ChristenUnie Verkiezingsprogramma

ChristenUnie Verkiezingsprogramma voor de provincie Flevoland 2011-2015

ChristenUnie verkiezingsprogramma 2011-2015 INHOUDSOPGAVE

INLEIDING FLEVOLANDSE CONTEXT MIDDENBESTUUR, OVERHEID en EUROPA JEUGDZORG SOCIAAL BELEID KUNST EN CULTUUR SPORT LANDELIJK GEBIED, LANDBOUW, NATUUR en VISSERIJ WATERBEHEER VEILIGHEID DUURZAAMHEID, LEEFBAARHEID en MILIEU ENERGIE KENNISECONOMIE, ONDERWIJS en TOERISME VERKEER EN VERVOER RUIMTELIJKE ORDENING FINANCIËN en ALGEMEEN BESTUUR KANDIDATENLIJST

Pagina 2

3 5 7 9 10 11 12 13 15 17 18 19 21 23 25 27 29

ChristenUnie verkiezingsprogramma 2011-2015 INLEIDING

Flevoland gaat een bijzondere tijd tegemoet waarin ingrijpende beslissingen genomen moeten worden. Beslissingen die niet alleen te maken hebben met het takenpakket, de omvang en financiële huishouding van het middenbestuur, maar ook beslissingen over de toekomstige inrichting van onze provincie. In dit programma leest u welke keuzes de ChristenUnie maakt en hoe wij hiermee willen bijdragen aan het bestuur van Flevoland. Christelijke politiek - een goede dienst De politiek waar de ChristenUnie voor wil staan, staat in het teken van dienst. Dit geldt voor de wijze waarop politici van de ChristenUnie hun politieke handelen willen invullen. Wij willen God dienen in deze wereld naar het bijbelse dubbelgebod van de liefde: God liefhebben boven alles en de naaste als jezelf. De vertegenwoordigers van de ChristenUnie willen vanuit dit geloof invloed uitoefenen op het bestuur van Flevoland en in de samenleving. We willen dat de overheid de geestelijke en politieke vrijheden waarborgt. Van die vrijheden willen we gebruikmaken om onze christelijke overtuiging in de politiek en in de maatschappij uit te dragen. Een overheid die Gods geboden in praktijk brengt dient het welzijn van de samenleving. Vanuit dit vertrouwen zoeken wij gedreven naar de steun van allen die met ons deze politiek willen steunen en bevorderen. Goed voor de samenleving Vanuit dit uitgangspunt zal De ChristenUnie antwoorden zoeken op de politieke vragen in ons mooie Flevoland. Wij zijn er van overtuigd dat de normen en geboden van God goed zijn voor de samenleving. Daarom hebben wij als doel een politiek te bevorderen waarin de samenleving geregeerd wordt door een overheid die zorgt voor goede wetten en regelgeving, zodat de schepping tot haar recht kan komen, onrecht wordt gekeerd, de zwakken worden geholpen en alles in goede orde toegaat. Dienstbaar De ChristenUnie bedrijft politiek bij een open Bijbel en we willen onze politieke keuzes maken als navolgers van Jezus Christus. Dat leidt tot een politiek van dienstbaarheid aan de samenleving en verdediging van geestelijke en politieke vrijheden, opkomen voor het gezin, voor kwetsbaren, eerbied voor het leven en een keus voor duurzaamheid. Geven Wij geloven dat in de dienst aan God en de dienst aan de naaste iets opbloeit van het goede leven. De mens staat niet op zichzelf en kan niet alles zelf bepalen. Het is juist andersom: mensen komen pas tot bloei wanneer zij zich verantwoordelijk voelen, zorg dragen voor elkaar en respectvol met elkaar omgaan. Vanuit het besef dat mensen in de samenleving aan elkaar gegeven zijn, mogen we samen werken aan een gezond en bloeiend leefklimaat. Betrokken De ChristenUnie wil dat de provincie betrokken is bij onze samenleving. Daarom zetten wij ons in voor een slagvaardig, transparant, open en klantgericht opererend bestuur dat actief de communicatie zoekt met burgers en onze partners (besturen van gemeentes en het waterschap, maatschappelijke instellingen, bedrijfsleven etc.) en hen in een vroeg stadium betrekt bij besluitvormingsprocessen.

Pagina 3

ChristenUnie verkiezingsprogramma 2011-2015 Warm hart De gevolgen van de economische recessie gaan ook Flevoland niet voorbij. De ChristenUnie loopt niet weg voor haar verantwoordelijkheid om ook in moeilijke tijden mee te besturen. Ook niet als er pijnlijke keuzes gemaakt moeten worden. Wij zullen dat steeds met een warm hart voor mens en samenleving doen, omdat het onze overtuiging is dat omzien naar elkaar de basis moet zijn van ons handelen. Wij gaan voor een dienstbare overheid, die betrokken is op de leefomgeving, en voor een bloeiende samenleving waar iedereen kan meedoen! Driedubbele stem! Met uw stem bij de verkiezingen voor Provinciale Staten van Flevoland stemt u voor de toekomst van de provincie waarin u woont en leeft. De leden van Provinciale Staten maken keuzes die van invloed zijn op uw omgeving. Stem daarom op de ChristenUnie! Behalve de samenstelling van Provinciale Staten wordt ook de samenstelling van de Eerste Kamer door uw stem op 2 maart 2011 bepaald. De leden van de Eerste Kamer worden namelijk gekozen door de leden van Provinciale Staten. Ook in de Eerste Kamer wil de ChristenUnie graag een christelijk-sociale bijdrage leveren aan de toekomst van ons land. Stem ook daarom op de ChristenUnie. Op 2 maart 2011 kunt u ook aangeven dat u veel belang hecht aan stabiele christelijke politiek op alle bestuurlijke niveaus. Uw stem op 2 maart telt dus driedubbel!

De ChristenUnie heeft een warm christelijk-sociaal hart voor Flevoland!

Pagina 4

ChristenUnie verkiezingsprogramma 2011-2015 FLEVOLANDSE CONTEXT

In dit programma is vastgelegd welke keuzes de ChristenUnie in Flevoland maakt en voor welke onderwerpen de ChristenUnie-statenleden zich in de periode 2011-2015 in het bijzonder in willen zetten. Als ‘nieuw land’ is het grootste deel van de provincie door mensenhand gevormd; sinds de inpoldering zijn keuzes gemaakt over inrichting van ons landschap, de inrichting van steden en dorpen, de inrichting van onze samenleving. De ontwikkeling van Flevoland is nog niet opgehouden: ook in de komende jaren moeten besluiten genomen worden over de inrichting en het gebruik van onze polders en het perspectief dat wij daarmee aan onze inwoners en bezoekers bieden. Volop ontwikkeling De provincie Flevoland blijft zich in hoog tempo ontwikkelen. De schaalsprong van Almere, Luchthaven Lelystad, de groen-blauwe structuur rond Almere, inrichting Markermeer-IJmeer zijn projecten van nationaal belang en zullen ook in de komende periode veel aandacht van de provincie Flevoland vragen. Hetzelfde geldt voor de ontwikkeling van Noord- en Oost Flevoland, waar extra impulsen nodig zijn voor behoud van leefbaarheid en voorzieningen. . De meerzijdige oriëntatie van Flevoland biedt kansen voor de samenwerking tussen Flevoland en de Veluwe, Zwolle/Kampen en Friesland. Ook andere ontwikkelingen komen op ons af, bijvoorbeeld klimaatverandering, economische ontwikkelingen of schaalvergroting in de landbouw. Ontwikkelingen die om een reactie vragen van de overheid: hoe hier mee om te gaan, hoe te (be)sturen. Groeien in kwaliteit De ChristenUnie heeft een duidelijke visie op de gewenste toekomstige ruimtelijk-economische en sociaal-maatschappelijke ontwikkeling van Flevoland. Wij kiezen voor een economische ontwikkeling die hand in hand gaat met duurzaamheid en sociale rechtvaardigheid. In onze provincie is letterlijk ruimte om knelpunten van buiten Flevoland op te lossen en de ChristenUnie wil ook graag een bijdrage leveren aan het oplossen van problemen op het oude land. Voorwaarde daarbij is wel dat Flevoland de kans krijgt om ook in kwaliteit te groeien! Kwaliteit in de vorm van voorzieningen (onderwijs, zorg, veiligheid), kwaliteit in de vorm van bereikbaarheid (infrastructuur, openbaar vervoer) en kwaliteit in de vorm van vitaliteit (werkgelegenheid, natuurontwikkeling). Dit betekent dat Flevoland afspraken met het Rijk en omringende regio’s maakt op basis van ‘gelijk oversteken’. Voor de relatie met het Rijk betekent dit ook dat de financiering van opgaven geregeld moet zijn voor we tot zaken komen. Voor de relatie met de omringende regio’s betekent dit dat er een gedeelde verantwoordelijkheid gevoeld moet worden voor de ontwikkelingsopgave van Flevoland. Almere Grote projecten spelen een belangrijke rol in de ontwikkeling van Flevoland. Als eerste is dat de schaalsprong van Almere. Een kwantitatieve schaalsprong mag niet los gezien worden van een kwalitatieve schaalsprong. De ChristenUnie zal niet meewerken aan de groei van de stad als niet gelijktijdig ook afspraken over de kwaliteit gemaakt worden. Bij die kwaliteit hoort een goede ontsluiting per spoor en per weg en de ontwikkeling van een groen-blauwe omgeving waarin de stad tot bloei kan komen. Toegevoegde waarde De ontwikkeling van zuid Flevoland kent een grote dynamiek en vraagt veel inzet van het provinciaal bestuur. Meer nog dan het stedelijk gebied vragen ook de dorpen en het landelijk gebied aandacht van de provincie. Daar waar als gevolg van de dynamiek ontwikkelingen rond Almere en Lelystad haast vanzelf lijken te gaan, is voor de andere delen van Flevoland soms een extra zetje nodig om zaken in beweging te krijgen. De provincie kan daarbij -in goed overleg met de betreffende gemeente- een belangrijke rol spelen. Voor de ChristenUnie is de provincie een actief ondersteunende en faciliterende partner. Door de enorme ontwikkelingen in- en rond Almere en Lelystad lijkt het soms alsof de kleinere gemeentes minder aandacht krijgen; de ChristenUnie zet zich in voor een provincie die niet te klein is voor het grote, en niet te groot voor het kleine. De rol en het samenspel met de betreffende gemeente mag dan ook verschillend zijn. Bij dit maatwerk zal de provincie altijd haar toegevoegde waarde voor ogen moeten houden en moeten bewijzen.

Pagina 5

ChristenUnie verkiezingsprogramma 2011-2015 Bestuurlijke structuur De ChristenUnie heeft ook een duidelijke visie op de bestuurlijke structuur. Sinds de oprichting van Flevoland wordt er getornd aan het bestaansrecht van provincies in het algemeen en de positie van Flevoland in het bijzonder. De ChristenUnie wil deze discussie niet voeren vanuit de gedachte dat er bezuinigd moet worden op de kosten van het bestuur (hoewel wij niet tegen efficiencyverbetering van het bestuur zijn), maar wil deze discussie voeren vanuit de vraag welke overheid burgers nodig hebben. Dit vertrekpunt leidt ook tot vragen over het samenspel tussen gemeente, provincie en Rijk. De ChristenUnie kiest ervoor om taken daar neer te leggen waar de burger het meest mee gediend is; voor veel taken (zoals zorg en welzijn) zal dit bij de gemeente zijn. Andere, meer regionale taken als infrastructuur en mobiliteit, economie en natuurontwikkeling horen bij de provincie. Als het voor deze regionale taken aantoonbaar beter is om dat in een andere structuur dan de huidige 12 provincies te doen is dat voor de ChristenUnie bespreekbaar. Op het moment dat de indeling van provincies ter discussie staat wordt voor de ChristenUnie ook de ondeelbaarheid van Flevoland bespreekbaar. In de huidige structuur vormt de ontwikkelingsopgave van het Flevolands grondgebied een belangrijke samenbindende factor voor de zes Flevolandse gemeentes, maar bij een eventuele bestuurlijke herindeling van provincies wil de ChristenUnie per gemeente bezien welke consequenties dit heeft. Immers, we zijn op zoek naar een structuur die optimaal past bij de dienstbare overheid die we willen en moeten zijn.

Pagina 6

ChristenUnie verkiezingsprogramma 2011-2015 MIDDENBESTUUR, OVERHEID en EUROPA

Trends en ontwikkelingen De positie van de overheid in het algemeen, en die van de provincies in het bijzonder, is niet vanzelfsprekend. Met regelmaat wordt nagedacht over efficiencyverbetering van het openbaar bestuur en vaak komt daarbij ook het bestaansrecht van provincies ter discussie. Tegelijkertijd wordt de positie van de regio’s in Europese context belangrijker.

Visie van de ChristenUnie De samenleving wordt niet primair gevormd door overheid of door overheidsbestuurders, maar door de burgers zelf. Zij nemen verantwoordelijkheden, gaan verplichtingen aan en maken de samenleving leefbaar in hun onderlinge relaties. Marktwerking De ChristenUnie is voor marktwerking, maar tegen een 'ieder voor zich'-mentaliteit en scheefgroei. De ChristenUnie is terughoudend in het toestaan van marktwerking in sectoren waar publieke belangen in het geding zijn. Om kapitaal, techniek en ondernemerschap dienstbaar te doen zijn aan de samenleving en aan de schepping horen werknemers, milieu, consumenten en onderwijs voldoende invloed te hebben. In die context laat de overheid de markt zijn werk doen, maar voorkomt dat we in een samenleving komen waarin het recht van de sterkste geldt. De ChristenUnie streeft zo naar sterke sociale verbanden, waarbij de markteconomie ondersteunend is. Kleine overheid Burgers kunnen een beroep doen op de overheid als hun veiligheid of bestaanszekerheid in het geding is. De overheid doet wat de burger zelf niet tot stand kan brengen, terwijl het toch noodzakelijk is voor het goed functioneren van de samenleving. De ChristenUnie kiest dus voor een beperkte overheid, die zich opstelt als bondgenoot van burgers. Een overheid die mensen in moeilijkheden op weg helpt. Daarna komt pas de rol van de overheid als beslisser en afdwinger. Voor Flevoland is de samenwerking met de Randstad-provincies belangrijk. Voor een efficiënte inrichting van het openbaar bestuur is het uitgangspunt dat één bestuurslaag verantwoordelijk is voor de uitvoering van een taak. Basistaken De overheid heeft een aantal basistaken. De ChristenUnie vindt het allereerst belangrijk dat de overheid het recht handhaaft. Verder moet ze opkomen voor de kwetsbaren, zowel bij mens als natuur. Tot slot geeft de overheid kaders en richting aan ontwikkelingen. Omdat de overheid besluiten kan afdwingen worden er hoge eisen gesteld aan overheidshandelen. De ChristenUnie staat voor een overheid die betrouwbaar, transparant en herkenbaar is. Als goed rentmeester gaat de overheid sober en doelmatig met de publieke middelen om. Wij gaan voor een benaderbare overheid, zowel met nieuwe communicatiemiddelen als in persoonlijk contact. De overheid neemt de burger serieus. Een taak kan het beste zo dicht mogelijk bij de burger uitgevoerd worden, en dat betekent dus dat taken die door de gemeente gedaan kunnen worden ook bij de gemeente horen. De beslissing wordt dan dichter bij de plaats genomen waar die ook effect heeft en er kan meer ingespeeld worden op lokale omstandigheden. Daar waar regionale afstemming nodig is komt de provincie in beeld, bijvoorbeeld wanneer sprake is van externe effecten (afwenteling) of een gebrek aan kritische massa (schaalnadelen).

Pagina 7

ChristenUnie verkiezingsprogramma 2011-2015 Middenbestuur De provincie vormt het middenbestuur van Nederland. De provincie zorgt ervoor dat regio en gemeentes steeds de samenwerking zoeken en elkaar niet beconcurreren. De provincie treedt niet in de bevoegdheden van gemeentes en ziet erop toe dat gemeentes onderling elkaars autonomie en zelfstandigheid respecteren. Provincies richten zich op hun kerntaken, waarbij het rapport van de commissie Lodders op hoofdlijnen leidend is. Dit betekent dat de provincie op termijn haar taken op gebied van bijvoorbeeld sociaal beleid, sport en cultuur kan afbouwen en overdragen aan de gemeenten. De provincie heeft een belangrijke taak als gebiedsregisseur. Bij een integrale ontwikkelingsvisie op de regio legt de provincie verbanden tussen het ruimtelijk-economische en sociaal-culturele domein. De provincie heeft een belangrijke taak in het signaleren en agenderen van maatschappelijke vraagstukken, zonder daarbij de rol van de gemeente als uitvoerder over te nemen. Toezicht Verder maken we een einde aan de controle van de controle. Provincies houden toezicht op gemeentes. De provincie neemt in beginsel op het ruimtelijk economisch domein de toezichttaken van het Rijk op gemeentes over. Europa In Europese context nemen regio’s een belangrijke plaats in. Samen met de andere provincies zal Flevoland zich binnen de Europese Unie sterk maken voor de Flevolandse en Nederlandse belangen. In een Europa waar solidariteit en (internationale) cohesie een belangrijke basis voor samenwerking zijn, zal Flevoland een actieve bijdrage leveren aan het bevorderen van die solidariteit en cohesie. Tegelijkertijd mag het als het gaat om de bemoeienis van Europa best wel een ‘tandje minder’. In de afgelopen jaren heeft Flevoland veel gebruik kunnen maken van Europese structuurfondsen. Kansen die er zijn om voor de ontwikkeling van Flevoland gebruik te maken van geld uit Europa worden door Flevoland actief gebruikt, maar het moet geen doel op zich worden. De ChristenUnie zet zich op het thema middenbestuur, overheid en Europa in voor: • Een zichtbare provincie, die actief samenwerkt met de Flevolandse gemeentes en het waterschap, maar ook in staat is om daar waar nodig regie te nemen • Het overdragen van taken die beter door de gemeente uitgevoerd kunnen worden, en zelf ook bereid zijn om rijkstaken over te nemen. In beide gevallen geldt: taak over, dan ook geld over • Het actief informeren en betrekken van burgers, bedrijven en andere belanghebbenden. Dit verwachten we van de provinciale organisatie, maar daar wil de ChristenUnie ook zelf een eigen verantwoordelijkheid in nemen • Het voorkomen dat medewerkers van de provincie onnodig op zondag moeten werken • Het regelmatig evalueren van het eigen functioneren van de provincie, bijvoorbeeld door een bestuurskrachtmeting • Versterking van de samenwerking tussen provincies, bijvoorbeeld thematische samenwerking of op het niveau van landsdelen om een stevige positie in Europa te kunnen innemen

Pagina 8

ChristenUnie verkiezingsprogramma 2011-2015 JEUGDZORG

Trends en ontwikkelingen Ondanks het feit dat kinderen en jongeren opgroeien in een welvarende samenleving en de meeste kinderen gelukkig zijn, hebben we te maken met toenemende problemen onder jongeren. Denk daarbij aan een toename van meldingen van kindermishandeling, gedragsproblemen en een ongezonde levensstijl. Het kabinet is van plan om de jeugdzorg van de provincie naar de gemeentes over te brengen. Visie van de ChristenUnie De zorg voor onze jeugd is allereerst een verantwoordelijkheid van de ouders. Hiervoor is een veilig en gezond opgroeiklimaat nodig. Wanneer ouders het niet alleen redden, dan is extra zorg nodig door een toegankelijke en effectieve jeugdhulpverlening die tijdig, dichtbij en kortdurend moet zijn. Overdracht naar gemeentes Bij overdracht van de jeugdzorg naar gemeentes draagt de provincie ook kennis en ervaring over; de provincie moet bereid zijn om in de overgangsfase de gemeentes te ondersteunen. Voorop staat dat zorgvuldigheid en duidelijkheid vereist is, dat de expertise niet verloren mag gaan en dat extra investeringen van de provincie in de jeugdzorg niet zonder meer afgeroomd mogen worden. Onze bestuurlijke structuurdiscussie mag ons echter niet afleiden van datgene waar het echt om draait: de zorg voor kinderen en ouders. Nu nog bij de provincie Zolang jeugdzorg nog onder de verantwoordelijkheid van de provincie valt, vraagt dit van de provincie een visionaire, inhoudelijke regie en niet alleen het stroomlijnen van processen. Vooral de beleidsterreinen onderwijs, veiligheid, volksgezondheid en zorg zullen onderling en samen met de lokale overheden afgestemd moeten worden om de zorg voor onze jongeren tot een succes te maken. De jeugdzorg draait niet om geld of structuren, maar om kinderen die onze zorg nodig hebben. Toch moet er sprake zijn van een zakelijke relatie tussen de provincie en de partijen uit de zorgketen, waarin afspraken gemaakt worden over beschikbaarheid, kwaliteit en kosten van het zorgaanbod. Voor de aanbieders en de andere betrokkenen is tijdige signalering en snelle beschikbaarheid van zorg belangrijk om te voorkomen dat lichte problematiek uitgroeit tot complexe problemen. Specifiek in Flevoland dient meer aandacht te komen voor het vestigen van landelijk werkende zorginstellingen. Speciaal onderwijs Het speciaal onderwijs en onderwijs aan zorgleerlingen moet zo dicht mogelijk bij huis plaatsvinden. Daarom stimuleert en regisseert de provincie de spreiding en bereikbaarheid van voorzieningen voor speciaal onderwijs. Wij zien nog steeds een toegevoegde waarde in de provinciale regie en willen samen met de gemeentes en schoolbesturen blijven investeren in meer en beter speciaal onderwijs. De ChristenUnie zet zich op het thema jeugdzorg in voor: • Voldoende beschikbaarheid van jeugdzorg • Het vergroten van het aanbod van jeugdzorginstellingen • Het voorkomen van wachtlijsten • Het bevorderen van sterke eerstelijnszorg, zodat door tijdige signalering lichte problematiek niet uitgroeit tot complexe problemen • Een goede en duidelijke verdeling wat door de provincie en de gemeente wordt gedaan en het overdragen van jeugdzorg aan de (samenwerkende) gemeentes • Het inschakelen van de omgeving van het kind bij de hulpverlening, bijvoorbeeld door gebruik te maken van ‘Eigen Kracht Conferenties’ • Extra aandacht voor een geïntegreerd zorgaanbod, elektronisch kinddossier, doorontwikkeling actieprogramma GAAF, voorkomen schooluitval en jeugdwerkeloosheid, aansluiting onderwijs en arbeidsmarkt inzake startkwalificaties en stageplaatsen • Beter waarborgen rechten en plichten van pleegouders

Pagina 9

ChristenUnie verkiezingsprogramma 2011-2015 SOCIAAL BELEID

Trends en ontwikkelingen De provincie heeft geen eigen taken in het sociale domein, maar de ruimtelijk-economische taken van de provincie hebben wel hun effect op de samenleving. De gemeentes zijn primair verantwoordelijk voor het sociaal beleid. De provincie heeft een signalerende, agenderende en stimulerende taak en kan gemeentes bij elkaar brengen om expertise uit te wisselen. Visie van de ChristenUnie Sociaal beleid is er op gericht om alle inwoners mee te laten doen in de samenleving zodat ze meer betrokken zijn bij elkaar én bij de Flevolandse samenleving. Voor de sociale samenhang is het noodzakelijk dat er voorzieningen zijn die goed functioneren. Daarnaast is van belang de mate waarin en de wijze waarop inwoners deelnemen aan maatschappelijke activiteiten en zich betrokken voelen bij en verantwoordelijk zijn voor de woon- en leefomgeving. De aanwezigheid van voorzieningen (zorg, welzijn, cultuur, onderwijs, recreatie) draagt bij aan de kwaliteit van de leefomgeving. Versterking van het voorzieningenniveau blijft nodig. Gemeente eerste aanspreekpunt Omdat het sociale beleid primair de verantwoordelijkheid van de gemeentes is, kan de provincie de verbinding leggen tussen rijksbeleid en gemeentebeleid. De gemeentes zijn op dit gebied in veel gevallen het eerste aanspreekpunt. De provincie heeft een signalerende, agenderende en stimulerende flankerende en monitorende taak en kan gemeentes bij elkaar brengen om expertise uit te wisselen. Rol en keuzes van de provincie De provincie houdt binnen de diverse beleidsterreinen rekening met sociale doelstellingen. Dit betekent dat bijvoorbeeld leefbaarheid wordt betrokken bij keuzes rond openbaar vervoer of dat toegankelijkheid wordt betrokken bij de inrichting van (natuur)gebieden. In Flevoland ligt het accent op participatie, met name de participatie van kwetsbare mensen. Ondersteunende taken voor sociaal beleid zijn geen kerntaak van de provincie en worden in overleg met de gemeenten afgestoten.’ De ChristenUnie wil dat de provincie gemeentes ondersteunt en aanvult bij het versterken van de sociale kwaliteit van de Flevolandse samenleving. Dit kan door de achterblijvende voorzieningen snel op peil te brengen en de kwaliteit ervan te verbeteren. Het Centrum voor Maatschappelijke Ontwikkeling Flevoland (CMO) wordt ingezet om gerichte ondersteuning te geven. Vrijwilligers spelen een belangrijke rol in onze samenleving. Ondersteuning van vrijwilligersorganisaties en deskundigheidsbevordering van vrijwilligers blijven dan ook veel aandacht verdienen van de provincie.

De ChristenUnie zet zich op het thema Sociaal Beleid in voor: • Een beperkte en complementaire opstelling van de provincie; leidend is het beleid van de gemeentes • Integratie van sociaal beleid en andere (gezamenlijke) doelstellingen van provincie en gemeentes, bijvoorbeeld sociaal beleid bij busvervoer (toegankelijkheid) en leefbaarheid van kleine kernen • Blijvende inzet om het voorzieningenaanbod in Flevoland te vergroten • Versterking van het aanbod identiteitsgebonden (zorg)voorzieningen • Bevordering en ondersteuning van vrijwilligerswerk • Het ondersteunen van (inter)provinciaal werkende stichtingen en verenigingen met een sociaalmaatschappelijke doelstelling, zoals de Arme Kant van Flevoland

Pagina 10

ChristenUnie verkiezingsprogramma 2011-2015 KUNST EN CULTUUR

Trends en ontwikkelingen Nieuwe media zorgen ervoor dat we altijd en overal contact hebben met de rest van de wereld. Tegelijk is er een hernieuwde belangstelling voor de eigen historie, omgeving, streektaal en gewoonten. De hoeveelheid vrije tijd die beschikbaar is biedt volop mogelijkheden om deze te verkennen. Visie van de ChristenUnie Kunst en cultuur zijn vensters van onze beschaving. Kunst en cultuur weerspiegelen onze waarden en normen, onze identiteit als mens, als dorp, stad, provincie of land. Het omvat onder meer beeldende kunst, literatuur, podiumkunst, muziek, monumenten, architectuur en landschapsinrichting. Kunst en cultuur zijn niet waardenvrij. Artistieke kwaliteiten zijn een gave van de Schepper en mogen tot Zijn eer worden ontplooid. Kunsten kunnen het leven en de samenleving verrijken, maar ook beschadigen. De ChristenUnie vindt dat kunst die oproept tot discriminatie, geweld, godslastering of onzedelijkheid en daarmee mensen uit elkaar drijft niet met publieke middelen bekostigd mag worden. Cultureel erfgoed De provinciale overheid heeft als kerntaak het behoud van het culturele erfgoed. Daarnaast kan de provincie een bijdrage aan het culturele klimaat in haar provincie leveren door gemeentegrenzen overstijgende culturele activiteiten financieel of anderszins te ondersteunen. Ondanks de jonge ontstaansgeschiedenis van de huidige provincie Flevoland heeft de provincie toch een rijke (cultuur)historie waar we zuinig op moeten zijn. Immers: kennis van onze geschiedenis geeft zicht op de toekomst. Ons gemeenschappelijk verleden als land ontworsteld aan de zee, geeft veel culturele rijkheid. Dit geldt niet alleen voor de zichtbare sporen van ons verleden, maar ook voor geschiedenis die in de ondergrond verborgen is. De provincie beschermt archeologische waarden en maakt deze waar mogelijk toegankelijk of zichtbaar. De ChristenUnie wil de geschiedenis zichtbaar houden; bescherming en het zichtbaar maken van het jonge verleden is een belangrijk speerpunt van het cultuurbeleid. Bibliotheek De ChristenUnie is een sterk voorstander van een bereikbare en betaalbare bibliotheek. Landelijk gezien is er evenwel sprake van een verminderde belangstelling voor de producten van de bibliotheken: de hoeveelheid uitleningen neemt behoorlijk af. Dat betekent dat de bibliotheken zich verder moeten beraden over hun functie voor de samenleving. Wat de ChristenUnie betreft kan dat betekenen dat de bibliotheek zich verder ontwikkelt tot ontmoetingsplek van mensen rondom informatie. Regionale omroep De regionale publieke omroep is belangrijk voor informatievoorziening, en daarmee ook voor het bevorderen van de samenhang binnen Flevoland; de omroep (ver)bindt inwoners van verschillende delen van de provincie met elkaar. De ChristenUnie zet zich op het thema Kunst en Cultuur in voor: • Verbeterde ondersteuning van de bibliotheken • Bij het verlenen van subsidies aan de gemeente wordt cofinanciering verwacht • Blijvende aandacht voor het beschermd dorpsgezicht van Urk (herstel historische havenzicht), het werelderfgoed Schokland (cultuurhistorie) en archeologie. • Het oprichten van een Zuiderzeefonds, waarbinnen provincie, gemeentes en waterschap samenwerken om het cultuurhistorisch erfgoed te behouden en toegankelijk te maken • Realisatie van het zevende landschapskunstwerk in Noordelijk Flevoland • Aandacht voor spreiding en diversiteit inzake de podiumkunsten • Bevorderen van de kwaliteit en toegankelijkheid van de amateurkunst • Vanuit economische invalshoek kijken naar het culturele aanbod en de kansen die dit biedt voor recreatie en toerisme • Bevorderen van contact door jongeren met Kunst en Cultuur

Pagina 11

ChristenUnie verkiezingsprogramma 2011-2015 SPORT

Trends en ontwikkelingen De provincie Flevoland wil de sportiefste provincie van Nederland zijn. In een tijd waarin de levensstijl van met name jongeren voor (te) weinig beweging zorgt is het bevorderen van sport en beweging belangrijk. De provincie kan dit doen door het aanbieden van een goede sportinfrastructuur. Visie van de ChristenUnie Sport is een praktische manier om respectvol met elkaar te leren omgaan. Sport kan een mooie manier zijn om de van God gegeven talenten te ontwikkelen en de volksgezondheid te bevorderen. Rol provincie De provincie kan een stimulerende en faciliterende rol op het terrein van de (breedte)sport en gehandicaptensport hebben. Deze rol komt tot uitdrukking in het samenbrengen van intergemeentelijk beleid. Hierbij gaat het bijv. om het afstemmen van accommodaties (wat komt waar) en het stellen van prioriteiten bij subsidiëring van sportactiviteiten. Voor het faciliteren van de profsport ziet de ChristenUnie geen bijdrage weggelegd voor de provincie. De ChristenUnie wil geen overheidsgeld inzetten bij het (financieel of anderszins) deelnemen aan grootschalige sportevenementen die qua uitstraling het niveau van de provincie overstijgen. Dit is hooguit een taak van de rijksoverheid. Olympisch plan Het Olympisch Plan 2028 beoogt Nederland op een hoger niveau te brengen op het gebied van sport, sportbewustzijn en voorzieningen. Met name het onderdeel voorzieningen is kansrijk voor Flevoland: de ruimte die wij hebben biedt volop kansen voor het realiseren van grootschalige voorzieningen voor zowel de binnen- als buitensport. De ChristenUnie zet zich op het thema Sport in voor: • Het bevorderen van een actieve levensstijl waarin bewegen en sport bijdragen aan het voorkomen van overgewicht • Het samen met de gemeentes actief stimuleren van de gehandicaptensport en waar mogelijk ontwikkelen van accommodaties die ook door gehandicapte sporters gebruikt kunnen worden • Het realiseren van goede recreatieve buitensportvoorzieningen zoals fiets- en wandelpaden, ruiterpaden, skeelerroutes, kanoroutes met faciliteiten en voorzieningen voor de gebruikers

Pagina 12

ChristenUnie verkiezingsprogramma 2011-2015 LANDELIJK GEBIED, LANDBOUW, NATUUR en VISSERIJ

Trends en ontwikkelingen In Flevoland gaat veel aandacht uit naar de ontwikkeling van steden. Het overgrote deel van de provincie bestaat echter uit landelijk gebied, met als belangrijkste gebruiker de agrarische sector. Belangen van het landelijk gebied en steden lijken ook in Flevoland steeds meer op gespannen voet met elkaar te staan. De agrarische sector is volop in ontwikkeling; schaalvergroting, multifunctionaliteit, energieproductie en dierenwelzijn veranderen de bedrijfsvoering en het landschap. Vanuit de samenleving komt er meer en meer belangstelling voor gezonde en regionaal geproduceerde producten. Visie van de ChristenUnie Voor het platteland is de land- en tuinbouw de belangrijkste economische motor en sociale drager voor het platteland. Daarnaast speelt het landelijk gebied een essentiële rol als recreatiegebied en als leefgebied voor allerlei planten en dieren. Gevarieerde natuurgebieden en aantrekkelijke landschappen zijn belangrijk voor de recreatie en om iets te herkennen van de manier waarop God de wereld heeft geschapen. Omgang en beheer De ChristenUnie vindt het belangrijk dat zorgvuldig wordt omgegaan met de inrichting en het beheer van het landelijk gebied. Door een goede inrichting kan gezorgd worden voor een leefbaar platteland waar een goede leefomgeving en voldoende ruimte is voor mensen, planten en dieren. De identiteit van het gebied en de bijbehorende biodiversiteit zijn voor de ChristenUnie leidend bij het maken van afwegingen. Een zorgvuldige omgang hoeft echter niet te betekenen dat er geen veranderingen in het landelijk gebied mogelijk zouden zijn. Zeker in stadsranden en bij de uitbreiding van Almere liggen er maatschappelijke opgaven waarvoor de agrarische functie moet worden opgegeven, maar waar ook de agrarische functie gebruikt kan worden voor stadsboerderijen. Ook hier geldt voor de ChristenUnie dat sprake moet zijn en blijven van een zorgvuldige omgang met bewoners en kwaliteiten van het betreffende gebied. Bewoners worden daarom in een vroeg stadium betrokken bij mogelijke ontwikkelingen. Landbouw De landbouw blijft een belangrijke pijler onder de Flevolandse economie. Voor de bedrijven in de toelevering, productie, verwerking en afzet is een gezonde en sterke landbouw een van belang. De agrarische sector heeft oog voor het belang van duurzaamheid en is bereid een bijdrage te leveren aan een kwalitatief goed beheer van het buitengebied. De provincie zet in op verdieping en verbreding van de landbouw. Om de agrarische sector als (sociaal-economische) drager en hoeder van het landelijk gebied te steunen, investeert de provincie in een economische en ecologische duurzame land- en tuinbouw. De kennisas Dronten –Lelystad van de Agrosience bedrijven moet sterk blijven en de overdracht van de kennis via opleidingen en voorlichting is van groot belang. Er is ook veel kennis ontstaan over duurzame energie in het landelijke gebied Glastuinbouw en intensieve veehouderij De glastuinbouw neemt een belangrijke plaats binnen de agrarische sector in. De provincie stimuleert een duurzaam energiegebruik en voorkoming van lichthinder. De intensieve veehouderij staat voor een grote uitdaging om te voldoen aan de nieuwste eisen op gebied van dierenwelzijn. De ChristenUnie verwacht van ondernemers dat zij aan wettelijke normen voldoen, maar geeft ondernemers daarvoor wel tijd en ruimte. Deze ruimte bestaat ook uit fysieke ruimte door erfvergroting. Voor nieuwe bedrijven geldt dat zij, in aanvulling op de geldende milieuvoorschriften, maximaal één bouwlaag mogen beslaan en er geen sprake kan zijn van nieuwe solitaire bedrijven. Met deze voorschriften is intensieve veehouderij als tweede bedrijfstak op bestaande (gemengde) bedrijven mogelijk. Landschap Wat de inrichting van het landschap betreft vindt de ChristenUnie het belangrijk dat landbouw en natuur waarmogelijk samen optrekken. De aanleg en inrichting van natuurgebieden moet in goed overleg met de huidige bewoners en de betreffende gemeentes plaatsvinden. Dit betekent ook dat de provincie maximaal inzet op de minnelijke verwerving van gronden.

Pagina 13

ChristenUnie verkiezingsprogramma 2011-2015

Nevenactiviteiten Nevenactiviteiten van agrariërs worden door de provincie gestimuleerd. De ChristenUnie geeft prioriteit aan de zorglandbouw, plattelandstoerisme, groene diensten, streekproducten, stadsboerderijen en innovatieve projecten. Hiermee kan een versterking in de relatie tussen stedelijk en landelijk gebied ontstaan. In dat opzicht is er ruimte om meer zelfvoorzienend te zijn, zoals meer agrarische winkels in het stedelijke gebied en participatie van stedelingen in windmolens. De provincie stimuleert het particulier- en agrarisch natuurbeheer, door er een redelijke vergoeding tegenover te stellen. De kwaliteit van het beheer moet daarbij voorop staan. Visserij De visserij en visverwerking zijn belangrijk voor Flevoland en in het bijzonder voor Urk. Verduurzaming van de visserij is vanuit ecologisch en economisch perspectief belangrijk. Daar waar subsidies beschikbaar zijn (bijvoorbeeld binnen de Europese Unie) levert de provincie een passende cofinanciering om de visserijsector duurzaam te versterken. Het is een taak van de provincie om samen met andere overheden de sector te steunen om deze belangrijke economische sector binnen Flevoland overeind te houden. Hierbij wordt samen opgetrokken met de andere visserijgemeentes en de Noordzee-provincies. De ChristenUnie zet zich op het thema Landelijk gebied, landbouw, natuur en visserij in voor: • het betrekken van bewoners, gemeentes en beheerders bij keuzes die gemaakt worden • het bieden van ontwikkelingskansen voor de agrarische sector, waarbij bedrijfseconomisch perspectief hand in hand gaat met de omgevingskwaliteit • verbreding van de agrarische bedrijfsvoering, bijvoorbeeld door bio-vergisting, Warmte-Koude Opslag (WKO), zonne-energie, windenergie • Aantrekkelijke en goed toegankelijke natuurgebieden • Het voortzetten van het natuurlijk akkerrandenbeheer • het aanbieden van een ruim en op de praktijk toegesneden pakket van agrarisch natuurbeheer inclusief passende vergoedingen • het versterken van het agrarisch natuurbeheer langs natuurgebieden • het tegen gaan van verrommeling van het landelijk gebied, onder andere door een goede invulling van de leeg gekomen gebouwen en het voorkomen van reclame-uitingen langs provinciale wegen • behoud van karakteristieke landschapskenmerken, zoals singels rond boerenerven • een actieve lobby in het belang van de visserij, handel en verwerkende industrie

Pagina 14

ChristenUnie verkiezingsprogramma 2011-2015 WATERBEHEER

Trends en ontwikkelingen Leven met water is vanzelfsprekend, in Flevoland nog meer dan elders. Veilig en duurzaam leven met water vraagt voortdurende aandacht en veel geld. Klimaatverandering, bodemdaling en verstedelijking zetten de waterhuishouding onder grote druk. Klimaatverandering merken we o.a. aan een versnelde stijging van de zeespiegel, heviger regenbuien, meer neerslag in de winter en meer verdamping in de zomer. Dit heeft gevolgen voor veiligheid, geeft wateroverlast, maar eveneens watertekort, verdroging. Ook zijn er gevolgen voor de waterkwaliteit. Visie van de ChristenUnie Goed rentmeesterschap en verantwoordelijkheid nemen voor elkaar en voor toekomstige generaties betekent ook op verantwoorde wijze omgaan met het water. Wij willen een veilige en bewoonbare provincie, met dijken die voldoen aan de normen en een goede waterzuivering. Wij streven naar gezonde en veerkrachtige watersystemen en naar een duurzaam gebruik ervan.

Waterschap De eerstverantwoordelijke voor het waterbeheer en de waterkwaliteit is het waterschap Zuiderzeeland. Het waterschap is een democratisch gekozen orgaan en heeft daarom een grote zelfstandigheid. De provincie ziet toe op het functioneren van het waterschap en stelt de doelstellingen voor het waterbeheer vast. De ChristenUnie vindt het belangrijk dat waterschapstaken door een eigen bestuur worden afgewogen. Functie volgt peil Een goed waterbeheer is voor de landbouw van groot belang. Een goede waterkwaliteit gericht op de behoeften van de traditionele gewassen en bijzondere teelten is een voorwaarde voor een hogere opbrengst en een kwaliteitsverbetering van de gewassen. Voorts zijn meer hoogwaardige teelten mogelijk. Het creëren van schone en ecologisch gezonde watersystemen vereist veel aandacht van de provincie en waterschappen. Het automatisme van 'peil volgt functie' wordt vervangen door het streven naar grote peilvakken, waarin het uitgangspunt 'functie volgt peil' geldt. Duurzaam beheer De ChristenUnie streeft naar natuurlijk beheer van water, dat minder afhankelijk is van technische maatregelen. Het opslaan en vasthouden van water is nodig voordat het kan worden afgevoerd. Bij dit beheer kunnen ook terreineigenaren worden ingezet, mits zij hiervoor een reële vergoeding ontvangen. Kaderrichtlijn Water De provincie moet de komende jaren werken aan de uitvoering van de Europese Kaderrichtlijn Water (KRW): de waterkwaliteitsdoelen worden in kaart gebracht en beheerplannen opgesteld. Ambitie is dat het water in 2015, doch uiterlijk 2027, aan de kwaliteitseisen voldoet. De ChristenUnie kiest hier een pragmatische opstelling waarbij (milieu)winst en kosten met elkaar in balans moeten zijn. Dit betekent dat de doelstellingen niet persé in 2015 gerealiseerd hoeven te zijn wanneer daar nu onevenredig veel voor geïnvesteerd moet worden en in die gevallen dus de periode tot 2027 gebruikt kan worden. Buitendijks bouwen De ChristenUnie wil in beginsel terughoudend omgaan met het ontwikkelen van buitendijkse bouwlocaties. Omdat voor de schaalsprong van Almere een goede ontsluiting richting Amsterdam nodig is, is de ChristenUnie voorstander van een verbinding door het IJmeer. Hierbij moet voldoende aandacht gegeven worden aan natuur, recreatie en landschap. De ChristenUnie zal de inpassing kritisch volgen.

Pagina 15

ChristenUnie verkiezingsprogramma 2011-2015 IJssel- en Markermeer De landelijke discussie over het peil in het IJssel- en Markermeer is belangrijk voor Flevoland, evenals de bypass van de IJssel die in de randmeren uitmondt. Omdat deze ontwikkelingen van invloed zijn op het waterbeheer in Flevoland doet de provincie als volwaardig gesprekspartner mee en worden inwoners van Flevoland actief betrokken en geïnformeerd over de plannen. De ChristenUnie zet zich op het thema Waterbeheer in voor: • goede samenwerking tussen provincie, waterschap en gemeente • waterberging volgens het principe: eerst vasthouden en bergen, daarna afvoeren • een belangrijke rol voor water in de ruimtelijke ordening, waarbij elke ontwikkeling de eigen wateropvang dient te regelen • wateropvang daar waar mogelijk combineren met natuurontwikkeling • aanleg van natuurvriendelijke oevers, het verbreden en verdiepen van de provinciale watergangen • De waterketen kan efficiënter en slagvaardiger worden gemaakt door de (afval)waterzuiveringstaak van het waterschap en de rioleringstaak van gemeentes beter op elkaar af te stemmen.

Pagina 16

ChristenUnie verkiezingsprogramma 2011-2015 VEILIGHEID

Trends en ontwikkelingen Een leefbare samenleving vraagt om een sterk normbesef bij overheid, bedrijfsleven en bij burgers. Onverdraagzaamheden en geweld, overlast en onveilige buurten manifesteren zich in de huidige samenleving steeds duidelijker. Ook de provinciale volksvertegenwoordiging moet zich dit aantrekken en kan een coördinerende en zo nodig leidinggevende rol vervullen in het zoeken naar antwoorden op de fundamentele vragen over de oorzaken en mogelijke oplossingen. De samenleving wordt daarbij nadrukkelijk betrokken. De provincie heeft op het terrein van veiligheid vooral een rol bij de fysieke veiligheid: de beperking van risico’s van milieurampen en ongevallen met gevaarlijke stoffen. Hierin werkt de provincie samen met de veiligheidsregio Flevoland.

Visie van de ChristenUnie De ChristenUnie wil zich inzetten voor de bloei van de samenleving. Niemand leeft daarin voor zichzelf, maar iedereen is op elkaar aangewezen. Samen willen we leven in verbondenheid, verantwoordelijkheid en betrokkenheid. Tegengaan gedoogcultuur Geweld, onveiligheid, criminaliteit, onleefbaarheid en verpaupering moeten krachtig worden bestreden. De ChristenUnie wil een bondgenoot zijn van alle burgers en is tegen een gedoogcultuur omdat het voor iedereen van belang is dat er duidelijke regels bestaan die ook gehandhaafd worden. Burgers, bedrijfsleven en maatschappelijke organisaties zullen zich samen eveneens verantwoordelijk moeten weten voor de bevordering van de veiligheid. Risicokaarten Om inzicht te geven in de externe veiligheid van de leefomgeving worden digitale risicokaarten op de provinciale website ter beschikking gesteld. Hiermee kan iedereen de risico’s in de omgeving controleren. Deze risico kaarten worden actueel gehouden. De ChristenUnie zet zich op het thema Veiligheid in voor: • Regelmatige toetsing van het provinciale rampenplan op actualiteit en doeltreffendheid; de provincie coördineert de afstemming van de verschillende rampenplannen • Via internet en ander voorlichtingsmateriaal beschikbaar maken van de risicokaarten • Een steviger rol met duidelijke verantwoordelijkheden voor de Commissaris van de Koningin als portefeuillehouder veiligheid. Provinciale Staten stellen zich op dit terrein actief op, met name waar het gaat om het inwinnen van informatie en het zo nodig corrigerend optreden richting bestuur

Pagina 17

ChristenUnie verkiezingsprogramma 2011-2015 DUURZAAMHEID, LEEFBAARHEID en MILIEU

Trends en ontwikkelingen De verschillende belangen zoals groen, water, wonen, en wegen vragen steeds meer van de beschikbare ruimte. Het wordt steeds belangrijker dat de provincie duidelijke ruimtelijke keuzes maakt. Dit vraagt om integraal en gebiedsgericht werken. De provincie heeft daarbij niet alle kaarten in handen, maar treedt vaak op als overlegpartner of als regisseur in het speelveld met andere partijen. Leefbaarheid en duurzaamheid zijn de sleutelbegrippen van het provinciale milieubeleid. De meest hardnekkige milieuvraagstukken worden aangepakt in het provinciale milieubeleidsplan en daarmee geeft de provincie meteen invulling aan de Europese en nationale wet- en regelgeving. Bijna tachtig procent van de activiteiten is gebaseerd op nationale wetgeving inzake milieubeheer, bodembescherming, geluidshinder en milieugevaarlijke stoffen. Verder geeft de provincie invulling aan de regelgeving van het Rijk voor de luchtkwaliteit, bouwstoffen en vuurwerk en aan de verplichtingen die voortvloeien uit de Europese richtlijnen inzake lucht, water en grondwater. Visie van de ChristenUnie De ChristenUnie hecht bijzondere waarde aan een duurzame leefomgeving. Wij willen als goede rentmeesters op een verantwoorde en dus duurzame manier omgaan met de schepping. Dat bepaalt onze keuzes op terreinen als gezondheid, natuur, energie en klimaat, maar ook op het gebied van afval, mobiliteit en bebouwing. De economische crisis is hét moment om een omslag te maken. Het gaat er daarbij niet om dat het allemaal ‘minder’ moet, maar ‘beter’ kan. Het is winstgevend als ondernemers zich bij innovaties en investeringen laten leiden door duurzame waarden. Het provinciale milieubeleid van de ChristenUnie staat in het teken van de Bijbelse opdracht om te bouwen en te bewaren. Wij zijn geen exploitanten van de wereld, maar beheren deze in het besef dat we haar door geven aan onze kinderen. Voorbeeldfunctie De provincie heeft een voorbeeldfunctie voor wat betreft duurzaamheid. Dit betekent dat de provincie zelf actief moet werken aan haar eigen presteren. Dit kan bijvoorbeeld door bij de aanleg van wegen gebruik te maken van LED-verlichting op zonne-energie en de provinciale voer- en vaartuigen gebruik te laten maken van biobrandstof. Op milieugebied is het belangrijk dat er goede communicatie is tussen degenen die wetten en voorschriften opstellen en de uitvoerders. Om te voorkomen dat betrokken instanties langs elkaar heen werken pleit de ChristenUnie voor integrale provinciale omgevingsplannen, waarin streekplannen, waterhuishoudingplannen en milieubeleidsplannen in elkaar worden geschoven. De ChristenUnie zet zich op het thema Duurzaamheid en milieu in voor: • Een voorbeeldrol voor de provincie en de provinciale organisatie op het gebied van duurzaamheid • Meer en betere voorlichting, gericht op bewustzijn en het vergroten van het maatschappelijk draagvlak voor duurzaamheid • Verankering van duurzaamheid in de afzonderlijke provinciale beleidsterreinen • Het ondersteunen van lokale klimaatinitiatieven • Het bevorderen van energiebesparing bij burgers en bedrijven • Duurzaamheid, leefbaarheid, natuur en milieu niet meer afzonderlijk benaderen, maar in samenhang integreren in andere provinciale beleidsterreinen • Een onderzoek naar de mogelijkheden van een windmolenpark langs de Markerwaarddijk Lelystad-Enkhuizen

Pagina 18

ChristenUnie verkiezingsprogramma 2011-2015 ENERGIE

Trends en ontwikkelingen Onze huidige (fossiele) energiebronnen zullen steeds minder kunnen voorzien in de stijgende wereldvraag naar betaalbare energie. Dit leidt tot prijsstijgingen, recessies, armoede, sociale onrust en geopolitieke spanningen. Daarnaast draagt onze huidige energiemix bij aan een versterkte klimaatverandering met grote ecologische en economische schade. Onderzoek toont aan dat omvangrijke energiebesparing rendabel is en een versnelde omschakeling naar volledig hernieuwbare energie technisch mogelijk is. De uitdaging is om de juiste maatschappelijke en economische voorwaarden voor deze omslag te creëren die veel van ons land zal vergen, maar ook belangrijke opbrengsten biedt door ontkoppeling van de olieprijs, verbetering van onze internationale concurrentiepositie, nieuwe innovatieve werkgelegenheid en een gezonder leefmilieu. Visie van de ChristenUnie Nederland heeft nieuwe energie nodig; voor de komende decennia zal de energieproductie uit nietfossiele brandstoffen daarin een belangrijke rol spelen. De ruimte die Flevoland heeft biedt kansen voor energieproductie. In Flevoland is ook in ander opzicht veel ruimte: er zijn volop mogelijkheden om nieuwe concepten van duurzaamheid en energiebesparing te proberen. Onderzoek en innovaties naar nieuwe vormen van energieproductie kunnen daarom in Flevoland plaatsvinden. Zelfvoorzienend In Flevoland is veel potentie op het gebied van de productie van duurzame energie. Het is van belang ook meer aandacht te geven aan de consumptie van deze energie binnen huishoudens en bedrijven in Flevoland. Ook in dat opzicht liggen er goede kansen om zelfvoorzienend te zijn. Een mooi voorbeeld is het warmtesysteem in Polderwijk in Zeewolde, waarbij de woonwijk van warmte wordt voorzien met behulp van het biogas van een lokaal agrarisch bedrijf. Windenergie In de huidige omstandigheden levert windenergie een groot aandeel in de productie van energie. Hoewel windturbines inmiddels bij het landschap van Flevoland horen is de verrommeling van het landschap door het grote aantal molens ook een ondermijning van het maatschappelijk draagvlak voor nieuwe energie. De ChristenUnie wil daarom het beleid van saneren en opschalen voortzetten: nieuwe molens worden alleen geplaatst wanneer gelijktijdig oudere turbines worden verwijderd. De realisatie van de nieuwe parken in de zuidlob (Zeewolde) en in de Noordoostpolder vallen onder een overgangsregeling en hebben niet te maken met deze voorwaarde. Windmolenpark Noordoostpolder Het windmolenpark in de Noordoostpolder roept veel verzet op. Met name de bevolking van Urk keert zich tegen de gekozen locatie en de omvang van het park. De plannen hebben hierdoor ook grote impact op de Urker gemeenschap. De ChristenUnie onderschrijft het uitgangspunt dat het concentreren van molens in een windpark beter is dan het toestaan van solitaire molens verspreid over het grondgebied van de gemeente Noordoostpolder, maar vindt het gelijktijdig ongewenst dat een (ander) deel van de bevolking onevenredig met de zichtbare effecten geconfronteerd wordt en het beschermde dorpsgezicht van Urk mogelijk wordt aangetast. Omdat het hier om een rijksproject gaat, is de invloed van de provincie beperkt. De ChristenUnie wil zich daarom inzetten voor het aanpassen van de plannen op zodanige wijze dat het park gerealiseerd kan worden en gelijktijdig voldoende rekening gehouden wordt met de belangen van de gemeenschap van Urk en daarmee ook voor Urk voldoende draagvlak krijgt. Een aanpassing van de plannen vraagt bereidheid van alle betrokken partijen om met elkaar in overleg te gaan. Het gedeeltelijk elders realiseren van het park hoort voor de ChristenUnie tot de mogelijkheden. De provincie Flevoland dient actief mee te werken aan het vinden en realiseren van een voor alle partijen acceptabele oplossing.

Pagina 19

ChristenUnie verkiezingsprogramma 2011-2015 Andere energiebronnen Het beleid van de provincie Flevoland dient, meer dan nu het geval is, ook in te spelen op andere vormen van duurzame energie. Het aandeel duurzaam geproduceerde energie moet in Flevoland in 2020 (exclusief transport) hoger of gelijk zijn aan de hoeveelheid energie die we zelf gebruiken. De toepassing van bio-energie, zonne-energie, warmte-koude opslag (wko) en andere innovatieve toepassingen spelen daarbij een steeds belangrijker rol. De provincie initieert en coördineert de totstandkoming van een duurzaam energiebedrijf (of meerdere energiebedrijven). Kernenergie De ChristenUnie ziet geen toekomst voor kernenergie en wil daarom ook geen kerncentrale in Flevoland. De ChristenUnie zet zich op het thema Energie in voor: • 100% duurzaam geproduceerde energie in 2020 • De oprichting van een duurzaam energiebedrijf en de mogelijkheid voor burgers om hierin te participeren • Voortzetting van het beleid van saneren en opschalen voor nieuwe windmolens • Aanpassing van de plannen voor het windpark Noordoostpolder • Energiebesparing door de provincie, bijvoorbeeld in provinciale gebouwen, verlichting van provinciale wegen en het openbaar vervoer • een verantwoord evenwicht tussen ecologie en economie • Stimuleren om de jeugd in contact te brengen met vormen van duurzame energie (educatie)

Pagina 20

ChristenUnie verkiezingsprogramma 2011-2015 KENNISECONOMIE, ONDERWIJS en TOERISME

Trends en ontwikkelingen Hoe de economische ontwikkelingen in de komende jaren zullen zijn, valt nu nog onmogelijk te voorspellen. De recessie die de wereld sinds 2008 in haar greep heeft, gaat ook aan Flevoland niet voorbij. Naast bedreigingen zoals afnemende bedrijvigheid en toenemende werkloosheid, biedt deze situatie ook kansen om tot een duurzamere economie te komen. Mede door de toegenomen scholingsgraad van de beroepsbevolking en de stijging van de kosten van arbeid wordt de Nederlandse economie steeds meer een kenniseconomie. De omslag naar kenniseconomie leidt tot een verschuiving van industriële bedrijvigheid naar dienstverlening. Visie van de ChristenUnie Economische ontwikkeling mag geen doel op zich zijn en heeft gevolgen voor het ruimtegebruik, voor de infrastructuur, woningbouw en voor zaken als mens en milieu (rentmeesterschap). Economie staat in dienst van gerechtigheid, solidariteit, duurzaamheid en menselijk welzijn; waarbij economische prestaties evenwichtiger en met een breder welvaartsbegrip dan het BNP uitgedrukt moeten worden. Economie moet daarom altijd in samenhang met andere beleidsvelden beoordeeld worden. Het christelijk-sociale denken gaat uit van een brede verantwoordelijkheid. De mens leeft niet voor zichzelf. Sociale rechtvaardigheid en zorg voor de Schepping zijn kernwaarden voor de ChristenUnie. Deze normen strekken zich uit over ons leven als burger, consument, werknemer, werkgever, ondernemer. Bedrijven met toekomst ondernemen menswaardig en milieubewust en zijn het vertrouwen van hun klanten waard. Vestigingsklimaat Ondernemers stellen hoge eisen aan het vestigingsklimaat. Een belangrijk element daarin is de fysieke en digitale bereikbaarheid van de locatie. Infrastructuur, openbaar vervoer en de beschikbaarheid van snelle communicatie-infrastructuur zijn randvoorwaarden waaraan de provincie een bijdrage levert. Nieuwe bedrijventerreinen Aanleg van nieuwe bedrijventerreinen vindt plaats volgens toepassing van de SER-ladder: intensief ruimtegebruik, duurzaam bouwen, parkmanagement en het opknappen van verouderde bedrijventerreinen zijn daarbij belangrijke criteria. Als gebiedsregisseur plant de provincie de hoeveelheid en segmentering van bedrijventerreinen. Gebiedspromotie ondersteunt het acquisitiebeleid van de gemeentes. Ontwikkelingsmaatschappij In de afgelopen jaren heeft de Ontwikkelings Maatschappij Flevoland (OMFL) haar waarde bewezen in het bevorderen van innovatie en ontwikkeling, investeringsbevordering en marketing van Flevoland. De ChristenUnie is voorstander van het continueren van de huidige taken van de ontwikkelingsmaatschappij en sluit op voorhand taakverruiming niet uit. Voor de toekomst is het belangrijk dat de ontwikkelingsmaatschappij zich meer verankert in de Flevolandse samenleving, bijvoorbeeld door ook de gemeentes deel te laten nemen. Ontwikkeling Noord-Flevoland De provincie helpt de gemeente Noordoostpolder en Urk in de verdere economische ontwikkeling. Veranderingen in het gebied (zoals een afname van de werkgelegenheid in de agrarische sector) maken een nieuwe economische impuls noodzakelijk. De ChristenUnie kiest daarbij voor een dubbele inzet: versterking van visserij en landbouw, maar ook ruimte voor nieuwe economische activiteiten.

Pagina 21

ChristenUnie verkiezingsprogramma 2011-2015 Duurzame economische groei De meest duurzame stap die in Flevoland op het gebied van economie en onderwijs gemaakt kan worden is het vergroten van de werkgelegenheid. Zowel autonome ontwikkelingen als ook de schaalsprong Almere vragen om een versnelde groei van werkgelegenheid. De ChristenUnie wil daarom blijven investeren in het aantrekken van meer bedrijven en groei van het bestaande bedrijfsleven. De provincie en de gemeentes versterken elkaar door samenwerking in het economisch beleid. Meedoen Werk biedt mensen de mogelijkheid hun talenten te ontplooien. Het biedt zingeving en draagt bij aan de opbouw van een samenleving. Vanuit het christelijk-sociaal perspectief werkt de ChristenUnie naar een samenleving waarin iedereen kan meedoen. Meedoen in de vorm van zorgtaken of betaald werk, vrijwilligerswerk of andere maatschappelijke participatie. Werkeloosheid blijft een aandachtspunt. Vooral de jonge, de allochtone en de langdurig werklozen verdienen bijzondere aandacht ook door middel van gebruik van provinciale fondsen. Beroepsonderwijs Met de komst van de hogeschool Windesheim in Almere en Lelystad heeft het onderwijsaanbod een enorme impuls gekregen. De provincie zal de komende jaren betrokken blijven bij de verdere ontwikkeling van de hogeschool. De ROC’s worden gestimuleerd hun onderwijsportfolio verder uit te bouwen. In de bestuurlijke contacten met onderwijsinstellingen wordt ook de kwaliteit van het onderwijs en de aansluiting tussen onderwijs en arbeidsmarkt besproken. Recreatie en Toerisme Toerisme is een belangrijke economische pijler, ook voor het platteland. De provincie stimuleert het agrotoerisme. Beleving van het landelijk gebied is niet alleen van belang voor toeristen, maar ook voor recreatie door eigen inwoners. De aanleg van een goed netwerk van fiets- wandel- en ruiterpaden met een goede bewegwijzering draagt zeker bij aan de aantrekkelijkheid van het landelijk gebied. Voor de realisatie en het onderhoud zoekt de provincie samenwerking met gemeentes, waterschap en terreinbeheerders. Samen met de gemeentes en de omringende provincies wordt de recreatieve potentie van de randmeren verder ontwikkeld. Hierbij moet evenwicht blijven tussen recreatieve voorzieningen en de ontwikkeling van natuur en milieu. Ook moet er voldoende recreatief openbaar terrein blijven langs de randmeren. Toeristische informatievoorziening is in de eerste plaats een zaak van het bedrijfsleven en de gemeentes, maar in de rol van initiator en regisseur kan de provincie de samenwerking tussen partijen bevorderen. De ChristenUnie zet zich op het thema Kenniseconomie, onderwijs en toerisme in voor: • Een gezonde en vitale economie, waarin de provincie actief bijdraagt aan optimalisering van het vestigingsklimaat • Het verhogen van de werkgelegenheidsgraad door het aantrekken van meer bedrijvigheid • De regelingen op het gebied van MKB toegankelijker en eenvoudiger maken, waarbij succesvol ondernemen door provinciale invloeden niet geremd maar beloond wordt. • Regionale planning en afstemming van bedrijventerreinen • Het stimuleren van duurzame innovaties • Het aantrekken en/of creëren van landelijk werkende instellingen en grootschalige voorzieningen • Het opzetten en uitbouwen van een kenniscentrum Visserij • Het voorkomen en afschaffen van tegenstrijdige regels • Het waar mogelijk gunnen van opdrachten door de provincie aan bedrijven die in Flevoland gevestigd zijn • Verder versterken van de aandacht voor watergerichte bedrijvigheid (jachthavens en buitendijkse overslag) • Bevorderen van de ontwikkeling van het luchthavengerichte bedrijventerrein (OMALA)

Pagina 22

ChristenUnie verkiezingsprogramma 2011-2015 VERKEER EN VERVOER

Trends en ontwikkelingen De vraag naar infrastructuur en mobiliteit neemt nog steeds toe. Het ontbreken van goede verbindingen met het westen en midden van het land is een omvangrijk probleem. Visie van de ChristenUnie Verbetering van de ontsluiting van onze provincie is een voorwaarde voor verdere groei. Ook de bereikbaarheid binnen de provincie moet verder worden verbeterd. Asfalt alleen zal dat niet oplossen, ook het uitbreiden en verbeteren van openbaar vervoer is noodzakelijk. Naast bereikbaarheid spelen hierbij voor de ChristenUnie drie criteria een rol: veiligheid, duurzaamheid en leefbaarheid. Meer asfalt en spoor Aanleg van nieuwe infrastructuur is noodzakelijk om files op te lossen en de groei van het wegverkeer op te vangen. Bij de schaalsprong Almere hoort voor de ChristenUnie ook een nieuwe weg/spoorverbinding met Amsterdam. Onder voorwaarde van een zorgvuldige landschappelijke inpassing is de ChristenUnie daarom voorstander van een nieuwe verbinding door het IJmeer. De capaciteit van andere, bestaande infrastructuur moet worden vergroot. In het bijzonder denkt de ChristenUnie hierbij aan de spoorlijn Almere-Amsterdam/Schiphol en de wegverbinding A6-A1. Binnen Flevoland zijn de N23, N50 en Gooiseweg belangrijke verbindingen die de komende jaren moeten worden uitgebreid. Meer openbaar vervoer De komst van de Hanzelijn betekent een flinke uitbreiding van het openbaar vervoer. De capaciteit van de bestaande verbindingen richting Amsterdam, het Gooi en Utrecht/Amersfoort moet op korte termijn worden vergroot. De ChristenUnie is voorstander van een rechtstreekse spoorverbinding Almere-UtrechtBreda. De provincie stimuleert het gebruik van OV en richt zich op uitbreiding en kwaliteitsverbetering van het bestaande net. In kleine kernen en in het landelijk gebied is vraaggericht OV beschikbaar. In overleg met reizigersorganisaties wordt blijvend geïnvesteerd in de kwaliteit van streekvervoer. Tariefdifferentiatie binnen het openbaar vervoer is mogelijk om het gebruik door doelgroepen of op bepaalde tijden te bevorderen. Luchthaven Lelystad De ChristenUnie is geen tegenstander van de uitbreiding van de luchthaven Lelystad, maar vindt wel dat een uitbreiding aan voorwaarden moet voldoen. Zo moeten de infrastructuur en het openbaar vervoer om en naar het vliegveld verbeterd worden, moet de uitbreiding met substantiële groei van werkgelegenheid gepaard gaan en mogen er geen nachtvluchten plaatsvinden. Uiteraard vindt groei van de luchthaven plaats binnen de afspraken van de planologische kernbeslissing. Van de directie van de luchthaven wordt verwacht dat voor de ontwikkeling gebruik gemaakt wordt van de modernste technieken op gebied van veiligheid en het voorkomen van overlast. Overlast moet tot een minimum beperkt worden door niet over stedelijke gebieden te vliegen. Er dient snel luchtverkeersleiding te komen. Verbinding naar het noorden Hoewel op dit moment de plannen voor de Zuiderzeelijn weer in de ijskast staan, blijft de ChristenUnie voorstander van hoogwaardig openbaar vervoer tussen Lelystad, Emmeloord en het noorden van het land. Zolang dit niet met een railverbinding gerealiseerd zal worden, kan een innovatieve busverbinding (superbus) een prima alternatief zijn. Verbetering van de OV-aansluitingen vanaf Almere en Zeewolde richting het Gooi en Utrecht is noodzakelijk. Verkeersveiligheid Bij inrichting en beheer van provinciale wegen speelt verkeersveiligheid een belangrijke rol. Gevaarlijke situaties worden aangepakt en maatregelen worden genomen om aanrijdingen met wild tegen te gaan. Buiten de bebouwde kom wordt –indien mogelijk- dynamische wegmarkering ingezet, waarmee de verlichting wordt afgestemd op de situatie en het verkeersaanbod.

Pagina 23

ChristenUnie verkiezingsprogramma 2011-2015 Mobiliteit De provincie stimuleert waar nodig alternatieven voor (het alleengebruik van) de auto: openbaar vervoer, carpoolen en de fiets. De aanlag van transferia wordt gestimuleerd. De provincie moet zich blijven inspannen om in Lelystad of Dronten een goede P+R voorziening te realiseren, waardoor ook inwoners uit Noordoostpolder of Urk eenvoudig op de trein kunnen overstappen. Goederenvervoer Om milieu en wegennet niet onnodig te belasten moet het transport via het spoor en het water worden bevorderd. Daarom stimuleert de provincie dan ook de ontwikkeling van regionale overslagcentra, multimodale transportcentra en combiterminals. De mogelijkheden die daartoe bij Lelystad, Almere of Urk worden gezien, moeten zeker worden benut. De ChristenUnie zet zich op het thema Verkeer en vervoer in voor: • Het verbeteren van de verkeersveiligheid, bijvoorbeeld door het scheiden van verkeersstromen, aanpakken van onveilige situaties, • Het verbeteren van de kwaliteit van het openbaar vervoer, onder andere door de sociale veiligheid bij haltes te vergroten en een onafhankelijke klachtenregistratie • Een goede openbaar-vervoer verbinding tussen Lelystad, Emmeloord en het noorden van het land • Stimuleren van het gebruik van de fiets • Goed bereikbare en veilige transferia voor (OV-)fiets, bus en auto • Het aanleggen van oplaadpunten voor elektrisch rijden • Meer aandacht voor het verminderen van geluidhinder langs provinciale wegen • Aanleg en verbetering van wegverbindingen op de trajecten N23 Alkmaar-Lelystad-Zwolle, Gooiseweg/Nijkerkseweg, N50 Emmeloord-Kampen • Aanpakken van de knelpunten bij Roggebotsluis

Pagina 24

ChristenUnie verkiezingsprogramma 2011-2015 RUIMTELIJKE ORDENING

Trends en ontwikkelingen Nederland is een dichtbevolkt, klein land en loopt soms letterlijk tegen grenzen aan. Flevoland is de provincie die hiervoor oplossingen in huis heeft, maar niet tegen elke prijs. De provincie krijgt vanuit het Rijk meer taken op het gebied van de ruimtelijke ordening. Visie van de ChristenUnie God heeft de mens de schepping toevertrouwd, daarom moeten we de aarde als rentmeester op een verantwoorde wijze ontwikkelen en beheren. Bij het invullen en beheren van de ruimte moet rekening gehouden worden met de identiteit en diversiteit van het gebied. In alle ruimtelijke plannen moet een verantwoord gebruik van de ruimte en een eerlijke en transparante weging van alle belangen voorop staan. Ruimtelijk beleid komt interactief met tijdige en ruime inbreng van gemeentes, instellingen, burgers en andere belanghebbenden tot stand. Rol van de provincie Het zwaartepunt van het ruimtelijk beleid ligt bij de provincies. De provincie moet die rol op een zelfbewuste en sterk regisserende manier invullen. De provincie zorgt ervoor dat regio en gemeentes steeds de samenwerking opzoeken en elkaar niet beconcurreren. Bij het doorlopen van processen aangaande ruimtelijke ontwikkelingen, dient meer dan alleen het democratische proces gevolgd te worden. Met alle betrokkenen dient goed afgestemd te worden, om tot een goede afweging te komen. De ChristenUnie wil geen tegenstelling tussen stad, natuur en platteland. Helaas ontstaat soms het idee dat stad en landelijk gebied elkaars tegenpolen zijn; de ChristenUnie realiseert zich dat beide elkaar nodig hebben en dat het belangrijk is tot een goede verwevenheid te komen zodat stad en landelijk gebied elkaar kunnen versterken! Landelijk gebied en natuurontwikkeling Flevoland is oorspronkelijk aangelegd om plaats te bieden aan de landbouw. Hoe deze zich in positieve zin heeft ontwikkeld is inmiddels wereldwijd bekend. De ChristenUnie wil dan ook deze identiteit versterken. Waar dat mogelijke is kunnen natuurwaarden ingebracht worden in het bestaande cultuurlandschap. De boer als landschapsbeheerder weet daar als geen ander mee om te gaan. Een passende ondersteuning en vergoeding zijn dan op hun plaats. Oostvaarderswold De ontwikkeling van het Oostvaarderswold is een forse ingreep in het agrarisch gebruik van ZuidFlevoland. Dit neemt niet weg dat de ChristenUnie de ontwikkeling van natuur in de nabijheid van Almere en Lelystad belangrijk vindt. De aanleg van deze verbindingszone tussen Oostvaardersplassen en Horsterwold biedt nieuwe kwaliteiten (natuur, recreatie) die nu nog onvoldoende aanwezig zijn en daarmee het gebied aantrekkelijker maken. Nu het kabinet heeft voorgesteld dat er geen nieuwe gebieden meer mogen worden aangekocht is aanpassing van de plannen voor het OostvaardersWold noodzakelijk. De ChristenUnie wil dat bewoners betrokken worden en dat het plan zodanig ontwikkeld wordt dat de betrokken agrariërs een rol in het beheer kunnen krijgen. Energieproductie Bij de ontwikkeling van het Markermeer/IJmeer dient verder gekeken te worden dan alleen natuur; de ChristenUnie denkt dat ook innovatieve vormen van energieproductie hier een plaats moeten krijgen. Zuyderzeerand De gebiedsontwikkeling Zuyderzeerand op de grens van de gemeente Noordoostpolder kan een impuls aan de regionale economie en leefbaarheid geven. De ChristenUnie onderschrijft de noodzaak van zo’n impuls en ziet daarin de realisatie van een vaarverbinding gecombineerd met woningbouw, natuurontwikkeling en bedrijvigheid als een kansrijk perspectief.

Pagina 25

ChristenUnie verkiezingsprogramma 2011-2015 Kleine kernen Voorzieningen dienen afgestemd te worden op ontwikkeling van de kernen. Kleinschalige uitbreidingen van kleinere kernen in de provincie moeten in het kader van de vitaliteit en de leefbaarheid gerealiseerd kunnen worden. Alleen groei van grotere kernen als de bijbehorende voorzieningen ook gebouwd worden. Bij herinrichting eerst kiezen voor inbreiding en daarna pas uitbreiding. De ChristenUnie zet zich op het thema Ruimtelijke ordening in voor: • Meer aandacht voor kwaliteit en leefbaarheid • Samenwerking tussen stedelijke- en landelijke delen van de provincie: geen tegenstelling! • Een ontwikkeling van het Markermeer/IJmeer die hand in hand gaat met het opwekken van duurzame energie • Voorzieningenniveau afstemmen op de ontwikkeling van de kernen • Geprofessionaliseerde agrarische natuurverenigingen een grotere rol toekennen in beheer van het landschap dan de huidige natuurbeheerders. • Nieuwe ontwikkelingen in de Zuyderzeerand en deze trekker laten zijn voor nieuwe economische impulsen

Pagina 26

ChristenUnie verkiezingsprogramma 2011-2015 FINANCIËN en ALGEMEEN BESTUUR

Trends en ontwikkelingen De provinciale inkomsten en uitgaven staan – mede door de economische crisis - onder grote druk. De komende jaren wordt vanuit het Provinciefonds minder bijgedragen aan de provincies. Tegelijkertijd komen er ook nieuwe ontwikkelingen op de provincie af.

Visie van de ChristenUnie De ChristenUnie vindt dat de provincie moet blijven beschikken over een eigen robuust belastinggebied omdat dit een voorwaarde is voor het goed functioneren van een democratisch gekozen bestuur. Provinciefonds Uit onderzoek van de Raad voor de Financiële Verhoudingen blijkt dat de provincie Flevoland structureel over minder middelen beschikt dan andere provincies en dat tegelijkertijd meer geld nodig is voor de ontwikkelingen die nog in Flevoland (moeten) plaatsvinden. De ChristenUnie verwacht van het Rijk dat aan deze ongelijkheid een einde gemaakt wordt. Voor de schaalsprong Almere zijn extra rijksmiddelen nodig; ook hier moet het Rijk over de brug komen. Treasury Het aantrekken of het beleggen door de provincie van financiële middelen dient bij banken plaats te vinden die maximale zekerheid garanderen. De provincie dient daarbij ook kritisch te zijn op activiteiten van deze bankinstellingen. Lastendruk en efficiency De provincie moet zich erg terughoudend opstellen waar het gaat om het verhogen van de lastendruk voor de inwoners. Efficiëntieverbetering moet een voortdurend proces zijn. Om een sluitende begroting te verkrijgen werkt de ChristenUnie volgens de volgende stappen:

1. Welke besparing door efficiency verbetering is mogelijk 2. Wat behoort tot de kerntaken van de provincie en welke taken niet (meer) 3. Welke voornemens kunnen worden uitgesteld / geschrapt en wat zijn consequenties 4. Welke taken kunnen afgestoten worden en wat zijn de consequenties voor de inwoners 5. Welke taken / tarieven zijn kosten dekkend of kunnen kosten dekkend gemaakt worden 6. Op welke wijze kunnen wij de lasten voor de burgers zo laag mogelijk houden Motorrijtuigenbelasting De opcenten op de Motorrijtuigen belasting mogen geen sluitpost van de begroting vormen waarmee naar believen tekorten kunnen worden gedekt. De ChristenUnie wil bij aanvang van de nieuwe staten- en collegeperiode de manier van omgang met de motorrijtuigenbelasting in beleidsuitgangspunten vaststellen. Begroting De (meerjaren)begroting zal jaarlijks sluitend moeten zijn. De begroting dient materieel in evenwicht te zijn, zowel bij de structurele gelden als bij de ‘eenmalige’ gelden. Helderheid moet gegeven zijn over het ‘meerjarenperspectief’, waarbij gemaakte keuzes in beginsel als taakstellend moeten worden beschouwd. Structurele lasten moeten met ‘structurele middelen’ worden gefinancierd. De ChristenUnie geeft veel aandacht aan de lange termijn aspecten van de begroting, zoals goede planning van onderhoudbudgetten en degelijke investeringsramingen. Even belangrijk is het benoemen en beheren van risico’s; de ChristenUnie verwacht daarom een actief risicomanagement. In beleidsnota’s moet helder worden vastgelegd wat de bedoeling is van provinciale financiële ondersteuning en welke effecten van de subsidies verwacht worden.

Pagina 27

ChristenUnie verkiezingsprogramma 2011-2015 Vriendschapsband Ontwikkelingshulp en buitenlands beleid horen niet tot de taken van de provincie. Dit betekent dat financiële hulp bij rampen ook niet met provinciale middelen gegeven wordt. Uitzonderingen kunnen gemaakt worden door hulpinitiatieven uit de Flevolandse samenleving financieel te ondersteunen. De vriendschapsband met Dmitrov moet periodiek geëvalueerd worden. De contacten van de provincie met Dmitrov moeten er op gericht zijn maatschappelijke projecten door Flevolandse instellingen in Dmitrov mogelijk te maken. De ChristenUnie zet zich op het thema Financiën en Algemeen Bestuur in voor: • Een sluitende (meerjaren) begroting die materieel in evenwicht is • Een terughoudend beleid ten aanzien van lastenverhoging • Bij nieuw beleid eerst ruimte zoeken in oud beleid, voordat structureel extra middelen beschikbaar worden gesteld • Een inzichtelijke begroting (informatiewaarde en leesbaarheid) voor burger en Provinciale Staten • Het benoemen van heldere en na te rekenen (kern)doelen in de begroting • Taken die in eigen beheer kunnen worden gedaan ook zelf uitvoeren • Het vooraf vaststellen van te verwachten effecten bij subsidieverstrekking, alsmede een ‘exitstrategie’ bij project- of startsubsidies • Het driejaarlijks herijken van structurele subsidies op nut en noodzaak voor de samenleving

Pagina 28

ChristenUnie verkiezingsprogramma 2011-2015 KANDIDATENLIJST

Voor de uitvoering van dit programma zijn in de periode 2011-2015 beschikbaar:

1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. 13. 14. 15. 16. 17. 18. 19. 20. 21. 22. 23. 24. 25. 26. 27. 28. 29. 30.

Roelof Siepel Freek Brouwer Jan-Eric Geersing Lloyd Ferdinand Kees Tadema Jan van Dijk Frederike Dittmar Bert van der Vegte Johannes Koffeman Tamara Strating Jan Otter Henriëtte van Keulen Dittie Hoekstra Hetty van den Hout Johannes van den Berg Tinette Kruiger Leen van Loossen Elly van Wageningen Gertjan Oosterhuis Roelie Bosch Albert Kok Titia Bron Marianne Witteveen Andries Poppe Siebe de Graaf Marcel Benard Klaas Quist Ans Slings Thijs van Daalen Ben Visser

Dronten Urk Emmeloord Almere Almere Lelystad Emmeloord Dronten Urk Zeewolde Almere Emmeloord Urk Almere Emmeloord Lelystad Urk Lelystad Zeewolde Almere Lelystad Zeewolde Dronten Nagele Dronten Almere Tollebeek Lelystad Zeewolde Urk

Pagina 29