2012
C ata l o g u s
© De Bolster
1
“ All the flowers
1. Inleiding
02
2. Groenten
06
• Blad en Stengelgewas
07
• Koolgewassen
17
• Peulvruchten
20
of all the tomorrows are in the seeds of today. ”
2
© De Bolster
Inhoudsopgave
• Vruchtgewassen
28
6. Bloemen Eenjarig
53
• Wortel- en Knolgewassen
34
7. Bloemen Meerjarig
75
3. Kruiden
40
8. Algemene teelttips
90
4. Kiemgroenten
48
9. Zaaikalender & Bolster schema
92
5. Groenbemesters
50
10. Contactinformatie
96 © De Bolster
3
Inleiding
Beste tuinders, tuiniers en sympathisanten, Met deze catalogus willen we ons zelf, als Bolster team, en ons assortiment zaden graag aan jullie voorstellen. Misschien stelt u zich wel eens de vraag: “Wat schuilt er eigenlijk achter de Bolster?” In ieder geval is het geen bedrijf dat zomaar wat zaden in zakjes stopt. Integendeel, we zijn een dynamisch jong bedrijf, sociaal en actief op diverse fronten. Eentje met een hart en een ziel, op mensenmaat. Een organisatie die hoge eisen stelt aan zichzelf, hoge doelen durft te stellen en daarvoor alle beschikbare capaciteiten in de strijd gooit, zoals: creativiteit, een gedisciplineerde werkhouding, de almaar groeiende ervaring en expertise, passie voor ons vak… én het nodige lef. Lef om open en extravert te zijn, risico’s te nemen door nieuwe terreinen te verkennen en van investeringen niet terug te deinzen. Lef ook om zo nodig op de bres te springen voor een principe waar we achter staan. En zo heeft de Bolster - net als de mens - zijn eigen karakter en ontwikkelingsfases, dromen en strubbelingen en gelukkig ook een steeds uitbreidend sociaal netwerk. Als Bolster team, zijn we blij dat we zoveel vrienden en sympathisanten hebben, die samen met ons een groene toekomst zien. En die hier heel actief aan meewerken door hun eigen biologische groentes en kruiden te telen of mooie bloementuinen aan te leggen en zo een weelde creëren die een geschenk is voor al wat leeft. En we hopen dat jullie dat ook dit jaar weer met veel vreugde en genot mogen doen! Boven Foto: Tim en Hessel, versterken het Bolster team in het weekend.
Rechter Foto: Vlnr: Patrick, Frank, Elly, Bart zijn de eigenaren van de Bolster
Linker Foto: Met een team van 14 vaste krachten en evenveel weekenden vakantiewerkers produceren we meer dan 350 verschillende soorten biodynamische en biologische zaden van groenten, kruiden en bloemen. Rij boven vlnr: Bart, Tommy, Margreet, Patrick, Annemarie, Elly, Marco, William, Hessel en Jasper. Rij onder vlnr: Linda, Loes, Monique, Saskia en Bertille.
4
© De Bolster
Inleiding De ligging van de Bolster, aan de rand van de Veluwse bossen en heidevelden, is voor een biologisch bedrijf natuurlijk ideaal. Het is hier dat Bart en Elly Vosselman zich vanaf de tachtiger jaren tot 2002 op hun tuinbouwbedrijf de Immenhof, het ouderlijk bedrijf van Bart, toelegden op de productie van biologische groentes en bloemen. Nog velen in de streek herinneren zich de heerlijke groentes en prachtige boeketten uit die tijd! Na vele jaren noeste arbeid op het land waren ze wel toe aan wat nieuws en legde Bart zich toe op de stiel waar hij voor opgeleid is: de plantenveredeling. En wanneer in 2004 de Bolster, toen nog gevestigd te Kielwindeweer, voor overname beschikbaar kwam, hebben ze zich aan deze etappe gewaagd. Tezamen met hun oudste zoon Frank, en Patrick, die al sinds zijn vijftiende jaar op de Immenhof werkte. Tussen 2005 en 2007 werd de zaadproductie in gang gezet en de overname voorbereid. En zo is de Bolster vanaf 2007 in Epe gevestigd! Sindsdien kent het bedrijf een gestadige groei. Naast de eigen teelten te Epe, van 6 ha, wordt een groot gedeelte van de productie uitbesteed. Enkele tientallen Nederlandse, Franse, Italiaanse en ook Deense boeren telen zaden voor de Bolster. Behalve het aantal producerende boeren kon zo ook het aantal werknemers, het assortiment én het aantal eigen rassen uitbreiden. De groei van de Bolster dijt mee op de golf van de evenzo gestaag groeiende biologische sector en natuur- en groep milieubewuste tuiniers en consumenten. Die groei gaat onvermijdelijk, in een constructieve symbiose, samen op. Om de uitbreiding op te vangen werd in 2010 een nieuw bedrijfspand gebouwd en werden verbeterde zaadschoningsmachines aangeschaft. Dit om efficiënter en professioneler te kunnen werken. Daarnaast werd het team veredelaars uitgebreid, zodat meer kan ingezet worden op de ontwikkeling van nieuwe rassen. Biologisch-dynamische zaadproductie De Bolster is één van de weinige bedrijven in Nederland dat biologische zaden van eigen productie aanbiedt en het enige dat biodynamische zaden teelt. Zaad vermeerderd op eigen bedrijf heeft het Demeter-keurmerk. Zaden vermeerderd op een ander biologisch bedrijf (wel biologisch maar niet biodynamisch) krijgen alleen het EKO-keurmerk. Skal is de certificerende instantie die controles en inspecties uitvoert. Meer informatie over de eisen van de certificering kunt u vinden op www.demeter-bed.nl of www.skal.nl. Vanzelfsprekend zijn al onze zaden GMO-vrij. Oude rassen In ons assortiment zitten verschillende oude rassen en ´vergeten groenten´. Oude rassen hebben vaak bijzondere kwaliteiten op het gebied van smaak of esthetische waardes als vorm, kleur en geur. Vorig jaar hebben we ons tomatenassortiment uitgebreid met een aantal oude rassen, ook wel ´heirloom-rassen´ genoemd. Sommige van onze rassen staan op de Oranje Lijst – een verzameling van rassen die al voor 1940 geteeld werden. De lijst wordt uitgegeven door het Centrum Genetische Bronnen en de Oerakker. Als u hierin geïnteresseerd bent, kunt u de lijst online inkijken op: www.deoerakker.nl. Nieuwe rassen Naast de zaadvermeerdering - en dat is in de bio zadenwereld erg zeldzaam - ontwikkelen we ook nieuwe rassen aangepast aan de condities van de moderne biologische landbouw. Sinds 2010 doen we dat met een team van 3 veredelaars. De beste biologische rassen dienen robuust, groeikrachtig, zoveel mogelijk ziekteresistent, productief, mooi, makkelijk
© De Bolster
5
Inleiding oogst- en verwerkbaar te zijn, en het liefst ook nog zeer smakelijk! Voor een nieuw ras gelanceerd kan worden, gaat soms wel tot 10 jaar voorbij. Die lange ontwikkelingsduur heeft zowel te maken met de lange wensenlijst, alsook met de strenge eisen t.a.v. raszuiverheid. Bij de Bolster gebruiken we de klassieke veredelingstechnieken van observatie, kruising en selectie. Tot nog toe heeft Bart al vier rassen op de markt weten te brengen: de tuinboon ‘Eleonora’, de rucola cultivar ‘Esmee’ en de pompoenen ‘Solor’ en ‘Fictor’. Deze nieuwe rassen zijn ook beschikbaar voor de particulier. Het veredelingswerk wordt gefinancierd door de eigen zadenverkoop alsook door subsidies vanuit onder meer stichting Zaadgoed (www.zaadgoed.nl). Holland Select Vanaf dit jaar doen we de biologische vermeerdering en verkoop van een aantal rassen van Holland Select. We zijn erg blij met deze samenwerking. Holland Select is een familiebedrijf uit Andijk (Noord-Holland) dat bonenrassen ontwikkelt en produceert voor de professionele markt. Daarmee hebben we ons assortiment peulvruchten flink kunnen uitbreiden. Het betreft in totaal 7 rassen, in de catalogus aangegeven met “Holland Select”. Wat bieden wij aan? Zowel tuiniers, tuinders, tuinverenigingen als winkeliers kunnen bij ons terecht voor klein- of grootverpakkingen en ook klantspecifieke verpakkingen.
Hoe te bestellen? Op de nieuwe website zijn zowel bestellingen in kleinverpakkingen als in grootverpakkingen gemakkelijk en snel door te geven. Neemt u een kijkje op www.bolster.nl. Als u afgelopen jaar een bestelling via de website geplaatst heeft, hoeft u dit jaar niet opnieuw een account aan te maken. U kunt met uw e-mailadres en klantnummer inloggen. Bent u het klantnummer vergeten dan is dit geen probleem. U klikt op de knop ´login´ en dan op ´wachtwoord vergeten´ (rechts bovenin op het scherm). Hier kunt u het e-mailadres invullen. Daarna ontvangt u automatisch het klantnummer via de e-mail. Heeft u nog niet eerder via de website besteld dan werkt dit als volgt: 1. Vul uw gegevens in bij registreer en klik op registreer. 2. U ontvangt een e-mail waarin u de gegevens kunt controleren. In deze e-mail staat tevens het klantnummer waarmee u kunt inloggen. 3. In het vervolg kunt u bestellen door bij ´login´ uw e-mailadres en klantnummer in te vullen. 4. Nadat u heeft ingelogd komt er te staan ´welkom´. Nu kunt u producten toevoegen door op het winkelmandje dat bij de producten vermeld staat te klikken. De totale lijst kunt u bekijken door op het mandje te klikken. 5. Wanneer de bestelling compleet is, klikt u bij het mandje op ‘plaats order’. De bestelling wordt dan naar ons verstuurd. 6. Daarna kan u via Multisafepay de betaling afhandelen. 7. U ontvangt per e-mail een bevestiging van de bestelling. Bestellen via Bestellijsten: Bij deze catalogus is een bestellijst toegevoegd. Deze kunt u invullen en retourneren naar het volgende adres: De Bolster Oude Oenerweg 13 8161 PL Epe Vergeet niet om uw adresgegevens bovenaan de lijst in te vullen.
6
© De Bolster
Inleiding Snelle levering Een vast team van enthousiaste en gemotiveerde medewerkers probeert elke bestelling binnen enkele werkdagen af te handelen. Alleen in piekperiodes (februari, maart) kan het iets langer duren. Bij orders beneden de € 20,- wordt € 4,- voor verzend- en administratiekosten in rekening gebracht. Bij orders boven de € 20,- binnen Nederland worden geen extra kosten in rekening gebracht. Voor bestellingen buiten Nederland worden de verzendkosten wel doorberekend. Zaden in Grootverpakkingen Zaden in grootverpakking kunnen zowel via de website, als via e-mail of fax besteld worden. De zaden zijn verpakt in de standaard verpakkingshoeveelheden, die op de prijslijst staan vermeld. Voor winkeliers en tuinverenigingen Voor de verkoop van onze zaden hebben we displays beschikbaar, zodat de zaden mooi gepresenteerd kunnen worden in winkels of tuincentra. Tuinverenigingen met een gezamenlijke bestelling voor de leden kunnen korting krijgen. We adviseren u graag over de opties en het te verkopen assortiment. Neemt u hierover contact met ons op. Klantspecifieke verpakkingen De bolster levert aan verschillende bedrijven zaden die verpakt zijn in klantspecifieke verpakkingen. Deze zaden worden verkocht door winkelketens of gebruikt voor promotionele doeleinden. Dit is mogelijk bij een afname van minimaal 1000 stuks per soort. Voor verdere vragen en/of een offerte kunt u contact met ons opnemen. Prijzen 2012 Omwille van verhoogde productie- en loonkosten, zien we ons dit jaar genoodzaakt de prijzen voor de kleinverpakkingen iets te laten stijgen. De laatste prijsstijging die we moesten doorvoeren was in 2008. We proberen de prijzen uiteraard zoveel mogelijk stabiel te houden. Vorig jaar stonden de prijzen op de prijslijst excl. btw vermeld. Dit jaar hebben wij er voor gekozen om de prijzen incl. btw op de prijslijst te vermelden. Wilt u ons bezoeken? Als u graag een kijkje neemt in de wereld van de veredeling en zaadvermeerdering, bent u van harte welkom op onze Open Dag, op zaterdag 14 juli 2012. Er is dan heel wat te zien op onze kleurrijke velden! Wij horen graag van u en wensen u veel lees- en natuurlijk tuinplezier! Warme groene groeten, Het Bolster Team
© De Bolster
7
“Groenten” • Blad- Stengelgewassen
2
De meeste bladgewassen houden van een vrij rijke, vochtige en goed doorlatende bodem. Maar het blijft een kwestie van balans en gezond tuiniersverstand. Doseer de mest of het compost goed. Te weinig stikstof vertraagt de groei, geeft gele blaadjes en zorgt voor vroegtijdige bloei. Te veel stikstof zorgt dan weer voor een te hoog nitraatgehalte in het blad, kan een bittere smaak veroorzaken en een “waterig” gewas geven (dat een laag droge stof gehalte heeft).
• Koolgewassen Groeien als kool is een uitdrukking die de meeste mensen wel kennen. Toch is het telen van kool een vak apart. Op kleigrond lukt het meestal prima. Op zandgrond of andere lichtere grondsoorten is “het groeien als kool” niet altijd vanzelfsprekend. Voldoende bemesting is in ieder geval belangrijk. Daarnaast kan knolvoet de oorzaak zijn van een mindere groei. Of knolvoet in het spel is, valt te zien aan de sterk opgezwollen wortels. In verband met knolvoet altijd een ruime vruchtwisseling toepassen. Wat kalk toedienen in het plantgat van de kolen heeft ook een positief effect, maar lost niet alle problemen op.
• Peulvruchten (Capucijners, doperwten, peulen en bonen) Verse peultjes, doperwten en capucijners zijn dé smaakmakers van de groentetuin. Problemen met ziekten en plagen zijn er nauwelijks en dat maakt het des te aantrekkelijk om deze gewassen zelf te telen. Men kan volstaan met weinig mest. Er zijn twee hoofdgroepen te onderscheiden: kort met een lengte tot ca. 70 cm (stam) en lange typen (rijstypen). De stamsoorten kunnen in principe zonder ondersteuning geteeld worden, maar een teelt langs (kort) gaas of met rijshout heeft ook hier voordelen: doorplukken is aanzienlijk gemakkelijker en er liggen geen peulen op de grond. De rijstypen moeten in ieder geval langs gaas geteeld worden. Bij de teelt langs gaas kan aan beide zijden van het gaas een rij gezaaid worden. Een gebruikelijke rijafstand bij stamtypen is 50 cm, in de rij zaaien op 3 à 5 cm. In verband met muizen en vogels voldoende diep zaaien (3 à 4 cm). Voor alle capucijners, erwten en peulen geldt dat een vroege uitzaai (maart/ april) de beste resultaten oplevert; zaaien in mei en later geeft onvoldoende peulzetting en problemen met meeldauw.
• Soorten die nieuw zijn in het assortiment voor 2012 staan in de catalogus aangegeven met
• Selecties van de Bolster (eigen rassen) zijn aangeduid met het Bolster logo.
• De soorten/rassen van Holland Select krijgen ook een aparte aanduiding:
Blad- en stengelgewassen Andijvie
Cichorium endivia Een klassieker in de Nederlandse keuken is wel: andijviestamppot! Zo makkelijk als het te bereiden is, is het om dit groene lof te telen. Er kan feitelijk maar weinig misgaan. Wel moet u er rekening mee houden dat uitzaai in het voorjaar vroegtijdige schieters kan opleveren. De meeste andijvie wordt gezaaid in de periode half juni tot eind juli. Zo kan men tot diep in de herfst genieten van dit gewas. Nauwer planten dan 30 x 35 cm geeft geen hogere opbrengst en het risico van smet is groter.
Andijvie Nummer Vijf 2 1010
Andijvie Krulandijvie Wallone 1020
Verreweg het meest geteelde type. Breedbladig met goed gevuld hart en zachte smaak.
Fraai uiterlijk vanwege het fijne, ingesneden en sterk gekrulde blad. Uitstekend te gebruiken voor rauwkost en garnering, maar ook prima geschikt voor stamppot en stoven.
Bladmosterd Golden frills 1032
Bladmosterd Purple frills 1035
Heel fijn ingesneden blaadjes en frisgroen van kleur. Deze kunnen van maart tot oktober gezaaid worden en van april tot november geoogst. Ze hebben graag een zonnige standplaats.
Heeft geheel dezelfde groeiwijze als de Golden Frills, maar heeft een dieppaarse kleur.
Bladmosterd
Brassica juncea var. rugosa Bladmosterd wordt veelal in een jong stadium, als mini-groente, gegeten, maar kan ook prima als volwassen plant gebruikt worden. Mosterd wordt geteeld voor de olie in de zaden, als specerij, medicinale plant en groente. In de Himalaya regio van India wordt bladmosterd al meer dan 5000 jaar geteeld en gegeten. Ook in vele landen vormt bladmosterd onderdeel van het dagelijks maal en wordt er net zo als spinazie of andere bladgroenten bereid. Het blad heeft een aangenaam pittige smaak. Bladmosterd is goed winterhard en wordt in de late zomer gezaaid om in de herfst en winter gegeten te worden. In de voorzomer gezaaid schieten de planten makkelijk door, maar geeft dan mooie eetbare, gele bloemen.
9
© De Bolster
© De Bolster
9
Blad- en stengelgewassen
Groenlof Zuckerhut 1360
Groenselderij Tall Utah 1370
Groenlof is een typische groente voor de herfst en vroege winter, want kan enige vorst verdragen. De langwerpige kroppen kan men net als andijvie gebruiken zowel rauw als gekookt. Groeit op elke grond, een lichte bemesting is al voldoende. Bij voorkeur rechtstreeks (ter plekke) zaaien, de beste zaaitijd is eind juni tot half juli. Een goede plantafstand is 30 x 15 cm. Bij invallende vorst het gewas onder glas overplanten, daarbij het slechte buitenblad verwijderen. 1 pakje voor ongeveer 5 m².
Geurige groente, waarvan de stengels en het jonge blad worden gegeten. Rijk aan voedingsstoffen. Selderij is een ‘lichtkiemer’, en mag dus niet te diep gezaaid worden. Bovendien verloopt de kieming traag, en kan tot wel 3 weken duren. Groenselderij heeft duidelijk meer groeikracht dan bleekselderij. Selderij vraagt een krachtige humeuze grond. Onder glas zaaien, tweede helft april in een bakje en
verspenen op 10 cm of in potjes. Eind mei, begin juni uitplanten op 35 x 35 cm. De stengels zijn volgroeid aan het eind van de zomer. Kan niet veel vorst verdragen, dus in de herfst tijdig beschermen. 1 pakje voor ongeveer 350 planten.
Kardoen 1380
Paksoi Taisai 1570
Prei 1690
Een heel oude, meerjarige groente uit het Middellandse Zeegebied, waarvan de gebleekte bladribben gekookt gegeten worden. Daartoe kan men de plant voor de bloei ongeveer 3 weken met een jutezak omwikkelen. De meeste kardoen wordt echter geteeld vanwege de zeer fraaie, artisjokachtige bloemen. Als men op tijd zaait bloeit kardoen al in het eerste jaar. Het gewas kan vrij veel vorst verdragen. Dus alleen bij strenge vorst afdekken. Zaaien onder glas in de loop van april of rechtstreeks eind mei. Plantafstand 80 x 60 cm. 1 pakje voor ongeveer 4 m².
Taisai is een snelgroeiend bladgewas uit Oost-Azië met grijsgroene bladeren in een los rozet. Opvallend zijn de brede witte bladstelen en de witte bladnerven. Vanwege snel doorschieten is het niet verstandig om Taisai al zeer vroeg in het voorjaar te zaaien. Op tijd oogsten komt de smaak ten goede. Mochten bij er bij de oogst al wat bloemknoppen zichtbaar zijn, dan is dat feitelijk geen enkel probleem. Dit gewas niet telen als u problemen hebt met knolvoet in de bodem. Dun rechtstreeks zaaien op een rijafstand van 30 cm en later uitdunnen op 25 cm.
Dit type heeft minder last van slijtageverschijnselen in de late herfst/winter en kan vrij veel vorst verdragen. Uitplanten in juni/juli op 40 x 15 cm. Eventueel tegen de winter bij elkaar zetten en bij strenge vorst afdekken. 1 zakje: 2 g, goed voor ca. 15 m2.
10
© De Bolster
Blad- en stengelgewassen Raapsteel
Brassica rapa subsp. campestris Gelukkig worden nog steeds veel mensen blij zodra er de eerste raapsteeltjes zijn. Het is een typische voorjaarsgroente. In de zomer gaan ze makkelijk schieten, maar in de herfst niet meer. Al vanaf eind januari kan in de koude kas gezaaid worden en vanaf half maart of in augustus tot begin september in de volle grond. Te weinig bemesting kan geel blad opleveren, maar wat geler blad betekent niet ongeschikt voor consumptie. Het blad en de steeltjes kunnen in een stamppot verwerkt worden of rauw in salade gegeten worden.
Raapsteel Mizuna 1725
Raapsteel Namenia 1720
Fijne Japanse bladkool, losse krop met honderden geveerde bladeren, lichtgroen met een lichte nerf. Kan enkele graden vorst verdragen. Rijafstand: ca. 25 cm. De inhoud van het zakje is goed voor 5 m². Oogst: na 6 weken, op 10 à 15 cm hoogte.
Namenia is een smakelijk ras met ietwat grove, malse bladeren en een korte groeiduur.
Rucolasla Rucola Esmee 1760
Rucolasla
Het blad van dit ras van de Bolster is mooi ingesneden en duidelijk minder grof. De smaak is pittig nootachtig, maar niet bitter. Oogst: vanaf ca. vier weken na het zaaien de jonge bladeren vlak boven de grond afsnijden of met wortel en al optrekken.
Om een goed resultaat te bereiken met de teelt van Rucola selvatica is het belangrijk om een mooi homogeen zaaibed aan te leggen met niet teveel grote kluiten. Wilde rucola kiemt wat trager; een bodemtemperatuur van ca. 20 graden is wenselijk. De bladeren kunnen gedurende een lange periode, vanaf ongeveer 8 weken na het zaaien, geoogst worden. Bloemen regelmatig verwijderen. Bij directe zaai heeft men ongeveer 10 gram per 100 m² nodig.
Rucolasla Zaaien kan best op rijtjes - afstand 10-15 cm - vanaf begin mei tot ver in de herfst. Eenmaal per 3 à 4 weken in kleine porties uitzaaien geeft een goede oogstspreiding. Vroeg uitzaaien (maart en april) wordt afgeraden in verband met vroegtijdig schieten. Bij een late uitzaai onder glas (oktober) kan men gedurende een heel lange periode in de winter van dit gewas genieten, risico van vorstschade is klein.
Rucola selvatica (wilde rucola) 1765
© De Bolster
11
Blad- en stengelgewassen Slasoorten
Lactuca sativa Wij kunnen u een breed assortiment aan slatypen leveren. Alle slarassen zijn goed te telen. Sla heeft een korte groeiduur (6 à 8 weken) en het is dan ook belangrijk om de planten in een jong stadium te verspenen/verplanten. Sla is vooral lekker wanneer u niet te veel bemest. Wanneer u elke week sla wilt eten, moet er wel regelmatig gezaaid/geplant worden. De eerste zaai onder glas kan al in februari plaatsvinden, in de vollegrond vanaf half maart, tot begin augustus. Een gebruikelijke plantafstand is 30 x 30 cm. Door een gedeelte van de sla wat dichter bij elkaar te zetten en vroeger te oogsten, kunt u volstaan met 1 zaaisel per 3 à 4 weken. Voor alle slasoorten geldt dat de hoeveelheid zaad per zakje voldoende is voor ca. 20 m².
Bindsla Little leprechaun 1780
Bataviasla Blonde de Paris 1840
Dit ras ziet er zeer fraai uit en levert weinig teeltproblemen op. Vormt een losse krop van vrij hoog opstaande paarsachtige bladeren. Voor vers gebruik en later ook gestoofd. Onder glas zaaien in februari/maart, voor buiten uitplanten begin april. Vanaf april tot eind juni kan op zaaibed of dun rechtstreeks gezaaid worden.
Mooie sla met knapperig blad, een tussentype van gewone kropsla en ijsbergsla. Is gemakkelijker te telen dan ijsbergsla.
Eikenbladsla Red salad bowl 1835
Eikenbladsla Salad Bowl 1833
Prachtig roodbladige licht gekrulde eikenbladsla. Zacht blad met een zoete smaak, mooie opfleuring van salades. Hoe kouder het wordt, hoe roder de bladeren zijn.
Groene licht gekrulde eikenbladsla. Zacht blad met een zoete smaak.
Eikenbladsla De red salad bowl en salad bowl zijn snelle groeiers maar traagschietend en hebben dus een lange oogsttijd. Ze zijn in een vroeg stadium – na ongeveer 30 dagen - ook geschikt als pluksla (babyleaf). Inhoud: voor 20 m². Vanwege het planttype (weinig kroppend) kunnen natuurlijke vijanden zoals sluipwespen en lieveheersbeestjes de bladluizen beter te lijf gaan.
12
© De Bolster
Blad- en stengelgewassen Pluksla Zaaien: half maart tot juni, onder glas kan dat al vanaf eind februari. Ruim zaaien of planten (30 x 30cm) kan prima; de bladeren zijn in dit geval wat groter en steviger dan bij dichter zaaien. Regelmatig plukken is van belang voor de malsheid van de bladeren en bevordert de doorgroei. Uiteindelijk gaan de planten schieten en wordt het tijd voor een nieuw zaaisel.
Pluksla Blackseeded Simpson 1830
Pluksla Catalogna 1832
Een snelgroeiend type zonder kropvorming; de bladeren zijn geelgroen en hebben een mooie, iets gebobbelde bladstructuur. De plant heeft de vorm als van een kegel en na afsnijden/plukken ontwikkelen zich nieuwe bladeren in het hart van de plant.
Erg smakelijke, stevige, donkergroene sla met lange ingesneden bladeren. Wordt ook wel hertshoornbladsla genoemd. Is vroeg en schiet niet snel door (schotvast). Weinig gevoelig voor ziekten of aantastingen.
IJsbergsla Saladin 1850
IJsbergsla
Maakt middelgrote tot grote kroppen. Is weinig schotgevoelig. Minder geschikt voor een herfstteelt.
De ijsbergsla variëteit Grazer Krauthäuptel 2 is een traditioneel Oostenrijkse variëteit uit de regio rond de stad Graz. De planten hebben helgroene, knapperige bladeren met een dunne rode rand. Maakt middelgrote tot grote koppen. Is schotvast en minder gevoelig voor valse meeldauw (Bremia).
IJsbergsla Het telen van ijsbergsla is wat meer risicovol, maar dat kan ook juist een uitdaging zijn. IJsbergsla is gemiddeld wat zoeter en heeft een dik blad dat lang krokant blijft. De groeiduur is 2 weken langer dan andere sla types. Zaaien: maart-juli, oogst: juni-okt, afstand in de rij: 2530 cm.
Grazer Krauthäuptel 2 1845
© De Bolster
13
Blad- en stengelgewassen
Kropsla Suzan 1800
Kropsla Twellose Gele 1790
Kropsla
Een stevige bladstructuur met een zware krop, vooral geschikt voor de zomer.
Een snelgroeiend type, ook al is het kouder weer. De kroppen zijn mals en geelgroen (een echte botersla van vroeger). Typisch geschikt voor een vroege teelt.
De naam van dit ras zegt eigenlijk al veel. Een zeer betrouwbaar ras voor voorjaar, zomer en herfst. Een mooie kropvorm, weinig smetgevoelig, lekker mals en de paarsrode kleur van de buitenste bladdelen geeft een extra fleur aan uw tuin en siert uw bord.
Wonder der Vier Jaargetijden 1820
Krulsla
Kropsla Zwart Duits 1810 De naam zwart heeft betrekking op de zaadkleur. Een groene malse kropsla voor voorjaar en zomer.
14
© De Bolster
De beste plantafstand is 35 x 35cm. Oogstklaar 2-3 maanden na het zaaien. Vanwege het planttype (weinig kroppend) kunnen natuurlijke vijanden zoals sluipwespen en lieveheersbeestjes bladluizen beter te lijf gaan.
Krulsla Lollo rossa 1837 Snelgroeiende rood bruine krulsla met een open bladrozet met sterk ingesneden bladeren. Zeer decoratief en zacht blad.
Blad- en stengelgewassen Snijbiet
Beta vulgaris var. cicla
Krulsla Lollo Bionda 1836
Gemakkelijk te telen bladgroente op alle grondsoorten. Zaaien van begin april tot half juli op een rijafstand van 30 cm; ca. 15 zaden per strekkende meter gebruiken. Dit gewas kan meerdere malen gesneden worden, tot ver in de herfst. 1 pakje is voldoende voor ongeveer 4 m².
Heeft een open bladrozet met sterk ingesneden malse bladeren. Het blad is heldergroen en ziet er aantrekkelijk uit.
Snijbiet Donkergroene Gladde Witribbige 3 1900
Fors planttype met brede witte bladstelen en groen blad. Vooral geschikt voor stoven en roerbakken. Iets te grof voor salades, tenzij u wat dichter zaait.
Snijbiet Groene Gewone 1890
Snijbiet Rhubarb Chard 1910
Veel groen blad en dunne bladstelen. Voor alle doeleinden te gebruiken.
Rode snijbiet met lange bladstelen en iets gekroesd blad. Qua smaak is snijbiet voor menigeen niet de truffel van de groentetuin, maar het fraaie uiterlijk van Rhubarb Chard compenseert heel veel.
© De Bolster
15
Blad- en stengelgewassen Spinazie
Spinacia oleracea Vooral als men vroeg in het voorjaar spinazie wil zaaien, is het belangrijk dat er voldoende stikstof in de bodem beschikbaar is. Spinazie is weinig vorstgevoelig, afdekken is niet nodig. De hoeveelheid zaad per pakje is voldoende voor 4 m². Scherpzadige rassen zijn snelle groeiers, maar schieten ook snel door en worden voor de vroegste teelt gebruikt. Voor de latere teelten worden de trager doorschietende rondzadige rassen geteeld. Vanaf december en januari kan onder glas gezaaid worden, voor een oogst vanaf eind februari tot april. Zomeren herfstteelten worden van april tot half september in de volle grond gezaaid en geoogst vanaf eind mei tot oktober. In september kan nog een winterteelt gezaaid worden.
Spinazie Nieuw-Zeelandse spinazie 1610 De naamgeving is in dit geval zeer verwarrend. Nieuw-Zeelandse spinazie behoort tot de familie van Posteleinachtigen (Portulacaceae) en ziet er ook totaal anders uit als de gewone spinazie. De planten van Nieuw-Zeelandse spinazie hebben veel meer groeikracht, niet in de hoogte maar zijdelings, de stengels kruipen als het ware over de grond. De blaadjes en stengeltoppen kunnen regelmatig geplukt worden. De
Spinazie Nores type Noorman 1930
Spinazie Vroeg Reuzenblad 1920
Rondzadig, groeit en schiet duidelijk trager dan Vroeg Reuzenblad, kan ook na begin april gezaaid worden (latere teelten).
Scherpzadig, een snelle groeier, speciaal geschikt voor een vroege teelt. Zaaien vanaf januari onder glas en vanaf half februari tot begin april in de volle grond. Daarna moet men, in verband met vroegtijdig schieten, gebruik maken van het ras Nores. Vanaf begin augustus kan men wel weer gebruik maken van Vroeg Reuzenblad. Oogsten kan na 4 tot 6 weken.
16
© De Bolster
bereidingswijze (gestoofd) is gelijk als bij spinazie. Omdat de planten vorstgevoelig zijn en de zaden alleen bij hogere temperaturen kiemen, kan het best in april in een bakje onder glas worden gezaaid. De kieming is traag (ca. 3 weken). Een ruime plantafstand (minimaal 60 cm) is gewenst. Ter plaatse zaaien in mei kan ook, mits het warm genoeg is. 1 pakje is voldoende voor 10m².
Tuinkers Cressida 1980 De jonge blaadjes zijn smakelijk en gezond. Kiemt en groeit snel, dus met regelmatige tussenpozen zaaien (buiten vanaf begin maart). Kan ook het gehele jaar door, binnenshuis in bakjes op de vensterbank groeien.
Blad- en stengelgewassen Tuinmelde
Artiplex hortensis Een winterharde eenjarige bladgroente, die net zoals spinazie, zowel vers als gestoofd gegeten kan worden. Groeit op elke grond en vraagt niet veel bemesting. Kan zowel koud als warm gezaaid worden, van maart tot augustus en geoogst van april tot september. Om steeds jong blad te kunnen oogsten moet vaker achtereen worden gezaaid. Is gevoelig voor schot (in juli). Na schieten zijn de blaadjes nog eetbaar (stengels zijn dan te vezelig). Zaaien op rijen 30 cm van elkaar. 1 pakje is voldoende voor ongeveer 5 m².
Tuinmelde Lichtgroene Tuinmelde 1990
Tuinmelde Rode Tuinmelde 2000
Levert weinig teeltproblemen op. Vormt een losse krop van vrij hoog opstaande frisgroene bladeren.
Deze rode variëteit heeft veel sierwaarde. Levert weinig teeltproblemen op. Vormt een losse krop van vrij hoog opstaande paarsachtige bladeren.
Veldsla
Valerianella locusta Veldsla is typisch een gewas voor de late herfst en winter. De plantjes zijn weinig kwetsbaar en kunnen veel vorst verdragen. Stelt weinig eisen aan de grond. Omdat de zaaiperiode (augustus/september) gunstig valt, kan men met veldsla de vrijgekomen stukjes grond goed benutten. Zaaien in oktober is te laat, tenzij men beschikt over een kas/platte bak. Een nauwe rijafstand van 10 cm is mogelijk, maar een ruimere afstand is plezieriger i.v.m. schoffelen.
Veldsla Grote Noordhollandse 1870
Veldsla Vit 1880
Dit is een relatief snelgroeiend en productief type met nogal lange bladeren. De bladkleur is wat lichter. Grofzadig. 1 pakje voor 7 m².
Een echt professioneel ras met donker en kort blad in een kenmerkende rozetvorm. De zaden zijn aanmerkelijk kleiner en de groei is trager in vergelijking met de Grote Noordhollandse. 1 pakje voor 7 m².
© De Bolster
17
Blad- en stengelgewassen
Zomerpostelein 2040
Winterpostelein 2030 Bladgroente voor gebruik als salade, in rauwkost of stamppot in herfst en winter. Nooit problemen met ziekten en plagen! Winterhard, alleen bij kale vorst wordt de kleur van het blad minder mooi en is afdekken gewenst. Geen bemesting nodig. Zaaien in augustus. Als de bodemtemperatuur nog te hoog is, komt de kieming veel trager op gang. Dus niet te snel denken dat het niet goed komt. De zaden zijn klein, door de zaden te mengen met fijn zand is het
18
© De Bolster
gemakkelijker om voldoende ruim te zaaien. Indien gebruik gemaakt wordt van een zaaimachine is mengen met suiker een goede methode. Een rijafstand van 20 à 25 cm hanteren. In de rij niet te dicht zaaien! 1 pakje voor 6 m².
Een zeer snelgroeiende zomergroente met een heldergroene bladkleur. Menging met zand vergemakkelijkt de uitzaai (fijne zaden). Alleen zaaien bij voldoende warmte en zeker niet voor half mei. Ca. 3 weken na zaaien kan al geoogst worden. 1 pakje voor 2 m².
Koolgewassen
Brassica oleracea var. Botrytis Bloemkool Alpha 1440
Brassica oleracea var. Laciniata
Brassica oleracea var. Cymosa
Boerenkool Westlandse Winter 1450
Broccoli Groene Calabrese 1460
Voor de vroegste oogst zaaien eind september-begin oktober, onder glas overwinteren en half maart uitplanten op 60 x 50 cm, onder glas of buiten. Deze teelt geeft de minste kans op aantastingen van koolvlieg of rupsen. De oogst is in juni. Er kan ook gezaaid worden in jan. - febr. onder glas, dan buiten uitplanten half april op 70 x 50 cm, de oogst hiervan is eind juni - juli. 1 pakje voor ongeveer 30 m².
Het telen van boerenkool levert weinig problemen op. Kan ‘s winters op het veld blijven staan en wordt zoeter van smaak als het heeft gevroren. Zaaien in meijuni op zaaibed en na ca. 6 weken overplanten op 65 x 50 cm. 1 pakje is voldoende voor ongeveer 30 m².
Nauw verwant aan bloemkool. Zowel de hoofdscheut als de zijscheuten kunnen gegeten worden. Voor een goede uitgroei van de scheuten moet voldoende mest/compost gegeven worden en bij het verplanten alleen jonge planten gebruiken. Een vroege teelt is mogelijk door voor te zaaien onder glas (maart). Een opkweek in de vollegrond kan vanaf half april. Uitplanten na 4 tot 5 weken op een afstand van minimaal 45 x 45 cm. De scheuten worden normaliter geoogst vlak voordat de eerste gele bloemetjes zichtbaar worden, maar iets later oogsten is ook geen probleem. 1 pakje is voldoende voor ongeveer 20 m².
Koolrabi
Brassica oleracea var. gongylodes
Brassica pekinensis Chinese kool Granaat 1470 Dit ras produceert forse lange groene kroppen. Chinese kool kan niet erg veel vorst verdragen en is schietgevoelig. Voorzaaien en vervolgens uitplanten kan alleen bij zeer jonge planten, tenzij men gebruik maakt van potten. Ter plaatse dun uitzaaien, van half juli tot begin augustus, is de beste methode. Een rijafstand van 40 cm aanhouden en in de rij uitdunnen op 30 cm. Vroeger uitzaaien geeft een groter risico van schieters. De oogst valt in oktober, november. 1 pakje is voldoende voor ongeveer 8 m².
Koolrabi is een snelgroeiend gewas met een heerlijke smaak, ook prima als rauwkost. Verplanten moet altijd in een jong stadium geschieden. Omdat koolrabi weinig gevoelig is voor doorschieten kan al vrij vroeg gezaaid worden. Voorzaaien onder glas vanaf half februari, buiten zaaien vanaf half maart tot half juli. Uitplanten op 30 x 30 cm.
Koolrabi Delikatess Blauw 1480 Fraaie blauwpaarse knollen, met wit vruchtvlees.
© De Bolster
19
Koolgewassen
Koolrabi Delikatess Witte 1490
Koolrabi Superschmelz 1500
Rode kool Langedijker Bewaar 2 1510
Lichtgroene knol.
Deze koolrabi moet wat ruimer geplant worden. De knollen kan men door laten groeien tot wel 2 kg of meer, zonder houtig te worden.
Middelgrote hoogronde kool. Buiten zaaien op zaaibed tot uiterlijk eind april en na ongeveer 6 weken overplanten op 70 x 60 cm. Tegen de winter op een koele, vorstvrije plaats bewaren, bijvoorbeeld met de wortels eraan in een bak met zand of ophangen in de kelder, buitenblad verwijderen. Onder plat glas kan ook, maar dan wel goed luchten en bij vorst afdekken. Zonodig slecht blad afpellen. 1 pakje voor ongeveer 30 m².
Savooie kool Bloemendaalse Gele 1530
Savooie kool Westlandse Putjes 1520
Deze unieke kool moet behouden blijven voor het nageslacht, dus veel telen! Slobberkool is de oude bijnaam. Mocht slobberen niet passen bij uw eetcultuur, dan gewoon korter koken. Heerlijk en zacht van smaak. De groengele, later goudgeel, licht gekroesde kool kan een plaatje voor uw tuin zijn. De vorm varieert van spits tot meer bolvormig. Deze kool verdraagt lichte tot zelfs matige vorst.
Donkergroene, gekroesde kool, waarvan de bovenste bladeren niet helemaal gesloten zijn. Kan een lange tijd geoogst worden, vanaf het einde van de zomer tot in de winter. Verdraagt lichte vorst.
Savooie kool
Brassica oleracea var. sabauda Savooie kool kan enige vorst verdragen en kan daarom vrij lang op de tuin blijven staan. Buiten voorzaaien (eind april-mei) en na ca. 6 weken uitplanten op 60 x 50 cm. 1 pakje voor ongeveer 30 m².
20
© De Bolster
Koolgewassen Witte kool
Brassica oleracea var. alba De teelt is volledig vergelijkbaar met rode kool (zie aldaar). 1 pakje voor ongeveer 30 m².
Witte kool Filderkraut 1550
Spruitkool Groninger 1580 De Groninger spruitkool is een oud landras met veel variatie. De spruitjes die niet mooi gesloten zijn, kunnen gebruikt worden voor de stamppot. Zaaitijd half april tot uiterlijk half mei op zaaibed, uitplanten eind mei tot begin juli op 60 x 50 cm. 1 pakje is voor ongeveer 30 m².
De meest smaakvolle van de witte kolen (zacht en wat zoeter) met een spitse groeiwijze. De kool wordt wat later gevormd en kan fors uitgroeien. Een betrouwbaar ras met weinig teeltproblemen. Ook zeer geschikt voor zuurkool.
Witte kool Langedijker bewaar 1560
Witte kool Roem van Enkhuizen 2 1540
Middelgrote ronde sluitkool, geschikt om te bewaren.
Een relatief snelgroeiende, zware kool voor de productie van zuurkool in september. Vrij barstgevoelig.
© De Bolster
21
Peulvruchten Capucijners
Pisum sativum Capucijners zijn te vergelijken met doperwten, d.w.z. alleen de zaden kunnen geconsumeerd worden. Het meest gebruikelijk is de zaden vers te consumeren; invriezen kan eveneens prima (wel licht blancheren). Een tweede mogelijkheid is het gewas af te laten rijpen en de gedroogde zaden te gebruiken.
Capucijner Blauwschokkers (rijs) 1220
Capucijner Rozijnerwt (stam) 1230
Een fors gewas, kan 2 meter hoog worden. Zowel de bloemen als peulen zijn paars.
Laagblijvende capucijner, ca. 70 cm. De bloemen zijn violet van kleur maar de peulen groen. De gedroogde zaden hebben een fraai kleurpatroon.
Doperwt, kort type (stam)
Doperwt, lange typen (rijs)
Pisum sativum
Er gaat niks boven de heerlijk zoete smaak van erwtjes, vers uit de peul ´gedopt´ en gegeten. De stamdoperwt blijft laag en heeft geen steun nodig.
Pisum sativum
Stamdoperwt Kelvedon wonder 1240 Zoete kreukzadige doperwt. Goede smaak. Lengte ca. 70 cm.
22
© De Bolster
Al moet je de moeite nemen een constructie te bouwen waar ze langs omhoog kunnen klimmen, geven rijsdoperwten wat meer productie dan stamdoperwten en zijn makkelijk te plukken.
Peulvruchten Peulen, lange typen (rijs) Pisum sativum
Peulen in een iets ouder stadium (zaden net zichtbaar) zijn wat zoeter, dan de zeer jonge!
Rijsdoperwt Eerste vroege mei 1270
Rijsdoperwt Senator 1290
Een vroeg en productief ras. De zaden zijn vrij fijn en rond. Lengte ca. 140 cm.
Dit is een kreukzadig type, die wat zoeter van smaak is. Vrij laat, ca. 140 cm lang.
Rijspeul Grijze roodbloeiende 1330
Rijspeul Hendriks 1320
Rijspeul Heraut 1310
De rode bloemen zien er fraai uit. Zeer productief, plukt iets lastiger (bladrijker). Lengte ca. 130 cm.
Groeit lang door, met een lange oogstperiode. Zeer betrouwbaar en sterk ras. Weinig gevoelig voor Fusarium. Lengte tot ruim 2 meter.
Vroeg, iets forsere peulen. Hoogte ongeveer 140 cm.
© De Bolster
23
Peulvruchten
Rijspeul Sugar Snap Norli 1300
Rijspeul Sweet Horizon 1305
Phaseolus coccineus (Pronkboon)
Een bekend en veel geteeld ras. Smakelijke peulen en een goede productie. Duidelijke verschillen tussen peulen en sugar snaps zijn er in feite niet. De term `Sugar Snap´ wordt gebruikt zodra de peulen iets verder doorgegroeid zijn (de zaden worden zichtbaar). In dit latere stadium is er sprake van een duidelijk zoetere smaak. Rijafstand 50 cm. Gewaslengte ca. 70 cm. Een klein beetje gewasondersteuning maakt het plukken gemakkelijker.
Een midden-vroeg tot laat ras met hoog productiepotentieel. Maakt sterke gezonde planten. De peultjes zijn vrij donker, quasi draadloos en worden 9-10 cm lang en zo’n 22 mm breed. Tolerant voor Ascochyta (AT), resistent ten aanzien van meeldauw (PM) en Fusarium (F1).
Een witbloeiend ras met zeer lange, dikke en donkergroene peulen. Aangename smaak, maar duidelijk verschillend van de gewone snijboon. Het gewas is zeer fors en heeft weinig last van windschade; wordt daarom vaak als windbescherming gebruikt. Regelmatig en op tijd plukken is belangrijk, anders vormt zich een vlies en een draad. Als de peulen te dik geworden zijn, kan men nog wel de onrijpe zaden opeten. Vanwege de forse groei, slechts 2 à 3 zaden per stok zaaien; ruime afstand (80 x 80 cm) tussen stokken hanteren.
Emergo 1200
Stamdroogboon
Phaseolus vulgaris Droogbonen zijn goede groeiers en daarom wat ruimer zaaien (ca. 10 cm in de rij, rijafstand 50 cm). Zaaitijd: mei. Weinig ziektegevoelig. De peulen hebben een perkamentachtig vlies, dus alleen de zaden voor consumptie gebruiken. Het gewas kan vrij lang op het veld blijven staan, maar om alle zaden goed af te laten rijpen en dorsbaar te maken, is het verstandig om in september de planten op te trekken. In bosjes geknoopt en opgehangen, kunnen ze nadrogen. Als de peulen na enkele weken voldoende droog zijn (scherp), is het dorsen een gemakkelijk karweitje. De gedorste zaden droog bewaren. Mocht u last van de bonenkever hebben (kleine gaatjes in de zaden zichtbaar), dan de bonen gedurende een paar weken in de diepvries leggen (-18 C). 1 zakje zaad voldoende voor ca. 8 m².
24
© De Bolster
Stamdroogboon Bruine Kogelboon 1140
Stamdroogboon Friese Woudboon 1120
Matig grote, eivormige/ronde zaden. Stevige planten.
Langwerpige crème-kleurige zaden met een zachte schil.
Peulvruchten Stamslaboon
Phaseolus vulgaris
Helaas geen foto beschikbaar
Stamdroogboon Witte Krombek 1130 Vrij grote, witte zaden.
Bonen nooit zaaien bij koud en nat weer. Wanneer het weer voldoende gunstig is, kan vanaf begin mei tot begin juli gezaaid worden op rijen. Een rijafstand van 45 à 50 cm hanteren; in de rij 1 zaadje per 10 cm. Zaaien in pollen op een afstand van 45 x 45 cm met steeds 4 bonen bij elkaar functioneert ook goed. De oogst valt in de periode augustusseptember. 75 gram is voldoende voor ongeveer 9 m². Bonen niet te veel mest geven!
Stamslaboon Cantare 1075 Cantare is ontwikkeld door Pop Vriend Zaden. Het is een malse slanke boon die vrij lang geplukt kan worden. Heeft geen steun nodig en groeit op elke grondsoort. Resistent tegen rolmozaïek (V1) en vlekkenziekte (A).
Stamslaboon Compass 1081
Stamslaboon Domino 1082
Stamslaboon
Een extra dunne sperzieboon van het type haricot vert (<6,5 mm) met lange (12-14 cm) rechte peulen en een bijzonder mooie plantarchitectuur. De peul is donkergroen en heeft een zeer goede smaak. Planthoogte is ca. 50 cm. Zeer makkelijk te plukken. Resistent tegen vetvlekkenziekte (Ps), anthracnose (A) en bonenrolmozaïekvirus (V1).
Een nieuw professioneel ras, sinds 2010. Domino heeft een donkere mooie peul, van zo’n 8-9 mm dik en 12-13 cm lang. Mooie lengte dikte verhouding. De peulen hebben een homogene zetting. Een topras voor de eenmalige handpluk met hoge plukprestaties. Een hoofdras voor de machinale oogst. Geeft hoge opbrengsten. De plant wordt zo’n 50 cm hoog. Resistent tegen vlekken(A) en vetvlekkenziekte (Ps), alsmede bonenrolmozaïekvirus (V1).
Malse en smakelijke boon, die vrij lang doorgeplukt kan worden. Relatief weinig schimmelgevoelig bij slechte/natte weersomstandigheden.
Dubbele Witte zonder draad 1080
© De Bolster
25
Peulvruchten
Stamslaboon Faraday 1083
Stamslaboon
Faraday is ook een nieuw professioneel ras sinds 2010. Een zeer fijne boon (6,5–8 mm) van het type haricot vert, met bijzonder uniforme, lange (13-14 cm) peulen, met een mooie donkere kleur. Dit ras heeft een ruime oogstperiode en goede houdbaarheid, waardoor het zowel geschikt is voor industrie als voor verse markt. De vruchtzetting is homogeen; productief ras. De planthoogte is ongeveer 50 cm. Resistent tegen vlekken- (A) en vetvlekkenziekte (Ps), alsmede bonenrolmozaïekvirus (V1).
Oud ras, waarvan vooral ‘s winters de geweekte hulzen worden gegeten. Ook geschikt voor vers gebruik. Om te drogen de bonen plukken als ze geel beginnen te worden, ontdraden, aan een snoer rijgen en drogen. Voor het koken de droge hulzen eerst een nacht voorweken.
Sterke en gezonde groeier. De wat dikkere bonen smaken goed.
Stamslaboon Parfaco (Verb. Perfect) 1070
Stamslaboon Saxa 1090
Stamslaboon Stanley 1084
Dit is een zogenaamde enkele boon, de peulen zijn wat fijner en duidelijk afgeplat. Deze boon moet vooral niet te dicht staan (tamelijk bladrijk) en op tijd geplukt worden.
Een echt oud ras dat niet mag verdwijnen. Het speciale van dit ras is: relatief vroeg, goed bestand tegen slecht weer en een goede (bonen)-smaak. Het boontje ziet er wat minder mooi uit. Maar is dat erg?
Deze wat grovere sperzieboon van 9-10,5 mm en 12-13 cm lengte is het standaardras in het middenfijn segment. Heeft een mooie lengte dikte verhouding. De peul is wat lichter groen. Stanley is zowel geschikt voor vroege als voor late teelt (begin mei tot uiterlijk half juli zaaien). Maakt op lichte grond een wat compacter gewas. Planthoogte 50 cm. Resistent tegen vlekken-(A) en vetvlekkenziekte (Ps), alsmede bonenrolmozaïekvirus (V1).
26
© De Bolster
Groninger Weekschil met draad 1110
Stamslaboon Hinrichs Riesen 1100
Peulvruchten Stamsnijboon
Phaseolus vulgaris Pluk de stamsnijbonen vroeg genoeg, als ze nog lekker mals zijn. Zowel Capitano als Nassau zijn resistent tegen vlekken- (A) en vetvlekkenziekte (Ps), alsmede bonenrolmozaïekvirus (V1). Planthoogte is ongeveer 50 cm.
Stamsnijboon Nassau 1195
Stamsnijboon Capitano 1215
Een groene platpeulige stamsnijboon, met een breedte van 17 mm, en lengte van 16 cm. De peulkleur is vrij lichtgroen. Nassau is bijzonder sterk.
Een nieuwe platpeulige gele wasboon (20 mm breed, 15 cm lang), die zowel als sperzieboon als snijboon classificeerbaar is. Peulen hebben al in een vroeg stadium een mooie gele kleur. Opstaand planttype, met een uniforme zetting, rechte peulen en een uniforme kleur. Geschikt voor mechanische oogst en handpluk.
Stokslaboon
Phaseolus vulgaris
Stokdroogboon Stokkievitsboon 1180 Zowel de peulen als zaden zijn fraai rood gespikkeld. De peulenschil is perkamentachtig, dus alleen de zaden consumeren. In gekookte vorm is de zaadhuid dun en zacht. Teelt als stokslabonen, 3 à 4 bonen per stok. 75 gram voor 25 stokken. Eind september - begin oktober kunnen de peulen geplukt worden. Na enkele weken nadrogen, kunnen de zaden gedorst of uitgedopt worden.
De oogst bij stokbonen begint wat later dan bij stambonen. Belangrijke voordelen van stokbonen: geen problemen met schimmels (gewas kan goed opdrogen), lange oogstperiode en hoge opbrengst. Alle stokbonen hebben een “fraai mechanisme van klimmen”: of het nu schuin, recht of gekronkeld is, altijd omslingerend en altijd met rechtse bochten wordt blindelings de weg naar boven gevonden. Het materiaal (bamboestokken, bonenstaken, touwen,etc.) dat u gebruikt als materiaal, maakt niet zoveel uit, maar het geheel moet bij volle belasting wel voldoende stabiel zijn. In iedere volkstuin is wel iemand te vinden die uitleg wil geven wat nu feitelijk “het beste systeem” is. Een oude leidraad, maar nog steeds actueel, is 8 à 10 planten per m² aanhouden. Twee keer zaaien (half mei en eind juni) geeft een goede oogstspreiding.
Stokslaboon Cobra Holland 1172
Cobra is een fijne (7-9 mm dikte), lange (20 cm) zwartzadige sperzieboon. De peul is wat lichter groen. Deze elegante boon is midden-vroeg, geschikt voor kas- en buitenteelten en wordt gekenmerkt door trage zaadgroei. Resistent tegen vlekkenziekte (A) en bonenrolmozaïekvirus (V1).
© De Bolster
27
Peulvruchten Stoksnijboon
Phaseolus vulgaris Snijbonen zijn zeer productief. Regelmatig doorplukken (2 x per week) en te dikke bonen verwijderen om de groei er in te houden. Zaaitijd half mei tot begin juli, 4-5 bonen per stok, afstand 75 x 75 cm. 75 gram is genoeg voor ongeveer 30 stokken.
Stokslaboon Mechelse Tros 1160
Stokslaboon Neckarkönigin 1170
De boontjes zijn klein, vroeg en rijkdragend. 75 gram is voldoende voor ongeveer 60 stokken.
Een absolute topper zowel qua smaak als productie! De ca. 20 cm lange peulen zijn zeer vlezig en blijven uitermate lang mals. Spekboon is eigenlijk een te ordinaire naam voor deze Königin; “Chateaubriandboon” of iets dergelijks zou passender zijn. 75 gram is voldoende voor ongeveer 30 stokken. Advies: voor uitzaai de zaden iets aanprikken met een naald. Dit bevordert de opname van vocht en geeft een betere opkomst!
Stoksnijboon Helda 1190
Vicia faba Tuinboon Express Type selectie Eleonora 1210
Verreweg het meest geteelde ras in de vollegrond. De peulen zijn lang, vrij breed en afgeplat.
28
© De Bolster
Dit nieuwe professionele ras van de Bolster heeft een goede productie, het gewas is kort en daardoor weinig gevoelig voor omvallen. De peulen zijn glimmend, lang, vrij fijn en goed gevuld met ca. 5 zaden. Uitstekende smaak en zeer geschikt om in te vriezen. Tuinbonen hebben een goede koudetolerantie. Ter plaatse zaaien kan vanaf begin maart tot half april. Extra vervroeging is mogelijk door in februari voor te zaaien. Bij zaaien of uitplanten minimaal een afstand van
60 x 20 cm aanhouden. Dichter zaaien levert geen extra peulopbrengst op! Let erop dat de oogstperiode zeer kort is! Idealiter oogst je alles in 1 week. Met verschillende zaaidata wordt spreiding verkregen.
Peulvruchten Wasboon
Phaseolus vulgaris Wasbonen worden ook wel boterbonen genoemd en zijn vergelijkbaar met sperziebonen met een goudgele kleur.
Wasboon Capitano 1215
Wasboon Valdor 1217
Een nieuwe platpeulige gele wasboon (20 mm breed, 15 cm lang), die zowel als sperzieboon als als snijboon classificeerbaar is. Peulen hebben al in een vroeg stadium een mooie gele kleur. Opstaand planttype, met een uniforme zetting, rechte peulen en een uniforme kleur. Geschikt voor mechanische oogst en handpluk.
Een fijne wasboon (6,5-8 mm breed), met een lengte van 12-14 cm, een bekend en veel geteeld ras. De peulen kleuren in een vroeg stadium naar geel. Wordt 50 cm hoog en heeft een mooie plantopbouw. Resistent tegen vlekken- (A) en vetvlekkenziekte (Ps), alsmede bonenrolmozaïekvirus (V1).
Eleonora in het zonnetje Vicia faba, tuinboon express selectie
De Eleonora is wel een heel bijzonder Bolster ras. Bart, die had namelijk een boontje (voorliefde) voor haar. Telkens als hij langs het veld liep, trok er ééntje zijn aandacht. Slank, doch robuust. Je zou het van een tuinboon bijna niet verwachten, maar ze had iets elegants. Die lange glimmende peulen aan een niet te hoge staak. Door weer en wind liet ze zich niet kennen. En voorwaar hield ze onder haar lichtgroene donsjas vijf prachtig mooie zaden verstopt. Die heerlijk smaakten bovendien. Met deze dame kon hij wel wat. En na vele jaren zorgzaam selectiewerk was z’n lieveling naar wens. En zo droeg Bart dit boontje op aan zijn oogappeltje, Elly. Met de Eleonora groeit zowaar de liefde op je land! In verschillende groeistadia kunnen verschillende delen van de tuinboon gegeten worden. Zo kent ze een grote diversiteit aan culinaire mogelijkheden. Zowel de jonge bladscheuten (rauw of als spinazie), als de jonge peulen wanneer de zaden nog niet rijp zijn, de verse bonen, de peulen wanneer de bonen rijp zijn en de gedroogde bonen kunnen gegeten worden. Tuinbonen zijn in het bijzonder een smakelijke culinaire combinatie met dille. En deze combinatie is bovendien effectief als mengteelt om de zwarte bonenluis tegen te gaan!
Recept voor Velouté van Tuinbonenpeulen met Munt Ingrediënten ongeveer 20 tuinbonenpeulen / 3 kleine nieuwe aardappeltjes / 1 l water / 6-8 muntblaadjes / 3 teentjes look / 3 soeplepels olijfolie / peper, zout Bereiding Was de peulen en verwijder de draden. Snij de peulen in stukjes en doe ze in een braadpan met de geschilde look en olijfolie. Stoof op laag vuur, met deksel, voor enkele minuten. Borstel de aardappeltjes en snijd ze in stukjes. Voeg de inhoud van de braadpan toe met de gehakte munt. Doe er een liter water bij. Voeg zout en peper toe. Laat 15 minuten koken. Mix de soep en dien warm op.
© De Bolster
29
Vruchtgewassen Courgette
Cucurbita pepo
Solanum melongena Aubergine violetta lunga 3
Cucumis sativus Augurk Hokus 1030
Een tamelijk vroeg ras dat vrij slanke donkerpaarse vruchten met een groene steel vormt. Pas op voor de stekels. Deze aubergine kan het best in de kas geteeld worden. Zaaien: februari binnen bij 20-25 graden, uitplanten vanaf maart tot begin mei. Plantafstand 75 x 50 cm. 1 zakje is voldoende voor ongeveer 10 m².
Geschikt voor de volle grond op een beschutte, zonnige plek. Zeer geschikt voor inmaak. Regelmatig doorplukken en te dikke vruchten verwijderen. Augurken kunnen prima liggend (vlakvelds) geteeld worden. Verticaal telen, bijv. langs touwen kost veel extra arbeid! Augurken worden vaak eind april voorgezaaid in potten of in een bak. Maar ook ter plaatse zaaien, ca. half mei, is goed mogelijk mits het voldoende warm is. De planten zijn vorstgevoelig. Een goede plantafstand is 150 x 40 cm. Om het gewas in toom te houden, kan men de ranken terugleiden of snoeien. 1 zakje is voldoende voor ongeveer 6 m².
Courgetteplanten zijn uiterst productief. Professionele telers snijden zelfs elke dag om een juiste vruchtmaat te verkrijgen. Zoveel discipline verwachten wij niet van u, maar het is wel verstandig om de jonge vruchten regelmatig te plukken als ze ongeveer 15 cm lang zijn. Er worden dan steeds nieuwe vruchten gevormd tot in de herfst. Courgetteplanten ranken niet. En ze zijn niet bestand tegen nachtvorst.
Courgette Zucchini 1350
Courgette Black Beauty 1352
Courgette Yellow 1354
Een lichtgroene courgette. Voorzaaien vanaf eind april en ter plaatse vanaf half mei. 1 plant per 0,8 m² als norm hanteren. Een pakje bevat ongeveer 15 zaden.
Een donkergroene courgette. Groeit op iedere goed bemeste grond. Eind april/begin mei dient deze warm voorgetrokken te worden onder glas. Eind mei kan hij buiten uitgeplant worden, à 1 plant per m². Oogstklaar vanaf eind juni. Inhoud: goed voor ongeveer 10 m2.
Rechte, heldergele vruchten met een zeer goede smaak en kwaliteit. Groeit op iedere goed bemeste grond. Voor deze courgette gelden dezelfde teeltaanwijzingen als voor de Black Beauty.
30
© De Bolster
Vruchtgewassen Komkommer
Cucumis sativus De teelt is volledig vergelijkbaar met augurk. Komkommers kunnen zowel liggend als verticaal geteeld worden. Vanaf eind april kan onder glas gezaaid worden. Eind mei in potjes overplanten en buiten uitplanten op 40 cm, rijafstand 150 cm. Rechtstreeks buiten zaaien omstreeks 20 mei. Inhoud: voor ongeveer 6 m². Regelmatig doorplukken en te dikke vruchten verwijderen. Zo nodig de ranken terugleiden of snoeien.
Komkommer Gele Tros 1430
Komkommer Marketmore 1435
Sterk ras voor de volle grond; de vruchten zijn niet groen maar witachtig. Voor een goede smaak op tijd snijden. Het uiteinde van de komkommer kan soms (bij groeistagnatie) iets bitter worden.
Een prachtig (stekelig) landras met behoorlijk goede teeltresultaten. De tamelijk dikke, smakelijke vruchten worden ruim 20 cm lang en 5 cm dik. Ook van dit ras kan het uiteinde van de komkommer soms iets bitter worden.
Peper
Capsicum annuum Voor het wat hetere broertje van de paprika gelden veelal dezelfde teeltvoorschriften.
Capsicum annuum Paprika Jubilandska 1620
Peper Amarillo 1635
Zoet, niet scherp. Langwerpige vruchten, eerst groen, bij rijping overgaand in rood. Laagblijvende soort, snoeien of opbinden niet nodig. Bij voorkeur onder glas telen of onder verhoogd plat glas. In maart in een bakje zaaien en binnen bij minimaal 20°C opkweken. De kieming duurt vrij lang. Overplanten in potjes en eind april-mei uitplanten op 50 x 50 cm. De oogst is in september en oktober. 1 pakje is voldoende voor ongeveer 8 m².
Een zeer oud ras dat al duizenden jaren in de bergen van Zuid-Amerika in stand is gehouden. Het ras heeft hierdoor een redelijke koudetolerantie. De pepers zijn geel van kleur en hebben een doorsnede van ongeveer 5 cm. Uitzaaien: januariapril binnen. Eind mei uitplanten, het liefst in de kas of anders op een zonnig en beschut plekje.
© De Bolster
31
Vruchtgewassen Pompoen
Cucurbita pepo
Peper Westlandse Lange Rode 1640 De vrij kleine vruchten zijn scherp van smaak, langwerpig, puntig van vorm, eerst groen, bij rijping overgaand in rood. Geschikt om te drogen. Teelt zie bij paprika. 1 zakje is voldoende voor ongeveer 8 m².
Eind april/begin mei warm voorzaaien onder glas, tijdens de kieming niet te veel water geven. Oppassen voor muizen, want die zijn dol op pompoenzaden. Zijn de zaden eenmaal gekiemd dan is dit geen probleem meer. Na ca. 3 weken buiten uitplanten, 1 plant per 2 m². Ter plekke zaaien kan in mei, mits het voldoende warm is om een vlotte kieming te bewerkstelligen. Per zaaiplek 2 zaden, 3 à 4 cm diep zaaien. Na opkomst één plant laten staan. Ook buiten kunnen muizen roet in het eten gooien. U kunt preventief handelen door direct na het zaaien een bloempot omgekeerd op de zaaiplek te plaatsen. Na een week de potten wel weghalen! Pompoenen kunnen flink ranken, dus aan de buitenkant van het veldje regelmatig de ranken terugleggen. Pompoenen kunnen vanaf half september geoogst worden; in ieder geval nachtvorstschade voorkomen. Alleen voldoende rijpe vruchten oogsten; de vruchtstelen moeten verkleurd en wat rimpelig/ kurkachtig zijn. Droog bewaren bij niet te lage temperaturen.
Helaas geen foto beschikbaar
Cucurbita moschata Muscat de Provence 1675 Geeft middelgrote platte vlakronde vruchten met diepe ribben. De schil is eerst groen/beige. Na afrijping kleurt de pompoen naar oranje/crème. Het vruchtvlees is mooi oranje. Eind april-begin mei, warm voortrekken onder glas, liefst bij zonnig weer. Eind mei buiten uitplanten, 1 plant per 2 m². Rechtstreeks zaaien kan dan ook. Oogsten dient voor de vorst te gebeuren, als het blad verdord is. Te gebruiken in soepen en pasteien. Droog te bewaren bij 10-15ºC.
Cucurbita moschata Butternut 1685
Cucurbita pepo Gele Centenaar 1670
Cucurbita maxima Groene Hokkaido 1660
Traditioneel, rankend ras. Crème kleurige vruchten. Kleine zaadholte, zachte smaak en matig houdbaar.
De vruchten worden zeer groot, gewichten van 15 à 30 kg zijn vrij normaal. Niet de ideale maat voor een soepje; ook de smaak van deze pompoen is nogal flauw. De vruchten kunnen wel gebruikt worden voor inmaak of voorverwerking tot chutney of jam. Deze grote vruchten kunnen ook als decoratie in de tuin dienen; na wat vorst zijn het vooral merels die het een lekker hapje vinden.
Groene vruchten met geel-oranje vruchtvlees; overwegend 1,0 tot 1,5 kg. De smaak is minstens zo goed als van de oranje typen; iets minder goed houdbaar. Voor soep en diverse andere gerechten.
32
© De Bolster
Vruchtgewassen Solor en Fictor gemengd uitzaaien Pompoenen zijn kruisbevruchters en de bestuiving geschiedt vooral door hommels en bijen. Pompoenen hebben een grote aantrekkingskracht vanwege een grote hoeveelheid nectar per bloem. Om een optimale opbrengst te verkrijgen is het van belang dat op het moment dat de eerste vrouwelijke bloemen verschijnen er
Cucurbita maxima Fictor 1655 Dit ras vertoont qua uiterlijk vrij veel gelijkenis met Solor. De extra pluspunten van dit ras zijn: a) duidelijk meer groeikracht(vooral van belang bij ongunstige weersomstandigheden), b) een nog wat hogere opbrengst en c) de vruchten hebben een wat meer glanzend uiterlijk.
Bovendien lijkt de bewaarbaarheid van Fictor nog iets beter te zijn dan van Solor. Fictor is een zogenaamd FIC-ras, een nieuw rasconcept van de Bolster (meer informatie op onze website).
In dat opzicht vullen Solor en Fictor elkaar goed aan. Gezien de ervaringen van 2009 adviseren wij nu om een verhouding van ongeveer 2/3 Fictor en 1/3 Solor aan te houden.
Cucurbita maxima
Cucurbita maxima Solor 1665 Een rankende oranje pompoen met een gemiddeld vruchtgewicht van ca. 1,1 kg. Het ras is vroegbloeiend, ca. 7 tot 10 dagen vroeger dan het standaardras Uchiki Kuri. Dit geeft de mogelijkheid om bij ongunstige weersomstandigheden het zaaimoment nog wat uit te stellen. Solor is een zeer flexibele groeier, d.w.z. bij meer standruimte per plant resulteert dat onmiddellijk in meer vruchten per plant. De kans op te grove vruchten (zwaarder dan 1,5
a) voldoende mannelijke bloemen zijn en b) dat ook de kwaliteit van het stuifmeel goed is.
Red Kuri (Hokkaido Orange) 1650 kg) is praktisch nihil. Wij adviseren dan ook om niet te dicht te zaaien( 10 tot 12 duizend zaden per ha). Onder normale omstandigheden zal bij deze zaaidichtheid een opbrengst van 16 à 17 duizend vruchten (18 à 19 ton) per ha gerealiseerd kunnen worden. Een belangrijk pluspunt van Solor is de goede bewaarbaarheid van de vruchten.
Een oud en bekend ras met veel oranje-rode vruchten, de vruchtmaat is wat kleiner (0,8 à 1,0 kg). Matige houdbaarheid.
© De Bolster
33
Vruchtgewassen Tomaat
Solanum lycopersicum Omwille van de vraag naar oude tomatenrassen en de bijzondere eigenschappen die ze vaak hebben, hebben we ons assortiment vorig jaar met 5 nieuwe ‘oude’ rassen uitgebreid. Het is indrukwekkend om te zien hoeveel variatie er bestaat in kleur, smaak, vorm en grootte van de vruchten – purper, wit of geel, gestreept of geribbeld, we hebben het allemaal!
Cucurbita pepo Zapallito 1680
Zea mays convar. saccharata
Niet-rankende zomerpompoen. De groene vruchten moeten in een jong, onrijp stadium geoogst en geconsumeerd worden. Nauwer uitplanten, 1 plant per 0,8 m².
Een echt zware bemesting is bij suikermais niet nodig en resulteert in minder zoete kolven. Zaaien in de loop van april tot half mei onder glas in een bakje/tray of in kleine potjes en na half mei buiten uitplanten op 75 x 20 à 25 cm. Rechtstreeks zaaien kan vanaf half mei. De kolven op tijd oogsten! 1 zakje is voldoende voor ongeveer 4 m².
Tomaat Cerise (noire) 1971
Tomaat Clementine 1972
Tomaat Mirabelle Blanche 1973
Zeer attractieve tomaatjes van 50 à 60 gram. De vruchten hebben een donkerrode purper-glimmende kleur en een bijzonder zoete smaak.
Tomaat met zeer grote trossen van ronde gele vruchtjes.
Tomaat met trossen van 6 - 9 stuks. De vruchten zijn wit, ivoorkleurig transparant en roze gemarmerd. Deze kerstomaatjes hebben een gewicht van ongeveer 10 gram en een diameter van 2,5 cm.
34
© De Bolster
Suikermais Golden Bantam 1940
Vruchtgewassen
Tomaat Tigerella Bicolore 1974
Tomaat Green Zebra 1975
Tomaat Marmande 1950
De ronde vruchten van de ‘Tigerella’ zijn in het onrijpe stadium lichtgroen met donkergroene strepen. In het rijpe stadium kleuren ze naar rood, waarbij de strepen doorkleuren naar oranje. Het zachte vruchtvlees smaakt heerlijk.
‘Green Zebra’ geeft zeer bijzondere vruchten van ongeveer 100 gram: onrijp zijn ze lichtgroen met donkergroene strepen en rijp zijn ze geel met groene strepen. Bij volledige rijpheid blijft het zachte vruchtvlees prachtig heldergroen en heeft dan een fijne friszure smaak.
Vrij grote vleestomaat, iets geribd.
Tomaat Matina 1960
Tomaat Zuckertraube 1970
Ronde smakelijke tomaat. Vormt een open gewas, het blad is weinig ingesneden en de tomaten rijpen zeer vroeg.
Zeer groeikrachtig; produceert grote trossen van smaakvolle, zoete tomaten. De vruchten zijn net iets grover dan cherrytomaten.
© De Bolster
35
Wortel en knolgewassen
Arcitum lappa Kliswortel Tonkinokawa long 1390 Een Japanse variëteit van de bekende klitwortel, waarvan de zaden zo heerlijk aan de kleren blijven hangen. In het eerste jaar na het zaaien worden geen bloemen gevormd en dus ook geen klitten. Alleen de wortels, die in dit eerste jaar gevormd worden zijn smaakvol. De wortels hetzelfde als schorseneer bereiden; tevens voor medicinale doeleinden te gebruiken. Zaaien in april/mei op een rijafstand van 40 à 50 cm, in de rij uitdunnen op 35 cm. De wortels kunnen zeer fors worden en zijn oogstbaar vanaf het eind van de zomer. Het opgraven heeft een goed effect op de conditie. 1 zakje voor ca. 4 m².
Apium graveolens var. rapaceum Knolselderij Roem van Zwijndrecht 1410 Knolselderij heeft een lange groeiperiode en juist in het eindstadium, als de groei van de knol moet plaatsvinden, moet de plant kunnen beschikken over voldoende voedingsstoffen. Dit vraagt een krachtige, liefst humeuze grond. Een schepje kompost in het plantgat werkt erg goed. Voorzaaien in maart in een bakje op een warme plaats (ca. 20°C). Na ca. 1 maand verspenen in potjes of op wachtbed zetten in kas of
platte bak. Uitplanten in de vollegrond vanaf 2e helft mei op 50 x 40 m². Eind oktober opsteken, wat grond afschudden, buitenste blad afsnijden en bij elkaar ingraven, de knol net onder de grond. Bij vorst afdekken. Vorstvrij inkuilen is ook mogelijk, dan al het blad verwijderen.
Foeniculum vulgare Knolvenkel Fino 1420
Brassica rapa var. napus Koolraap Friese Gele 1590
Pastinaca sativa subsp. sativa
Plagen of ziekten spelen bij de teelt van knolvenkel geen rol. Een goede vochtvoorziening is wel van belang. Begin mei tot uiterlijk half juli kan ter plaatse gezaaid worden. Bij een rijafstand van 40 cm moet in de rij gedund worden op 15 – 20 cm. Vervroegen door voor te zaaien onder glas is mogelijk. In de herfst kan het gewas lang op het veld staan, met het aanaarden van de knollen of tijdelijk afdekken kan vorstschade voorkomen worden. 1 zakje voor ca. 6 m².
Vrij gemakkelijk te telen knolgewas; goed te combineren met een vroeg ruimend gewas. Voor herfst- en wintergebruik, bestand tegen lichte nachtvorst. Knollen bewaren op een koele plaats of buiten inkuilen. Men kan ter plaatse zaaien of op een zaaibed, van half mei tot half juni. Uitplanten of uitdunnen van eind juni tot begin juli op 50 x 40 cm. 1 zakje voor 25 m².
Pinksternakelknollen, oftewel pastinaak, was vroeger een hoofdingrediënt van de warme maaltijd, later verdrongen door aardappel en peen. De knollen lijken op peen, maar hebben een witte kleur. Gemakkelijk te telen, vraagt weinig bemesting en kan vrij veel vorst verdragen. Ter plaatse zaaien vanaf half maart tot half mei. Bij een rijafstand van 35 cm, de planten uitdunnen op 10 à 15 cm. 1 zakje voor ca. 5 m².
36
© De Bolster
Pastinaak Tender and True 1630
Wortel en knolgewassen Meiraapjes
Brassica rapa var. majalis Snelgroeiend knolgewas, vroeger voor ons een belangrijk voedingsgewas. Bemesting is niet nodig. Zaaien in maartapril op een rijafstand van 30 cm en uitdunnen op 10 à 15 cm. De oogst is in meijuni. Meiraapjes doen het ook goed in de herfst; half augustus zaaien. De knolletjes kan men eind oktober inkuilen en tot in de winter bewaren. 1 zakje voor ca. 15 m².
Meiraap Goldana type Ronde Gele 1710 Ronde gele vruchtvlees.
knol
met
geel
Meiraap Platte Witte Mei 1700 Platronde knol met wit vruchtvlees.
Radijs
Raphanus sativus Radijsjes zijn snel oogstbaar en vers uit de tuin zijn ze heerlijk pittig en knapperig. Ook het jonge blad kan gegeten worden. Dun zaaien vanaf maart (tot september) op rijtjes met een afstand van 15 cm. De oogst is al na 4 – 6 weken. Regelmatig zaaien. Aantasting door larven van de koolvlieg is te voorkomen met insectengaas. 1 pakje voor ca. 3 m².
Radijs Cherry Belle 1730
Radijs French Breakfast 2 1740
Mooie ronde rode radijs, die niet snel voos wordt.
Mooie halflange radijs met roodwitte kleur.
© De Bolster
37
Wortel en knolgewassen Rode biet
Beta vulgaris var. rubra
Raphanus sativus Ramenas Ronde Zwarte 1750 Voor rauwkost in de herfst en winter. Zaaien half juli tot begin augustus; rijafstand 40 cm en uitdunnen op 15 cm. Voor de winter optrekken, loof afdraaien en in zand vorstvrij bewaren. 1 zakje voor ca. 8 m².
Zaaitijd april tot in juni; voor bewaring is de tweede helft van mei de beste zaaiperiode. Afstand tussen de rijen 30 cm, later uitdunnen op 7 à 10 cm, niet verplanten. Bewaring is goed mogelijk: in de herfst voor de vorst de bieten optrekken, loof afdraaien en inkuilen in zand op een vorstvrije plaats. 1 zakje voor ca. 5 m².
Rode biet Cylindra, type halflange 1060 Smalle hoogopgroeiende biet, smakelijk, ook zeer geschikt voor garnering. Niet te vroeg zaaien.
Rode biet Egyptische platronde 1040
Rode biet Kogel 2 1050
Schorseneer
Vroeg ras, zoet van smaak. Kan onder glas al in maart worden gezaaid.
Ras voor zomer- en herfstteelt, zeer geschikt voor bewaring.
Lange wortel met donkerbruine schil; schil verwijderen met dunschiller of schrappen na kort koken. Verbouwen op een diep losgemaakte homogene grond, anders gaat de wortel zich vertakken. Niet bemesten. Zaaien van half april tot half mei op een rijafstand van 25 cm, eerder zaaien geeft schieters. Uitdunnen op 10 cm, niet verplanten. De oogst is tijdens de herfst en winter, winterhard. 1 zakje voor ca. 4 m².
38
© De Bolster
Verb. Reuzen Nietschieters 1770
Wortel en knolgewassen Ui
Allium cepa
Allium fistulosum Stengelui Ishikura Long White 2005 De Stengelui, ook wel gekend als Japanse bosui, vormt geen bol maar een lange witte, dikke schacht. Het loof is frisgroen, heeft een goede tolerantie tegen tripsschade en staat mooi rechtop. Zaai dicht bij elkaar (2 à 3 cm in de rij), zodat de uitjes fijn blijven en haal regelmatig wat plantjes weg voor consumptie, zodat de overige planten meer de ruimte krijgen om door te groeien. Zaaien: midden februari tot midden april en vanaf begin juli. Oogsten: tot juni en vanaf september.
Uien hebben een lange groeiperiode. Vroegtijdig zaaien, d.w.z. maart tot uiterlijk half april, is dan ook belangrijk. Later zaaien geeft meer kans op uien met verdikte stengels. Rijafstand 25 cm, uitdunnen op 5 à 10 cm. Plaatsing van sterk geurende planten als kamille, bonenkruid en wortelen in de directe nabijheid van de uien zou een verstorend effect op de uienvlieg kunnen hebben. Zodra in september het loof gaat afsterven, moeten de uien opgetrokken worden. De bollen moeten goed kunnen opdrogen. De uien zijn tot in het voorjaar goed te bewaren, mits ze koel en droog liggen. Zogenaamde dikhalzen apart houden en als eerste opeten. 1 zakje voor ca. 4 m².
Ui Noordhollandse Bloedrode 2020
Deze iets afgeplatte ui heeft een prachtige kleur en is wat pittiger van smaak; de opbrengst is meestal iets lager.
Ui Rijnsburger 4 2010
Ui Stuttgarter 2015
Ui Red long of Florence 2025
Dit ras geeft mooie ronde strogele uien, die uitstekend te bewaren zijn.
Dit ras wordt ook wel Stuttgarter Riesen genoemd. Een goed bewaarbare, gele platronde ui. Ook prima geschikt voor bosuitjes.
Flesvormige ui met een mooie rode kleur. De smaak is mild en zoet. Geschikt om als sla-uitje te gebruiken.
© De Bolster
39
Wortel en knolgewassen Wortel
Daucus carota sativus Zomerwortelen kunnen al in februari onder glas gezaaid worden (oogst in juni). In de vollegrond kan men zaaien vanaf begin maart tot juli. Vroeg zaaien geeft minder problemen met de wortelvlieg. Rijafstand ca. 25 cm, eventueel uitdunnen op een halve cm. Winterwortelen voor bewaring zaaien in mei en tijdig uitdunnen op een paar cm. Mest verpest de smaak van wortel, dus geen mest geven! Problemen met de wortelvlieg zijn het best oplosbaar met insectengaas; vrij snel na opkomst afdekken. Een eenvoudig framewerk/kooitje dat verplaatsbaar is, werkt het plezierigst. Over het effect van een combinatieteelt met ui, prei of knoflook verschillen de meningen.
Wortel Winterwortel Flakkeese 2 2070 Eind september of oktober de wortels rooien en loof afdraaien. De wortels koel bewaren, zand voorkomt uitdroging. Laat u zich niet verrassen door muizen. 1 zakje voor ca. 15 m².
Cichorium intybus var. foliosum Witlof Hollandse Middelvroeg 2050 De smaak van zelf geteelde witlof is erg goed. Belangrijk bij het trekken/forceren is dat de groei niet te snel verloopt en dat de grond waarin de wortels worden gezet, arm is (weinig stikstof bevat). Ook de teelt van de wortels/pennen moet plaatsvinden op onbemeste grond. Zaaien in mei op een rijafstand van 35 cm, later uitdunnen op 12 cm. Het zaad moet ondiep gezaaid worden. Eind oktober, begin november kunnen de wortels worden gerooid. Het loof net boven het groeipunt, ongeveer 3 cm boven de wortelhals, afsnijden( kan ook
40
© De Bolster
met de schop). Het trekken/ forceren kan in een kuil buiten, onder plat gas of kas en zelfs in de kelder. De wortels bij elkaar rechtop of iets schuin in de grond plaatsen, de bovenkant net boven maaiveld. Vervolgens afdekken met een losse laag grond van ongeveer 15 cm. Zodra matige vorst verwacht wordt de kuil afdekken. Aan het eind van de winter zijn de kroppen voldoende groot. Vanzelfsprekend zijn de kroppen op een warmere plaats sneller goed. 1 zakje voor 8 m².
Wortel Zomerwortel Nantes 2 2060 Mooie cilindrische wortelvorm met stomp puntje, zoet van smaak. Bij een ruimere plantafstand worden de wortels wat dikker. 1 zakje voor ca. 7 m².
“Kruiden”
3
Kruiden zijn bijna allemaal lichtkiemers en moeten na te zijn gezaaid slechts met weinig fijne aarde worden bedekt. Uitdrogen moet voorkomen worden, maar zeker niet te veel water geven.
Diverse kruiden kunnen gedroogd worden. Het drogen moet bij voorkeur op een donkere, droge maar wel goed geventileerde plaats gebeuren. Bloemen op dezelfde manier drogen, deze verliezen namelijk hun geur en kleur in de zon. Meerjarige kruiden over het algemeen niet langer dan vier jaar op dezelfde plaats laten staan. Tussentijds verplanten is mogelijk, mits dit gebeurt inde herfst of vroege voorjaar. Bij strenge vorst is het wenselijk dat gevoelige soorten met wat blad of stro beschermd worden. Heesterachtige kruiden elk voorjaar wat terugsnoeien.
• Soorten die nieuw zijn in het assortiment voor 2012 staan in de catalogus aangegeven met
• Selecties van de Bolster (eigen rassen) zijn aangeduid met het Bolster logo.
• De soorten/rassen van Holland Select krijgen ook een aparte aanduiding:
© De Bolster
41
Kruiden Basilicum
Ocimum basilicum Eenjarig, laagblijvend, sterk geurend kruid. Verlangt een warme en beschutte plek. Zaaien vanaf maart onder glas en in mei in de volle grond. Uitplanten op 30 x 30 cm. Als de planten jong zijn kan men de scheuten gebruiken (niet te diep afsnijden). Zodra de stengels harder worden alleen de blaadjes gebruiken. Voor pesto het ras Genovese gebruiken.
Artemisia absinthium Alsem 3010
pimpinelle anisum Anijs 3015
Meerjarig, tot 150 cm hoog. Ook wel absintalsem genoemd. Sterk kruid, verwant aan de in het wild voorkomende bijvoet. Alsem is grijzer van kleur en sterker van smaak. Zaaien april tot juni, enkele planten zijn meestal wel voldoende. Plantafstand 50 x 50 cm. Alsem remt de groei van naastgelegen planten. Een plantenaftreksel helpt tegen bladluis, aardvlo, slakken en ook tegen vlooien bij huisdieren.
Anijs wordt als aromatiserend kruid gebruikt in verschillende gerechten, daarnaast staat het bekend als een kruid met een medicinale werking. De zaaiafstand bij direct zaaien is 30 x 10 cm. Uitzaaien in maart of april.
Basilicum Genovese 3020
Basilicum Rode basilicum 3030
Basilicum Kaneelbasilicum 3035
Groen blad en weinig schotgevoelig.
Paarse bladeren.
Basilicumsoort met verfijnde geur en smaak. Groen gekleurde variëteit met paarse stengels en middelgrote bladeren. Houdt van warmte; telen op een zonnig, beschut plekje of onder glas.
42
© De Bolster
Kruiden
Allium schoenoprasum Bieslook, fijne 3040
Satureja hortensis Bonekruid 3050
Allium tuberosum Chinese bieslook 3060
Meerjarig, hoogte 20 cm. Zaaien vanaf maart en later uitdunnen of uitplanten op 20 x 20 cm. Het tweede jaar gaan de plantjes zich sterk uitbreiden. Groeien weer uit als er van wordt gesneden.
Eenjarig laagblijvend struikvormig gewas. Zaaien april tot juni op rijtjes, afstand 20 – 30 cm. De blaadjes en jonge scheuten worden geoogst tegen de bloei en vers of gedroogd meegekookt met diverse bonen. Deze zijn dan beter verteerbaar.
Meerjarig, hoogte 30 cm. Naar knoflook smakende bieslook met een massieve, driekantige stengel, afgeplatte bladeren en sierlijke witte bloemen. Vraagt meer warmte en groeit trager dan de gewone bieslook. Onder glas zaaien in maart-april en tegen de zomer uitplanten op 25 x 20 cm. Matig winterhard.
Melissa officinalis Citroenmelisse 3080
Anethum graveolens Dille 3090
Hyssop officinale Hyssop 3110
Meerjarig, hoogte 60 cm. Zaaien in mei op zaaibed en in september overplanten op 30 x 40 cm. In het tweede jaar beginnen de planten zich sterk te ontwikkelen. De naar citroen geurende blaadjes, liefst geoogst tegen de bloei, worden bijvoorbeeld voor thee gebruikt. Goed te drogen.
Eenjarig, hoogte ongeveer 100 cm. Zaaien in april op rijen, afstand 30 cm. De bloei is vanaf begin juli, het zaad is rijp in september. De zaden worden onder andere gebruikt bij het maken van zuurkool en het inleggen van augurken. Ook verse plantdelen en onrijpe bloemschermen kunnen worden gebruikt in o.a. visgerechten. Verspreid gezaaid in de tuin, bijv. tussen tuinbonen, beperkt het de overlast van bladluizen.
Meerjarig, hoogte ±50 cm. Heesterachtige plant, die tijdens de uitbundige bloei vanaf half juli graag door insecten wordt bezocht. Zaaien in april-juni, plantafstand 30 cm. Gebruik in o.a. soep, vleesgerechten en voor thee.
© De Bolster
43
Kruiden Kervel
Anthriscus cerefolium
Carum carvi Karwij 3120 Tweejarig gewas en bloeit alleen in 2e jaar, dan ongeveer 70 cm hoog. Zaaien in april-mei op rijen, 30 à 35 cm uit elkaar, uitdunnen op 15 cm. Het eerste jaar ontwikkelt zich alleen de bladrozet. De bloei is het volgend jaar in mei en juni. De zaden, die gemakkelijk uitvallen, oogsten als ze bruin worden (eind juni). Gebruikt worden de jonge blaadjes en vooral de zaden, onder andere in brood en zuurkool.
Vanaf maart elke maand een rijtje zaaien tot augustus om steeds een vers gewas te hebben. Het laatste zaaisel kan tot in het voorjaar worden gesneden. Vooral tijdens de warme maanden is een standplaats in de schaduw aan te bevelen. Gebruik in soep, salade en saus, niet meekoken. Het ras Massa komt ook uit het assortiment professionele rassen van Holland Select.
Kervel Fijne krul 3130 Eenjarig. Hoogte tot ongeveer 25 cm, redelijk winterhard.
Kervel Massa 3135
Borago officinalis Komkommerkruid 3140
Coriandrum sativum Koriander 3150
Een donkere platte kervel. Traag schietend.
Eenjarig. Ook wel borage of bernagie genoemd. Zaaien vanaf het voorjaar op rijen, afstand 30 cm. Vrijstaand groeien de planten enorm uit. Het komkommerachtig smakende blad wordt gebruikt in rauwkost of gestoofd, het werkt kalmerend. De bloempjes zijn eetbaar en worden wel gebruikt als garnering, ook versuikerd. Komkommerkruid is geschikt voor groenbemesting en trekt veel insecten aan (uitstekende bijenplant).
Eenjarig, hoogte tijdens de bloei tot 1 m. Uitzaaien in april-mei, rijafstand 30 cm, uitdunnen op 10 cm. De sterk geurende zaden oogsten als ze bruin worden, meestal in september. Het zaad goed nadrogen. Gebruik in diverse gerechten en gebak. In de Noordafrikaanse en Indiase keuken wordt vooral het jonge blad gebruikt. In dat geval moet regelmatig opnieuw gezaaid worden.
44
© De Bolster
Kruiden
Levisticum officinale Lavas 3160
Lavandula angustifolia Lavendel 3170
Cochlearla officinalis Lepelblad 3180
De bekende maggiplant. Meerjarig, hoogte tot ruim 2 meter. Zaaien van maart tot juni, bij voorkeur op een vochtige plek. Enige schaduw wordt goed verdragen. Later uitdunnen of overplanten op 60 cm afstand. Gebruik onder andere in soep.
Meerjarige struikachtige plant, ca. 50 cm hoog. In een bakje zaaien onder glas in februari-april. Heeft nachtkou nodig voor de kieming; de kiemingsduur is lang. Buiten uitplanten op 50 x 50 cm. Bloeit in juli en augustus met blauwe, sterk geurende bloemen. De bloemen worden gedroogd en gebruikt als “luchtverfrisser” onder andere in de linnenkast. De planten kunnen het best in het voorjaar worden teruggesnoeid om te voorkomen dat de struikjes te veel gaan verhouten.
Tweejarig, hoogte 20 cm, winterhard. Zaaien augustus tot half september op rijtjes, afstand 15 cm. De wat bittere blaadjes zijn zeer vitaminerijk en werden vroeger wel aangewend tegen scheurbuik. Toevoegen aan rauwkost tijdens de herfst en winter.
Peterselie
Petroselium crispum
Origanum vulgare Wilde marjolein 3190 Ook wel oregano genoemd. Meerjarig, hoogte ±40 cm. Tijdens de prachtige bloei in de zomer vormt het een walhalla voor insecten/ vlinders. Zaaien in april onder glas of in mei op zaaibed buiten. Overplanten op 40 x 40 cm. De stengeltoppen worden gebruikt in diverse gerechten, ook gedroogd.
Eenjarig gewas. Peterselie kan al in maart gezaaid worden, maar de kiemingsduur is dan wel lang. Bij hogere bodemtemperaturen verloopt de kieming aanmerkelijk sneller. Een rijafstand van 25 à 30 cm aanhouden en in de rij uitdunnen op 10 cm. Omdat voortdurend hergroei plaatsvindt kan men maandenlang van dezelfde planten snijden. Het verse blad kan in diverse gerechten gebruikt worden.
Peterselie Moskrul 2 3200 Het fraai gekroesde blad zorgt voor een mooie garnering, zowel op het bord als in de tuin.
© De Bolster
45
Kruiden
Platte Peterselie Gigante d´ Italia 3195
Peterselie Gewone Snij 3197
Peterselie Wortelpeterselie 3210
Sterker van smaak dan krulpeterselie. Bevordert de spijsvertering. Kruid om vlak voor de maaltijd even van te plukken. Gebruikt in vele gerechten, o.a. soep en wortelen, ook voor garnering.
Het standaard ras voor de versmarkt. In januari 4-5 zaadjes per perspotje zaaien deze kunnen in maart uitgeplant worden. Normaal is het mogelijk 3 maal te snijden. Voor industrie wordt direct in de volle grond gezaaid.
Behalve het gladde, donkergroene blad kan ook de verdikte wortel worden gebruikt. Misschien een overbodige opmerking: eerst het blad gebruiken en dan de wortel, en niet andersom. Zaaien in aprilmei, rijafstand 30 cm en in de rij uitdunnen op 15 cm.
Sanguisorba minor Pimpernel, kleine 3220
Sanguisorba officinalis Pimpernel, grote 3230
Rosmarinus officinalis Rozemarijn 3245
Meerjarig, hoogte 30 cm. Zaaien in april tot juni, verplanten of uitdunnen op 30 x 30 cm. De blaadjes smaken iets naar komkommer en worden gebruikt bij salades en sauzen.
Meerjarig, hoogte 100 cm. Zaaien in april tot juni, verplanten of uitdunnen op 30 x 30 cm. De blaadjes smaken iets naar komkommer en worden gebruikt bij salades en sauzen.
Heerlijk geurende, altijd groene struik voor een beschutte plaats. Veelzijdig keukenkruid, van soep via vlees tot brood en kruidenboter. In strenge winters de plant goed afdekken. Bij regelmatig knippen blijft de struik in vorm.
46
© De Bolster
Kruiden
Salvia officinalis Salie 3250
Apium graveolens Snijselderij 3260
Thymus vulgaris Tijm, Duitse winter 3270
Meerjarig, hoogte ongeveer 50 cm. Meerjarig gebruik is mogelijk, maar het is beter om elke 2 jaar opnieuw te zaaien. Onder glas kan men al in maart zaaien, in de volle grond in april-mei. Uitplanten op 40 x 40 cm. De blaadjes kunnen zowel vers als gedroogd worden gebruikt tegen keelpijn en als slaapmiddel (saliemelk). Mocht u een hekel hebben aan jansalie en de jansaliegeest, probeer dan toch genuanceerd te denken. Heel veel insecten/vlinders worden juist hyperactief van deze planten.
Gewone Snij. Eenjarig. Dit ras heeft weliswaar wat grover blad, maar is veel minder gevoelig voor bladvlekkenziekte. De teelt is gelijk aan peterselie (zie aldaar).
Meerjarig, hoogte 20 cm. Zaaien in maart of april onder glas en uitplanten in mei. Eventueel in de volle grond zaaien in de loop van april of in augustus. Een plantverband van 30 x 15 cm als norm hanteren. Bloeit in het tweede jaar in het begin van de zomer. Geoogst worden de stengeltoppen met blaadjes, ook goed te drogen. Na de bloei verdient het aanbeveling de planten af te snijden, zodat ze weer jonge uitlopers vormen en beter de winter doorkomen. Gebruik in diverse gerechten. Bekend is de tijmstroop tegen hoesten.
Foeniculum vulgare Venkel 3280
Nasturtium officinale Waterkers 3290
Barbarea vulgaris Winterkers 3295
Meerjarig, hoogte tijdens de bloei tot 150 cm. Zaaien maart-juni, overplanten of uitdunnen op 45 x 40 cm. In het eerste jaar treedt wel bloei op, maar meestal te laat om nog rijp zaad te leveren. In het tweede jaar verschijnen in de loop van oktober en deels november rijpe zaden. De schermen met deze (bijna) rijpe zaden worden afgeknipt en enkele weken nagedroogd. Vervolgens kan men de rijpe zaden verzamelen. Het blad wordt gebruikt in rauwkost en soepen; gemalen zaden vooral voor thee. Liefst afdekken tegen vorst.
Een- tot meerjarig. Vormt uitlopers, die dicht bij de grond blijven, groeit zelfs onder water. Zaaien van maart tot juli op een vochtige plaats in de tuin of aan de waterkant. Plantafstand ongeveer 10 à 15 cm. De blaadjes worden rauw gegeten.
Tweejarig, ook wel barbarakruid genoemd. Winterhard, hoogte eerste jaar ongeveer 10 cm. Zaaien in augustus en september op rijtjes, afstand 25 cm. Gaat in het voorjaar schieten. De blaadjes worden verwerkt in rauwkost.
© De Bolster
47
Kruiden
Ruta graveolens Wijnruit 3300
Rumex ambiguus Tuinzuring 3310
Rumex patientia Spinaziezuring 3320
Meerjarig, hoogte 60 cm. Zaaien van april tot juli en uitplanten tot september op 35 x 35 cm, bloeit in de nazomer vanaf het tweede jaar. De bladeren worden onder andere in soepen gebruikt. Het heesterachtige gewas verspreidt een sterke geur, die katten tegenstaat. Niet gebruiken bij zwangerschap.
Meerjarig, hoogte tijdens de bloei tot 60 cm. Zaaien maart-april of juli-augustus op rijen, afstand 30 cm, uitdunnen of overplanten op 30 cm. De jonge blaadjes worden in salades en soepen verwerkt. Kan reeds vroeg in het voorjaar worden gesneden. Eveneens in de herfst, wanneer na de zaadzetting in de zomer het gewas opnieuw begint te groeien.
Ook wel engelse of eeuwige spinazie en patiëntie genoemd. Het is een zuringsoort met forse bladeren en een zachtzure smaak. Overblijvende, winterharde bladgroente, die zeer vroeg in het voorjaar uitloopt. Het blad wordt in salades en soepen verwerkt. Dit kan tot in mei als het gewas in bloei schiet en daarna in de herfst na het afsterven van de bloeistengel. Zaaien in april is mogelijk, maar liever wachten tot augustus. Voor een meerjarige teelt de planten uitzetten op ca. 35 x 35 cm.
48
© De Bolster
“Kiemgroenten”
4
Kiemen zijn eigenlijk gewoon plantjes in een heel jong stadium, die binnen een paar dagen uit zaad gekweekt worden. Het zijn de ultieme leveranciers van vitamines en mineralen, want die bevatten ze in zeer geconcentreerde vorm. De meeste soorten hebben niet eens grond nodig, alleen maar water. Het klimaat in huis met rond de 20˚C is optimaal om kiemen te kweken. Er zijn verschillende methoden om de zaden te laten kiemen. Hierover kun je op onze website meer informatie vinden. We bieden ook een handig (en bovendien elegant) glazen kiemschaaltje met rooster aan om gemakkelijk kiemen mee te kweken.
© De Bolster
49
Kiemgroenten
Lepidium sativum Tuinkers 9010
Lepidium sativum Grootbladige Tuinkers 9015
Eruca sativa Rucolakers 9020
Een hele bekende spruitgroente waarvan zowel de kiemspruit als de jonge blaadjes gegeten kunnen worden. Tuinkers bevat mosterdolie en smaakt heerlijk in salades en op brood.
De jonge kiemblaadjes eten en de eerste gewone blaadjes voor de rauwkost gebruiken. Buiten kan deze tuinkers vanaf maart gezaaid worden, breedwerpig of op rijtjes, 10 cm van elkaar. De kieming is snel, al na een week kan geoogst worden. Binnen kan het gehele jaar door gezaaid worden, in een bakje op een vrij warme lichte plaats.
Rucola heeft als kiemgroente een vrij scherpe en wat nootachtige smaak. De kiemspruiten zijn heerlijk als garnering en ook goed in salades te gebruiken.
Brassica oleracea var. cymosa Broccolikers 9030
Allium tuberosum Chinese Bieslook kiem 9035
Trigonella foenum-graecum Fenegriek spruitgroente 9037
Broccoli wordt steeds meer gegeten als kiemgroente. Het is een mild smakende spruit die uiterst gezonde stoffen bevat.
Chinese bieslook kiem heeft een heerlijke knoflooksmaak, goed te gebruiken als garnering en past perfect bij allerlei gerechten.
Deze spruit heeft een licht kerriearoma.
50
© De Bolster
Kiemgroenten
Raphanus sativus Radijskers 9040
Raphanus sativus Rode radijskers Red Rambo 9043
Brassica oleracea var. rubra Rode kool kiem 9045
Radijskers heeft een enigszins pikante smaak en zit boordevol met vitaminen.
Radijskers met een schitterende rode kleur. Hierdoor mooi te gebruiken als garnering.
Deze kers heeft mooie rood met groene kiempjes en een echte koolsmaak.
Brassica nigra Mosterdkers 9050
Medicago sativa Alfalfa 9060
Helianthus annuus
Mosterdkers is een vrij pittige spruitgroente met mosterdsmaak.
Alfalfa is één van de meest bekende spruitgroenten met een vrij milde smaak. De spruiten kunnen goed als garnering of bij kaas gegeten worden.
Zonnebloemkers heeft een heerlijke nootachtige smaak.
Kiemgroente zonnebloem 9070
© De Bolster
51
“Groenbemesters”
5
Groenbemesters hebben een aantal wezenlijke functies: • Het voorkomen van verliezen aan mineralen door uitspoeling (als vanggewas). • Het op peil houden van het organische stofgehalte, resp. bevorderen van het bodemleven en structuur van de bodem. • Het toevoegen van extra stikstof aan de bodem. Dit geldt alleen voor vlinderbloemige gewassen. Ook hier wel oppassen voor zaadvorming van onkruiden. DKG staat voor Duizend Korrel Gewicht (gewicht van duizend zaden). Aan de hand hiervan, de gewenste zaaidichtheid en het verwachte opkomstpercentage kun je de hoeveelheid benodigde zaden per oppervlakte berekenen. Zaaizaad per oppervlakte = zaaidichtheid x DKG / opkomstpercentage. Uitgebreidere informatie over groenbemesters is o.a. te vinden op www.kennisakker.nl in de teelthandleiding groenbemesters. We hebben de benodigde zaaihoeveelheden aangegeven in kg/ha (kilogram per hectare).
52
© De Bolster
Groenbemesters
Lupinus angustifolius Blauwe Lupine 4010
Lupinus albus Witte Lupine 4030
Sinapis alba Gele mosterd 4040
Snelgroeiende eenjarige vlinderbloemige, vooral toegepast als groenbemester en bodemverbeteraar. Bitterstofvrij, daarom ook geschikt als veevoer. Hoogte ca. 80 cm. Zaaien vanaf begin april tot half augustus op regels, rijafstand 30 cm. Vriest ‘s winters dood. DKG: 130-150 g. Zaaizaad 200 kg/ha. Zaaidiepte: 3-5 cm.
Snelgroeiende eenjarige vlinderbloemige, vooral toegepast als groenbemester en bodemverbeteraar. Bitterstofvrij, daarom ook geschikt als veevoer. Hoogte ca. 80 cm. Zaaien vanaf begin april tot half augustus op regels, rijafstand 30 cm. Vriest ‘s winters dood. DKG: 130-150 g. Zaaizaad 200 kg/ha. Zaaidiepte: 3-5 cm.
Snelgroeiende eenjarige plant van ruim 1 meter hoog, zeer geschikt als groenbemester. Kan tot oktober worden gezaaid, rijafstand 35 cm. Voor zaadwinning in april zaaien, de oogst is dan in september. Als groenbemester vanaf eind augstus zaaien. Het gewas kan na 6 weken een hoogte van 1 meter bereiken. In de winter vriest mosterd dood. DKG: 5-7 g. Zaaizaad nodig: 20 kg/ ha. Zaaidiepte: 2-3 cm.
Ornithopus sativus Serradella 4060
Phacelia tanacetifolia Phacelia 4050 Mooie eenjarige bijenplant, goede groenbemester, hoogte ongeveer 70 cm. Behoort niet tot de koolachtigen en vlinderbloemigen; is daarom gemakkelijk in te passen in de vruchtwisseling. Zaaien is mogelijk van maart tot half augustus, op rijen afstand 35 à 50 cm, in augustus verminderen tot 20 cm, omdat de plant dan minder uitgroeit. Vriest ‘s winters dood.
Zaaien op een diepte van 1-2 cm. DKG: 2-3 g. Per ha 10 kg zaad nodig.
Eenjarige vlinderbloemige kruipende plant, zeer geschikte groenbemester op de wat lichtere gronden. Bloeit langdurig. Zaaien eind maart tot in mei op rijen, afstand 35 cm. Tot het moment, waarop het gewas gaat sluiten, goed schoon houden. DKG: 2-4 g. Benodigd zaad 40 kg/ha.
© De Bolster
53
Groenbemesters
Trifolium incarnatum Incarnaatklaver 4080
Fagopyrum esculentum Boekweit 4070 Snelgroeiend en uitstekende bijenplant van ruim 1 m hoog. Vraagt een zonnige standplaats en een niet al te arme, liefst wat zurige grond. Gezaaid wordt half mei wegens de gevoeligheid voor nachtvorst, rijafstand 35 cm. De oogst valt eind augustus tot september. Wanneer het eerste zaad op de grond valt, het hele gewas afsnijden en nadrogen. Voor consumptie moeten de zaden eerst worden gepeld. Verder kan
54
© De Bolster
het gebruikt worden als dierenvoer. DKG: 20-30 g. Benodigd zaad 5060 kg/ha.
Zachte, behaarde klaver met 4 cm lange, donkerrode bloempluimen. Wordt zowel als groenbemester en als bloem gebruikt. Geschikt voor natuurlijke tuinen. Bijen- en hommelplant. Hoogte 30 cm. Bloeitijd juli-augustus. Plantafstand 15 cm. DKG: 2-3 g. Benodigd zaad 25-30 kg/ha.
“Eenjarige Bloemen”
6
Veel van deze soorten kunnen vanaf half april rechtstreeks buiten worden gezaaid. Men kan ze wel wat vervroegen door ze eerst onder glas op te kweken en dan uit te planten. Sommige verdragen geen vorst. Deze worden maart-april onder glas gezaaid, eventueel verspeend en vanaf half mei buiten uitgeplant of dan rechtstreeks gezaaid. Verschillende wildere soorten, zoals bolderik, bosliefje, incarnaatklaver, kamille, klaproos, kooltje vuur, korenbloem, lijmkruid, moederkruid, pekbloem, slangekruid, spiegelklokje en driekleurig viooltje kunnen ook aan het eind van de zomer worden gezaaid en als kleine plantjes overwinteren. In het voorjaar ontwikkelen ze zich dan snel. Als er geen zaaitijd is vermeld, kan men rechtstreeks buiten zaaien in april- mei. De genoemde plantafstanden zijn slechts richtlijnen!
© De Bolster
55
Eenjarige bloemen
Adonis aestivalis
Ageratum houstonianum Mexicaantje 5020
Agrostemma githago Bolderik 5030
Een 30-40 cm hoge ranonkelachtig plantje met fijn ingesneden blad. Bloeit in juni-juli met felrode bloemetjes met een zwart hart. Ter plaatse zaaien in april-mei of in september op 20 cm.
Een ongeveer 30 cm hoge sterk vertakte plant met grijsblauwe bloemen in dichte tuilen. Bloeit van juni-september. Plantafstand 25 cm.
Ranke, ongeveer 80 cm hoge plant met grote alleenstaande roodviolette bloemen met wit hart aan lange stengels. Bloeitijd juni-augustus. Kwam vroeger voor in korenvelden. Plantafstand 20 cm.
Amaranthus hypochondriacus x powelli
Amarant 5040
Anoda cristata Straalvrucht 5060
Antirrhinum majus Leeuwenbek 5070
Een stevige, ruim 1 m hoge plant met roodachtige stengels en bladnerven. Bloeit in augustusseptember met sterk opvallende donkerrode bloempluimen, geschikt om te drogen. Plantafstand 40 cm.
Stevige plant uit de kaasjeskruidfamilie, ongeveer 1 m hoog. Bloeit van juli tot in de herfst met vrij grote lila bloemen. Gevoelig voor vorst, dus niet te vroeg zaaien. Plantafstand 35 cm.
Een mooi mengsel van diverse kleuren, ongeveer 60 cm hoog. Blijven zeer lang doorbloeien (junioktober). Uitstekende snijbloem. Plantafstand 35 cm.
Zomeradonis of Kooltje vuur 5010
56
© De Bolster
Eenjarige bloemen
Arctotis grandis Bereoor 5080
Argemone polyanthemos Stekelpapaver 5090
Bidens ferulifolia Bidens of tandzaad 5100
Ongeveer 60 cm hoge plant, afkomstig uit Zuid-Afrika. Bloeit de hele zomer door. De grote margrietachtige bloemen hebben zilverwitte, aan de onderzijde blauwige bloembladen en een metaalblauw hart. Prima snijbloem. Plantafstand 25 cm.
Ongeveer 50 cm hoge plant met stekelige bladeren en grote witte papaverachtige bloemen. Bloeitijd juli-september. Bijenplant. Plantafstand 30 cm.
Ongeveer 60 cm hoge plant met fijn ingesneden donkergroen blad. Rijkbloeiend van juni tot in september met vrij grote frisgele bloemen. Uitstekend geschikt voor bloembakken; af en toe wat terugsnoeien. Bijen en vlinderplant. Plantafstand 25 cm.
Brachycome iberidifolia Kortkuif 5110 Compact, laagblijvend plantje, ca. 25 cm hoog. Margrietachtige bloemetjes in de tinten blauw en wit; continue bloei van juli t/m september. Als randbeplanting, voor potten en hanging baskets. Bijenplant. Plantafstand 15 cm.
Browallia americana 5115 Ongeveer 50 cm hoge plant met vrij donker blad. Bloeit de hele zomer door tot aan de eerste vorst met fijne blauwe bloemen met wit oog. Past goed in een wilde tuin. Plantafstand 20 cm.
Calendula arvensis Akkergoudsbloem 5120 Wilde goudsbloem met kleine goudgele bloemen van juni tot ver in de herfst. Hoogte 30 cm, plantafstand 20 cm.
© De Bolster
57
Eenjarige bloemen
Calendula officinalis Goudsbloem 5130
Calendula officinalis Touch of red/orange
Callistephus chinensis
Goudsbloem met donker hart 5135
Zomeraster, enkelbloemig 5140
Ongeveer 35 cm hoog; enkelvoudige oranje bloemen met donker hart. Bloeitijd van juni-oktober. Was een bekende borderplant langs de huizen tegen mieren. Zeer geschikt als snijbloem. Kent vele medicinale en cosmetische toepassingen. Plantafstand 20 cm.
Gemakkelijk te telen sier- en medicinale plant met dubbele oranje en gele bloemen met een donkerhart. Geschikt voor boeketten. Zaaien maart-april binnen, april-juni ter plaatse. Plantafstand 20 cm. Hoogte 50 cm. Bloeitijd juni-oktober
Mooi mengsel met diverse kleurvarianten in de tinten roze en blauw. Prima snijbloem. Hoogte 6070 cm. Bloeitijd augustus-oktober. Plantafstand 25 cm.
Callistephus chinensis
Callistephus chinensis
Callistephus chinensis
Zomeraster, dubbelbloemig 5150
Zomeraster,“matsumoto” mix 5160
Zomeraster, “standy” mix 5165
Mooi mengsel van gevulde bloemen met diverse kleurvarianten in de tinten roze en blauw. Prima snijbloem. Hoogte 60-70 cm. Bloeitijd augustus-oktober Plantafstand 25 cm.
Halfdubbele stevige zomerasters met geel hart in allerlei tinten wit, geel, rood en blauw. Goede snijbloem. Bloeitijd augustusseptember. Hoogte 60-70 cm. Plantafstand 25 cm.
Dubbele stevige zomerasters in allerlei tinten wit, rood en blauw. Goede snijbloem. Resistent tegen verwelkingziekte. Bloeitijd augustus-oktober. Hoogte 60-70 cm. Plantafstand 25 cm.
58
© De Bolster
Eenjarige bloemen
Carthamus tinctorius Saffloer 5170
Centaurea cyanus Korenbloem 5180
Cerinthe major Wasbloem 5190
Van oudsher verbouwd als olieen verfplant; tegenwoordig een bekende snijbloem en droogbloem. De geeloranje bloemen bloeien in juli-augustus, bloemen en bladeren iets stekelig. Muizen zijn dol op het zaad. Hoogte 90 cm, plantafstand 35 cm.
Hoogte ongeveer 80 cm. Helaas nog maar weinig te zien in korenvelden. Bloeit vanaf eind juni-augustus met blauwe bloemen. Geschikt als snijen droogbloem. Ondersteuning is wel gewenst. Bijen- en vlinderplant. Plantafstand 30 cm.
De blauwgroene bladeren met waslaag geven deze plant een fraai en bijzonder uiterlijk, ongeveer 70 cm hoog. In juni-juli verschijnen de iets hangende bloemtrosjes met buisvormige roze bloemetjes die half uit paarse schutblaadjes steken. Een paradijs voor bijen. Plantafstand 30 cm.
Chenopodium quinoa Gierstmelde (Quinoa) 5200
Chrysanthemum carinatum Bonte ganzebloem 5210
Chrysanthemum japonicum Japanse chrysant 5220
Oud cultuurgewas uit het Andesgebergte. Hoogte ongeveer 120 cm. Bloeit van juli-september met grote groene pluimen, die tijdens de rijping van het zaad, in september, roodachtig verkleuren. De kleine zaden worden gebruikt als graan. Een bitterstof, saponine, is uitwendig op de zaden aanwezig en kan met goed spoelen grotendeels worden verwijderd. Plantafstand 30 cm.
Stevige, ongeveer 70 cm hoge plant. Een fleurig mengsel met margrietachtige bloemen in de tinten geel, oranje en rood. Goede snijbloem. Plantafstand 35 cm.
Hoge planten, tot 100 cm, die van juli-september bloeien met enkelvoudige gele en witgele bloemen. Geschikt als snijbloem. Plantafstand 25 cm. De blaadjes zijn in een jong stadium eetbaar; voor dit doel dichter zaaien.
© De Bolster
59
Eenjarige bloemen
Chrysanthemum segetum Gele ganzebloem, wild 5240
Cleome spinosa Kattesnor, paars 5250
Cleome spinosa Kattesnor, roze 5260
Sterk uitgroeiende plant, 50 cm hoog. Bloeit van juni tot ver in de herfst met gele bloemen met een geel hart. Oud akkerkruid en past mooi in een wilde tuin. Plantafstand 30 cm.
Exotisch aandoende plant, wijdvertakt en ongeveer 1 m hoog. Bloeit van juli- oktober met grote roze/paarse bloemtrossen, waar de meeldraden uit steken als ‘snorharen’. Geurig en geschikt als snijbloem. Bladstelen zijn wel stekelig. Voorzaaien onder glas in maart-april en na half mei buiten uitplanten op 50 cm.
Exotisch aandoende plant, wijdvertakt en ongeveer 1 m hoog. Bloeit van juli- oktober met grote roze/paarse bloemtrossen, waar de meeldraden uit steken als ‘snorharen’. Geurig en geschikt als snijbloem. Bladstelen zijn wel stekelig. Voorzaaien onder glas in maart-april en na half mei buiten uitplanten op 50 cm.
Consolida ajacis Tuinridderspoor 5270
Coreopsis tinctoria Meisjesogen 5280
Coreopsis tinctoria “Mahogany Midget” 5285
Sterke, ongeveer 70 cm hoge plant. Bloeit juni-augustus met blauwe, gespoorde enkelvoudige bloemen in vertakte trossen. Geschikt als snij- en droogbloem. Plantafstand 20 cm.
Weinig eisende plant met ranke stengels en fijn ingesneden blad. ca. 60 cm hoog. De bloemen variëren van goudgeel met roodbruine vlek in het hart tot geheel roodbruin; bloeitijd juli-september. Goede snijbloem en verfplant. Plantafstand 20 cm.
Mooie sterke plant die weinig eisen stelt. Vormt prachtige pollen met diep roodbruine bloemen die zowel in potten als vooraan in de border kunnen staan. Zet ze in de volle zon waar ze tot in de herfst een gloedvol effect geven. Ook geschikt als snijbloem. Zaaien maart binnen, april-mei ter plaatse. Plantafstand 20 cm. Standplaats zonnig. Hoogte ca. 30 cm. Bloeitijd juni-september.
60
© De Bolster
Eenjarige bloemen
Cosmos bipinnatus Cosmea, gemengd 5290
Cosmos sulphureus Cosmea, oranje 5300
Crepis Rubra Roze streepzaad 5305
Fraaie grote bloemen, variërend in kleur van wit en licht- tot donkerroze tinten. Hoogte ca. 100 cm. Geschikt als snijbloem. Zaaien in april-mei onder glas of in mei buiten. Plantafstand 30 tot 40 cm. Bloeit vanaf juli/augustus tot eerste nachtvorst.
Bloeit vanaf juli met vrolijke oranjerode, half gevulde bloemen. Teeltwijze als vorige. Plantafstand 30 cm.
Vrolijke paardebloemachtige plant met helderroze bloemen op lange dunne stengels. Geschikt als snijbloem. Insektenplant.
Cuphea lanceolata Luciferplantje, purper 5310
Cuphea miniata Luciferplantje, rood 5320
Cynoglossum amabile Hondstong 5330
Plant met iets kleverige stengels met donkerpaarse, fluweelachtige bloemen. Ca. 70 cm hoog, bloeitijd juli-oktober. Onder glas voorzaaien in maart-april en na half mei buiten uitplanten of half mei rechtstreeks zaaien. Plantafstand 35 cm.
Breed vertakt plantje met sierlijk gevormde, helder framboosrode bloemen. Slechts 30 cm hoog, bloei van juli-oktober. Teelt zie vorige. Plantafstand 25 cm.
Stevige plant, ongeveer 40 cm lang. De bloeistengels ontrollen zich geleidelijk in juli en augustus met helderblauwe bloemen. Bijenplant. Plantafstand 25 cm.
© De Bolster
61
Eenjarige bloemen
Dahlia variabilis Bishop’s Children 5335
Delphinium grandiflorum Chinese ridderspoor 5340
Dicranostigma leptopodum Gele schijnpapaver 5360
Een gemakkelijk te zaaien dahlia in allerlei roze, rode en violette tinten. Het is een mooie stevige plant die doorbloeit tot de eerste nachtvorst. Het plukken van de uitgebloeide bloemen bevordert de doorbloei. Ze zijn ook heel geschikt om in potten te zetten. Door vroeg voor te zaaien (februari-maart) kunt u zo lang mogelijk van de bloei profiteren. Zaaien maart binnen. Plantafstand 35 cm. Standplaats zonnig en voedzame grond. Hoogte ca. 80 cm. Bloeitijd julitot eerste nachtvorst.
Een prachtige losse ridderspoor met grote, enkelvoudige helderblauwe bloemen. Laagblijvend type (ca. 50 cm). Bloeitijd juli-september. Goede snijbloem. Plantafstand 25 cm.
Vrij onbekend plantje van de papaverfamilie met diep ingesneden zeegroen blad met lichte vlekjes. Hoogte ca. 40 cm. Vanuit de basis ontspringen talrijke luchtig vertakte bloeistengels met 4 cm grote heldergele bloemen. Bloeitijd juniseptember. Plantafstand 30 cm.
Dracocephalum moldavicum Turkse drakekop 5370
Echium plantagineum Slangekruid 5380
Eschscholzia caespitosa Slaapmutsje, geel 5390
Stevige, vertakte plant van ca. 50 cm met paarsblauwe lipbloemen. Het blad verspreidt een heerlijke citrusgeur. Bloeit lang en vol van juli tot september en wordt zeer druk bezocht door bijen en vlinders! Plantafstand 25 cm.
Bossige plant, ca. 50 cm hoog, die rijk en langdurig bloeit met bloemen die verkleuren van roze( knopstadium) via tinten blauw en paars naar uiteindelijk karmijnrood. Bloeitijd: juli-oktober. Prima vlinder en bijenplant. Plantafstand 40 cm.
Een teer slaapmutsje met fijn ingesneden blad en citroengele bloemen, rijke bloei; wordt niet hoger dan 15 cm. Bloeitijd: juni-juli. Vlinder- en bijenplant. Ter plaatse zaaien in april of mei en uitdunnen op 15 cm.
62
© De Bolster
Eenjarige bloemen
Eschscholzia californica Slaapmutsje, oranje 5400
Gilia leptantha Vogeloogjes 5420
Glaucium corniculatum Rode hoornpapaver 5430
Deze plant wordt ca. 40 cm hoog. De bloemen zijn enkelvoudig en glanzend oranje van kleur. Bloeitijd juli-september. Ter plaatse zaaien op ca. 20 cm afstand.
Plant met fijn vertakt blad en mooie bolvormige blauwe bloemhoofdjes. Hoogte ca. 40 cm en bloeitijd van juni-augustus. Bijenplant. Plantafstand 20 – 25 cm.
Plant met ingesneden grijsgroen blad. De 3 cm grote bloemen verschijnen niet massaal, maar zijn opvallend vanwege de helderrode kleur. De naam is te danken aan de lange zaaddozen die als hoorns omhoog steken. Bloeit in juni-juli, planthoogte 30 - 40 cm. Plantafstand 30 cm.
Godetia sp. Zomerazalea ‘Lilac Lady’ 5440
Helianthus annuus Zonnebloem, groot 5450
Helianthus annuus
Een sierlijk, luchtig gewas met tere, enkelvoudige, lilaroze bloemen. Bloeitijd juli-augustus. Plant blijft kort, 40 cm. Plantafstand 20 cm.
De klassieke zonnebloem met één meestal onvertakte stengel en een grote bloem, geel met donker hart. De grote zwarte zaden zijn eetbaar en oogstbaar van half september. Maar er is een grote kans dat de vinken u voor zijn. De planten zijn lang, tot zelfs 3 m. Bloeitijd juliseptember, afhankelijk van de zaaitijd. Voorzaaien vanaf begin maart, ter plekke zaaien vanaf begin april. Bijenplant. Plantafstand 50 cm.
Ongeveer 170 cm hoge zonnebloem met vertakte bloeistengels en middelgrote bloemen in verschillende tinten geel. Goede snijbloem. Plantafstand 50 cm. Bloeitijd juli-september, afhankelijk van de zaaitijd. Voorzaaien vanaf begin maart, ter plekke zaaien vanaf begin april. Bijenplant. Plantafstand 50 cm.
Zonnebloem, middel, geel 5460
© De Bolster
63
Eenjarige bloemen
Helianthus annuus
Helianthus annuus ‘Velvet Queen’ Zonnebloem, middel, 5480
Helianthus debilis
Ongeveer 170 cm hoge zonnebloem met vertakte bloeistengels en middelgrote bloemen in verschillende kleurtinten die van geel naar rood kleuren. Goede snijbloem. Plantafstand 50 cm. Bloeitijd juli-september, afhankelijk van de zaaitijd. Voorzaaien vanaf begin maart, ter plekke zaaien vanaf begin april. Bijenplant. Plantafstand 50 cm.
Ongeveer 170 cm hoge zonnebloem met vertakte bloeistengels en middelgrote bloemen in de kleur warm brons. Goede snijbloem. Plantafstand 50 cm. Bloeitijd juliseptember, afhankelijk van de zaaitijd. Voorzaaien vanaf begin maart, ter plekke zaaien vanaf begin april. Bijenplant. Plantafstand 50 cm.
Sterk vertakte plant met veel bloemstengels. De gele bloemen met donker hart zijn vrij klein. Planthoogte ca1,5 m. Bloeitijd julioktober. Snijbloem en bijenplant. Plantafstand 50 cm.
Helichrysum bracteatum Goudstrobloem 5500
Hibiscus trionum Drie-urenbloem 5510
Iberis umbellata Schermscheefbloem 5520
Algemeen gebruikte droogbloem met gevulde stroachtige bloemen in vele gloedvolle kleuren. Voor de drogerij plukken als de buitenste bloemblaadjes horizontaal staan en de rest nog een gesloten geheel vormt. Blijft lang doorbloeien, juliseptember. Ook als snijbloem te gebruiken. Hoogte 60 cm. Plantafstand 25 cm.
Zoals de naam al zegt, de bloemen bloeien kort, maar ze blijven dagelijks komen. Met hun exotisch uiterlijk en roomkleurig met donker purperen hart zijn ze werkelijk een plaatje. Hoogte ca. 50 cm, bloeitijd juli tot september. Onder glas voorzaaien in april en na half mei buiten uitplanten of half mei rechtstreeks zaaien. Plantafstand 30 cm.
Ouderwets tuinplantje met asymmetrische bloemen in vlakke schermen. Een mengsel van wit, roze, lila en paars. Bloeitijd juli-augustus. Hoogte 30 cm. Plantafstand 20 cm.
Zonnebloem, middel, rood 5470
64
© De Bolster
Zonnebloem, kleinbloemig 5490
Eenjarige bloemen
Ipomoea purpurea Blauwe winde 5530
Ipomopsis rubra Steppenroos 5535
Lathyrus odoratus
Klimplant met prachtige paarsblauwe bloemen met witte keel, die ‘s morgens vol open staan. De bloei is van juli-september. Zaaien in april onder glas en na half mei buiten uitplanten of half mei rechtstreeks zaaien. Groeit gemakkelijk langs de spijlen van een hek of om een stok. Plantafstand 30 cm.
Oorspronkelijk een steppenplant uit de U.S.A. In deze warme streken is het een tweejarige tot vaste plant, bij ons een eenjarige. Daar is het een grote sterke plant, bij ons is het een lange, wat slungelige, onvertakte plant met verrassend rode bloemetjes langs de fijne stengels. Maak er een wat grotere groep van en geef deze ondersteuning. In het land van herkomst wordt deze plant door kolibries bezocht, bij ons mogen bijen en hommels het werk doen. Zaaien maart binnen. Plantafstand ca. 25 cm. Standplaats zonnig en voedzame grond. Hoogte ca. 70 cm. Bloeitijd juliaugustus.
Een klimmer die langs gaas geteeld moet worden. De bloemen, in verschillende kleuren, geuren heerlijk. De bloemen hebben korte stelen. Door te plukken en te zorgen dat de plant geen zaden (in peulen) zet, bloeit de plant lang door. Snijbloem en bijenplant. Ter plaatse zaaien op een afstand van 10 cm.
Lavatera trimestris Grootbloemige lavatera 5550
Legousia speculum-veneris Spiegelklokje 5560
Leucanthemum paludosum Kleine margriet 5570
Kaasjeskruidachtige plant, sterk vertakt en ongeveer 80 cm hoog. De plant is overdekt met 10 cm grote, roze, donker geaderde bloemen. Prachtige snijbloem. Bijenplant. Bloeitijd eind juli-september. Plantafstand 30-35 cm.
Een bossig plantje met sterk vertakte bloeiwijze, overdekt met paarsblauwe telescoopachtige bloemen. De planten blijven kort, ca. 25 cm. Bloeitijd juni- augustus. Kwam vroeger in graanvelden voor. Plantafstand 15 cm.
Compacte, sterk vertakte plant, ca. 25 cm hoog. De margrietjes zijn 2-3 cm groot en hebben een geel hartje. Bloeit rijk en langdurig, van juli-september. Ideaal langs randen en gebruik in potten en bakken. Plantafstand 25 cm.
Lathyrus, donkere selectie 5540
© De Bolster
65
Eenjarige bloemen
Linum grandiflorum “Rubrum” Rood vlas 5585
Linum usitatissimum Vlas, blauw 5590
Sierlijke, open, zich steeds weer vertakkende plant, hoogte ca. 70 cm. Bloeit de hele zomer door met warmgele 3 cm grote bloemen. Plantafstand 35 cm.
Rechtopgaande vertakte plant die, met 3cm grote, karmozijnrode bloemen lang doorbloeit. Geschikt als snij- en droogbloem. Plantafstand 10 cm. Standplaats: warm, zonnig, voedzame grond. Hoogte 40 cm. Bloeitijd juni-augustus.
Zeer oud cultuurgewas, zowel geteeld voor de vezels(linnen) als voor de zaden(lijnolie). De lange rechtopstaande stengels, tot 1 m hoog, zijn alleen aan de top vertakt en dragen blauwe bloemen. Snijbloem. De takken met ronde zaadbolletjes worden in droogboeketten gebruikt. Bloeitijd juli- augustus. Rechtstreeks zaaien en uitdunnen op 10-15 cm.
Linum usitatissimum Vlas, wit 5600
Lotus edulis Asperge-erwt 5610
Lupinus nanus Kleine lupine 5620
Zeer oud cultuurgewas, zowel geteeld voor de vezels(linnen) als voor de zaden(lijnolie). De lange rechtopstaande stengels, tot 1 m hoog, zijn alleen aan de top vertakt en dragen witte bloemen. Snijbloem. De takken met ronde zaadbolletjes worden in droogboeketten gebruikt. Bloeitijd juli- augustus. Rechtstreeks zaaien en uitdunnen op 10-15 cm.
Vlinderbloemige met dieprode bloemen, 35 cm hoog. De jonge, gevleugelde vruchten kunnen als groente worden gegeten. De smaak is amandelachtig. Zaaien op een rijafstand van 35 cm, in de rij op 5 cm.
Een fijne laagblijvende (30 cm) lupine, met heerlijk geurende bloemtrosjes in wit, roze, lila en paars. Op schrale grond blijft de plant mooi compact. Bloeitijd juliaugustus. Plantafstand 30 cm.
Lindheimera texana 5580
66
© De Bolster
Eenjarige bloemen
Malva sylvestris Groot kaasjeskruid 5630
Malva sylvestris var. mauritiana Groot kaasjeskruid 5640
Malva sylvestris, var. Zebrina Groot kaasjeskruid 5645
Sterk uitgroeiende (ca. 100 cm) en vertakte plant met grote roze, donker geaderde bloemen. De zaaddoosjes lijken op kaasjes waarin de schijfvormige zaden plat tegen elkaar in een ronding liggen. Bijenplant en snijbloem. Bloeit van juni tot laat in de herfst. Plantafstand 40 cm.
Mooie geneeskrachtige variëteit met grote fluweelachtige donkerviolette bloemen. Bijenplant en snijbloem.
Sterk vertakte plant met grote, heel lichtroze bloemen, prachtig paarsroze geeaderd. Bijen- en hommelplant.
Matricaria recutita Echte kamille 5650
Mimulus guttatus Maskerbloem 5670
Mirabilis jalapa Nachtschone 5680
Preparatenplant en heelkruid. Hoogte 40 cm. De bloemhoofdjes verzamelen als ze net open zijn in mei-juli. Buiten zaaien in september of in het vroege voorjaar, uitdunnen of uitplanten op 30 x 15 cm. Goed te drogen.
Stevige stengels en frisgroen blad met vrij grote gele bloemen met oranje spikkels op de onderste lip. Hoogte 30 cm. Bloeitijd juniseptember. Plantafstand 30 cm.
Stevige plant (hoogte 60 cm) met trompetvormige bloemen in de tinten rood, geel, wit of gemengd/ gespikkeld; de bloemen gaan eind van de middag open en bloeien tot de volgende ochtend. Heerlijke geur en veel bezocht door nachtvlinders. Bloeitijd juli-oktober. Liefst voorzaaien in april, uitplanten vanaf mei op 35 cm.
© De Bolster
67
Eenjarige bloemen
Nemophila insignis / menziesii Bosliefje 5690
Nicandra physalodes Zegekruid 5700
Nicotiana alata Siertabak 5710
Een laagblijvend plantje (25 cm) met fijn verdeeld blad. De lieflijke blauwe bloemetjes met een wit hartje verschijnen al vanaf mei bij vroege zaai; bij zaai in juni bloei tot diep in de herfst. Ideale plant voor potten en hangmanden. Verdraagt lichte schaduw. Plantafstand 15 cm.
Fors uitgroeiende lampionplant (100 cm) met prachtige klokvormige, lichtblauwe bloemen. De zaaddozen zien eruit als lampionnetjes, met een paarsgroene kleur; deze kunnen gedroogd worden. Bloeitijd juli-september. Plantafstand 50 cm.
Eenjarig, laagblijvend, sterk geurend kruid. Verlangt een warme en beschutte plek. Zaaien vanaf maart onder glas en in mei in de volle grond. Uitplanten op 30 x 30 cm. Als de planten jong zijn kan men de scheuten gebruiken (niet te diep afsnijden). Zodra de stengels harder worden alleen de blaadjes gebruiken. Voor pesto het ras Genovese gebruiken.
Nicotiana sylvestris Bostabak 5720
Nigella damascena Juffertje in ’t groen 5730
Nolana paradoxa Zonnedauwtje 5740
Majestueuze tabaksplant met grote lichtgroene bladeren en witte tot 10 cm lange buisbloemen, die heerlijk geuren, vooral ‘s avonds. Nachtvlinder plant. Ideaal voor grote potten op het terras en als solitair in de border. Voorzaaien in maart-april of half mei ter plekke. Lengte 150200 cm, wel stevig. Plantafstand ca. 50 cm. Bloeit vanaf eind juli tot aan
Eenjarig, hoogte ongeveer 100 cm. Zaaien in april op rijen, afstand 30 cm. De bloei is vanaf begin juli, het zaad is rijp in september. De zaden worden onder andere gebruikt bij het maken van zuurkool en het inleggen van augurken. Ook verse plantdelen en onrijpe bloemschermen kunnen worden gebruikt in o.a. visgerechten. Verspreid gezaaid in de tuin, bijv. tussen tuinbonen, beperkt het de overlast van bladluizen.
Een plant met liggende stengels, ongeveer 15 cm hoog. Van juli t/m september overdekt met grote trechtervormige bloemen, helder blauw van kleur met witgeel hart. Geschikt voor hangbakken. Oorspronkelijk afkomstig uit Chili en Peru. Plantafstand 30 cm.
68
© De Bolster
Eenjarige bloemen
Panicum virgatum Fonteingras “Fontaine” 5745
Papaver rhoeas Gewone klaproos 5750
Papaver rhoeas Klaproos, ‘Pierrot’ 5760
Mooi siergras met fonteinachtige pluimen. Zaaien maart-april binnen, april-mei ter plaatse Plantafstand 20 cm. Standplaats zon tot halfschaduw, alle grondsoorten. Hoogte ± 100 cm. Bloeitijd juli-augustus.
De inlandse klaproos met rode bloemen, hoogte ca. 50 cm. Deze plant doet het goed, mits er niet te veel concurrentie is. Bloeitijd junijuli. Rechtstreeks zaaien in het voorjaar of in de herfst en uitdunnen op 25 cm.
Een aparte vorm van de gewone klaproos. De bloemen zijn fel scharlakenrood met een grote zwarte vlek op ieder bloemblad. Bijen- en hommelplant.
Papaver rhoeas Klaproos, gemengd 5770
Papaver somniferum Black Paeony 5775
Papaver somniferum Blauwmaanzaad 5780
Prachtig mengsel met bloemstengels tot ongeveer 70 cm. Zeer gevarieerde bloemkleuren en –vormen; kleuren van crème tot oranje, roze, rood en met witte randjes. Zowel enkele als dubbele bloemen. Zeer druk bevlogen door hommels. Plantafstand 25 cm.
Prachtige grijsgroene stevige plant met indrukwekkende zwartpurperen gevulde bloemen. Na de bloei krijg je nog mooie zaaddozen die je kunt drogen. Mooi in combinatie met zowel roze als rode planten. In verband met de penwortel ter plaatse zaaien van maart tot en met mei. Plantafstand 25cm.
Stevige grijsgroene planten (tot 100 cm) met opvallende witte, in het hart lila, bloemen, die veel hommels en bijen aantrekken. Eind augustus zijn de decoratieve zaadbollen geschikt om gedroogd te worden. De zaden (blauwmaanzaad) kunnen verwerkt worden in brood en gebak. Bloeitijd juni-juli. Plantafstand 25 cm.
© De Bolster
69
Eenjarige bloemen
Papaver somniferum Slaapbol, rood 5790
Petunia multiflora Old Fashioned Vining 5805
Portulaca. grandiflora Portulakroosje 5810
Stevige grijsgroene planten (tot 100 cm) met opvallende witte, in het hart rode, bloemen, die veel hommels en bijen aantrekken. Eind augustus zijn de decoratieve zaadbollen geschikt om gedroogd te worden. Bloeitijd juni-juli. Plantafstand 25 cm.
Deze oude selectie was een eeuw geleden al een topper in cottage gardens in Iowa, U.S.A. Het is een prachtige rijk bloeiende petunia. De bloemen hebben allerlei bestorven tinten in wit, roze en violet. Ze geuren zacht in de late schemering. Ze zijn geschikt voor in de border, in hangingbaskets en je kunt ze langs hekwerk leiden. Zaaien in maart binnen. Plantafstand 25 cm. Standplaats zonnig. Hoogte ca. 25 cm. Bloeitijd juli-tot eerste nachtvorst.
Vetplantachtige bodembedekker met half gevulde bloemen in de kleuren wit, geel, roze en rood en diverse tussentinten. Ook een geschikte plant voor een bloembak en hangmand. Veel bloemen bij warm weer; bloeitijd juli-september. Voorzaaien onder glas in april en uitplanten na half mei op 20 cm afstand.
Reseda alba Witte reseda 5820
Reseda odorata Reseda 5830
Rudbeckia hirta Prairie Sun 5835
Plant met lange statige witte aarvormige bloemtrossen, die prachtig in de border staan. Ook als snijbloem te gebruiken. Hoogte 70 cm. Bloeitijd juli-september. Plantafstand 30 cm.
Heerlijk geurend! Lage plant met dichte bloemtrossen; de groenachtig rose bloemetjes zijn niet erg opvallend. Bloeitijd juliseptember. Uitstekende bijenplant. Plantafstand 25 cm.
Krachtig lichtgroen gewas met tot 10 cm grote bloemen in een warme tint geel met een lichtgroen hart. Sterke rechtopgaande borderplant. Goede snijbloem. Zaaien maartapril binnen. Plantafstand 25 cm. Standplaats zonnig. Hoogte 100 cm. Bloeitijd juli-oktober.
70
© De Bolster
Eenjarige bloemen
Salpiglossis sinuata Trompetbloem 5837
Salvia coccinea ‘Coral Nymph’ 5840
Salvia viridis (horminum) Bonte salie, paars 5850
Een plant met indrukwekkende trechtervormige bloemen, die ca. 5 cm groot zijn. Het mengsel bevat de meest verrassende tinten van wit naar geel via rood naar violet en bruin. Het hart van de bloem is prachtig geaderd, zodat ook de bloem weer meerdere kleuren bevat, heel apart. De plant zelf voelt enigszins kleverig aan. Je kunt deze plant ook goed in potten zetten zodat je ze goed kunt bekijken. Ook geschikt als snijbloem. Zaaien maart binnen, april-mei ter plaatse. Plantafstand 25 cm. Standplaats zonnig, voedzame wat droge grond. Bloeitijd juli-augustus.
Een aparte salvia met vrij lange bloemstelen, de sierlijke bloemen zijn in kransen gerangschikt. De tweekleurige bloemen zijn koraalroze en crèmekleurig. Hoogte 40 cm. Liefst voorzaaien onder glas in april en uitplanten in mei. Dan bloei vanaf juni tot in oktober. Plantafstand 25 cm.
Stevige plant met opvallende, grote paarse schutbladeren aan de top met daaronder de kleine lipbloemen. Geschikt als snij- en droogbloem. Bijenplant. Hoogte 50 cm. Bloeitijd juli-september. Plantafstand 30 cm.
Salvia viridis (horminum) Bonte salie, roze 5860
Salvia maroccana Marokkaanse salie 5870
Sanvitalia procumbens Huzarenknoop 5880
Stevige plant met opvallende, grote roze schutbladeren aan de top met daaronder de kleine lipbloemen. Geschikt als snij- en droogbloem. Bijenplant. Hoogte 50 cm. Bloeitijd juli-september. Plantafstand 30 cm.
Veel luchtige bloemstengels aanwezig; de bloemen zijn lichtblauw/violetachtig met wit. Bloeitijd juni-juli. Hoogte 50 cm. Plantafstand 25 cm.
Zeer goede bodembedekker met vrolijke gele bloemen met zwart hart. Bloeit vanaf juli tot eerste nachtvorst. Zeer geschikt voor bloembakken en hangpotten. Plantafstand 25 cm.
© De Bolster
71
Eenjarige bloemen
Scabiosa atropurpurea Zwartpurperen scabiosa 5890
Silene armeria Pekbloem 5900
Silene coeli-rosa Hemelroosje 5910
Een zeer gevarieerd mengsel met diverse fraaie tinten, van licht roze tot donker purperrood. Deze decoratieve, samengestelde bloemen zitten aan lange stelen. Hoogte ca. 90 cm. Deze van oudsher bekende tuinplant bloeit van juli tot ver in de herfst. Goede snijbloem en vlinderplant. Plantafstand 25 cm.
Deze compacte plant blijft maar doorbloeien; de roze bloemetjes zijn in mooie trosjes gerangschikt. Wordt druk bezocht door vlinders. Hoogte 30 – 40 cm. Plantafstand 20 cm.
Niet voor niets hemelroosje genoemd. Een teer uiterlijk met een wolk van bloemen in zachte tinten van roze, lila en blauw. Bijenplant en snijbloem. Hoogte 30 cm. Bloeitijd juliaugustus. Plantafstand 20 cm.
Silene pendula Lijmkruid 5920
Silybum marianum Mariadistel 5930
Tagetes patula nana Afrikaantje, klein 5940
Tijdens de bloei overdekt met rose koekoeksbloemetjes. Kan in september worden gezaaid, dan bloei vanaf mei, anders wat later. Hoogte 15 – 25 cm. Plantafstand 15 cm.
Stevige distel met glanzend groene, wit gemarmerde bladeren (“de gemorste moedermelk van Maria”). De paarse bloemen verschijnen in juli en augustus. Hoogte ca. 2 meter. Bijenplant. Plantafstand 50 cm.
Afrikaantje met enkelvoudige, warmgele bloemen met donkere vlekken in het hart. Door de eerste bloemknoppen te verwijderen, worden de planten voller bloeien ze beter. Helpt bodemaaltjes te bestrijden. Hoogte 30 cm. Bloeit zeer lang door. Zaaien onder glas half maart-april, overplanten in potjes en na half mei buiten uitplanten op 30 cm.
72
© De Bolster
Eenjarige bloemen
Tagetes patula Afrikaantje, wild 5950
Tagetes tenuifolia Sterafrikaantje, geel 5960
Tagetes tenuifolia Sterafrikaantje, rood 5970
Een wildere vorm met een forsere groei, relatief meer blad en wat minder bloemen. De bloemen zijn rood als ze pas opengaan en verkleuren naar oranje. Hoogte 80 cm. Bloeitijd juli tot de vorst. Gebruik en zaaien als vorige, plantafstand 35 cm.
Compacte, bolvormige plant met fijn ingesneden, frisgroen blad. De citroengele en geurende bloemetjes bedekken de gehele plant. Een zeer charmant afrikaantje, ook voor in de bloembak. Blijft tot diep in de herfst bloeien. Hoogte 25 cm. Plantafstand 30 cm.
Compacte, bolvormige plant met fijn ingesneden, frisgroen blad. De citroengele en geurende bloemetjes bedekken de gehele plant. Een zeer charmant afrikaantje, ook voor in de bloembak. Blijft tot diep in de herfst bloeien. Hoogte 25 cm. Plantafstand 30 cm.
Tanacetum parthenium Moederkruid 5980
Tolpis Tolpis barbata 5990
Trachymene caerulea Blauwe kantbloem 6000
Ouderwets, weinig eisend plantje. De stevige, vertakte bloemstengels dragen vele witte kamilleachtige bloemen. Geschikt als snijbloem. Hoogte 40 cm. Bloeitijd juliseptember. Plantafstand 25 cm.
De bloemen hebben citroengele, licht gefranjerde bloemblaadjes met een donker hart. Een stevige en sterk vertakkende plant, ca. 60 cm hoog. Langdurig bloeiend, van juli tot september. Geschikt als snijbloem. Plantafstand 30 cm.
Planten met zacht lavendelblauwe, kantachtige bloemschermen, die prachtig te gebruiken zijn in borders met verschillende kleurenschema’s. Ook geschikt als snijbloem. Hoogte 50 cm. Boeitijd juli-september. Plantafstand 20 cm.
© De Bolster
73
Eenjarige bloemen
Trifolium incarnatum Incarnaatklaver 6010
Trigonella foenum graecum Fenegriek 6020
Tropaeolum majus
Zachte, behaarde klaver met 4 cm lange, donkerrode bloempluimen. Wordt ook als groenbemester gebruikt. Geschikt voor natuurlijke tuinen. Bijen- en hommelplant. Hoogte 30 cm. Bloeitijd juliaugustus. Plantafstand 15 cm.
Vlinderbloemige plant waarvan de zaden gebruikt worden in chutney en een onderdeel zijn van kerrie. Ook in de diergeneeskunde wordt van fenegriek gebruik gemaakt. Kan als spruitgroente gegeten worden. Hoogte 50 cm. Plantafstand 25 cm.
Variabele bloemkleuren in de tinten geel, oranje en rood. De bloemen en blaadjes zijn eetbaar. Vooral de bloemen worden als garnering in salades gebruikt. De groene, onrijpe zaden kunnen ingemaakt worden. Aanplant rond vruchtbomen houdt luis op afstand. Onder glas voorzaaien en na half mei uitplanten, of vanaf begin mei buiten zaaien. Bloeitijd juni tot de vorst. Plantafstand 40 cm.
Tropaeolum majus
Vaccaria hispanica Koekruid, wit 6050
Vaccaria hispanica Koekruid, roze 6060
Een prachtige snijbloem zonder teeltproblemen! Met slechts 3 tot 5 takken hebt u al een volledig gevulde vaas. Uitstekend te combineren met andere bloemen. De bloeiperiode is vrij kort, dus meerdere malen zaaien. Rechtstreeks zaaien vanaf half maart t/m half mei. Hoogte ca. 50 cm. Plantafstand 30 x 10 cm.
Een prachtige snijbloem zonder teeltproblemen! Met slechts 3 tot 5 takken hebt u al een volledig gevulde vaas. Uitstekend te combineren met andere bloemen. De bloeiperiode is vrij kort, dus meerdere malen zaaien. Rechtstreeks zaaien vanaf half maart t/m half mei. Hoogte ca. 50 cm. Plantafstand 30 x 10 cm.
Oostindische kers, rankend 6040
Variabele bloemkleuren in de tinten geel, oranje en rood. De bloemen en blaadjes zijn eetbaar. Vooral de bloemen worden als garnering in salades gebruikt. De groene, onrijpe zaden kunnen ingemaakt worden. Aanplant rond vruchtbomen houdt luis op afstand. Onder glas voorzaaien en na half mei uitplanten, of vanaf begin mei
74
© De Bolster
Oostindische kers, niet rankend 6030
Eenjarige bloemen
Viola tricolor Driekleurig viooltje 6070
Xeranthemum annuum Papierbloem 6080
Deze authentieke viool wordt nog steeds door velen gewaardeerd. Het is met name de frisse uitstraling en de sierlijkheid, die deze viool bijzonder maakt. De paars-geelwitte bloemen blijven zeer lang verschijnen. Kan zowel in het voorjaar als najaar gezaaid worden. Ook prima geschikt voor potten en bloembakken. Hoogte 20 cm. Plantafstand 20 cm.
Een zeer bekende droogbloem. Viltig behaarde planten met talrijke rechte bloemstengels; de bloemen zijn glanzend wit of roze. Bloeitijd juli-augustus. Hoogte 60 cm. Plantafstand 25 cm.
“BloemenMengsels” De bloemenmengsels die wij leveren, zijn zodanig samengesteld dat er sprake is van een ruime variatie en voldoende bloei. Er is gekozen voor een rangschikking op basis van de lengte van de planten, daarmee wordt een verdringing/ overheersing van bepaalde soorten voorkomen. Zaaitijd: april-mei. 1 Zakje voor ca. 10 m².
Akkerbloemen-mengsel 6090
Bloemenmengsel Hoog 6100
Een combinatie van wilde bloemen en enkele oude cultuurplanten
Overwegend sterke groeiers. Wat ruimer zaaien! Hoogte ca. 100 cm.
© De Bolster
75
Eenjarige bloemen
Bloemenmengsel Middel 6110
Bloemenmengsel Laag 6120
Tübingermengsel 6130
Zeer gevarieerd, zowel qua kleur als bloem/planttype. Hoogte ca. 60cm.
Brede samenstelling van veel verschillende kleuren. Hoogte ca. 30 cm.
Het Tübingermengsel is een beproefd bijen (en vlinder) mengsel, geschikt voor tuin of akkerrand. Het mengsel bestaat uit zaden van uitheemse planten en cultuurplanten: Phacelia, boekweit, gele mosterd, koriander, juffertje in het groen, goudsbloem, korenbloem, bladrammenas, malva, komkommerkruid, dille, serradella en zonnebloem. Een lust voor het oog voor tuinier of tuinder, en een lekkernij voor de bij!
“EetbareBloemen”
Behalve dat ze de tuin opfleuren, zijn sommige bloemsoorten ook nog eetbaar. Steeds meer toprestaurants passen de decoratieve en culinaire mogelijkheden van bloemen toe. Eigenlijk is het helemaal geen nieuwe trend, maar eerder een herontdekking van traditionele kennis. De bloemblaadjes van de volgende soorten uit ons assortiment zijn veilig en lekker om als culinaire kostelijkheden te verwerken: • Dahlia – Dahlia variabilis ‘Bishop’s Children’ • Driekleurig viooltje – Viola tricolor • Dropplant – Agastache foeniculum • Goudsbloem – Calendula officinalis • Japanse chrysant – Chrysanthemum japonicum • Kaasjeskruid – Malva sylvestris
76
© De Bolster
• Komkommerkruid – Borage officinalis • Lavatera – Lavatera trimestris • Oostindische kers – Tropaeolum majus • Zonnebloem – Helianthus annuus
“Meerjarige Bloemen”
7
Als een soort tweejarig is, staat dat expliciet vermeld; staat er niets vermeld, dan is de soort meerjarig. De tweejarige planten gaan pas in het tweede jaar bloeien. Een uitzaai in de zomer is dan ook meestal vroeg genoeg. Na de bloei en zaadzetting sterven ze af. Meerjarige soorten kunnen jaren op dezelfde plaats blijven staan. Afhankelijk van de zaaitijd komen ze soms nog het eerste jaar in bloei, anders vanaf het tweede jaar. Men kan het beste eerst op zaaibed zaaien, in het voorjaar of in de zomer. Zodra de planten een redelijk volume hebben bereikt, kunnen ze op de gewenste plaats gezet worden. De hoogte van de plant kan sterk variëren, afhankelijk van o.a. standplaats en dichtheid; de hier aangegeven hoogten zijn dan ook slechts indicatief.
© De Bolster
77
Meerjarige bloemen
Achillea millefolium Gewoon duizendblad 7020
Agastache foeniculum Dropplant 7050
Agastache “Lavender Haze” Dropplant 7055
Veel voorkomende wilde plant met fijn ingesneden blad en stevige witte bloemschermen. Wordt als preparatenplant gebruikt. Ook geschikt als snij- en droogbloem. Vlinderplant. Bloeitijd juni-september. Hoogte 40 cm. Plantafstand 20 cm.
Stevige, vertakte plant met vierkante stengels en lange blauwpaarse bloemkaarsen. Verspreid een dropachtige geur, vooral na aanraking. Bloeitijd juli-september. Hoogte 50 cm. Goede vlinderplant. Plantafstand 25 cm.
Een stevige en goed vertakkende plant voor in de volle zon. Prima te gebruiken als borderplant. Van juli tot september bloei met lange blauwe bloemaren, die als je ze laat staan, ook een mooi wintersilhouet geven. Als je de blaadjes kneust, komt er een heerlijke anijs/ dropachtige geur vanaf. Geschikt als snijbloem. Bijen- en vlinderplant. Zaaien vanaf april. Plantafstand 25 cm. Standplaats zonnig, kan tegen droogte. Hoogte 50 cm.
Alcea rosea Stokroos, gemengd 7060
Althaea officinalis Heemst 7070
Angelica archangelica Grote engelwortel 7080
Meestal als tweejarige geteeld. Hoge rechtopgaande plant met stevige bloemstengels, tot ruim 2 m hoog. De bloemen zijn enkelvoudig met vooral diep donkerpurperen tinten. Bloeitijd juli-september. Een beschutte plaats is gewenst. Plantafstand 50 cm.
Stevige plant met grijsviltig zacht behaard blad en heel lichtroze bloemen. In de volksgeneeskunst gebruikt als basis voor een hoestdrankje. Bloeitijd juliseptember. Hoogte 35 cm. Bijenplant. Plantafstand 35 cm.
Twee tot driejarige plant. De grote bolvormige bloemschermen hebben een witte tot groenachtige kleur. De wortels worden voor medicinale doeleinden gebruikt. De jonge stengels zijn geschikt als groente. Bloeitijd juni-juli. Hoogte ca. 2 meter. Plantafstand 50 cm.
78
© De Bolster
Meerjarige bloemen
Anthemis tinctoria Gele kamille 7090
Aquilegia caerulea Gespoorde akelei 7100
Aquilegia vulgaris Wilde akelei 7110
Sterk vertakte, wat rommelige plant. Bloeit zeer overdadig, met gele bloemen. Half september terugknippen op 15 cm boven de grond. Verfplant. Bloeitijd juni-september. Hoogte 50 cm. Plantafstand 30 cm.
Sierlijke voorjaarsplant met grote, lang gespoorde bloemen in verschillende zachte tinten rose, geel en wit. Bloeitijd eind meijuli. Hoogte 80 cm. Geschikt als snijbloem. Plantafstand 30 cm.
Deze plant heeft kort gespoorde bloemen, donker blauw van kleur. Bloeitijd juni-juli. Hoogte 60 cm. Geschikt als snijbloem. Plantafstand 30 cm.
Asclepias incarnata Rode zijdeplant 7120
Campanula carpatica Karpatenklokje 7140
Campanula persicifolia Perzikbladig klokje 7150
Stevige plant met roze bloemen in vlakke bloemschermen. De bloemen ruiken naar vanille. De zaden zitten aan zijdeachtige draden. Goede snijbloem. Aantrekkelijk voor insecten en vlinders. Bloeitijd juli-september. Hoogte 100 cm. Plantafstand 35 cm. Pas op: planten komen pas laat in het voorjaar te voorschijn!
Laagblijvende pollen overdekt met grote blauwe rechtopstaande klokjes. Bloeitijd juni-juli. Hoogte 25 cm. Plantafstand 25 cm.
Weinig vertakkende plant met grote lichtblauwe bloemen aan lange stelen. Geschikt als snijbloem. Bloeitijd juni-juli. Hoogte 70 cm. Plantafstand 30 cm.
© De Bolster
79
Meerjarige bloemen
Campanula rapunculoides Akkerklokje 7160
Centaurea macrocephala Goudgele korenbloem 7170
Centranthus ruber
Sterke plant met lange bloemstengels vol blauwe klokjes. Bloeitijd juni-augustus. Hoogte 70 cm. Plantafstand 25 cm.
Stevige plant met onvertakte, stijve bloemstelen. De 8 cm grote, gele, distelachtige bloemen verschijnen al in juni-juli. Hoogte 80 cm. Goede snij-.en droogbloem. Plantafstand 40 cm.
Decoratieve plant met blauwgrijs blad. Bloeit rijk en langdurig met rozerode bloemetjes in dichte trossen. Vlinderplant. Bloeitijd mei-augustus. Hoogte 80 cm. Plantafstand 30 cm.
Cephalaria gigantea Reuzenscabiosa 7200
Coreopsis lanceolata Meisjesogen 7210
Dianthus barbatus Duizendschoon 7230
Fraaie planten met mooie ingesneden bladeren engrote, zachtgele bloemen, vergelijkbaar met Scabiosa, die op hoge bloemstelen wiegen in de wind. Plantafstand 50 cm.
Prima borderplant met grote heldergele bloemen op lange stelen. Matig winterhard. Bloeitijd juni-augustus. Half september terugknippen tot op 15 à 20 cm bevordert de winterhardheid. Hoogte 50 cm. Plantafstand 30 cm.
Meerjarig, hoogte ongeveer 50 cm. Heesterachtige plant, die tijdens de uitbundige bloei vanaf half juli graag door insecten wordt bezocht. Zaaien in april-juni, plantafstand 30 cm. Gebruik in o.a. soep, vleesgerechten en voor thee.
80
© De Bolster
Rode spoorbloem, Rode Valeriaan 7190
Meerjarige bloemen
Dianthus deltoides Steenanjer 7240
Dianthus plumarius Grasanjer 7250
Digitalis ferruginea
Breed uitgroeiend, lage anjerplant, overdekt met helder karmijnrode bloemetjes. Bodembedekker. Bloeitijd junijuli. Hoogte 20 cm. Plantafstand 30 cm.
De smalle blauwgroene bladeren vormen dichte pollen. De plant is overdekt met heerlijk geurende, gefranjerde bloemen in verschillende tinten wit en roze. Snijbloem voor kleine boeketjes. Bloeitijd juli-augustus. Hoogte 30 cm. Plantafstand 35 cm.
Statige plant met kaarsrechte, onvertakte bloemstengel. De bloemen zijn van buiten crème, van binnen pasteloranje, roestbruin geaderd. Giftig. Bloeitijd juniaugustus. Hoogte 150 cm. Plantafstand 35 cm.
Digitalis grandiflora
Digitalis lutea Geel vingerhoedskruid 7280
Digitalis purpurea
Grootbloemig vingerhoedskruid 7270
Deze plant heeft grote roomgele bloemen. Eveneens giftig. Bloeitijd juli-augustus. Hoogte 100 cm. Plantafstand 30 cm.
De lange bloemstengels zijn dicht bezet met smalle bleekgele bloemen. Bloeitijd juni-juli. Hoogte 70 cm. Giftig. Plantafstand 30 cm.
Tweejarig. Lange bloemstengels met roze of witte bloemen. Bloeitijd juni- augustus. Hoogte 150 cm. Giftig. Plantafstand 40 cm.
Veelbloemig vingerhoedskruid 7260
Gewoon vingerhoedskruid 7290
© De Bolster
81
Meerjarige bloemen
Dipsacus fullonum Grote kaardebol 7300
Echinacea purpurea Rode zonnehoed 7320
Echinacea purpurea “White Swan”
Tweejarig. Stevige en gestekelde plant. De lila bloemetjes bloeien in een krans om het bloemhoofd. De stekelige bloemhoofden van de nauw verwante weverskaarde werden vroeger gebruikt voor het kaarden van wol. Droogbloem. Bijen- en hommelplant. Bloeitijd juli-augustus. Hoogte 150 cm. Plantafstand 50 cm.
Stevige en sterke, geneeskrachtige plant. De grote purperrode lintbloemen rond een half bolvormig oranje-groenig hart zorgen voor een fraai uiterlijk. Geschikt als snijbloem met of zonder bloembladen. Bloeitijd juli-september. Hoogte 100 cm. Plantafstand 35 cm.
Een stevige sterke plant die heel waardevol is in de border. Rond het halfbolvormig oranjegroenige hart zitten witgroene bloemblaadjes. Geschikt als snijbloem met of zonder bloemblaadjes. Echinacea staat graag zonnig op een voedzame goed afgewaterde grond, tenslotte is het een prairieplant. Zaaien vanaf april. Plantafstand 35 cm. Standplaats zonnig, kan tegen droogte. Hoogte 100 cm. Bloeitijd juli-september.
Echinops bannaticus Kogeldistel 7325
Eryngium planum Vlakbladige kruisdistel 7330
Erysimum allionii
Sterke distelachtige plant met blauwgrijs blad en kogelronde violetblauwe bloemen. Vlinderplant. Geschikt als snij- en droogbloem. Zaaien vanaf april. Plantafstand 40 cm. Standplaats zonnig tot halfschaduw, iedere grondsoort. Hoogte 90 cm. Bloeitijd juliseptember.
Decoratieve plant die het eerste jaar alleen een rozet vormt. In het tweede jaar verschijnen de blauw aangelopen bloemstengels met staalblauwe bloemen. Mooie snijen droogbloem. Bijenplant. Bloeitijd juli-augustus. Hoogte 80 cm. Plantafstand 35 cm.
Tweejarig. Laagblijvende plant die al vroeg in het voorjaar begint te bloeien. Heerlijk geurende, gele bloemen. Bijen- en vlinderplant. Bloeitijd april-juni. Hoogte 30 cm. Plantafstand 25 cm.
82
© De Bolster
Zonnehoed 7322
Siberische muurbloem, geel 7340
Meerjarige bloemen
Erysimum allionii
Erysimum cheiri Muurbloem 7360
Gaillardia grandiflora Kokardebloem 7370
Tweejarig. Laagblijvende plant die al vroeg in het voorjaar begint te bloeien. Heerlijk geurende, oranje bloemen. Bijen- en vlinderplant. Bloeitijd april-juni. Hoogte 30 cm. Plantafstand 25 cm.
Twee- tot meerjarige plant. Al vanaf april verschijnen de heerlijk geurende, vaak gevulde bloemen, in verschillende tinten geel, oranje, rood en donkerrood. De planten beschermen bij strenge vorst. Bijenplant en goede snijbloem. Zaaien in juni-juli. Bloeitijd april-juni. Hoogte 40 cm. Plantafstand 30 cm.
De plant bloeit rijk met margrietachtige bloemen in verschillende combinaties geel met rood en bruin. Bloemstengels in september verwijderen. Goede snijbloem. Bloeitijd juli-september. Hoogte 50 cm. Plantafstand 35 cm.
Glaucium flavum Gele hoornpapaver 7400
Gypsophila paniculata Gipskruid 7410
Helenium hoopesii Zonnekruid 7420
De plant heeft mooi zeegroen berijpt blad met ingesneden, gegolfde randen. De bloemen zijn groot en okergeel. De lange, iets gekromde zaaddozen doen aan hoorns denken. Bloeitijd juni-september. Hoogte 40 cm. Plantafstand 30 cm.
Sterk vertakkende plant met smal grijsgroen blad. Bloeit met zeer veel, fijne witte bloemetjes. Mooie weefplant in de border. Goede snijen droogbloem. Bloeitijd juni-juli. Hoogte 80 cm. Plantafstand 40 cm.
Stevige plant met goudgele bloemen met een bol donker hart. De bloei loopt na enkele jaren terug. Snijbloem. Bloeitijd mei-juni. Hoogte 60 cm. Plantafstand 30 cm.
Siberische muurbloem, oranje 7350
© De Bolster
83
Meerjarige bloemen
Hypericum perforatum Sint-Janskruid 7470
Inula helenium Griekse alant 7480
Isatis tinctoria Wede 7490
Rijk vertakte, wilde plant met goudgele bloemen, die omstreeks Sint Jan begint te bloeien. Uit de bloemen worden Johannisolie en verf bereid. Bijenplant. Bloeitijd half juni-september. Hoogte 50 cm. Plantafstand 30 cm.
Geneeskrachtige plant met grote langwerpige bladeren. De decoratieve gele bloemen met fijne stralen trekken veel insecten aan. Geschikt voor de wat wildere tuin. Bloeitijd juni-augustus. Hoogte 150 cm. Plantafstand 50 cm.
Tweejarig. Stevige plant met grote luchtige schermen vol gele bloemetjes. Ook de bengelende zwarte zaden zijn decoratief. Verfplant. Bloeitijd mei-juni. Hoogte 100 cm. Plantafstand 40 cm.
Lavatera thuringiaca Thuringse lavatera 7520
Leucanthemum maximum Grootbloemige margriet 7540
Leucanthemum vulgare Wilde margriet 7550
Stevige, heesterachtige plant met grote lichtroze klokvormige bloemen. Bij strenge vorst afdekken. Bloeitijd juli-september. Hoogte 100 cm. Plantafstand 35 cm.
Bekende tuinplant met grote witte bloemen met een geel hart. Goede snijbloem. Bloeitijd juli-augustus. Hoogte 80 cm. Plantafstand 35 cm.
Rijk vertakte, wilde plant met witgele “margrietjes”. Bloeitijd mei-juli. Hoogte 40-50 cm. Plantafstand 30 cm.
84
© De Bolster
Meerjarige bloemen
Linum perenne Vaste vlas 7560
Lunaria annua Tuinjudaspenning, paars 7570
Lunaria annua Tuinjudaspenning, wit 7580
Sierlijk plantje. Vanuit de basis ontspringen vele ranke, stevige bloemstengels met tere hemelsblauwe bloemen aan de top. Kortlevende vaste plant, die zichzelf gemakkelijk uitzaait. Bloeitijd junijuli. Hoogte 40 cm. Plantafstand 20 cm.
Tweejarig. Bekende vroegbloeiende tuinplant met paarse bloemen. In de nazomer worden de zilverachtige hauwen, de “zilverlingen”, zichtbaar. Geschikt voor droogboeketten. Bloeitijd april-mei. Hoogte 80 cm. Plantafstand 35 cm.
Tweejarig. Bekende vroegbloeiende tuinplant met witte bloemen. In de nazomer worden de zilverachtige hauwen, de “zilverlingen”, zichtbaar. Geschikt voor droogboeketten. Bloeitijd april-mei. Hoogte 80 cm. Plantafstand 35 cm.
Lupinus polyphyllus Vaste lupine, gemengd 7600
Lychnis chalcedonica Brandende liefde 7610
Lychnis coronaria Prikneus 7620
Dit nieuwe mengsel van ons bevat fraaie kleuren in diverse tinten, zowel fel als pastel. Zeer rijkbloeiend en stevige planten. Ook op schrale plekken een goede groei. Bloeitijd mei-juli. Hoogte 100cm. Plantafstand 50 cm.
Ouderwetse tuinplant, van origine Russisch. Lange bloemstengels met felrode bloemschermen. Bloeitijd juni-augustus Hoogte 100 cm. Snijbloem. Plantafstand 30 cm.
Overwegend tweejarig. Plant met grijs viltig blad en wijd vertakte bloemstengels met helder purperrode bloemen. Ook geschikt voor arme grond. Bloeitijd juni-augustus. Hoogte 60 cm. Plantafstand 25 cm.
© De Bolster
85
Meerjarige bloemen
Lychnis viscaria Rode pekanjer 7630
Lythrum salicaria Grote kattestaart 7640
Malva alcea Vijfdelig kaasjeskruid 7650
Dichte pollen met smal donkergroen blad, met talrijke donkerroze bloemtrossen. Bloemstengels wat kleverig (als “pek”). Bloeitijd mei-juli. Hoogte 50 cm. Plantafstand 30 cm.
Wat houtige plant met lange “aarvormige” donkerroze bloemtrossen. Vaak te vinden langs waterkanten. Bloeitijd juliseptember. Hoogte 100 cm. Plantafstand 30 cm.
Stevige, sterk vertakte plant met vrij grote paarsroze bloemen. Bloeitijd juli- september. Hoogte 80 cm. Plantafstand 40 cm.
Malva moschata Muskuskaasjeskruid, wit 7660
Nepeta disticha Kattekruid, roze 7690
Nepeta faassenii Kattekruid 7700
Vertakte plant met diep ingesneden blad. Bloeit rijk met grote sneeuwwitte bloemen en heeft een zachte muskusgeur. Bloeitijd juni-augustus. Hoogte 50 cm. Plantafstand 30 cm.
Sterke groeier. Bloeit langdurig met roze bloemen, trosvormig gerangschikt op lange bloemstengels. Bloeitijd juniseptember. Hoogte 50 cm. Bijen- en poezenplant. Plantafstand 25 cm.
De lila-blauwe bloemtrosjes combineren mooi met het grijsgroene blad. De plant verspreidt een door poezen zeer gewaardeerde kruidige geur. Bloeitijd mei-september. Hoogte 30-40 cm. Bijenplant. Plantafstand 25 cm.
86
© De Bolster
Meerjarige bloemen
Nepeta sibirica Siberische drakekop 7710
Oenothera erythrosepala Grote teunisbloem 7720
Oenothera fruticosa Heesterteunisbloem 7730
Sterk geurende plant met grote paarsblauwe lipbloemen, gerangschikt op lange bloemstengels. Sterke uitbreiding met wortelstokken. Bloeitijd juni-augustus. Hoogte 80 cm. Plantafstand 35 cm.
Tweejarig. Bij vroege zaai al bloemdragend in eerste jaar. Lange plant met breed vertakte bloemstengels. De grote lichtgele, geurende bloemen ontwaken in de schemering en sluiten aan het eind van de volgende dag. Een feest voor nachtvlinders. Bloeitijd juni-oktober. Hoogte 100-150 cm. Plantafstand 50 cm.
Een teunisbloemachtige die aanzienlijk korter is, maar ook een kortere bloeiperiode heeft. Vormt veel, gele bloemen met roodachtige kelkbladen. Bloeitijd juni-juli. Hoogte 40 cm. Plantafstand 35 cm.
Papaver oriëntale “Pizzicato” 7745
Physalis alkekengi Lampionplant 7755
Polemonium caeruleum Jacobsladder 7770
Papaver mengsel van rode, roze, oranje en witte tinten. Sterke stelen en rijkbloeiend met tot 15 cm grote bloemen. Borderplant. Zaaien in mei-juli ter plaatse. Plantafstand 30 cm. Standplaats zonnig, alle grondsoorten. Hoogte 50 cm. Bloeitijd juni-juli.
Van deze plant zijn vooral de oranje omhulsels van de zaden aantrekkelijk. Geschikt om te drogen. Sterke wortelstok. Geschikt voor een rommelhoekje in de tuin. Zaaien april-mei ter plaatse. Plantafstand 30 cm. Standplaats stelt weinig eisen. Hoogte 50-80 cm. Bloeitijd mei-juni. In septemberoktober zijn de zaaddozen rijp.
Plant met decoratief, varenachtig blad. De bloemen zitten in trossen en zijn hemelsblauw met uitstekende, gele meeldraden. Snijbloem. Bijenplant. Bloeitijd junijuli. Hoogte 70 cm. Plantafstand 30 cm.
© De Bolster
87
Meerjarige bloemen
Potentilla recta Rechte ganzerik 7780
Pulsatilla vulgaris Wildemanskruid 7790
Reseda luteola Wouw 7800
Stevige plant met handvormige bladeren en met grote, heldergele bloemen. Bloeitijd juni-augustus. Hoogte 40 cm. Plantafstand 35 cm.
Voorjaarsbloeier met fijn verdeeld, kantachtig blad. De zijdeachtige bloemknoppen zijn behaard en openen zich tot grote paarse kelken, die vervolgens weer tot wilde pluizige zaadbollen uitgroeien. Zeer geliefde plant. Bloeitijd maart-mei. Hoogte 30 cm. Plantafstand 30 cm.
Tweejarig. In het tweede jaar verschijnen de lange, rechtopgaande bloemstengels met kleine geelgroene bloemetjes. Bijenplant. Bloeitijd juni-september. Hoogte 100 cm. Plantafstand 35 cm.
Salvia pratensis Veldsalie 7810
Salvia sclarea Scharlei 7820
Salvia superba Prachtsalie 7830
Wilde plant met vrij grote diepblauwe lipbloemen aan lange bloemstengels, geliefd bij bijen. Bloeitijd mei-juli. Hoogte 50 cm. Plantafstand 30 cm.
Tweejarig. Forse plant met grote behaarde bladeren. De grote violette schutbladen om de lichtblauwe bloemen zorgen voor een opvallend exterieur. Bloeitijd juni-september. Hoogte 100 cm. Plantafstand 35 cm.
Stevige, vertakte plant met vele aarvormige bloemstengels, dicht bezet met paarsblauwe bloemen. Bijenplant. Snijbloem. Bloeitijd juni-augustus. Hoogte 60 cm. Plantafstand 25 cm.
88
© De Bolster
Meerjarige bloemen
Salvia verticillata Kranssalie 7840
Saponaria ocymoides Rood zeepkruid 7850
Saponaria officinalis Zeepkruid 7860
Weinig eisende plant met in kransen staande blauwpaarse lipbloemen aan lange bloemstelen. Bijenplant. Bloeitijd juni-juli. Hoogte 50 cm. Plantafstand 30 cm.
Breed uitgroeiend plantje, overdekt met roze bloemetjes. Geschikt als bodembedekker, voor rotstuinen en als potplant. Bloeitijd mei-juni. Hoogte 25 cm. Plantafstand 25 cm.
Plant met trossen enkelvoudige, heel lichtroze bloemen aan halfliggende stengels. Met wortelstokken breidt deze plant zich uit. Bloeitijd juli-september. Hoogte 50 cm. Plantafstand 30 cm.
Satureja montana
Scabiosa columbaria var.ochroleuca
Bergbonekruid, Winterbonekruid 7870
Gele scabiosa 7890
Silene nutans Nachtsilene 7910
Struikachtig plantje met onopvallende witte bloemetjes. Geurend keukenkruid. Bloeitijd augustus-oktober. Hoogte 30 cm. Plantafstand 30 cm.
Sierlijke plant met diep ingesneden bladeren. De zachtgele bloemen staan op lange stelen. Ook de zaadbollen zijn decoratief. Vlinderen bijenplant. Bloeiperiode julioktober. Hoogte 60 cm. Plantafstand 30 cm.
Sierlijke wilde plant met pluimachtige bloeiwijzen, waaraan witte, diep ingesneden bloemen hangen. Bloeiperiode mei-juli. Hoogte 40 cm. Plantafstand 30 cm.
© De Bolster
89
Meerjarige bloemen
Stachys byzantina Ezelsoren 7915
Succisa pratensis Blauwe knoop 7920
Tanacetum vulgare Boerenwormkruid 7930
De plant dankt zijn naam aan zijn viltig grijsgroen blad. Kan vanaf junijuli voorgezaaid worden onder glas. Vanaf september in de vollegrond. Hoogte 40 cm. Plantafstand 30 cm. Groeit best op een droge, zonrijke tot half schaduwrijke plaats. Vormt een mooie bloemborder.
Een pol vormende, inheemse wilde plant die met bolvormige blauwe bloemen rijk bloeit. Vlinder-, bijen- en hommelplant. Bloeitijd juli-september. Hoogte 80 cm. Plantafstand 30 cm.
Een hoge wilde plant met gele bloemhoofdjes in platte schermen. Fijngewreven gedroogde blaadjes en bloemen weert insecten, o.a. de wortelvlieg. Stoelt flink uit. Bloeitijd juli-september. Hoogte 100 cm. Plantafstand 30 cm.
Telekia speciosa Koeieoog 7940
Valeriana officinalis Valeriaan 7980
Verbascum blattaria Mottenkruid, wit 7990
Decoratieve, forse plant met goudgele straalbloemen. Geschikt als solitair of voor natuurlijke tuinen. Bloeiperiode juli-augustus. Hoogte 150 cm. Plantafstand 40 cm.
Stevige, wilde plant met lichtroze bloemschermen. De wortel bevat zenuwkalmerende stoffen. Poezen waarderen de typische geur. Preparatenplant. Bijenplant. Bloeiperiode juni-juli. Hoogte 100 cm. Plantafstand 30 cm.
Tweejarig. Sierlijke toorts met glanzend donker bladrozet. De lange bloemstengels zijn bezet met witte, iets rood aangelopen bloemen. Bloeitijd juni-augustus. Hoogte 80 cm. Plantafstand 35 cm.
90
© De Bolster
Meerjarige bloemen
Verbascum chaixii ‘Album’ Oosterse toorts 8000
Verbascum nigrum Zwarte toorts 8010
Verbascum densiflorum Stalkaars 8030
Meerjarig. Op de lange sierlijke toorts staan vele witte bloemetjes met violette meeldraden. Bloeitijd juni-augustus. Hoogte 100 cm. Plantafstand 35 cm.
Meerjarig. Eveneens een statige lange toorts, dicht bezet met gele bloemetjes met violette meeldraden. Bloeitijd juni-augustus. Hoogte: tot 150 cm. Plantafstand 35 cm.
Tweejarig. Stevige en statige toorts met grijsviltig blad. Draagt veel grote, gele bloemen. Bijenplant. Bloeitijd juli-september. Hoogte: tot 200 cm. Plantafstand 40 cm.
Helaas geen foto beschikbaar
Bloemenmengsel Meerjarig 8060 Een gevarieerd mengsel van twee- en meerjarige soorten. Sommige bloeien al het eerste jaar, andere vanaf het tweede jaar. Zo’n meerjarig bloemenveldje is niet alleen attractief voor u. Diverse vlinders, hommels, bijen, etc. vinden hier hun voedsel. Een stukje biodiversiteit dat beslist niet vergeten mag worden! Wilt u in het eerste jaar nog meer bloei, dan mengen met een eenjarig bloemenmengsel. Zaaien is mogelijk van maart tot september, breedwerpig of op al dan niet keurig rechte rijen. Het zakje zaad is voldoende voor minstens 10 m².
© De Bolster
91
Teeltips Bemesting Goed bemesten, is niet automatisch veel bemesten. Over het algemeen krijgt men een betere smaak als men een bescheiden hoeveelheid mest/compost geeft. Maar (te) weinig bemesten betekent ook een vergroot risico van vroegtijdig schieten van gewassen. Het blijft altijd zoeken naar het juiste compromis. Wieden Tenzij je onkruid ziet als bijkruid of erin slaagt flink wat mulch tussen je gewassen op te brengen, zal je regelmatig moeten wieden om het onkruid de baas te blijven. Zorg vooral dat je ze verwijdert voor ze zaad vormen. Met de nodige discipline voorkom je zo nog veel meer werk in latere jaren. Vals zaaibed Een handige methode om het onkruid slim af te zijn is het werken met een “vals zaaibed”. Het principe is simpel: je maakt de bodem geruime tijd voor het zaaien zaaiklaar. De onkruidzaden die door de grondbewerking aan het licht worden blootgesteld zullen daardoor gaan kiemen. En zodoende kunt u deze onkruiden al vroeg in het voorjaar weghalen/weg schoffelen voor u de gewassen gaat zaaien. Deze methode helpt helaas niet voor laatkiemers als knopkruid en nachtschade. Kieming Zaden zullen alleen kiemen als ‘de tijd daar rijp voor is’, m.a.w. als het juiste moment van het jaar gearriveerd is en ze toegang hebben tot voldoende licht, water, warmte (of koude) en zuurstof. Zolang dat moment niet gekomen is, blijven de zaden ongekiemd (in kiemrust). Zo zullen bonen- en pompoenzaden in het bijzonder niet kiemen als het niet lang genoeg warm genoeg is. Elke soort heeft zo zijn specifieke voorwaarden waardoor de kiemrust doorbroken wordt, die voortkomen uit de overlevingsmechanismes van zaden in de natuur. Sommige zaden zijn direct na de oogst kiembaar, terwijl in sommige gevallen de kiemrust kan oplopen tot enkele maanden of zelfs jaren. Winterpostelein bijvoorbeeld, leveren we pas na één jaar uit, om de zaden dan pas ‘uitgerust’ zijn. Voorzaaien De plantjes kunnen binnen voorgezaaid worden, zo weet je zeker dat het warm genoeg voor ze is bij het zaaien en hebben ze al een voorsprong in de groei. Dit kan in kiembakjes of plantenpotjes, op (onkruidzadenvrije) aarde met wat compost. Zorg dat het ‘rijpe’ compost is en de kleine plantjes niet overbemest worden. Bij het uitplanten is het goed om ze aan de buitentemperaturen te laten wennen door ze een aantal dagen (tot een week of twee) overdag buiten te zetten en ’s nachts weer binnen te halen. Zaaidiepte Voor een goede kieming, moet op de juiste diepte gezaaid worden. Hoe kleiner een zaad, hoe ondieper het gezaaid moet worden. Kleine zaadjes hebben immers niet zoveel reservevoedsel en moeten dus snel ‘het licht zien’. Als basisregel kun je nemen dat op een lichte grond (zand) de zaden 2 à 3 maal zo diep als hun dikte gezaaid kunnen worden en op een zwaardere grond (klei) op gelijke diepte als dat ze dik zijn.
92
© De Bolster
Teeltips Water geven Water geven is als liefde zo vitaal voor de planten. Het is aan te raden na het zaaien direct water te geven. Echter, let erop dat je ze niet ‘verdrinkt’, want als er geen zuurstof/lucht meer bij de zaden kan, zullen ze wegrotten. Bonen nemen uit zichzelf heel makkelijk water op uit de omgeving en hoeven daarom, mits ze in een vochtige bodem gezaaid worden, geen extra water te krijgen. Insecten Ongewenste gasten komen altijd in de tuin voor. Maar laten we blij zijn dat er op alle niveaus sprake is van biodiversiteit. Het aanwezig zijn van bladluizen en dan met name in sla, stemt de gemiddelde mens niet vrolijk. Maar juist dankzij die luizen kunnen ook lieveheersbeestjes en verschillende sluipwespen leven. Bij de Bolster noemen we de lieveheersbeestjes ook wel lieve-be-heersbeestjes, want hun rol is namelijk niet heersend maar wel beherend. Beheren is de basis van een biologisch evenwicht en dat laatste is weer het fundament voor een grote biodiversiteit. Zaden bewaren Bij de Bolster worden de zaden, in de zaadkluis, bij constante temperatuur (15°C) en luchtvochtigheid (ca. 40%) bewaard. Het is moeilijk gemiddelde waardes te geven over de bewaartijd van zaden, want elk gewas heeft zo zijn eigen karakter wat dat betreft. Van pastinaakzaden bijvoorbeeld weten we dat ze veelal maar zo’n 2 jaar houdbaar zijn. Terwijl sommige oliehoudende zaden, zoals van kool, wel 10 jaar of meer bewaard kunnen worden. Vanaf het moment dat zaden geoogst en gedroogd worden, begint het verouderingsproces. En afhankelijk van de bewaaromstandigheden, zal dit proces trager dan wel sneller gebeuren. Belangrijkste steekwoorden voor een goede bewaring zijn: droog, koel en zo veel mogelijk luchtdicht. Let voor een voldoende droge bewaring op dat: - Het zakje in ieder geval goed afgesloten is.Gebruik eventueel een paperclip of wat plakband. - De zakjes in een bak, weckpot of kastje worden gestopt dat geen vocht binnen laat. Eventueel kunnen ook droogkorrels of silicagel (of op zeer traditionele wijze: houtskool of as) gebruikt worden om het vocht weg te vangen. Doe de korrels in een open glazen potje en plaats dit in de bak of weckpot. Vocht wat de bak binnenkomt wanneer deze geopend wordt, wordt dan weggevangen. Silicagel verkleurt wanneer het vochtig wordt en kan in de oven (op 200°C) gedroogd worden voor hergebruik. Wanneer je er een hygrometer bij plaatst kan je de luchtvochtigheid in de gaten houden en de gel of korrels tijdig vervangen. Betreffende de temperatuur bij de bewaring geldt: hoe koeler hoe beter. En het is bovendien heel belangrijk dat de temperatuur zo veel mogelijk constant blijft. Zodoende kunnen de zakjes beter uit de zon gehouden worden, waar ze afwisselend opgewarmd en afgekoeld worden. Bij het CGN (Centrum voor Genetische bronnen Nederland) worden de zaden hermetisch verpakt bewaard bij -20°C en kunnen zo tientallen jaren in leven gehouden worden. Maar voor de particulier kan een keukenkastje waarin de zaden koel liggen ook prima als ‘schatkist’ dienst doen.
© De Bolster
93
Zaaikalender jan Blad- en Stengelgewas andijvie bladmosterd groenlof groenselderij kardoen nieuw-zeelandse spinazie paksoi raapsteel rucola coltivata rucola selvatica sla snijbiet spinazie, vroeg spinazie, zomer tuinmelde tuinkers veldsla winterpostelein Vruchtgewassen aubergine augurk courgette komkommer paprika peper pompoen suikermaïs tomaat Wortel- en knolgewassen kliswortel knolselderij knolvenkel koolraap koolrabi meiraap pastinaak prei (herfst) radijs ramenas rode biet, herfst, bewaar rode biet, zomer schorseneer ui, zaai witlof wortel, winter wortel, zomer Peulvruchten bonen doperwten, peulen tuinbonen
94
© De Bolster
febr
mrt
april
mei
juni
juli
aug
sept
okt
nov
dec
Zaaikalender jan
febr
mrt
april
mei
juni
juli
aug
sept
okt
nov
dec
Koolgewassen bloemkool boerenkool broccoli chinese kool rode en witte kool savooie kool spruitkool
zaai/opkweek onder glas
zaaien/planten buiten
© De Bolster
95
Bolster Productieschema
10. Verpakken
11. Verkoop
9. Kiemproeven 12. Grond klaarmaken
8. Bewaring 1.Compost uitrijden
7. Zaadschoning
Bolster 2. Zaaien
Productieproces 6. Oogst
3. Planten 5. Afrijpen 4. Wieden
96
© De Bolster
Bolster Veredelingproces
Bolster activiteiten
1. Kruising
Met dit schema willen we u graag een indruk geven over wat voor werkzaamheden er bij de Bolster plaatsvinden. We onderscheiden hierbij twee takken: de grootste tak is de zaadteelt (zie links) en daarnaast loopt de veredeling (rechterbladzijde).
7. Registratie
2. Op het veld
2002 2008 2010 2014
Veredeling 6. Drogen
3. Beoordeling
Veredeling van pompoen, tomaat, courgette en tuinbonen. Divers onderzoek naar o.a. onderstammen voor tomaat, paprika en komkommer
5. Ontpitten
Productie in Nederland Productie in Buitenland • Bedrijven uit andere landen telen ook zaden voor de Bolster. Deze bedrijven zijn o.a. gevestigd in Italië, Frankrijk en Denemarken. Door in andere klimaatzones ook te produceren spreiden we de risico’s op teeltfalen. • Naast 6 ha productie op het eigen bedrijf worden ongeveer 20 Nederlandse boeren door de Bolster gecontracteerd voor zadenproductie.
4. Bewaring
Uitleg over het veredelingsproces De veredeling gebeurt uitsluitend via klassieke technieken, zijnde: kruising, observatie en selectie. Dit in dezelfde teeltomstandigheden als die van onze doelgroep: met lage bemestingsniveaus, geen kunstmest, geen pesticiden. Om de focus te bepalen voor onze veredelingsprogramma’s houden we oren en ogen open om in te kunnen spelen op de wensen van telers en
© De Bolster
97
Contactgegevens Monique Hoogendoorn
[email protected]
Algemeen
Klantenservice & Boekhouding
Fotografie: De Bolster B.V.
Annemarie Kruize
[email protected]
De Bolster biologische zaden Oude Oenerweg 13 8161 PL Epe Tel +31 (0)578-621433 Fax +31(0)578-621418
[email protected] www.bolster.nl
Grafisch ontwerp: Reclame-ontwerp bureau Kokosnootreclame www.kokosnootreclame.nl
Verkoop buitendienst
Frank Vosselman
[email protected]
Manager verkoop, Bedrijfsbeheer
Patrick Hoogendoorn
[email protected]
[email protected] [email protected]
Manager productie, Bedrijfsbeheer
B.O.B Team
98
© De Bolster
De Bolster Biologische zaden Oude Oenerweg 13 8161 PL EPE - Nederland Tel. +31(0)578 - 621433 Fax. +31(0)578 - 621418 www.bolster.nl
© De Bolster
99
