Coaching: een holis.sche benadering van verandering door David Bloch
Hein, een regiomanager bij een telecombedrijf, stormt binnen voor zijn derde sessie.
Hij is kwaad op zijn baas, Joop, die hem een streek hee< geleverd.
Hij reageert beves=gend op de vraag: “Wil je ervan leren?”
Ik vraag hem om bij de flip-‐over te staan en een lijst op te schrijven van Joops eigenschappen waarmee hij zoveel moeite hee<. Hein pakt een s=< en begint meteen te schrijven. Na zo'n 8 kenmerken is hij wat rus=ger, maar nog steeds boos.
“Hein, pak een andere kleur s=< en zet een vinkje bij die eigenschappen waar jij er meer van zou willen hebben.”
Op dat moment valt het muntje bij Hein, wat leidt tot een interessant consult over ‘las=ge mensen’, verantwoordelijkheid en de rich=ng van zijn ontwikkeling. Pieter is senior adviseur bij een gerenommeerd adviesbureau. Hij hee< de taak om binnen enkele weken in het Engels een belangrijk rapport te presenteren.
Tijdens de sessie bespreken we hoe hij de informa=e het beste kan presenteren. Pieter krijgt inzicht in de dynamiek en de methodiek van effec=ef presenteren, wat voorkomt dat hij een saaie lezing houdt, wat hij tot nu toe meestal deed. Hij ziet in dat hij veel moet veranderen en aanpassen in z’n dia’s en hij vraagt om twee weken later een vervolgsessie te houden.
Pieter komt redelijk enthousiast bij de afspraak binnen, gaat ziRen, legt de map met dia-‐afdrukken op de tafel en zegt zonder overgang: “De presenta=e, dat zit nu goed. Dat begrijp ik wel. Waar ik het meest tegenop zie... ik ben gewoon bang om voor een groep luisteraars te staan.”
Pieter is een grote man, komt zelfverzekerd over, was vroeger piloot bij de luchtmacht... en tóch dit!
“Wil je er wat aan doen?”
“Ja, uiteraard!”
Binnen 20 minuten zijn we bij de kern van zijn angst. Dat blijkt iets uit zijn jeugd te zijn. Pieter wordt zich opeens volledig bewust van deze vroegere ervaring. Hij is duidelijk opgelucht door wat hij ontdekt en voelt zich nu in staat om een succes te maken van zijn presenta=e voor de groep. Krijn is directeur van een logis=ek bedrijf. Jong in jaren, oud in uiterlijk, glimlacht amper, reageert secondair, hee< een hekel aan recep=es en aan presenteren – wat wel bij zijn func=e hoort – en laat dat liever aan een ander over.
Op aanraden van zijn PR-‐adviseur maakt Krijn de eerste afspraak voor een sessie. Ik help hem om zijn doelen vast te stellen. Ik onderzoek waar zijn grenzen liggen en ga met hem na of hij bereid is om te veranderen. Zijn veranderingszin blijkt heel hoog te liggen.
Drie maanden en nog twee sessies later is Krijn een veranderd mens!
In die =jd is hij bij een image consultant geweest voor professioneel advies over zijn kleding (kleur en s=jl) en hij hee< het begin van een lange serie (veelal pijnlijke) afspraken achter de rug bij een tandarts om zijn gebit te reguleren.
Eindresultaat is dat Krijn op zijn ideale gewicht komt, graag glimlacht (trots op z’n gebit!), zich energieker voelt dan ooit, spontaan en direct is in zijn reac=es, en met plezier presenteert! En nu, hoe kon dat allemaal gebeuren?
1
Vraag: Wat hebben Hein, Pieter en Krijn gemeenschappelijk? Antwoord: Eén of meer doelen. Wat is coachen?
Coachen is een ander helpen zijn doelen te bepalen en te bereiken.
Coachen is een ander helpen zijn weg te vinden ook wanneer hij wéét dat hij ‘iets’ wil veranderen, en zijn doel(en) nog niet hee< vastgesteld en weinig of niets weet van de weg daartoe.
Het is een ander helpen z’n eigen waarheid te ontdekken (‘de laagjes eraf pellen’).
Over ‘effec=ef coachen’ en ‘methodieken’ zijn er evenveel meningen en mogelijkheden zijn als er coaches, trainers en therapeuten zijn.
Om met succes advieswerk te kunnen doen, zullen al deze coaches enkele van deze eigenschappen moeten hebben: • • • • • • • • • • • • •
inzicht ervaring (persoonlijke ontwikkeling) een betrouwbare uitstraling professionaliteit persoonlijkheid (charisma) empathie (invoelings-‐/inlevingsvermogen) “Dit pad heb ik zelf al bewandeld” verantwoordelijkheidsbesef menselijkheid therapeu=sche opleiding graag iemand iets willen duiden of overbrengen enthousiasme de persoonlijke mo=va=e om juist dít werk te doen
De gevaren van uw paradigma
De grenzen die u voor uzelf stelt, vormen het kader van het totale beeld (‘paradigma’) waarin u lee<. Het is het geheel aan overtuigingen die bepaalt hoe u reageert op de gebeurtenissen en de mensen in uw leven. Het bepaalt de mate van verantwoordelijkheid die u voor uzelf neemt voor wat u overkomt. Het is uw denks=jl, uw taalgebruik, uw gewoonten. U zou kunnen zeggen dat het paradigma waarin u lee<, mede uw persoonlijkheid bepaalt.
Aangenomen dat coachen een middel of een weg is om een ander te helpen zijn leven op een andere manier vorm te geven, is de wens tot veranderen bij voordat geboden. Want: als je al1jd blij3 doen (en denken) wat je al1jd hebt gedaan (of gedacht), zal je al1jd krijgen wat je al1jd hebt gekregen. Een defini=e van gekte is hetzelfde blijven doen, en een ander resultaat verwachten.
Daarom kijken we met coachen naar hoe we het paradigma kunnen wijzigen, waar de grenzen rekbaar zijn, waar de klant bereid is om te werken, om ten sloRe een nieuw, bewust gekozen paradigma te beleven. Invalshoeken
Er zijn vier hoofdgebieden waarop het effect van coaching en persoonlijke groei merkbaar is en die vier gebieden hebben ieder een aparte invalshoek die de andere drie op hun beurt beïnvloeden.
De meeste van mijn klanten (willen) beginnen bij het mentale, het gebied van ra=o, logica, denken, analyse en praten. Dit is het gebied van de taal. Het is voor velen een ‘eye opener’, een nieuwe rich=ng in het bewust hanteren van de taal, bij voorbeeld nega=ef taalgebruik een posi=eve wending geven.
2
In plaats van “Hier ben ik nog nooit geweest!”
... “Hier kom ik voor het eerst!” In plaats van “Vindt u het niet leuk om met ons mee te gaan?”
... “Vindt u het leuk om met ons mee te gaan?” In plaats van “Vergeet uw handtekening niet!”
... “Zet uw handtekening!” In plaats van “Je hebt gelijk.”
... “Ik ben het met je eens.” In plaats van “Je maakt me ongelukkig.”
... “Ik voel me ongelukkig.” In plaats van “Ik wil het zout.”
... “Wil je me het zout geven?” In plaats van “Ik begrijp je niet.”
... “Wil je dat uitleggen?” In plaats van “Ja, maar...”
... “Ja, én...” In plaats van “Ik heb zoveel problemen, het is echt heel moeilijk.”
... “Er liggen nog wat taaie uitdagingen vóór me.” In plaats van erg, zeer, verschrikkelijk, vreselijk, geweldig, ontzeRend
... heel, enorm, bijzonder
Dit zijn slechts enkele voorbeelden om u een idee te geven van waar het om gaat op taalniveau. Dit zijn voorbeelden van ui1ngen. Wat we werkelijk bij oriënta=e willen bereiken is het herformuleren van de gedachten, vooral de gedachten die te maken hebben met de eigendunk (‘self-‐esteem’). Hierdoor zullen deze anders geformuleerde ui=ngen de denkwijze gaan beïnvloeden!
Henry Ford zei: If you think you can, or think you can’t, you’ll always be right. Er zijn ‘empowering thoughts’ (gedachten die energie en kracht geven) en ‘limi=ng thoughts’ (belemmerende of beperkende gedachten).
Door aandacht te besteden aan de taal, verandert langzaam de kwaliteit van de gedachten, het innerlijke gesprek. De tweede invalshoek: het emo.onele
Een grote ontdekking voor velen is dat praten alléén niets oplost op het emo=onele vlak.
Wel kan praten helpen met het openbaren – het naar boven brengen – van blokkades.
Wanneer u bereid bent om ruimte te geven aan wat u voelt, dan lee< u meer ‘in het moment’.
Een interessante ontdekking (vooral voor mannen) is het verschil tussen emo1oneel zijn en gevoelig zijn. Er is zo’n tradi=oneel taboe voor mannen (begint al bij de opvoeding: “Stel je niet aan!”) om emo=es te uiten dat ze ook het onderliggende gevoel negeren.
In mijn coachingsessies ligt er veel nadruk op het ruimte geven aan de gevoelskant (wat bij de klant meestal als heel beves=gend werkt) en het leren deze te verwoorden (het mentale). Zo ervaart de klant z’n oorspronkelijke kracht. Dit is het gebied waarop op korte én lange termijn de grootste winsten te boeken zijn. De derde invalshoek: het fysieke
Degenen die een cursus NLP (Neuro-‐Linguïs=sche Programmering) hebben gevolgd of NLP hebben gestudeerd, weten dat verandering op het fysieke niveau de snelste manier is om de gevoelens en gedachten te beïnvloeden. Sta werkelijk recht op, en u komt oprecht over. Dit is het gebied van fysieke ac=viteit, van sport, van energie en vooral van doen.
3
Marc, een twin=ger, komt voor consult omdat hij ontdekt dat zijn lage eigendunk hem in de weg zit.
Het is aan hem te zien: zijn persoonlijke verzorging is even slordig als de kwaliteit van zijn kleding; hij is kilo’s te zwaar en ziet er pafferig, bleek en ongezond uit. Verder blijkt dat hij in een rela=e verkeert die voor hem ongezond is; hij voelt zich ondergewaardeerd door zijn partner, maar het ontbreekt hem aan durf en zelfvertrouwen om z’n vrijheid te zoeken.
Eén van de eerste adviezen is om zich in te schrijven bij een sportschool om aan zijn condi=e te werken. Het eerste consult biedt hem de nodige ondersteuning zodat bij de vervolgsessie – zes weken later – al een groot verschil te zien is in z’n uitstraling: het ‘investeren’ in z’n eigen lijf hee< heel wat wakker gemaakt bij Marc! Deze derde invalshoek bevat veel mogelijkheden voor verandering. In Marcs geval hoort bij het proces een bezoek aan een image consultant (om te leren zich op=maal te kleden) en een consult bij een voedingsdeskundige (om te leren zich op=maal te voeden).
Typerend voor vele klanten die zo fysiek in de klem ziRen, is dat ze vergeten zijn hoe ze rechtop kunnen staan of lopen. De onbewuste spanning (stress) die ze con=nu in hun lichaam hebben, maakt het onmogelijk voor hen om te ontspannen. Een serie sessies bij een massagetherapeut (héél anders dan sportmassage of fysiotherapie, een benadering gebaseerd op Rebalancing®, en soms ondersteund door chiroprac=e) helpt hen te ontspannen zodat het lichaam zichzelf kan ontknopen. Werken in warm water (AquaWellness® en AquaCoaching®) is een krach=ge vervolgstap voor de klanten die het aandurven.
Ja, ‘aandurven’, want al deze stappen zijn confronterend.
Het is de confronta=e met de eigen grenzen én de bereidheid deze te versoepelen, te overschrijden en uiteindelijk te verleggen. Loslaten, met als volgende uitdaging het vertrouwen dat het allemaal goed gaat. Een van mijn leermeesters, Nishant MaEhews, zei: Vroeger las ik romans; nu lees ik lichamen. Ieder lichaam vertelt z’n eigen unieke verhaal. Om een beeld te krijgen van iemands gedachten in het verleden, is het voldoende om het lichaam (uitgekleed) nauwkeurig te bestuderen. Zoals we denken, zo worden we. Al het emo=onele leed slaan we ergens op in ons lijf.
Werken aan het lichaam (‘bodywork’) is een heel vruchtbare manier om de persoonlijke ontwikkeling te bevorderen.
Het is een weinig bekende weg in Nederland en dat maakt het helaas nog steeds onvoldoende gewaardeerd en gebruikt wordt; sommige klanten zijn bang voor confronta=e, fysieke aanraking en verandering. Deze drie invalshoeken – mentaal, emo1oneel, fysiek – zijn de menselijke ofwel lichamelijke ui=ngen van... De vierde invalshoek: het spirituele.
De boeken en de voordrachten van Deepak Chopra zijn voor velen een introduc=e tot de leefwijze van de ‘mind-‐body connec=on’. Ook Stephen Covey benadrukt hoe essen=eel het is om dit gebied te onderzoeken.
Het vormt hoe dan ook de achtergrond of basis voor alles wat we denken, hoe we denken, wat we voelen en wat we ermee doen.
Covey beschrij< dit gebied als het gevoel van verbondenheid, ergens bij horen, deel uitmaken van een groter geheel. Als dat gevoel aanwezig is, gee< dat meer betekenis aan het dagelijkse leven en aan de gebeurtenissen die we meemaken. Om een beter idee te krijgen van de rol van het spirituele, kunt u de andere drie invalshoeken vergelijken met het inkt op een stuk papier. Het spirituele is te vergelijken met het papier zelf: het onderliggende, de achtergrond of basis waaruit álles voortkomt.
4
De kracht van overtuigingen
Weet u nog de wijze woorden van Henry Ford? Zijn uitspraak gaat over het onderwerp ‘overtuigingen’ (‘belief systems’)? Deze overtuigingen liggen op de grens tussen denken en voelen.
We spreken ze uit als: “Ik geloof dat...”, wat aangee< dat we het niet 100% zeker weten en een lading subjec=viteit toevoegen om een stelling te durven te poneren.
Iemands overtuigingen vormen de basis voor wat hem overkomt in het leven. Ze vormen immers de ‘filter’ waardoor hij wel of niet gegevens toelaat.
Voorbeeld: iemand die zegt, “Ik geloof niet in toeval” of sterker, “toeval bestaat niet” maakt het voor zichzelf mogelijk om allerlei bijzondere gebeurtenissen een betekenis mee te geven, die voor de scep=cus slechts nuchtere, opeenvolgende en onsamenhangende feiten zijn.
Een van mijn overtuigingen is, dat als mijn klant zijn leven wil veranderen, het voldoende is om te kijken naar zijn overtuigingen, naar hoe zijn wereld in elkaar zit. Wankelen en veranderen zijn overtuigingen, dan verandert zijn externe realiteit te zijner =jd mee. Durven kijken naar de overtuigingen die iemands leven beheersen, kan voor sommigen heel confronterend zijn. Voor anderen is het alleen een boeiende exerci=e om de stap te maken van een passief slachtoffer naar een ac1eve ondernemer van het eigen leven. De klant
Een sessie bestaat uit een aantal afgesproken uren. Bij aanvang vraag ik wat de klant wil bereiken. Als hij dat niet weet (‘doe mij maar een consult’) dan is doorvragen essen=eel. De meesten weten vrij precies wat ze willen. Mijn taak is om hun de spiegel voor te houden, hun hand vast te houden, en om hen te helpen de krachten te vinden die ze al in zich hebben.
De coach biedt middelen aan die voor de klant nuwg en/of nieuw zijn, zoals u al in de voorbeelden hee< gelezen, of andere, specifieke therapeu=sche hulp.
De mo=va=e komt van binnenuit, want het is uiteindelijk de klant die de verandering aanbrengt. De coach
Vaak vertelt een baas of een personeelsfunc=onaris me uitvoerig wat er mankeert aan degene die komt. Al die gegevens zet ik als vooroordelen over hem opzij als deze mij belt voor z’n afspraak en vooral ook op het moment dat hij binnen komt. Waarom? Om hem de op=male ‘ruimte’ te bieden en om hem uit te nodigen om zich open te stellen.
Ik kan dan op mijn intuï=e afgaan.
Het verloop van een consult is nooit van tevoren vast te stellen; het neemt soms de meest bijzondere wending, en dat kan precies nodig zijn om de klant zijn doel voor dit consult te laten bereiken. Nawoord: samenspel
Coachen is samenspel, waarbij de coach en de klant samen op pad gaan naar de doelen van de klant.
De afgesproken doelen voor het consult vormen een kader waarin de vragen en de uitwisseling van informa=e plaats hebben. Het is onvoorspelbaar, dus leerzaam voor beide par=jen.
Als ik onvoldoende open sta om van mijn klant iets te ervaren en dus te leren, kan ik beter ophouden met coachen!
© David Bloch
Perfect Presenta=on 5
