19/12/2012
Cijfers … wat kan je ermee? in het kader van een gemeentelijk beleid Bart Verhaeghe Stad Kortrijk, cel data en planning december 2012
Cijfers op zich zijn niet belangrijk ….
Wat je met cijfers/gegevens doet, hoe je er mee werkt en het kader waarbinnen je ermee werkt, dat is belangrijk.
2
1
19/12/2012
Inhoud 1. Inleiding, situering integrale planning lokale overheid verandert
2. Cijfers, gegevens … wat kan je ermee welke gegevens wanneer gebruik je gegevens en cijfers waar haal je ze hoe maak je ze verstaanbaar
3. Inpassen in bredere gehelen context evoluties en trends bredere gehelen
3
Inleiding en context
INTEGRALE PLANNING MET AANDACHT VOOR …
4
2
Wat houdt ‘integraal’ in? Een combinatie van: • Sectorbenadering (thema’s, technische invalshoeken)
• Territoriumbenadering (gemeente, buurt, wijk, straat, …)
• Doelgroepbenadering (leeftijdsgebonden, kenmerk gebonden)
INTEGRALE PLANNING EN AANDACHT VOOR …
19/12/2012
3 dimensies samen: één grote kubus
elk kruispunt: een kleine Kubus
INTEGRALE PLANNING EN AANDACHT VOOR …
5
6
3
• Wettelijke instrumenten om integrale benadering beter mogelijk te maken ‘men’ kan niet meer zeggen dat het niet nodig is …
• Kapstokken om sectorale, territoriale en doelgroep plannen aan vast te maken ‘omgekeerde logica’ van vroeger kan hiermee worden rechtgezet
• De planlastvermindering (heel wat sectorale plannen waaronder ook minderheden - vallen hieronder) zou dit ook mee waar moeten maken
Boven het maaiveld uit? • Verdrinkt ons ‘ding’: doelgroep, sector, … niet in het geheel? • Hoe krijgen we aandacht voor wat wij willen inbrengen? • En wat is rol, belang van cijfers?
7
INTEGRALE PLANNING EN AANDACHT VOOR …
SMJP en BBC: nieuwe instrumenten kansen!
INTEGRALE PLANNING EN AANDACHT VOOR …
19/12/2012
8
4
DIT IS DE LOKALE REALITEIT. IEDEREEN WIL WEL ‘IETS’. EN DAAR MOETEN Provincie Personen met een beperking BELEIDSMENSEN ‘IETS’ MEE DOEN …
INTEGRALE PLANNING EN AANDACHT VOOR …
19/12/2012
9
Inleiding en context
LOKALE OVERHEID VERANDERT … VOORTDUREND EN SNEL en ze moet dat wel doen … 10
5
19/12/2012
Middelen zijn geslonken • Financiële crisis(sen) • Europese hervormingen die weerslag hebben • Lucratieve dividenden zijn nagenoeg weg
Eisen zijn verhoogd • Van de burger • Van de bovenlokale overheden
‘Speelruimte’ is dus kleiner • Veel middelen nodig voor reguliere werking (vb rioleringen) • De ‘rest’ is minder groot
Keuzes maken wordt noodzakelijker! Bepaalde zaken zullen misschien niet meer kunnen.
Lokale overheid verandert …
Financiële context
11
Elektronische dienstverlening • meldpunten, informatie E-loket • formulieren via website • raadplegen van dossiers E-communicatie • nieuwsbrieven, sociale media Verwerking en bewerking van gegevens • hard en software vergroten de mogelijkheden • maken ze bereikbaarder voor niet-specialisten
Lokale overheid verandert …
Toenemende digitalisering
12
6
19/12/2012
• • • • • • •
tussen politiek en ambtenarij intern tussen diensten en directie tussen gemeente en OCMW tussen lokale overheid en particuliere organisaties met burgers en comités, met adviesraden intergemeentelijke netwerking …
De gemeente is een van de vele actoren: nog altijd een belangrijke (en een gelegitimeerde) maar allang niet meer de enige spelbepaler
CIJFERS, GEGEVENS, … WAT KAN JE ERMEE?
Lokale overheid verandert …
Samenwerking =
13
14
7
‘Trechtermodel’
Cijfers, gegevens, …
Subjectieve gegevens: voor interpretatie vatbaar, betekenis is niet voor iedereen dezelfde, … Meningen, opinies, percepties, …. Mening over, tevredenheid: te genereren Niet ‘even vlug tussendoor’: doordacht, regelmatig (om toevallige factoren te neutraliseren), …
15
wat kan je ermee?
Objectieve gegevens: cijfers over aantallen, geregistreerde feiten, … Massa’s ! (in tegenstelling tot vroeger) Enkele websites bundelen veel van deze gegevens Vlot beschikbaar
Cijfers, gegevens, …
Soorten gegevens, cijfers
wat kan je ermee?
19/12/2012
16
8
Bij de opmaak van een omgevingsanalyse: - Waar staan we op vandaag? - Wat stellen we vast? - En welke kansen en problemen tekenen zich af? Verzamelen, ordenen, analyseren: relaties en verbanden blootleggen. Conclusies, voorstellen om verder keuzes te kunnen maken.
Cijfers, gegevens, …
Wanneer gebruik je cijfers ?
wat kan je ermee?
19/12/2012
Uitwerken concrete plannen en indicatoren Eens de keuzes zijn gemaakt en de strategische lijnen zijn uitgezet, kunnen gegevens (meer in detail dan bij omgevingsanalyse) verdiepen, meer inzicht geven, concreter materiaal verschaffen om te beslissen welke acties ondernomen moeten worden, om de vooropgestelde doelstellingen te bereiken. Om na te gaan of actieplannen en acties effecten sorteren kunnen cijfers en gegevens gebruikt worden om nulmetingen vast te leggen en om objectieven te stellen (indicatoren).
Cijfers, gegevens, …
Wanneer gebruik je cijfers ?
wat kan je ermee?
17
18
9
Waar haal je de cijfers? Ondersteuning vanuit Vlaanderen en provincies: rapporten op maat van de gemeente. = een prima basis om van te vertrekken Als het meer moet zijn, bijkomende interessante bron op gemeentelijk niveau: het rijksregister Oa: naam en voornaam, adresgegevens, geboortedatum, geboortejaar, leeftijd en leeftijdsklasse, rijksregisternummer, geslacht, geboortedatum en plaats, belg, niet-belg, naturalisatie en op welke grond, werelddeel van waar afkomstig, geboorteland vader en moeder, gegevens burgerlijke stand, gezinsgegevens, …
Cijfers, gegevens, … 19
wat kan je ermee?
• Niet te veel: doorsnee gemeente kan eigenlijk al veel met rapport van Vlaanderen en aanvullende gegevens van de provincies. Afhankelijk van grootte en verscheidenheid kan het zinvol zijn om ‘verder in te zoomen’. • Maar wel veelzeggende: veel details doen dikwijls niet ter zake ‘need to know en nice to know’. • Vergeet volledigheid want ‘die bestaat niet’ • Vertrouw op eigen kennis en ervaring binnen de organisatie. • Buikgevoel is niet iets vies. • Privacywetgeving: voorzichtig met individuele gegevens: identiteitsgegevens (nummers, namen … eruit halen, aggregeren, abstraheren, …) hoe kleinere aantallen op hoe kleinere schaal hoe groter risico op herkenning en dus op schending van privacy
Cijfers, gegevens, …
Welke en hoeveel cijfers en gegevens gebruik je?
wat kan je ermee?
19/12/2012
20
10
v.b.
Waar haal je de cijfers? Misschien ook beschikbaar op gemeenteniveau -
Gegevens die bijgehouden worden door collega’s Opvragen Afspraken over bijhouden (welke elementen, hoe, enz…) Vb leners bibliotheek, deelnemers academies, conservatorium, sportkampen, …
Dit zijn ‘aanvullende’ gegevens die op zich weinig zeggen. In kader van acties, indicatoren, enz… kunnen ze bruikbaar zijn.
Cijfers, gegevens, … 21
wat kan je ermee?
Beschikbaar op gemeenteniveau - Zelf toegang tot rijksregister? - Gegevens opvragen die je kan gebruiken (reeds deels anoniem gemaakt – adres in elk geval + nationaliteit en afkomst vader en moeder) – dit kan wellicht door samenwerking burgerzaken en ICT - Indien gemeente niet: navragen of Steunpunt Sociale Planning Provincie je kan helpen - En dan zelf aan de slag: kan al met basiskennis EXEL: sorteren en filteren, draaitabellen, …
Cijfers, gegevens, …
Waar haal je de cijfers?
wat kan je ermee?
19/12/2012
22
11
Hulplijn: www.gratiscursus.be Verschillende versies officeprogramma’s, eenvoudig uitgelegd, voorbeelden met screenshots, …
• GIS • Meer en meer gemeenten werken hiermee en misschien zijn die mensen aanspreekbaar om iets voor jou te doen • Of even polsen bij provincie • Of iemand zelf de opleiding laten volgen
duidelijkheid
Cijfers ‘verstaanbaar’ maken. Cijfers Pure tabel Tabel met wat opmaak Grafieken Kaart
Cijfers, gegevens, …
• Basisbewerkingen • Grafieken • Draaitabellen
23
wat kan je ermee?
• Exel
Cijfers, gegevens, …
Nodige (basis)kennis
wat kan je ermee?
19/12/2012
Combinatie 24
12
Cijfers: puur en ongezoet B012 A12A50A03A132 A101 A00A021 A432 A04A311 A30A904
256 15 214 365 128 654 854 625 654 478 256 444 23
Cijfers, gegevens, …
Cijfers ‘verstaanbaar’ maken.
wat kan je ermee?
19/12/2012
Tabel
Nr van statistische sector B012 A12A50A03A132 A101 A00A021 A432 A04A311 A30A904
Naam statistische sector
Heule - Ieperstraat Venning Overleie Buda Groeningekaai Nieuwe St.-Janswijk Kortrijk Centrum Kortrijk Station Gerechtshof Goederenstation Oude St.-Janswijk Klakkaart Doorniksewijk Lange Munte
Aantal premies 256 15 214 365 128 654 854 625 654 478 256 444 23
Cijfers, gegevens, …
Cijfers ‘verstaanbaar’ maken.
wat kan je ermee?
25
26
13
19/12/2012
Heule - Ieperstraat Venning Overleie Buda Groeningekaai Nieuwe St.-Janswijk Kortrijk Centrum Kortrijk Station Gerechtshof Goederenstation Oude St.-Janswijk Klakkaart Doorniksewijk Lange Munte
Kaart met cijfercodes en verklarende tabel
Cijfers ‘verstaanbaar’ maken. Grafiek – met visueel element en met context uitleg
6000 5000 4000 3000
4598 3781
3854
2981
3100
3921
3531
2839
3349
4110
1191
1257
1244
193
192
3815
3818
1567
1988
224
284
3335
2000 1096
5141
1463
0 tot 24 25 tot 49 50 tot 75 75 tot 95 +
Cijfers, gegevens, …
Naam statistische sector
27
wat kan je ermee?
0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12
Nr van statistische sector B012 A12A50A03A132 A101 A00A021 A432 A04A311 A30A904
Cijfers, gegevens, …
Nr op kaart
wat kan je ermee?
Kwetsbare buurten in Kortrijk
1000 195 0
198
205
28
Totaal: van 7.761 in 2006 naar 11.231 in 2011
14
Cijfers ‘verstaanbaar’ maken.
Totaal Kortrijk
Cijfers, gegevens, …
12,08% 9,23% 7,49% 5,95% 10,76% 4,54% 3,04% 6,84% 5,19% 3,53% 5,34% 4,68% 4,17% 4,25% 4,20% 3,36% 4,80% 6,34%
29
Cijfers ‘verstaanbaar’ maken. Combinatie van verschillende elementen Kortrijk Centrum Kortrijk Oost Kortrijk Zuid Oost Kortrijk West
12,08% 9,23% 7,49% 5,95%
Overleie Pius X Hoog Kortrijk Lange Munte Heule Centrum Heule Sente
10,76% 4,54% 3,04% 6,84% 5,19% 3,53%
Heule Watermolen Bissegem Marke Aalbeke Rollegem Bellegem Kooigem
5,34% 4,68% 4,17% 4,25% 4,20% 3,36% 4,80%
Totaal Kortrijk
6,34%
wat kan je ermee?
Kortrijk Centrum Kortrijk Oost Kortrijk Zuid Oost Kortrijk West Overleie Pius X Hoog Kortrijk Lange Munte Heule Centrum Heule Sente Heule Watermolen Bissegem Marke Aalbeke Rollegem Bellegem Kooigem
Cijfers, gegevens, …
Tabel met kleurcodes en gemiddelde
wat kan je ermee?
19/12/2012
30
15
Kaart
Waar wonen allochtonen in Kortrijk?
Evolutie bevolking van allochtone afkomst in PROCENTEN (2006-2010)
Cijfers, gegevens, …
Cijfers ‘verstaanbaar’ maken.
wat kan je ermee?
19/12/2012
31
INPASSEN IN EEN BREDER GEHEEL 32
16
Verbanden, verhoudingen, context • Een cijfer op zich zegt niets als je de verhouding niet kent • 10? – 10 op 200 – 10 op 1000
• Een percentage alleen zegt niets als je het aantal en totaal niet kent • 50%? – van 254 – van 2.548
• Contextgegeven: percentages en aantallen in vergelijking zetten met andere doelgroepen • Onderverdeling bij grote getallen geeft meer inzicht
Inpassen in een breder geheel
19/12/2012
• 25% kinderen en jongeren – verdere verdeling naar leeftijdsgroepen geeft meer (bruikbare) info
• Vergelijking met andere (gelijkaardige) gemeenten kan verhelderend werken: vergelijkbare gemeenten (vb indeling LIIM, Belfius, gemeentefonds …) – en ook met omliggende gemeenten
• Trends worden nog duidelijker door de reeksen cijfers in grafieken om te zetten
Inpassen in een breder geheel
Evoluties, trends
33
• Evoluties met elementen van verschillende grootte-orde kunnen in één grafiek door ze om te zetten naar een referentiepunt 100
34
• Reeksen cijfers maken meer duidelijk dan één of twee cijfers • Noodzaak om cijfers systematisch en door de jaren heen bij te houden • Vlaanderen en provincies kunnen die reeksen meestal leveren • Eigen cijfers: systematiek en telkens op zelfde moment
17
Inkaderen in bredere gehelen: vb doelgroep in buurten situeren naast andere doelgroepen en thema’s: minderheden, werkloosheid, leefloon, eenoudergezinnen, gezinnen met kinderen, … : een TOTAALBEELD maken en RELATIES duiden tussen kenmerken en doelgroepen in bepaalde (eventueel kwetsbare) buurten Coalities sluiten met collega’s (ook met adviesraden, comités, …) om gezamenlijk zaken voor te stellen, aan te kaarten, … is STERKER dan alleen te poneren dat aandacht voor minderheden een ‘morele’ plicht is. Begin met die collega’s en sectoren die je kent, zoek en leg verbanden, bied zelf info aan die voor hen ook bruikbaar kan zijn en vraag ook hun inbreng bij wat jij belangrijk vindt. Het moeten niet per se formele groepen zijn. Heel wat informele netwerken functioneren hier zelfs beter …
Organisatie en ondersteuning Succesfactoren die resultaten beïnvloeden: • • • • •
Al dan niet gedragen door de ‘top’ van de organisatie Samenwerkingscultuur Kunnen, willen en mogen Rechtlijnigheid en inhoud Verhouding tussen ambtenarij en politiek verantwoordelijken
35
Inpassen in een breder geheel
‘Coalities’
Inpassen in een breder geheel
19/12/2012
36
18
19/12/2012
• Verkleuring van onze gemeenten is een feit. • Het aantal mensen/gezinnen met een andere herkomst zal nog toenemen. • En de diversiteit wordt ‘super’diversiteit (vroeger ‘gastarbeiders’ uit enkele landen naar mensen uit de hele wereld). Discussie op lokaal niveau over een maximumpercentage aan mensen van niet-Belgische afkomst is zinloos. Gemeente heeft daar weinig vat op … Deze feitelijkheid aanvaarden en bekijken als een opportuniteit om dingen anders aan te pakken is toekomstgericht werken aan een multiculturele wereld.
Besluit
Ter afronding
37
Zijn er nog vragen?
38
19