Collectiestrategie Keramiekmuseum Princessehof

Collectiestrategie Keramiekmuseum Princessehof 2011-2015

Collectiestrategie Keramiekmuseum Princessehof 2011-2015

Voorwoord De collectiestrategie 2011-2015 is het tweede collectieplan van Keramiekmuseum Princessehof en sluit aan op het Collectieplan 2006-2010. In dit eerste Collectieplan zijn alle keramische collecties goed in kaart gebracht, beschreven en vergeleken met andere verzamelingen in Nederland. Het eerste Collectieplan is voor het museum van grote waarde geweest bij de herinrichting van het museum en het maken van verdere keuzes op het terrein van collecties. De looptijd is nu verstreken.Veel zaken zijn gerealiseerd en op een aantal onderwerpen is een nieuwe visie ontwikkeld. De basis van het plan, dat wil zeggen de collectiebeschrijvingen, is nog steeds geldig. Het nieuwe collectieplan vervangt niet het eerste, maar is een vervolg daarop. Daarmee wordt de belangrijke stap gezet naar een collectiestrategie. De huidige periode, waarin de relatie van culturele instellingen met de samenleving steeds belangrijker wordt en de financiering van die instellingen onder druk staat, vraagt van het museum een andere houding en het toepassen van nieuwe strategieën. De basis van dit museum blijven de collecties, maar de wijze waarop daarmee wordt omgegaan is essentieel voor de identiteit van het museum en zijn positie in de samenleving. Daar waar in het eerste plan de collecties zijn beschreven en geclassificeerd, worden in dit tweede plan beleidslijnen uitgezet voor de totale collectie en wordt de strategische inzet van de collectie beschreven in samenhang met de ambities en in lijn met de missie en de doelstellingen van het museum. Het plan moet in samenhang worden gezien met het nieuwe strategische beleidsplan van het museum. En het krijgt verdere uitwerking in de operationele jaarplannen van de collectieafdelingen van het museum. Saskia Bak, algemeen directeur Roel Woering, zakelijk directeur

collectiestrategie keramiekmuseum princessehof 2011-2015

5

6


Inleiding Keramiekmuseum Princessehof voert een strategisch collectiebeleid dat de missie van het museum ondersteunt. Het museum heeft een nieuwe missie vastgesteld. Deze luidt: Keramiekmuseum Princessehof vertelt verhalen over keramiek uit Azië en Europa aan een brede groep kunst- en cultuurliefhebbers. Het museum realiseert daarvoor een eigentijds en publieksgericht programma, bij voorkeur in samenwerking met (internationale) partners. 1

het museum en de collectie beter te benutten en samenwerking te zoeken met maatschappelijke en commerciële partijen.4 • De kennisfunctie van het museum scherper vormgeven en optimaal benutten binnen voor het museum relevante kennisnetwerken (nationaal en internationaal) en in nieuwe allianties met publiek, maatschappelijke organisaties en marktpartijen, gerelateerd aan de publieke vraag en interesse.

Het museum wil deze missie vormgeven en zijn positie als nationaal keramiekmuseum verder uitbouwen. Daartoe ziet het een aantal kansen en mogelijkheden:

Ten aanzien van de collectietaak is gekeken hoe er vanuit de collecties kan worden bijgedragen om de ambities te realiseren en de missie vorm te geven. Dit vergt een aantal beleidsaanpassingen ten opzicht van het vorige plan. Deze zijn:

• De ingezette lijn van innovatieve en attractieve publiekstentoonstellingen verder uitbouwen.2 • Internationale samenwerking zoeken (lange termijn perspectief) met als doel ook bijzondere buitenlandse collecties naar Nederland halen en de unieke en bijzondere verzamelingen van het Princessehof in het buitenland te promoten. • Meer structureel samenwerken met andere musea met verzamelingen keramiek, kunstnijverheid en Aziatische kunst.3 • De directe omgeving nauwer aan het museum binden door het gebouw en de geschiedenis van

• Een herindeling van de collectie in Azië – Europa. Hiermee komen de geschiedenis en de samenhang van de collectie beter tot hun recht, komt er een scherpe focus en betere uitgangspunten voor de positionering van het museum. • Het scherper profileren van de naar (inter)nationale maatstaven unieke en onderscheidende collectieonderdelen. Hiermee verlaat het museum de tradioneel-academische indeling en verzamelbeleid, maar zet het in op zijn sterke punten in relatie tot de doelstellingen van het museum.


7

• Programmagestuurd en integraal afgestemd collectiebeleid in plaats van autonoom beleid op verschillende terreinen en taakgebieden van het museum. • Afstand doen van de gedateerde kenniscentrumgedachte, gericht op alomvattende kennis van keramiek, maar juist kiezen voor het expliciteren van de kennisfunctie van het museum in lijn met de missie (het vertellen van verhalen) en gericht op de onderscheidende collecties en het publiek. • Inzetten van een proactief en integraal collectieen kennismanagement in plaats van het passieve beheer en behoud van de collectie. In deze collectiestrategie worden de keuzes nader toegelicht en onderbouwd.

8



9

Herindeling van de collecties Samenhang, geschiedenis en omgeving

Herindeling in Azië en Europa De keramische collecties van het museum zijn nu tradioneel-academisch ingedeeld naar objectsoort (tegels), stijl (art nouveau en art deco), gebied (Azië, Europa en landen van de islam) en tijd (modern en hedendaags). Deze indeling wordt niet alleen operationeel en achter de schermen gehanteerd, maar ook in de presentaties. Een dergelijke indeling maakt de achtergronden van het museum en de samenstelling van de collectie niet helder en zichtbaar voor publiek. Zij behandelt evenmin de voor de hand liggende vraag waarom het museum niet een breed overzicht van de keramiek geeft. Tevens biedt de indeling weinig houvast voor niet ingevoerde bezoekers (het leeuwendeel van de bezoekers). De collectie wordt heringedeeld in twee grote eenheden, namelijk Azië en Europa.5 Met deze indeling wordt recht gedaan aan de bestaande collecties in het museum en wordt focus aangebracht in het verhaal dat het museum kan vertellen. Dat verhaal is de geschiedenis van Oosterse en Westerse keramiek en de wisselwerking daartussen.

10


Achtergrond: De grondlegger van het museum, Nanne Ottema (1874-1955) verzamelde kunstnijverheid, kunst en Fries erfgoed. Hij had een voorliefde voor Chinees porselein. In tegenstelling tot andere porseleinverzamelaars richtte hij zich niet op het kostbare ‘famille verte’ en ‘famille rose’, maar verzamelde hij het Chinees dat onderdeel uitmaakte van de inboedel van de Friese adel en de gegoede burgerij.Tevens had Ottema aandacht voor de Europese keramiektraditie, die op tal van terreinen beïnvloed is door de keramiek uit Azië. Het Chinese porselein dat door de VOC in Nederland werd ingevoerd, probeerde men in tal van Hollandse steden na te maken. In Delft was men het meest succesvol, maar ook in Friesland werd op grote schaal blauw-wit aardewerk geproduceerd. Naast de keramiek uit Azië heeft ook de keramiek uit het Midden-Oosten ingang gevonden in Europa. Deze keramiek van tinglazuurtechniek verspreidde zich via Italië en Spanje naar Noord-Europa. Aspecten van de Europese keramiekgeschiedenis, die een continue beïnvloeding en wisselwerking met Azië laat zien, zijn ook terug te vinden in een aantal van de andere verzamelingen in het museum.

Omgeving Keramiekmuseum Princessehof is een landelijk museum en zal zich ook landelijk blijven positioneren. De banden met de omgeving en de achterban worden echter aangetrokken en duidelijk gemaakt naar het publiek en maatschappelijke en commerciële partijen. Er wordt structurele samenwerking gezocht met relevante partijen. De collectie Fries aardewerk in het museum, het museumgebouw en het collectiethema verzamelaars worden hiervoor ingezet. Het betreft hier ook onderdelen waarmee het museum zich onderscheidt van andere musea.

Achtergronden: Friesland was en is nog steeds een belangrijke provincie op het gebied van de keramiekproductie. Het gebouw van het museum is het voormalige stadspaleis van Maria Louise van Hessen-Kassel, die porselein verzamelde. De vestiging in dit Nassau huis is meer dan passend. Voor de directe achterban van het museum zijn deze achtergronden duidelijk, maar voor het bredere publiek van het museum nog niet.

Verzamelaars In de komende beleidsperiode zal het museum aandacht besteden aan het Princessehof als verzamelaars museum om de achtergronden van de verzamelingen voor het publiek beter inzichtelijk te maken. Er komt aandacht voor de grondleggers en verzamelaars in de presentaties. Daarnaast blijven verzamelaars van nu betrokken bij het programma en de activiteiten van

het museum op de collectieonderdelen waarmee het museum zich verder wil profileren (zie pagina 8; onderscheidende collecties). 6

Achtergrond: Keramiekmuseum Princessehof is een typisch verzamelaarsmuseum. De verzamelingen van Nanne Ottema liggen ten grondslag aan het museum. Aan zijn eigen verzamelingen zijn diverse deelverzamelingen van andere collectioneurs toegevoegd (Anne Tjibbes van der Meulen en Reinier Dirk Verbeek) en in de geschiedenis van het museum zijn later de collecties aangevuld met diverse privéverzamelingen of delen ervan. Deze accumulatie van verzamelingen, geeft het museum een bijzonder karakter ten opzichte van een aantal andere keramiekcollecties die volgens systematische, door vroegere generaties kunsthistorici ontwikkelde criteria zijn opgebouwd. In het programma besteedt het museum veel aandacht aan verzamelaars, maar in de vaste presentaties komt dat niet tot uiting.

Onderscheidende collecties De nieuwe indeling van de collectie in Azië en Europa doet recht aan de context van het museum en zijn verzamelingen en biedt kansen voor een scherpere profilering. Het museum kan verhalen vertellen over keramiek uit Azië en Europa. Daarvoor beschikt het museum over een aantal unieke en zeer onderscheidende deelcollecties in samenhang met een aantal representatieve verzamelingen waarmee de verhalen verteld en getoond kunnen worden.


11

Onderstaand volgt een verdere herstructurering van de verzamelingen. Collecties van nationale en internationale betekenis Binnen de indeling Azië en Europa zijn de collecties benoemd waarmee het Keramiekmuseum Princesse hof zich zonder meer onderscheidt van andere keramische verzamelingen, zowel nationaal als internationaal, door de kwaliteit en door de uniciteit van de stukken. Ten aanzien van deze collecties wordt door het museum de komende jaren proactief beleid ingezet. Dat is nodig om besluitvaardig en gericht te kunnen opereren en strategie en missie van het museum te kunnen realiseren. We duiden deze collecties aan als A-plus collecties. De A-plus collecties zijn: binnen Azië • Ming De Ming periode voor 1600 is goed vertegenwoordigd met vroeg blauw-witte topstukken. Samen met de voorbeelden van onderglazuur koperrood heeft het Princessehof met de Ming periode een internationaal vooraanstaande collectie. • Kraak Het late Ming ofwel kraakporselein staat aan het begin van de lange exporttraditie van porselein naar Nederland en bevat topstukken. • Zhangzhou (Swatow)

12

De Swatow collectie is een van de grootste en beste ter wereld en het museum onderscheidt zich daarmee. • Chinese handelskeramiek voor Zuidoost-Azië Deze collectie bestaat uit Chinees celadon voor Zuid-Oost Azië en het Midden-Oosten, dat een belangrijke rol speelde in de handelsconnecties tussen Azië en Europa. Uniek en van grote betekenis, ook internationaal, is de verzameling martavanen (grote voorraadpotten). Beide collecties zijn van belang voor het verhaal van de verspreiding van Chinese keramiek richting het Westen. binnen Europa • Fries aardewerk in de context van ander tinglazuuraardewerk in Nederland en Europa. Fries tinglazuuraardewerk is alleen in Friesland te zien. De vervaardiging ervan wordt geplaatst in de context van de omvangrijke tinglazuurproductie in Nederland en Europa. In het collectiebeleid van het Princessehof is het Friese aardewerk een kerncollectie. • Art nouveau en art deco In omvang en veelzijdigheid een van de belangrijkste verzamelingen in Nederland op dit terrein. • Hedendaagse keramiek Het Princessehof is het enige museum in Nederland dat structureel hedendaagse keramiek verzamelt en presenteert. Hierbij wordt afstemming gezocht met het SM’s in Den Bosch. De hedendaagse keramiek speelt een belangrijke rol in het Princessehof. Hiermee worden de historische


collecties geactualiseerd en er wordt een eigentijds perspectief geboden. Naast deze onderscheidende en unieke collecties heeft het museum een aantal verzamelingen die in een mooi geheel een belangrijk onderdeel van de keramiekgeschiedenis vertellen. De kwaliteit van deze collecties is uitstekend. Op deze terreinen wordt geen proactief collectiebeleid gevoerd, maar wordt wel actief opgetreden als zich kansen en mogelijkheden voordoen. We duiden deze collecties aan als A-collecties.

zamelingen wordt een passief collectiebeleid gevoerd. Het betreft hier de vroeg Chinese keramiek (tot 1200) en de laat Chinese verzamelingen (na 1725), het loodglazuuraardewerk en steengoed, evenals de fragmentarische collecties Zuid-Amerikaanse en Afrikaanse keramiek. We duiden deze collecties aan als B-collecties. Binnen de B-verzamelingen zijn stukken die kwalitatief niet bijzonder zijn of als eenling beschouwd kunnen worden. We duiden deze objecten aan als C-collectie. Non-keramisch Naast de keramische verzamelingen heeft het museum nog een grote collectie non-keramische obejcten. Deze passen niet in het profiel van het museum en zullen stapsgewijs worden ontzameld (zie pagina 9; verwerving en selectie). We duiden deze collecties aan als D-collectie. Met deze classificatie wordt geen uitspraak gedaan over de kwaliteit en uniciteit. Dit betekent niet passend in het profiel van Keramiekmuseum Princessehof.

Deze A-collecties zijn: binnen Azië • Chinees exportporselein • Midden-Oosten (Iran, Turkije) binnen Europa • Industrieel vervaardigde keramiek (1750-1900) • Nederland 20ste eeuw

Verwerving en selectie

Overige keramiekcollecties

Verzamelbeleid

Naast de onderscheidende collecties (A-plus en A) heeft het museum een aantal collecties die in het beleid en voor het profiel van mindere betekenis zijn. Daaronder bevinden zich ook enkele referentie- en studiecollecties. Deze collecties spelen wel een rol in het verhaal van de keramiek. Ten aanzien van deze ver-

Het museum heeft geen aankoopgelden, uitgezonderd voor de moderne en hedendaagse kunst. Het streven is om op termijn een collectiefonds op te richten met gelden van particulieren en/of marktpartijen. Op het gebied van de moderne en hedendaagse keramiek wordt iedere twee jaar een aankoopbeleidsplan


13

geschreven. De aankopen modern en hedendaags worden gefinancierd door de Vrienden van het Princessehof, de Mondriaan Stichting en het museum zelf. Het verwervingsbeleid historische keramiek concentreert zich vooralsnog op het verkrijgen van schenkingen, langdurige bruiklenen en aankopen die mogelijk worden gemaakt door stichtingen en fondsen, waaronder de Ottema-Kingma Stichting en de Vereniging Rembrandt. Het verwervings- en selectiebeleid van het museum wordt gekoppeld aan de strategisch interessante collecties (A plus en A). Op deze gebieden wordt proactief verzameld. Een uitzondering hierop vormt de Chinese keramiek. De markt is op dit terrein overspannen door het toetreden van Chinese kopers. Aankopen trekken een zware wissel op de beschikbare gelden. Als gevolg van de krappe markt kunnen er slechts zeer incidenteel objecten toegevoegd worden aan de collecties, die op zich een mooi afgerond geheel vormen. De inspanning richt zich de komende jaren op het zichtbaar maken en promoten van de Chinese verzamelingen. Het museum zoekt geen verbreding van bestaande verzamelingen, maar wel een kwalitatieve verbetering van de collecties. Dat wil zeggen dat de (kunst)historische betekenis van het te verwerven stuk of de collectie onomstotelijk moet zijn.Verder dient het object een aantoonbare aanvulling op de collectie te zijn en tevens op de keramische collectie Nederland. Studieof referentiecollecties worden niet verzameld.

14

Non-keramisch Het museum is een exclusief aan keramiek gewijd museum. In het verleden was het profiel minder scherp en het museum heeft nog grote verzamelingen non-keramische objecten.Voor zover de objecten geen rechtstreeks verband houden met de keramische collecties in het museum of de geschiedenis van het museum, worden ze ontzameld in een meerjarentraject. Hiervoor wordt een stappenplan ontwikkeld (zie meerjarenplan en operationeel jaarplan collectieen kennismanagement). Pro-actieve verwerving Naast het criterium van kwaliteit zijn er in het perspectief van de nieuwe collectiestrategie en de missie nog enige omissies geconstateerd. Op deze terreinen wordt eveneens een pro-actief verwervingsbeleid gevoerd. Deze zijn: • Keramische beelden uit de twintigste eeuw Deze vormen een koppeling tussen de verzameling moderne keramiek en de hedendaagse keramiek, waarin klei en glazuur als beeldend middel worden gebruikt. • Keramiek die de relatie Azië - Europa zichtbaar maakt Daarbij gaat het om enkele objecten die significant zijn voor de beïnvloeding van Oosterse keramische tradities op de Westerse en vice-versa. Tevens gaat het om hedendaagse keramiek met thema’s als


globalisering, wisselwerking van culturen en identiteit. • Utrechtse tegelbakkersfaience Dit materiaal staat in directe relatie met het Friese aardewerk en de producten uit Amsterdam, Rotterdam en Delft en versterkt de onderlinge samenhang van deze groepen. • Art nouveau en art deco tegels De tegelverzameling van het museum wordt niet langer als apart onderdeel gezien, maar in samenhang met de andere collecties. Binnen deze context ontbreken art nouveau en art deco tegels. Deze werden rond 1900 op grote schaal in Nederland geproduceerd en vanuit andere Europese landen geïmporteerd. Art nouveau tegels sluiten aan op de overige tegelverzamelingen, de art nouveau en op het Friese aardewerk. Friese firma’s produceerden op grote schaal art nouveau tegels. Nederlandse serviezen Voor veel bezoekers is de eerste associatie met keramiek een servies of onderdelen ervan. Binnen de verzameling moderne keramiek van het museum is nog geen goed overzicht van dit terrein beschikbaar.


15

16


Programmagestuurd collectiebeleid Alle taakgebieden van het museum (volgens de internationale Icom definitie7) – verwerving & selectie, beheer, ontsluiting, presentaties, informatie en educatie - ondersteunen de missie en de doelstellingen van het museum. Dat betekent een integraal beleid, dat wordt uitgewerkt op de verschillende terreinen. Binnen de collecties is aangegeven met welke onderdelen Keramiekmuseum Princessehof zich onderscheidt van andere musea met keramiekverzamelingen om daarmee zijn positie als nationaal keramiekmuseum verder uit te bouwen. Belangrijk daarin is het programma, dat bestaat uit tentoonstellingen, activiteiten en projecten buiten de muren van het museum, al dan niet in digitale vorm. De collectieprojecten, waaronder toegepast onderzoek en verdere digitalisering, worden in het kader van het programma uitgevoerd. Vanuit de collecties zijn er drie aandachtsgebieden die kansen bieden voor de presentaties en het programma. Dat zijn: • Context Meer achtergronden laten zien. Ingaan op vragen als waar komt de keramiek vandaan, wie zijn de makers, wat is de techniek en hoe werd het gebruikt. Dit thema kan bezoekers handvaten geven om te

genieten, te kijken en terug te komen. Mogelijke onderwerpgebieden zijn: - Art nouveau en art deco; heeft potentie om een breder publiek te trekken. Er is veel verhaal over makers, fabrieken en schilders. - Serviezen; hier is veel belangstelling voor. Ze zijn herkenbaar, staan dicht bij mensen en vertellen veel over gebruik. • Relatie Azië - Europa Door veel meer aandacht te besteden aan de relatie Azië - Europa vallen de huidige kerncollecties beter op hun plaats. Het thema biedt aansprekend verhaal en is actueel. De historische onderdelen worden beter begrepen in deze context en er zijn interessante mogelijkheden vanuit hedendaags perspectief. • Omgeving Het museum kan zijn locatie (bijzonder gebouw in de historische binnenstad, Nassau verleden) beter benutten. Datzelfde geldt voor de keramische traditie in Friesland (Fries aardewerk, de rol van Chinees porselein in Friesland en de verzameltraditie). Tevens kan de rol van verzamelaars beter worden uitgebuit. Hiermee verstevigt het museum de band met de omgeving en speelt het een rol van betekenis in het aanbod van de erfgoededucatie.8


17

Onderzoek naar de collectie zal plaatsvinden in de context van het programma en ten behoeve van de te ontwikkelen producten. Het Princessehof spreekt van programmagestuurd toegepast onderzoek. Daarnaast faciliteert het museum onderzoek door derden (collega’s, onderzoekers, journalisten).

Kennisfunctie Het aanvankelijk omhelsde en voorgenomen principe van een breed en omvattend kenniscentrum (zie Collectieplan 2006-2010) is voor het museum te statisch gebleken en was te veel op zichzelf staand en te weinig gericht op interactie met het publiek. Het museum spreekt nu liever van de kennisfunctie, die in relatie tot het programma, de missie en publiek wordt ontwikkeld en ingezet. Het museum wil niet alleen zenden, maar zoekt met programmering via netwerken, participatie- en samenwerkingsprojecten het publiek op om zo te komen tot uitwisseling van kennis. Het museum kiest er daarom voor om in de komende beleidsperiode de eigen kennis over de kerncollecties actief in te brengen in educatieve toepassingen, interactie met het publiek en de organisaties rondom het museum. Kennis van de conservatoren en informatie uit de bibliotheek worden gedeeld met onze (professionele) netwerken en het publiek dat de tentoonstellingen bezoekt. Hiertoe worden nieuwe media ingezet, zoals dat nu bijvoorbeeld al gebeurt met Museumtours (digitalisering van de tentoonstelling Oranjegoed!). Belangrijk voor de kennisfunctie is de kennisontwikkeling over de collectie. Hiervoor bouwt het museum verder aan een goed kennisnetwerk, gekoppeld aan de

18

A-plus en A-collecties, maakt het deel uit van (nationale en internationale) wetenschappelijke fora en doet het programmagestuurd onderzoek. Hiermee geeft het museum concreet vorm aan de kennisfunctie en wordt deze direct gerelateerd aan de kernactiviteiten. Het veiligstellen van kennis over de collectie en de geschiedenis van het museum en zijn verzamelaars is een belangrijk aandachtspunt. De opbouw en het onderhoud van het eigen collectiearchief (inclusief het omvangrijke bruikleenarchief) wordt opgepakt. De bibliotheek vertegenwoordigt een wezenlijk onderdeel van het potentieel aan kennis en wordt meer zichtbaar gemaakt en ingezet in het programma. Het informatieplan uit 2007 (looptijd tot en met 2010) is aan herziening toe en zal worden omgevormd tot een meer integrale kennis- en informatiestrategie. Voor het concreet vormgeven van de kennisfunctie (zowel voor publiek als voor de sector) ligt het voor de hand om veel meer gebruik te maken van nieuwe media.Verdere ontsluiting en publicatie van de collectie sluit aan op het programma. De kennisfunctie is tweeledig: • Kennisfunctie voor publiek Keramiekmuseum Princessehof zet de kennis over keramiek optimaal in voor publiek, het programma en marktpartijen en ontwikkelt daarvoor producten en diensten. • Kennisfunctie voor de sector Keramiekmuseum Princessehof deelt kennis met


relevante musea, opleidings- en onderzoeksinstituten en de achterban (keramisten en verzamelaars) en creëert daarvoor voorwaarden.

toegepast onderzoek. De verkregen kennis wordt geborgd in het museum en blijft behouden voor de toekomst.

Concreet betekent dit het volgende: • Het museum ontwikkelt producten en diensten voor een brede groep cultuurafnemers op het gebied van kennis over keramiek in relatie tot het programma, beleid en collectiestrategie. Te denken valt aan een keramiekspreekuur, een digitale keramiekwijzer, het ontwikkelen van keramiek weekenden met producenten, een (betaalde) onderzoeksservice voor publiek, films van keramisten in samenwerking met de omroep en het verder opbouwen van het digitale archief ‘Tentoonstelling gemist’. • Het museum bouwt het algemene netwerk om tot een netwerk dat aansluit op de collectiestrategie en zoekt structurele samenwerking. Te denken valt aan een samenwerkingsverband op moderne keramiek (vergelijk www. Aziatischekeramiek.nl), het organiseren van een tweemaandelijkse Fries aardewerk middag voor (amateur)onderzoekers, internationale uitwisseling van collecties en begeleiding van kunstenaars bij de productontwikkelingen en ruimtelijke opdrachten. Op deze manier worden de kennisfunctie en de kennisontwikkeling van het museum ingezet voor het programma, de doelstellingen van het museum en de collectiestrategie in de vorm van programmagestuurd


19

Collectiemanagement In het rapport dat ten grondslag ligt aan de verzelfstandiging van het museum en de fusie met het Fries Museum in 2002 is geconstateerd dat het museum grote achterstanden heeft op het gebied van behoud en beheer en op het gebied van registratie en informatisering. 9 Inmiddels is een deel van deze achterstanden ingelopen. De veiligheidssituatie van de collectie is verbeterd en de basisregistratie van de keramische collectie is vrijwel afgerond.10 Een deel van de verzamelingen is gedigitaliseerd. Er zijn en worden collectieprocedures ingevoerd (volgens Spectrum). Om het collectiemanagement goed op te pakken is een afdeling Collectie- en kennismanagement gevormd, die in 2010 geïntegreerd is met dezelfde afdeling in het Fries Museum. De in het verleden ontstane achterstanden zijn nog niet allemaal ingelopen. Tevens is er nog een grote non-keramische collectie die ontzameld moet worden. Vooralsnog is er echter beperkte capaciteit om de achterstanden in te halen. Het museum verkeert in een overgangsfase naar een proactieve vorm van collectiemanagement op basis van een cyclus van beleid, toetsing en bijstelling.

• Conservering, restauratie, ontsluiting en digitalisering van de collectie laten aansluiten op de collectiestrategie en het programma. De inzet van de afdeling collectieen kennismanagement is daarmee ondersteunend en faciliterend aan de doelstellingen van het museum. Keramiekmuseum Princessehof sluit aan bij de ontwikkelingen van de plannen voor een centraal depot Friesland, waarmee een goede beheerssituatie voor de collecties ontstaat. In de huidige gebouwen van het museum is de beheerssituatie geoptimaliseerd.

Concreet betekent dit: • In een meerjarenplanning worden prioriteiten en een plan van aanpak voor het verder inlopen van

20

de achterstanden opgenomen. Punten daarin zijn: het op orde brengen van het collectiearchief, verdere digitalisering en ontsluiting van de collectie (programmagestuurd), optimaliseren van kwaliteitscontroles en procedures, nalopen en eventueel herzien van de grote bruikleencontracten en eventueel vervangen door meer eigentijdse beheersovereenkomsten.



21

Noten 1 Zie voor verdere uitwerking en toelichting het Strategisch

10 Zie overzicht registratiegraad en plan van aanpak in meerjaren-

beleidsplan Keramiekmuseum Princessehof 2011-2015. 2 Voorbeelden van tentoonstellingen in deze lijn zijn ‘Pretty Dutch, Scherven & Geluk en Oranjegoed! 3 Kennis delen, kennis afnemen en aan anderen aanbieden, gezamenlijke projecten, tentoonstellingen en projecten buiten de muren. 4 Voorbeeld is de door het Princessehof/Fries Museum geïnitieerde samenwerking van diverse organisaties op het terrein van de Friese Nassaus in Leeuwarden, waarbij ook Marketing Leeuwarden is aangesloten en Leeuwarden Hofstad 5 jaar lang campagnethema is. 5 Hiertoe wordt ook een kleine, kwalitatief goede collectie Noord-Amerikaanse keramiek gerekend. Deze keramiek kan worden geplaatst in de Westerse keramiektraditie. 6 De afgelopen jaren heeft het museum al veel aandacht besteed aan verzamelaars, o.a. in de tentoonstelling Scherven & Geluk en in Liefde & Hebzucht: een reeks van presentaties waarin telkens vier verzamelaars in het museum hun verzameling tonen en vertellen over hun collectie. 7 Een museum is een permanente instelling, zonder winstbejag, ten dienste van de gemeenschap en van haar ontwikkeling, toegankelijk voor het publiek, die de materiële en immateriële getuigenissen van de mens en zijn omgeving verzamelt, bewaart, onderzoekt en tentoonstelt en hierover informatie verstrekt voor studie, educatie en recreatie. 8 Het museum heeft een educatief aanbod op het gebied van geschiedenis, erfgoed en kunst voor het PO en VO. 9 Op eigen benen, 1998; een startnotitie over de verzelfstandiging van het toenmalige gemeentelijke museum het Princessehof en een fusie met het Fries Museum

22


plan en operationeel jaarplan Collectie- en kennismanagement.

Bijlage: Collectie- en kennismatrix Annexen beleidsdocumenten en plannen: Strategisch beleidsplan Keramiekmuseum Princessehof 2011-2015 Operationeel jaarplan Collectievorming en -onderzoek Meerjarenplan en operationeel jaarplan Collectie- en kennismanagement Aankoopbeleidsplan moderne en hedendaagse keramiek Collectieplan 2006-2010


23

Keramiekmuseum Princessehof Grote Kerkstraat 11 24

Postbus 1239, 8900 CE Leeuwarden T +31(0)58 2 948 958


[email protected] www.princessehof.nl

Collectiestrategie Keramiekmuseum Princessehof

Recommend Documents