk geworden door recente ontwikkelingen in de operatietechniek, het centraliseren van de pathologie in enkele grote centra en beter inzicht in de complicaties en hun behandeling (zoals incontinentie en impo-



8/24/09 3:21 PM

OK-tijd EERPE + LPLND

500

Reeks 1

450 400 350 Tijd in min.

tentie). En zeker door de goede oncologische resultaten op lange termijn. Dat veel patiënten genezen door chirurgische verwijdering van de tumor, betekent dat deze behandeling ‘dure’ hormonale therapie bespaart. Ook daarom is opereren een aantrekkelijke optie. Het wordt immers steeds belangrijker om op de kosten van een behandeling te letten: dure behandelingsvormen worden kritisch onder de loep genomen door ziektekostenverzekeraars. Om de zorg betaalbaar te houden, moeten we bedenken hoe we de patiënt van zijn tumor kunnen genezen op een efficiënte manier (met goede resultaten op oncologisch vlak en zo weinig mogelijk kans op complicaties) en zonder gebruik te maken van allerhande dure materialen: disposable instrumenten, robotgestuurde hulpmiddelen …

300 250 200 150 100 50 0 0

50 100 Aantal EERPE + LPLND

Goede resultaten Voor een gelokaliseerde prostaattumor (TNM-classificatie cT1c-cT3a) blijft de heelkundige verwijdering van de prostaat de behandeling met de beste overlevingsresultaten op lange termijn (> vijftien jaar). Daarom wordt bij jonge patiënten met een goede levensverwachting, zeker in het geval van een agressieve tumor (Gleasonscore > 6), gekozen voor heelkundige prostaatverwijdering. Bij een Gleasonscore > 6 en/of PSA > 10 ng/dL wordt tegelijk een uitgebreide pelviene lymfeklierdissectie uitgevoerd. Dat chirurgische verwijdering van de prostaat de beste resultaten heeft wat betreft de overleving op lange termijn, heeft verschillende redenen. De patholoog-anatoom kan precies vertellen hoe groot de tumor is en tot waar deze reikt, zodat men snel kan nabehandelen indien nodig. Bovendien wordt al het prostaatweefsel verwijderd en kan dus geen nieuwe tumor ontstaan (na EBRT en brachytherapie bestaat een hogere kans op secundaire maligniteit of recidief). Ook wordt deze techniek al sinds de jaren tachtig uitgevoerd. Er is dus erg veel over bekend, anders dan over technieken zoals

150

Grafiek 1: Operatietijd voor de verschillende EERPE-procedures.

cryotherapie en HiFU; daar beschikken we nog niet over grote series met resultaten over een termijn van vijftien jaar. Ook lokaal gevorderde T3-tumoren, waarbij de tumor door het prostaatkapsel heen groeit, worden vandaag de dag geopereerd. Een hoog percentage van deze patiënten kan zo worden genezen, al dan niet in combinatie met adjuvante externe radiotherapie. Studies moeten nog aantonen of er bij deze tumoren een verschil bestaat tussen open en endoscopisch/laparoscopisch opereren.

Groep

n

Onderzoek MMC In onderzoek van het Máxima Medisch Centrum voerde één uroloog EERPE’s uit bij 118 patiënten met prostaatcarcinoom (tabel 1). De ingrepen waren verspreid over twee teams, in verschillende ziekenhuizen. De operatietijd voor de verschillende procedures nam aanmerkelijk af naarmate de uroloog vorderde in zijn leercurve (grafiek 1). Dat de eerste helft van de patiënten in een ander ziekenhuis was geopereerd dan de tweede, had hier

Leeftijd

PSA ng/dL

Klinische TNM 38 cT1c = 32%

Fossion et al

118

63 j (54-73)

11,05 (1,1-64)

78 cT2 = 66% 2 cT3 = 1,7%

Tabel 1: De reeks patiënten die tussen juni 2006 en november 2008 een EERPE ondergingen (de uroloog was steeds dezelfde); gemiddelde leeftijd en prostaatspecifiek antigeen (PSA); klinisch pathologische spreiding. OK OPERATIONEEL SEPTEMBER 2009


19

8/24/09 3:21 PM

Groep Fossion et al

Operatietijd EERPE + LPLND

Mediane OK-tijd

Operatietijd EERPE

EERPE zonder LPLND

267 min (160-430)

270 min

230 min (160-364)

21/122 (17%)

Tabel 2: Gemiddelde en mediane operatietijd van een EERPE, al dan niet in combinatie met een uitgebreide lymfeklierdissectie (LPLND), met een gemiddelde van 12 lymfeklieren per procedure.

Groep Fossion et al.

Gemiddeld bloedverlies

Mediaan bloedverlies

Transfusiebehoefte

Conversies

829 ml (150-4000)

700 ml

5 (4%)

0 (0%)

Hospitalisatie 6,5 d

Tabel 3: Gemiddeld en mediaan bloedverlies, transfusiebehoefte, aantal conversies peroperatief naar open procedures en gemiddelde hospitalisatieduur.

20

De majeure complicaties hadden ernstige gevolgen voor de patiënt: reoperatie, verblijf op de IC, tijdelijk colostoma, langdurige antistolling ... Deze complicaties moeten tijdig worden herkend en adequaat worden behandeld om verdere problemen te voorkomen.

Heeft de EERPE nu voordelen boven de RRP en de RALP? De oncologische en functionele resultaten (herstel van de incontinentie en behoud van de erecties bij een zenuwsparende techniek) laten geen verschil zien tussen de drie operatieve behandelingen. Een ervaren uroloog behaalt dus goede resultaten met de klassieke open RRP. Ook is de operatie goedkoop. Bij endoscopie/laparoscopie is het zicht echter twaalf keer zo goed als bij een RRP. Ook verliest de patiënt hierbij minder bloed, omdat men in kleinere stappen werkt en onder een druk van 12 mmHg. Bovendien veroorzaken EERPE en RALP beduidend minder chirurgisch trauma. Dat betekent concreet voor de patiënt: minder analgesiebehoefte, sneller hervatten van zijn sociale leven en zijn werk, kleinere littekens en een minder lange periode met de verblijfskatheter. De EERPE wordt beschouwd als een van de moeilijkste laparoscopische ingrepen.

Bloedverlies bij EERPE +/- LPLND 4500

Bloedverlies

4000

Gem 830 mL Med 700 mL

3500 Bloedverlies in mL

geen invloed op. Het blijkt dus de uroloog te zijn die voor deze parameter van cruciaal belang is. Ook het bloedverlies nam af naarmate de uroloog vorderde in de leercurve, terwijl de EERPE’s verspreid waren over twee ziekenhuizen/operatieteams (grafiek 2). De bepalende factor is dus weer de uroloog. In tabel 2 vindt u de gemiddelde en mediane operatietijd van de EERPE’s, al dan niet in combinatie met een uitgebreide lymfeklierdissectie. Tabel 3 toont het gemiddelde en mediane bloedverlies, de transfusiebehoefte, het aantal conversies peroperatief naar open procedures en de gemiddelde hospitalisatieduur. De resultaten van het pathologisch-anatomisch onderzoek staan in tabel 4. Hier worden de gemiddelde Gleasonscore en het aantal positieve snijvlakken voor de subgroepen en in totaal vermeld. In de literatuur aanvaardt men voor een pT2-tumor 28-39 procent positieve snijvlakken en voor een pT3-tumor 50-60 procent positieve snijvlakken. In tabel 5 vindt u een overzicht van de complicaties. De mineure complicaties hadden geen of weinig langdurige gevolgen voor de patiënt en konden vaak eenvoudig worden opgelost. Het lymfoedeem duurde echter soms meerdere maanden en kon als hinderlijk worden ervaren.

EERPE vs. RRP en RALP

3000 2500

Reeks 1 2000 1500 1000 500 0

0

50 100 Aantal EERPE + LPLND

150

Grafiek 2: Bloedverlies voor de verschillende EERPE-procedures.



8/24/09 3:21 PM

De scopietoren en opnameapparatuur. De techniek vraagt veel training alvorens men haar goed onder de knie heeft. De RALP heeft een kortere leercurve dan de EERPE. Dat heeft vooral een ergonomische oorzaak; dankzij het gewricht systeem van de instrumenten en het opereren op afstand vanuit een console kan de uroloog makkelijker leren hechten en manoeuvreren. Door de installatie van de robot duurt RALP wel langer dan RRP en EERPE. Ook een nadeel van deze operatie is de hoge aankoopprijs

Dr. Laurent Fossion met zijn team. van de robot en de hoge kostprijs van de verschillende disposable instrumenten. Een gerandomiseerde studie over de RALP is nog niet uitgevoerd. De operateurs van de RALP zijn vaak ervaren laparoscopische chirurgen, die hun leercurve hebben doorlopen. Vandaar dat hun resultaten niet te vergelijken zijn met die van een startende uroloog die de RRP of EERPE leert. Belangrijk voor alle drie de chirurgische technieken blijven echter de kennis en kunde van de uroloog, aangezien het

is bewezen dat een positief snijvlak (waarbij de uroloog dus ‘schampt’ aan de tumor en mogelijk tumorresten achterlaat) de prognose van een patiënt negatief beïnvloedt. Of de techniek van resectie (scherp, met coagulatie of met een harmonische schaar) invloed heeft op dat snijvlak, is nog niet uitgezocht. Wel is bekend dat patiënten met een positief snijvlak in aanmerking komen voor adjuvante of salvage radiotherapie bij PSA-stijging postoperatief.

Conclusie

Groep Fossion et al.

Pathologische TNM

Gleasonscore

Positieve snijvlakken

78 pT2 = 69%

6,5

18 (23%)

35 pT3 = 31%

6,7

17 (48%)

Totaal positieve snijvlakken 32,7%

Tabel 4: Resultaten van het pathologisch-anatomisch onderzoek met de gemiddelde Gleasonscore en het aantal positieve snijvlakken voor de subgroepen en in totaal.

Groep

Fossion et al.

Mineure complicatie

Majeure complicatie

Incarceratie van lipoom inguinaal

DVT 4x

Wondabces 4x

Perop. cardiale ischemie

Nervus-obturatoriuslaesie 2x

5x (IC-)colostoma Rectumperforatie 7 x

Lymfocoele 10x

Longembolie met multipele longinfarcten 1x

▼

Lymfoedeem 5x

4x Overhecht perop.

Dankzij de ontwikkelingen in de laparoscopie kan men de patiënt tegenwoordig de patiëntvriendelijkste en waarschijnlijk ook de goedkoopste behandeling aanbieden in de vorm van een endoscopische extraperitoneale radicale prostatectomie, al dan niet gecombineerd met een lymfeklierdissectie. Onze ervaring na 120 procedures toont aan dat de EERPE een technisch hoogstandje is met verschillende valstrikken. Naarmate de chirurg vordert in zijn leercurve verbeteren de resultaten verder. Daarom is centralisatie van deze pathologie in gespecialiseerde centra noodzakelijk. Het succes van de EERPE is enkel mogelijk dankzij de gedrevenheid van het laparoscopische operatieteam en de verpleging op de afdeling.

Tabel 5: De mineure en majeure complicaties. OK OPERATIONEEL SEPTEMBER 2009


21

8/24/09 3:21 PM

Voorstelling over patiëntveilige cultuur

‘Confronterend en herkenbaar’ Angst voor imagoschade, geen aanspreekcultuur, hoge werkdruk, overmoed en steeds hogere kwaliteitseisen. Incidenten zijn in ziekenhuizen zo ontstaan. Het VMS Veiligheidsprogramma wil ze terugdringen. Een van de tools: theatervoorstelling ‘Dag & Nacht’. TEKST: CINDY LAMMERS | FOTO’S RENÉ VERLEG

P

remières zijn altijd leuk om voor uitgenodigd te worden. De reden van de festiviteit hoeft niet eens zo bijzonder te zijn. Alleen het kijken naar bekendheden, hun outfits en uitsloverij voor de camera’s is al een avond vermaak op zich. Maar op 18 mei is het anders. Geen limousines, geen rode loper, geen BN’ers bij het Compagnietheater in Amsterdam. Wel serieus kijkende genodigden, de meesten van hen afkomstig uit de ziekenhuishoek. In de lobby is er koffie en koek. Aan de statafels wordt gedempt gepraat. Over het vak. En over de theatervoorstelling die ze zo gaan zien: Dag & Nacht. Niemand weet wat hij zich er precies bij moet voorstellen, maar iedereen weet dat het onderwerp snijdt en wringt: patiëntveiligheid in zie-

22

kenhuizen, een hot maar moeilijk item. Niet voor niets werd vorig jaar het VMS Veiligheidsprogramma van de grond getild, een gezamenlijk initiatief van de NVZ vereniging van ziekenhuizen, de Nederlandse Federatie van Universitair Medische Centra (NFU), de Orde van Medische Specialisten, het Landelijk Expertisecentrum Verpleging & Verzorging (LEVV) en Verpleegkundigen & Verzorgenden Nederland (V&VN). Hun doel: de patiëntveiligheid in ziekenhuizen verbeteren, door de ‘vermijdbare onbedoelde schade met 50 procent te reduceren’.

Dilemma’s Om dit doel te bereiken heeft het Veiligheidsprogramma allerhande tools. Een



8/24/09 3:21 PM

daarvan is Dag & Nacht van theatergroep Plezant, een voorstelling voor artsen en verpleegkundigen om de heersende ziekenhuiscultuur rondom patiëntveiligheid bespreekbaar te maken. Want die cultuur verdient aandacht, bleek uit onderzoek. Artsen zijn bang voor imagoschade, dus houden ze hun mond; verpleegkundigen willen wel praten maar weten niet hoe, want in veel ziekenhuizen is het elkaaraanspreken-op not done. Wil je de ‘vermijdbare onbedoelde schade’ beperken en voorkomen, dan zul je iets aan die cultuur moeten doen, stelt Walter Supèr, schrijver en regisseur van Plezant. ‘De theatervoorstelling helpt daarbij, door dilemma’s bloot te leggen in de zoektocht naar een patiëntveilige ziekenhuiscultuur. Door te benoemen, te confronteren en een dialoog los te maken: welk klimaat is nodig om een goede prestatie neer te zetten?’ Dat kan, meent hij, omdat je met theater mensen kunt raken en zo in beweging kunt brengen. Supèr ging vorig jaar met de voorbereiding voor Dag & Nacht aan de slag. Hij had tal van gesprekken met allerlei mensen uit diverse ziekenhuizen. ‘Eén persoon zei tegen me: “Dit gesprek zoals wij dat nu voeren, zouden we ook in ons ziekenhuis moeten hebben.” Vond ik wel veelzeggend. Ik werd oprecht geraakt door alle verhalen. Dat gevoel zit in de voorstelling verwerkt.’

Hoorzitting We zijn benieuwd. Nog een slok koffie, en iedereen kan de zaal in. Schuifelend

Pieter van der Sman, vaste acteur bij het Nationaal Toneel, speelt vaatchirurg Floris Hesselink.

en zoekend naar een plek. Het is er tamelijk donker, afgezien van het blauw uitgelichte decor met wachtkamerbankje in het midden en vijf muzikantenplekken in een halve cirkel eromheen. Voor het begint, krijgt de zaal nog een opdracht mee: ‘Wat u ermee doet, doet er nu even niet toe. Wel wat het u doet. Daarom aan u de vraag na afloop een minuut stil te zijn. Gewoon, om het op u in te laten werken.’ Dan start de tachtig minuten durende voorstelling. Ontmoet Floris Hesselink, 43 jaar, vaatchirurg. Hij wordt gespeeld

door Pieter van der Sman, vaste acteur bij het Nationaal Toneel. Hesselink komt een uur te vroeg op zijn hoorzitting en heeft hierdoor onverwacht tijd om te reflecteren op wat zijn leven onlangs totaal overhoopgooide. Op de patiënt die door zijn schuld overleden is – of niet, want dat is juist de vraag. Is hij feilbaar of niet? Zijn de verwachtingen wellicht te hoog? Welke rol spelen zijn collega’s? Je bent immers een schakel in een keten van gebeurtenissen, en welke schakel is goed, welke fout? Van welke collega heeft hij het vertrouwen, wie



23

8/24/09 3:21 PM

van de vaatchirurg en symboliseren ze de dilemma’s in de zoektocht naar een veilige ziekenhuiscultuur. In het theaterboekje staan die dilemma’s mooi met quotes aangeduid. Verpleegkundige Visser: ‘Ik wil gewoon zeker weten dat er door mijn toedoen niets fataals gebeurt. Ik weet niet of ik daarna nog wel kan werken. Dat is mijn grote angst.’ En cardioloog Limmen: ‘Ik heb inderdaad de dissectie van de aorta als serieuze optie genoemd. Jij hebt daar niks mee gedaan en dat is jouw verantwoordelijkheid.’

Villa Insania

De reacties van de zaal waren heel persoonlijk: ‘Het is moeilijke materie, dat heeft de voorstelling buitengewoon goed duidelijk gemaakt’, ‘Je beseft dat je kwetsbaar bent als mens en kwetsbaar in je vak.’ mag hem wel en wie niet (‘we hebben laatst nog zo leuk over onze skivakanties gepraat’)? Dokter Hesselink noemt drie collega’s bij naam: verpleegkundige Marjolein

24

Visser, internist Vera Wiegersma en senior cardioloog Hans Limmen. Daarnaast Karlijn Stelwagen, de vrouw van de overleden patiënt. Alle vier komen ze aan het woord via de bijna-monoloog

Hesselink zelf: ‘Ik doe mij best. Denk je dat er een dag is geweest dat ik moedwillig dacht: ik ga vandaag niet mijn best doen? Dan mogen ze mij nu op staande voet ontslaan.’ Geen speld tussen te krijgen. De voorstelling laat echter ook zien dat er zoiets bestaat als werkdruk, 24/7 alertheid en overmoed, waardoor incidenten onvermijdbaar lijken. In de liedjes, gezongen door toetsenist en componist Tom Meulman tussen het relaas van Hesselink door, komen dergelijke thema’s aan de orde. Fraaie composities en teksten, zoals in ‘Welkom in Villa Insania’: ‘Waar het leven en de dood slapen op hetzelfde kussen. Waar succes en falen in een seconde wordt bepaald. Waar reputaties bloeien of onderuit worden gehaald.’ Of in het lied ‘Had ik nog’: ‘Ik ken de theorie en de praktijk. Maar het is zo veel en tegelijk. Het gaat meestal automatisch goed. De verleiding van de overmoed.’



8/24/09 3:21 PM

door het spel en het verhaal. Ook moet ik af en toe lachen om de grappen in de voorstelling. Ik vat die maar op als momenten van ontlading en zelfrelativering, ook al blijft de zaal vrij serieus. Tachtig minuten lang kun je een speld horen vallen.

Kwetsbaar

Terwijl Hesselink worstelt met de schuldig-of-nietvraag, probeert de weduwe Stelwagen (gespeeld door Yora Rienstra) met hem in contact te komen. De vaatchirurg houdt de boot voortdurend af. Tot het eind. Tot zij zijn verlossing blijkt te zijn: ‘Ik kom hier niet voor een schuldvraag. Ik wil alleen weten wat er precies gebeurd is. Ik wil de waarheid.’ Wat rest is het overduidelijke gevoel van de noodzaak dat hij, de verpleegkundigen, artsen en directie het echt anders moeten gaan aanpakken. Gedurende de voorstelling verandert Hesselink van een enigszins arrogante arts in een mens van vlees en bloed voor wie je sympathie gaat voelen. Van der Sman speelt de rol prachtig. Zelfs ik, als redelijke buitenstaander, word geraakt

▼

Dr. Hesselink met Karlijn Stelwagen, de vrouw van de overleden patiënt.

Dan dooft de muziek uit. De minuut stilte gaat in. En stil is het. Daarna geen plenaire evaluatie. Wel een groot en terecht applaus voor de spelers. Terug in de lobby vertrouwt iemand mij toe dat men bij de try-outs wel op weerstand is gestuit. De voorstelling zou te hard zijn, te confronterend, en ‘in het echt is het niet zo’. Een contradictie in feite, want iets wat confronterend is, bestaat wel degelijk. Wat in elk geval duidelijk is: de reacties op Dag & Nacht zijn heel persoonlijk. Dit laatste blijkt ook uit de officiële mededelingen van de betrokken partijen. Plezant tekende reacties op van zowel artsen en verpleegkundigen als mensen buiten het ziekenhuis: ‘Ik ben geraakt’, ‘De voorstelling kwam heel dichtbij’, ‘Ik denk dat dit een belangrijke discussie zal losmaken’, ‘Zeer herkenbaar, vanuit de arts, maar ook vanuit verpleegkundigen en assistenten’, ‘Het is moeilijke materie, dat heeft de voorstelling buitengewoon goed duidelijk gemaakt’, ‘Je beseft dat je kwetsbaar bent als mens en kwetsbaar in je vak. Ik zie in mijn werk veel omtrekkende bewegingen en hoor veel excuses. De voorstelling maakt de achterliggende

redenen hiervan duidelijk’. Nu is het hopen voor VMS Veiligheidsprogramma dat ziekenhuizen in de praktijk met de dilemma’s aan de slag gaan. Het instellen van een ‘incidentenprotocol’, zoals al in menig ziekenhuis gebeurt, is een stap vooruit, maar een cultuur veranderen is toch wel even andere koek. VMS had in mei en juni al medewerkers van ziekenhuizen uitgenodigd om Dag & Nacht te gaan zien en daarna een training te volgen. Op dit moment kunnen ziekenhuizen de voorstelling zelf boeken, inclusief promotie- en trainingsmateriaal en/of een vervolgprogramma om ‘daadwerkelijk aan de slag te gaan met de cultuur in de eigen werkomgeving’. Voor meer informatie, foto’s en een filmpje van ‘Dag & Nacht’, zie: www.vmszorg.nl/8827/ Theatervoorstelling-DAG-en-NACHT.html en www.plezant.nl.



25

8/24/09 3:21 PM

Met meer dan 1000 erkende bedden en circa 3500 medewerkers is het Albert Schweitzer ziekenhuis één van de grootste algemene ziekenhuizen van Nederland. Op vier locaties: Amstelwijck, Dordwijk, Sliedrecht en Zwijndrecht bouwen wij samen aan een vooraanstaand medisch specialistisch bedrijf voor de Dordtse regio. Daarin combineren wij topklinische zorg met zorg om de hoek. Wij maken deel uit van de Samenwerkende Topklinische opleidingsZiekenhuizen (STZ) en hebben vrijwel alle specialismen en disciplines in huis, met 240 medisch specialisten en 120 arts-assistenten.

ZOEKTOCHT NAAR TALENTEN! Voor onze operatiekamers op de diverse locaties zoeken wij enthousiaste talenten, die bij ons werkzaam willen zijn als

Operatieassistent m/v (vac.nr. OP 0905084)

Anesthesiemedewerker m/v (vac.nr. OP 0904071)

en

Leerling in opleiding tot Anesthesiemedewerker m/v (vac.nr. OP 0905080)

Het Albert Schweitzer ziekenhuis heeft 2 klinische locaties (Dordwijk en Zwijndrecht) en 2 dagbehandelingslocaties (Amstelwijck en Sliedrecht) met in totaal 16 operatiekamers. Meer informatie over ons ziekenhuis vindt u op www.asz.nl

Klantgerichtheid staat centraal: de behoeften en wensen van de patiënt zijn zowel startpunt als eindpunt van onze hoogwaardige medische en verpleegkundige zorg. In onze decentrale organisatie hebben medewerkers een grote mate van verantwoordelijkheid en worden ieders capaciteiten ten volle benut. De communicatie is open en direct.

26

Spreekt deze uitdaging u aan? Voor informatie over de afdelingen, arbeidsvoorwaarden en opleidingseisen kunt u bellen met Ruben de Vet, hoofd OK/Anesthesie Zwijndrecht, telefoonnummer 078-6541901 of met Wil Steenbergen, junior hoofd OK/Anesthesie Dordwijk, telefoonnummer 078-6541044. Wilt u meedoen aan deze talentenjacht? Uw schriftelijke sollicitatie kunt u met vermelding van het betreffende vacaturenummer richten aan het Albert Schweitzer ziekenhuis, t.a.v. HR services, bureau Werving & Selectie, Postbus 444, 3300 AK DORDRECHT of via e-mail: [email protected] Acquisitie naar aanleiding van deze advertentie wordt niet op prijs gesteld. Aan niet door het hoofd P&O van het ASz geautoriseerde opdrachten kunnen geen rechten worden ontleend.



8/24/09 3:21 PM

JE LAAT OPERATIES GOED VERLOPEN MAAR HOE GOED LOOPT ` JE EIGEN CARRIERE TMI ZOEKT OPERATIEASSISTENTEN EN ANESTHESIEMEDEWERKERS L

Vrijheid met de zekerheid van een uitstekend salaris

L

Meer ervaring door afwisselend werk

L

Een auto vanaf 28 uur per week

L

Scholing op maat

Werken op jouw manier! Een vast dienstverband, een min-max contract of een 0-uren contract. Tevens bemiddelt TMI al jaren voor ZZP’ers. Interesse?

TMI & ZZP TMI bemiddelt al jaren voor ZZP’ers. Nu met de Stichting Verenigde Zorgprofessionals Nederland (SVZN) gaat TMI nog een stap verder.

De voordelen: L

direct je geld, geen voorschotten

L

geen onderlinge aansprakelijkheid

L

een auto is mogelijk

L

uniek en uitgebreid netwerk

L

uitbesteden facturatie

L

scholing & trainingen

L

regelen van hypotheek

WEL de voordelen van een maatschap maar NIET de nadelen. SVZN factureert, adviseert en ontzorgt de ZZP’er.

Interesse? KOM EENS PRATEN BIJ TMI. DE DETACHEERDERS IN DE ZORG.

www.tmidetachering.nl

KOM EENS PRATEN BIJ TMI. DE BEMIDDELAAR VOOR ZZP’ERS

www.tmidetachering.nl

“Ik had geen idee waar ik aan begon, maar ik ken nu mijn bestemming”

Gratis voor LVO-leden:

Veilig werken in de OK Veiligheid is voor OK-medewerkers van (levens)belang. In OK Operationeel zijn de afgelopen jaren regelmatig artikelen over dit thema verschenen. Deze zijn nu gebundeld in dit eerste deel in de nieuwe reeks ‘Werken op de OK’. Het eerste deeltje is voor LVO-leden GRATIS en wordt uitgedeeld op de diverse LVO-activiteiten. Niet-LVO-leden betalen € 14,50. Bestellen kan via de webwinkel van www.y-publicaties.nl of door te mailen naar [email protected].



27

8/24/09 3:21 PM

‘Care in the air’ in Rotterdam

Sint Franciscus Gasthuis zoekt het hogerop bij personeelswerving Wat kan een ziekenhuis doen om nieuwe OK-medewerkers aan te trekken? Het Rotterdamse Sint Franciscus Gasthuis stelde een – niet onomstreden – rondvlucht in het vooruitzicht. De sollicitanten waren enthousiast, maar of het hen echt over de streep heeft getrokken? TEKST: LINDA VAN PELT | FOTO’S LEVIEN WILLEMSE EN MENNO GOOSEN

E

en aanzienlijk deel van de OK-centra kampt met een tekort aan anesthesiemedewerkers,operatieassistenten en verkoeverkamermedewerkers. Sommige kiezen ervoor om operatiekamers te sluiten, andere proberen het gat te dichten door het personeelstekort aan te vullen via de bemiddeling van detacheringsbureaus of het aantrekken van zzp’ers. Dit blijkt uit een enquête van het Leids Universitair Medisch Centrum dit voorjaar. Het Sint Franciscus Gasthuis in Rotterdam zocht een andere manier om het 28

personeelstekort op te lossen. Met kans op een rondvlucht vanaf Rotterdam Airport probeerde het sollicitanten te trekken. Zulke wervingsacties zijn niet onomstreden. Zeker niet in het licht van een convenant dat dertien ziekenhuizen uit Noord-Brabant en MiddenZeeland in mei hebben ondertekend. De ziekenhuizen willen elkaar ondersteunen bij het opvangen van tijdelijke tekorten en hebben beloofd niet actief medewerkers te werven bij de medeondertekenaars.

Gelijke tred Het Sint Franciscus Gasthuis bedacht de ludieke actie omdat het geen heil zag in OK-sluitingen en detacheringsbureaus. ‘Onze policy is dat wij zo min mogelijk medewerkers op detacheringsbasis inschakelen’, vertelt Ronald Jonkman, afdelingsmanager Anesthesie. ‘Ten eerste hebben zij nauwelijks binding met de afdeling, wat niet ten goede komt aan de onderlinge collegialiteit. Ten tweede zijn de tarieven die detacheringsbureaus berekenen zeer hoog.’



8/24/09 3:21 PM

Grensverleggend denken In een poging om deze situatie ten goede te keren, passeerden in Verveers hoofd verschillende scenario’s de revue: arbeidsmarkttoelages, een hoger opleidingsbudget en meer opleidingsplaatsen, verbeterde secundaire arbeidsvoorwaarden, stimulering van herintreden en leeftijdsbeleid, een open dag en een informatiestand bij een arbeidsmarktmanifestatie. Verveer: ‘Stuk voor stuk zaken die we al doen. Bovendien niets verrassends. Alle ziekenhuizen proberen op ongeveer dezelfde manieren de aandacht van potentiële medewerkers te trekken. Aan het einde van een middag in april, toen hij op weg was van zijn werk naar huis, kreeg Martin Verveer ineens een ingeving. ‘Het is de kunst om op nét een andere manier de aandacht te trekken. Samen met acht andere ziekenhuizen opereren we in een beperkt werkgebied. Net als in Amsterdam is er in Rotterdam veel sprake van marktwerking.’ Verveer realiseerde zich ineens dat hij alleen maar naar de buren hoefde te kijken: Rotterdam Airport, op een steenworp afstand van de hoofdvestiging. Daarop voortbordurend zag hij allerhande mogelijkheden, zoals het voeren van sollicitatiegesprekken in het vliegtuig. ‘Als je dan toch bezig bent om buiten de kaders te denken, lijken de toepassingen onbe-

grensd’, vertelt hij enthousiast. ‘Natuurlijk moet je ervoor oppassen daarbij de praktische consequenties niet uit het oog te verliezen. En praten met het lawaai van vliegtuigmotoren op de achtergrond leek bij nader inzien toch minder ideaal.’

Dóórpakken Maar het idee was nog geenszins uit de lucht. Brainstormend met een aantal collega’s bedacht Martin Verveer een variant: mensen die solliciteren naar een baan als anesthesiemedewerker, operatieassistent of verkoeverkamermedewerker maken kans op een rondvlucht vanaf Rotterdam Airport. Verveer: ‘De basisvoorwaarden voor een leuke baan – ontwikkelingsmogelijkheden en een plezierige werksfeer – zijn bij ons gegarandeerd. Maar potentiële medewerkers moeten eerst met ons in aanraking komen, voor ze dat zelf kunnen ervaren.’ ‘De Raad van Bestuur van ons ziekenhuis had weinig bedenktijd nodig. Ze gingen vrijwel meteen akkoord bij de presentatie van dit voorstel’, vervolgt Martin Ver-

veer. ‘Niet aarzelen maar dóórpakken, die insteek past zowel bij het karakter van werkstad Rotterdam als bij de innovatieve bedrijfscultuur van het Sint Franciscus Gasthuis. Onze organisatie schrikt niet terug voor vernieuwende initiatieven. Medewerkers worden gestimuleerd out of the box te denken.’ Het idee – onder de titel Care in the air – werd verder uitgewerkt en gelanceerd in de regionale pers en vakbladen. Ronald Jonkman en Martin Verveer zijn tevreden met de grootschalige mediaaandacht. Jonkman: ‘Met deze actie stond ons ziekenhuis in het brandpunt van de belangstelling. De reacties die we hierop kregen, varieerden van verbaasd tot instemmend. In ieder geval was het gewenste effect bereikt: de vliegactie wekte emoties op en we waren erin geslaagd het Sint Franciscus Gasthuis even boven de rest uit te tillen!’

Praktisch Begin juni werd een klein groepje gelukkigen getrakteerd op een rondvlucht vanaf

FOTO: MENNO GOOSEN

Op die kosten probeert het Sint Franciscus Gasthuis te besparen door zelf nieuwe medewerkers op te leiden. ‘Maar ondanks onze permanente investering in opleiding wordt ook ons ziekenhuis geconfronteerd met een teruglopend aanbod voor verschillende functies, waaronder die van operatieassistent’, vertelt zorggroepmanager Martin Verveer. ‘Bovendien is in 2008 ons patiëntenbestand flink gegroeid. Daarmee zijn we uiteraard blij, maar om de vergrote productievraag aan te kunnen, moet onze formatie gelijke tred met de groei houden. Anders gaan we ten onder aan ons eigen succes.’

Thessa Noordeman (midden) met de piloot en een KLM-medewerker. OK OPERATIONEEL SEPTEMBER 2009


29

8/24/09 3:21 PM

Rotterdam Airport, richting Veluwe en via Flevoland weer terug. Dankzij de vrijwel wolkeloze lucht konden de passagiers optimaal genieten van gevarieerde uitzichten op jachthavens, weidelandschappen, heidevelden, woonwijken, snelwegen ... ‘Een schitterende ervaring’, vindt Xandra van Etten na afloop. Toch was het niet deze vliegactie die haar in contact bracht met het Sint Franciscus Gasthuis. ‘Ik ben hier in 2006 al begonnen met de inserviceopleiding tot operatieassistent.’ In de drie achterliggende jaren is Xandra van Etten inmiddels aardig thuis geraakt in het Sint Franciscus Gasthuis. ‘Ik woon in de buurt, dus om praktische redenen was dit een gunstige locatie voor mijn opleiding. Maar ook qua sfeer spreekt het ziekenhuis me aan. Voor de start van mijn studie was ik hier al diverse malen geweest, als patiënt en als bezoek. Ik ben hier zelfs geboren’, lacht ze. ‘Toen collega’s me vroegen of ik hier na het beëindigen van mijn opleiding wil blijven, heb ik dan ook volmondig ja gezegd.’

Van Ettens officiële aanstelling laat nog even op zich wachten tot haar afstuderen half september en haar eindpresentatie rond het thema postoperatieve wondinfecties. ‘Ik zie ernaar uit om hier als gediplomeerd operatieassistent aan de slag te gaan en het aanbod om mee te vliegen was voor mij alleen maar een leuke verrassing.’

Jong en dynamisch Ook Thessa Noordeman was een van de ‘opvliegenden’. ‘Ik was al aangenomen voordat ik te horen kreeg dat ik de lucht in mocht’, zegt ze. ‘Mijn diplomering als operatieassistent is al acht jaar geleden. Ik heb eerst in twee andere ziekenhuizen gewerkt en heb aanvankelijk om vooral logistieke redenen gesolliciteerd bij het Sint Franciscus Gasthuis. Voor het bereiken van deze locatie hoef ik hopelijk nooit meer in de file te staan.’ Behalve dat ze blij verrast was met haar rondvlucht, is ze ook in het algemeen

verrast door deze actie. ‘Ik vind het een verfrissende primeur. Zoiets is nog nooit vertoond in de ziekenhuiswereld. Ik weet niet zeker of dit mensen over de streep trekt om te solliciteren, maar het geeft het ziekenhuis wel een jonge, dynamische uitstraling.’

Diversiteit Cristel de Vreugd werkt nu nog als medewerker verkoeverkamer in het Oogziekenhuis in Rotterdam en maakt per 1 september de overstap naar het Sint Franciscus Gasthuis. ‘Na vijf jaar was het tijd voor verandering’, vertelt ze nuchter. ‘Ik had vooral behoefte aan uitbreiding van mijn takenpakket. Patiënten komen bij ons al in narcose binnen en zijn na de ingreep ook weer snel weg, waardoor ik weinig contact met hen heb. Bovendien is er in een algemeen ziekenhuis natuurlijk een grotere verscheidenheid aan operaties.’ De Vreugds keuze voor het Sint Franciscus Gasthuis heeft vooral te maken met

Wat vind jij? Een wervingsactie als die van het Sint Franciscus Gasthuis roept gemengde reacties op. Sommigen vinden het ‘verkwisting van belastinggeld’. Anderen roemen het ziekenhuis om zijn ‘vernieuwende wervingsmethoden’. OK Operationeel nummer 6 van dit jaar zal uitgebreid aandacht besteden aan de personeelstekorten in de zorg, en vooral aan mogelijke oplossingen. Aan het woord komen ziekenhuizen, de LVO, detacherings- en wervings- en selectieorganisaties, en natuurlijk de operatieassistenten en anesthesiemedewerkers zelf. Wil je ook je mening geven? Mail dan naar [email protected].

Xandra van Etten. 30



8/24/09 3:21 PM

mond-tot-mondreclame. ‘Ik hoor zulke goede geluiden over dit ziekenhuis, zowel van patiënten als van medewerkers.’ Na haar sollicitatiebrief, naar aanleiding van een vacature op internet, ging het allemaal vliegensvlug: eind april een dagdeel meelopen in het Sint Franciscus Gasthuis, half mei een sollicitatiegesprek en nog diezelfde dag het telefoontje dat ze was aangenomen. ‘Toen kreeg ik ook meteen de uitnodiging voor de rondvlucht. Ik vond het een leuk idee, maar realiseerde me meteen dat ik wel vervanging op mijn werk moest regelen’, zegt Cristel, die gevoelsmatig met beide benen op de grond bleef staan. Hoewel ze met plezier terugblikt op het vliegavontuur, zou dat voor haar nooit een reden zijn geweest om te solliciteren. ‘De functie-inhoud en de sfeer op het werk zijn daarvoor doorslaggevend en dat zit allebei wel goed. Maar ik moet zeggen dat dit bijzondere initia-

Christel de Vreugd.

tief wel de goede indruk bevestigt die ik al van dit ziekenhuis had. Zo’n uitje

geeft min of meer een feestelijk welkomstgevoel.’

Kosten

▼

Ronald Jonkman, afdelingsmanager Anesthesie van het Sint Fransiscus Gasthuis.

Hoewel nog niet valt te constateren of ‘Care in the air’ een stroom aan nieuwe sollicitanten heeft opgeleverd, kijken Martin Verveer en Ronald Jonkman met een tevreden gevoel terug op de luchtactie. ‘Daarom is het niet uitgesloten dat we nog eens zo’n ludieke actie ondernemen’, vertelt Jonkman. ‘Misschien weer in de lucht, misschien ook wel met de Spidoboot of nog heel iets anders. Met dergelijke gedurfde acties wijken wij doelbewust af van wat gebruikelijk is.’ De kosten van zulke initiatieven vallen volgens Martin Verveer best mee. ‘De enige negatieve geluiden die we hoorden, waren in de trant van: gaan jullie het ziekenhuisbudget besteden aan rondvluchten? Maar zo’n middagje de lucht in kost beduidend minder dan één vacatureadvertentie in een landelijk dagblad. En het levert dubbel zo veel media-aandacht op.’ OK OPERATIONEEL SEPTEMBER 2009


31

8/24/09 3:21 PM

LOOPBAANBEGELEIDING - ORIËNTATIE IN DE ZORG - REÏNTEGRATIE - VACATURES

■

(074) 255 66 55

ALLES OVER WERKEN IN DE ZORG EN WELZIJN IN OOST-NEDERLAND: WWW.ZORGSELECT.NL

Het Streekziekenhuis Koningin Beatrix (SKB) is een modern ziekenhuis in de Achterhoek met een centrale vestiging in Winterswijk en buitenpoliklinieken in Groenlo en Lichtenvoorde. Met onze ruim 1100 medewerkers in de directe zorg en in ondersteunende diensten en circa 80 medisch specialisten bieden we de best mogelijke zorg en staat een goed contact met de patiënt centraal. Niet voor niets werd het SKB door zorgverzekeraar Menzis beloond met maar liefst vier Topzorg-predicaten en komt het SKB in de AD-ziekenhuis Top 100 als beste uit de bus wat betreft patiënttevredenheid! Het SKB heeft een samenwerkingsverband met traumacentrum Euregio. Winterswijk is een gezellige en levendige plaats met uitgebreide winkel- en uitgaansmogelijkheden en prachtige natuur.

Zoek je een uitdagende baan in een enthousiast team? Het Streekziekenhuis Koningin Beatrix heeft die baan voor jou als

OPERATIEASSISTENT Het OK complex

Je kwaliteiten en onze tegenprestatie

Op dit moment is een verbouw en renovatie van het OK complex in voorbereiding die medio 2010 afgerond wordt. Het complex wordt uitgebreid met een 6e OK en een holding. De OK’s worden ingericht voor Minimale Invasieve Chirurgie (lap scopie). Na de renovatie bestaat de afdeling uit 6 OK’s waarvan 1 OK ten behoeve van het dagcentrum. Binnen de afdeling zijn 65 medewerkers werkzaam waarvan 40 collega’s chirurgie en 25 anesthesie/recovery/dagcentrum. Wij hechten veel waarde aan een correcte en vriendelijke opvang en begeleiding van de patiënt, een goede werksfeer en een actieve bijdrage aan de gang van zaken op de OK. Wij vinden het belangrijk onze medewerkers ‘op niveau’ te houden door het volgen van (bij)scholingen en trainingen.

Je bent in het bezit van het NVZ diploma operatie-assistent met recente werkervaring en -zeker zo belangrijk- je bent een teamplayer die enthousiasme voor het beroep uitstraalt. Bovendien ben je flexibel, initiatiefrijk en verricht je bereikbare diensten. Bij ons heb je na een bereikbare dienst de volgende dag vrij en bestaat de mogelijkheid tot het verrichten van bereikbare diensten vanuit huis. Wij bieden je een afwisselende functie binnen een professioneel team, dat prijs stelt op een plezierige, informele werksfeer. Je arbeidsvoorwaarden zijn conform de CAO-Ziekenhuizen. De functie is ingedeeld in functiegroep 50, conform FWG 3.0 (onder bepaalde voorwaarden, als specialisme oudste in functiegroep 55). Tot slot kennen we uitstekende secundaire arbeidsvoorwaarden, waaronder een studiekostenregeling, spaarloon, een aantrekkelijke regeling woon-werkverkeer en een fietsproject.

Zelfstandige functie In het SKB kennen de operatie-assistenten een grote mate van zelfstandigheid. Het assisteren behoort bij vrijwel alle operaties tot de taken van de operatieassistent. Binnen het OK complex ben je allroud inzetbaar op alle vakgebieden. Per vakgebied worden specialisme oudsten ingezet om in samenwerking met de specialisten o.a. zorg te dragen voor introductie van nieuwe technieken, beheren van instrumentarium, apparatuur en disposables, contacten met leveranciers, het uptodate houden van protocollen en het verzorgen van scholing/klinische lessen op het vakgebied.

Informatie en sollicitatie Wil je meer informatie of wil je eerst vrijblijvend kennismaken of een rondleiding binnen ons OK-complex? Bel dan met mevrouw J. Reyrink, teammanager Chirurgie, telefoon (0543) 54 44 44 of met mevrouw G. van Straaten, P&O adviseur, telefoon (0543) 54 43 99. Je kunt solliciteren via www.zorgselect.nl/ vacatures (zoek op vac.nr. SKB-8091/ solliciteer).

ZorgSelect

Werkgeversvereniging Zorg en Welzijn Oost-Nederland


8/24/09 3:22 PM

)FU'MFWP[JFLFOIVJTHSPFJU Het Flevoziekenhuis is hét ziekenhuis van Almere, dé groeistad van Nederland met nu al 200.000 inwoners. Het Flevoziekenhuis groeit mee: wij worden groter, completer en beter. Wij bieden hoogwaardige basiszorg met gaandeweg meer topklinische voorzieningen en ontwikkelen ons tot opleidingsziekenhuis. Als ziekenhuis staan we midden in de samenleving. Met onze partners in stad en regio willen we de beste zorg bieden. Daarom blijven wij ons constant

vernieuwen: werken aan onze kwaliteit, openheid en bejegening. Onze 1500 medewerkers krijgen ruimte voor persoonlijke groei en ontwikkeling!

De ‘motor’ van het ziekenhuis is ons nieuwe OK-complex. Dit bestaat uit de operatieafdeling, de afdeling opname en de preoperatieve polikliniek. De moderne afdeling heeft 10 operatiekamers en een binnenkort te openen nieuwe recovery. Jaarlijks worden hier ruim 10 duizend ingrepen verricht. De sfeer op de afdeling is ambitieus, collegiaal en professioneel.

8FHFOTTUFSLFHSPFJWBOPO[FBDUJWJUFJUFO[JKOXJKPQ[PFLOBBSOJFVXF DPMMFHBµTJOEFGVODUJFWBO

0,"TTJTUFOU$IJSVSHJF NW

Zowel parttime als fulltime. Je zorgt er voor dat de operatiekamers bedrijfsklaar zijn. Tijdens ingrepen sta je de snijdend medisch specialist bij door te instrumenteren, assisteren en omloopwerkzaamheden te verrichten. Verder begeleid je leerlingen, bewaak je steriliteit en de voortgang van het operatieprogramma. 8JKWSBHFO Je bent in het bezit van het NZR diploma OK-Assistent Chirurgie. Je kunt zelfstandig werken. Verder ben je bewegingsvaardig, oplettend en beschik je over doorzettingsvermogen. 8JKCJFEFO Een afwisselende functie in een groeiend ziekenhuis. De arbeidsvoorwaarden zijn volgens de CAO Ziekenhuizen, waarbij een salaris geldt conform functiegroep 55 met een maximum van € 3.460,bruto per maand bij een fulltime dienstverband (36 uur), aangevuld met een vakantietoeslag van 8% in mei en een eindejaarsuitkering in december. Dit jaar is deze gesteld op 6% over het bruto jaarsalaris. Jaarlijks wordt deze verhoogd, totdat het maximum is bereikt van 7,33% in 2011. Voor de functie OK-Assistent geldt een arbeidsmarkttoeslag en een startpremie van in totaal € 500,- netto. Het Flevoziekenhuis kent verder een aantal interessante secundaire arbeidsvoorwaarden. Een onderdeel hiervan is het Meerkeuze Systeem Arbeidsvoorwaarden. Ook is het mogelijk om kortingen te verkrijgen op diverse verzekeringen.

*OUFSFTTF Voor nadere informatie kun je contact opnemen met mw. T. Hartingsveld, waarnemend teamleider, telefoon: (036)-5398564.

4PMMJDJUFSFO Solliciteer bij voorkeur direct via onze website: www.flevoziekenhuis.nl Schriftelijke reacties kunt u sturen naar: Flevoziekenhuis, t.a.v. de afdeling HR services, Postbus 3005, 1300 EG Almere of per email naar: [email protected] vermeld in beide gevallen vacaturenummer 2009112.

8JK[JKOPPLPQ[PFLOBBSNFFSEFSF BOFTUIFTJFNFEFXFSLFST,JKLWPPSBDUVFMF WBDBUVSFTPQPO[FXFCTJUFXXX¿FWP[JFLFOIVJTOM



33

8/24/09 3:22 PM

Postoperatieve wondinfecties voorkomen

Effectief desinfecteren en liever niet ontharen Bij een operatieve ingreep wordt de huid- of slijmvliesbarrière doorbroken. Hiermee is een van de voorwaarden voor een postoperatieve wondinfectie gecreëerd. Wat zijn effectieve maatregelen om de kans op het ontstaan van zo’n infectie te minimaliseren? TEKST: KARINA NOLTE, HYGIËNIST-DESKUNDIGE INFECTIEPREVENTIE BIJ TENSEN & NOLTE INFECTIEPREVENTIE, GESPECIALISEERD IN HET ONTWIKKELEN, IMPLEMENTEREN EN TOETSEN VAN INFECTIEPREVENTIEBELEID (WWW.TENSENNOLTE.NL)

P

atiënten die langer in het ziekenhuis liggen, hebben een veranderde bacterieflora. Zowel de transiënte als de residente flora (zie kader) is anders. Dit verhoogt het risico op een ziekenhuisinfectie. Gemiddeld krijgt 6,9 procent van de in het ziekenhuis opgenomen patiënten zo’n infectie. Bij 4,9 procent van hen gaat het om een postoperatieve wondinfectie. Bij de meeste postoperatieve wondinfecties is de verwekker afkomstig van de residente bacterieflora van de patiënt, van de slijmvliezen of de huid. Dit geldt zeker bij infecties na besmette ingrepen, waarbij bijvoorbeeld het maag-darmkanaal wordt geopend. Maar ook bij schone ingrepen, waarbij geen tractus wordt geopend en in steriel gebied wordt geopereerd, speelt de eigen flora van de patiënt een belangrijke rol. Dragers van Staphylococcus aureus lopen bijvoorbeeld een verhoogd risico op wondinfecties met deze bacterie. Om de aanwezige huidflora als risicofactor van postoperatieve wondinfectie uit te sluiten, is correct uitgevoerde huiddesinfectie belangrijk. Ook preoperatief ontharen gebeurt daarom nog regelmatig, maar

34

dit draagt juist níét bij aan het voorkomen van postoperatieve wondinfecties.

Preoperatieve huiddesinfectie Het doel van desinfecteren is alle aanwezige transiënte en residente huidflora zo veel mogelijk verwijderen en inactiveren. Dit om te voorkomen dat ze het wondgebied en operatie-instrumentarium contamineren.

Middelen Voor desinfectie van de huid wordt een op alcohol gebaseerde huiddesinfectans gebruikt. Meestal is dit een oplossing van chloorhexidine (0,5%) in alcohol 70% of jodium (1%) in alcohol 70%. Voor desinfectie van slijmvliezen moet een waterige oplossing worden gebruikt; alcohol is pijnlijk voor de slijmvliezen. Voor ingrepen rond het oog is povidonjodium in water het aangewezen desinfectans. Alcohol 70% heeft een snelle kiemdodende werking. Een belangrijke eigenschap van chloorhexidine is dat het zich hecht aan de huid en daar minstens zes uur chemisch actief blijft. Dit remt de kolonisatie van de

huid door de eigen residente flora. Jodium in alcohol heeft dezelfde snelle kiemdodende werking, maar jodium roept vaker allergische reacties op. Prettig van de gele kleur is dat duidelijk is te zien welk gebied is gedesinfecteerd.

Voorwaarden Voor effectieve desinfectie is het belangrijk dat de huid schoon is, dus zonder vuil of vet (bodymilk), zodat het desinfectans het huidoppervlak goed kan bereiken. Verder moet de grootte van het te desinfecteren oppervlak zijn afgestemd op de geplande incisie en eventueel op latere incisies en de locatie waar een drain wordt ingebracht. Desinfecteren moet ruim gebeuren en bij voorkeur in cirkels van de plaats van de incisie naar buiten. Houd hierbij rekening met de volgorde van schoon naar vuil. Om een idee te geven van de aantallen bacteriën per lichaamsdeel: voor de Micrococcus worden die geschat op 600/cm2 voor de hand, 60/cm2 voor de voorarm en 500.000 à 1.000.000/cm2 voor de liesstreek. Desinfecteer liezen dus als laatst. Het is heel belangrijk dat het desinfectans



8/24/09 3:22 PM

tijd krijgt om in te werken: ten minste 30 seconden. Dit is ongeveer ook de droogtijd van het desinfectans, dus onthoud: droogtijd=inwerktijd. Hierna kan de patiënt steriel worden afgedekt en afgeplakt. Wordt te vroeg afgedekt, dan absorbeert het afdekmateriaal het desinfectans en is de inwerktijd onvoldoende. Hetzelfde geldt bij droogdeppen van nog vochtige gedesinfecteerde huid. Het is belangrijk na opening van het desinfectans een uiterste gebruiktijd te hanteren. Voor ontsmettingsmiddelen op alcoholbasis is dit rond de drie maanden, voor waterig desinfectans korter. Schrijf daarom bij ingebruikname direct de uiterste gebruiksdatum op de fles. Bewaar de fles afgesloten. Alcohol vervliegt immers, waardoor de concentratie terugloopt. Het is niet bewezen zinvol de incisieplaats tweemaal te desinfecteren. Er kan worden volstaan met eenmalige, zorgvuldige desinfectie. Over het nut van herdesinfecteren van de huid voor het sluiten ervan is weinig bekend.

Preoperatief ontharen Lang is het de gewoonte geweest haren te verwijderen voorafgaand aan een operatie. Sinds 1970 is hiernaar veel onderzoek gedaan. Aangetoond werd

dat scheren gerelateerd is aan een hoog infectiepercentage. In één studie was het verschil in infectiepercentage na ontharen met scheermes en na ontharen met de tondeuse bijna een factor 10: respectievelijk 5,6 procent en 0,6 procent. Het moment van preoperatief scheren heeft ook invloed op het infectiepercentage. Scheren met een scheermes direct voor operatie, in plaats van 24 uur van tevoren, blijkt het infectiepercentage te verlagen van 7,1 procent naar 3,1 procent. Bij scheren meer dan 24 uur voor de operatie werd een infectiepercentage gevonden van 20 procent. Onlangs is opnieuw onderzoek gedaan naar het moment van scheren; daar

Residente en transiënte flora De residente flora, onze eigen huidflora, is bijzonder nuttig. Ze biedt afweer tegen indringers door vetzuur uit talg te vormen en door antibacteriële eiwitten aan te maken. Bij een gewone wasbeurt blijft de residente flora gewoon aanwezig. Deze bevindt zich namelijk vooral in de diepere huidlagen. Bovendien heeft de residente flora een groot hechtend vermogen. De residente huidflora bestaat meestal vooral uit apathogene Staphylococcussoor-

bleek geen evidence-based verschil tussen infectiepercentage na een vroegtijdige scheerbeurt en scheren vlak voor de operatie. Best practice voor scheren is ontharen met de tondeuse vlak voor operatie; dit geeft minder infecties (1,8 procent) dan dezelfde procedure de nacht voor operatie (4 procent). Ontharingscrème levert nog lagere infectiepercentages, maar leidt regelmatig tot allergische reacties. Helemaal niet ontharen is nog het allerbest. Het standaardbeleid voor de operatiepatiënt moet hierop zijn ingericht. De operateur moet beslissen of het operatietechnisch gewenst is de patiënt te ontharen. Er moet een duidelijk moment zijn waarop de operateur dat kan overwegen. Als toch besloten wordt tot preoperatief ontharen, gebruik dan een tondeuse met disposable scheerkop en nooit een scheermes, onthaar een zo beperkt mogelijk gebied en voer de handeling zo kort mogelijk voor de operatie uit. En zorg dat de patiënt over het scheren wordt geïnformeerd, al voor de opname. Anders haalt hij misschien de avond voor de operatie zelf het scheermes over de verwachte incisieplaats.

ten en Micrococcen. Zo’n 10 à 20 procent van de Nederlandse bevolking heeft in de eigen huidflora ook permanent een potentieel pathogene Staphylococcus aureus. Bij ongeveer 40 procent wordt afwisselend wel en geen dragerschap gevonden. Transiënte flora bestaat uit bacteriën die de mens uit zijn omgeving oppikt. In deze groep vinden we onder meer in potentie pathogene micro-organismen als Staphylococcus aureus en Enterococcen, maar ook Pseudomonas aeruginosa, Escherichia coli, Klebsiella pneumoniae en schimmels.

▼

Een goed uitgevoerde desinfectieprocedure en een afgewogen scheerbeleid spelen een aangetoond effectieve rol in het voorkomen van postoperatieve wondinfecties. Blijft actief nadenken over de voorbereidende handelingen aan de operatiepatiënt. Het is belangrijk genoeg. OK OPERATIONEEL SEPTEMBER 2009


35

8/24/09 3:22 PM

Beknopte handleiding goed Operatieassistenten hebben meestal geen tijd om lijvige technische boekwerken bij systemen door te spitten. Daarom schrijft Lidy Bergervoet beknopte Nederlandstalige handleidingen, bedoeld voor elke operatieassistent die ermee werkt. Ze begon met het Expert Tibial Nail-systeem, maar er volgen meer van deze boekjes. Doel: meer zekerheid op de OK-vloer. TEKST: CINDY LAMMERS

Z

elfs een leek die het boekje doorbladert, kan de informatie begrijpen: pen, boor, hamer, schroef, schroevendraaier, steeksleutel. Wat bij een vluchtige blik lijkt op een doe-hetzelfbrochure, is een handleiding voor operatiekamerpersoneel voor het Expert Tibial Nail-systeem. Een implantaat voor tibiatraumata van het Zwitserse concern Synthes. Initiator en schrijfster van de handleiding is Lidy Bergervoet, zelf operatieassistent sinds 1979. En min of meer nog steeds bij hetzelfde ziekenhuis; ze begon in Streekziekenhuis Bennekom, dat later met drie andere klinieken fuseerde tot Ziekenhuis Gelderse Vallei. In die dertig jaar specialiseerde ze zich in traumatologie en orthopedie. ‘Vanwege het technische aspect; dat sprak mij erg aan. Ik heb hier geen speciale opleiding voor gevolgd, maar heb mezelf erin bekwaamd. Een kwestie van zelf dingen oppakken en doen in de dagelijkse OKpraktijk. Vanuit die gedachte is ook de handleiding ontstaan.’

Te veelomvattend Aanleiding voor de handleiding was de 36

afdeling Traumatologie in haar ‘eigen’ ziekenhuis. Daar wilde men op een gegeven moment overgaan op een nieuw pennensysteem. Maar van welke fabrikant? Bergervoet, inmiddels vakoudste, ontfermde zich over de kwestie. Ze regelde een proef met drie verschillende systemen, waarna de keuze viel op Synthes’ Expert Tibial Nail-systeem. Natuurlijk werd het geleverd met lijvige technische boekwerken, zoals bij alle hulpmiddelen het geval is. Vaak zijn die in het Engels of Duits, geschreven voor medisch specialisten. De bedoeling is echter ook dat operatieassistenten ze doorspitten. En dat werkt niet, ontdekte Bergervoet. ‘We moeten uiteraard alle stappen kennen in het proces: welke boor of tang op welk moment aan te geven? Maar we staan toch een stap verder van de operatietafel verwijderd dan de chirurg. Voor ons is dit soort boeken te veelomvattend; de materie echt doorgronden kost te veel tijd.’ Daarop besloot ze voor haar eigen werkgever een protocol te schrijven voor de verschillende pennen die worden gebruikt. ‘Dat bleek heel praktisch te zijn. Waarom doen we dit niet voor heel

Nederland?, dacht ik toen.’ Met dit idee toog ze naar producent Synthes, nu zo’n twee jaar geleden. ‘Die stond ervoor open, al wilde men weten of wat voor Gelderse Vallei gold ook voor andere ziekenhuizen opging.’

Eyeopener Synthes zei kortom: onderbouw het maar. In 2008 deed Bergervoet onderzoek onder OK-personeel van academische en perifere ziekenhuizen. ‘De respons was groot, 88 procent, en het bleek dat bijna iedereen tegen hetzelfde probleem aanloopt: de technische mogelijkheden en ontwikkelingen van medische hulpmiddelen zijn enorm, en het is voor operatieassistenten praktisch onmogelijk om voor alle operatieve ingrepen de technische kennis en praktische toepassing paraat te houden. Ze redden zich wel hoor, in elk ziekenhuis is wel iemand zoals ik, een senior, die alles in goede banen kan leiden. Maar handiger zou een handzame, Nederlandstalige handleiding zijn. Vooral bij traumatologie, waar je geen lange voorbereidingstijd hebt voor het opereren.’



8/24/09 3:22 PM

voor patiëntveiligheid’

FOTO: LEARNING SUPPORT

ook, meent ze. ‘Het geeft ze een zekerder gevoel. Ze hebben de handleiding standaard in hun kastje liggen.’ Bergervoet kreeg in de aanloop naar de handleiding niet voor niets steun van traumatologen Van Dijk en Molle. ‘Zij zagen de noodzaak ervan in. Meer zekerheid op de OK betekent minder fouten, en dat bevordert de patiëntveiligheid, sowieso een actueel onderwerp.’

Silke van Rooij (Learning Support), Lidy Bergervoet (Learning Support), Timo van Dienst (Synthes) en Afke van Duren (Synthes).

Met deze resultaten kwam ze bij Synthes terug. Een eyeopener, zo bleek. Het concern biedt bij zijn medische hulpmiddelen al workshops aan, en beschikt daarnaast over een legertje salesconsultants die de systemen ter plekke in de OK uitleggen. ‘Men dacht: onze voorlichting is afdoende, maar het onderzoek toonde dus een ander beeld.’ Voor Synthes reden om in het handleidingenplan van Bergervoet mee te gaan. Daarvoor richtte ze samen met Silke van Rooij een aparte bv op: Learning Support.

Geheugensteun

De bedoeling is dat elke operatieassistent die met de Expert Tibial Nail werkt een handleiding krijgt. Verspreiding loopt via Synthes, maar zelf aanvragen kan ook via de salesconsultants. Bergervoet is best trots op deze eerste uitgave, die op 21 april in Gelderse Vallei officieel werd overhandigd. ‘Het zijn heel wat stappen geweest, twee jaar lang, om hiertoe te komen, maar ik ben erg blij met het resultaat. Een aparte handleiding voor OK-personeel, in de eigen taal, is uniek. Zoiets bestaat nog niet, nergens ter wereld.’ Logisch dat dit slechts het begin is van wat Learning Support allemaal nog meer gaat uitbrengen. Bergervoet, die intussen nog steeds 90 procent van de tijd op de OK vertoeft, is inmiddels bezig met de ‘vertaling’ van het vijfde systeem van Synthes. En dan hebben we het alleen nog maar over traumatologie, de Nederlandse taal en producent Synthes. Er bestaan immers meer disciplines (en daarmee nieuwe behoeften aan handleidingen), andere landen en talen, en andere producenten met evenzo ingewikkelde systemen. Bergervoet is even stil, en besluit dan: ‘Ja, dit is wel a dream come through.’ ▼

Het eerste product dat Learning Support heeft ontwikkeld is de Expert Tibial Nail-handleiding voor operatiekamerpersoneel. Bergervoet vatte daarvoor de chirurgengids samen tot een compacte en handzame handleiding van slechts

twintig pagina’s. Belangrijk is de layout: links de instrumenten (met naam en beeld) die nodig zijn, rechts wat de chirurg ermee moet doen (in tekst en beeld). Er staat overigens, zowel op de boekomslag als in de disclaimer, duidelijk vermeld dat het om een aanvullende handleiding gaat, en dat operatieassistenten ‘nog steeds verplicht zijn de oorspronkelijke technique guide te lezen en vertrouwd te raken met het systeem voordat ze de handleiding gaan gebruiken’. Daarmee is het ook wat het is: een papieren geheugensteun. Handig als je het even niet meer uit je hoofd weet, of om zeker te zijn dat je bij het opdekken alles goed hebt klaargelegd. Op Traumatologie in Ziekenhuis Gelderse Vallei werken de collega’s van Bergervoet er al mee. En enthousiast

Uniek



37

8/24/09 3:22 PM

Eén blik vertelt je wat de chirurg over twee seconden nodig heeft

Operatieassistenten flexibel/vast Werken op de OK is goed op elkaar ingespeeld zijn. Als jij als gediplomeerd operatieassistent feitelijke kennis met inlevingsvermogen weet te combineren is de OK van Alysis jouw werkterrein. Bij Alysis kun je een echte vakspecialist worden of je juist in de volle breedte ontwikkelen. Onze locaties hebben elk een

eigen karakter, van topklinisch tot dagbehandeling, en bieden je volop mogelijkheden. Je krijgt de ruimte voor scholing en de gelegenheid om flexibel te werken, door o.a. een 9-urige werkdag. Interesse? Lees snel meer over het werken op onze OK’s op onze vernieuwde site en solliciteer!

Ga naar werkenbijalysis.nl/ok ZIEKENHUIS RIJNSTATE, ARNHEM ZIEKENHUIS ZEVENAAR KLINIEK VELP

38



8/24/09 3:22 PM

Bio

Optipac® A revolutionary way of mixing bone cement!

New choices. Same convenience.

All-in-one! The All-in-one family is growing! You now have the following four choices of Optipac®, our closed vacuum mixing system pre-packed with bone cement. ®

• Optipac Refobacin® Bone Cement R ®

• Optipac Refobacin® Plus Bone Cement ®

• Optipac Refobacin® Revision NEW ®

• Optipac Hip Set (40 & 80) ® Refobacin Bone Cement R NEW

www.bonecement.com • www.biomet.com OK OPERATIONEEL SEPTEMBER 2009

Biomet_Acta0902(optipacfamily).i1 1 OKO_Sep_2009.indd 39

39

09-03-02 09.11.11 8/24/09 3:22 PM

Tekst: Menno Goosen

Coëlho, Zakwoordenboek der Geneeskunde Auteur: Divers Uitgeverij: Reed Business ISBN: 9789062287550 Prijs: € 32,95 Al ruim zestig jaar is het Zakwoordenboek der Geneeskunde, ook wel Coëlho of ‘het rode boekje’ genoemd, hét woordenboek op medisch gebied. Het zakwoordenboek biedt: verklaringen van circa 35.000 alfabetisch gerangschikte termen en afkortingen uit de medische en aanverwante vakgebieden; duidelijke en beknopte omschrijvingen; veel afkortingen, waaronder ook Engelse; voorschriften voor de juiste spelling en beschrijvingen van vrijwel alle ziekteprocessen en aandoeningen. De 29ste druk bevat tweeduizend extra medische termen en afkortingen. Veel nieuwe begrippen hebben betrekking op de zorg voor ouderen. Bestaande omschrijvingen zijn geactualiseerd. Van veel trefwoordomschrijvingen is de leesbaarheid verbeterd. Het woordenboek is ook verkrijgbaar op pda, op cdrom en als netwerkversie voor meerdere gebruikers.

Kanker, Ja… ik ook! Auteur: Arend Lunenborg Uitgeverij: Eigen beheer; bestellen via [email protected] Prijs: € 12,95

Probleemgeoriënteerd denken in de anesthesiologie Een praktijkboek voor de opleiding en de kliniek Auteurs: dr. D.G. Snijdelaar, dr. C.J. Kalkman, dr. M. Klimek, dr. G.J. Scheffer (redactie) Uitgeverij: De Tijdstroom ISBN: 9789058981110 Prijs: € 45 Een gedegen kennis van de anesthesiologie is nodig voor een optimale zorg rondom de patiënt op de operatiekamer, de spoedeisende hulp, de intensive care en de pijn(poli)kliniek. Probleemgeoriënteerd denken in de anesthesiologie is bestemd voor specialisten en artsassistenten die zich bezighouden met de diverse aspecten van de anesthesiologie. Ook voor de anesthesiemedewerker is dit boek echter van belang. De probleemgeoriënteerde benadering sluit aan bij de manier van onderwijs zoals die vandaag de dag wordt gebruikt in de opleiding tot arts en specialist. Aan de hand van praktijkgevallen worden veelvoorkomende anesthesiologische problemen behandeld en bediscussieerd.

Geneesmiddeleninformatie Auteurs: J. Bütterhof & F. van Opdorp Uitgeverij: Elsevier Gezondheidszorg ISBN: 9789035230132 Prijs: € 49

De afgelopen jaren is de behandeling met geneesmiddelen complexer geworden. In dit rijk geïllustreerde, zeer perDeze herziene druk van Geneesmiddeleninsoonlijke boekje vertelt Arend Lunenformatie is inhoudelijk grondig herzien en borg over zijn ziektegeschiedenis. Op een kwade aangepast aan de eisen van deze tijd. Nieuwe geneesmiddag wordt bij hem een adenocarcinoom vastgedelen zijn toegevoegd, oude vervangen of geschrapt. Omsteld. Gedetailleerd vertelt Lunenborg over de dat generiek voorschrijven in de ziekenhuizen is geïntrooperaties, bestralingen en andere onderzoeken duceerd, is in de tekst gekozen voor de generieke naam die hij ondergaat. Hij doet dit met veel humor en van geneesmiddelen. Wel worden in tabellen de merknarelativeringsvermogen. Het boek is interessant men genoemd. In deze nieuwe editie is de indeling overvoor lotgenoten, maar zeker ook voor artsen en zichtelijker gemaakt. De hoofdstukken die bij elkaar hoondersteunend medisch personeel, die door dit ren op basis van hun werking, zijn geclusterd in blokken. persoonlijke verhaal geconfronteerd worden met In het boek wordt ook aandacht besteed aan anesthetica. alle aspecten waarmee een – voorheen gezonde – man te maken krijgt. ‘Boeken!’ besteedt aandacht aan uitgaven op het gebied van chirurgie en daarmee samenhangende vakgebieden en de gezondheidszorg in het algemeen. Recensie-exemplaren kunt u samen met een persbericht sturen naar: OK Operationeel, Postbus 10208, 1001 EE Amsterdam. 40



8/24/09 3:22 PM

Patiëntveiligheid Systematische Incident Reconstructie en Evaluatie

Als Disney de baas was in uw ziekenhuis 9½ dingen die u anders zou doen

Auteurs: I.P. Leistikow, K. den Ridder, B. de Vries . Uitgeverij: Elsevier Gezondheidszorg ISBN: 9789035230798 Prijs: € 38,00.

Auteur: Fred Lee Uitgeverij: Elsevier Gezondheidszorg ISBN: 9789035230538 Prijs: € 19,95

Als een patiënt onbedoeld schade oploopt, kan hier op twee manieren op worden gereageerd: iemand de schuld geven of ervan leren. SIRE gaat uit van het laatste. SIRE (in het Engels: Root Cause Analysis) wordt wereldwijd gebruikt om te leren van fouten in de gezondheidszorg. Het is een praktische methode om een incident te reconstrueren en op een rechtvaardige wijze de bijdrage van de betrokkenen in een juiste context te plaatsen. Dat leidt tot zinvolle aanbevelingen waarmee een vergelijkbaar incident in de toekomst eraan kan worden voorkomen. De filosofie van SIRE wordt in dit boek stapsgewijs en met behulp van praktijkvoorbeelden uitgelegd, inclusief valkuilen en praktische tips. In deze nieuwe, tweede druk van Patiëntveiligheid, Systematische Incident Reconstructie en Evaluatie (SIRE) hebben de auteurs de ervaringen verwerkt die zij sinds de eerste druk hebben opgedaan bij het uitvoeren van, en onderwijs geven in, SIRE.

De auteur van Als Disney de baas was in uw ziekenhuis betoogt dat een ziekenhuis veel meer is dan een serviceorganisatie. Mensen zijn ziek of hebben pijn, en dat vereist – naast het bieden van service – de zorg voor een optimale ervaring van patiënten in het ziekenhuis. Zo vindt hij vriendelijkheid niet voldoende, er moet sprake zijn van compassie. Het streven moet niet gericht zijn op goede zorg en dienstverlening, maar op excellente zorg. Fred Lee bracht met zijn ideeën veel ziekenhuizen in beweging. Zij raakten gemotiveerd, geïnspireerd en vonden zijn benadering effectiever dan de gebruikelijke benaderingen. Door het verhaal van Fred Lee hebben ze hun aanpak veranderd.

Vrijen, slapen, eten, drinken, dromen Een dag uit het leven van je lichaam Auteur: Jennifer Ackerman Uitgeverij: Nieuw Amsterdam ISBN: 9789046803677 Prijs: € 18,95 Waarom is opstaan voor de een geen enkel probleem en voor de ander elke keer weer een enorme strijd? Hoe komt het dat we honger hebben? Wanneer zijn we mentaal het alertst? Op welk moment van de dag kun je het best alcohol drinken? En waar komt al die stress toch vandaan? Met wetenschappelijke precisie beschrijft Jennifer Ackerman de wonderbaarlijke gebeurtenissen van één dag in het leven van je lichaam. Van het wakker worden tot en met het slapen en dromen; 24 uur honger, dorst, stress, liefde, humor, seks, slaap, studeren, bewegen, werken …

Chirurg in opleiding Auteur: Gabriel Weston Uitgeverij: Sijthoff ISBN: 9789021801797 Prijs: € 16,95 Chirurg in opleiding is het autobiografische debuut van Gabriel Weston. In haar boek vertelt ze hoe het is om als vrouw te werken in een traditionele mannenwereld, waar de werkdruk hoog is en iedere beslissing om mensenlevens draait. Hoe voelt het om in iemand te snijden? Raak je ooit gewend aan dood en bloed? En wat doe je als je meer voelt voor een patiënt? Weston beschrijft nauwkeurig haar observaties en ervaringen inclusief alle twijfels, fouten en onverwachte overwinningen. Het resultaat is een krachtig en soms schokkend boek met aandacht voor de menselijke kant van dit technische beroep. Gabriel Weston studeerde geneeskunde in Londen en behaalde haar artsexamen in 2000. Binnen vijf jaar werd ze chirurg in opleiding en lid van het Royal College of Surgeons.



41

8/24/09 3:22 PM

MediRisk presenteerde de tussenstand van het OKproject tijdens het symposium ‘Op elke plek een check!’. Meer dan honderd leidinggevenden OK en kwaliteitsmedewerkers kregen 16 juni handvatten aangereikt voor het voeren van interne audits, het verbeteren van de medicatieveiligheid, het tellen en wegen van materialen en het veranderen van de cultuur. Een impressie. TEKST EN FOTO: MARE BERGSMA(*)

Symposium MediRisk

Grote betrokkenheid bij OK-vangnetten

‘I

edereen aanwezig? Ja? Check. Geen gevaarlijke zaken onder de stoel? Mooi, ook gecheckt.’ Frits van den Wildenberg, chirurg in het Canisius-Wilhelmina Ziekenhuis in Nijmegen, nam zijn taak als middagvoorzitter van het symposium uitermate serieus. Het OK-project van MediRisk is de laatste fase ingegaan en de ziekenhuizen zijn via actieplannen aan de slag gegaan met het invoeren van de vangnetten. Met succes: negen ziekenhuizen hebben alle vangnetten inmiddels ingevoerd en in de andere lidinstellingen zijn veel verbeteracties ingezet. Toch zijn er nog steeds aandachtspunten, zo bleek tijdens het symposium. Met name structurele dubbelchecks van medicatiebereiding, onderhoud aan apparatuur en inzicht in de controle op naleving van afspraken zijn nog niet overal ingeburgerd. Uit de plenaire discussie met het des42

kundigenpanel – met vertegenwoordigers van de Inspectie voor de Gezondheidszorg, het Nederlands Instituut voor Accreditatie in de Zorg (NIAZ), het VMS Veiligheidsprogramma, de Nederlandse Vereniging Leidinggevenden Operatieafdeling (NVLO), een OK-manager uit een van de MediRiskziekenhuizen en een beleidsmedewerker van MediRisk – kwam naar voren dat het voor de ziekenhuizen niet altijd gemakkelijk is om te voldoen aan alle eisen en regels die deze partijen stellen. De Inspectie let bijvoorbeeld op kledingvoorschriften en de luchtbehandeling, terwijl MediRisk hier geen focus op legt omdat relatief weinig claims worden gemeld. Duidelijk werd dat de instanties hun eisen beter op elkaar kunnen en moeten afstemmen en dat ziekenhuizen op korte termijn meer initiatief en verantwoordelijkheid moeten nemen. Samenwerking en cultuurverandering speelt daarbij een sleutelrol.

Interne audit Tijdens het symposium werden vier workshops georganiseerd. Daarbij kregen de deelnemers handvatten aangereikt voor het implementeren van de OKvangnetten. Henri de Wit, projectleider Veiligheid in het St. Anna Ziekenhuis te Geldrop, volgde de workshop Interne Audit. ‘Ik heb veel zinvolle tips gekregen. Bijvoorbeeld dat je een interne audit altijd breed moet opzetten. Met mensen van binnen de organisatie, maar ook van daarbuiten. Vreemde ogen dwingen immers. Ook moet je auditrapporten begrijpelijk houden. Je moet concreet zijn, de taal van je medewerkers spreken. Geef aan hoeveel medewerkers zich niet aan het kledingreglement of hygiënevoorschift houden en op welke concrete punten ze dat niet doen. Houd het niet bij algemeenheden en rapporttaal, want dan blijven de uitkomsten van een audit



8/24/09 3:22 PM

alleen iets voor managers. Mensen van de werkvloer bij audits betrekken is daarom cruciaal: ga met ze in gesprek en probeer erachter te komen waarom iemand een afspraak niet naleeft: is de regel te complex of niet voldoende toepasbaar in de praktijk? Daar ga ik zeker mee aan de slag in ons ziekenhuis.’

Stimulerend: debriefing Tijdens de workshop OK-simulatie ontdekte Willem Poldervaart, OK-manager Flevoziekenhuis Almere, de voordelen van debriefing: ‘Door een debriefing te houden en met vaste teams te werken kun je een operatiedag beter evalueren. En dan niet alleen de patiëntenzorg, maar vooral ook hoe je met elkaar samenwerkt en hoe de procedures zijn verlopen. Was iedereen op tijd op de OK? Hoe kon het dat de operatie te lang duurde? Was je ergens onzeker over? Zo’n evaluatie moet kort en krachtig zijn. Chirurgen hebben immers vaak weinig tijd om zaken door te spreken. Met een dagelijkse evaluatieve checklist zou je dit mogelijk kunnen maken. Debriefing werkt stimulerend: door zo’n lijst iedere dag weer te gebruiken, word je je ervan bewust waar verbeterpunten liggen.’

Hoofddorp bezochten allebei een andere workshop. Anneloes: ‘De workshop OKsimulatie leverde nuttige tips op over debriefing. Maar die gaven geen antwoord op mijn vraag hoe je iedereen binnen een team zover krijgt dat hij of zij de toegevoegde waarde en daarmee het belang inziet van debriefing. Nu kost het veel extra tijd en energie om vooral specialisten en anesthesiologen te overtuigen.’ Lisette: ‘Ik wilde tijdens de workshop over medicatieveiligheid graag tips krijgen om de dubbelcheck in ons ziekenhuis te implementeren. Wat mij opviel, is dat niemand het ei van Columbus heeft. Er zou meer uniformiteit en eenduidigheid moeten zijn tussen de ziekenhuizen.’ Anneloes: ‘Ik vraag me af of de eisende instanties hun doel wel bereiken als ieder ziekenhuis het anders doet op het gebied van medicatieveiligheid. Lisette: ‘Daarom wil ik pleiten voor een algemene, gezamenlijke richtlijn vanuit instanties als NIAZ, IGZ, VMS Veiligheidsprogramma en MediRisk. Zij rekenen ons hierop af. Als deze partijen nauwer samenwerken en in afstemming met de beroepsvereniging met een landelijke medicatierichtlijn komen, zouden we erg geholpen zijn.’

Onnodig worstelen Beter afstemmen Anesthesiemedewerker Lisette Berghuijs en OK/chirurgieleidinggevende Anneloes ten Brink van het Spaarne Ziekenhuis in

Annerieke de Vries (NVLO) gaf de workshop Tellen en Wegen. ‘Als interimmanager OK werk ik in verschillende ziekenhuizen. Wat mij altijd opvalt, is

Primeur: LVO-richtlijn De LVO presenteerde tijdens de workshop over tellen en wegen haar conceptrichtlijn om onbedoeld achterblijven van materialen te voorkomen. De richtlijn is evidencebased en zal in oktober 2009 worden gepresenteerd. De MediRisk-vangnetten waren de aanzet om de richtlijn te ontplooien. Ook de LVO zag dat er knelpunten zaten in de controle op de compleetheid van het

Wijzen naar de ander Lilian Knol, riskmanager en projectleider OK-project, was erg tevreden met de opkomst op het symposium en de betrokkenheid bij de OK-vangnetten: ‘Wat ons opviel tijdens de discussie is dat iedereen enthousiast en betrokken is, maar vooral lijkt te wijzen naar de andere partij, instantie of beroepsgroep. Hierdoor dreigt een verlammend vacuüm te ontstaan waarin de betrokken partijen moeizaam tot vooruitgang komen.’ ‘MediRisk laat haar leden zien waar de risico’s zitten. De OK-vangnetten bieden ziekenhuizen een houvast bij het afdekken van deze risico’s. Het is ook een primaire verantwoordelijkheid van de ziekenhuizen en de beroepsgroepen zelf om het belang van de vangnetten bij de betrokken beroepsbeoefenaren onder de aandacht brengen. De landelijke richtlijn Achtergebleven materialen, waarmee de LVO komt, is daarvan een mooi resultaat. MediRisk ondersteunt van harte dergelijke initiatieven. Daarom maken we ons op landelijk niveau sterk om vermijdbare risico’s bespreekbaar te maken via overleg met de specialistenorganisaties en medisch-wetenschappelijke en beroepsverenigingen.’ ▼

instrumentarium en disposables. Nietsdoen was geen optie, en daarom heeft zij

dat ze in het ene ziekenhuis al jaren zeer gedisciplineerd een tel- en weegprocedure uitvoeren terwijl ze in het andere ziekenhuis worstelen met de vraag hoe ze zoiets moeten aanpakken. Mijn advies is om te focussen op het verbeteren van de cultuur en de mensen aan te spreken op hun verantwoordelijkheid. Of dat nu een specialist of OK-assistent is. Een protocol moet je implementeren, daar valt niet over te discussiëren. Steun vanuit de Raad van Bestuur en de directie is daarbij van groot belang. Ook is het goed om medisch specialisten te betrekken bij een cultuurverandering. Het is dus én én.’

onderzocht welke risicofactoren van invloed zijn op het onbedoeld achterblijven van operatiemateriaal. De wetenschappelijke richtlijn zal handvatten en praktische tips

(*) Mare Bergsma is communicatieadviseur bij

bevatten, zoals een landelijke checklist die helpt bij het opstellen of veranderen van

Medirisk.

protocollen voor het tellen en wegen van operatiemateriaal.

Dit artikel is eerder verschenen in de Alert van juli 2009. OK OPERATIONEEL SEPTEMBER 2009


43

8/24/09 3:22 PM

44



8/24/09 3:22 PM

%HZIVXIVIRMR HISTIVEXMI ZEOFPEHIRZER =4YFPMGEXMIW#

3/3TIVEXMSRIIPMWLqXSJ½GM IPIZIVIRMKMRKWZEOFPEHZERHI 0:3ZSSVSTIVEXMIEWWMWXIRXIR IRERIWXLIWMIQIHI[IVOIVW

Koffie verkeerd keerd

3/3TIVEXMSRIIP ZIVWGLMNRXEGLXOIIV TIVNEEVIR[SVHX KIVMGLXZIVWTVIMH SRHIV ^SVKTVSJIWWMSREPW [IVOÊEQEPW Collega: Diane van Doorn verzor gt STIVEXMIEWWMWXIR cursussen gynaecologie XIRERIWXLIWMI QIHI[IVOIVWLSSJHIRIRXIEQPIMHIVW 3/,IXZEOFPEHPMKXSTEPPISTIVEXMI OEQIVWMR2IHIVPERHIR[SVHXXIZIRW REEVEPPIPIHIRIRVIPEXMIWZERHI0:3 0ERHIPMNOI:IVIRMKMRKZER3TIVEXMI EWWMWXIRXIR KIWXYYVH

OK 3 E JAARGANG, NR. 4, JUNI 2008

MAGAZINE VOOR O P E R AT I E A S S I S T

ENTEN EN ANEST HESIEMED

EWERKERS

Time-out Briefen voor veiligheid

Overtillen Belasting van transfers omlaag

Koffie is het belangrijkste medicament van het ziekenhuis. Zonder koffie wordt geen patiënt beter. Ooit was ik in een Italiaans ziekenhuis. En Italianen snappen hoe het werkt. Beneden in de gang knipperden rode neonletters die het woord ‘bar’ vormden. Daar zag het ’s morgens zwart van de uniformen, in allerlei kleuren wit tot groen. De barbedienden stonden verhuld in sissende stoomwolken. Ze toverden molto veloce porseleinen kopjes met espresso of cappuccino op het marmeren blad. Geen slappe bakkies, geen surrogaat, maar klinkende namen als Illy, Lavazza en Segafredo. Deze bar was de linker ventrikel van het ziekenhuis: hier werd de druk op de ketel gezet. Stijf van de cafeïne snelde iedereen – na nog geen vijf minuten in de bar te hebben doorgebracht – naar zijn afdeling. In Nederland begrijpen we er niks van. Het moet simpel, goedkoop en

3/1EREKIQIRXMWLqXSJ½GM IPIZIVIRMKMRKWZEOFPEHZERHI 2:03KIVMGLXSTLIXQEREKI QIRXZERSTIVEXMIEJHIPMRKIR

vooral ‘veul’ of veel zijn. Ziekenhuiskoffie is diepvriesextract dat tot leven

3/1EREKIQIRX ZIVWGLMNRXZMIVOIIV TIVNEEVIR[SVHX ‘SOMS MIS IK HET BLOE D OP DE MUUR’ KIVMGLXZIVWTVIMH SRHIV^SVK TVSJIWWMSREPW [IVOÊEQEPW YRMXGS}VHMREXSVIR XIEQPIMHIVWLSSJHIR R X OFP H PM X 3/IRQEREKIVW,IXZEOFPEHPMKXST EPPISTIVEXMIOEQIVWMR2IHIVPERHIR [SVHXXIZIRWREEVEPPIPIHIRIRVIPEXMIW ZERHI2:03 2IHIVPERHWI:IVIRMKMRK 0IMHMRKKIZIRHIR3TIVEXMIEJHIPMRK KIWXYYVH

vingers trouwens ook, aan het dunste plastic bekertje dat te koop is), maar

VAKBLAD VOOR MANAGERS

CHERRY PONSEN (KLINIEK

VAN OPERATIEAFDELINGEN

KLEIN ROSENDAEL)

UITBESTEDEN VAN DE CSA TNO KEURT OK’S OP VEILIGHEI D HET GROENE HART ZIEKENH UIS ZIJN MEDIRISKS VANGNETC RITERIA UITVOERBAAR?

wordt gebracht door een gierende elektromotor. Het kan een kwestie van smaak zijn, maar het brouwsel heeft zo veel bewerkingen ondergaan dat de relatie met de koffieboon mij niet meer duidelijk is. Je brandt je lippen (en je bij de eerste slok lopen de rillingen over je rug. Wat mij betreft mogen ze dit scharen onder traumatische ervaringen. Mamma mia. Het is dat er ‘koffie’ op het drukknopje staat, anders zou je je nog twee keer afvragen wat er uit dat slangetje sijpelt. Als je collega’s vraagt naar een mening over de smaak dan hoor je: ‘Het is beter dan voorheen.’ Wat een dooddoener! Ik snap mensen niet die er, zich verkneukelend, ook een zakje kunstmelk en een zoetje

MAGAZIJNBEHEER IN

OKM_02_2008.indd

1

:SSVQIIVMRJSVQEXMISZIV EHZIVXIVIRMRFIMHIFPEHIROYRX YGSRXEGXSTRIQIRQIX'VSWW

in doen. Logisch dat je soms iemand uit de koffiekamer ziet strompelen. Van zo’n Hollands bakkie gaan mijn ogen nog niet half open. Minimaal twee als startdosis, zou ik zeggen. Zelf hoop ik nooit een dokter aan mijn bed te krijgen die niet minimaal vier bakken heeft gedronken. Niet meer, want dan zou hij ziek kunnen worden. Eigenlijk moeten er stickers op de automaten: ‘Dit middel beïnvloedt het reactievermogen en de productiviteit op geen enkele manier.’ Ciao! Paul Meijsen

%HZIVXMWMRKSTXIPIJSSRRYQQIV

Operatieassistent in het Catharina-ziekenhuis en docent operatieve zorg en

SJSOZEOFPEHIR$

technieken aan de Fontys Hogeschool in Eindhoven.

GVSWWEHZIVXMWMRKRP OK OPERATIONEEL SEPTEMBER 2009


45

8/24/09 3:22 PM

Een kijkje nemen in ons operatiecentrum wordt zo wel heel makkelijk Vrijblijvend praten met een vakgenoot, over je loopbaan als operatieassistent, anesthesiemedewerker of recovery-verpleegkundige? Over vernieuwing en ontwikkelingsmogelijkheden? Over salaris, opleidingen en verdieping? En meteen een kijkje komen nemen in het operatiecentrum van het UMC Utrecht? Dat kan. En mooier: dat kan wanneer het jou schikt. Reserveer nu online de loopbaantaxi voor een rit naar ons operatiecentrum. Daar breng je je loopbaan sowieso verder mee, in je eigen ziekenhuis of bij het UMC Utrecht. Stap in op loopbaantaxi.nl

46


OKO_Sep_2009.indd 21503253 Taxiloopbaan46215x285 indd 1

8/24/09 10:49:29 3:22 PM 11-08-2009

COLOFON OK Operationeel, Magazine voor operatieassistenten en anesthesiemedewerkers, is de gezamenlijke voortzetting van de vakbladen OK Magazine en Operationeel. Het blad wordt gemaakt door Uitgeverij Y-Publicaties in samenwerking met de LVO. OK Operationeel verschijnt acht keer per jaar. De oplage is 7.000 exemplaren. Het blad wordt verspreid onder alle 2.000 LVO-leden, verdere verspreiding vindt plaats onder alle OK-afdelingen in Nederlandse ziekenhuizen en opleidingscentra.

Redactiesecretariaat Redactiecoördinator LVO: Hennie Mulder. Telefoon: 040-253 89 21. E-mail: [email protected] / [email protected] Kopij voor OK Operationeel kunt u sturen naar beide e-mailadressen. Foto’s uitsluitend aanleveren in hoge resolutie (300 dpi). Neem bij vragen contact op met redactiecoördinator LVO Hennie Mulder of bladmanager Menno Goosen. (Zie onder uitgeverij). Bij het gebruik van illustraties van derden is toestemming voor publicatie nodig en vermelding van de bron.

Uitgeverij: Y-Publicaties, postbus 10208, 1001 EE Amsterdam Telefoon: 020-520 60 77. E-mail: [email protected] Uitgever: Ralf Beekveldt Bladmanager: Menno Goosen: [email protected] Medewerkers: Jennie Lipperts, Paul Meijsen, Cindy Lammers, Marieke Los, Astrid van Pelt, Linda van Pelt, Stan Verhaag. Eindredactie: Marloes van Hoorn Fotografen: Johannes Abeling, Valentijn Brandt, Jos Heijnen, Eric van Nieuwland Stockxpert.com, Edwin Wiekens, Ivonne Zijp. Tekstcorrectie: Marijn Mostart Lay-out: Thomson Digital Traffic: Hans Jansens Druk: BalMedia

Advertenties: Cross Advertising: Nick Konings & Arlan van der Velden Telefoon: 010-409 17 00 [email protected]

Abonnementen: Voor abonnementen, vragen over het abonnement of adreswijzigingen: SP Abonneeservice Postbus 105 2400 AC Alphen a/d Rijn Telefoon: 0172-476085 E-mail: [email protected] Toezending van OK Operationeel is voor LVO-leden onderdeel van hun lidmaatschap. Voor niet leden gelden de volgende abonnementsprijzen per 2009: Jaarabonnement: € 59,50 Losse nummers: € 8,50 Abonnementen buiten Nederland: € 95 Alle prijzen zijn incl. BTW en verzendkosten. Prijswijzigingen voorbehouden. Opzegging betaalde abonnementen: schriftelijk, uiterlijk twee maanden voor afloop van de abonnementsperiode. Bij niet tijdige opzegging wordt het abonnement automatisch met een jaar verlengd. © 2009 OK Operationeel Niets uit deze uitgave mag worden gereproduceerd zonder schriftelijke toestemming van de uitgever. Aan de totstandkoming van deze uitgave is de uiterste zorg besteed. Voor informatie die nochtans onvolledig of onjuist is opgenomen, aanvaarden auteur(s), redactie en uitgever geen aansprakelijkheid. Voor eventuele verbeteringen van de opgenomen gegevens houden zij zich aanbevolen.

LVO-activiteiten 2009 24 september LVO-leerlingendag 6 oktober Algemene ledenvergadering LVO 19 november LVO-praktijkbegeleidersdag www.lvo.nl Stryker 15 september Spine & interventional pain: what’s new? 13 oktober Trauma: fracturen aan de bovenste extremiteiten 17 november Joint replacements: een nieuwe heup, van template tot prothese Waardenburg, [email protected] BIOMET college i.s.m. LVO 17 september Traumatologie van het bewegingsapparaat 8 oktober Knierevisies 26 november Cervicale wervelkolom Dordrecht, www.biomet.nl 078-629 29 29 Linda Oomsen Rivierenlandziekenhuis Tiel, Gynco 10 september Workshop nieuwe ontwikkelingen gynaecologie POK 11 september Workshop nieuwe ontwikkelingen gynaecologie OK 5 november Workshop nieuwe ontwikkelingen gynaecologie POK 6 november Workshop nieuwe ontwikkelingen gynaecologie OK Tiel, [email protected] , of 06-204 458 10 NKI Antoni van Leeuwenhoek Ziekenhuis 10 oktober 5e 5e symposium operatieve oncologie in ontwikkeling Amsterdam, www.nki.nl, [email protected] of 020-512 24 70

3 december Synthes Study Station on Trauma deel II, Almelo 23 september Synthes Study Station on Spine, Amsterdam 15 oktober Synthes Study Station on Spine, Amersfoort 12 november WSynthes Study Station on Spine, Eindhoven [email protected] Amstelacademie 14 en 15 oktober 2009 Neurochirurgie tumoren 13 en 14 januari 2010 Neurochirurgie wervelkolom 19 en 20 mei 2010 Neurochirurgie kinderenn 8 en 9 juni 2010 Neurochirurgie traumatologie en bloedvaten 3 november 2009 Bijscholing gynaecologie 4 november 2009 Bijscholing urologie 11 maart 2010 Start 15-daagse cursus cardiothoracale chirurgie Amsterdam, www.amstelacademie.nl of [email protected] AO Nederland 14-15 september AO-basiscursus voor operatieassistenten, Oisterwijk 19 november Craniomaxillofacial workshop voor operatieassistenten (let op: datum gewijzigd) [email protected] Atos Medical 16 oktober Bijscholing operatieassistenten KNO Zoetermeer, [email protected] of 079-593 50 04

Interster 24 september Opslag en logistiek, proceduretrays Wormerveer, www.interster.nl

5e Leidse Boerhaavecursus KNO voor operatieassistenten 10 september 2009 Zesdaagse cursus (3x2 dgn.) LUMC, www.boerhaavenet.nl

Synthes Nederland 1 oktober Synthes Study Station on Trauma deel II, Leeuwarden 4 november Synthes Study Station on Trauma deel II, Groningen

Traumadagen 5-6 november Traumadagen met programma voor operatieassistenten en chirurgen RAI Amsterdam, www.trauma.nl

Activiteiten die u via deze rubriek wilt aankondigen, kunt u per e-mail sturen naar Paul Meijsen: [email protected].

ISSN 1872-6712


9:29


47

8/24/09 3:22 PM

Persoonlijke groei in de zorg High Care Detachering bestaat sinds januari 2000 en heeft zich de afgelopen jaren ontwikkeld als dé marktleider voor de specialistische zorg. Wij zetten dé toon als het om detacheren gaat! Met diverse Nederlandse ziekenhuizen zijn langdurige raamovereenkomsten of samenwerkingsafspraken gemaakt voor de inzet van gespecialiseerd personeel. We zijn erg sterk in het invullen van vitale functies zoals operatie assistenten, anesthesie medewerkers, intensive care- en dialyse verpleegkundigen. We zijn voortdurend op zoek naar ervaren professionals Zekerheid: High Care Detachering is lid van de ABU (Algemene

die er bewust voor kiezen flexibel te worden ingezet.

Bond van Uitzendbureaus) en we voldoen aan

We bieden je graag een dienstverband aan met High Care.

de NEN 4400-1 norm. Dit keurmerk garandeert

We zijn sterk, betrouwbaar en deskundig.

dat je bij ons in veilige en deskundige handen bent. CAO:

we volgen voor 100% de CAO ziekenhuizen.

High Care Detachering tracht voortdurend op innovatieve

Salaris:

We betalen 15% boven CAO inschaling en een

wijze te blijven voldoen aan de wensen van onze

5% eindejaarsuitkering.

opdrachtgevers. Zo worden wij regelmatig gevraagd

Loon gaat altijd door! Ook tijdens ziekte of tussen

onze mobiele operatie teams in te zetten om wachtlijsten

twee opdrachten.

weg te werken, productiepieken op te vangen of

Garantie:

Flexibiliteit: We vragen een flexibele basishouding en daar hoort

continuïteit te waarborgen.

een leaseauto bij. Bijblijven: Premie:

(Bij)scholing vinden we belangrijk, we organiseren

Heb je belangstelling om eens vrijblijvend te praten over

zelf veel en je krijgt een persoonlijk studiebudget.

wat High Care Detachering voor jou als professional

Als je in vaste dienst komt ontvang je een

kan betekenen? Vraag dan nu een brochure aan, bekijk de

fikse welkomstpremie.

website of bel voor een persoonlijke kennismaking.

Hoofdkantoor Rotterdam, Postbus 25011, 3001 HA Rotterdam, Westersingel 103, 3015 LD Rotterdam, T 010 225 11 13, F 010 225 01 68, E [email protected], www.highcaredetachering.nl

48


OKO_Sep_2009.indd 48 6 66 0101 HCD Ad 6766 Adv O Operationeel i l OK OK-Magazine M i 21 215x285.indd 28 i dd 6

8/24/09 3:22 PM 9 1 09 16 9-1-09 16:44:58 44 8

Collega: Astrid Wissekerke en Menno Lieuwens begeleiden samen een leerling. EERPE Ervaring na 120 procedures. Open cultuur Theater over dilemma s

Recommend Documents