Checkup. met AZ Sint-Maarten. Screening dikke darmkanker 2-3. Screening dikke darmkanker. 4-5 Zorgherschikking dienst psychiatrie

up Check met AZ Sint-Maarten

Informatie voor zorgverstrekkers uit de regio  maart 2014



2-3 Screening dikke darmkanker

  

4 -5 Zorgherschikking dienst psychiatrie 6-7 Kwaliteitsopvolging 8-9 Praktijkcasus: Acuut abdomen



10 Update & planning nieuwbouwziekenhuis



10 Pluim voor cultuursensitieve zorg



11 Collega-artsen delen ervaringen accreditatie



en verder Even voorstellen Agenda Wetenschappelijke publicaties

Screening dikke darmkanker

A

CMYK Grijs = 0 - 0 - 0 - 45

Screening dikke darmkanker Bevolkingsonderzoek leidt tot meer coloscopies

Werd een coloscopie (dikke darmonderzoek) vroeger voornamelijk uitgevoerd op basis van klachten van de patiënt, sinds kort gebeurt dit ook op basis van een positieve faeces occult bloedtest. Vanaf oktober 2013 vormt deze test onderdeel van een bevolkingsonderzoek naar dikke darmkanker. Daarin roept de Vlaamse overheid inwoners vanaf 56 jaar op voor een screening. Bij een positieve test wordt een coloscopie uitgevoerd. Dankzij deze manier van screenen wordt dikke darmkanker in een vroegtijdig stadium opgespoord. Het AZ Sint-Maarten merkt een duidelijke toename in het aantal coloscopies en zet extra middelen en mankracht in om aan de gestegen vraag te voldoen.

kanker op basis van een FOB, resulteerde in Vlaanderen in een pilootproject dat liep van 2007 tot 2010 in de provincie Antwerpen. Uit dit pilootproject kwam de immunochemical kwantitatieve test als beste naar voor. Hij is gebaseerd op specifiek menselijke hemoglobine, vereist geen dieet maatregelen vooraf, en er is voldoende aan één staalname. Na grondige analyse bleek dat een derde van de Vlamingen tot de doelgroep be-

Belang van screening

familiale belasting (zoals FAP en HNPCC)

Kanker is over het algemeen nog altijd de

buiten beschouwing; voor hen is specifie-

belangrijkste doodsoorzaak. In 2008 wer-

ke genetische screening wenselijk.

leeftijd van 50 tot 74 jaar! Om budgettaire

Nieuwe methode

daarom de screening pas te starten vanaf

den er in de hele wereld ongeveer 1,2 miljoen diagnoses van dikke darmkanker gesteld. Bij mannen is het de derde belangrijkste kanker na prostaatkanker en longkanker; bij vrouwen zelfs de tweede belangrijkste, na borstkanker. In 2008 stierven er 608.700 mensen aan dikke darmkanker, oftewel 8% van de globale kankersterfte. In België weerhouden we, volgens de meest recente cijfers van 2010, 9.293 nieuwe diagnoses per jaar (waarvan 5.340 in Vlaanderen). Datzelfde jaar stierven er ook maar liefst 2.930 patiënten (waarvan 1.776 Vlamingen). De gemiddelde leeftijd bij diagnose bedraagt

hoort, d.w.z. 1,9 miljoen mensen in de redenen besliste minister Vandeurzen

Voor screening van de dikke darm werd

56 jaar (en eventueel later nog uit te brei-

vroeger vooral gebruik gemaakt van het

den).

rectale toucher oftewel PPA en bloedanalyse (bloedarmoede door ijzertekort,…). Dit gebeurde bovendien vooral op basis van klachten van een patiënt. Sinds de introductie van een bevolkingsonderzoek door de Vlaamse overheid vanaf oktober 2013, gebruiken we nu de faeces occult bloed-test (FOB genaamd), de coloscopie

Bevolkingsonderzoek in de praktijk Al deze mensen uit de doelgroep kregen of krijgen tussen oktober 2013 en december 2015 een brief in de bus met vraag tot deelname. In deze brief zit ook alle informatie over de test en de nodige instructies

of soms ook de virtuele coloscopie.

voor staalafname (met potje en al meege-

Preventie

er sprake is van occult bloed in de stoel-

leverd). Indien de test “positief” is, dus als

In het kader van preventie lijkt er een be-

gang, wordt zowel de patiënt als de huis-

perkte rol voor voeding weggelegd te zijn.

arts hiervan op de hoogte gebracht. De

De recente aanbevelingen inzake gema-

huisarts dient de patiënt vervolgens door

tigde inname van rood vlees zijn hierin ze-

te verwijzen voor een totale coloscopie. Bij

ker nuttig. Ook het dagelijks gebruik van

een negatieve test zal de patiënt na twee

aspirine in lage dosis zou mogelijks een

jaar een nieuwe uitnodiging in de bus ont-

coloscopies.

beschermend effect kunnen hebben. Hier-

vangen.

aan zijn echter risico’s verbonden, waar-

Naast het verwerken van deze gegevens

De grote troef van een screening is het feit

door het gebruik nog steeds niet algemeen

is er ook een ‘quality control programme’

aanvaard is.

voor de verrichte coloscopies, alsook een

70 jaar bij de man en 72 jaar bij de vrouw. In ons ziekenhuis kunnen we globaal stellen dat er jaarlijks zo’n 120 nieuwe diagnoses zijn. Dit cijfer is de laatste jaren licht toegenomen, maar is vooral te verklaren door de globale toename van het aantal

dat er voor dikke darmkanker een “ideaal” model bestaat: een poliep evolueert naar een kanker op verloop van 8 à 10 jaar, dus een aanvaardbare evolutie om in te grijpen. Hiermee laten we wel de patiënten met een hoog risico, omwille van sterke 2

Pilootproject bevolkingsscreening Een decreet van de Europese Commissie (in 2003) om te screenen naar dikke darm-

detectie van de interval kankers (vaak gemiste poliepen bij een voorgaand onderzoek).

Op basis van het pilootproject werd een participatiegraad van 40-60% vooropgesteld. Hierbij zou bij ongeveer 5% van de patiënten een positieve test weerhouden worden. Aansluitende totale coloscopie biedt bij 90% van de patiënten een verklaring voor deze positieve test. Van deze 90% heeft 50% van de patiënten poliepen in de darm, die gelukkig tijdens de coloscopie onmiddellijk verwijderd kunnen worden. Bij 4% is er echter reeds sprake van een darmkanker; in deze gevallen is meestal een bijkomende heelkundige interventie noodzakelijk.

Coloscopies in het AZ Sint-Maarten Simulaties tonen aan dat er ongeveer anderhalf tot twee extra coloscopies per week/ per gastro-enteroloog noodzakelijk zijn. Voor de dienst inwendige ziekten betekent dit 10 screeningen per week erbij, wat klopt met onze ervaring tot heden. Daarom werd, in nauw overleg met het operatiekwartier en het dagziekenhuis, extra tijd voorzien om de wachttijden tot een minimum te beperken (maximaal vier weken). In de praktijk wil dit zeggen dat de meeste gastro-enterologen meer coloscopies dan gastroscopies verrichten. Iets wat een tiental jaar geleden nog totaal omgekeerd was. Dit alles doen we met één duidelijk doel: een daling van de incidentie en mortaliteit van dikke darmkanker in ons ziekenhuis en in Vlaanderen.

Contact dr. Michel Ferrante Diensthoofd inwendige ziekten Eenheidsverantwoordelijke gastro-enterologie tel. 015 40 95 36

3

A Z Sint-Maarten hervormt dienst psychiatrie

Minder wachtlijsten en een snellere behandeling

In januari dit jaar werden de PAAZ-afdelingen van de campussen Rooienberg en Zwartzustersvest samengevoegd tot één grote PAAZ-afdeling, op campus Zwartzustersvest. Via deze hervorming worden wachtlijsten beperkt en kan het AZ SintMaarten patiënten vlotter en efficiënter behandelen. Wat is er precies veranderd? Om een kwalitatieve patiëntenzorg te kunnen blijven garanderen heeft de dienst psychiatrie begin 2014 een zorgherschikking doorgevoerd. De wijzigingen hebben betrekking op de hospitalisatie van psychiatrische patiënten, dagtherapie, raadpleging & liaison en de dienstverlening op spoed.

Hospitalisatie: nieuwe PAAZ Om de beschikbare bedden zo goed mogelijk te kunnen benutten zijn de PAAZafdelingen van campus Rooienberg te Duffel en Zwartzustersvest te Mechelen samengevoegd tot één PAAZ-afdeling op Campus Zwartzustersvest. De afdeling biedt plaats aan 62 patiënten. Dankzij deze herstructurering wordt vermeden dat er wachtlijsten zijn op de ene

4

campus en beschikbare bedden op de andere campus. Daarnaast werkt het AZ Sint-Maarten op deze manier aan de integratie naar het nieuwbouwziekenhuis toe.

Gefaseerde aanpak Op de nieuwe PAAZ kan het AZ SintMaarten de patiënt een meer gestructureerde behandeling bieden. Elke opname heeft een dubbel doel: crisisopvang, observatie, diagnose- en indicatiestelling enerzijds, en behandeling anderzijds. In een eerste fase komen alle patiënten in de observatiegroep (gemiddeld een tweetal weken) terecht. Hier kunnen zij tot rust komen en worden zij grondig geobserveerd. Op het einde van deze eerste fase stelt het team samen met de patiënt en diens omgeving een behandelplan op. In een tweede fase volgt dan de behandeling. Dr. Isabelle Van Hecke, medischdiensthoofd psychiatrie: “Deze behandeling kan plaatsvinden binnen ons ziekenhuis of, indien nodig, elders in een gespecialiseerde setting. Binnen het AZ Sint-Maarten kunnen we patiënten via een kortdurende opname op de PAAZ behandelen. Patiënten komen dan in de behandelgroep en verblijven daar gemiddeld een maand. Een opname in één van onze dagcentra of poliklinische nazorg behoort ook tot de mogelijkheden.”

Multi-disciplinaire samenwerking Het psychiatrisch team bestaat uit vijf artsen (dr. Herman Dom, dr. Frank Maes, dr. Ingrid Nijs, dr. Karolien Peleman en dr. Isabelle Van Hecke). Zij werken nauw samen met een multidisciplinair team dat

bestaat uit verpleegkundigen, psychologen, een bewegingstherapeut, creatief therapeuten, een systeemtherapeut en sociaal werkers. “Ons multidisciplinair team biedt hoofdzakelijk individuele begeleiding en een zorg op maat van de patiënt. Zo werken we samen aan een herstel van het lichamelijk, psychisch en sociaal functioneren”, aldus dr. Isabelle Van Hecke.

Dagtherapie Het Zorgtraject en Levanter worden ondergebracht op campus Rooienberg, de andere twee dagtherapiegroepen blijven op campus Zwartzustersvest. Om de herschikking van PAAZ-bedden mogelijk te maken was het nodig één van de dagtherapiegroepen (het Zorgtraject) van campus Zwartzustersvest te verhuizen naar campus Rooienberg te Duffel. Het Zorgtraject is gericht op volwassenen met terugkerend middelenmisbruik (alcohol en/of medicatie). Dr. Herman Haezaert is hier behandelend arts. Ook al heeft het Psychiatrisch Centrum Sint-Norbertus ook een uitgebreid aanbod aan dagtherapie, - met name Arkel - biedt zij geen dag-aanbod rond middelenmisbruik aan. Gaat het AZ Sint-Maarten op deze manier de concurrentie aan? Integendeel, we zien hier een kans voor samenwerking tussen het Psychiatrisch Centrum en het AZ Sint-Maarten.

De andere twee dagbehandelingsgroepen (de Psychotherapiegroep en Sociorevagroep) blijven op campus Zwartzustersvest. Dr. Herman Haezaert is hier de behandelend arts van de psychotherapiegroep en dr. Herman Dom neemt de Socio-revagroep voor zijn rekening. De psychosomatische dagbehandeling (Levanter) is ongewijzigd op campus Rooienberg, met dr. Frank Maes als behandelend arts.

Liaison & raadpleging De liaisonfunctie wordt uiteraard verder ingevuld op de drie campussen. Eén psychiater is verantwoordelijk voor de liaison op de Mechelse campussen (dr. Ingrid Nijs) en één voor de liaison op de Duffelse campus: dr. Herman Haezaert.

Er blijft dus voldoende activiteit op de drie campussen. Ook de polikliniek zal verdeeld zijn over alle campussen.

Spoedgevallen: psychiater van wacht Voor de wachtfunctie zorgen we voor een sluitend wachtsysteem, zodat zowel verwijzers als beide spoedgevallendiensten vlot een beroep kunnen doen op de psychiater van wacht. Dankzij de introductie van een ‘psychofoon’ is deze zowel overdag als ‘s nachts rechtstreeks te bereiken op telefoonnummer 015 29 63 50. Dit nummer dient ook gebruikt te worden voor opnamevragen. Zo voorkomen we lange wachttijden op spoed en onnodig transport tussen de campussen.

Contact dr. Isabelle Van Hecke Medisch diensthoofd psychiatrie tel. 015 30 37 94

Meer info over de zorgherschikking en de dienst psychiatrie vindt u terug op de gloednieuwe website www.azsintmaarten.be/psychiatrie. De psychiater van wacht is bereikbaar via de psychofoon 015 29 63 50.

praktijkcasus: Acuut abdomen na laparoscopische gastric bypassoperatie Een 46-jarige vrouw onderging drie jaar geleden een laparoscopische gastric bypass operatie wegens ernstige obesitas, BMI 49. Ze vermagerde 50 kg. Tevens onderging ze een laparoscopische choledystectomie. De laatste twee tot drie weken maakte ze enkele perioden door van vage abdominale pijnklachten, niet-maaltijdgebonden, welke vrij snel spontaan verdwenen. Ze wordt nu door de huisarts gezien wegens plots opgekomen, gelokaliseerde, acute en hevi-

ge buikpijn. Ze is misselijk maar moet niet overgeven. Ze heeft nog flatus. Bij klinisch onderzoek vertoont ze een niet opgezet doch wel diffuus geprikkeld abdomen. Ze maakt geen koorts. Ze wordt verwezen naar de spoedgevallenafdeling. Biochemisch vertoont ze een licht verhoogde CRP en een normale leucocytose. Een CT abdomen toont een beeld van dundarmobstructie.

De vraag

Wat is uw voorkeursdiagnose?

Het antwoord vindt u op blz. 8 en 9

5

Kwaliteitsopvolging binnen het AZ Sint-Maarten

Permanente verbetering van zorg

Het AZ Sint-Maarten hecht veel belang aan kwaliteit en patiëntveiligheid. Daarom werken we continu aan een goede en veilige zorgverlening. Welke initiatieven bestaan er binnen het AZ Sint-Maarten en hoe meten we onze kwaliteit van zorg? We zetten dit graag op een rij. Daarnaast introduceren we in deze Check-up een nieuwe, terugkerende rubriek: “Kwaliteitsopvolging binnen het AZ Sint-Maarten”, waarin we specifieke projecten en kwaliteitsmetingen onder de loep nemen. In deze editie speciale aandacht voor onze borstkliniek.

Kwaliteitsinitiatieven Patiëntveiligheid Diverse initiatieven in het kader van patiëntveiligheid dragen bij aan het verminderen van vermijdbare schade aan de patiënt tijdens de opname. Hierbij kunt u denken aan strenge regels met betrekking tot de ziekenhuishygiëne, het gebruik van een ‘safe surgery checklist’ en een identificatiearmbandje voor iedere opgenomen patiënt. Ook melden en analyseren ziekenhuismedewerkers (bijna-)incidenten en nemen we zo nodig verbetermaatregelen. Daarnaast werkt het AZ Sint-Maarten al enkele jaren met

een aantal zorgpaden. Een zorgpad beschrijft alle activiteiten die nodig zijn om voor een specifieke patiëntengroep, binnen een bepaald tijdskader, vooraf beschreven resultaten te behalen. Het is een soort stappenplan dat door een multidisciplinair team wordt opgesteld en dat het totale zorgproces van een patiënt beschrijft. Op deze en andere wijzen werkt het AZ Sint-Maarten permanent aan een veilige zorgverlening.

Accreditatie: kwaliteitslabel Het AZ Sint-Maarten spant zich in om eind 2016 een NIAZ-accreditatie te verkrijgen: een kwaliteitslabel op basis van een audit (screening) door het Nederlands Instituut voor Accreditatie in de Zorg. Zo’n audit vindt plaats aan de hand van diverse, objectieve criteria. Deze ‘normen’ hebben betrekking op diverse gebieden, waaronder ziekenhuisbeleid, hygiëne, veiligheid en communicatie met de patiënt. Accreditatie is niet verplicht, maar de overheid stimuleert ziekenhuizen wel om een accreditatietraject aan te vatten. Tijdens het accreditatietraject bekijkt het AZ Sint-Maarten op elke dienst/afdeling wat er goed gaat en welke verbeterpunten er zijn. Dit gebeurt aan de hand van terugkerende veiligheidsrondes en interne audits, die begin 2014 zijn gestart.

Deelname externe initiatieven Naast de verschillende kwaliteitsprojecten werken we mee aan het overheids-

6

contract “kwaliteit en patiëntveiligheid” van de Federale Overheidsdienst Volksgezondheid. Het geheel wordt binnen ons ziekenhuis gecoördineerd en ondersteund door het multidisciplinair comité ‘kwaliteit en patiëntveiligheid’. Verder is het AZ Sint-Maarten actief in verschillende externe overlegorganen en netwerken. Zo neemt ons ziekenhuis onder andere deel aan de vergaderingen ‘Quality en Safety’ bij ICURO. Hierin wisselen we ervaringen uit met andere ziekenhuizen en blijven we op de hoogte van de actuele evoluties binnen de gezondheidszorg.

Kwaliteitsmetingen Kwaliteitsvolle zorg vraagt om voortdurende opvolging. Daarom stellen we onszelf doorlopend kritisch in vraag. Het AZ Sint-Maarten meet op verschillende manieren de kwaliteit van zorg: • interne audits • externe audits door de overheid (visitaties) • deelname aan benchmarking: hoe scoren we op bepaalde kwaliteitsindicatoren, in vergelijking met andere ziekenhuizen? Voorbeelden van benchmarking projecten zijn het Vlaams Ziekenhuisnetwerk Leuven en het Vlaams Indicatorenproject VIP2 (zie verderop in dit artikel voor de scores van onze borstkliniek) • zelfevaluatie Via deze initiatieven en kwaliteitsmetingen werken we aan een permanente verbetering van onze zorg.

Borstkliniek in kopgroep Hoge scores op indicatoren VIP2-project

Resultaten behandeling borstkanker Recent werden de resultaten van het Vlaams Indicatoren Project (VIP²) gepubliceerd met betrekking tot de behandeling van borstkanker. Dit project van de Vlaamse overheid brengt voor het eerst de kwaliteit van zorg in het Vlaamse ziekenhuislandschap in kaart. Deelnemende ziekenhuizen zijn vergeleken op basis van dertien kwaliteitsindicatoren. Deelname van het AZ Sint-Maarten gebeurde op vrijwillige basis. De hiernavolgende resultaten hebben betrekking op cijfers van de periode 2007 en 2008.

Bovengemiddelde scores Op alle klinisch relevante onderzochte parameters scoort de borstkliniek van het AZ Sint-Maarten aan de bovenzijde van de opgelegde ‘richtwaarden’, of targets. Hierdoor bevinden wij ons in de kopgroep van de Vlaamse borstklinieken. Dit zowel wat betreft: • de kwaliteit van diagnostische uitwerking • de behandelingsmodaliteit • overleving Een uitgebreide toelichting op de scores op alle 13 indicatoren vindt u op de website van de borstkliniek: www.azsintmaarten.be/borstkliniek > kwaliteitsopvolging.

Zie figuur grafische voorstelling van borstindicator 11, 6, 5

Overlevingskans vijf jaar na diagnose 100% 100% 100% 90% 90% 90% 80% 80% 85,1% 80% 85,1% 80,6% 70% 85,1% 80,6% 70% 80,6% 70% 60% 60% 60% 50% 50% 50% 40% 40% 40% 30% 30% 30% 20% 20% 20% 10% 10% 10% AZ Sint-Maarten

Gem. Vlaanderen

Vrouwen met borstkanker stadium I en die een borstbesparende operatie ondergaan. 100% 100% 100% 90% 90% 90% 80% 80% 80% 70% 70% 70% 60% 60% 60% 50% 50% 78,3% 50% 78,3% 40% 78,3% 62,4% 40% 62,4% 40% 62,4% 30% 30% 30% 20% 20% 20% 10% 10% 10% AZ Sint-Maarten

Gem. Vlaanderen

Vrouwen die na een borstbesparende operatie bestraald werden.

100% 100% 100% 90% 90% 90% 80% 80% 80% 70% 70% 70% 60% 60% 60% 50% 50% 50% 40% 40% 40% 30% 30% 30% 20% 20% 20% 10% 10% 10%

95,2% 95,2% 95,2%

AZ Sint-Maarten

93,4% 93,4% 93,4%

De resultaten van het VIP²-project laten zeer goede overlevingscijfers zien van het AZ Sint-Maarten, met dank aan onze eigentijdse en wetenschappelijk gevalideerde behandelingstechnieken. Sinds de periode waar dit project naar verwijst (2007-2008) zijn bovendien reeds verscheidene kwaliteitsverhogende initiatieven genomen.

Over de borstkliniek Van bij de start van de erkenning voldoet de borstkliniek van het AZ Sint-Maarten aan alle opgelegde criteria: zowel wat betreft het aantal nieuwe gevallen als de medische en paramedische omkadering. In ons continu streven naar verbetering van de zorgkwaliteit hebben we altijd enthousiast meegewerkt aan alle mogelijke kwaliteitsverhogende initiatieven. Het blijft onze hoogste prioriteit deze kwaliteit van zorg continu in vraag te stellen en te blijven investeren in verbeteringsprojecten, zowel op medisch als op menselijk gebied.

Samenstelling team Coördinator: dr. Patrick Berteloot Heelkunde: dr. Walter Aertsens, dr. Berteloot en dr. Ingrid Wittevronghel Radiotherapie-oncologie: dr. Dominique De Bal en dr. Valerie Vandeputte Algemene therapie: dr. Berteloot, dr. Paul Schoofs, dr. Annelies Troch en dr. Jilles Wagemans Pathologische anatomie: dr. Gerd Jacomen en dr. Vera Schelfhout Medische beeldvorming: dr. Sofie Dekeyzer en dr. Katrien Vanwambeke Plastische heelkunde: dr. Sara Ulens Nucleaire geneeskunde: dr. Arno Van Mieghem en dr. Ann Vrancken Extra begeleiding Psychologe: Nele Van Doorslaer Borstverpleegkundigen: Bieke Voet en Annemie Cuyckens Sociaal werkers: Lisa Peeters, Karolien Daeleman en Katrien Ilsbroux

Contact dr. Patrick Berteloot Coördinator borstkliniek tel. 015 30 42 57 of www.azsintmaarten.be/borstkliniek

Gem. Vlaanderen

7

A cuut abdomen na laparoscopische gastric bypassoperatie Bespreking praktijkcasus

d r o o w t n a t e H

In dit artikel bespreken we de praktijkcasus zoals beschreven op blz. 5 van deze Check-up. De diagnose luidt: acute dundarmobstructie ten gevolge van een interne herniatie na laparoscopische gastric bypass operatie.

Morbide obesitas Ernstige en morbide obesitas komt steeds vaker voor in onze westerse beschaving. In de heelkundige behandeling zijn er verschillende mogelijkheden. Momenteel is de laparoscopische gastric bypass operatie de meest frequente heelkundige techniek in de behandeling van ernstige obesitas, met gunstig resultaat op zowel gewichtsverlies als afname van co-morbiditeit. Bij de laparoscopische gastric bypass operatie wordt geen resectie verricht van inwendige organen. Wel wordt er een kleine maagpouch van 30 ml afgesplitst van de maag. Dit leidt tot een snel verzadigingsgevoel bij de inname van een be-

perkte hoeveelheid voedsel. Op deze kleine maagpouch wordt vervolgens de proximale dunne darm rechtstreeks geanastomoseerd. Na ongeveer 150cm verderop distaalwaarts wordt de dunne darm opnieuw in verbinding gebracht met het proximaal jejunum, dat in het verlengde ligt van het duodenum. Pas vanaf deze anastomose kan er dan vertering van het voedsel optreden. Deze gecombineerde techniek van beperkte voedselinname en gedeeltelijke malabsorptie leidt tot de gewenste vermagering.

Principe van de interne herniatie Ten gevolge van de heelkundige techniek treedt intra-abdominaal een anatomische verandering op. Er ontstaan twee mogelijke plaatsen van interne herniatie, namelijk tussen de (naar de maagpouch) gemonteerde dunne darmlis en het colon

Gastric bypass

8

transversum, en tussen de dunne darmlissen onderling ter hoogte van de distale anastomose, ook wel bekend als het Petersen 1 en 2 defect. Ten gevolge van extreme vermagering gaat het intra-abdominale vetweefsel afnemen, ook in het meso van de dunne darm en komt er meer plaats vrij tussen de darmlissen waardoor de kans op een interne herniatie toeneemt. Daarbij komt nog dat er na een laparoscopische procedure veel minder natuurlijke verklevingen optreden dan bij een open procedure.

Frequentie en kliniek De incidentie van interne herniatie na laparoscopische gastric bypass operatie is gelukkig zeer laag en varieert tussen 0,2% tot 6%. Het is wel één van de meest frequente complicaties na laparoscopische gastric bypass operatie. Het treedt meestal op tussen de zesde en vierentwintigste maand na de heelkundige ingreep, wanneer de gewichtsafname maximaal is. Het klinisch beeld is soms zeer verraderlijk: een aantal patiënten maakt episoden door van vage abdominale last, waarbij sprake is van intermittente herniatie. Deze verdwijnt meestal spontaan, zodat op dat ogenblik een radiografische investigatie met name CT abdomen - meestal geen afwijkingen vertoont. De acute obstructie daarentegen, die plots optreedt en gepaard gaat met aanhoudende pijnklachten, kan ook klinisch misleidend zijn gezien dikwijls de afwezigheid van braken en koorts. Deze acute obstructie is echter een chirurgische urgentie gezien het grote risico op dunne darmischemie welke uitgebreid kan zijn, met ernstige gevolgen.

Diagnose en behandeling Naast het sterke klinisch vermoeden is de radiografische investigatie belangrijk. Bij CT abdomen zijn tekenen van dunne darmdilatatie en rotatie van het mesenterium van de dunne darm belangrijke aanwijzingen. De behandeling bestaat uit een urgente heelkundige ingreep, die meestal laparoscopisch kan uitgevoerd worden. Hierbij wordt de interne herniatie gereduceerd en de twee herniapoorten gesloten. Bij ischemie dient uiteraard een dunne darmresectie verricht te worden.

Besluit De laparoscopische gastric bypass operatie is momenteel de meest frequente heelkundige techniek ter behandeling van morbide obesitas, met zeer mooie resultaten. Het is een veilige operatie met tevens een lage morbiditeit. Buikpijn na een gastric bypass operatie kan verschillende oorzaken hebben. Alhoewel zeldzaam, is een interne herniatie één van de meest frequente complicaties. Deze kan optreden ten gevolge van de anatomische veranderingen door de ingreep.

Belangrijk om te weten is dat de klachten ten gevolge van een interne herniatie soms zeer atypisch kunnen zijn. Belangrijk instrument in de diagnose is het klinisch vermoeden: men moet hier dus steeds op beducht zijn bij patiënten met aanhoudende abdominale pijnklachten na een gastric bypass operatie. En zeker bij acute en aanhoudende buikpijn. De acute interne herniatie is een potentieel ernstige complicatie die dringend chirurgisch ingrijpen vraagt. Bij tijdig heelkundig ingrijpen betreft het een vrij eenvoudige operatie met vlot herstel.

Meer info dr. Thomas Spiessens (medisch diensthoofd algemene heelkunde), dr. Joris Ceulemans, dr. Inge Quanten en dr. Luc Verheyen Dienst algemene heelkunde Of kijk op www.azsintmaarten.be/ obesitaskliniek

Contact Campus Rooienberg tel. 015 30 30 03 Campus Leopoldstraat tel. 015 40 95 75

9

A Z Sint-Maarten ontvangt pluim voor cultuursensitieve zorg

Malika Arrousi (intercultureel bemiddelaar) en Myriam De Pooter (hoofdverpleegkundige dienst materniteit campus Zwartzustersvest)

Malika Arrousi is intercultureel bemiddelaar in het AZ Sint-Maarten. Onlangs kreeg zij in naam van de stad Mechelen en het Diversiteitsen Integratiecentrum een plakaatje aangeboden door Stijn Heirman. Dit ereteken, een “pluim voor cultuursensitieve zorg”, werd toegekend voor het project diversiteit op de materniteit van het AZ Sint-Maarten. Dit project is mede dankzij de bijdrage van hoofdverantwoordelijke Myriam De Pooter een groot succes. Mechelen is een diverse stad, in zowel etnisch-cultureel als religieus opzicht. Die diversiteit laat zich ook voelen in de welzijns- en zorgsector. Cliënten, maar ook collega’s, komen uit alle uithoeken van de wereld en brengen andere talen, gewoonten en geloofsovertuigingen mee naar de werkvloer. Hun visie op ziekte, zorg en hulpverlening zorgt voor nieuwe uitdagingen in het werk van zorgverleners. Het AZ Sint-Maarten is er fier op een inspirerend voorbeeld te zijn voor het omgaan met culturele diversiteit in de zorg.

Update & planning nieuwbouwziekenhuis Het nieuwbouwproject van het AZ SintMaarten begint vorm te krijgen. Vanaf december 2013 wordt de paalfundering geplaatst, waarop het nieuwbouwziekenhuis langzaam zal oprijzen. Voor het totale bouwtraject is een termijn voorzien van 4,5 jaar. Aansluitend is er nog een opstartfase van een half jaar waarin het nieuwbouwziekenhuis voorbereid wordt op de inhuizing van de drie campussen. De planning is dat het AZ Sint-Maarten eind 2018 zijn intrek kan nemen in het nieuwe ziekenhuis.

Meer info www.azsintmaarten.be/nieuwbouw

10

Co llega-artsen delen ervaringen accreditatie

In 2016 wil het AZ Sint-Maarten een NIAZ-accreditatie behalen (zie blz. 6). Om de betrokkenheid van de artsen te vergroten organiseerde het medisch departement op 20 februari jl. voor hen een workshop in het congrescentrum De Kleiput te Duffel. Drie collega-artsen van andere ziekenhuizen kwamen vertellen wat accreditatie voor artsen betekent en hoe zijzelf het soms moeizame proces hebben aangepakt. Dr. Yves Breysem en dr. Frank Weekers van het Jessa ziekenhuis en dr. Luc Geutjes van het Sint-Franciskusziekenhuis gingen in op de grote kansen en de belangrijkste obstakels voor het al dan

niet behalen van accreditatie in hun ziekenhuis. Ongeveer een derde van het artsencorps van het AZ Sint-Maarten was aanwezig. Zij konden hun vragen en bedenkingen stellen in een open en gemoedelijke sfeer. Uit de rondvraag achteraf bleek dat de meesten deze avond als heel leerrijk en

Even voorstellen... Werkzaam op CL   CR  CZ

Naam:

Werkzaam op

 CL CR  CZ

Naam: Dienst:

Mehdi Laroussi

Spoedgevallen - Urgentiearts

Teamleden: dr. L. Tack, dr. K. Kindt, dr. K. Baggerman, dr. M. Choukry, dr. R. Oonk, dr. J. Du Caju, dr. B. Jespers, dr. V. Kim, dr. W. Lauwers, dr. P. Peeters, dr. R . Vanderwegen, dr. E. Sinjan en dr. I. Degol

Bart Kerens

e: Orthoped (heuppathologie en artroscopie ie) Medische disciplin

Bereikbaarheid:

Teamleden: dr. L. Coenen, dr. G. Kie dr. D. Mortier, dr. ke K. Van Crombrugg ns, e, dr. E. Mulier, dr. P. Vandenberk, dr. J. Verhulst, dr. D. Willemen, dr. P. Scharpé en dr. P. Boone Bereikbaarheid:

Campus Leopold straat: tel. 015 40 95 75 Campus Rooienb erg: tel. 015 30 30 03

positief hebben ervaren. De behoefte aan dergelijke initiatieven op een later moment, waarop ook de stand van zaken en de voortgang van het project worden toegelicht, neemt het medisch departement mee in het vervolgtraject.

Werkzaam op

 CL  CR CZ

Spoedgevallen campus Leopoldstraat en campus Rooienberg

Naam:

Bert Van den Hof

Medische discipline:

Plastische heelkunde

Teamleden: dr. R. De Mulder en

dr. S. Ulens

Bereikbaarheid:

75 Campus Leopoldstraat: 015 40 95 60 40 Campus Zwartzustersvest: 015 29

11

Agenda  Symposium

Inwendige ziekten & cardiologie

Zaterdag 22 maart 2014 Parkhotel Montreal, Mechelen Meer info? www.azsintmaarten.be → professionals → activiteiten of communicatiedienst tel. 015 40 99 04

 Week van de valpreventie Woensdag 23 april 2014 Campus Zwartzustersvest, Mechelen Meer info? www.azsintmaarten.be → professionals → activiteiten of communicatiedienst tel. 015 40 99 04

Mededeling dr. Filip Vanhoenacker gastprofessor aan UA Dr. Filip Vanhoenacker, dienst medische beeldvorming, is aangesteld als gastprofessor aan de Universiteit Antwerpen voor de periode van 1 oktober 2013 tot 30 september 2016.

Op pensioen dr. Leo Hens Neuropsychiatrie

We t enscha ppelijke p u blica ties Tijdschriftartikels

Incidence and risk factors of lower leg fractures in Belgian soccer players. L. Vanlommel, J. Vanlommel, P. Bollars, L. Quisquater, K. Van Crombrugge, K. Corten, , J. Bellemans Injury, 2013 Dec; 44(12):1847-50. Doi: 10.1016/j.injury, 2013.07.002. Epub 2013 Aug 2. PMID: 23916900 Subpubic cartilaginous cyst: a rare cause of dysuria F.M. Vanhoenacker, J. Govaerts, P. Bernard, S. Dekeyzer, G. Jacomen Images in Clinical Radiology, JBR–BTR, 2013, 96: p. 295-297 Atraumatic bilateral scapular spine fracture several months after bilateral reverse total shoulder arthroplasty S. Nicolay, L. De Beuckeleer, D. Stoffelen, F.M. Vanhoenacker, M. Pouillon Skeletal Radiology DOI 10.1007/s00256-013-1775-4 Bilateral mucoid degeneration of the posterior cruciate ligaments A.P. Parkar, F.M. Vanhoenacker, M.E. Adriaensen Images in Clinical Radiology, JBR–BTR, 2013, 96: p. 298-300. Aggressive fibromatosis: is PET-CT useful in lesion characterization? N.S. Chew, F.M. Vanhoenacker Images in Clinical Radiology, JBR–BTR, 2013, 96: p. 301-303. Een subscapulaire zwelling met karakteristieke kenmerken op beeldvorming E. Vancamp, F.M. Vanhoenacker, P. Bernard, J. Bosmans et al. Ortho-Reumato, 2013, Vol. 11 Nr 5: p. 16-18

12

Een ernstig trauma van de voetwortel J. Vanbiervliet, K. Van Crombrugge, J. M. L. Bosmans, F.M. Vanhoenacker Ortho-Reumato, 2013, Vol. 11 Nr 6, p 32-35 Congenital absence of long head of the biceps tendon P. Gillardin, F.M. Vanhoenacker, T. Wauters, A.I. De Backer Images in Clinical Radiology, JBR–BTR, 2013, 96: p. 320

Hoofdstuk uit een boek

MRI in Muscle Tumors and Tumors of Fasciae and Tendon Sheaths F. M. Vanhoenacker, A. P. M. Adriaensen-van Roij, A.M. De Schepper In: Magnetic Resonance Imaging of the Skeletal Musculature (2014), M. Weber (edit.) ISBN: 978-3-642-37218-6, Berlin, Springer, 2014, p. 289-308

Conferenties

Imaging of football injuries K. Verstraete, F.M. Vanhoenacker, K. Van Crombrugge, S. Roels, L. Verstuyft Oral presentation at the 6th UEFA Medical Symposium (5-7 Feb, Madrid)

Online publicaties

Ontvangt u deze Check up graag per mail, laat het ons dan weten: [email protected]

Eindredactie: dr. Erwin Schroyens Verantwoordelijke uitgever: dhr. Jan Ennekens Vragen bij deze nieuwsbrief? Natalie Wiesenekker communicatiedienst Leopoldstraat 2 - 2800 Mechelen 015 40 96 61 [email protected] Vragen-opmerkingen-suggesties over de zorgverlening of diensten: mail naar [email protected] Vragen over elektronische berichtenstroom: mail naar [email protected]

Het AZ Sint-Maarten overkoepelt 3 campussen Campus Leopoldstraat Leopoldstraat 2, 2800 Mechelen 015 40 95 11 Campus Rooienberg Rooienberg 25, 2570 Duffel 015 30 31 11 Campus Zwartzustersvest Zwartzustersvest 47, 2800 Mechelen 015 29 66 66

AZ Sint-Maarten maakt deel uit van de vzw Emmaüs. Deze nieuwsbrief zenden wij u toe op basis van uw persoonlijke gegevens zoals opgenomen in

Ewing’s sarcoma of the chest wall M. Vansevenant, F.M. Vanhoenacker (2014, Jan 21), www.eurorad.org

onze bestanden. Het AZ Sint-Maarten respec-

De vermelde publicaties betreffen een selectie. De volledige lijst en publicatiegegevens kunt u terugvinden op de website www.azsintmaarten.be onder de rubriek professionals → publicaties

met de grootste omzichtigheid. Overeenkomstig

teert uw privacy en we behandelen uw persoonsgegevens dan ook strikt vertrouwelijk en de wet van 8 december 1992 betreffende de verwerking van persoonsgegevens kan u uw gegevens inkijken, verbeteren of verwijderen.