CENTRUM VOOR POLITIESTUDIES vzw Admin. zetel: Sprendonkstraat 5 9042 Gent
Correspondentieadres: Pacificatielaan 27 9000 Gent
Tel: 09/223 24 11 (niet op woe) Fax: 09/223 73 12 BE 449.873.429
E-mail:
[email protected] www.politiestudies.be
Gent, 24 januari 2013
Verslag van de Raad van Advies van 18 januari 2013 Aanwezig: Balthazar Herman (voorzitter Raad van Advies) Cornelis Michel, Devroe Elke (Raad van Bestuur), Duchatelet Alain (Raad van Bestuur), Easton Marleen (Raad van bestuur), Gunther-Moor Lodewijk, Harrewyn Anita, Matthys Dominique (vervangt Boydens Eddy), Ponsaers Paul (voorzitter Raad van Bestuur CPS), Roegiers Nathalie (verslag), Van Heddeghem Koen, Van Parys Patrick (Raad van Bestuur), Verhage Antoinette (Raad van Bestuur) Verontschuldigd: Aelterman Guy, Berx Cathy, Bruggeman Willy, Bourdoux Gil, De Bolle Catherine, Demey Luc, De Clerck Hilde, Farcy François, Hubeau Bernard, Libois Olivier, Reynders Diane, Tops Pieter, Van Branteghem JeanMarie, Van Limberghen Guido, Van Nuffel Dirk, Willekens Philip.
Agendapunten: 1.
Verwelkoming door de voorzitter van de Raad van Advies, Herman Balthazar De Voorzitter van de Raad van Advies, Herman Balthazar verwelkomt en bedankt de aanwezigen. Hij maakt van de gelegenheid gebruik Prof. Paul Ponsaers, voorzitter van de raad van bestuur, hartelijk geluk te wensen met zijn emeritaat. Enkele leden van de Raad van Bestuur nemen ook deel aan de vergadering als observator. Naar aanleiding van een aantal verschuivingen, werd de ledenlijst van de Raad van Advies geactualiseerd. We verwelkomen enkele nieuwe leden in de Raad die aanwezig zijn: mevrouw Anita Harrewyn, procureurgeneraal te Gent en Dominique Matthys van de Orde van Advocaten in afwezigheid van de heer Eddy Boydens. Daarnaast hebben ook Gil Bourdoux (Voorzitter van het Franstalige Centre d’études sur la police), Olivier Libois (directeur-generaal van de Bestuurlijke politie, federale politie), Bernard Hubeau (Vice-decaan van de Universiteit Antwerpen), Pieter Tops (Bestuurslid van de Politieacademie Nederland) en Philip Willekens (FOD Binnenlandse Zaken, Directeur AD Veiligheid en Preventie) toegezegd lid te worden van deze raad. De geactualiseerde ledenlijst wordt toegevoegd aan dit verslag. De voorzitter vraagt de bestuursleden er rekening mee te houden dat hij het voorzitterschap graag zou overdragen aan een nieuwe persoon. De voorzitter feliciteert de bestuursleden met de realisaties in het voorbije jaar en benadrukt dat de behandelde thema’s sterk aanleunen bij de actualiteit en belangrijke maatschappelijke vraagstukken betreffen.
2.
Goedkeuring van het verslag van de Raad van Advies van 15 december 2011 Er zijn geen opmerkingen. Dit verslag wordt goedgekeurd. 1
3.
Toelichting over de voorbije activiteiten in 2012 en komende activiteiten in 2013 van het CPS door de voorzitter van de Raad van Bestuur, Paul Ponsaers Het CPS heeft een bijzonder druk jaar achter de rug. De activiteiten worden in 4 verschillende werkvormen opgedeeld: 1) de CPS-studiedagen: dit zijn studiedagen waarbij het CPS volledig zelf de agendasetting doet en die in eigen beheer en regie verlopen. De bespreking in de Raad van Advies heeft dus betrekking op deze studiedagen. 2) de coproducties: dit zijn studiedagen in samenwerking met andere initiatiefnemers. De studiedagen van het Belgian Intelligence Studies Centre BISC (zie ook nota) vallen ook hieronder. 3) de studienamiddagen in het kader van onderzoeksbevordering: dit zijn studienamiddagen waarbij afgeronde onderzoeken rond politie in de brede zin worden gevaloriseerd en vertaald naar het publiek. 4) de discussieavonden: dit zijn debatavonden over actuele thema’s in kleine kring met een beperkt publiek (raad van bestuur, algemene vergadering, structurele partners, raad van advies). Met deze debatten speelt het CPS snel in op de actualiteit. In het totaal werden 4 CPS-studiedagen, 6 coproducties, 3 studienamiddagen in het kader van onderzoeksbevordering en 2 debatavonden georganiseerd. Jaarlijks worden 4 à 5 studiedagen volledig gedragen door het CPS, zowel inhoudelijk als logistiek. Net zoals in het verleden wordt getracht de studiedagen en de Cahierwerking zo veel mogelijk op elkaar te laten aansluiten. Dit vergt een goede planning en een strakke timing. De thema’s van de CPS-studiedagen en publicaties die in 2013 gepland zijn, zijn de volgende: • •
• • • •
28 februari 2013: studiedag "Schaalveranderingen", OPAC Gent (Cahier 26, 2013-1: “Schaalveranderingen”) 27 maart 2013: Studiedag "’t Salduz beter gaan ?! Hoe de toekomstige ‘EU-richtlijnen’ implementeren in onze regelgeving?", CC Ter Vesten te Beveren (Reeks Politiestudies nr. 5: “Evoluties in verhoortechnieken”) 4 juni 2013: studiedag "Mensenrechten en politie", Vrije Universiteit Brussel (Cahier 27, 2013-2: “Mensenrechten en politie”) 24 september 2013: studiedag "Naar een vernieuwing en versterking van de opsporing?", CC Ter Dilft te Bornem (Cahier 28, 2013-3: “Vernieuwing in de opsporing”) 8 oktober 2013: studiedag "Politie- en hulpdiensten op één (communicatie)lijn?", PIVO te Asse november 2013: studiedag over leiderschap en loopbaanplanning
Voor de studiedag rond mensenrechten vraagt Paul Ponsaers of de leden sprekers kunnen suggereren. Enkele prominente personen die werden gevraagd, zijn immers niet beschikbaar. Koen Van Heddeghem suggereert Stefaan Sottiaux, advocaat grondwettelijk recht en mensenrechten, voltijds docent aan de K.U. Leuven en Coördinator van het Universitair Centrum Discriminatie- en Diversiteitsrecht. Ook de co-auteur van Paul de Hert zal gevraagd worden om mee te werken aan de studiedag. Voor een gedetailleerd overzicht van de activiteiten en Cahiers Politiestudies verwijst de voorzitter van de raad van bestuur naar de website van het CPS: www.politiestudies.be en de folders als bijlage.
2
4.
Oproep tot inhoudelijke discussie over de nieuwe thema’s voor onderzoek, studiedagen en publicaties voor het werkjaar 2014 zoals goedgekeurd in de Algemene Vergadering De voorzitter nodigt de leden uit om kennis te nemen van de nota die werd voorbereid. De aanwezige leden worden gevraagd namen te suggereren als spreker of auteur of inhoudelijke suggesties te geven binnen de voorgestelde thema’s. Paul Ponsaers overloopt de thema’s in de nota en geeft een korte toelichting. Daarna worden de thema’s inhoudelijk gezamenlijk besproken. CAHIERS POLITIESTUDIES: De editorial board van de Cahiers Politiestudies selecteerde onderstaande 4 thema’s voor 2014. Ook de Nederlandse zustervereniging Stichting Maatschappij en Veiligheid (NL) zal dezelfde thema’s meenemen in haar themazetting. 1) 2) 3) 4)
Cahier 30: Politie en haar maatschappelijke partners– publicatie op 15 februari 2014 Cahier 31: Het gezag van de politie- publicatie op 15 mei 2014 Cahier 32: Democratische politie - publicatie op 15 september 2014 Cahier 33: De toekomst van de politie - publicatie op 15 december 2014.
Naast de Nederlandstalige reeks werd een extra Europees politietijdschrift in het Engels opgericht met een eigen internationale editorial board (zie bijgevoegde folder). Dit tijdschrift zal verspreid worden in verschillende landen (bv. ook Europol, Cepol). Het European Journal of Policing Studies is een double blind peer-reviewed tijdschrift dat vanaf oktober 2013 vier maal per jaar zal verschijnen. Er zal tussen het nieuwe Engelstalige tijdschrift en de Vlaamse Cahiers Politiestudies steeds afstemming zijn via de editorial board van de Cahiers, maar de Engelstalige redactie zal verder onder een hoofdredacteur (dr. Antoinette Verhage) autonoom kunnen werken. Herman Balthazar is blij met de intensieve samenwerking met de Nederlandse Stichting Maatschappij en Veiligheid en vindt dat er een mooi evenwicht is tussen maatschappelijk gerichte thema’s en praktijkgerichte thema’s. Hij vindt de voorgestelde thema’s zeer breed en van groot maatschappelijk belang.
THEMA’S VOOR STUDIEDAGEN: Na discussie over de verschillende thema’s hebben de leden van de Algemene Vergadering op 25/10/2012 besloten onderstaande thema’s te weerhouden en aan de raad van advies voor te leggen. Volgens de leden van de Algemene Vergadering bieden de 4 thema’s die voor de Cahiers werden geselecteerd voldoende ruimte om er een studiedag aan te wijden: Politie en haar maatschappelijke partners (+ Cahier 30) Het gezag van de politie (+ Cahier 31) Democratische politie (+ Cahier 32) De toekomst van de politie (+ Cahier 33) Deze thema’s zullen nog worden aangevuld met CPS-coproducties met verschillende externe partners. Daarnaast worden ook studienamiddagen in samenwerking met academische partners ingericht ter bevordering van wetenschappelijk onderzoek (bv. n.a.v. de publicatie van doctoraatsstudies). 3
LEZINGEN EN DEBATTEN: In 2013 zullen exclusief voor de leden van de bestuursorganen van het CPS en de structurele partners twee à drie informatie- en discussieavonden georganiseerd worden over actuele thema’s. Het gaat om kleinschalige evenementen met vrije toegang en telkens georganiseerd bij een van de partners. Inleiding gebeurt door een specialist van de problematiek. Met deze werkvorm kan het CPS op korte termijn op de actualiteit inspelen. Voor 2013 werden volgende thema’s vastgelegd: 22 mei 2013: debat over en over de toekomst van Dirco’s en DirJuds Dit debat zal doorgaan in Mechelen (vlakbij Kluwer of Stadhuis). Jean-Claude Gunst gaat principieel akkoord zijn medewerking hieraan te verlenen. Inhoud: de studie over de toekomst van de Dirco’s en DirJuds zal klaar zijn. Tijdens het debat zal een reactie gegeven worden door een dirco, een dirjud en een academicus op deze studie. Deelnameprijs: 15 euro. Najaar 2013: debat met politieke partijen over schaalveranderingen (fusie van de Brusselse politiekorpsen). Dit debat zou het best doorgaan in het Stadhuis van Brussel en in samenwerking met het CEP plaatsvinden. De burgemeester van Brussel gaat principieel akkoord zijn medewerking hieraan te verlenen. Deelnameprijs: 15 euro. ONDERZOEKSBEVORDERING Het luik ‘onderzoeksbevordering’ wordt wegens tijdsgebrek niet toegelicht. De leden worden gevraagd kennis te nemen van volgend uittreksel uit de nota: Sinds 2011 organiseert het CPS zelf geen onderzoek meer. Wat de vereniging wel wenst te realiseren is enerzijds het signaleren van nuttige onderzoeksthemata aan opdrachtgevers van wetenschappelijk onderzoek ter gelegenheid van de themazetting. Anderzijds wil de vereniging initiatieven nemen die toelaten resultaten van wetenschappelijk onderzoek te valoriseren en te vertalen naar het beleidsniveau en de politiepraktijk. Het CPS kan onderzoekscentra en -groepen aanmoedigen om bepaalde wetenschappelijke onderzoeken te initiëren. In het kader van het bevorderen van onderzoek organiseert het CPS studie(namid)dagen in samenwerking met academische partners met het doel onderzoeksresultaten te valoriseren en bekend te maken. Voor 2014 werden nog geen thema’s voorgesteld. De Raad van Bestuur van het CPS heeft op 7 december 2012 de beslissing genomen om voor de toekomst nieuwe pistes te verkennen inzake de bevordering van het onderzoek naar ‘policing’. Het doel is een optimalere uitwisseling van kennis en praktijken tussen politie, academici en beleid, rekening houdend met de bredere evoluties op het domein van ‘policing’. In de toekomst wordt verder nagedacht welke rol het CPS kan spelen bij het matchen van de vraag naar kennis bij politie en het aanbod van (inter)nationale kennis dat bruikbaar is voor politie. Dit impliceert een centralisering van de behoeftes aan kennis bij politie enerzijds en het bevorderen van de toegang tot het brede aanbod aan bestaande kennis (ruimer dan criminologische inzichten) anderzijds. Een interessante metafoor om deze uitwisseling te visualiseren is de dynamische ‘diabolo’. Het maakt duidelijk dat het hier gaat over een continue uitwisseling van informatie, tweerichtingsverkeer, tussen gelijkwaardige partners. Er wordt gezocht naar werkvormen die deze uitwisseling mogelijk maken. Belangrijke contextvariabele bij deze denkoefening is de economische crisis en de daarbij horende besparingen. Er wordt dus in eerste instantie gezocht naar ‘speelruimte’ binnen de bestaande constellaties zonder bijkomende budgettaire inspanningen. Om inspiratie op te doen voor deze denkoefening is in de context van de CPS-SMVP studiedag ‘Tides & Currents in Police Studies’ op 11/12 een discussieforum georganiseerd waarop meerdere ‘zusterinstellingen’ van het CPS hun visie op de relatie tussen theorie, praktijk en beleid hebben 4
toegelicht. Rond de tafel zaten vertegenwoordigers van de Nederlandse Stichting Maatschappij & Veiligheid, Police Foundation UK, Scottish Institute for Policing Research (SIPR) & Australian Research Council Centre of Excellence in Policing & Security (CEPS). De input zal meegenomen worden in de denkoefening. Inhoudelijke discussie over de voorgestelde thema’s voor studiedagen en Cahiers: Politie en haar maatschappelijke partners (+ Cahier 30) Opzet studiedag en Cahier: Hoe verhoudt zich de politie tot het maatschappelijk middenveld? IV-beleid, maar dan vooral aan actoren uit de niet-commerciele private sector of andere publieke law enforcers: toezichthouders / handhavers (licht blauw) in NL en gemeenschapswachten in België, de(drugs-)hulpverlening, actoren uit de preventiesector, stedelijke (lokale) en gewestelijke beleidssectoren (zoals sociale huisvesting (huisjesmelkerij), tewerkstelling (illegale migratie), en anderen. Kortom: die sectoren waar de politie niet de centrale regierol neemt, maar als partner functioneert in een breder veld. Het gaat hier vaak om niet-politionele thema’s. Suggesties/opmerkingen: De centrale vraag is telkens wie de regierol neemt. In sommige domeinen kunnen ook andere instanties dan de politie de regierol nemen. Soms staat politie ook de regierol af, zoals bvb. bij buurtwerking. Domeinen die besproken kunnen worden: huisjesmelkerij, hulpverlening, illegale migratie, sociale fraude, stedenbouw, milieucriminaliteit. Het voorstel van Guido De Padt om slachtofferbejegening niet langer door de politie te laten uitvoeren wekt de belangstelling van de aanwezige leden. Zo zou de politie moeten stoppen met tussenkomst na de vaststelling. Het gezag van de politie: (+ Cahier 31) Opzet studiedag en Cahier: De studiedag zal een update zijn van het verslag van de SMVP van 2000. Wat verwachten burgers van de politie en wat denkt de politie wat burgers verwachten van de politie? Wat is er in 2013 veranderd? Hoe is de houding van de organisatie geëvolueerd in het kader van het gebruik van geweld? Daar tegenover staat: Het tanend gezag dat politie en andere functionarissen in de publieke ruimte dagelijks ervaren op de werkvloer. ‘Is er iets met het gezag van de politie aan de hand? Suggesties/opmerkingen: Herman Balthazar vindt het zeer interessant terug te blikken en te kijken hoe het gezag van de politie geëvolueerd is. Dit thema moet volgens hem met de juiste tonaliteit gebracht worden. Democratische politie (+ Cahier 32) Opzet studiedag en Cahier: Peter Manning’s werk ‘Democratic policing’ als basis. Het Cahier focust op - Hoe stelt de politie zichzelf democratisch op? - Wat is het democratisch functioneren van de politie? - Voorbeeldfunctie en rol van de politie - Gaat de politie fair om met burgers? - Verantwoordelijkheid voor optreden van politiemensen - Hoe gezagsgetrouw moet politie zijn t.a.v. de overheid? Deskundig advies geven.
5
Suggesties/opmerkingen: De studiedag en Cahier kunnen verschillende insteken hebben, bv. ook aansprakelijkheid van de politie, klachten op het dagelijks werk van de politie. Wat is klikken en verklikken? Is klikken efficiënt? Kan de politie dat aan? Bevolking consulteren? Wie consulteert wie? Moet politie consulteren? Moet overheid consulteren? Zal dit geen overaanbod creëren? Infogaring bij de burger – burgerparticipatie – vertegenwoordiging van burgers in het beleid. Is dit alles haalbaar, wat zijn de grenzen? Volgens Michel Cornelis komt dit neer op: “Hoe COP implementeren in de realiteit?” Aandacht voor evolutie democratisering politie in de ontwikkelingslanden. Ter info: Er werden 4 werkgroepen opgericht over het gebruik van geweld bij de politie (VCLP, SAT BIZA, SAT Justitie, Federale Politie) De toekomst van de politie (+ Cahier 33) Opzet studiedag en Cahier: Politie staat voor nieuwe maatschappelijke uitdagingen: de vergrijzing van de samenleving, de ontgroening en verkleuring, migratie en diversiteit, de evoluties inzake stadsontwikkeling, nieuw samengestelde gezinnen, horizontalisering (ook in gezagverhoudingen) en medialisering (groei en impact sociale media) en andere evoluties. Effect van deze ontwikkelingen op de inhoud en de organisatie van het toekomstig politiewerk kan zijn. Suggesties/opmerkingen: Herman Balthazar stelt vast de de thema’s zeer verweven zijn en dat een goede afbakening nodig zal zijn. Tenslotte wordt gevraagd of de Orde van Vlaamse Balies en de Procureur-generaal een zinvolle bijdrage kunnen leveren met betrekking tot de voorgestelde thema’s. Zij zullen erover nadenken. Alle leden worden uitgenodigd eventuele suggesties per mail aan de voorzitter van de raad van bestuur, Paul Ponsaers over te maken. De voorzitter dankt de aanwezigen voor hun aanwezigheid en wenst het CPS veel succes met de uitwerking van de thema’s. 5.
Varia Er zijn geen variapunten.
Met vriendelijke groet, i.o. Nathalie Roegiers, Secretaris van het CPS voor Herman Balthazar, Voorzitter van de Raad van Advies van het CPS
6
