centraal.nu NUMMER 17 DECEMBER 2015
INFORMATIE OVER ONTWIKKELINGEN IN EN ROND STATION AMSTERDAM CENTRAAL
IJ-zijde verandert snel
Terug in de taxitijd
pagina 4
pagina 13
Drukte in het donker
Wat vindt de nachtburgemeester?
pagina 10
pagina 14
CENTRAALTJES
Centraal.nu
Dit nummer...
Centraal.nu is het magazine over werkzaamheden en ontwikkelingen in en rond station Amsterdam Centraal. Ieder kwartaal informeren Gemeente Amsterdam, NS en ProRail u over het laatste nieuws uit het stationsgebied en de achtergronden ervan. Kijk voor meer informatie en de meest actuele berichten op www.amsterdamcentraal.nu. Hier kunt u zich ook aanmelden voor een rondleiding en de digitale nieuwsbrief.
...staat op verschillende plekken in het teken van de avond, de nacht en de vroege ochtend. Wie houden het station in de donkere uren draaiende? Hoe ervaren reizigers de situatie? En wat is de mening van de nachtburgemeester van Amsterdam? Al met al een nummer dat het daglicht nauwelijks kan verdagen.
Stalling open, stalling dicht Aan de IJ-zijde van het station, naast de Cuyperspassage (de fiets- en voetgangerstunnel), is de bouw gestart van een nieuwe fietsenstalling. Deze zal komend voorjaar open gaan en dan ruimte bieden aan 1.300 fietsen. Er komen ook een verhuurpunt van OV-fiets en een Fiets & Service (voor onder meer reparaties). Zodra deze nieuwe stalling open is, gaat de bestaande stalling aan de oostkant van het station dicht voor een verbouwing. Hij krijgt een extra etage en groeit van de huidige 1.000 plekken naar 1.600 bij de heropening in het 2 CENTRAAL.NU NUMMER 17 2015
voorjaar van 2017. Als u gebruik maakt van voorzieningen in de stalling kunt u tijdens de verbouwing terecht bij Fiets & Service, in de nieuwe stalling aan de IJ-zijde of in de bestaande stalling tussen het IBIS-hotel en het station.
Entree-besluit in aantocht De Amsterdamse gemeenteraad besluit begin 2016 over De Entree. Dit project vernieuwt de centrumzijde van Amsterdam Centraal en maakt deze prettig, veilig en goed bereikbaar voor reizigers, bezoekers en omwonenden. Met het besluit stelt de raad het voorlopig maaiveldontwerp vast en komt geld beschikbaar. Later beslist de gemeenteraad ook nog over vaststelling van het bestemmingsplan Prins Hendrikkade tussen Droogbak en Oudezijds Kolk. Na dit alles start de aanbesteding. De gemeente gaat op zoek naar één aannemer voor al het werk, die ruimte krijgt om met innovatieve oplossingen te komen. Zo kan het werk zo snel mogelijk worden uitgevoerd en de hinder worden beperkt.
MENINGEN
Zeg het maar!
Havenfront schiet op De lopende werkzaamheden in het Open Havenfront, het water tegenover het station, zijn begin volgend jaar klaar. De afgelopen maanden zijn hier onder meer de tijdelijke busbrug en het tijdelijke busplatform afgebroken. De bouwers leggen nu de laatste hand aan het herstel van de
kademuur en het verwijderen van buispalen uit het Open Havenfront en het Natte Damrak. Ook plaatsen ze een hek op de kademuur, aan de kant van het station.
Fijn voor fietsers Aan de oostkant van het station is de verkeerssituatie voor fietsers de afgelopen maanden veranderd en verbeterd. De kruising Oosterdokskade / Odebrug is aangepast en nu door een iets andere inrichting comfortabeler en veiliger. De Odebrug is bovendien dé doorgaande route geworden voor fietsers in dit gebied. Het fietspad via de brug over de Oostertoegang,
onder de sporen door, is opgeheven. Dit is nu voetgangersgebied en er zijn nieuwe rekken geplaatst voor zo’n 400 fietsen. En daarover gesproken: nabij de Cuyperspassage zijn eveneens 400 extra rekken neergezet, deels op de plek waar de taxistandplaats was.
Angelo Timas is sinds 2001 locatiebeheerder Randstad Noord bij NS Stations. Daaronder valt Amsterdam Centraal. “Als beheerder let ik erop dat dit station schoon is, dat er niets kapot is en dat het er veilig is”, vertelt hij. “Ik ben een schakel tussen NS en partijen als schoonmakers, aannemers, politie, beveiligers en winkeliers. Als iets regelmatig stuk is, probeer ik de oorzaak te achterhalen. Voor reparaties bel ik Service & Storingen van NS. En voor zaken die met veiligheid te maken hebben, bel ik de veiligheidscentrale van NS en overleg daarmee wat er moet gebeuren.” Angelo (48) begint elke werkdag met een rondje door het gebouw. “Dan kijk ik met een haviksoog om me heen. Als ik iets signaleer, kan ik een oplossing regelen. Ik probeer altijd met zoveel mogelijk mensen te praten. In de IJ-passage was bijvoorbeeld onlangs de verwarming stuk. Via Service & Storingen heb ik toen geregeld dat de reparatie werd uitgevoerd. Intussen hield ik de ondernemers op de hoogte. Winkeliers vinden het prettig om hun verhaal te doen bij iemand die zij kennen.” Angelo werkt meestal overdag, maar pakweg eens in de zes weken – in een rooster met regionale collega’s – heeft hij nachtelijke piketdienst. “Tijdens die uren kan ik dingen bijna altijd telefonisch afhandelen. Maar als het echt ernstig is, zoals een brand, dan kom ik natuurlijk meteen aangesneld.” En nu hij toch in de donkere uurtjes is beland:“Misschien wel het allerbelangrijkste zijn onze schoonmakers. Ze werken de klok rond en verdienen alle lof. Echt onmisbaar!”
CENTRAAL.NU NUMMER 17 2015 3
BOUW
IJ-zijde verandert razendsnel! Cuyperspassage open
Gedeelde ruimte Op de De Ruijterkade zijn voortaan, ter hoogte van de veerponten en de nieuwe Cuyperspassage, fietsers en voetgangers bij elkaar op bezoek. Deze kruising heeft geen verkeerslichten en voorrangsregels, maar werkt volgens het bewezen principe van ‘gedeelde ruimte’: wees alert en voorzichtig, houd rekening met elkaar – minimale snelheid, maximale aandacht. Lees elders op deze pagina’s of het al een beetje went voor de gebruikers van dit gebied...
De Cuyperspassage, de nieuwe fiets- en voetgangerstunnel aan de westkant van het station, ging op 21 november open. ‘Langzaam verkeer’ heeft nu een handige nieuwe route tussen de binnenstad, het IJ en vervolgens – via de veerponten – Amsterdam Noord. De passage is 3 meter hoog, 10 meter breed en 110 meter lang. De wanden van het fietspad zijn voorzien van stalen roosters met eronder geluidsabsorberend materiaal, dat het echoën beperkt. De wand en het plafond van het voetpad bevatten ruim 77.000 keramische tegels, met een kunstwerk erop van Irma Boom.
Nieuw in de IJ-passage… … ICI Paris (parfumerie), Le Clair (luxe desserts en éclairs), WAAR (duurzame cadeaus) en Yoghurt Barn (snacks en maaltijden op basis van yoghurt)
Eerste Kiss & Ride in gebruik Aan de westkant van het station, naast de taxistandplaats, ging op 21 november de eerste van twee nieuwe Kiss & Ride-stroken open: zeventien handige plekken om reizigers op te halen of weg te brengen. De tweede Kiss & Ride-strook komt in de loop van 2016 aan de oostkant van het station. 4 CENTRAAL.NU NUMMER 17 2015
IJ-hal en Amstelpassage schieten op In het station zijn de bouw van de Amstelpassage en het tweede deel van de IJ-hal nog in volle gang. In de zomer van 2016 gaan beide open. De IJ-hal is dan compleet en het station heeft dan zijn twee passages. Wilt u meekijken met de bouwers? Werp dan een blik door de ramen naast het grote mediascherm aan het einde van de middentunnel.
Van kade naar promenade Dat auto’s en vrachtwagens door de Michiel de Ruijtertunnel rijden voelt inmiddels als heel vanzelfsprekend. Bovengronds gaf het ruimte om de De Ruijterkade, tussen de IJ-hal en het water, aan te gaan pakken. Dat werk is in volle gang. Rond het verschijnen van deze Centraal.nu is het voor pakweg de helft klaar, tussen de middentunnel en de Westertoegang. De gehele kade, tot aan de Oostertoegang, is naar verwachting in de zomer van 2016 klaar. Hier ligt dan een mooie promenade waar voetgangers en fietsers de dienst uitmaken.
Taxistandplaats: ruimer en schoner Wethouders Litjens van Verkeer en Choho van Duurzaamheid openden op 8 oktober de nieuwe taxistandplaats aan de IJ-zijde van het station. Hij heeft vier opstapplaatsen en 29 wachtplekken. Via een matrixbord worden chauffeurs die in de wachtrij staan opgeroepen om naar één van de vier opstapplaatsen te rijden. Daarbij hebben ‘schone taxi’s’ (elektrisch of hybride) voorrang: indien aanwezig is één van de vier wachtende taxi’s een schone. Begin 2016 komen er snellaadplekken voor deze wagens. Vanaf Amsterdam Centraal verzorgen de taxi’s elk jaar zo’n 400.000 ritten. De nieuwe standplaats is veel ruimer dan het nu opgeheven terrein aan de centrumzijde.
Cuyperspassage en gedeelde ruimte: wat vindt u? De ochtendspits van maandag 23 november, de eerste werkdag na de opening van de Cuyperspassage. De veerponten van en naar Amsterdam Noord stromen vol en stromen leeg. Voor een aantal mensen die aan wal stappen is de nieuwe tunnel een verrassing. “Oh! Okay… die was er nog niet, toch?”, zegt tandartsassistente Samantha. “Nou… ja… eh, okay… prima, handig natuurlijk.” “Wanneer hebben jullie dit ding gebouwd??”, roept Ross met een mooi Iers accent. “Ik wist dit helemaal niet.” “Het is hier wel ontzettend druk zeg”, reageert studente Nabila. “Moet je kijken, iedereen probeert zich er doorheen te duwen.” Ze kijkt met een zorgelijke blik toe hoe enkele fietsers al meteen een stukje van de stoep afsnijden om drie seconden sneller de passage te bereiken. “Echt oppassen moet je hier, pfff!” “Ik wist dat de tunnel al een tijd klaar was en begon me af te vragen of hij ooit nog eens open zou gaan”, grinnikt koerier Rien. “Ik ben er blij mee. Het gaat mij echt heel veel tijd schelen tijdens mijn werk.” “Onoverzichtelijk”, vindt Jan. Hij wacht geduldig bij de kruising van passage en kade, om over te steken naar een van de veerponten en naar zijn werk in Noord te gaan. “Volgens mij is dit best een riskante plek. Je moet ontzettend goed opletten, zeker in het donker. Maar ik snap ook wel
dat stoplichten neerzetten geen goed idee is. Dan schiet het niet op.” Als we hem vertellen over de ‘gedeelde ruimte’-gedachte, die de grondslag is van de kruising, knikt een andere Jan. “Nog nooit van gehoord, maar ik hoop dat het werkt. Beter op elkaar letten zou ook elders in het verkeer geen kwaad kunnen.” In de Cuyperspassage kunnen intussen de keramische wand- en plafondtegels op waardering rekenen. Zoals van mevrouw Van Straaten, die vanochtend met opzet vanaf de Prinsengracht naar de tunnel is komen wandelen om een kijkje te nemen. “Maar de stoep is nu al vies”, merkt ze op. “Ik zou een andere kleur hebben gekozen. En hier mogen toch geen brommers komen? Ik heb er al een paar zien rijden.”
• De Cuyperspassage is dag en nacht open, en daarmee ’s nachts de snelste route vanaf het Stationsplein richting de nachtbussen en nachtveerboten. • Het stationsgebouw is tussen 1 en 5 uur alleen toegankelijk via de westtunnel. De toegangspoortjes zijn tijdens deze periode dicht. Als u door de tunnel wil, maar niet met de trein reist, kan dat met een OV-chipkaart waarop voldoende saldo staat. U checkt in en checkt binnen een uur weer uit; er wordt dan geen geld afgeschreven.
CENTRAAL.NU NUMMER 17 2015 5
Nachtwacht als selfie-behang Het kon niet toepasselijker: deze Centraal.nu is deels gewijd aan de nacht… en wat hangt daar in de IJ-hal? Een grote reproductie van de Nachtwacht, misschien wel Nederlands meest beroemde schilderij. Er hangt een bordje bij dat toeristen (of
gewone bezoekers) aanmoedigt om Rembrandt’s meesterwerk te gebruiken als decor voor een selfie. En menigeen volgt dat advies enthousiast op.
Waag het niet… “Niet zozeer vanwege het eten, maar vanwege de kaketoe in combinatie met het waarschijnlijk totaal overbodige bordje ernaast: ‘Afblijven’.” Niels Beugeling, directeur van het Persmuseum, vertelt in Het Parool waarom Grand Café 1e Klas zijn favoriete restaurant in Amsterdam is
Feestelijke lichtjes in donkere dagen
6 CENTRAAL.NU NUMMER 17 2015
NS heeft traditiegetrouw het hele station voorzien van feestelijke kerstversiering en -verlichting. De slingers en lichtjes hebben dit jaar gezelschap gekregen van extra kerstbomen in de IJ-hal en IJ-passage. En op het Stationsplein ontbreekt de gebruikelijke kanjer van een boom natuurlijk niet. Sinterklaas had zijn hielen nog niet gelicht of hij stond er alweer.
OMGEVING
Hallo, daar zijn we weer Weer terug in het busstation aan de IJ-zijde, waar het al eerder te zien was: het lichtkunstwerk ‘Waiting for buses and birds’. Vier lichtprojectoren laten op de overkapping vogels en wolken zien. Ze vliegen en zweven op diverse manieren van rechts naar links over de totale breedte van het dak. Het kunstwerk kwam, in opdracht van de gemeente Amsterdam, tot stand na een samenwerking van de in 2012 overleden kunstenares Monique Toebosch, Ulrike Brandi Licht en Wiseguys.
CENTRAAL.NU NUMMER 17 2015 7
Amsterdam Centraal in de avond
8 CENTRAAL.NU NUMMER 17 2015
CENTRAAL.NU NUMMER 17 2015 9
ORGANISATIE
Donkere uren, harde werkers Als de zon onder gaat of nog niet op is, trekt Amsterdam Centraal zich daar niets van aan. In de avonduren, in de nacht en in de vroege ochtend zijn er honderden mensen aan het werk. Bekende gezichten, zoals de rondwandelende politieagenten, beveiligers en NS’ers. Maar er gebeurt ook veel achter de schermen, of door mensen waar we in alle drukte geen oog voor hebben. Centraal.nu volgde zes van hen.
Belangrijke karren Tien voor half vier. In het holst van de nacht gaat bij Metin Serdar de wekker. Vaste prik, want zijn werkdag bij de Retailservice van NS Stations begint om 5 uur. Wat Metin en zijn collega’s doen, móet gebeuren om een flink deel van Amsterdam Centraal draaiend te houden. “Met een team van zes man verzorgen we in ploegendiensten de logistiek van bijna alle winkels en horeca”, legt Metin uit. “We zorgen ervoor dat alle spullen in het magazijn komen. En we brengen ze zo snel mogelijk naar de juiste plek. Met ’s ochtends vroeg prioriteit voor verse eet- en drinkwaren.” Metin geeft leiding aan het team en doet dat meestal tussen 5 en 13 uur. “We beginnen de dag met het controleren van de temperaturen in de koelingen. Daarna komen al snel de eerste vrachtwagens aan. Het is nu…”, hij werpt een snelle blik op de klok, “… bijna acht 10 CENTRAAL.NU NUMMER 17 2015
uur. Je hebt al de nodige leveranties gemist. Maar ik verwacht er zometeen weer één.” En inderdaad staan we even later bij een groot parkeervak op het busplatform. Metin heeft lege transportkarren bij zich, die gisteren zijn gelost. Mo van horecagroothandel VHC Jongens wacht hem op met verse spullen. “Even kijken…”, zegt Metin terwijl hij zijn paperassen erbij pakt, “dit is allemaal voor Wagamama en Burger King.” In een grote goederenlift gaan we weer naar beneden, naar het magazijn aan de westkant van het station. “We leggen heel wat afstanden af”, grijnst Metin. “Met zo’n stappenteller hebben we het wel eens berekend: vijftien kilometer per man per dag.” Hij duwt een kar vol met verse groenten de IJ-hal in. Rond kwart over acht zit voor Metin en zijn dienstdoende collega’s van de Retailservice de dag er al voor een flink deel op.
Krioelende bijenkorf Achter de bouwschuttingen aan de oostkant van het station is het nog lang niet zover. Hier wordt over het algemeen gewerkt van 6 à 7 uur tot 15 à 16 uur. Echte bouwtijden: vroeg uit de veren en met de kippen op de stok. “Ik lig er meestal wel rond een uur of negen, half tien in, anders houd ik het niet vol”, knikt bouwer Ben Gootjes. Hij en een ploeg van zo’n vijftig tot zestig man van aannemer Kondor Wessels bouwen momenteel de nieuwe Amstelpassage en het
resterende deel van de IJ-hal. “We staan onder druk, want het werk moet in juni 2016 klaar zijn”, zegt Ben. “Dat gaat lukken, maar misschien moeten we binnenkort ook ’s avonds en ’s nachts werken. Soms doen we dat al. Er was hier onlangs een onderaannemer voor het storten van een vloer. Dat begon al om kwart over vier ’s ochtends!” De bouwplaats lijkt bijna letterlijk op een bijenkorf. De mannen zijn allemaal getooid in gele vesten en helmen, en krioelen door
Altijd iets te eten en te drinken Een station dat nooit slaapt zorgt op de gekste tijden voor hongerige magen en dorstige tongen. Een aantal horecagelegenheden en winkels is daarom (bijna) de klok rond open. Bijvoorbeeld The Döner Company. Ismaïl Adanir is franchisehouder van de filialen in de IJ-hal en de middentunnel. “We zijn twintig uur per dag open, van 10 tot 6 uur”, zegt hij trots. “Het is hier ’s avonds laat en ’s nachts heel druk. Nachtwerkers, mensen die van de veerpont komen, buschauffeurs, uitgaanspubliek, schoonmakers… We serveren ook ontbijt. Mits je dus vroeg genoeg bent!”
elkaar heen. Het is een kabaal van jewelste. Er wordt getimmerd en gezaagd, boren gieren en vorkheftrucks hobbelen in het rond om bouwmaterialen op de juiste plek te krijgen. Een snelle scan van het bouwterrein wijst op jongens-onder-elkaar. Ben bevestigt het. “Maar we hebben wel twee vrouwelijke collega’s, een werkvoorbereider en een projectcoördinator. Ikzelf ben een manusje van alles. Timmerwerk, elektra, verlichting, verwarming, plafonds… waar ik nodig ben, sta ik klaar.”
Ben ik in beeld? Sommige dingen op het Stationseiland gaan 24 uur per dag door. Een goed voorbeeld daarvan is het cameratoezicht. Een team van zestien mannen en vrouwen houdt in ploegendiensten Amsterdam Centraal én nog veertig andere stations in de gaten. In de Toezichtruimte hebben vanochtend vroeg Esther Plakke en haar collega Amber dienst. Terwijl Amber de schermen in de gaten houdt en op de computer de administratie doet, tapt Esther verse koffie en legt uit wat hier gebeurt. “Wij werken voor beveiligingsbedrijf G4S. We doen het cameratoezicht, maken toegangspasjes en ontvangen brandmeldingen. Op Amsterdam Centraal alleen al hangen honderden camera’s. We kunnen de beelden rechtstreeks bekijken, of na afloop. Alles wordt opgenomen. Dat kan van belang zijn als er een incident is geweest en iemand moet worden opgespoord.” Op bepaalde tijden is het spitsuur in de Toezichtruimte. “’s Avonds en ’s nachts is dat vooral het geval op donderdag, vrijdag en CENTRAAL.NU NUMMER 17 2015 11
zaterdag, met het uitgaanspubliek. Dan gebeurt er nog wel eens iets. Iemand wordt onwel of kukelt van een roltrap. Dan bellen we de veiligheidscentrale van NS, die dan maatregelen kan nemen.” Maar Esther en haar collega’s werken ook preventief. “Bijvoorbeeld als het erg druk is op een perron. Ideale omstandigheden voor
zakkenrollers. Dan geven we de centrale een seintje en kan ze extra controle laten doen. Wat we ook wel eens zien is ‘shoulderen’: criminelen kijken bij mensen over de schouders mee als zij een treinkaartje kopen, in de hoop de PIN-code te stelen. Zelfde verhaal: als we zien dat die rondlopen, geven we dat door.”
Schrobben in de nacht Het is diep in de nacht. Op perronhoogte is het ongewoon stil. In de verte rijdt een nachttrein het station uit en er scharrelt een enkele nachtbrakende duif rond. De stilte en het vrijwel ontbreken van reizigers is precies wat de schoonmakers van Asito nodig hebben. Elke nacht maken ze tussen 1 en 5 uur een perron schoon en schrobben ze met hogedrukreinigers de trappen en de tunnels. Werk waarvoor het de rest van de dag simpelweg te druk is. Tijdens díe uren manoeuvreert, in wisselende diensten, een team van ongeveer vijftig schoonmakers (zoals, op de foto, Anuja Mohamed) tussen de reizigers en stationsbezoekers door om de boel zo netjes mogelijk te houden.
De beste stuurlui staan aan Wal Ook bij NS slaapt nooit echt iederéén. De nachttreinen zorgen ervoor dat Amsterdam Centraal 24 uur per dag open is. Voor een soepele gang van zaken, de hele dag door en dus ook ’s nachts, zorgen zeven Coördinatoren Wal van NS Reizigers. Een van hen is Joyce Visscher. “Met ‘wal’ bedoelen we het werk in de stations”, vertelt ze. “Ik ben vrijwel de hele tijd op pad, als aanspreekpunt voor reizigers, om te reageren op verstoringen, de Tickets & Service-balies bezet te houden… oh, wacht even…” 12 CENTRAAL.NU NUMMER 17 2015
Ze pakt haar portofoon. “Die mevrouw moet naar perron 13a”, zegt ze in het microfoontje. En vertelt daarna: “Er was een spoorwijziging voor Thalys en mijn collega wilde weten wat hij aan een klant moest vertellen.” Joyce draait regelmatig nachtdiensten. “Die zijn wel anders ja. Er rijden minder treinen dus het is vaak wat rustiger. Er is minder portofoonverkeer. De sfeer is ook wel anders, vooral tegen het eind van de week. Dan kun je soms ook echt iets betekenen. Ik herinner me drie jongens uit Almere. De laatste trein
viel uit door werkzaamheden. Dat stond niet goed aangegeven. Onze fout dus. Ik heb toen een taxi voor hen geregeld op kosten van NS. De volgende dag waren ze hier weer en herkenden ze me, heel leuk. Gebeurt zoiets en het treft veel meer mensen, en het is de fout van NS, dan regelen we bussen en indien nodig hotels. Het is een keer gebeurd dat alle hotels vol zaten en een groep midden in de nacht in Ermelo belandde. Moesten ze vier uur later weer terug naar Amsterdam!”
CENTRAAL.TOEN
Taxi’s: van wildgroei naar stabiliteit De verhuizing van de taxistandplaats naar de IJ-zijde van het station deed onze vaste historische medewerker Dick Keijzer een duik nemen in het verleden van de Amsterdamse taxi’s… en hun 110 jaar oude band met station Amsterdam Centraal. In september 1896 verscheen de eerste auto in de Amsterdamse straten. De trotse eigenaar van deze sensationele aankoop was notaris Backx. Uiteraard werd tegen de komst van het moderne snelheidsmonster geprotesteerd. Het zou ‘een gevaar’ zijn voor ‘de wandelende mensch’, zoals een krant schreef. De opmars van de auto in de samenleving was echter niet te stuiten. Rond 1905 kwam, in navolging van Parijs en Berlijn, ook in Amsterdam een systeem van huurauto’s. Die kon men mét chauffeur benutten voor een korte rit door de stad. De afgelegde weg en daarmee de te betalen kosten werden vastgesteld door een zogenaamde taxameter. Daaruit kwam het woord ‘taxi’ voort. Vanaf het moment dat er taxi’s reden in de stad was een taxistandplaats bij station Amsterdam Centraal een vanzelfsprekendheid. Het aantal
taxi’s groeide onstuimig en de gemeente moest ingrijpen om de wildgroei te beperken. Er kwam een vergunningensysteem. Legale taxi’s kregen een zwart-witte blokband om hen te onderscheiden van de chauffeurs die zonder vergunning passagiers probeerden te werven. Tot op de dag van vandaag worden dergelijke chauffeurs ‘snorders’ genoemd. Ooit waren er twee taxistandplaatsen, een kleine aan de oostkant van het station en – zoals tot voor kort – een grotere aan de westzijde. Die laatste was regelmatig het toneel van ‘taxioorlogen’, een gevolg van de turbulentie in de taxiwereld. Het was er vaak druk en rommelig, zoals op bijgaande foto van het Stationsplein uit 1929 is te zien. Tientallen taxi’s staan zonder enige ordening op klandizie te wachten. Een interessant detail van deze foto is de man links. Hij draagt een hoed, leunt op een muurtje en kijkt uit over het Stationsplein.
Dertig jaar later stond ik zelf ook wel eens bij dat muurtje. In die tijd was ik perronopzichter, droeg geen hoed maar een rode pet en gaf met een ‘spiegelei’ vertrekbevel aan de machinisten. Als er even gelegenheid was tussen de drukke werkzaamheden op het perron ging ik naar dat muurtje om, net als mijn verre voorganger, naar de drukte op de taxistandplaats te kijken. Had ik daar nog maar een foto van! Dick Keijzer
Heeft u herinneringen aan Amsterdam Centraal? Mail ze in maximaal 100 woorden naar
[email protected] met in de onderwerpregel ‘Centraal.nu / Herinneringen’. Vermeld erbij uw naam, uw woonplaats, uw huidige of vroegere beroep, uw leeftijd en uw telefoonnummer. En wie weet ziet u uw verhaaltje in een volgende editie terug.
CENTRAAL.NU NUMMER 17 2015 13
BEKEND MET AMSTERDAM CENTRAAL
‘ Verruim de openingstijden’
E
en ‘actieve belangenbehartiger voor deelnemers aan de nacht’, dat is de nachtburgemeester van Amsterdam. De functie, onderdeel van een onafhankelijke stichting, wordt momenteel bekleed door creatief ondernemer Mirik Milan (34). “In Amsterdam is de nacht heel belangrijk”, zegt hij, “en een station als dit is een cruciaal middelpunt. De verbeteringen beginnen echt merkbaar te worden. Ik ben bijvoorbeeld blij dat het gedoe met taxichauffeurs, die geen korte ritjes wilden rijden of langere routes kozen, voorbij is. Dat was een slecht visitekaartje voor de stad. En ik ben in mijn nopjes met de Michiel de Ruijtertunnel en de doorstroming van het verkeer naar de Prins Hendrikkade.” Mirik vindt dat het station goed functioneert tijdens de nacht, maar bepleit verruiming van de openingstijden. “Het zou goed zijn als winkels en horeca, die dat willen, 24 uur per dag open kunnen zijn. En dat er misschien winkels bijkomen die inspelen op de nacht. Zoals een apotheek, als je je niet lekker voelt na een avondje stappen, of een computershop, om een oplader te kopen.” “Maar houd het station wel functioneel, met goed toezicht en gedragsregels. Het blijft vreemd dat sommige mensen de nacht behandelen als een periode waarin je ongestraft dronken mag zijn en je je als een randdebiel mag gedragen. Op het Rembrandtplein experimenteert de gemeente met huisregels: houd het gezellig, maar houd rekening met elkaar en de buurt. Voer die ook hier in.” Mirik zou het ook goed vinden als de metro’s de klok rond zouden rijden. En hij heeft een dringend verzoek: “Maak beter duidelijk waar de Kiss & Ride-plekken zijn. Net geopend aan de IJ-zijde? Hm, dat wist ik nog niet. De laatste tijd zeg ik steeds vaker tegen mensen, die ik moet ontvangen: ik laat je ophalen op Schiphol, want dan kunnen we Amsterdam Centraal vermijden. Dat is vast niet jullie bedoeling.” www.nachtburgemeesteramsterdam.nl
14 CENTRAAL.NU NUMMER 17 2015
MENINGEN
CENTRAAL OP
Wat mij opvalt…
Twitter
Centraal.nu vraagt in elk nummer naar úw mening. Deze keer dompelden we ons in de drukke en donkere avondspits. Lukt het bezoekers van Amsterdam Centraal om de weg te blijven vinden? met de ‘gedeelde ruimte’ gaat uitpakken. “Daar ben ik wel bezorgd over. Het zal erg wennen zijn.”
De meest opvallende tweets van onze volgers op @020centraal Martin Schutrups De fietstunnel onder @020Centraal is eindelijk open. Prachtig. Nu de fietsers nog.
amsterdam-ij.nl Fietstunnel onder @020Centraal open ‘ Als ik iets niet kan vinden, dan zijn hier altijd mensen aan wie ik het kan vragen.’ Marcella
J
awel hoor, zegt Marcella. “Alles staat goed aangegeven. En als ik iets niet kan vinden, dan zijn hier altijd wel mensen aan wie ik het kan vragen.” Minder positief is ze over de bussen. “Ik ben niet zo blij met het station aan de IJ-zijde. Toen ze nog aan de centrumzijde stopten, vond ik dat veel makkelijker. Zeker deze tijd van het jaar. Het is druk, donker, je hebt haast… dan is het best ver weg als je uit de binnenstad komt.”
‘ Voor vreemdelingen als wij zouden meer plannetjes wel handig zijn.’ Kristien en Kato Rose, Frank en Bike
Rose, Frank en Bike uit Brugge zijn behoorlijk overweldigd door het station. “We wilden naar de overkant”, waarmee ze Noord bedoelen, “maar we konden de pont niet vinden. We hebben een half uur gezocht. Voor vreemdelingen als wij zouden meer plannetjes wel handig zijn. Plattegronden ja!”
‘ Vooral als het donker is zijn er nog veel vragen.’
‘ Ik snap wel dat het station in het donker lastig kan zijn.’
Hendrik-Willem
Sofie
Taxi-gastheer Hendrik-Willem is aan het werk bij de nieuwe standplaats. Het gaat allemaal goed, zegt hij, maar vooral als het donker is zijn er nog veel vragen: “‘Waar is mijn veerpont?’ ‘Hoe kom ik aan de andere kant van het station?’ En tot voor kort héél vaak: ‘Wanneer gaat de fiets- en voetgangerstunnel nou eindelijk open?’.” Hendrik-Willem is benieuwd hoe het kruispunt
Sofi e staat met de fiets aan de hand in de IJ-hal te wachten op haar moeder. Ze ervaart de avondspits als probleemloos: “Alles staat duidelijk aangegeven”. Wel kan ze zich inleven in ervaringen van toeristen. “Ik snap wel dat het station in het donker lastig kan zijn. Ik zag onlangs een lange rij bij de servicebalie. Daar moet je misschien wel twintig minuten voor uittrekken.”
Stephen Garone #Centraal Station, #Amsterdam, #Netherlands: one of the world’s #top10 stations @020Centraal
Noord/Zuidlijn De Oostlijn en de Noord/Zuidlijn worden met elkaar verbonden bij @020Centraal
Peter de Waal Het water is weer open voor het Centraal Station. Busplatform en busbrug gesloopt.
Bekijk meer tweets en retweets op @020centraal Bezoek Amsterdam Centraal ook op Facebook! facebook.com/ amsterdamcentraal-station020 CENTRAAL.NU NUMMER 17 2015 15
Colofon Centraal.nu is een uitgave van Gemeente Amsterdam, NS en ProRail 5e jaargang, nummer 17, december 2015 Redactieadres Centraal.nu Stationsplein 7 1012 AB Amsterdam E
[email protected] www.amsterdamcentraal.nu @020centraal facebook.com/amsterdamcentraalstation020 youtube.com/user/cseamsterdam Teksten Bas Berwers Tekstbijdrage Dick Keijzer Eindredactie Coördinatie Stationseiland (CSE), Gemeente Amsterdam Foto’s en illustraties Felix Kalkman, Stadsarchief Amsterdam Luchtfoto middenpagina Paul Deelman, november 2015 Vormgeving Monter, Amsterdam Druk Drukkerij Mart.Spruijt bv Oplage 35.000 exemplaren Op deze pagina: De vertrekstaat van de nachttreinen op Amsterdam Centraal. Wijzigingen in planning & ontwerp en onvoorziene omstandigheden voorbehouden. Aan deze publicatie kunnen geen rechten worden ontleend. Gemeente Amsterdam, NS en ProRail aanvaarden geen aansprakelijkheid voor onjuistheden en onvolledigheden.
