Lekker in je Vel Charlotte vd Bosch, Msc, dietiste & GW-er Myrthe Hulshof, Msc, med psychologe Edgar van Mil, MD, PhD, kinderarts-endocrinoloog
Lekker in je Vel • Achtergrond - Netwerk vorming ‘Bossche aanpak’ - Contacten met patiënten en ouders - Pilot groepscoaching - Studie ‘Lekker in je Vel’ (LijV) • Methode • Resultaten – Effecten op overgewicht – Effecten op lichaamssamenstelling en energiegebruik – Effecten cardiometabole risico parameters – Effecten op Kwaliteit van Leven • Conclusies • Discussie
Achtergrond • Epidemiologie van overgewicht bij kinderen • Oorzaken & gevolgen - Langdurige sterk positieve energiebalans - Cardiometabole complicaties … en pesten! • Behandelingen - CBO richtlijn ‘Diagnostiek en behandeling van obesitas bij volwassenen en kinderen’ 2008 - Zorgstandaard ‘Obesitas’ 2010 • Noodzaak tot samenwerking tussen de echelons – de patiënt/cliënt centraal • Bossche aanpak van overgewicht bij kinderen 26 juni 2008 - Tjeu van Lierop, Hans Krosse, Jeanne Smits (MRT) - Begeleiding op maat, coaching en lotgenotencontact - Individueel leertraject, dichtbij en intensief, eigen regie in gezonde keuzes • Pilot groepscoaching voor gezinnen met kinderen met obesitas Van Mil ‘15
Pilot Groepscoaching 2008
2009
2010
Opzet, pva
Inrichting
Eval. KT
Eval. LT
Try-out Uitvoeren pilot
Nazorg
borgen ontwikkelen
dec
jan
feb
mrt
ontwikkelen
apr
mei
jun
jul
aug
sep
okt
nov
dec
1e kw
2e kw Van Mil ‘15
Individueel leertraject KvLstraks
KvL nu Individuele doelen Leerplan Al doende verbeteren
Van Mil ‘15
Onderzoeksproject LijV • • • • • •
Sponsors: CZ zorgverzekeringen, gemeente Den Bosch, Ferring BV zonMW, JBZ deelnemers: JBZ, Jeanne Smits (MRT), gemeente Den Bosch, Divers, GGDHvB Interventie (N = 5 x 8 kinderen met ouders) + controle groep (N = 40 kinderen) Coaches: Ingrid van der Sman, Mieke Reijner, Nicole Boogers, Irene Gruintjes Interventie gedurende 9 maanden, follow-up van 21 maanden Methode - Geen aanbodmodel maar een vraagmodel - Het individuele ontwikkeltraject van het kind/gezin leidend laten zijn. - Geen probleemoriëntatie maar perspectieforiëntatie (verlangen) hanteren. - Groepsdynamiek ondersteund door de coach + huisbezoeken • State of the art diagnostiek en metingen – Orale glucose tolerantietest incl cardiometabool risicobepaling – Indirecte calorimetrie – Dual-energy X-ray absorptiometry Van Mil ‘15 – Kidsscreen-52 Kwaliteit van leven bepaling
Van Mil ‘15
Enthousiaste start …
Globale planning studie 2010
Opzet, pva
2011 Beh. Voorber. Ref. Voorber.
Beh. cohort per. 1
Ref. cohort per. 1 Beh. cohort per. 2 Ref. cohort per. 2
Rapport
Ontwikkelen Onderzoeksopzet, begeleiding Organisatie; projectmanagement; communicatie
mrt apr mei jun jul aug sep okt nov dec jan feb mrt apr mei jun jul aug sep okt nov dec
Van Mil ‘15
Deelname verloop
Van Mil ‘15
Resultaten bij start • Baseline gegevens Behandeling
Groepscoaching (I) n = 38
Controle (C) n = 40
Meisjes (n, %)
20 (53)
24 (60)
Leeftijd (jaren)
9.4 (+ 1.7)
8.8 (+ 1.6)
Lengte (cm)
140.4 (+ 10.9)
140.9 (+ 12.7)
Gewicht (kg)
50.5 (+ 13.1)
52.8 (+ 14.8)
BMI – SDS
2.55 (+ 0.70)
2.79 (+ 0.48)
Taille omvang (cm)
80.4 (+ 10.6)
84.2 (+ 12.1)
Vetmassa (%)
42.6 (+ 6.2)
44.3 (+ 4.5)
FFMI (kg/m2)
14.2 (+ 1.4)
14.2 (+ 1.5)
Basaal metabolisme (kcal/dag)
1412 (+ 192)
1434 (+ 353)
Afkortingen: BMI SDS, Body Mass Index – Standaard Deviatie Score; FFMI, Fat Free Mass Index; BMR, Basal Metabolic Rate
Van Mil ‘15
Resultaten lichaamssamenstelling en basaal metabolisme • Gemiddelde waarden van verschillende uitkomstvariabelen over de tijd
B_I
B_C
6M_I
6M_C
FU_I
FU_C
BMI-SDS
2.55 + 0.70
2.79 + 0.48
2.27 ± 0.85
2.56 ± 0.54
2.20 ± 0.78
2.66 ± 0.54
Basaal metabolisme (kcal/dag)
1412 ± 192
1434 ± 353
1476 ± 257
1542 ± 293
1517 ± 342
1593 ± 312
Vetmassa (%)
42.6 ± 6.2
44.3 ± 4.5
40.8 ± 7.3
44.9 ± 5.1
41.3 ± 9.6
46.5 ± 4.4
I, interventie groep; C, controle groep; B, baseline; 6M, 6 maanden; FU, follow up
Van Mil ‘15
Resultaten Body Mass Index –
Standaard deviatie units
Standaard Deviatie Score
β = -0.08; p = 0.303
Van Mil ‘15
Kilocalorieën/dag
Resultaten basaal metabolisme
β = -59.47; p = 0.116
Van Mil ‘15
Vetmassa %
Resultaten vetmassa
β = -2.18; p = 0.003
Van Mil ‘15
Hoe te verklaren? • Onderzoeken van variabelen die het effect eventueel beïnvloeden - Tijd - Leeftijd - Geslacht • Geslacht beïnvloedt de analyse, daarom apart voor jongens en voor meisjes bekeken
Van Mil ‘15
Gestratificeerde resultaten Vetmassa Meisjes
Vetmassa %
Jongens
β = -0.54; p = 0.561
β = -3.47; p = 0.001
Van Mil ‘15
Gestratificeerde resultaten Body Mass Index – Standaard Deviatie Score Meisjes
Standaard deviatie units
Jongens
β = 0.10; p = 0.201
β = -0.24; p = 0.031
Van Mil ‘15
Resultaten cardiovasculair risico • Gemiddelde waarden van verschillende uitkomstvariabelen over de tijd B_I
B_C
6M_I
6M_C
FU_I
FU_C
GlucN (mmol/l)
4.86
4.88
4.70
4.75
4.76
4.86
Gluc120 (mmol/l)
6.10
6.20
5.91
6.08
6.02
6.23
Triglyc (mmol/l)
0.94
1.07
1.00
1.00
1.06
1.11
HDL-Chol (mmol/l)
1.18
1.15
1.25
1.16
1.22
1.21
LDL-Chol (mmol/l)
2.19
2.41
2.12
2.35
2.33
2.55
HOMA index
1.92
2.30
1.84
2.01
1.86
2.43
Matsuda index
176
109
195
151
189
122
Bloeddruk (mmHg)
82.7
83.1
81.1
83.4
84.1
86.3
MetSyndroom
132
134
129
136
132
140
I, interventie groep; C, controle groep; B, baseline; 6M, 6 maanden; FU, follow up Van Mil ‘15
Resultaten metabool syndroom
Van Mil ‘15
Resultaten Kwaliteit van leven • Gemiddelde waarden van verschillende uitkomstvariabelen over de tijd B_I
B_C
6M_I
6M_C
FU_I
FU_C
Kwaliteit van Leven totaal
495.55
484.31
507.55
497.37
533.93
511.00
Gevoel van geluk en een positieve stemming bij jongens
49.7
48.9
54.5
50.1
54.1
48.6
54.2
53.9
Gevoel van zekerheid, en groep; 48.7B, baseline; 54.7 52.9 FU, follow 57.5up I, interventie groep; C, steun controle 6M, 6 maanden; liefde van je ouders bij jongens
Van Mil ‘15
Rash-score score
Resultaten Kwaliteit van Leven
Van Mil ‘15
Rash-score score
Resultaten gevoel van geluk en een positieve stemming bij jongens
β = 5.36; p = 0.038
Van Mil ‘15
Conclusies (1) • Groepscoaching (GC) gaat uit van de kracht van de groep, is gezinsgericht en heeft als doel selfmanagement en empowerment van kind/gezin in de leefstijl verandering te bewerkstelligen • GC past in de huidige aanpak van stepped&matched care • GC lijkt een effectieve methode om duurzaam tot verlies van overgewicht te komen • De mate van verlies aan vetmassa was in de eerste maanden het grootst • Zelfs na 21 maanden bleef het verlies aan vetmassa groter in de groep die met groepscoaching was behandeld • Bij meisjes behandeld met GC was het verlies aan overgewicht het sterkst • Bij jongens en meisjes verbeterde het cardiometabool risico profiel sterker na groepscoaching vergeleken de reguliere behandeling • Het sterke verlies van overgewicht ging niet gepaard met een compensatoire daling van het basaal energiegebruik Van Mil ‘15
Conclusies (2) • Beide groepen toonden een verbetering van de kwaliteit van leven • De meisjes gaven een toename aan van verbetering van hun fysieke gesteldheid (p = 0.07) • De jongens gaven aan minder vaak gepest te worden (p = 0.07) • De jongens ervaarden een toename van gevoelens van geluk en positievere stemming • De jongens voelden zich meer gesteund en geliefd door hun ouders • GC lijkt een efficiënte leefstijlinterventie, passend in het preventienetwerk
Van Mil ‘15
Met dank aan: • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • •
Jan van Eijck, Ellen Anzion, Monique Jacobs, Miriam de Werdt GGDHvB Sandra van Wersch Monique Mallens, Peter Kool, Irene Koster, Burgemeester Rombouts gemeente ‘s-Hertogenbosch Tjeu van Lierop, Hans Krosse consultants Jeanne Smits, motorisch remedial teacher en coach Hans Herrings, huisarts Sascha van Lith Topfysio Van Lith Geert van Hoof, Madelon Pijls, Danielle Baenen CZ zorgverzekeringen Helen Raamsdonk, Divers Ingrid van der Sman en Mieke Reijnder, coaches Divers Nicole Boogers, coach Irene Gruintjes, coach Raphaela Gouweleeuw, project manager Jolanda Mathijssen, Ien van de Goor Universiteit van Tilburg/Tranzo Charlotte van den Bosch, dietiste en gezondheidswetenschapper Jeroen Bosch ziekenhuis Jos Twisk, Medische Statistiek VU medisch centrum Amsterdam Masterstudenten Medische psychologie (Myrthe Hulshoff ea.) en begeleidster Esther Hartman, Universiteit van Tilburg Raphaela Gouweleeuw, project manager Willy Spaan en Peter Langenbach, Raad van Bestuur Jeroen Bosch ziekenhuis Linda Imhoff, research nurse Jeroen Bosch ziekenhuis Hanne Daanen-Smits, NOC*NSF Phillips Medical Research Ferring Farmaceuticals ZonMW Collega’s van de vakgroep Kindergeneeskunde van het Jeroen Bosch ziekenhuis
