CHRONISCH ZIEK EXTRA AANDACHT NODIG

DIT DOSSIER WORDT GEPUBLICEERD DOOR MEDIAPLANET EN VALT NIET ONDER DE VERANTWOORDELĲKHEID VAN DE REDACTIE VAN DE STANDAARD

Ziekte van Crohn Week van het Hart Normaal leven met Hypertensie en voedingssupplementen een darmaandoening

Reumatoïde artritis Neveneffecten behoren tot verleden

CHRONISCH ZIEK

6

CHRONISCHE AANDOENINGEN

EXTRA AANDACHT NODIG Isabelle is de mama van Josse (6) die een zware neurologische aandoening heeft. In augustus gingen ze met het hele gezin een week naar Villa Rozerood. “Het is fijn om te weten dat het personeel vertrouwd is met jongeren die een beperking hebben.”

FOTO: PRIVÉ

2 · SEPTEMBER 2012

UITDAGING “60% van de vroegtijdige sterfgevallen wordt veroorzaakt door chronische ziekten. Als we nu geen maatregelen nemen, zal dit aantal tegen 2030 toenemen tot 75%. De boodschap is dus duidelijk”, aldus Dr. Dirk Cuypers, voorzitter van de FOD Volksgezondheid, Veiligheid van de voedselketen en Leefmilieu en lid van het uitvoerend comité van de WHO.

IN DE KIJKER Dr. Erik Buntinx PharmaNeuroBoost

PAGINA 13

“We moeten evolueren naar een multisectoriële aanpak” owel op Europees niveau (Europese Raad) als op wereldvlak (Wereldgezondheidsorganisatie WHO) is de aanpak van chronische ziekten een strategisch objectief geworden. Om deze doelstellingen te bereiken, zijn innovatie – op alle vlakken – en een multisectoriële aanpak noodzakelijk.

Z

Onderscheid

Eerst en vooral moet er een duidelijk onderscheid gemaakt worden tussen chronische ziekten die veelal een gevolg zijn van onze levenswijze (cardiovasculaire aandoeningen, diabetes, kanker, chronische longziekten,…) en chronische aandoeningen waarvan de oorzaak nog steeds niet helemaal duidelijk is en die dus moeilijk te voorkomen zijn (MS, Parkinson, dementie,…).

1

Attitudeproblemen

Voor de eerste groep moeten we sterk investeren in preventie- en sensibiliseringscampagnes aangezien risicofactoren als tabak, alcohol, voeding en beweging de ontwikkeling van deze chronische aandoeningen sterk beïnvloeden. Innovatie zit hier in het aanpakken van deze zogenaamde attitudeproblemen. Hiervoor onderscheiden we drie grote aandachtspunten. Ten eerste moeten we via monitoring een beter overzicht

2

krijgen op wat we doen. De oprichting van het kankercentrum, waar gegevens verzameld en geanalyseerd worden, is hier een mooi voorbeeld van. Daarnaast is targetformulering een werkpunt. We moeten duidelijke doelen definiëren en naar die doelen toewerken. Daar is moed voor nodig, maar het is wel een cruciale factor. Een derde aandachtspunt is communicatie: via de media kan je de attitude van de mensen heel sterk sturen. Het bewijs werd geleverd bij de antibioticacampagne: dankzij sensibilisering via de media werd het antibioticagebruik op korte termijn met ongeveer 20% teruggeschroefd.

“Als we niet innoveren, zal tegen 2030 ruim 75% van de vroegtĳdige sterfgevallen te wĳten zĳn aan chronische ziekten”

Enorme vooruitgang Tot de andere groep behoren onder meer MS, Parkinson en dementie. De oorzaak van deze aandoeningen is nog steeds niet helemaal duidelijk en dat maakt het ook moeilijk om preventieve maatregelen te scheppen.Het innovatieve aspect situeert zich hier eerder bij vroegtijdige diagnose, screening, therapeutische vernieuwing en communicatie, die de levenskwaliteit van de patiënten verbetert. De sector heeft hier de jongste jaren een enorme vooruitgang geboekt.

3

Patient empowering Een aspect dat een speciale vermelding verdient, is de evolutie naar een meer patiëntgerichte aanpak, de zogenaamde patient empowering. Vroeger heerste

4

Dr. Dirk Cuypers Voorzitter van de FOD Volksgezondheid, Veiligheid van de voedselketen en Leefmilieu en lid van het uitvoerend comité van de WHO

er te vaak een ‘gap’ tussen arts en patiënt. Nu zie je een evolutie waarbij de patiënt actief betrokken wordt bij het behandelingsproces. De verschillende partijen gaan samen op zoek naar de meest efficiente behandeling, met betere resultaten als gevolg.

Multisectoriële aanpak 80% van de ingrepen die een impact hebben op onze volksgezondheid zullen niet meer vanuit de FOD Volksgezondheid gebeuren. Een concreet voorbeeld: België behoort tot de landen met de hoogste concentratie aan fijnstofpartikels, wat een invloed heeft op onze gezondheid. De bevoegdheid om hier een antwoord op te geven, ligt bij de dienst mobiliteit en leefmilieu. Een ander voorbeeld: de toenemende graad van obesitas bij jongeren is een gevolg van onder meer te weinig gezonde voeding en te weinig beweging op school. Hier ligt de bevoegdheid bij het departement onderwijs. Om een verandering teweeg te brengen, is het dus noodzakelijk dat verschillende diensten en instellingen overkoepelend samenwerken. Een dergelijke overkoepelende aanpak vereist natuurlijk heel wat inspanningen, maar deze zijn dan ook de moeite waard. De economische impact is namelijk groot. Een ongezonde en bijgevolg minder productieve bevolking weegt zwaar op de economische barometer.

5

“Bĳ PRO-onderzoek geeft de patiënt zelf aan of een behandeling zĳn levenskwaliteit verbetert”

Infraroodstralen

p. 9

Een therapeutische infraroodcabine werkt pĳnstillend, maar niet genezend.

Functional imaging

p. 12

Farmaceutische bedrĳven weten sneller of hun medicatie werkt of niet.

Chronisch vermoeid

p. 14

Getuigenis van een CVS-patiënte: “Stilaan ben ik overeind gekrabbeld”

We make our readers succeed! CHRONISCH ZIEK, EERSTE EDITIE, SEPTEMBER 2012 Managing Director: Christophe Demir Editorial & Production Manager: Evi Vanparys Junior Production Manager: Daan De Becker Project Manager: Maarten Van Hoorickx Tel: +32 2 421 18 34 E-mail: [email protected] Business Developer: Thĳs Dely Redactie: Barbara Vandenbussche, Roosje Lowette, Hilde Pauwels, Caroline Stevens, Els Jonckeere, Koen Vandepopuliere, Bert Verbeke, Katrien Depoorter Lay-out: Lii Treimann Print: Corelio Distributie: De Standaard Mediaplanet informatie: Tel: +32 2 421 18 20 Fax: +32 2 421 18 31 E-mail: [email protected] D/2012/12.996/9 @MediaplanetBE /MediaplanetBelgium Mediaplanet ontwikkelt hoogwaardige bĳlagen die zich richten op een specifiek thema en de daarbĳ behorende doelgroep. Zo brengen wĳ lezer en adverteerder dichter bĳ elkaar. Deze bĳlage wordt gepubliceerd door Mediaplanet en valt niet onder de verantwoordelĳkheid van de redactie van De Standaard.

CHANGE PAIN

2012-RA-49/PIJN-19

Samen succesvol chronische pijn behandelen

Help uw arts uw behandeling van chronische pijn te optimaliseren. Ga naar www.change-pain.be en klik op de pijnbeoordelingstool.

SEPTEMBER 2012 · 3

INSPIRATIE FOTOREPORTAGE

“Eindelĳk nog eens genieten van elkaar” Juri en Isabelle zijn de ouders van Josse (6) en Kato (8). Josse heeft een zware neurologische aandoening. “In augustus gingen we een week naar Villa Rozerood”, zegt papa Juri, die zelf een fysieke handicap heeft als gevolg van een verkeersongeval. “We hadden echt wel het gevoel dat we op vakantie waren.Alle huishoudelijke taken vielen weg, de accommodatie was volledig aangepast en bij eventuele problemen konden we rekenen op deskundige begeleiding.Al die factoren zorgden voor een heel ontspannen gevoel.” Het gezin reserveerde al voor een volgende vakantie in het najaar. Beide ouders hebben een drukke baan in een ziekenhuis en opteren ervoor om zoveel mogelijk tijd met hun kinderen door te brengen. “Het is fijn om te weten dat het personeel vertrouwd is met jongeren die een beperking hebben. Ze weten hoe er mee om te gaan”, aldus mama Isabelle. “De adempauze tijdens onze vakantie bracht ons als gezin dichter bij elkaar en daar zijn we heel blij mee.”

OP VAKANTIE MET EEN CHRONISCH ZIEK KIND Kinderen met een chronische ziekte of ernstige beperking hebben vaak extra aandacht en verzorging nodig, ook tijdens de vakantieperiodes. Villa Rozerood in De Panne biedt een aangepaste infrastructuur, verblijfsformules op maat en neemt een deel van de verzorging over. De aanpak is schitterend, zo blijkt uit getuigenissen. Veel vakantiehuisjes of hotels zijn niet aangepast aan gasten met een chronische ziekte of beperking.Rolstoelgebruikers kunnen niet overal binnen,de badkamer is niet afgestemd op specifieke noden,…Voor gezinnen met een kind dat medische bijstand nodig heeft,is het helemaal niet evident om even ‘verlof’ te nemen. In Villa Rozerood, een respijthuis in De Panne dat in 2010 officieel van start ging, kunnen gezinnen met een chronisch ziek kind, een kind met een beperking en andere zorgkindjes even op adem komen. Een verblijf in dit zorghotel biedt ouders de kans om even gewoon ‘ouder’ te zijn, even tijd te nemen voor zichzelf en elkaar. Er is een zorgomkadering op alle vlakken: fysiek, emotioneel en sociaal. De formule is uniek in Vlaanderen.Voor de concrete werking staat een team van professionelen en vrijwilligers in. De financiering komt onder meer van giften en subsidies.

“Volledig tot rust gekomen” Quirien (7) heeft een spieraandoening. Samen met haar zusje Ottelien (5) en haar ouders ging ze op aanraden van vrienden logeren in De Panne. Mama Valérie: “Het is er fantastisch.Van zodra je binnenkomt, merk je de ongelooflijke rust. Je krijgt ook onmiddellijk hulp.Thuis moet Ottelien vaak zelfredzaam zijn, maar nu konden we haar extra aandacht geven. Er zijn ook heel wat speelmogelijkheden en activiteiten. Telkens als mijn man en ik een strandwandeling wilden doen, zorgden de begeleiders voor de kinderen. Zo was het ook voor ons echt genieten.” Quirien genoot er zo van dat ze een weekendje Disneyland liever ruilt voor een nieuwe verblijf in Villa Rozerood. “We gingen ook al op reis naar Frankrijk en boekten er een huisje dat aangepast zou zijn voor rolstoelgebruikers, maar bij aankomst bleek dat niet het geval. Dan moet je voortdurend oplossingen zoeken en alles zelf organiseren. Zo blijf je vasthangen in de dagelijkse zorg. Nu konden we dat desgewenst overlaten aan ervaren medewerkers. Het was ook fijn om met andere gezinnen te kunnen praten.Al is dat allemaal heel vrijblijvend, er zijn immers voldoende plaatsen waar je alleen met je gezin kan zijn.Wij vinden het alvast een geweldig initiatief.”

4 · SEPTEMBER 2012 AANDOENING

NIEUWS

1

Vraag: Hypertensie komt voor bij 30% van de Belgen, hoe kunnen we vermijden dat dit aantal stijgt? Antwoord: Preventie is de beste behandeling. Minder roken, genoeg bewegen en gezond eten doen wonderen.

CARD CA CARDIO RDIO RD IO

“Gezond leven is de beste remedie” EXPERTISE

We hoeven er gelukkig niet bij stil te staan, maar ons hart pompt continu bloed door ons lichaam. Zo voorziet het elk lichaamsdeel van zuurstof opdat we gezond functioneren. Toch hapert de bloedtoevoer bij heel wat mensen: de bloeddruk is te hoog en dat geeft onaangename gevolgen. Professor Walter Van Mieghem, dienst cardiologie van het ziekenhuis Oost-Limburg in Genk,verklaart. “De druk waarmee het hart ons bloed pompt,wordt onderverdeeld in een systolische en een diastolische bloeddruk. De eerste wordt gemeten wanneer het hart samentrekt en het bloed eruit stroomt, de tweede wanneer het hart zich ontspant en vult met bloed. De bloeddruk wordt uitgedrukt in millimeter kwik (mmHg). Liggen die waarden permanent hoger dan 140 mmHg systolisch en 90 mmHg diastolisch? Dan is er sprake van hypertensie of hoge bloeddruk.”

Cardiovasculaire aandoeningen Een hoge bloeddruk voel je niet. Toch is het heel belangrijk om je toestand op te volgen. Van Mieghem: “Bij hypertensie

moet dezelfde hoeveelheid bloed even snel door een nauwer circuit. Die weerstand ontstaat doordat de bloedvatspieren samentrekken of de wand van de bloedvaten verdikt door verkalking en vetafzetting. De oorzaak hiervan kennen we meestal niet, maar de fatale gevolgen manifesteren zich duidelijk: cardiovasculaire aandoeningen zoals een hartinfarct, een beroerte of hartfalen. We moeten dus alles op alles zetten om verwikkelingen te voorkomen.”

Risicoprofiel “Stel dat iemand een bloeddruk heeft van 150 op 95, maar voor de rest kerngezond is én leeft, dan controleren we zijn toestand regelmatig. Hij heeft een licht verhoogd risico op cardiovasculaire aandoeningen, maar er is geen reden tot paniek.Verhoogt de bloeddruk? Dan starten we eventueel met medicatie. Maar in de meeste gevallen moet je als arts het risicoprofiel van de patiënt aanpakken. Dan gaat het over hoge cholesterol, roken, obesitas,verminderde nierfunctie, suikerziekte en een gebrek aan beweging. Herkent een patient zich in minstens één van die risicofactoren? Dan starten we de behandeling

PROFIEL

Walter Van Mieghem ■ Geboren op 28/05/1943 ■ Emeritus Hoogleraar aan de Universiteit Hasselt ■ Dienst Cardiologie van het ziekenhuis OostLimburg Genk

veel sneller, maar zonder medicijnen deze keer. Wie rookt, moet stoppen. Wie teveel kilo’s op de weegschaal heeft staan, moet vermageren. Verliest iemand van 110 kg met hypertensie ongeveer 20 kg? Dan zal hij zien dat zijn bloeddruk drastisch daalt. Idem voor de ‘couch potato’ die zichzelf drie keer per week voor een half uurtje in jogging-outfit hijst. Kortom: stoppen met roken, vermageren en minder zout eten doen wonderen.”

Aangepaste begeleiding Al blijkt dat niet voor iedere patiënt even eenvoudig. “Het is als arts teleurstellend om te zien hoe moeilijk het is voor patiënten om die gezondheidsmaatregelen op te volgen. In het begin straalt de motivatie van hen af,maar dat verwatert snel.Er zijn duizend redenen om niet op die fiets te springen. En minder roken en eten,vraagt veel wilskracht. Mensen aangepast begeleiden, daar zie ik de kracht van de behandeling. Maar dat is de taak van de huisarts of sociaal verpleegkundige. Als specialisten kunnen we alleen advies geven.”

RISICO OP HARTEen recent Zweeds onderzoek (KiSel-10) bevestigt voor het eerst de invloed van bepaalde voedingssupplementen - selenium en Q10 - op de gezondheid. Uit deze studie bleek dat dagelijks gebruik van de voedingssupplementen het risico op een fatale hartkwaal met meer dan 50% verminderde. Bovendien was ook de conditie van het hart zelf verbeterd.

ROOSJE LOWETTE [email protected]

WE’RE INSPIRED BY OUR DESIRE TO EMPHASIZE THE HUMAN SIDE OF BUSINESS

120801ZAM

Zambon wil het leven van mensen verrijken door tegemoet te komen aan een gestaag groeiende gezondheidsvraag. Zambon staat dan ook bekend om zijn wetenschappelijke en technologische aanpak en zijn succesvolle manier van werken, gebaseerd op het ingenieus QDVWUHYHQYDQLQQRYDWLHPHWZHWHQVFKDSSHOLMNHHUQVWÀH[LELOLWHLWHQNZDOLWHLWVYROOHSUHVWDWLHV

www.zambon.be

SEPTEMBER 2012 · 5

Wat is selenium?

RISICOPROFIEL Voor mensen met hypertensie doen veranderingen in de levensstijl zoals stoppen met roken, vermageren en minder zout eten wonderen.

Deze studie kan zeker de basis leggen voor een betere preventie van hart- en vaatziekten, nog steeds doodsoorzaak nummer één in veel Westerse landen waaronder ook België.

CAROLINE STEVENS

[email protected]

AANDOENINGEN VERMINDEREN DANKZIJ VOEDINGSSUPPLEMENTEN De resultaten “Toen de studie werd afgerond, bleek dat 12,6% van de proefpersonen uit de placebogroep was overleden aan hartfalen, tegenover slechts 5,9% in de groep die wel de voedingssupplementen selenium en Q10 had gekregen”, zegt Prof. Urban Alehagen, cardioloog aan het Heart Center van de Linköpinguniversiteit, die het onderzoek leidde.

Positief effect “Het risico op cardiovasculair overlijden werd dus met 53% verminderd door toediening van de

combinatie selenium en Q10. Bovendien bleek ook de conditie van het hart bij de proefpersonen uit de actieve groep op twee vlakken sterk verbeterd. Enerzijds ontdekten we dat de hoeveelheid van een bepaald hormoon (NT-proBNP) veel hoger was bij de placebogroep. Bij mensen met een hoog gehalte aan NT-proBNP is dit een indicatie dat de hartspier onder hoge druk werkt (hartinsufficiëntie). Vaak is dit de voorbode van een hartinfarct. Anderzijds stelden wij via een echografie vast dat de hartspier bij proefpersonen uit de actieve groep opmerkelijk beter was

dan bij mensen uit de placebogroep (verbeterde ejectiefractie). Het klinisch hartonderzoek bevestigde dus het positieve effect van de twee voedingssupplementen.”

Betere preventie

CAROLINE STEVENS [email protected]

KiSel-10

De originele combinatie van de KiSel-10 studie*

Bescherm je gezondheid voor je gouden jaren

BE_SelenoQ10_Ad_Mediplanet_0812_255x100

SelenoPrecise en Bio-Q10 GOLD is de wetenschappelijk gedocumenteerde combinatie die door onderzoekers gebruikt werd in een studie bij 443 oudere Zweedse mannen en vrouwen en dit met uitstekende resultaten. De KiSel-10 combinatie omvat o.a. het gepatenteerde seleniumgist (SelenoPrecise) dat bijdraagt tot een normale werking van het immuunsysteem en tot de bescherming van de cellen tegen oxidatieve stress. SelenoPrecise en Bio-Q10 GOLD 100 mg zijn verkrijgbaar in apotheken. *Cardiovascular mortality and N-terminal-proBNP reduced after combined selenium and coenzyme Q10 supplementation: A 5-year prospective randomized double-blind placebo-controlled trial among elderly Swedish citizens. Prof. Alehagen et al. ; IJCA-14828; International Journal of Cardiology. 06/2012

Wat is co-enzym Q10? Co-enzym Q10 is een vitamine-achtige stof die in alle menselijke cellen voorkomt.Deels wordt Q10 uit de voeding gehaald en deels maakt ons lichaam de stof zelf aan.Q10 speelt een cruciale rol in de cellulaire energiestofwisseling. Dit is het proces waarbij vetten, koolwaterstoffen en eiwitten worden omgezet in ATP in de mitochondriën (de krachtcentrales van de cel). Co-enzym Q10 speelt een belangrijke rol bij het verminderen van ontstekingsreacties en arteriosclerose (dichtslibben van de bloedvaten en aders). Het komt vooral voor in voedingsmiddelen zoals soja, sardines, rundsvlees, varkensvlees en broccoli.

FOTO: SHUTTERSTOCK

Het baanbrekende onderzoek werd uitgevoerd door de Zweedse universiteit van Linköping en het universitair ziekenhuis Karolinska Institute (Stockholm). Ruim 48 maanden lang werd een groep van 443 senioren uit het Zweedse dorpje Kisa - allen tussen 70 en 80 jaar zeer intensief opgevolgd. 221 proefpersonen slikten vijf jaar lang elke dag een dosis van 200 microgram selenium en 200mg van het co-enzym Q10. De overige 222 personen slikten placebo’s. De proefpersonen ondergingen met de regelmaat van de klok een volledige check-up.

Selenium is een essentieel sporenelement (mineraal). Dit is een natuurlijke stof waarvan ons lichaam voldoende aanbreng uit de voeding nodig heeft om goed te functioneren. Het ondersteunt ten minste 25-30 verschillende eiwitten in het lichaam, die betrokken zijn bij diverse lichaamsfuncties. Dit zijn het immuunsysteem, de vruchtbaarheid, het afweren van ontstekingen, de bescherming van lichaamscellen en preventie van het dichtslibben van bloedvaten, enz. Een mens heeft 50-70 microgram selenium per dag nodig om gezond te blijven.Maar in Westerse landen zit veel minder selenium in de dagelijkse voeding,waardoor vaak tekorten ontstaan.Selenium zit vooral in volle granen, noten,vis en ingewanden.

Innoverend voor de gezondheid Minervastraat 14 - 1930 Zaventem Tel.: 02 720.51.20 - Fax: 02 720.51.60 e-mail: [email protected]

6 · SEPTEMBER 2012

PROFESSIONEEL INZICHT NIEUWE TECHNIEKEN

Telecardiologie in opmars Telecardiologie is aan een steile opmars bezig. Twee spraakmakende studies laten vermoeden dat dit voor hartpatiënten een zeer goede zaak is.

Dr. Freddy Van de Casseye Functie: Algemeen directeur van de Belgische Cardiologische Liga

EXPERTISE

De 33ste editie van de Week van het Hart, die van 24 tot en met 30 september doorgaat, staat in het teken van hartritmestoornissen en meer bepaald voorkamerfibrillatie. Deze aandoening is immers nog al te weinig gekend, terwijl ze vaak voorkomt en verregaande gevolgen kan hebben.

Voorkamerfibrillatie: gevaarlĳk, maar al te weinig gekend at de Belgische Cardiologische Liga precies voorkamerfibrillatie dit jaar in de schijnwerpers plaatst, is geen toeval.Want naar schatting 150.000 Belgen lijden aan deze aandoening, terwijl wellicht minder dan de helft zich daarvan bewust is. Dr. Freddy Van de Casseye,Algemeen Directeur van de BCL, vertelt: “Het probleem met voorkamerfibrillatie is dat er weinig tot geen symptomen zijn. Ruim een derde van de patiënten heeft totaal geen klachten,en bij de anderen gaat het puur om vermoeidheid of hartkloppingen. Vandaar dat mensen vaak te laat naar de dokter stappen, met alle gevolgen van dien, want de aandoening kan leiden tot een beroerte of een cardiovasculair accident (CVA)”.

vast in een trombose resulteert.” De aandoening valt te behandelen door een combinatie van anti-aritmica en anti-coagulantia, geneesmiddelen die respectievelijk voor een regelmatige hartslag zorgen en de vorming van bloedklonters tegengaan.

Gemakkelijk te behandelen

Helaas blijken deze geneesmiddelen bij sommige patiënten niet doeltreffend genoeg te zijn. “In dit geval kan worden nagegaan of een ablatie kan worden toegepast. Dit is een ingreep waarbij een katheder via de slagader naar de voorkamer van het hart wordt gebracht, om daar dan na te gaan in welke zone er abnormale

D

Voorkamerfibrillatie is het onregelmatig samentrekken of soms trillen van de voorkamer van het hart.Hierdoor is de kans groot dat er bloedklonters in het hart ontstaan. Dr. Freddy Van de Casseye: “Die bloedklonters kunnen via de slagaders in de hersenen terechtkomen,wat stee-

“Het probleem met voorkamerfibrillatie is dat er weinig tot geen symptomen zĳn. Ruim een derde van de patiënten heeft totaal geen klachten”

Telecardiologie is de technologie waarbij patiënten met pacemaker of defibrillator een soort ontvangen verzendapparaat op hun nachtkastje hebben staan.Eénmaal per etmaal (systeem ‘Biotronik’), meestal ‘s nachts, maakt het apparaat door middel van radiogolven op automatische wijze draadloos contact met pacemaker of defibrillator. Een uitleesprogramma leest alle gegevens en stuurt ze vervolgens naar een server.Even later staan de doorgeseinde gegevens, via een versleutelde website, ter beschikking van de behandelende cardiologen. Prof. Dr. Georges Mairesse, voorzitter van BEHRA (Belgian Heart Rythm Association): “De artsen kunnen daardoor de gezondheidstoestand van hun patiënten dagelijks opvolgen. Op die manier hebben ze de mogelijkheid de behandeling sneller aan te passen dan wanneer niet is gekozen voor telecardiologie. In dat laatste geval laat de opvolging veel langer op zich wachten: tussen twee raadplegingen zitten al snel 6 tot 8 maanden.”

Prof. Dr. Georges Mairesse Voorzitter van BEHRA en cardioloog aan de Cliniques du Sud Luxembourg

se: “Ze helpen om, bij ventriculaire tachycardie of ventriculaire fibrillatie, het hartritme te normaliseren. Helaas genereren ICD’s af en toe ongewenste schokken, dikwijls omwille van de eerder vermelde

Zoveel sneller gebeurt de diagnose van voorkamerfibrillatie bĳ patiënten met pacemaker, waarbĳ is gekozen voor telecardiologie dan bĳ deze waarbĳ dat niet het geval was.

elektrische activiteit is. Vervolgens worden deze overgevoelige gebieden met een warme of koude energiebron behandeld.”

Neem je polsslag Aangezien voorkamerfibrillatie niet systematisch symptomen genereert, is het aangeraden om preventief te werken. Boven de 40 jaar laat men zich best geregeld onderzoeken, omdat 1 op 4 volwassenen ooit voorkamerfibrillatie zullen ontwikkelen. Dr. Freddy Van de Casseye: “We kunnen stellen dat 25 % van deze bevolkingsgroep kans heeft ooit voorkamerfibrillatie te krijgen. Maar ook jongere mensen lopen risico, vooral dan personen die met een hartafwijking geboren zijn, problemen met de schildklier of een hoge bloeddruk hebben, diabetespatiënt zijn, ... Eigenlijk zou iedereen af en toe eens zijn polsslag moeten nemen. En bemerk je dat deze onregelmatig of boven de 100 is, ga dan meteen naar de arts voor verder onderzoek.Want hoe sneller je ingrijpt,hoe kleiner de kans dat voorkamerfibrillatie voor onomkeerbare schade zorgt.” ELS JONCKHEERE [email protected]

Harde cijfers Dr. Mairesse, eveneens cardioloog aan de Cliniques du Sud Luxembourg te Aarlen, wijst op twee recente studies die de veiligheid en effectiviteit van telecardiologie aantonen. De eerste, COMPAS, werd in 2011 gepubliceerd in het European Heart Journal, en focuste zich op patiënten met pacemakers. “Het bleek dat de technologie leidt tot het sneller diagnosticeren van voorkamerfibrillatie, een risicofactor voor beroertes. Patiënten waarvan de behandelende arts had gekozen voor telecardiologie, bleken dan ook 66 % minder kans te hebben voor die aandoeningen te worden opgenomen.” Eveneens vorig jaar werd een tweede studie voorgesteld: ECOST. Dat gebeurde tijdens het congres van de European Society of Cardiology. ECOST had ICD’s (Implanteerbare HartDefibrillatoren) onder de loep genomen. Dr. Maires-

ritmestoornis, de voorkamerfibrillatie. Welnu, het onderzoek wees uit dat een keuze voor telecardiologie het aantal van die schokken met 76 % deed dalen. De toekomst van deze innovatieve technologie oogt dan ook mooi.”

66 % Zoveel lager ligt het aantal ziekenhuisopnames voor voorkamerfibrillatie en gerelateerde beroertes bĳ personen met telegemonitorde pacemaker.

KOEN VANDEPOPULIERE [email protected]

SEPTEMBER 2012 · 7

NIEUWS WAAROM HEBBEN WE PIJN? Pijn is een symptoom, een signaal dat er iets misgaat. Acute pijn is een teken dat wijst op een mogelijk gevaarlijke situatie, zoals bijvoorbeeld een breuk, een brandwonde of een hartinfarct. Als de pijn aanhoudt, gaat het om chronische pijn die zelf ook schadelijke gevolgen kan hebben. Hoewel er vaak sprake is van pijn in het algemeen, zijn er verschillende soorten pijn. Het is belangrijk een onderscheid te maken omdat de behandeling verschillend is.

Nociceptieve pijn Nociceptieve pijn ontstaat als de gevoelszenuwen aangeven dat er weefsels beschadigd werden. Dit is bijvoorbeeld het geval wanneer de huid beschadigd is na een snijwond.

1

Inflammatoire pijn

CHRONISCHE PIJN Bovenstaande afbeelding toont de lichaamsdelen waar het vaakst chronische pijn voorkomt. FOTO: PRIVÉ

Gerichte behandeling helpt pĳn beter te beheersen Bijna drie miljoen Belgen hebben dagelijks te maken met ‘chronische pijn’. Het is evenwel niet evident om een exacte definitie te geven, want pijn kent vele gezichten en talrijke oorzaken. In ieder geval heeft chronische pijn een diepe impact op de levenskwaliteit en het dagelijks functioneren van de patiënt. Arbeidsongeschiktheid, verminderde mobiliteit, slaapstoornissen, angst, beperkte sociale contacten en depressie: het zijn maar enkele mogelijke negatieve gevolgen van ernstige chronische pijn. Ook het kostenplaatje loopt op. De uitgaven voor onder andere de nodige consultaties en behandeling van pijn, maken een aanzienlijk deel uit van de totale kosten van de Belgische gezondheidszorg. Volgens onderzoek van het UZ Gent kosten chronische pijnpatiënten de Belgische gezondheidszorg tot 1,6 miljard euro per jaar. De indirecte kosten voor ons land – onder meer door absenteïsme op het

Inflammatoire pijn is het gevolg van een ontsteking of aantasting van de gewrichten, bijvoorbeeld bij een reumatische ziekte of een ziekte zoals een tandabces. Deze pijn gaat gepaard met zwelling, warmte en roodheid.

2

werk – lopen jaarlijks op tot liefst 11,6 miljard euro. Een efficiënte behandeling van chronische pijn verdient dan ook alle aandacht.

Misverstanden De huidige behandelingen bieden de meest uiteenlopende pijnstillers aan voor zowel lichte, matige als hevige pijnen. Sommige pijnstillers kunnen gecombineerd worden, andere niet. Uit een Europees onderzoek naar de uiteenlopende behandelingsmethoden van artsen bij patiënten met chronische pijn, blijkt dat in de dagelijkse artsenpraktijk meer dan 150 verschillende medicamenteuze behandelingscombinaties toegepast worden. Het probleem hierbij is echter dat gezondheidsspecialisten het niet eens zijn over wat ernstige chronische pijn inhoudt. Onderzoeken om chronische pijn te evalueren, brengen dikwijls weinig of geen weefselschade aan het licht. Dat veroorzaakt misverstanden tussen patienten en artsen, en dat leidt dan weer tot therapeutische impasses.

Drie actiepunten Om deze impasses en onduidelijkheden te vermijden, zijn er drie actiepunten. Eerst en vooral moeten er realistische doelen worden gesteld.Voor een arts is het niet altijd

Hoewel bĳna drie miljoen Belgen dagelĳks te maken hebben met ‘chronische pĳn’ zĳn specialisten het nog niet eens over wat ernstige chronische pĳn precies inhoudt even makkelijk om de impact van chronische pijn bij zijn patiënten in te schatten. Bovendien hebben artsen en patiënten vaak verschillende verwachtingen en objectieven. Het zou een stap vooruit zijn mochten beide partijen het meer eens worden over realistische

doelstellingen. Op die manier kunnen teleurstellingen voorkomen worden. Ten tweede is er nood aan een verhoogde kennis over ernstige chronische pijn om patiënten beter te kunnen behandelen. Een beter begrip van de pijnmechanismen en de farmacologische principes kan de Belgische artsen verder helpen om de pijn van hun patiënten die lijden aan ernstige chronische pijn beter te beoordelen en des te efficiënter te behandelen. Naast deze dimensies is de biopsychosociale aanpak, waarbij de patiënt centraal staat, eveneens een belangrijk element. Afsluitend is het noodzakelijk om een beter evenwicht te vinden tussen een goede pijnstilling en een aanvaardbare tolerantie van bijwerkingen voor de patiënt. Een slechte balans tussen positieve effecten en bijwerkingen van een medicijn leidt al te vaak tot lage therapietrouw en zelfs het stopzetten van de behandeling. BERT VERBEKE [email protected]

Neuropathische pijn Neuropathische pijn is het gevolg van een zenuwletsel waardoor normale prikkels in de hersenen als pijn bestempeld worden of pijn sterker gevoeld wordt dan normaal.Ook normale niet-pijnlijke sensaties kunnen als pijn ervaren worden.

3

Functionele pijn Functionele pijn ontstaat zonder neurologisch of inflammatoir letsel. Voorbeelden zijn een prikkelbare darm of spanningshoofdpijn.

4

Combinatie Vaak is pijn een combinatie van de vier verschillende pijnen. Zo kan bijvoorbeeld kankerpijn zowel inflammatoir als neuropathisch zijn.

5

Een behandeling die gericht is op deze onderliggende pijnmechanismen heeft dan ook meer kans op slagen.

Meer informatie hierover op: http://www.change-pain.be

!

BERT VERBEKE [email protected]


INSPIRATIE

2 REUMA

GETUIGENIS

“Ik werd weer mobiel” Linda* kreeg 20 jaar geleden de diagnose van reumatoïde artritis. Kort daarop startte ze haar behandeling met methotrexaat. Dat bleek een succes, want een jaar later was ze vrij van klachten en mocht ze stoppen met haar medicatie. Tot de ziekte een paar jaar later opnieuw de kop opstak. “Ik startte meteen opnieuw met dezelfde behandeling, maar was toen al zo ver gevorderd dat ik zelfs niet meer kon stappen. Dat was het moment waarop ik een afspraak in mijn ziekenhuis.”

MISVORMING Een typische misvorming bij RA is de zijwaartse afwijking van de vingers. FOTO: PRIVÉ

Nauwelijks verschil

“Neveneffecten behandeling reumatoïde artritis behoren tot verleden” ■ Vraag: Kan reumatoïde artritis efficiënt bestreden worden? ■ Antwoord: Dankzĳ nieuwe ontwikkelingen krĳgen artsen de ziekte veel beter onder controle. Reumatoïde artritis (RA) is een chronische aandoening waarbij het immuunsysteem de kapsels van de gewrichten aanvalt – vooral die van de handen en de voeten. De symptomen van de ziekte zijn ochtendstijfheid, pijn tijdens de nacht en algemene klachten zoals vermoeidheid en een lusteloos gevoel. Laat je de ontsteking zijn gang gaan of behandel je onvoldoende? Dan is de kans groot dat het gewricht na een halfjaar volledig onbruikbaar wordt. Gelukkig bestaan er behandelingen die een wereld van verschil maken voor de patiënt. Dokter Klaas Vandevyvere van het AZ Groeninge vertelt: “Sinds ’87 geldt methotrexaat wereldwijd als de gouden standaard voor de behandeling van RA. Toch verdraagt niet iedereen het product. Bij de mensen voor wie het product wél helpt, verminderen de symptomen en vertraagt het beschadigings-

“Dankzĳ nieuwe ontwikkelingen moeten patiënten met reumatoïde artritis nog slechts eenmaal per maand langs het dagziekenhuis” Dr. Klaas Vandevyvere, Reumatoloog bĳ het AZ Groeninge te Kortrĳk

proces van het gewricht. Toch haken ook die patiënten nog vaak af doordat er afwijkingen ontstaan in het bloed of symptomen zoals mis-

selijkheid en vermoeidheid optreden in de eerste dagen na de inname.Daarnaast zijn er nog patiënten die zich beter voelen en de behan-

VERSCHILLEN TUSSEN MANNEN EN VROUWEN ■ Reumatoïde artritis komt wereldwĳd voor en treft ongeveer één procent van de bevolking. ■ Vrouwen hebben meer kans op de ziekte dan mannen: 3,4/10.000 ten opzichte van 1,4/10.000. ■ Vrouwen lopen het

hoogste risico tussen 30 en 45 jaar. Bĳ mannen manifesteert de ziekte zich meestal vanaf 45 jaar. ■ Reumatoïde artritis verkort de levensduur. Bĳ mannen ligt de levensverwachting 7 jaar lager, bĳ vrouwen 3 jaar.

deling zelf stoppen zonder hun arts te verwittigen. Methotrexaat kon daarom dus wel een alternatief gebruiken.”

Waardige opvolger “Drie jaar geleden verscheen tocilizumab op de markt - een ‘biological’ dat met ingenieuze antilichamen te werk gaat.Als methotrexaat een bommenwerper zou zijn, dan werkt tocilizumab als een doelgerichte laserracket. In tegenstelling tot vorige ‘biologicals’ kan tocilizumab in monotherapie gegeven worden, dus zonder toevoeging van methotrexaat. Een doorbraak dus, en een zegen voor de patiënt. Dit nieuwe product werkt enorm efficiënt en zegt de vervelende bijwerkingen van methotrexaat vaarwel. Bovendien moeten patiënten maar één keer per maand langs het dagziekenhuis. In een dik uur krijgen ze dan een infuus dat hen weer op weg zet – zonder extra geneesmiddelen en met de zekerheid van een zorgeloos ziekteverloop. Voor een dergelijk complexe ziekte is dat een fantastisch resultaat.”

“De dokter raadde me een behandeling aan met tocilizumab. Elke maand ging ik langs het ziekenhuis voor een baxter.De eerste behandeling voelde ik nauwelijks een verschil en vreesde ik dat het resultaat niets spectaculair zou zijn, maar vanaf de tweede baxter ging het helemaal de goede richting uit.”

Enorme opluchting “Ik kon langzaamaan weer stappen, vrij bewegen, flessen opendraaien,… Ik werd weer mobiel en dat voelde als een enorme opluchting. Van nevenwerkingen had ik helemaal geen last. Doordat ik me zo goed voelde, ging ik opnieuw aan het werk: voor en na school sta ik in de kinderopvang. Ik leef weer helemaal onafhankelijk én beter gezind.” *LINDA IS EEN FICTIEVE NAAM, DE GEÏNTERVIEWDE WENSTE ANONIEM TE BLĲVEN.



$E6LAAMSE2EUMALIGAISDEGROOTSTEREUMAPATIÑNTENORGANISATIEIN6LAANDEREN(AARHOOFDDOELALLEMENSENMETREUMAnEENDERWELKE REUMATISCHEAANDOENINGnZOGOEDMOGELIJKTEINFORMERENENDAADWERKELIJKTEHELPEN(ELPONSHELPENWORDLIDVANDE62,%52JAAR 'IFTEN AANDE62,REKNR ZIJNlSCAALAFTREKBAAR-EERINFOOPWWWREUMALIGABE %EN2%5-!).&/$!'ZATERDAG nU AUDITORIUM$IOCESAAN0ASTORAAL#ENTRUMTE-ECHELEN 6ARKENSSTRAAT /NDERWERPDEBESTEBEHANDELINGVANARTRITIS ARTROSE OSTEOPOROSEENJICHTVOLGENSDEHUIDIGEMEDISCHEKENNIS GEBRUIKVANPIJNSTILLERSEN ONTSTEKINGSREMMERS ZINENONZINVANVOEDINGSSUPPLEMENTENENNUTVANWARMTEBIJDEBEHANDELINGVANREUMA 4EGEMOETKOMINGINDEONKOSTEN%52-ÏTMIDDAGMAALTERPLAATSTE%52)NBEGREPENISOMEENUITGEBREIDEDOCUMENTATIEMAP -EERINFOENOFINSCHRIJVENOPHETSECRETARIAATVANDE62,VOOROKTOBER VIATELEFOONU U FAX E MAILOFBRIEF!DRESVANDE62, "LEEKSTRAAT -ECHELEN4ELENFAX% MAILSECRETARIAAT REUMALIGABE

SEPTEMBER 2012 · 9

INSPIRATIE GETUIGENISSEN

INFRAROODSTRALEN ZĲN EEN NATUURLĲKE PIJNSTILLER ■ Vraag: Welke voordelen biedt een behandeling met infraroodstralen? ■ Antwoord: Regelmatige infraroodsessies verlichten de ongemakken van sporters en chronisch zieken.

33 jaar geleden verschenen de eerste infraroodcabines op de markt. Vandaag zijn ze niet meer weg te denken uit het leven van heel wat mensen. Sporters recupereren sneller en zetten zo betere prestaties neer.Mensen met gewrichtspijnen,spierziekten of huidaandoeningen bejubelen de cabine om haar heilzame effect. Een infraroodcabine is geen gewone sauna.Bij een Finse sauna pro-

beer je de omgeving zo warm mogelijk te stoken.Bij een infraroodsauna werken de stralen rechtstreeks in op het lichaam. 55°C is dan al een ideale omgevingstemperatuur.De langegolfinfraroodstralen brengen de microscopisch kleine watermoleculen van de huid in beweging waardoor warmte ontstaat. De lichaamstemperatuur stijgt, je zweet en scheidt tot zeven keer meer afvalstoffen af

dan bij een gewone sauna. Ook de bloedcirculatie wordt geprikkeld en het zuurstofrijke bloed vindt zijn weg naar alle spieren en gewrichten.Elke cel van het lichaam krijgt dus een volledige doorbloeding,waardoor de pijn afneemt. Een therapeutische infraroodcabine geneest niet. Net zoals pijnstil-

lers en cortisonen werkt het pijnstillend. Maar de stralingen zijn een zegen voor de gezondheid en verhogen de levenskwaliteit.

“HEEL WAT DRAAGLĲKER” “Ik lijd aan de ziekte van Bechterew en heb veel ontstekingen in de gewrichten van mijn onderrug en bekken. De kleine opstoten die me vroeger plaagden, verdwenen dankzij mijn infraroodsauna. Met drie of vier sessies per week wordt mijn ziekte heel wat draaglijker.”

Marc Herremans (39), sporter in hart en nieren

“NATUURLĲKE PĲNSTILLER” “Door mijn verlamming speelt mijn rug me vaak parten en heb ik veel spasmen en spierpijn. Zonder mijn infraroodcabine zou ik veel meer pijnstillers en kinesitherapie nodig hebben. Een dagelijkse infraroodsessie houdt mijn spieren soepel en laat me toe mijn training op te drijven. Vooral in de aanloop van een wedstrijd kan ik mijn cabine niet missen. Het is mijn natuurlijke pijnstiller!”

Annelies (39), heeft een reumatische aandoening

“VERLOREN TĲD INHALEN” “Ik kamp al jaren met een zware vorm van migraine. Bij de minste lichaamsbeweging verergeren de klachten. Als jonge zelfstandige moest ik mezelf zes inspuitingen per maand geven. Alleen zo kon ik mijn beroep blijven uitoefenen. Nu ik geregeld in de infraroodcabine zit, heb ik nog maar één inspuiting per maand nodig. Eindelijk krijg ik de kans om mijn verloren tijd in te halen!”

Mieke (32), lijdt aan migraine

SAMEN TEGEN REUMA Health Mate steunt het fonds voor wetenschappelijk Reumaonderzoek

Health Mate® infraroodcabines Uw snelle, natuurlijke remedie tegen spieren gewrichtspijnen www.healthmate.be

33

10 · SEPTEMBER 2012

INSPIRATIE

Vraag: Kan iemand met de ziekte van Crohn of Colitis ulcerosa een normaal leven leiden? Antwoord: “Dat is de bedoeling van de behandeling. We kunnen de symptomen goed bestrijden, maar opstoten en complicaties zijn niet volledig uit te sluiten”, zegt professor Séverine Vermeire.

Leven met een chronische darmaandoening EXPERTISE

LEUVEN

Veel chronische ziektes zijn niet bekend bij het grote publiek. Van de ziekte van Crohn hebt u misschien al iets gehoord, maar wat zegt u de aandoening Colitis ulcerosa? Beide darmaandoeningen hebben min of meer dezelfde symptomen. “Het verschil zit hem in de plaats waar de darm ontstoken is. Bij Colitis ulcerosa beperkt de ontsteking zich tot de dikke darm. De ziekte van Crohn kan overal in het maagdarmstelsel voorkomen, met een voorkeur voor het laatste deel van de dunne darm en de overgang naar de dikke darm”, verduidelijkt professor gastro-enterologische aandoeningen Séverine Vermeire. “De symptomen van beide darmaandoeningen zijn: chronische diarree, bloed- en slijmverlies, hevige krampen, vermoeidheid… Er kunnen ook complicaties optreden, zoals fistels, abcessen en vernauwingen bij de ziekte van Crohn. Bij Colitispatiënten kan er uitzonderlijk een toxisch megacolon ontstaan met als mogelijk gevolg perforatie van de darm en nood aan urgente heelkunde.”

Beschavingsziekte “We weten nog altijd niet wat de exacte oorzaak is. Het is een gevolg van een verstoord afweersysteem tegen de darmbacteriën bij erfelijk voor-

beschikte personen. Het lichaam reageert in feite tegen de eigen darmflora”, zegt dokter Vermeire. “Omdat de ziektes vooral voorkomen in Westerse landen en meer recent ook hun opmars kennen in Azië, beschouwen we ze als beschavingsziektes. Een deel van de oorzaken moet wel iets te maken hebben met onze levensstijl, onze voeding en hoe deze vanaf de producent tot bij de verbruiker komt…”

Het doel is om de patiënten een zo normaal mogelĳk leven te laten leiden. Dat lukt meestal, maar er is nog een lange weg af te leggen De diagnose wordt meestal gesteld tussen 15 en 30 jaar, al zien artsen het aantal kinderpatiënten de laatste jaren toenemen. Wanneer een patient klaagt over aanhoudende diarree (meer dan zes weken) en zeker wanneer er bloed- of slijmverlies aanwezig is, wordt overgegaan tot een darmonderzoek dat uitsluitsel moet geven. De ziektes zijn tot nu toe niet te genezen, maar er zijn wel medicijnen om de symptomen te bestrijden en het darmslijmvlies te genezen. “Als be-

FEITEN EN CIJFERS ■ 3 op 1.000 mensen lĳdt aan de ziekte van Crohn of aan Colitis ulcerosa. Dat betekent dat België minstens 30.000 patiënten met een chronische darmontsteking telt. ■ Colitis ulcerosa komt ongeveer evenveel voor als de ziekte van Crohn. ■ De ziektes komen iets meer voor bĳ vrouwen dan bĳ mannen.

■ In de jaren vijftig overleed nog dertig tot vĳftig procent van de patiënten aan de gevolgen van een zware aanval. Nu is dit minder dan drie procent, omdat de behandeling veel beter is geworden. Meer info over Crohn en colitis ulcerosa vereniging op: http://ccv-vzw.be/

!

PROFIEL

■ Naam: Vermeire ■ Voornaam: Séverine ■ Functie: Professor gastroenteroligische aandoeningen aan de Faculteit Geneeskunde van de KU Leuven

handeling gebruiken we meestal een step-up approach: we beginnen met de 5 ASA-medicijnen, die zeer veilig en efficiënt zijn. Helpen deze niet, dan wordt er dikwijls overgegaan naar cortisone preparaten. Omdat deze veel nevenwerkingen vertonen, kunnen ze slechts tijdelijk worden gegeven. Ze dienen dan ook meestal als opstap naar middelen als Azathioprine en anti-TNF antistoffen”, zegt dokter Vermeire.

Onderzoek Er gebeurt de laatste jaren veel onderzoek naar nieuwe en nog betere medicijnen. Er worden ook grote inspanningen geleverd door de farmaceutische industrie om de gebruiksvriendelijkheid en de veiligheid te optimaliseren. De beschikbare orale medicijnen worden nu in hogere dosis éénmaal per dag toegediend, we proberen daarnaast ziekenhuisopnames te beperken door medicatie in pen-of spuitvorm voor te schrijven waardoor de patiënt minder tijd in het ziekenhuis doorbrengt. Het doel van de behandeling is de patiënten een zo normaal mogelijk leven te laten leiden. Dat lukt voor de meeste patiënten, maar er is nog een lange weg af te leggen. Bij één op vijf patiënten met colitis ulcerosa biedt de medicatie geen soelaas en moeten we toch overgaan tot een operatie. Dan nemen we de dikke darm weg. Bij de ziekte van Crohn loopt het aantal patiënten die ooit een ingreep moet krijgen op tot 70%. Het probleem is hier dat de ziekte altijd kan terugkeren op een andere plaats”, zegt dokter Vermeire. “Er is nood aan nog betere medicijnen om ook deze patienten te kunnen helpen. Gelukkig gebeurt er veel klinisch onderzoek waardoor we in de toekomst patiënten nog beter zullen kunnen behandelen.” KATRIEN DEPOORTER [email protected]

LEVENSSTIJL Eén van de oorzaken van de ziekte van Crohn is onze levensstijl en ongezonde voeding. FOTO: SHUTTERSTOCK

“PATIËNTEN SLUITEN ZICH “Wie de diagnose voor de ziekte van Crohn of Colitis ulcerosa krijgt, ziet zijn leven drastisch veranderen. Veel zaken die ooit vanzelfsprekend waren, zijn dat plots niet meer”, zegt Daniëlle Staes, voorzitster van de Crohn& Colitis ulcerosa patiëntenvereniging. “Patiënten sluiten zich de eerste jaren op. Ze hebben schrik dat ze tijdens uitstapjes niet snel genoeg een toilet zullen vinden. Ook zorgen de ziektes voor dilemma’s: licht je de werkgever in dat je chronisch ziek bent als je gaat solliciteren? Welke studierichting zou je nemen? Zou je wel een reis plan-

SEPTEMBER 2012 · 11 AANDOENING

3 CROHN C ROHN & COLITIS ULCEROSA

GETUIGENIS

Leven met een stoma “Toen ik 12 was, kreeg ik te horen dat ik leed aan de ziekte van Crohn. Van bij het begin verliep de aandoening zeer agressief”, aldus een getuige die liever anoniem wenst te blijven. “De eerste opstoot ging gepaard met hevige buikpijn, twintig keer per dag naar het toilet en een gewichtsverlies van 12 kg in enkele weken tijd. Mijn jeugd is volledig getekend door de ziekte. Slechts drie jaar van mijn middelbare schooltijd heb ik in de klas doorgebracht. De rest van de tijd was ik thuis of in het ziekenhuis. Ik kon nooit uitgaan, had geen vriendje, werd gepest en stilaan geraakte ik in een sociaal isolement.” “Ik ben verpleegkunde beginnen studeren, maar na een jaar heb ik die studies onderbroken omdat de combinatie met mijn ziekte te zwaar was. Intussen had ik mijn toekomstige man leren kennen en een half jaar voor onze trouwdatum was een stoma-operatie niet meer uit te stellen.Mijn man heeft me altijd gesteund en heeft mijn stoma nooit als een probleem ervaren. In het begin had ik het er moeilijk mee, maar na een tijdje zag ik er de voordelen van in: ik kon eindelijk op mijn gemak naar buiten, ik kon op vakantie, shoppen… Dankzij mijn stoma heb ik mijn diploma verpleegkundige gehaald en kon ik aan het werk.”

Zwangerschap

VAAK OP” nen? Niet iedereen kan goed overweg met een chronisch zieke persoon in zijn omgeving. Relaties lopen wel eens op de klippen en we horen van een aantal patiënten dat ze op weinig begrip kunnen rekenen in de familie of op het werk. Ook kinderen krijgen is minder evident, maar niet onmogelijk, mits de nodige hulp van buitenaf. Uiteraard brengt dat extra kosten met zich mee en mensen met een chronische aandoening hebben het financieel al vaak moeilijk.”

Kosten lopen op “Zo is het kostenplaatje voor som-

mige mensen nog verhoogd sinds de overheid de generische geneesmiddelen promoot en het bedrag van terugbetaling daarop baseert. De overheid gaat hier zeer kort door de bocht. Waar de generieken wel dezelfde werkzame stoffen als de merkproducten bevatten, worden deze vaak met andere hulpstoffen geproduceerd wat kan resulteren in minder effect, minder resultaat en meer bijwerkingen. Veel patiënten zijn na minder positieve ervaringen met de generische middelen terug overgeschakeld naar hun origineel medicijn. Hier worden aan de ene kant de patiënten gestraft

aangezien ze in vele gevallen een hoger remgeld moeten betalen voor een uitvoerig klinisch getest medicijn. Aan de andere kant lijdt de farmaceutische industrie onder de prijsdruk, waardoor ze alsmaar minder middelen kan vrijmaken voor onderzoek en ontwikkeling. De inspanningen en steun van de industrie naar de patiëntenvereniging mogen we ook zeker niet vergeten.”

Mont Ventoux “Omdat we merken dat de impact van een chronische darmziekte op iemands leven nog onvoldoende bekend is en we nog te vaak te

maken krijgen met vooroordelen en onbegrip, proberen we Crohn en Colitis Ulcerosa wat meer in de kijker te zetten. Op 22 september rijden en wandelen we daarom met artsen en patiënten de Mont Ventoux op. En in plaats van een volgwagen, zal er een toiletwagen achter ons rijden! We hopen hiermee de overheid, de bedrijven maar ook de man in de straat te kunnen bereiken en aan te tonen dat we tot veel in staat zijn ondanks onze ziekte.”

“Na een paar jaar wilden wij een kindje, net als veel jonge mensen. Uiteraard verliep de zwangerschap moeizaam. Naarmate mijn baby groeide, drukte hij meer op mijn stoma en op het littekenweefsel in mijn buik. Ik ben zes weken te vroeg bevallen omdat de pijn ondraaglijk was. Mijn zoontje heeft twee weken op de afdeling neonatologie gelegen, maar was perfect gezond, ondanks de medicatie die ik tijdens mijn zwangerschap had genomen. Het gaat nu goed met ons, ik heb geen opstoten meer gehad en binnenkort krijgen we er zelfs een tweede kindje bij.”

KATRIEN DEPOORTER

KATRIEN DEPOORTER

[email protected]

[email protected]


NIEUWS

4 ASTMA & COPD

GETUIGENIS

“Artsen kunnen me beter helpen” Els De Caesemaeker ondervond vanop de eerste rij de voordelen van functional imaging. Dankzij de onderzoeken met de nieuwe beeldvormingstechniek staat ze met een geruster gevoel in het leven. “Een deel van mijn linkerlong is verdroogd en onbruikbaar. Dat stond al jaren vast en werd uitgebreid onderzocht, maar geen enkele arts kon zeggen waaraan dat precies lag. Omdat ik in mijn jonge jaren niet stilzat, sprong mijn rechterlong bij. Ik had dus weinig last.”

Functional imaging is zegen voor patiënten met astma en COPD ■ Vraag: Hoe krĳgen artsen en farmaceutische bedrĳven een gedetailleerd beeld van de longen? ■ Antwoord: De nieuwe techniek van functional imaging biedt hen een schat aan informatie. Meer dan honderd jaar geleden lanceerde Röntgen de eerste medische beeldvorming. Met behulp van stralen creëerde hij een afdruk van verschillende lichaamsweefsels. Deze ontdekking leidde tot onderzoek naar betere en preciezere afbeeldingstechnieken. Door de jaren heen ontstonden allerlei scanvormen die bepaalde lichaamsweefsels in kaart brachten. Sinds kort pronkt een nieuwe methode op het lijstje: functional imaging, een zegen voor longpatiënten én farmaceutische bedrijven.

Anatomische reconstructie De basis van functional imaging (FI) bestaat uit een traditionele CT-scan. Die geeft statisch en in twee dimensies de structuur van het orgaan weer. Voeg je aan die afdruk nog een functionele component toe? Dan krijg je een driedimensionaal beeld en spreek je van

functional imaging. Deze methode is uiterst geschikt voor de beeldvorming van longen en bovenste luchtwegen en geeft een anatomische reconstructie van de luchtwegstructuur.

Schat aan informatie Op het 3D-model van de luchtwegen wordt stromingsdynamica toegepast. Dat is een analysetechniek uit de lucht- en ruimtevaart die snelheden en drukprofielen in het model weergeeft. Zo kun je de stromen in de luchtwegen heel precies beschrijven wanneer een patiënt ademhaalt. Waar gaat de lucht naartoe? Wat is de weerstand in elke luchtpijpvertakking?

En hoe bewegen de ingeademde partikels? Artsen krijgen op die manier plots een schat aan informatie. Goed nieuws voor patiënten met astma en COPD (Chronic ob-

Farmaceutische bedrĳven weten veel sneller of hun medicatie werkt of niet en zien meteen ook de reden structive pulmonary disease of ‘rokerslong’). Nooit eerder konden ze

BEELDVORMING IN EEN NOTENDOP

1913

1970

■ Röntgenfoto: de oudste methode van beeldvorming, genoemd naar de ontdekker Wilhelm Conrad Röntgen.

■ Magnetic Resonance Imaging of MRI: gebruikt de methode van kernspinresonantie en brengt inwendige ziekten, orthopedische en neurologische problemen in kaart. ■ PET-scan: vooral nuttig voor neurologie, cardiologie en oncologie. De resultaten geven een beeld van de activiteitsgraad van de cellen in verschillende weefsels.

1969 ■ Computertomografie of CTscan: brengt het bot en andere weefsels uitstekend in beeld.

zo goed geholpen worden. En dat treft, want het aantal mensen met ademhalingsproblemen stijgt. In België lijden liefst 800.000 personen aan COPD en dat aantal zal alleen nog maar stijgen.

“Tot ik acht jaar geleden een dubbele longontsteking opliep die ik maar nipt overleefde. Via radiologische onderzoeken bevestigden de artsen de ontsteking en gaven ze me antibiotica. Wat de foto’s toen nog niet konden aantonen: mijn linkerlong zat vol abcessen. Dat kwam pas later aan het licht. De nieuwe beeldvorming toonde aan dat de medicatie mijn linkerlong niet bereikte.”

Sneller en efficiënter Dankzij FI zien artsen ook precies hoe geïnhaleerde medicatie zich gedraagt. Waar gaat die naartoe en welke invloed heeft ze op de structuur van de luchtwegen? Welke longzones zijn nog functioneel en welke niet meer? Dit is informatie die je met geen enkele andere techniek verkrijgt. Ook voor de ontwikkeling van nieuwe medicatie betekent dit een enorme stap voorwaarts. Farmaceutische bedrijven weten veel sneller of hun medicatie werkt of niet en zien meteen ook de reden. Omdat het bestanddeel niet ter plaatse geraakt, omdat het geen receptor heeft of gewoon omdat het niet goed ontworpen werd. De ontwikkelingstijd krimpt hierdoor aanzienlijk en er zijn veel minder klinische studies nodig. Goed nieuws dus ook voor de sector.

Sneller opsporen “Sinds die diagnose weet ik hoe de vork in de steel zit: mijn linkerlong heeft 16 procent ventilatie, mijn rechter 84 procent. Als ik nu klachten heb, dan kennen de artsen mijn situatie en kunnen ze me helpen.De kans dat die abcessen terugkomen, is heel reeel,maar vandaag kunnen ze veel sneller opgespoord worden en krijg ik een preventieve behandeling.Ik hoef niet meer door een moeilijke periode te gaan en dat is een enorme opluchting.” ROOSJE LOWETTE


[email protected]

SEPTEMVBER 2012 · 13

NIEUWS

“Patiënt staat centraal” Het onderzoek naar en de ontwikkeling van betere behandelingen voor chronische aandoeningen gebeurt steeds vaker vanuit de beleving van de patient zelf. Bij ‘Patient Reported Outcome onderzoek (PRO)’ geeft de patiënt immers zelf aan of een behandeling zijn levenskwaliteit al dan niet verbetert, vertelt Dr. Erik Buntinx. Dr. Erik Buntinx is algemeen directeur en stichter van het Vlaams biofarmaceutisch bedrijf PharmaNeuroBoost, dat PRO gebruikt bij een grootschalige kli-

Dr. Erik Buntinx Psychiater

nische test van een nieuw antidepressivum in de Verenigde Staten en Canada. “We voeren momenteel bij niet minder dan 555 patiënten onderzoek uit naar depressie,een ziekte die chronisch of acuut kan zijn en waarvan de klachten in feite niet objectief te meten zijn”, legt Buntinx, van opleiding psychiater, uit. “Ik merk in mijn eigen praktijk dat het gaat om symptomen die sterk kunnen varieren en niet altijd aan lichamelijke parameters gebonden zijn,net als bij pijn en reuma.”

Bĳ PROonderzoek geeft de patiënt zelf aan of een behandeling zĳn levenskwaliteit verbetert Beter inzicht Het PRO onderzoek gebeurt door middel van een gestructureerd telefonisch interview. “We meten de klachten en de evolutie van de ziekte via ja/nee-vragen of vragen met een schaal. De patiënt kan de-

ze beantwoorden via het toetsenbord van de telefoon. Dit is een volledig geautomatiseerd proces dat tevens een score genereert, gebaseerd op het samenspel van symptomen. Zo krijgen we een totaalbeeld van zowel de ernst van de ziekte als van hoe ze evolueert bij een bepaalde behandeling.”

Impact op dagelijks leven Een belangrijk voordeel van deze methode is dat het welbevinden en de impact van de ziekte op het dagelijks leven kan worden gemeten, wat moeilijker kan in een labo- of doktersonderzoek. “Ik hoor zowel van de overheid, terugbetalers zoals het RIZIV en van de patiënten zelf dat deze hier meer en meer belang aan hechten. Logisch ook, want wat voor een patiënt en zijn familie echt van belang is, is terug een normaal leven te kunnen leiden. Ik ben ervan overtuigd dat inzicht in hoe een behandeling door de patiënt zelf ervaren wordt, tot betere geneesmiddelen zal leiden.”

BARBARA VANDENBUSSCHE [email protected]

KLINISCH ONDERZOEK

De PRO-techniek werd voor het eerst toegepast in de derde fase van het klinisch onderzoek naar antidepressiva in Canada en de VS. In een testperiode van 10 weken wordt de patiënt bevraagd na 1, 2, 3, 4, 6, 8 en 10 weken om te zien of er een verband is tussen de evolutie van de klachten en het geneesmiddel, alsook de mate van verbetering ten opzichte van een ander geneesmiddel. Het oordeel over de werkzaamheid ligt dus niet zozeer meer bij de arts,maar bij de patiënt zelf. Omdat deze niet weet hoe de score wordt berekend,is de objectiviteit meer gegarandeerd. Als er een verslechtering optreedt,is dit meteen duidelijk vanuit wat de patiënt ervaart: de symptomen, het algemeen gevoel van welbevinden, de levenskwaliteit,… Zeker voor de behandeling van ziektes met een risico op chronisch verloop zal deze methode steeds meer worden toegepast, zowel bij de behandeling zelf, als bij de zoektocht naar nieuwe en betere behandelingen.

Wanneer je darmen uit de pas lopen! Het vezelrijke voedingssupplement, dat de darmfunctie reguleert, maar de stoelgang niet forceert.

Isabelle, 32 jaar

Veronique, 27 jaar

Ik heb een laxeermiddel gevonden dat ik de komende maanden met een gerust hart kan innemen.

Ik voelde me helemaal opgeblazen en kon al twee dagen niet meer naar het toilet gaan. En toen kwam Fibrofalk!

Marielle, 56 jaar Ik moest de laatste tijd hard drukken tijdens het toiletbezoek en had daarbij vrij veel pijn. Mijn stoelgang was dan ook erg hard. Fibrofalk, de oplossing!

Bevat voedingsvezels uit ispaghula oftewel psylliumzaad of Plantago Ovata. Het is een plantaardig zwelmiddel dat de darmwerking bevordert door het binden van water. De onverteerbare voedingsvezel verhoogt het 20 zakjes PP: € 10,39 CNK 2836-534 60 zakjes PP: € 28,36 CNK 2836-526

stoelgangvolume en houdt de ontlasting zacht en makkelijk te transporteren.

Fibrofalk voor een betere darmwerking, nu verkrijgbaar in elke apotheek. www.fibrofalk.be 25-2012-BE

14 · SEPTEMBER 2012

INSPIRATIE

AANDOENING

5

“Ik leefde achter een sluier”

CVS

Hilde Deneyer Algemeen directeur van het Vlaams Apotheker Netwerk (VAN)

■ Vraag: Welke impact heeft het Chronisch Vermoeidheidssyndroom (CVS) op je levenskwaliteit? ■ Antwoord: “Na de diagnose verloor ik even voeling met de werkelĳke wereld, maar stilaan ben ik overeind gekrabbeld”, getuigt patiënte Gerda Casier (54).

Nieuwe wind in patiëntenzorg Elke patiënt zo goed mogelijk helpen in een breed gedragen structuur, dat is waar Hilde Deneyer, algemeen directeur van het Vlaams Apotheker Netwerk (VAN) naar streeft. Het gloednieuwe VAN en het proefproject Vitalink maken deze wens ook realiteit.

GETUIGENIS

“Tot 2006 was ik instructeur bij de VDAB. Na de diagnose dat ik aan het Chronisch Vermoeidheidssysteem leed, werd ik werkonbekwaam verklaard en dat ben ik vandaag nog steeds”, aldus Gerda. “Ik had al langer last van spierpijnen en periodes waarin ik oververmoeid was, maar ik wou daar niet aan toegeven. Achteraf gezien ben ik veel te lang doorgegaan. Mijn huisdokter dacht eerst aan een burn-out, pas later volgde de diagnose van CVS. Voor mij was dit moeilijk te accepteren. Ik had een goede baan, een mooi inkomen, een druk sociaal leven,…Plots viel dit allemaal weg. Ik twijfelde aan mezelf en verloor een deel van mijn status en vrijheid. Ik belandde in een parallel universum, precies alsof je uit beeld verwijnt. Ik leefde achter een sluier. Sommige mensen laten je ook vallen, omdat ze niet begrijpen wat je overkomt en omdat velen niet kunnen omgaan met een dergelijke ziekte.”

Focussen op het probleem helpt je niet vooruit. Liever gebruik ik de weinige energie die ik heb om iets constructiefs te doen

Deneyer: “Een jaar geleden startten de Vlaamse beroepsverenigingen van apothekers het VAN. Het nieuwe initiatief ontstond uit de nood om de eerstelijnsgezondheidszorg beter op te volgen. Dat vroeg om een apart netwerk, een samenwerkingsverband tussen de verschillende verenigingen. Zo houdt het de vinger aan de pols van de Vlaamse gezondheidspolitiek.”

Virtuele cloud

LEVEN MET CVS “Dag per dag leven is de belangrijkste boodschap”, zegt CVS-patiënte Gerda Casier. FOTO: PRIVÉ

“De ziekte heeft ingrijpende gevolgen op mijn functioneren. De meest alledaagse dingen kosten moeite: een papiertje oprapen, de kat eten geven, koken, poetsen, de telefoon opnemen… Soms overtref ik mezelf, maar dan betaal ik daar meteen de tol voor. Dan moet ik twee dagen rusten of voel ik me misselijk van uitputting. Ik kamp bovendien ook met een slaapprobleem. Tests wezen uit dat ik in een slaapperiode van 5 uur liefst 165 keer wakker word. Dan geraak je totaal uitgeput.”

leefbaar. Zo helpt energiemanagement me om toch iets te doen, zonder daarbij mijn grenzen te overschrijden. Het komt erop aan om haalbare doelstellingen vast te leggen. Als ik die doelstellingen – hoe beperkt ook - kan verwezenlijken, krijg ik een gevoel van voldoening: ik heb toch iets geklaard.” “Verder doe ik aan yoga en dankzij cognitieve therapie en vooral mindfulness kan ik beter met mijn conditie omgaan. Sinds mijn ziekte leef ik me ook uit in het schrijven van poëzie. Omdat een aantal gedichten gepubliceerd zijn, maak ik me op die manier weer hoorbaar en geef ik mezelf een stem. Maar: dag per dag leven is de belangrijkste boodschap.”

Dag per dag leven

Chaos aanvaarden

“De eerste jaren waren dan ook enorm zwaar, maar langzaamaan ben ik overeind gekrabbeld. Een hele reeks oefeningen en therapieen hebben me daarbij geholpen en maken mijn ziekte weer enigszins

“Het heeft jaren geduurd vooraleer ik de chaos kon aanvaarden. Stukje bij beetje tracht ik alles een plaats te geven. Het is steeds weer zoeken naar een evenwicht. Positief denken helpt mij zeker vooruit en van

Alledaagse dingen

mijn familie krijg ik alle steun. Soms heb ik wel behoefte aan begrip en dan zoek ik contact met lotgenoten. Zij zijn immers de enigen die echt begrijpen wat er aan de hand is. Maar ik heb geleerd dat begrip niet hetzelfde is als steun en dat te veel focussen op het pro-

bleem je geen meter vooruithelpt. Liever gebruik ik de weinige energie die ik heb om iets constructiefs te doen. Zoals een gedicht schrijven. Of dit interview geven.”

Elektronische link BERT VERBEKE [email protected]

GEEN EENDUIDIGE OORZAAK ■ Tot vandaag weet niemand hoe je CVS krĳgt. Uitgebreid wetenschappelĳk onderzoek heeft tot nog toe zeer verschillende gegevens en hypothesen opgeleverd. ■ Sommige onderzoekers en artsen zoeken naar een zuiver lichamelĳke oorzaak, anderen gaan ervan uit dat ook psychische en psychosociale oorzaken meespelen. ■ Hoe dan ook zijn er aanwĳzingen dat virusinfecties en langdurige stress de afweerfuncties van het lichaam kunnen verminderen en dat er een ontregeling kan

In het kader van een betere patiëntenzorg wordt ook met hoge verwachtingen gekeken naar Vitalink. Deneyer: “Minister van Volksgezondheid Jo Vandeurzen wil een soort virtuele cloud aanbieden zodat eerstelijnszorgverstrekkers alle nuttige informatie over een patiënt kunnen delen. Vandaag zit een deel van die informatie bij de huisarts, andere gegevens staan in het systeem van de (huis)apotheker en nog andere data kent alleen de verpleegkundige. Op dit moment is het moeilijk om elkaars informatie over een persoon te raadplegen.”

optreden in de functies van de hypothalamus - dat is de zone in de hersenen verantwoordelĳk voor slaap, eetlust, stemming en seksuele belangstelling. ■ Sommige factoren zoals onder meer vroegere traumatische ervaringen, een overactieve levensstĳl, een perfectionistische persoonlĳkheid lĳken de kans op CVS ook te vergroten. ■ Andere bronnen geloven dat CVS een multifactoriële aandoening is: niet één oorzaak maar een samengaan van verschillende elementen bepalen het ziektebeeld.

“Met het pilootproject Vitalink starten we een medicatieschema, ondersteund door apothekers, artsen en verpleegkundigen. De communicatie tussen die drie spelers gebeurt vandaag enkel via het voorschrift.Maar daarop staat niet altijd de volledige uitleg en dosering,met soms heel vervelende gevolgen. Met Vitalink wordt deze info meteen elektronisch gelinkt en zijn er nauwelijks misverstanden mogelijk.” Op 24 november organiseert VAN de ‘Top van de Vlaamse Apotheker’. Hierop tekent het de krijtlijnen voor de toekomst uit. ROOSJE LOWETTE [email protected]

SEPTEMBER 2012 · 15 AANDOENING

NIEUWS

6 PARKINSON

Martin Zwaenepoel Huisarts en parkinsonpatiënt

“Ik herleef dankzĳ mĳn pompje”

Vloeibaar medicĳn vermindert symptomen parkinson

■ Vraag: Bestaat er een alternatief voor de traditionele orale medicĳnen die worden voorgeschreven bĳ de ziekte van Parkinson? ■ Antwoord: Diepe hersenstimulatie (DBS) vermindert de symptomen bĳ heel wat parkinsonpatiënten. Wie niet in aanmerking komt voor die chirurgische methode kan ook terugvallen op een sonde met een pompje en krĳgt zo een gedoseerd substituut voor dopamine. De ziekte van Parkinson ontstaat door een storing in de verbinding tussen de hersenen en het bewegingsstelsel. De cellen die de neurotransmitter dopamine produceren, sterven geleidelijk af. Dat betekent een tekort aan dopamine en een haperende communicatie tussen ons denken en ons doen. Professor Barbara Pickut van het UZ Antwerpen legt uit. “Niet alleen zijn er minder cellen die dopamine produceren, ook de capaciteit om deze neurotransmitter te stockeren daalt gevoelig. Dat betekent dat het aanbod naar de hersenen afhankelijk is van medicatie die op dat moment in het bloed zit. Een oraal geneesmiddel werkt in het begin uitstekend: de patiënt reageert gepast en zijn symptomen verminderen significant.”

“Een oraal geneesmiddel werkt in het begin uitstekend, maar na gemiddeld vĳf jaar daalt die respons op het geneesmiddel” Prof. Barbara Pickut Kliniekhoofd Neurologie van het UZ Antwerpen

off’. Op andere momenten stijgt de dosis in het bloed van die patiënt dan weer en steken symptomen zoals dyskinesieën (onwillekeurige bewegingen) de kop op. Dat uit zich in grimassen trekken, niet kunnen stilzitten, schoppen met de benen, wringen met de handen, knikken met het hoofd. Allemaal bewegingen die op sociaal vlak een grote handicap vormen. Parkinsonpatienten lijden ook op niet-motorisch vlak: hun stemming wisselt, ze slapen slecht, lijden aan onverklaarbare pijnen en hebben vaak een grote drang om te plassen. Ook die symptomen – hoewel minder gekend – zijn een belangrijk deel van het ziektebeeld.”

Vloeibaar medicijn Sociale handicap “Maar na gemiddeld vijf jaar daalt de respons op het geneesmiddel. Stel dat een patiënt vier keer per dag zijn medicijn neemt, dan zien we net vóór een nieuwe inname dat het effect van het geneesmiddel daalt – de zogenaamde ‘wearing

De hersenen vragen dus om een continue aanvoer van een dopaminerg substituut, en niet met intervallen van een paar uur. Die continuïteit wordt nu verzekerd in de vorm van een vloeibaar medicijn. Via een pompje krijgen patiënten een mix van levodopa en carbido-

pa in een aangepaste dosis. “Op die manier blijft de patiënt gespaard van grote schommelingen in het bloed en verminderen de dyskinesieën aanzienlijk. Sterker: we zien ook dat de motorische complicaties en de neiging tot overbeweeglijkheid bij sommige patiënten daalt. We vermoeden daarom dat er een verandering optreedt in de hersenen zelf. Een patiënt neemt bijvoorbeeld 800 mg levodopa per

dag, maar dat orale geneesmiddel helpt hem niet volledig af van zijn symptomen. Indien diezelfde patiënt levodopa toegediend krijgt via een sonde, dan verminderen de dyskinesieën en functioneert hij naar behoren. Deze behandeling pakt trouwens ook de niet-motorische symptomen aan.”

Maag buitenspel “Dankzij de sonde kun je de dosis op de milliliter afstellen. Is de patient hyperactief? Dan wordt het systeem ingesteld tot het juiste niveau. Bij orale medicatie is dat veel moeilijker omdat de maag ertussen zit. De maaglediging gebeurt soms met vertraging bij parkinsonpatiënten en bovendien niet constant. Daardoor komt de medicatie niet altijd op tijd in de darmen, waar de absorptie gebeurt. De sonde die rechtstreeks in de dunne darm zit, schakelt het effect van de maag uit.” DUO/2012/C3/09-09/16 ROOSJE LOWETTE [email protected]

AANTAL PATIËNTEN BLIJFT STIJGEN ■ Naar schatting 35.000 Belgen lĳden aan de ziekte van Parkinson – dat is ongeveer 1 op 400 mensen. Die cĳfers werden afgeleid uit onderzoeken in Duitsland, Frankrĳk en Nederland. Eigen epidemiologische studies in België ontbreken. ■ De ziekte van Parkinson is een chronische aandoening en kan niet worden genezen. Met de juiste behandeling stĳgt de levenskwaliteit van de patiënt wel.

■ Na de ziekte van Alzheimer is de ziekte van Parkinson de tweede meest voorkomende neurodegeneratieve aandoening. Omwille van de vergrĳzing van de bevolking zal het aantal parkinsonpatiënten blĳven stĳgen. ■ De gemiddelde leeftijd voor de symptomen is 60 jaar. Maar schattingen tonen aan dat ongeveer 10% van de patiënten jonger is dan 45 jaar. Deze jonge groep krĳgt veel minder aandacht van de samenleving.

Als huisarts werkt Martin Zwaenepoel (59) dag in dag uit met patiënten. Tot hij in 2000 zélf patiënt werd en de diagnose van parkinson kreeg. Een akelig gevoel, herinnert hij zich. Maar dankzij de medicijnen via zijn pompje herleeft hij weer. “Parkinson als begrip roept vaak het beeld op van iemand met ongecontroleerde bewegingen. Maar ik vecht vooral tegen de niet-motorische symptomen van de ziekte: vermoeidheid,angst,overmatig zweten en ook andere problemen zoals spierscheuren en nek- en schouderpijn.Toen ik nog niet wist dat ik ziek was, ging ik om raad bij een stresstherapeute.Ze behandelde me en ik nam geneesmiddelen, maar zonder veel resultaat.”

Taboe “Het daverde toen ik in 2000 de diagnose kreeg. De ziekte van Parkinson blijft toch een taboe. Meteen daarop startte ik met orale medicatie, maar daarop reageerde ik heel misselijk. Bovendien was de oppuntstelling van de pillen niet helemaal juist: wanneer ze werkten, kreeg ik neveneffecten. En wanneer ze uitgewerkt waren, zat ik weer met de symptomen. Een straatje zonder eind dus.”

Nieuwe behandeling “In 2009 kwam ik in aanmerking voor een pompje dat continu een vervanger voor dopamine afgeeft. Dat gaf een ongelooflijk verschil. Ik belandde in een nieuwe drive. Plots was ik weer zeker van mijn zaak: ik ontving mijn patiënten in vol vertrouwen, kon zorgeloos sporten,.. Kortom: ik herleefde. Mijn angst voor de nevenwerkingen van orale medicijnen verdween als sneeuw voor de zon. De combinatie van een gepaste medische behandeling met een rustige en liefdevolle omgeving doet wonderen voor mijn gezondheid.”

De Vlaamse Parkinson Liga zet zich als patiëntenvereniging in om mensen die getroffen worden door de Ziekte van Parkinson op te vangen, te begeleiden en hun rechten te verdedigen. Ook willen zij hun leden voldoende informeren over de ziekte en de behandelingsmethoden, en vooral ook het lotgenotencontact stimuleren. Dit gebeurt door de uitgave van hun “PARKINSON MAGAZINE”, dat viermaal per jaar verschijnt en dat een bron is van nuttige informatie; de uitbouw van een regionaal netwerk van zelfhulpgroepen verspreid over geheel Vlaanderen en tenslotte ook de organisatie van de jaarlijkse WERELDDAG PARKINSON, het weekend-aan-zee, info-avonden...

Voor meer inlichtingen:lll#eVg`^chdca^\V#WZ of contacteer Ria Leeman , Voorzitter 013/66 43 50 of via mail [email protected]

12 · XXX

AN ADVERTISING INSERT BY MEDIAPLANET

Het essentiële belang van een betrouwbare verbinding tussen geneeskunde en farmacie

Dr. Falk Pharma ontwikkelt, produceert en verkoopt innovatieve geneesmiddelen voor darmen leverziekten zoals colitis ulcerosa en de ziekte van Crohn. Daarbij beschouwt de onderneming het als haar taak zowel artsen als patiënten te voorzien van neutrale en up-to-date informatie.

23-2012-BE

In België worden de voor u vertrouwde medicijnen door Dr. Falk Pharma Benelux B.V. op de markt gebracht. Wij zien het als onze taak uw vertrouwen te behouden in zowel onze producten als ons bedrijf. Hiertoe ondersteunen wij verschillende initiatieven die binnen de filosofie van ons bedrijf passen, zoals de Crohn en Colitis Ulcerosa Vereniging vzw.

www.drfalkpharma-benelux.eu

Een s n natu elle, u reme rlijke die spier tegen -e gewr ichts n pijne n

SAMEN TEGEN REUMA Health Mate steunt het fonds voor wetenschappelijk Reumaonderzoek

www.cobretti.be

DE BESTE KWALITEIT INFR AROODC ABINES - VAN 1 TOT 5 PERSONEN

Health Mate® infraroodcabines De temperatuur in een Health Mate® infraroodcabine is comfortabel en het effect is groter omdat de infraroodstralen direct op uw lichaam inwerken. U verliest niet alleen gifstoffen, u verbrandt tegelijk ook calorieën. Uw lichaam komt tot rust, uw spieren ontspannen en al na één beurt voelt u zich herboren. Geen wonder dat ook topsporters er graag gebruik van maken.

zonder heilzaam zijn bij tal van ongemakken*: Verzacht spieren gewrichtspijnen zoals fibromyalgie, reuma, artrose. Verlicht nek- en rugklachten. Goed voor hart en bloedvaten. Verbetert de bloeddoorstroming. Vermindert huidproblemen zoals acne, psoriasis, eczeem. Verlicht astma en bronchitis. Vermindert cellulitis. Verbrandt calorieën.

Een Health Mate® infraroodsessie kan bij-

Verbetert uw algemene conditie en weerstand. Vermindert hoofdpijn. Verjaagt stress. Verdrijft afvalstoffen uit uw lichaam. Surf naar www.healthmate.be voor meer getuigenissen, toepassingen en studies. Of bel 03 295 50 25 voor een brochure. Het volledig dealeroverzicht vindt u op www.healthmate.be

33

( )

* Raadpleeg steeds uw arts als u een Health Mate® infraroodcabine wil gebruiken voor medische doeleinden.

ANTWERPEN: Arak Wellness LIER 03 295 50 25 | Schrauwen BRASSCHAAT 03 645 24 79, HERENTALS 014 24 40 20, WILRIJK 03 825 69 81, ZANDHOVEN 03 464 19 16 | Van den Berg HOOGSTRATEN 03 315 75 31 | Sanik GEEL 014 58 86 70 | AquaVision BEERSE 014 35 91 71 | Fonne Smeulders KALMTHOUT 03 62 01 620 | Reborn Wellness SCHOTEN 03 685 44 50 | Alfa MECHELEN 015 27 17 89 | NG Project BALEN 014 73 53 99 | LIMBURG: ‘t Hoveniertje WELLEN 012 74 53 60 | Schrauwen GENK 089 30 86 20 | Varey LOMMEL 011 54 43 69 | Sleurs & Vangompel BOCHOLT 089 46 56 00 | WEST-VLAANDEREN: Spa-Wellness ZWEVEGEM 0477 59 58 13 | Ovalco OOSTKAMP 050 82 75 86 | Spysschaert KNOKKE 050 62 80 44 | Delaere IZEGEM 051 30 11 82 | Wellness La Rose GISTEL 059 27 61 84 | Florisan VEURNE 058 31 53 15 | Vanderhaeghe IEPER 057 21 37 23 | Vermeersch KORTEMARK 051 57 52 08 | Lamo RUISELEDE 051 68 82 53 | Van Raes ROESELARE 051 22 20 15 | DC infrarood RUDDERVOORDE 050 28 07 87 | OOST-VLAANDEREN: Aquatropic MALDEGEM 050 71 93 92 | Aquazure NINOVE 054 50 01 69 | Het Buitenhuis DENDERMONDE 052 25 61 16 | Wellness Decor KRUISHOUTEM 09 383 70 83 | Wida MELSELE 03 336 54 94 | Esento BRAKEL 055 42 76 08 | Esento GENT 055 42 76 08 | Van Poucke ZOTTEGEM 09 360 16 91 | Vepa ZELZATE 09 345 56 25 | Wellness King HAMME 052 85 99 57 | Schrauwen ST-NIKLAAS 03 766 18 17 | VLAAMS-BRABANT: Van Poucke LENNIK 02 582 35 03 | L’air et L’eau BEGIJNENDIJK 016 41 42 66 | Ventimec LEUVEN 016 23 39 74 | Pool+ HAACHT 016 85 09 55 | Runningmate KAMPENHOUT 016 65 05 86 | Van Diest HALLE 02 361 14 16 Volledig dealeroverzicht op www.healthmate.be

CHRONISCH ZIEK EXTRA AANDACHT NODIG

Recommend Documents