5 LISSABON Herfst 2015 - Winter 2016 € 5,90 SFR 7,00 £ 4.90 $ 8.00
CARMINHO
DE NIEUWE STEM VAN DE FADO
CITY GUIDE DE FAVORIETE ADRESJES VAN ONZE CLUBLEDEN
CAFÉ GOURMAND RECEPTEN VAN LISSABONSE LEKKERNIJEN
SWISS DESIGN HET GEHEIM VAN DE ZWITSERSE KNOWHOW
DRIVING LUXURY.
BMW 7 Series
www.bmw.com
Sheer Driving Pleasure
THE ALL-NEW BMW 7 SERIES. Find out more at bmw.com/7series.
BMW EFFICIENTDYNAMICS. LESS EMISSIONS. MORE DRIVING PLEASURE.
EU fuel consumption: 4,5 to 8,5 l/100 km (combined), CO2 emission: 119 to 197 g/km (combined). BMW France, S.A. au capital de 2 805 000 € - 722 000 965 RCS Versailles - 3 avenue Ampère, 78180 Montigny-le-Bretonneux.
4
EDITORIAL Jean-Marc Duvoisin
DE SIRENENZANG VAN DE ZEE BESTE CLUBLEDEN,
Lissabon, de indrukwekkende havenstad aan de monding van de Taag, kende een grote bloei met name in de 16e eeuw dankzij de handel in specerijen. Sindsdien maken specerijen deel uit van de Lissabonse gastronomie, getuige de menukaart van chef-kok João Rodrigues, die lokale producten met name uit de oceaan - in zijn gerechten verwerkt. In zijn harmonieuze schotels maakt hij ook gebruik van koffie. Portugezen zijn grote liefhebbers en kenners van koffie. In Lissabon vindt men altijd wel een excuus om een kopje koffie te nuttigen in een karakteristieke bar in één van de steegjes van Bairro Alto of Alfama, of in de hoger gelegen delen van de stad. Van bovenaf heeft men een prachtig uitzicht over de Taag en wordt hij/zij aangetrokken door de sirenenzang van de zee en het avontuur. Dezelfde emotie kunt u terugvinden in de fado, een traditioneel muziekgenre bezongen door onze ereburger Carminho. In deze nieuwe editie van het magazine vertellen Clubleden en andere persoonlijkheden over hun favoriete plekjes en andere leuke bezienswaardigheden. Met hun persoonlijke verhalen nemen ze ons mee naar meer dan 80 geselecteerde adresjes, die u helpen om de hoofdstad van het licht te ontdekken, een stad met de intensiteit van een ‘bica’, het bij de inwoners van Lissabon zo geliefde kopje koffie. Nespresso wijdt al zijn expertise aan het ontwikkelen van heerlijke, aromatische koffie, het Nespresso AAA Sustainable QualityTM programma en The Positive Cup initiatief. Om het rendement en de kwaliteit van partner-koffieproducenten te verbeteren, houden we ons recentelijk bezig met herbebossing, waarbij we onze partners helpen in hun strijd tegen de gevolgen van klimaatverandering. En om u nog meer te laten genieten van onze Grands Crus besteedt Nespresso aandacht aan de kleinste details, zoals bijvoorbeeld de Pure collectie, de nieuwe lijn van hedendaags wit porseleinen accessoires met strakke lijnen en een functioneel design dat naadloos aansluit bij de wereld van Nespresso. Alle ingrediënten zijn aanwezig om te genieten van een kopje uitzonderlijke koffie, terwijl u zich op een zonnig terras in Lissabon waant. Veel leesplezier en geniet van uw koffie,
JEAN-MARC DUVOISIN
Algemeen Directeur, Nestlé Nespresso S.A.
PLOUM sofa. Design: Ronan & Erwan Bouroullec. Catalogue: www.ligne-roset.com
MEDEWERKERS
INHOUD Herfst-Winter 2015-2016
BORIS CORIDIAN Journalist
Deze medewerker van diverse Franse tijdschriften en dagbladen (o.a. “M”, “Le Monde” en “Les Échos”) interesseert zich voor de manier waarop de gastronomie een beeld geeft van de hedendaagse samenleving. Hij is bovendien (en vooral) dol op lekker eten… “Sinds mijn verblijf in Lissabon is het mijn gewoonte geworden om overdag meerdere ristretto’s van Dharkan te drinken.”
ALEXANDRE “DALTEX” NATIVEL Art director
Creatie is zijn tweede natuur. Hij houdt erg van grafische vormgeving en typografie en is artistiek leider geweest van een groot aantal publicaties op de meest uiteenlopende gebieden zoals mode, interieurinrichting, art de vivre etc. Ook al drinkt hij zelf geen koffie, hij vindt het “heerlijk om de geuren te ruiken van de Grands Crus die zijn collega’s ‘s morgens op kantoor drinken”.
P.16
is eeN uitgave vaN
JEAN-CHRISTOPHE HUSSON Fotograaf
De ander is voor hem het belangrijkste. Voor hem is mensen ontmoeten een geschenk. Hij maakt portretfoto’s en reportages voor de pers, reclame en vooral voor de film. “Het liefst drink ik om 4 uur ‘s ochtends een Ristretto op de set wanneer het ernaar uitziet dat de opnames tot het einde van de ochtend gaan duren”, vertelt deze allround reporter.
Nestlé Nespresso s.a. aveNue de rhodaNie 40 1007 lausaNNe - zwitserlaNd directeur vaN de uitgave
Ontwerp/Uitvoering: lagardère custoM publishiNg, 9, place Marie-JeaNNe bassot, 92300 levallois-perret, FraNkriJk. tel.: +33 (0)1 41 34 93 63 directeur Pascal Laroche. hooFdredacteur Boris Coridian. art director Alexandre “Daltex” Nativel. studioMaNager Matthieu Carré. redactioNele coördiNatie Nadine Male Hershkovitch en Anne Pierrot-Plénard. redactiesecretariaat Marie-Françoise Dufief en Marc Frohwirth.
P.34
aaN dit NuMMer werkteN Mee Jérôme Bilic, Sophie Bouniot, Anne Bouvet, Ana Paula Carvalho, Delphine Cauly, Guillaume Czerw, Juliette de Cadoudal, Stéphanie Durteste, Sophie Dupuis-Gaulier, Icinori, Marie Leteuré, Cecil Mathieu, Julien Merali, Virginie Oudard, Florent Tanet.
adverteNtieacquisitie Lagardère Publicité. Advertising director: Sophie Goussu. Tel.: +33 (0)1 41 34 93 60.
GUILLAUME JAN Journalist en schrijver
Deze fervente reiziger en auteur van meerdere romans is goed bekend met koffieproducerende landen. Hij verbleef onder andere in Peru, Indonesië en Jemen. Als hij in Frankrijk is, begint hij de dag met een Fortissio Lungo “terwijl hij de zon ziet opgaan boven de daken van Parijs”.
NADIA HAMAM Journaliste
Tussen Algerije, haar land van herkomst, en Brazilië, haar tweede vaderland, ontwikkelde zij haar voorliefde voor het ontmoeten van nieuwe mensen en haar nieuwsgierigheid naar andere landen. In Parijs geeft zij zich over aan haar passie voor lifestyle tussen reportages, de huidige trends en la dolce vita. La dolce vita dat zij ervaart “meteen na het opstaan met een Linizio Lungo zonder melk”.
Deze grote liefhebber van “lekker eten”, die twee jaar geleden Montréal heeft verlaten, is de schrijver van talrijke reportages voor het Franse food book Omnivore. “Net als een kind neem ik nog altijd mijn ‘vieruurtje’. Maar mijn warme chocolademelk heb ik ingeruild voor een latte van Roma zonder suiker en met een grote boterkoek.”
FotoltihograFie Lagardère Publicité. druk Mohn media Mohndruck GmbH.
Dit magazine is gedrukt op gecertificeerd papier:
© Copyright 2015 Nestlé Nespresso S.A. Alle rechten voorbehouden. Nespresso, de namen van de verschillende soorten Nespresso koffie en de Nespresso logo’s die in Nespresso Magazine worden vermeld, zijn merken van Nestlé S.A. die in bepaalde landen mogelijk gedeponeerd zijn.
P.40
P.60
P.68
vertaliNg TagLine.
MICKAËL A. BANDASSAK Fotograaf
P.28
Jean-Marc Duvoisin. executive editor Lise Peneveyre.
Jean-Christophe Husson ; Mickaël A. Bandassak ; Jérôme Bilic ; Guillaume Czerw ; Christian Lamontagne/Cosmos.
Ons team
Nespresso MagaziNe
Elene Usdin - Véronique Vial
6
4
EDITORIAL
NOW 8
P.78
40
CHEF JOÃO
RODRIGUES,
46
DE NATIONALE TROTS
PASTÉIS, HET GEHEIM VAN BELÉM
CULTUUR IN ALLE WINDSTREKEN 50 OPMERKELIJKE VERHALEN 12 TALENT THE SUPER VAN KOFFIELIEFHEBBERS 14 HET N MOMENT ZONNIGE KOFFIE
16
NESPRESSO CLUBLEDEN
DE NIEUWE STEM VAN DE FADO
34
KOFFIE CULTUUR
IEDEREEN ZIJN EIGEN KIOSK 38 INTERVIEW BOUTIQUE NESPRESSO NO CHIADO
DE KRACHT VAN BOMEN
90
PRO FANTASTISCHE
KOFFIEMOMENTEN
92
GRAND CRU
93
DE NIEUWE LOOK VAN COSI NIEUWS INGEZOOMD OP INISSIA EN LATTISSIMA TOUCH
58
CULT OBJECT
94
GESCHENKSETS
60
ONTDEKKING
96
DE SELECTIE
68
CAFÉ GOURMAND
EREBURGER
CARMINHO,
BOSLANDBOUW,
PARTY TIME
IN HET GEZELSCHAP VAN VIJF
28
THE POSITIVE CUP
52
CITY GUIDE
HET GEHEIM VAN LISSABON
84
EEN SMAAKONTDEKKINGSREIZIGER
AGENDA
BESTEMMING LISSABON
P.84
TOT DIEP IN DE NACHT BLIKJES MET HEERLIJKHEDEN SURFCULTUUR, NEW WAVE LANG LEVE DE ZOETEKAUW
NESPRESSO & U 74
78
DESIGN
PURE COLLECTIE,
HET PLEZIER VAN HET GEVEN DE MACHINES & LES COLLECTIONS RECEPTEN
KOFFIE-SPIJS COMBINATIE PRAKTISCH ADRESSEN EN PLATTEGROND
LISSABON CITY GUIDE
ZWITSERS VERNUFT
VAN DE
LIFESTYLE
HET KOFFIEPROFIEL
PIXIE CLIPS,
VOOR ELK INTERIEUR
VAN
CARMINHO
7
NOW Europa
8
frankrIjk teruG naar CHandiGarH
Voor de Indiërs is Chandigarh de hoofdstad van Pundjab en Haryana. Voor de elite van de architectuur belichaamt deze stad een stedelijke utopie van beton en tuinen gecreëerd door Le Corbusier. In deze modelstad, de droom van Nehru, die in 1951 werd ontworpen voor 150.000 inwoners, wonen inmiddels anderhalf miljoen mensen. Is de stad nog altijd avantgardistisch? > “Chandigarh, 50 ans après Le Corbusier”. Van 11 november 2015 t/m 29 februari 2016. www.citechaillot.fr
De “Lilicoptère”.
CREATIEVE ZONES
InspIratIe kent geen tIjdzone. kunst, desIgn of mode. Waar ter Wereld u ook bent, ontdek onze
Wereldomvattende culturele agenda. Door Nadia Hamam
portugal PoP Culture De feministische en ironische, barokke installaties van de Portugese Joana Vasconcelos hebben van haar een mondiale ster van de moderne kunst gemaakt. Haar werk geeft een nieuwe interpretatie aan algemeen bekende voorwerpen om de zin voor schoonheid te testen. Zij maakt haar werkstukken in een ruimte van 1300 vierkante meter in de pakhuizen van Lissabon. In het Joana Vasconcelos Atelier, dat op afspraak voor het publiek geopend is, werkt een veertigtal kunsthandwerkers. Tussen yogalessen en zwermen vrij rondvliegende
parkieten creëren deze kunstenaars voorwerpen uit haakwerk of azulejos (keramiek) vanuit een streven naar emancipatie. Later zullen deze kunstwerken op de culturele hotspots over de hele wereld hun esthetisch manifest verdedigen. In 2012 was Joana Vasconcelos de eerste vrouw die het opnam tegen de Spiegelzaal in het Paleis van Versailles. In 2016 zijn haar volgende halteplaatsen: galerieën in Seoul, Rome, Istanbul en São Paulo; parken in Qatar; het Deense ARoS museum en het kunstcentrum Heydar Aliyev in Bakou, in Azerbeidzjan. Een kunstenares om in het oog te houden! n
> www.joanavasconcelos.com
Luis Vasconcelos.
Dit werk werd in 2012 tentoongesteld in de Spiegelzaal van het Paleis van Versailles (Frankrijk).
Iraklii Toidze, “In the Name of Peace”, 1959. Published by Izogiz,© The Memorial Museum of Cosmonautics; Rémi Papillault, DR.
zWeden koninG Van Het deSiGn
Zijne hoogheid de prins van Zweden, genaamd Carl Philip Bernadotte, en Oscar Kylberg (studio Bernadotte & Kylberg) hebben voor het Deense merk Stelton de Aquatic vazen ontworpen. Deze zijn geïnspireerd op de eilanden in de Baltische zee. > www.stelton.com
engeland de SoVJetkoSmoS, Jaar i. een belangrIjk evenement! londen ontvan gt een aantal uItzonderlIjke sovjet-russIsche ruImteschepen dIe voor het eerst buIten rusland Worden tentoongesteld. een ruImtecapsule voor ÉÉn enkele kosmonaut, een ruImte voertuIg voor een complete bemannIng, de shuttle van de eerste vrouW In de ruImte, uItrus tIngen, gadgets etc. een geschIedenIs van de verkennIng van de ruImte, de ultIeme grootheId van de sovjet-unIe. > “Cosmonauts: Birth of the Space Age”. Tot 20 maart, in het Science museum in Londen.www.sciencem useum.ac.uk
frankrIjk revolutIonaIre sneaker Het jonge merk Barons Papillom breekt met een slim systeem de vaste regels van de it basket: dankzij een klittenbandsluiting die 180 graden kan worden geopend, wordt de voet van achteren in de schoen geschoven. Zo kan de schoen even snel worden uitgedaan als aangetrokken. Door een leren binnenzool met plantaardig inlegstuk is de schoen geschikt om met blote voeten te worden gedragen. Vooral de optie met een markering van fijn goud vonden we mooi. > www.baronspapillom.com
9
NOW Amerika
NOW Wereld verenIgde arabIsche emIraten GeBoorte Van een muSeum
mexIco GemoderniSeerde traditie
Het streven naar het maximale, waar de emiraten een voorliefde voor hebben, neemt een fijnere vorm aan als het gaat op het gebied van de kunst. Dat bewijst het Louvre Abu Dhabi dat eindelijk het licht ziet naar het ontwerp van de Fransman Jean Nouvel. Deze “starchitect” geeft een nieuwe interpretatie aan de emblematische koepel van de Arabische architectuur. De collecties krijgen een plaats onder twee enorme koepels, als opengewerkte grote ronde daken die het licht laten doorschijnen zodat het een sublieme sfeer creëert in de ruimtes eronder.
De designer David Pompa, zoon van een Oostenrijkse moeder en een Mexicaanse vader, blaast de ambachtelijke knowhow van Mexico een eigentijdse geest in. Door het toepassen van traditionele technieken en materialen, zoals de zwarte klei van de Mexicaanse staat Oaxaca doet hij de herinnering voortleven aan handgeweven voorwerpen en aan het Talavera aardewerk, een erfenis van het koloniale Spanje. Alles is met de hand bewerkt voor een elegante en etnische finish.
> Opening begin 2016. louvreabudhabi.ae
ccarthy Weet ook de provocatIe, dIe zIjn Werk In hoge verenIgde staten Solidaire kunSt. paulcm r aI WeIWeI, de berlIjner andy hope en de japanne hInees de mate kenmerkt, terzIjde te laten. na van e creatI de aan samen om katero s he t met het merk arakI Werkt de amerIkaanse kunstenaaroards gebaseerd op zIjn foto’s. doel: de ngo skateIstan een ultralImIted edItIon van tIen skateb ark In johannesburg. > Te koop bij MoMa Design skatep nse helpen bIj de bouW van het eerste afrIkaa Store (New York) of op www.theskateroom.com
verenIgde staten latino Cultuur
Miami beleeft een opwindende architectonische periode met grootscheepse bouwwerken waaronder een museum gewijd aan de Latijns-Amerikaanse kunst. Het LAAM (Latin American Art Museum) werd in opdracht van de kunstverzamelaar Gary Nader ontworpen door de Mexicaanse architect Fernando Romero. Het zal op Biscayne Boulevard een verticale opeenstapeling van binnenruimtes en terrassen laten zien, geaccentueerd door kunstwerken. > Opening in januari 2016. www.fr-ee.org/laam
© Tourism Development and Investment Company; Studio Christophe Pillet; Image courtesy the artist and 976 Art Gallery, Ulaanbaatar © The artist.
> www.davidpompa.com
“La Caleta”,© Studio David Pompa; Paul McCarthy & The Skateroom; Fernando Romero Enterprise.
10
turkIje Haute FaCture
De Turkse meubelfabrikant ENNE slaat de Europese designers hoog aan en bewijst dit door hun carte blanche te geven. In 2015 heeft de Franse ontwerper Christophe Pillet het koffietafeltje opnieuw uitgevonden. Het nieuwe ontwerp heeft iets weg van een rond voetstuk en een iconisch Tam Tam taboeret. De drie modellen van Ilia in gekleurd glas, vervaardigd in Istanbul, geven een oppepper aan uw interieur. Een mooie uitnodiging voor gezelligheid. > www.enne.com.tr
van de kunsttrIËnnale van brIsbane, het belangrIjkste australIË PaCiFiC PlatForm. achtste edItIe van moderne kunst. u kunt er met de grote gebIed het op evenement van azIË en de pacIfIc ’n gallery en de gallery of modern art. zoen rt a kunststromIngen kennIsmaken In de Queensland eorgIË g , rak I , epal n , IË zIjn er aanWezIg. mongol 80 kunstenaars afkomstIg uIt 30 landen kIrgIzstan nemen voor het eerst deel. > www.qagoma.qld.gov.au
11
NOW Talent
12 THE SUPER VAN
Vanessa Teodoro, in de Rua das Murtas voor één van haar kunstwerken, aangebracht op de muur van een psychiatrische inrichting, die in opdracht van de gemeente door street artists beschilderd mocht worden.
THE SUPER VAN
GRAFFITI QUEEN
Op kantOOr is Vanessa teOdOrO illustratrice. Op straat Verandert ze in the super Van, een street artist die de straten Van lissabOn Oppept met haar frescO’s. Door Nadia Hamam Foto’s Jean-Christophe Husson
NIET ALLEEN KWAJONGENS BRENGEN GRAFFITI AAN OP MUREN, OOK TALENTVOLLE KUNSTENAARS GRIJPEN NAAR DE SPUITBUS.
Zo ook de 31-jarige street artist Vanessa Teodoro, ook wel genaamd The Super Van. Deze veeleisende en enthousiaste kunstenares was lang op zoek naar zichzelf – studies grafische vormgeving, kunst en reclame, en illustratie – voordat ze erachter kwam dat haar ware passie ligt bij het beschilderen van muren. Haar drijfveer is de uitdagende blik in de ogen van andere graffiti artists die “wel
eens willen zien wat dit meisje kan”. De straat is haar muze, in deze “ruimte die groter is dan jezelf, hoef je niet langer bang te zijn voor de blik van anderen”. En Lissabon is haar sponsor. De gemeente laat veel ruimte vrij voor creativiteit door plekken aan te wijzen die beschilderd mogen worden: parkeergarages, vuilniswagens, leegstaande gebouwen enz. Hierop brengt The Super Van haar fresco’s aan, in zwart-wit of in vlakke kleurtinten, vaak voorstellingen van gedurfde vrouwelijke personages. “Deze heldinnen zijn niet per se
aantrekkelijk, maar dagen de mannenwereld uit met humor en sensualiteit.”. Ik wil hiermee mensen stimuleren om hun innerlijke persoonlijkheid te onthullen, aan te voelen en over na te denken.” De straten van Lissabon zijn in 30 jaar tijd uitgegroeid tot één groot hedendaags openluchtmuseum. n > Actueel nieuws: deze herfst gaat de kunstenares muren in de wijk Principe Real, vlakbij haar atelier, beschilderen. www.thesupervan.com
13
14
NOW Het N moment
ZONNIGE KOFFIE Door Guillaume Jan Illustratie Delphine Cauly
IN PORTUGAL WORDT ZWART ALS KLEUR GEZIEN. Komt dat door de portwijn, de vacht van de stieren met hun lange horens of door de bomen die zich als schaduwen tegen de door zonsondergang roze-blauw gekleurde lucht aftekenen? Voor de inwoners van Lissabon staat zwart vooral voor de kleur van de bica – de straffe ristretto met zijn krachtige, kruidige en scherpe aroma, die honderdduizenden inwoners iedere dag drinken: thuis, in de rococo brasserieën in Baixa, in de rondom de Jardim d’Estrela gelegen cafés met hun hoge, bewerkte plafonds, aan de toog van de eetbarretjes in Alfama, in de kiosken van de Avenida da Liberdade, op de romantische terrassen met uitzicht op de Taag enzovoorts. “Desculpe se faz favor queria uma bica!” (“Mag ik een bica van u, alstublieft!). Na enkele dagen in deze kosmopoliete, vriendelijke en bruisende stad, bestelt u net als de andere klanten uw ‘bica’ bij de ober. Maar waar komt dat woord eigenlijk vandaan?
Volgens de legende werd deze term voor het eerst gebruikt in de 20e eeuw toen het destijds al beroemde café in hartje Chiado, A Brasileira, voor het eerst koffiemachines ging gebruiken. De koffie die eruit kwam smaakte bitter, sterk en pittig. In Lissabon had niemand dit veelbelovende drankje ooit gedronken. Als klanten zich beklagen, zegt de eigenaar dat ze er suiker in moeten doen. “Beba isso com açucar” (“Drink het met suiker”), herhaalt hij de hele dag. Zijn goede raad wordt eerst een slogan in de spreektaal en later afgekort tot bica, een afkorting van de 4 beginletters, zoals de zuidelijke steden er velen kennen. De inwoners zijn intussen gewend geraakt aan deze koffie met zijn volle, heldere smaak. Vandaag de dag wordt er zelfs gezegd dat het is alsof je zonnestralen drinkt: je geniet op dezelfde intense manier van koffie als van de zon. Om dit te begrijpen moet u het volgende doen: beklim ’s ochtends één van de heuvels van de hoofdstad en bestel dan “uma bica”. Bovenop de heuvel verdwijnen de geluiden van de stad, terwijl de bedrijvigheid van de stad wel duidelijk zichtbaar blijft. De zonnestralen glijden over de dakpannen, doen het water van de Taag schitteren en belanden uiteindelijk in het zwart van uw kopje koffie. Nu begrijpt u waarom men beweert dat koffie even belangrijk is voor de Portugezen als de zon. n
READY-TO-INSTALL CURTAINS AND SHEER CURTAINS, WINDOW SHADES, THROWS, PILLOWS AND HOME ACCESSORIES
NEW YORK : 909 BROADWAY, FLATIRON (@20th street) - 1162 MADISON AVENUE (@86th street) HONG KONG : 33 WELLINGTON STREET, CENTRAL - 18 GOUGH STREET, CENTRAL - 120 QUEEN’S ROAD EAST, WAN CHAI PARIS 8e : 6 RUE TRONCHET - PARIS 1er : 156 RUE DE RIVOLI - PARIS 4e BHV Marais - PARIS 6e : 66 RUE DE RENNES - PARIS 9e : GALERIES LAFAYETTE MAISON PARIS 15e BEAUGRENELLE - AIX EN PROVENCE - BORDEAUX - CAEN - CANNES - DIJON - GRENOBLE - LILLE - LYON - MARSEILLE - METZ - MONTPELLIER NANTES - NICE - CAP 3000 - NIMES - ORLEANS - RENNES - ROUEN - STRASBOURG - TOULOUSE - TOURS - BRUXELLES - LUXEMBOURG - ATHENES - TUNIS
www.facebook.com/madura.fr
CITY Guide
16
STAD
VAN HET LICHT
Vijf Nespresso ClubledeN deleN huN faVoriete plekjes iN lissaboN. Ze NemeN oNs mee op oNtdekkiNgsreis door de praChtige portugese hoofdstad, VaN faNtastisChe uitZiChtpuNteN tot de kroNkelige straatjes eN steegjes VaN de wijk alfama. Door Guillaume Jan Foto’s Mickaël A. Bandassak Portretten Jean-Christophe Husson
PARQUE DAS NAÇÕES 1
De ingang van het Portugese paviljoen dat tijdens de Wereldtentoonstelling van 1998 werd geopend. Dit gebouw, ontworpen door architect Alvaro Siza Vieira, is één van de markante plaatsen in het Parque das Nações dat in Lissabon-Oost ligt.
Alle in deze City Guide genoemde adressen vindt u terug op de plattegrond achterin het magazine.
17
18
19 JOSÉ
ZOVER HET OOG RIJKT HET BA TERRAS 2
Marketing Directeur
“Vanaf de 6e etage van het hotel kijk je prachtig over de daken naar de Taag. Het lichtspel en de heuvels aan de overkant van de rivier doen me soms denken aan Istanbul. Er heerst een ontspannen sfeer en ze serveren er uitstekende cocktails.”
van een verzekeringsMaatschappij,
clubliD
sinDs
2005
JOSÉ IS EEN PERSOONLIJKHEID.
Een kleurrijk persoon met een vrolijke blik. Hij is geboren in Lissabon en kent de stad als zijn broekzak. Hij zag bepaalde wijken opfleuren en geniet van het feit dat hij het hele jaar door op de fiets naar het strand kan. De reislustige marketing directeur neemt regelmatig het vliegtuig, waarbij de PIXIE Titane meegaat in de koffer. Bijvoorbeeld toen hij naar India ging voor een meditatieve retraite. “De yogalessen begonnen al om 5 uur ’s ochtends, nog vóór het ontbijt. Maar ik moet ’s morgens altijd eerst een kopje koffie drinken. Dus heb ik mijn koffiemachine en ROMA en ARPEGGIO capsules meegenomen naar India.” Nog een anekdote. “Vorig jaar was ik uitgenodigd voor een seminar in Denemarken. Ik wist niet zeker of ze daar wel goede koffie hadden, dus had ik mijn koffiemachine meegenomen. Op het vliegveld ging de metaaldetector af. Toen de douanebeambte de inhoud van mijn koffer wilde controleren, zei ik haar dat het alarm was afgegaan vanwege mijn PIXIE. Ze moest lachen en liet me door zonder de koffer open te maken.” n
FEESTAVONDEN MENINOS DO RIO 3
“Het terras van Meninos do Rio langs de oever van de Taag is een bezoekje waard! Het staat bekend om zijn restaurant en gezellige avonden, maar ik ga er liever overdag heen. Je kunt er zelfs ontbijten.”
BIJZONDERE GENEESMIDDELEN RESTAURANTE PHARMACIA 4
“Deze bistro vlakbij het Pharmácia museum biedt een ruime keuze aan typisch Portugese gerechten in een door het ziekenhuis geïnspireerde omgeving. Het water wordt geserveerd in apothekersflessen, de soep in kleine flesjes en de rekening in een reageerbuis. De plek wordt steeds populairder!”
STADSBANKET MERCADO DA RIBEIRA 8
WIND MEE CAIS DO SODRÉ 5
“Deze wijk aan de Taag beleeft sinds enkele jaren een revival. Vlakbij het station bevindt zich bijvoorbeeld Ibo 6 met een Mozambikaanse keuken, waar ze de beste krab met kerrie van Lissabon serveren. En dan is er nog het Aziatische restaurant Station 7, dat ook een club heeft (foto). Ik breng ook graag een bezoekje aan de bar, waar ze allerlei speciale drankjes serveren.”
“In deze grote glazen hal naast de markt vlakbij het station, presenteren enkele grote restauranthouders samen voor een redelijke prijs hun gerechten, die aan lange tafels in het midden genuttigd kunnen worden. Het geeft een goed beeld van wat de Lissabonse keuken te bieden heeft.”
José kent de stad als zijn broekzak en geniet van het feit dat hij het hele jaar door naar het strand kan.
20
21
Sinds haar studie aan het Conservatorium wil Angela nooit meer ergens anders wonen.
DE LEGENDARISCHE TRAM TRAM 28 9
“Toen ik nog student was, woonde ik in de wijk Graça en nam ik iedere dag het oude, wit-met-geel geverfde houten trammetje. De tram reed door de oude wijken van Lissabon, onder andere door Alfama en Bairro Alto, de steile heuvels op en af. Ik droomde elke dag weg bij het prachtige uitzicht.” MYTHISCH CAFÉ A BRASILEIRA qp
“Vlak naast de Pastelaria Benard ligt het art deco café dat de meeste toeristen kennen vanwege het beeld van de dichter Fernando Pessoa, gezeten aan een tafel midden op het terras. Alle dichters, filosofen en andere kunstenaars uit Lissabon kwamen in dit decor van gepolijst houtwerk, verguldsel en kroonluchters bij elkaar.”
ALLEMAAL DE VLOER OP CENTRO CULTURAL DE BELÉM qs
OP DE EERSTE RIJ SÃO LUIZ TEATRO MUNICIPAL qq
“Deze prachtige schouwburg is gebouwd aan het einde van de 19e eeuw. Het is meerdere keren gerenoveerd, waarbij de oorspronkelijke stijl met zijn verguldsel, kroonluchters en fluweel altijd bewaard is gebleven. Weinig inwoners van Lissabon weten dat het theater opengesteld is voor publiek. Je kunt erin om de prachtige architectuur te bewonderen en het is nog gratis ook!”
“In het complex aan de oever van de Taag, vlakbij de Torre de Belém, vinden allerlei dans-, muziek- en theatervoorstellingen plaats. Het programma is zeer gevarieerd en ook jonge artiesten kunnen hier terecht. Ik heb hier al veel concerten gegeven. De akoestiek is fantastisch.” OPENLUCHTTHEATER CAFÉ LISBOA qd
“Vlakbij het theater São Luiz presenteert dit restaurant, gevestigd in het São Carlos theater, een uitstekende Portugese keuken. Groot voordeel: ’s zomers kunt u er op het terras eten en ondertussen genieten van onze openluchtvoorstellingen.”
ANGELA
Operazangeres, clubliD
sinDs
2007
DE SPRAAKZAME EN VROLIJKE Angela noemt zichzelf een geluksvogel. “Het beroep van mezzosopraan is fantastisch en ik woon in een prachtige stad.” Sinds ze begin 1990 naar Lissabon kwam om aan het Nationaal Conservatorium te studeren, wilde ze nergens anders meer wonen. “Het licht is hier prachtig en de bevolking is kosmopoliet. In Lissabon wonen mensen uit de hele wereld en het is een overzichtelijke stad. De mensen groeten elkaar en de sfeer is ontspannen.” Daarnaast waardeert ze de kwaliteit van het leven in deze toegankelijke stad, waar je na werk het hele jaar door kan gaan zwemmen of genieten van een kopje koffie in de zon. “Ik drink 5 à 6 kopjes koffie per dag. Ik houd niet van sterke koffie. Sinds ik de Nespresso koffiemachine en Grands Crus heb ontdekt, is mijn leven veranderd. Hierdoor kan ik op elk moment zelf mijn koffie kiezen en bereiden zoals ik het wil. ’s Ochtens drink ik 1 of 2 kopjes FORTISSIO LUNGO en overdag kies ik liever voor een VOLLUTO of een ROSABAYA de Colombia. Nog een voordeel van Nespresso: de capsules worden altijd binnen 24 à 48 uur geleverd, waar ik ook ben in Portugal.” n
22
23 ANSICHTKAART DE VESTINGWERKEN AAN DE MONDING VAN DE TAAG
“Om Lissabon te beschermen werden er vanaf de 16e eeuw aan de monding van de Taag verschillende torens gebouwd, waaronder de Bugio vuurtoren op een heel klein eilandje. ’s Zomers zijn al deze plekken per boot te bezoeken.”
CREAMARKT FEIRA DA LADRA qg CULINAIRE STOP RESTAURANTE ALFAIA qf
JOSÉ CARLOS
“De wijn is uitstekend, de keuken perfect en de eigenaar charmant. Een bezoek aan dit onopvallende wijnhuis in de wijk Bairro Alto is verplicht. Op de kaart staan allerlei typisch Portugese gerechten die u zowel aan de gedekte tafels buiten op straat als binnen kunt nuttigen.”
regisseur, clubliD sinDs 2006
DEZE REGISSEUR, geboren in Lissabon in de jaren 1950, heeft veel tijd in het buitenland doorgebracht om zijn films op te nemen, maar hij kwam altijd weer terug. “Ik woon op 10 km van het centrum en heb een prachtig uitzicht over de zee.” Hij heeft alle ontwikkelingen in Lissabon meegemaakt en gezien hoe de stad kosmopoliet werd door de toestroom van toeristen in de afgelopen 20 jaar. Maar de regisseur constateerde ook dat de kwaliteit van de koffie achteruitging. “Vandaag de dag is het moeilijk om in de stad een goede kop koffie te krijgen. Gelukkig was Nespresso daar!”, zegt hij lachend. Sinds hij in 2006 zijn eerste espresso heeft gedronken, maalt hij niet langer zelf zijn koffiebonen, maar heeft hij een ESSENZA in zijn keuken geïnstalleerd (“eenvoudig en efficiënt”) en een PIXIE op zijn kantoor (“sneller maar groter”). Eerst zegt hij dat hij 5 kopjes koffie per dag drinkt, maar bekent vervolgens: “Meestal zijn het er meer!” n
“Op deze vlooienmarkt is van alles te krijgen: waaronder kleding, kunst, meubels en geografische kaarten. De laatste keer dat ik er was, heb ik een klok, een wandelstok en boeken gekocht. Ik ga er ook vaak heen om mensen te kijken en te luisteren naar hun gesprekken. Hierdoor laat ik mij inspireren voor de personages in mijn aankomende films.”
Regisseur José Carlos heeft alle ontwikkelingen van de stad meegemaakt en zag hoe de stad kosmopoliet werd. DE ‘BUIK’VAN DE STAD MERCADO DE CAMPO DE OURIQUE qj
EEN GROEN UITSTAPJE JARDINS DE QUINTA REAL DE CAXIAS qh
“Deze keurig aangelegde, weelderige tuin, ligt op enkele tientallen minuten van Lissabon, voorbij Belém. Je vindt hier een indrukwekkende waterval en beelden van Joaquim Machado de Castro uit de 18e eeuw. Het is een stille, rustgevende en romantische omgeving.”
“Weinig toeristen kennen deze recentelijk gerenoveerde markthal. Je vindt hier uitstekende producten en kunt zelfs voor weinig geld ter plekke lunchen aan kleine tafeltjes tussen de lokale bevolking. Een mooie manier om je in de Lissabonse cultuur onder te dompelen.”
25
24 CULTUREEL CENTRUM CALOUSTE-GULBENKIAN FOUNDATION qk
“Dit museum bezit een verzameling Egyptische antiquiteiten en oosterse en westerse kunst, van de middeleeuwen t/m de 19e eeuw. Bovendien heeft het een mooie collectie hedendaagse kunst. Het staat in een heuvelachtig park met waterpartijen en moderne beelden. ’s Zomers worden er openluchtconcerten gegeven. Het is een uiterst rustgevende omgeving.”
Rui: “Deze stad heeft alles, waaronder een perfecte eetcultuur.”
VERPLICHT NUMMER PRAÇA DO COMMÉRCIO ql
“Alles aan dit grote plein aan de rivier is perfect symmetrisch gebouwd. Ik wandel hier altijd graag. Sinds enkele jaren kun je de triomfboog van de hoofdingang beklimmen.”
TOPONTMOETING CASTELO DE SÃO JORGE sp
“Het middeleeuwse bouwwerk torent hoog boven de stad uit. Je kunt het niet missen! Van bovenaf kun je alles overzien: de drukte op de pleinen, de mensen op straat en op de terrassen, de daken, de Taag enzovoorts. Het is een schouwspel waar ik nooit genoeg van krijg. Het helpt om te begrijpen hoe de stad functioneert.”
HEILIGE KANTINE CAFÉ DE SÃO BENTO sq
“Mijn favoriete gerecht was heel lang biefstuk met friet. In dit typisch Portugese restaurantje vlakbij het parlement is het vlees altijd verrukkelijk, het maakt niet uit hoe het bereid is. Op de kaart staan ook uitstekende kazen uit het Serra da Estrela gebergte.”
GASTRONOMISCHE SYMFONIE RESTAURANT BELCANTO ss
“Dit restaurant, dat in 2011 werd overgenomen door de jonge chef-kok José Avillez, heeft al twee Michelinsterren toegekend gekregen. Het menu leest als een gedicht: het verwijst ook naar de dichter Fernando Pessoa. Laat u betoveren door de op de Portugese keuken geïnspireerde recepten; een spel van culinaire vondsten en nieuwigheden, met name op het gebied van de moleculaire gastronomie. Het is een toprestaurant met spannende gerechten, die een lust voor het oog en de smaakpapillen zijn.”
RUI
sOciOlOOg, clubliD sinDs 2008 “IK BEN NIET IN LISSABON GEBOREN, maar ik droeg de stad
altijd al in mijn hart omdat mijn beide ouders uit Lissabon komen.” Rui verhuisde naar de Portugese hoofdstad zodra hij er een baan vond als werknemer bij de afdeling personeelszaken van een grote telefoonmaatschappij. “Het is een stad die alles heeft: boeken, concerten, voetbalwedstrijden. Het licht is hier prachtig, vooral bij zonsondergang, wanneer de laatste zonnestralen schitteren op het water van de Taag. Vanaf vele uitzichtpunten kun je over de stad kijken en er heerst hier een perfecte eetcultuur.” Dat vindt hij het fijnst aan Lissabon: de gezelligheid van de inwoners, het samenzijn met vrienden rondom een welgevulde tafel of een perfect kopje koffie. “Wij zijn echte Zuid-Europeanen, we houden ervan om over van alles te praten en grappen te maken, behalve over voetbal uiteraard.” Hij weet nog dat hij bij een tante zijn eerste Grand Cru dronk: “Een RISTRETTO, ik heb een klassieke smaak.” Enkele dagen later kocht hij een CUBE machine om ook thuis deze heerlijke koffie te kunnen maken. “Ik gebruik al 8 jaar dezelfde machine. Mijn vrouw wilde een nieuwe kopen, maar dat wilde ik niet: deze machine maakt de beste koffie van Lissabon en laat het nooit afweten.”
26
27 MARIA
VEGGIE LUNCH MISS SAIGON sf
FysiOtherapeute, clubliD sinDs 2014
“Er zijn steeds meer vegetarische restaurants in Lissabon. Deze bevindt zich in de nieuwe wijk van het Parque das Nações. Elke dag stelt de chef-kok een nieuw menu samen van recepten uit de hele wereld, meestal met verse producten van de markt.”
DE VAN OORSPRONG FINSE MARIA werd tijdens haar eerste
verblijf in Portugal in 2009 meteen verliefd op Lissabon en de Portugese kust. “Ik voelde me hier onmiddellijk thuis. Dat was me nog nooit eerder overkomen. Ik liep rond als een kind in een sprookjeswereld.” Ze werd vooral verleid door de houding van de Portugezen, die gezellig, respectvol, beleefd en behulpzaam zijn. Ook maakte ze kennis met een cafécultuur die totaal anders was dan in Finland. “Ik leerde om de vele verschillende geuren en smaken te onderscheiden. Ik leerde bijvoorbeeld dat je ’s ochtends niet per definitie dezelfde koffie hoeft te drinken als ’s middags. Koffie drinken is net als wijnproeven, het is een kunst die je kunt leren.” Toen Maria haar ESSENZA machine kocht bij de Nespresso Boutique in de wijk Chiado, kocht ze meteen ook van elke Grand Cru capsules om de verschillende aroma’s te kunnen ervaren. Tegenwoordig begint ze haar dag met een FORTISSIO LUNGO in een aardewerken kopje dat lekker in de hand ligt. In plaats van een dessert neemt ze na de lunch een CIOCATTINO. n
WATERDROMEN OCEANORIUM VAN LISSABON sg
“Toen ik dit aquarium – een van de grootste van Europa – voor het eerst bezocht, wilde ik prompt mariene biologe worden. Het leven onder het oceaanoppervlak en al die prachtige kleuren! Ik werd er door gefascineerd, maar ook wel een beetje door geïntimideerd.” HET LEVEN DOOR EEN PAARSE BRIL DE BOMEN VAN ROSSIO sd
“In de lente, wanneer de jacaranda’s bloeien, kleuren de trottoirs van Rossio en andere wijken paars-blauw. Heel bijzonder, bijna surrealistisch. Ik kan er geen genoeg van krijgen. Het lijkt dan wel alsof ik door een betoverd bos loop!”
SNOEPMOMENT PASTÉIS DE BELÉM sh
“Deze goudgele custardtaartjes van licht knapperig bladerdeeg vormen de ‘nationale trots’ van Lissabon. Soms heb ik de onweerstaanbare behoefte om er een of twee te eten bij een sterk kopje dharkaN.”
De Finse Maria was meteen verliefd op Lissabon.
HET JUISTE WOORD LIVRARIA BIVAR sj
“Deze boekwinkel is één van de weinige plekken in Lissabon waar ik Engelstalige literatuur kan kopen. De eigenaresse komt net als ik uit Finland en ik ben één van haar trouwe klanten. We praten samen veel over de boeken die we lezen.”
ERE burger
28
CARMINHO
29
DE STEMVAN LISSABON DE FADO STROOMT DOOR HAAR ADEREN ZOALS DE TAAG DOOR LISSABON VLOEIT. DE 31-JARIGE CARMINHO BELICHAAMT DE REVIVAL VAN DIT TRADITIONELE MUZIEKGENRE. HET PORTRET VAN EEN HEDENDAAGSE, ZEER TALENTVOLLE ZANGERES, DIE HAAR INSPIRATIE HAALT UIT HET VERLEDEN. Door Boris Coridian Foto’s Jean-Christophe Husson
30
31
7 MIJLPALEN VOOR CARMINHO 1984: Geboren in Lissabon. 1986: Haar ouders, fadozangeres
boorte van een traditionele muziekgenre, dat in de jaren 1960 populair werd door de legendarische Amália Rodrigues. Carminho is de nieuwe ster waarop Portugal zat te wachten om deze populaire kunstvorm die, net als de jonge zangeres zelf, geboren is aan de oevers van de Taag, nieuw leven in te blazen. De fado is één van de grootste schatten van Lissabon. De liederen zijn een combinatie van muziek en poëzie, en worden gezongen door een zanger of zangeres, begeleid door een akoestische gitaar en een guitarra portuguesa (peervormige gitaar met 12 metalen snaren). Hoe omschrijft Carminho deze kunstvorm, die sinds 2011 op de lijst van cultureel erfgoed van de mensheid staat? “Het is muziek van de straat, van een bevolking die in zeer moeilijke omstandigheden leefde en behoefte had om uitdrukking te geven aan haar gevoelens om het leven draaglijker te maken. Het is meer dan gewoon melodieus gezang. Het is een levensstijl, net als de blues. De meeste teksten gaan over Lissabon, over de wijken van Lissabon, de wind en de oceaan. De liederen beschrijven de stad vaak als een vrouw en de Taag als haar geliefde”, vertelt de jonge zangeres, terwijl ze geniet van haar kopje koffie.
FOTOALBUM
De persoonlijkheid van Carminho en die van de stad versmelten. Ze hebben hetzelfde wisselende karakter. Ze kunnen het ene moment heel vrolijk zijn en het volgende moment heel ernstig; nostalgisch en toch ook heel modern; ze hechten zich aan gebruiken uit het verleden, maar gaan tegelijkertijd heel erg met de tijd mee. “We keren graag terug naar het verleden. We halen herinneringen op, zoals je een fotoalbum doorbladert”, legt de zangeres uit met een geamuseerd lachje. Met drie albums – de eerste twee werden platina in Portugal en de laatste kwam in november 2014 uit – en een reeks aan nationale en internationale prijzen, is Carminho vandaag de dag één van de belangrijkste ambassadeurs van haar land. Hoewel ze hiervoor was voorbestemd, duurde het nog wel even voordat het zover was: “Mijn moeder is een fadista (Teresa Siqueira). Toen ik 3 jaar was, luisterde ik al naar deze muziek. ’s Nachts zat ik in mijn pyjama achter de deur naar haar te luisteren.” Op sommige avonden kwam de zangeres Beatriz da Conceição – haar grote voorbeeld – op bezoek. “Ik probeerde te begrijpen wat de volwassenen wilden zeggen… Want de fado heeft een eigen taal.” Op 12-jarige leeftijd, toen ze al regelmatig binnen de familiekring zong, trad ze op in één van de mooiste thea- •••
“De fado is meer dan melodieus gezang, het is een levensstijl, net als de blues.”
Foto van Carminho tijdens een concert: Francisco Salgueiro.
JE WORDT GEGREPEN DOOR HET FLUWEEL VAN HAAR STEM, DAT DE WOORDEN LAAT VIBREREN OP DE GITAARKLANKEN, TOTDAT ZE JE IN JE HART RAKEN. WANNEER CARMINHO DE EERSTE REGELS VAN EEN FADO INZET, SLUIT ZE HAAR OGEN EN OPEN ZE HAAR HART: HEEL LISSABON WEERKLINKT IN HAAR GEZANG. De 31-jarige zangeres belichaamt de wederge-
Teresa Siqueira en Nuno Rebelo de Andrade, gaan bij familie in de Algarve wonen. 1996: Terug in Lissabon staat ze als 12-jarige voor het eerst op het toneel in het Coliseu dos Recreios. 2006: Na het behalen van haar marketingdiploma, maakt ze vele reizen. 2009: Haar eerste album “Fado” (EMI Music) komt uit. 2012: Het album “Alma” (EMI Music) komt uit. 2014: Het album “Canto” (Warner Music Portugal) komt uit.
32
33 ters van Lissabon, het Coliseu dos Recreios. Carminho volgt een studie aan de hogeschool, terwijl ze tegelijkertijd zingt in de casas de fado (fadohuizen). Het publiek dringt bij haar aan om te kiezen voor een carrière als fadozangeres, die haar toelacht. Maar na het behalen van haar marketingdiploma kiest de aantrekkelijke brunette ervoor om de wereld in te trekken. “Ik wilde eerst meer van het leven ontdekken. Ik kreeg een aanbod om een album op te nemen, maar ik vond dat ik daar nog niet klaar voor was. Ik moest eerst voor mezelf beslissen welke boodschap ik over wilde brengen. Dit werd me duidelijk nadat ik als internationaal vrijwilliger had gewerkt in Portugal en Kaapverdië, en tijdens mijn reizen door India, Cambodja, Oost-Timor en Peru. Bij terugkomst was ik er klaar voor.” Op 25-jarige leeftijd brengt Carminho haar eerste album uit dat een jonger publiek aansprak. En hoewel critici haar het etiket ‘nieuwe fado’ wilden opplakken, geeft de zangeres liever een andere verklaring voor deze wedergeboorte: “De fado is veranderd, omdat ons land is veranderd. Na jaren van dictatuur (van Salazar, begonnen in 1933) kwam de revolutie, die er een einde aan maakte (Anjerrevolutie, 25 april 1974). De mensen proberen nu ondanks de slechte economische situatie iets nieuws op te bouwen. De nieuwe generatie maakt de balans op: “Wat
heb ik? Wat heb ik nog over?”. In moeilijke situaties kiest men ervoor om te vluchten naar hun veilige havens. Als je ziek bent, want doe je dan? Dan gaat je naar je moeder. De fado is als een moeder voor ons.”
“Het buitenlandse publiek begrijpt de woorden niet, maar voelt wel de emotie die uit elk woord opbloeit.”
INTERNATIONAAL SUCCES
Een universele moeder, als we het wereldwijde succes van Carminho en deze herleving van de fado in acht nemen. De Lissabonse zangeres treedt op over de hele wereld, van Duitsland tot Japan. Met haar performance weet ze iedereen te betoveren. “Het publiek begrijpt de woorden vaak niet, maar voelt wel de emotie, die uit elk woord opbloeit.” Een intensiteit die men niet moet verwarren met melancholie: “Fado is niet verdrietig, maar diepzinnig!”, legt de zangeres met overtuiging uit, terwijl ze een laatste slok neemt van haar Grand Cru Dulsão do Brasil. Er is wel sprake van ‘saudade’. “Dit onvertaalbare woord omschrijft een gemis. In het buitenland zeg ik soms dat ik ‘saudade heb’ naar de koffie waar ik zo gehecht aan ben”, zegt Carminha geamuseerd. Heeft ze nog dromen? “Ik kan bijna niet bevatten wat me overkomt! Zingen, optreden samen met mijn moeder, of met grote sterren als Chico Buarque, Caetano Veloso, Marisa Monte enzovoorts. Momenteel wil ik vooral genieten van al het geluk dat het leven me brengt. En doorgaan met creëren, zodat het echt blijft. Soms ligt het grote geluk voor het grijpen, maar lopen we het mis, omdat we er niet voldoende aandacht aan schenken.” In Lissabon is de ‘saudade’ nooit ver weg. n
WAAR KUNT U CARMINHO IN LISSABON TEGENKOMEN? Miradouro de Santa Luzia sk “Het uitzicht over de Taag vanaf dit uitzichtpunt op de helling van de wijk Alfama is fantastisch. Hier kom ik nog wel af en toe.” MeSa de FradeS sl “Een fadohuis, waar ik van mijn 17e tot mijn 23e heb gezongen. Het restaurant bevindt zich in een oud kapelletje in Alfama. Tijdens het eten kan men luisteren naar de liederen.”
SIGNEERSESSIE In het halfduister van de Procópio bar zet Carminho haar handtekening op de Handtekening-pagina (achterin het Nespresso Magazine). UIT VOLLE BORST De wind blaast Rossio,
het historische plein van de stad met zijn beroemde golvende mozaïeken, schoon.
a CeviCheria dp “Een Peruviaans restaurant dat heerlijke ‘ceviches’ (visschotel) en uitstekende cocktails serveert, zoals de Pisco sour. Het bevindt zich in de wijk Principe Real. Veel modeontwerpers hebben in de oude gebouwen van deze wijk hun boetiek gevestigd.” Bar ProCóPio dq “Een plek doordrenkt van geschiedenis en love stories…. Het cultiveert de sfeer van een fadohuis met zijn gedempte licht, de geur van oud hout en fluweel…” > Alle adressen vindt u terug op de plattegrond achterin ons magazine.
34
BANANACAFE ds , praça do Município.
CULTUUR Café
BIBLIOTECA dd , jardim da Estrela.
IEDEREEN ZIJN
EIGEN KIOSK
Door De gehele staD verspreiD vinDt men zogenaamDe “quiosques’. Deze authentieke, gerenoveerDe kiosken zijn rustpunten waar je onDerweg iets kunt eten of Drinken. misschien schuilt De ware aarD van lissabon wel onDer Deze authentieke, metalen afDakjes? Door Guillaume Jan Foto’s Mickaël A. Bandassak
QUIOSQUE DE REFRESCO df , praça Luís de Camões.
QUIOSQUE DO MERCADO dg , praça da Estrela.
QUIOSQUE DE REFRESCO dh , praça das Flores.
QUIOSQUE PRÍNCIPE REAL dj , praça do Principe Real.
35
36
GENGIBRE DA ESTRELA dk , jardim da Estrela.
QUIOSQUE DO MIRADOURO DE SÃO PEDRO DE ALCÂNTARA dl
37
QUIOSQUE RIBEIRA DAS NAUS fq , avenida Ribeira das Naus.
bolo de arroz (plaatselijke muffin), enzovoort tot internationale ‘klassiekers’ zoals speciale hamburgers, Chicago hot dogs en smoothies. BETAALBARE PRIJZEN
De inwoners van Lissabon waren de eersten die konden genieten van de renovatie van deze wijkkiosken. Velen eten hier hun ontbijt en stoppen er onderweg meerdere keren om te pauzeren. De buitenlandse bezoekers – sinds de snelle stijging van het aantal toeristen in de jaren 1990 worden het er elk jaar nog steeds meer – vinden het prachtig om bij deze karakteristieke kiosken te stoppen. Ze bevinden zich vaak langs toeristische routes en hanteren lagere prijzen dan de cafés. “Een kiosk is anders dan een café”, aldus Victor, 28 jaar, die 3 jaar in de ‘quiosque de refresco’ op het Praça Luís de Camões heeft gewerkt. “Je werkt niet tussen vier muren, maar in de open lucht”. Hij was net afgestudeerd als antropoloog toen hij deze baan kreeg. Hij denkt dat de economische crisis, die Portugal hard raakte, zeker heeft bijgedragen aan de opleving van deze populaire stalletjes met hun betaalbare prijzen. “Maar dat is niet de enige reden”, vindt David, een vaste klant van kiosk Oliveira in de wijk Principe Real, “Wij Portugezen houden ervan om buiten te zijn en te genieten van het mooie weer. Als we dan ook buiten kunnen eten, is het helemaal mooi!” n > Alle adressen vindt u terug op de plattegrond achterin ons magazine.
DE KIOSKEN DIE AL 150 JAAR HET STRAATBEELD VAN LISSABON BEPALEN, DREIGDEN IN VERGETELHEID TE RAKEN.
De kiosken, die overal in de stad zijn terug te vinden, beleven sinds 2009 een opleving. Dit komt door een concessie die dat jaar door de gemeente Lissabon werd uitgeschreven voor het gebruik van enkele van deze kiosken door particulieren. Een likje verf, jong personeel en een moderne menukaart zorgden ervoor dat deze kleine metalen, vaak fraai bewerkte stalletjes weer opbloeiden. José, een bankmedewerker, die aan een tafeltje bij een van de kiosken (‘quiosques’ in het Portugees) aan de Avenue da Liberdade zit, zegt: “In de jaren 1980 verkochten ze net als vandaag koffie, frisdrank, gebakjes enzovoorts. Alleen zagen ze er toen oud en weinig aanlokkelijk uit. De meeste kiosken hadden geen tafeltjes om even aan te gaan zitten om te pauzeren.” Deze vrijdagavond draait een jonge DJ Jamaicaanse muziek en bestaat de klandizie voor de ene helft uit inwoners van Lissabon en voor de andere helft uit toeristen. Er is genoeg keuze. De 70 kiosken die de Portugese hoofdstad telt, hebben allemaal een andere uitstraling en kleur. Elke kiosk ademt zijn eigen sfeer, afhankelijk van de persoonlijkheid van het personeel en de locatie. Op het menu staat er voor ieder wat wils: van Lissabonse ‘klassiekers’ zoals rissois de bacalhau (kabeljauwbeignets), croquete de carne (kroketjes van vlees en koriander), pastéis de nata (het beroemde custardgebakje van Lissabon),
QUIOSQUE DE REFRESCO fp , praça de São Paulo.
BANANACAFE fs , avenida da Liberdade.
QUIOSQUE DE REFRESCO fd , largo da Sé.
INTERVIEW Boutique
38
39
VOORKEUR VOOR STERKE KOFFIE
De Portugezen geven de voorkeur aan krachtige Grands Crus zoals Kazaar en Roma.
VERA CRUZ “WE ZIJN GEK OP ESPRESSO” OntmOet Vera Cruz, BOutique manager Van het VlaggensChip Van nespressO in lissaBOn, geVestigd in een histOrisCh pand in de wijk ChiadO. ze legt Ons uit welke speCiale relatie de pOrtugezen met kOffie heBBen.
WAAR IN LISSABON KUNT U GENIETEN VAN EEN KOPJE NESPRESSO? HÔTEL SANTA JUSTA ff
Midden in het centrum van de stad, vlakbij de Nespresso Boutique. TARTINE fg
De geur van versgebakken brood en het houten interieur maken het ideaal om hier samen met vrienden de dag met een kopje koffie te beginnen.
Door Boris Coridian Foto’s Jean-Christophe Husson
ROYALE CAFÉ fh
HOE WORDT KOFFIE IN PORTUGAL GEDRONKEN?
De koffie die ’s ochtends gedronken wordt is het belangrijkst. Bijna 90% van de Portugezen begint zijn dag met een sterk kopje koffie. Soms met een wolkje melk, maar bijna nooit aangelengd met water. Wij zijn gek op espresso! In Lissabon hebben we een speciale naam voor dit zeer sterke kopje koffie: in een café moet je vragen om ‘uma bica’! De Grand Cru die er het meest op lijkt is de Kazaar, geserveerd in een ristretto kopje. WANNEER IS HET IN LISSABON KOFFIETIJD?
Tijdens een werkpauze drink je koffie. Na de lunch bestel je ook koffie. Wanneer je overdag een vriend tegenkomt, ga je samen koffie drinken. Het is bij ons vrij normaal om 3, 4 of 5 kopjes koffie per dag te drinken. ALS U UW STAD MOET VERGELIJKEN MET EEN GRAND CRU, WELKE KIEST U DAN?
op een terras te genieten van een kopje koffie en het prachtige uitzicht. HOE BRENGT U DE SFEER VAN LISSABON OVER IN DE NESPRESSO BOUTIQUES?
Het zijn de Koffie Experts die het verschil maken. Ze ontvangen de bezoekers van de Boutique met open armen en doen vol passie hun verhaal. Onze Clubleden willen graag kennis maken met de verschillende Grands Crus en hun aroma’s. Dit warme contact en de wens om te communiceren kenmerkt de inwoners van Lissabon.
“Het is bij ons heel normaal om 3, 4 of 5 kopjes koffie per dag te drinken.”
De Roma, geserveerd als ristretto, omdat deze Grand Cru een intense en pittige smaak heeft, maar ook een milde nasmaak. Bovendien is de naam Roma een anagram van ‘amor’ (‘liefde’ in het Portugees)… WAT IS HIER HET IDEALE MOMENT OM KOFFIE TE DRINKEN?
In mijn ogen is dat ’s middags, wanneer er een speciaal licht over de stad valt. Wanneer je aan het eind van de dag, tegen 18.00 uur, uit kantoor komt, is het fantastisch om
WELKE GRANDS CRUS HEBBEN UW VOORKEUR?
Ik ben gek op de intense Grands Crus zoals Dharkan en Roma. Ik ben in Lissabon geboren. Afkomst verloochent zich niet!
DE ADRESSEN VAN DE NESPRESSO BOUTIQUES IN LISSABON Boutique Nespresso no Chiado. Boutique Nespresso no Colombo. Boutique Nespresso na Avenida António Augusto Aguiar. Boutique Nespresso no Parque das Nações.
EN IN DE OMGEVING… Boutique Nespresso no Oeiras Parque. Boutique Interactiva Nespresso no Forum Sintra. Boutique Nespresso no CascaiShopping. Boutique Nespresso no Almada Forum.
Een modern ingericht restaurant, geïnspireerd op het Scandinavische design. HIKIDASHI fj
Een trendy plek, waar de sushi voor uw ogen wordt klaargemaakt. IN DE OMGEVING PENHA LONGA HOTEL & RESORT fk
Luxe resort met golfbaan in het natuurpark. van Sintra-Cascais. VIVAMARINHA HOTEL fl
Voor een rustgevend kopje koffie aan de bar bij het zwembad.
Volg de CHEF-KOK
40
SMAAKONTDEKKINGSREIZIGER JOÃO RODRIGUES
João RodRigues, chef-kok van steRRenRestauRant feitoRia, is de dRageR van een nieuwe, PoRtugese gastRonomie, tRots oP haaR land en haaR PRoducten. hiJ laat zich insPiReRen dooR culinaiRe tRadities uit de tiJd van de gRote ontdekkingsReizen en gaat alleen of met andeRen, oP zoek naaR nieuwe smaakgebieden. Door Boris Coridian Foto’s Mickael A. Bandassak
41
42
43 DASHI DE MUXAMA
Bouillon op basis van gezouten en gedroogde tonijnfilet, afkomstig uit de Algarve. HET IS EEN RAADSEL WAT ER PRECIES OP HET BORD LIGT. HOEWEL HET RECEPT EN DE NAAM VAN HET GERECHT UIT DE TRADITIONELE PORTUGESE KEUKEN STAMMEN – como um
bacalhau à brás (“als een Portugese stokvis”) – is het niet helemaal duidelijk welke ingrediënten er nog meer in deze typisch Lissabonse schotel zitten. De geur van stokvis is duidelijk aanwezig – en van aardappels – maar het is niet eenvoudig om de klassieke ingrediënten van dit recept te herkennen. De chef zet het bord van zwart keramiek op het witte tafelkleed en legt uit: “De gasten mogen de producten zelf mengen.” Dan komen er ineens eigeel, zwarte olijven en de vis tevoorschijn. Door alles in één vloeiende beweging door elkaar te mengen krijg je de meest heerlijke en romigste bacalhau à brás van Portugal. EEN NIEUWE GENERATIE
João Rodrigues is de chef-kok van restaurant Feitoria gp (1 Michelinster) dat deel uitmaakt van het zeer trendy hotel Altis Belém, prachtig gelegen aan de oever van de Taag, tussen de rode Ponte do 25-Abril brug en de Padrão dos Descobrimentos (het monument voor de Ontdekkingsreizen, gebouwd ter ere van de 500e sterfdag van Hendrik de Zeevaarder en de Grote Ontdekkingsreizen). Op 38-jarige leeftijd representeert de kok, samen met een klein dozijn andere pioniers, de nieuwe Lusitaanse keuken, een gastronomie die zich steeds verder ontwikkelt en de Portugese waarden en producten met trots presenteert. “15 jaar geleden is er al het één en ander veranderd, maar vandaag de dag hebben de restaurants een hoog niveau bereikt. Toendertijd kwamen topkoks niet uit Portugal, maar uit landen als Frankrijk, Duitsland, en Australië. De nieuwe generatie heeft haar techniek geperfectioneerd en maakt nu ook gebruik van lokale producten. Vroeger dacht men nog dat je in de haute cuisine alleen maar foie gras, truffels en kaviaar hoorde te gebruiken, ingrediënten die we in Portugal niet hebben! Maar dat is voorbij. De chef-koks hebben begrepen dat ons land rijk is aan prachtige producten, met name dankzij de oceaan, die fantastische producten voortbrengt, zoals kreeft en carabineros (een soort rode gamba uit de oceaan). Ook het vlees is heerlijk, bijvoorbeeld dat van de porco preto (zwart zwijn), en we hebben uitstekende wijnen…”
OP ONTDEKKINGSREIS NAAR SMAKEN
In restaurant Feitoria is de Portugese cultuur van reizen en uitwisseling van voedingsmiddelen ook op de muur uitgebeeld. Hier zie je een Japanse nanban fresco.
keuken open te stellen aan zijn landgenoten en enkele buitenlandse koks. Deze uitzonderlijke diners bieden de gelegenheid om kennis te maken met nieuwe ontdekkers van de Lusitaanse gastronomie. Voor deze editie verliet Óscar Gonçalves tijdelijk de keuken van zijn restaurant G, vlakbij Bragança op 500 km ten noorden van Lissabon, om zijn versie van de porco bísaro (een bepaald soort Iberisch zwijn, dat in het noorden van Portugal voorkomt) te presenteren. De geroosterde varkenshaas wordt geserveerd met zweverik en een aardappelpuree met citroenverbena, die zijn citrusgeur door de eetzaal verspreidt. Het subtiele en rustieke gerecht neemt u mee naar de bergen. Een ander groot talent binnen deze levendige keuken is Leonardo Pereira. Deze 30-jarige kok is teruggekeerd naar zijn geboorteland vanuit Kopenhagen, waar hij als product manager werkte voor René Redzepi, de wereldberoemde chef-kok van restaurant Noma. Leonardo Pereira staat in de keuken van het eco-resort Areias do Seixo, gelegen op 1 uur rijden van Lissabon. Daar, te midden van een paradijselijke moestuin die uitkijkt over de Atlantische Oceaan, denkt deze jonge kok na over nieuwe, moderne interpretaties van de Portugese keuken, waarbij pure producten een harmonie vormen, even aangrijpend als een fado van Amália Rodrigues. Zijn gerechten – die zich niets aantrekken van dogma’s
“Het land is rijk aan fantastische producten, vooral afkomstig uit de oceaan.”
STERRENROUTE
Dit collectief van chef-koks, die nog geen 40 jaar oud zijn en over geheel Portugal verspreid werken, komt enkele keren per jaar samen ter gelegenheid van het culinaire evenement “Rota das Estrelas” (Sterrenroute). Afgelopen mei was het de beurt aan João Rodrigues om gedurende 3 dagen zijn
TONIJNTARTAR,
radijs met wasabicrème.
CHOCOLADE
uit São Tomé.
CHOCOLADE-KOFFIE BOLLETJE, ijs met
karamel, tonkaboon en Fleur de sel.
44
45
DE ADRESJES VAN JOÃO RODRIGUES De winkeltjes in De wijk Campo De ourique gq “De wijk Campo de Ourique is als een stadje in de stad met overal kleine winkeltjes: bakkers, banketbakkers (Lomar, Aloma, As de Comer), slijters (Garrafeira Nacional), een slager (A Charcutaria), kruidenierszaakjes, boekwinkeltjes enz. Ook vind je er legio uitstekende restaurants, zoals Stop do Bairro, Verde Gaio, Magano, Tasca da Esquina en Cervejaria da Esquina. De Mercado de Campo de Ourique met zijn tuinen rondom (jardim da Parada, jardim da Estrela), is ook heel leuk. Deze traditionele wijk heeft alles. De mensen leven altijd buiten en komen de wijk niet uit. Ze leven en werken hier. Het is één grote familie. Ik heb er 4 jaar met heel veel plezier gewoond.”
CARABINERO SAUTÉ
(rode gamba) uit de Algarve.
en andere gebruiken – zijn het toppunt van creativiteit, zoals deze gegrilde zeekat, geserveerd met een vinaigrette van kogelamarantolie, nuoc mam en citroen. EEN NALATENSCHAP VAN KRUIDEN EN KOFFIE
Hoewel deze avonturiers van de nieuwe gastronomie op zoek zijn naar onbekende smaakgebieden, halen ze ook inspiratie uit de Portugese geschiedenis. Terug naar Lissabon, naar restaurant Feitoria, waar de fresco die achter de grote toegangsdeur op de muur geschilderd is, de gasten meeneemt op reis. “Het is een reproductie van een nanban tekening (Japanse kunstvorm uit de 16e en 17e eeuw, die de aanwezigheid van Portugese handelaren en missionarissen illustreert, die Nanban (‘barbaren uit het zuiden’) genoemd werden).’’ João Rodrigues – naamgenoot van de beroemde 16e-eeuwse ontdekkingsreiziger – vertelt: “Onze gastronomie wordt zeer beïnvloed door de Grote Ontdekkingsreizen naar ZuidAmerika, Brazilië, Mozambique, São Tomé, India en Macao. We gebruiken kabeljauw in onze keuken, omdat we die in de Noordzee vangen. In Portugal wordt ook heel veel koriander gegeten. In Azië wordt veel koriander gebruikt, omdat de ontdekkingsreizigers het kruid daar introduceerden! Hetzelfde geldt
Cervejaria ramiro gs “Dit bekende restaurant rust niet op zijn lauweren, het blijft het beste zeevruchtenrestaurant van de stad. Het is altijd vol, maar het is de moeite waard om even te wachten. Ik ga er graag heen voordat ik naar een voetbalwedstrijd ga, met mijn familie of ’s middags met vrienden om er producten uit de oceaan te eten en een lekker biertje te drinken.” > Alle adressen vindt u terug op de plattegrond achterin ons magazine. voor specerijen. We gebruiken er maar een klein aantal, maar eten daar wel veel van, zoals kaneel bijvoorbeeld. “Te midden van de nieuwe wereldschatten bevindt zich ook koffie, die een belangrijke plaats inneemt op de menukaart van João, groot liefhebber en kenner van de Nespresso Grands Crus. Hij wordt regelmatig door Nespresso uitgenodigd voor belangrijke gastronomische evenementen. “Ik gebruik koffie met name in desserts. Maar ook wel in hartige gerechten, waar de intense smaak goed tot zijn recht komt. Bijvoorbeeld in combinatie met champignons, waarbij ik het als specerij kan gebruiken. Net als peper brengt koffie het gerecht op smaak. Soms voegen we enkele koffiebonen aan de jus toe om de aroma’s te versterken. Aan het einde van de maaltijd vormt koffie een extra gang. Koffie is een product dat moet worden ‘bereid’. Het maakt deel uit van het totale verhaal dat u aan tafel wilt vertellen.” Een verhaal dat voortduurt tot het heden. n
Onder de schatten uit de nieuwe wereld bevindt zich ook koffie, die een belangrijke plaats inneemt op de menukaart van João.
JUS
gemaakt met de kop van de carabinero.
FRISSE SALADE
van komkommer en koriander.
De Nationale TROTS
46
PASTÉIS
HET GEHEIM VANBELÉM WereldWijd zijn er slechts 5 personen die het recept kennen van de pastéis de Belém, de iconische custardtaartjes van de portugese hoofdstad. dit zoete geheim Wordt al Bijna tWee eeuWen zorgvuldig BeWaard. We gaan in lissaBon op zoek naar het geheim achter dit mysterieuze taartje. Door Guillaume Jan Foto’s Mickaël A. Bandassak
HET PAST IN UW HANDPALM EN IS IN DRIE HAPPEN OP. Het is zowel dé lekkernij die je geproefd moet hebben, als één van de grootste mysteries van de Portugese hoofdstad. Al bijna 200 jaar is het recept van de pastel de Belém (meervoud: pastéis) een goed bewaard geheim. Laten we in onze poging om het raadsel op te lossen eerst eens bij de eerste de beste quiosque die ons pad kruist zo’n custardtaartje proeven. “Maar die verkopen we hier niet!”, zegt de jonge serveerster vrolijk. Ze legt ons uit dat deze taartjes alleen te krijgen zijn in… Belém. Met andere woorden: de pastéis de nata (met room) met het ‘Belém’keurmerk worden uitsluitend gebakken in het historische Pastéis de Belém sh. Dit is een banketbakkerij in de buitenwijk van Lissabon met dezelfde naam, enkele kilometers stroomafwaarts aan de Taag. “Ik kan u wel een pastel de nata serveren. Dat is bijna hetzelfde…”, zegt ze vrolijk. Het kostbare taartje is lauw, zacht en heerlijk zoet, en indien gewenst bestrooid met kaneel. Om in Belém te komen, moeten we een ouderwetse wit-
gele tram nemen die tegenover het indrukwekkende ‘Mosteiro dos Jeronimos’-klooster stopt. Op deze plek is aan het begin van de 19e eeuw het recept van de pastéis de Belém bedacht. Na de liberale revolutie van 1820, toen alle kloosters in het land één voor één hun deuren moesten sluiten, werd in 1834 het indrukwekkende gebouw ontruimd. Men zegt dat de monniken in 1837 hun recept verkocht hebben aan de eigenaren van de kleine suikerraffinaderij naast het klooster. In dit winkeltje begon de legende, die nu al 178 jaar voortduurt.
In 1837 zou het Hiëronymietenklooster het recept van zijn pastéis aan een naastgelegen winkeltje hebben verkocht.
DE SCHATBEWAKER
Miguel Clarinha, bedrijfsleider van de legendarische fabriek Pastéis de Belém.
ZOETE GERUCHTEN
Deze lenteochtend staat er een veertigtal mensen in de rij om deze bijzondere specialiteit te kunnen proeven. Binnen bevestigt bedrijfsleider Miguel Clarinha dat het recept geheim is. “Er zijn maar 5 personen die het kennen. Een gepensioneerde chef-kok, drie chefkoks die elkaar afwisselen en de eerste manager. Veel banketbakkers hebben geprobeerd om onze pastéis na te maken, maar tot op heden heb ik er nog niet een geproefd die net zo smaakt als de onze.” In Lissabon wordt beweerd dat er aardappelschillen nodig zijn om deze unieke smaak te creëren, en citroen of zelfs var- •••
47
48 FABRIEKSGEHEIM
EEN GOUDEN SCHIJF
Het mysterie zit niet alleen in de ingrediënten maar ook in de combinatie van ingrediënten.
De reden van het succes van de pastéis? De perfecte combinatie van knapperig bladerdeeg met zachte room.
IEDER ZIJN RITUEEL
In de Manteigaria banketbakkerij luidt Lia de bel wanneer er een bakplaat met pastéis uit de oven komt. kensvet. Miguel maakt meteen een eind aan de geruchten: “Wij gebruiken geen dierlijke ingrediënten, behalve melk en eieren.” Hij laat ons de keuken zien, waar dagelijks gemiddeld 20.000 pastéis worden gebakken. In één van de werkplaatsen kneden 6 vrouwen het deeg en doen het vervolgens in kleine vormpjes die op bakplaten staan. De platen gaan vervolgens in een machine, waar de vormpjes automatisch worden gevuld met enkele centiliters van de mysterieuze room. Ten slotte gaan ze 20 minuten in een oven op 400 °C. De toegang tot het oficina do segredo (de geheime werkplaats) waar het deeg en de room worden bereid, is echter ten strengste verboden. Miguel legt uit: “Het geheim betreft niet alleen de ingrediënten, maar ook de combinatie van verschillende producten. “Wanneer het bezoek is afgelopen laat hij ons een pastel proeven dat net uit de oven komt. Het deeg is goudgeel van kleur, knapperig, licht gezouten en smaakt een beetje naar vanille. Zit er vanille in het recept? De bedrijfsleider ontwijkt onze vraag door ons ferm de hand te drukken.
De toegang tot het oficina do segredo (de geheime werkplaats) waar het recept wordt bewaard, is ten strengste verboden.
BAKWEDSTRIJD
We zetten het onderzoek naar dit verrukkelijke mysterie voort bij de vele banketbakkerijen en theesalons van de stad. In de Confeitaria Nacional gd, het café A Brasileira qp, en de Pastelaria Suiça gf zijn de pastéis soms erg zoet, hebben een sinaasappelsmaak, of het deeg is meer of minder knapperig. Veel pastéis zijn heerlijk. De gemeente organiseert overigens elk jaar een wedstrijd om de lekkerste pastel de nata van het jaar te kiezen. Op het Praça Luís de Camões, aan de rand van de wijk Bairro Alto, verklapt de heerlijke zoete geur de aanwezigheid van banketbakkerij Manteigaria gg. Hier worden uitsluitend pastéis gemaakt (4.000 tot 5.000 per dag), in alle openheid: de werknemers werken achter een groot raam en de klanten kunnen onder het genot van een pastel zien wat ze doen. “Alle producten hier worden ambachtelijk bereid en we gebruiken eenvoudige ingrediënten zoals water, eieren, bloem en boter”, vertelt bedrijfsleider Aristide Rocha Vieira. “Uiteraard zijn er bepaalde kneepjes voor het bepalen van de hoeveelheden en het karamelliseren…” Misschien is het mysterie wel dat je moet weten waar je de lekkerste pastel kunt eten? Een pastel de Belém of de nata? n > Alle adressen vindt u terug op de plattegrond achterin ons magazine.
ONDER TOEZIEND OOG VAN DE BEZOEKERS
Met uitzondering van de geheime werkplaats kunnen de klanten zien hoe de pastéis de Belém gemaakt worden.
OPMERKELIJKE Verhalen
KOFFIELIEFHEBBERS Dat De voormalige Portugese kolonie Brazilië De grootste koffieProDucent ter werelD is geworDen, Dankt het lanD aan De charme van een jonge officier, Die De vrouw van een guyaanse gouverneur moest verleiDen. een love story Die niets aan het toeval overlaat. Door Julien Merali Illustration Icinori
LIEFDE OP HET EERSTE GEZICHT EN EEN HANDVOL KERSEN VERANDERDEN DE TOEKOMST VAN BRAZILIË, DAT OP DAT MOMENT, IN 1713, NOG ONDER PORTUGEES BEWIND STOND.
Een tropische romance zorgde ervoor dat het grote ZuidAmerikaanse land twee eeuwen later kon uitgroeien tot de grootste koffieproducent ter wereld. Een love story zoals er in de 18e eeuw in libertijnse romans velen werden bedacht, waarin lichtzinnige vrouwen met ruisende rokken in de schaduw van exotische bomen rondwandelden. Dit is een liefdesverhaal over de vrouw van de gouverneur van Frans Guyana en een officier van de Portugese kroon die een listig plannetje moest uitvoeren. De koffie die in de 17e eeuw vanuit Afrika via Arabië in Europa werd geïntroduceerd, kent een groot succes. Van Parijs tot Venetië en Lissabon geniet de bourgeoisie met volle teugen van de koffie en betaalt er goud geld voor. Een buitenkansje voor de landen die de verfijnde bonen produceren! Dankzij het gunstige klimaat behoort de Franse kolonie Guyana tot de gelukkige producenten. Buurman Brazilië, die deze hemelse gave binnen handbereik ziet, wil ook van de handel in koffiebonen profiteren. De belangen zijn groot en niemand wil
deze schat delen. Het is om razend van te worden, vooral omdat Brazilië met zijn Amazonewoud zeer geschikt is voor het verbouwen van koffie. De Portugese staf besluit daarom de jonge officier Francisco de Mello Palheta naar Guyana te sturen om de zaden van deze kostbare plant van de Fransen te kopen, zodat deze in Brazilië gezaaid kunnen worden. DE VERBODEN VRUCHT
In zijn ‘Braziliaanse liefdeswoordenboek’ vertelt Gilles Lapouge over de rekrutering van deze soldaat, die de opdracht krijgt om, indien nodig, de vrouw van de gouverneur te verleiden: Een officiële interne wedstrijd moest bepalen wie de mooiste soldaat van het Braziliaanse leger was. Officieel werd de jonge ambassadeur uitgezonden om over de Vrede van Utrecht te onderhandelen die in 1713 de grens tussen Brazilië en Guyana moest bepalen. De legende vertelt dat de gouverneur, de heer d’Orvilliers, tijdens de lunch weigert om de felbegeerde zaden te verkopen. Aan het einde van de maaltijd biedt Francisco de Mello Palheta zijn arm aan mevrouw d’Orvilliers aan. De echtgenote gaat voor de bijl en geeft hem de sleutel van de kassen, waarin zich de koffiezaden bevinden, en fluistert hem toe: “De Franse staat heeft het mijn man verboden, maar mij niet.” Vanwege zijn geslaagde missie wordt de officier gepromoveerd tot kolonel. Vandaag de dag wordt deze mythe door de Brazilianen nog steeds gekoesterd, getuige de woorden van Gilles Lapouge: “Ik was uitgenodigd […] in een overigens heerlijk restaurant in São Paulo, Café Colón genaamd, waar de koffie geserveerd werd in kopjes waarin de naam ‘d’Orvilliers’ gegraveerd stond.” n
Een liefdesverhaal tussen de vrouw van de gouverneur van Guyana en een Portugese officier.
HET OFFICIËLE VERHAAL
Francisco de Mello Palheta wordt naar Frans Guyana gestuurd om over de Vrede van Utrecht te onderhandelen. Het officieuze verhaal…
51
PARTY Time
52
TOT DIEP IN
DE NACHT
MONTE BELVEDERE gh
DE ZON ZAKT ACHTER DE PONTE 25 DE ABRIL BRUG EN DE ‘SAUDADE’ MAAKT PLAATS VOOR HET NACHTLEVEN. DE NACHTBRAKERS GAAN DOOR TOT IN DE KLEINE UURTJES EN LEGGEN EEN LANGE ROUTE AF: DE AVOND BEGINT OP ÉÉN VAN DE OVERVOLLE DAKTERRASSEN, VERVOLGENS WORDT ER GEGETEN, AANSLUITEND IS HET TIJD VOOR DE KROEG EN DE AVOND EINDIGT IN EEN CLUB MET ELEKTRONISCHE DANCEMUZIEK. Door Guillaume Jan Foto’s Mickaël A. Bandassak
Crédit photo
18.00-20.00 UUR: DE HOOGTE IN
Het is heerlijk om de dag te eindigen (en de avond te beginnen) op de top van een heuvel, vanwaar u de gehele stad en de brede riviermond van de Taag kunt overzien. Het schouwspel vanaf de Miradouro da Graça gj (officiële naam: Miradouro Sophia de Mello), die zich bevindt op de heuvel boven de wijk Alfama, met een fantastisch uitzicht op het Castelo en de Ponte 25 de Abril brug, is adembenemend. De zelfs bij de lokale bevolking onbekende en verscholen Miradouro do Monte Agudo gk, is een goed romantisch alternatief. U kunt er wat drinken onder de pijnbomen met het gezang van de vogels en het geruis van de stad op de achtergrond. U kunt ook kiezen voor één van de vele trendy dakterrassen, zoals die van het Bairro Alto hotel 2, het guest-house Monte Belvedere gh of het Park gl met zijn lounge stoelen en kosmopoliete gasten.
53
54
55
THE INSÓLITO hs
23.00 – 2.00 UUR: DE TEMPERATUUR STIJGT PARK gl
Een trendy bar bovenop het dak van een parkeergarage.
Ook kenmerkend aan Lissabon is de verscheidenheid aan bars en cafés. Met hun opvallende designs en decoratieve objecten zijn het ware bezienswaardigheden. Beslist een bezoekje waard zijn: Bar Procópio ea, Foxtrot hg of Pavilhão Chinês hh (Chinees paviljoen). Stap ook eens binnen bij de nieuwste cafés in de wijken Bairro Alto en Cais do Sodré (zoals bijvoorbeeld Vestigius hj) om optimaal van de nachtelijke Portugese sfeer te proeven
20.00 – 23.00 UUR: GENIETEN VAN PLAATSELIJKE SPECIALITEITEN
In Lissabon staat de eetcultuur centraal. In elke wijk vindt u geheime adresjes, waar de sfeer, de hartelijke ontvangst van de baas of de gerechten onweerstaanbaar zijn. ’s Zomers geniet men van gegrilde sardientjes (want dan zijn ze lekker vet) aan buiten-gedekte tafels, zoals bij Pateo 13 hp in Alfama, of van de vleeswarenspecialiteiten in de kleine taverne Alfaia qf middenin Bairro Alto. Overal in de stad bieden nieuwe restaurants een creatieve keuken in een verrassend decor. Op de menukaart van Duplex hq in de wijk Cais do Sodré, staan heerlijke, innovatieve gerechten. The Insólito hs daarentegen serveert allerlei barokke recepten op zijn terras dat over het Praça du Rossio uitkijkt. Het als een jachthuis ingerichte, piepkleine Dona Quitéria hd heeft de traditionele keuken opnieuw uitgevonden. Sommige adressen zijn lastiger te ontdekken. Primeiro Andar hf adverteert bijvoorbeeld niet. Haar locatie (een charmant restaurant in een oud appartement met hoge plafonds dat overvloedige maaltijden serveert) wordt van mond tot mond doorgegeven. Later op de avond vinden er concerten plaats of treden er DJ’s op. FOXTROT hg
In de Foxtrot, gekenmerkd door zijn art deco interieur en jazzmuziek, herleven de roerige jaren 1920.
DUPLEX ha
56
57 PENSÃO AMOR hk
Deze club, gevestigd is in een voormalig bordeel, cultiveert een verleidelijke sfeer.
CLUBE FERROVIÁRIO jp
2.00 – 4.00 UUR: STAPPEN LANGS DE TAAG
Het is 2 uur ‘s nachts en de avond lijkt aan al haar verwachtingen te voldoen. Het interieur van club Pensão Amor hk, gevestigd op de eerste verdieping van een voormalig bordeel, cultiveert nog steeds een verleidelijke sfeer door middel van haar kamers ingericht met pluche fauteuills en canapés. Op het programma staan soms optredens van paaldanseressen of waarzegsters… Maar op het antieke parket barst het feest pas goed los en wordt er gedanst op de oorverdovende klanken van de DJ. In dezelfde wijk Cais do Sodré, vindt men meer muziekaanbod. De Musicbox hl biedt een alternatief muziekprogramma voor een breder publiek. Bezoek ook het sfeervolle Clube Ferroviário jp, gelegen boven het voormalige Santa Apolónia station. Kom even bij in één van de vintage fauteuils op het terras, afkomstig uit de oude wagons. En daal dan weer af naar de dansvloer met zijn rood betegelde muren.
LUX-FRÁGIL ja
4.00 – 6.00 UUR: TOT HET OCHTENDGLOREN
Lissabon telt vele discotheken, maar de Lux-Frágil jq is momenteel het meest populair. Alle feestbeesten komen in de loop van de avond naar deze club. De club telt drie verdiepingen met ieder zijn eigen sfeer, waaronder een dakterras met uitzicht op de Taag en een met neonlicht verlichte kelder. Sluit de nacht hier in stijl af, feestend tot het ochtendgloren.
Alle in deze City Guide genoemde adressen vindt u terug op de plattegrond achterin ons magazine.
Cult OBJECT
BLIKJES MET
59
HEERLIJKHEDEN In deze tradItIonele blIkjes zItten de Portugese schatten uIt de oceaan: sardIentjes, tonIjn, kabeljauw, InktvIs… gelabeld met het conserveIre de lIsboa kwalIteItskeurmerk, maken ze deel uIt van de culInaIre symbolen van de hoofdstad. Door Boris Coridian Foto Florent Tanet
ZE LIGGEN LIJNRECHT NAAST ELKAAR OP DOOR OUDERDOM VERSLETEN HOUTEN PLANKEN: DE HONDERDEN CONSERVENBLIKJES, GESORTEERD OP RECEPT, DIE SAMEN EEN GEKLEURD MOZAÏEK VORMEN IN HET WINKELTJE. Hoewel de tijd in de Conserveira de Lisboa js lijkt te hebben stilgestaan, is het dé plek waar
toeristen, die op zoek zijn naar een lekker en goedkoop souvenirtje uit Lissabon, stoppen. Er is een ruime keuze aan blikjes: sardientjes en tonijn in verschillende smaken, kabeljauw met knoflook, gerookte mosselen, calamaris, inktvis enz. Zeventig recepten zijn direct verkrijgbaar en er staan er meer dan 130 in de catalogus. Elk recyclebaar aluminium blikje wordt handmatig verpakt in een elegant papiertje met daarop één van de drie tekeningen die horen bij de merken van dit familiebedrijf: Tricana – het karakteristieke gezicht van de Portugese arbeidsters van vroeger – speciaal voor de grootste vissen en de tonijnfilet. Minor – die denkt dat hij Felix de Kat is – voor de kleinere vissen. En ten slotte de Prata do Mar-boot, voor de minst edele stukken vis, zoals de tonijnsnippers. Tiago Ferreira, de jonge eigenaar en bedrijfsleider van het bedrijf, vertelt over het begin van deze legendarische conservenfabriek: “Mijn grootvader Fernando da Silva Ferreira stichtte het bedrijf in de jaren 1930 en vroeg in 1942 patent aan voor de drie merken. Tijdens WO II nam de verkoop enorm toe. Conservenblikjes waren goedkoop, gemakkelijk op te slaan en toendertijd was er weinig te eten. Tot de jaren 1980, toen de diepvriesproducten op de markt kwamen, kende de verkoop een stijgende lijn. In de jaren 1960 telde Portugal 200 visconservenfabrieken. Vandaag de dag zijn er nog maar een kleine twintig”, aldus de 37-jarige eigenaar, die ook ingenieur in de elektronica is en professor aan de Universidade Nova de Lisboa (Nieuwe Universiteit van Lissabon). Dit
conservenbedrijf heeft al die jaren overleefd, omdat zijn oprichter een uitstekend zakeninstinct had. “Iedereen denkt dat we de producten in een papiertje verpakken omdat dat mooi staat, maar het heeft een practische reden! Hierdoor kunnen we, als de kwaliteit ons niet bevalt, de blikjes terugsturen naar de leverancier zonder er ons keurmerk op te zetten.” Mede dankzij de verpakking kon de Conserveira de Lisboa weer opkrabbelen. “Ons vintage design heeft hier veel aan bijgedragen, maar we hebben ook geprofiteerd van een grote publieke campagne voor de opwaardering van nationale producten. En een tiental jaren geleden is ons bedrijf gaan samenwerken met Fausto Airoldi, een in Portugal zeer populaire chef-kok, die onze productielijn gebruikte om gastronomische gerechten te creëren. Het publiek kijkt nu anders tegen conserven aan.” Om het succes van de Conserveira te begrijpen moet je een blikje aan het lipje opentrekken en de zeer hoge kwaliteit van de visgerechten proeven. “De vis wordt eerst schoon gemaakt, gestoomd en dan handmatig gesneden en bereid. Olie en specerijen worden toegevoegd voordat de blikjes worden gesloten. Ten slotte worden de blikjes gesteriliseerd, dat het kookproces voltooit. Al onze vis is afkomstig uit de Portugese viswateren (met uitzondering van de zalm en de forel). De sardientjes worden ten zuiden van de Algarve gevangen en de tonijn wordt duurzaam gevangen rond de Azoren. De makreel en de horsmakreel worden overal voor de kust van Portugal gevangen, net als de mosselen, calamaris, paling enz.” Heerlijkheden waar je heel lang plezier van hebt: deze kleine Portugese schatten kunnen vele jaren worden bewaard. n
Elk recyclebaar aluminium blikje wordt handmatig verpakt in een elegant vintage papiertje.
> De adressen vindt u terug op de plattegrond achterin het magazine.
SPORT Ontdekking
60
SURFCULTUUR
NEWWAVE
Op 30 km ten nOOrden van LissabOn Leidt de weg van ericeira via peniche naar het surfstrand van het dOrpje nazaré. daar Ontwaakt eLke winter een watermOnster van 30 meter hOOg dat de kLeine badpLaats verandert in een verzameLpLaats vOOr beOefenaars van extreme surfing. een OntmOeting met Liefhebbers van de Oceaan, die deze regiO dOen OpLeven. Door Guillaume Jan Foto’s Jean-Christophe Husson
61
62
JOHANNES PREPAREERT ZIJN PLANK.
De Duitse surfliefhebber komt drie maanden profiteren van de golven, terwijl hij dankzij telewerken gewoon zijn werk kan blijven doen.
EEN GIGANTISCHE ‘UNDERWATER CANYON’ LIGT TEN GRONDSLAG AAN DEZE REUSACHTIGE GOLF
sersdorpje op 1 ½ uur rijden, ten noorden van Lissabon, gaat de oceaan in de winter zo tekeer dat er enkele dagen per jaar golven met recordhoogtes gemeten worden. “Onze golf is het 8e wereldwonder, hij is even spectaculair als de Mount Everest,” aldus de energieke Dino Casimiro, verantwoordelijk voor de sportieve activiteiten in de gemeente van Nazaré. En het is de enige reuzengolf die je van zo dichtbij vanaf de kust kunt bekijken.” Op deze dag in mei staat er weliswaar een flinke wind, maar de golven van de Atlantische Oceaan zijn niet overdreven hoog. Enkele bejaarden wandelen over de boulevard, en toeristen lopen langs de souvenirwinkeltjes of zitten in het zonnetje op het terras van één van de restaurants. Het is moeilijk voor te stellen dat de elementen zo tekeer kunnen gaan in deze rustige, vriendelijke badplaats. “Dat komt omdat u nog niets gezien heeft,” aldus Dino, die ons naar de vuurtoren van Nazaré rijdt, gelegen bovenop de rots die uitkijkt over de baai. Aan de andere kant van de rots kijk je uit over het vervaarlijke Praia do
IN PENICHE, OP HET STRAND VAN BALEAL vind je verschillende
bars en restaurants die voornamelijk door surfers worden bezocht.
“Het is de enige reuzengolf die je van zo dichtbij vanaf de kust kunt bekijken.”
- Dino Casimiro
Norte – Noordelijke strand – waar de zee veel ruwer is. “Als kind ging ik hier stiekem surfen zonder dat mijn ouders het wisten,” aldus het bijna 40-jarige gemeenteraadslid. Ik mocht van hen hier niet komen. Mijn vader was visser en kende de gevaren maar al te goed.” Dino herinnert zich nog hoe hij vaak het deksel van een viskist stal en er zijn eerste bodyboards van maakte. Toendertijd kwamen hier slechts een handjevol surfers en niemand in het buitenland was nog geïnteresseerd in de ‘big wave’.
BEOEFENAARS VAN EXTREME SURFING
In 2011 werd alles anders toen de Hawaïaanse Garret McNamara, gespecialiseerd in extreme surfing en hoge golven, naar Portugal kwam. “De vissector zat in een crisis, de jongeren trokken weg naar Lissabon en de bevolking werd ouder… In het begin van de jaren 2000 wilde ik onze recordhoge golven gebruiken om Nazaré ook in de winter aantrekkelijk te maken en de regio te doen opleven”, aldus Dino. Hij organiseert lokale en later nationale wedstrijden, en deelt het steeds po- •••
Zuma / Panoramic
HET IS EEN MUUR VAN WATER, EEN VLOEIBARE BERG DIE 30 METER HOOG KAN WORDEN. DEZE GOLF, DE HOOGSTE GOLF TER WERELD OOIT OVERWONNEN, HEEFT HET GEZICHT VAN PORTUGAL, EN DAN MET NAME DAT VAN ZIJN ATLANTISCHE KUST, VERANDERD. Ter hoogte van Nazaré, een vredig vis-
De spectaculair hoge golven van Nazaré danken hun omvang aan de onderzeese topografie. De stad is gebouwd aan het eind van een ‘underwater canyon’, die 5.000 m diep en 210 km lang is. Deze kloof – de ‘canyon van Nazaré’ leidt de golfslag naar de kust en bepaalt de kracht en de richting van de golven door ze tegen elkaar te laten botsen, waardoor ze bij zwaar weer aanzienlijk in kracht toenemen. Het meeste recente record staat op naam van de Franse surfer Benjamin Sanchis, die in december 2014 de grootste golf ooit bedwong. De hoogte van deze muur van water werd geschat op… 33 meter. DE SURFS FATUM FABRIEK
produceert meer dan 15 surfplanken per week. De fabriek werd in 2005 in Peniche geopend.
PASSIE VOOR GOLVEN. Marcel en Mirko komen net uit Duitsland. “Met de directe vlucht Frankfurt-Lissabon is deze surfspot het snelst te bereiken.”
65
EEN VISSERSDORPJE dat is veranderd
in een surfparadijs. In Baleal, vlakbij Peniche, draait de economie vandaag vooral op het toerisme.
CARLA TOMÉ, in het gezelschap van twee bewoners van haar surferspension. De oud-kampioene ontvangt jaarlijks enkele tientallen surfliefhebbers afkomstig uit de hele wereld.
IN NAZARÉ wonen ’s winters 10.000 en ’s zomers
100.000 mensen, de oude generatie vissers en de nieuwe generatie surfers wonen gebroederlijk naast elkaar.
TUSSEN NOVEMBER EN FEBRUARI
gaat de zee flink tekeer op het strand van Nazaré.
pulairder wordende Portugese schouwspel, dat bij zwaar weer te zien is, op sociale media. “Toen begreep ik dat ik een beroemde surfer nodig had om ons strand te promoten”, legt hij uit. Na wat zoeken komt het gemeenteraadslid terecht op de website van Garrett McNamara. Hij zoekt contact met Garrett en in november 2011 breekt McNamara in Nazaré het eerste wereldrecord door een golf van 24 meter hoog te bedwingen. “Toen kreeg Nazaré in één keer wereldwijde bekendheid!”, aldus een enthousiaste Dino. “Andere beoefenaars van extreme surfing kwamen naar Nazaré en we waren niet langer een onbekend dorpje.” Sindsdien komen hier elke winter verschillende surfteams naar toe om de huizenhoge golven, die tijdens storm ontstaan, te trotseren en worden er grote internationale evenementen georganiseerd. Toch heeft de surfmanie het dagelijkse leven van de bewoners van dit grote dorp niet verstoord. “Het big wave surfen wordt maar door een heel select gezelschap beoefend,” aldus Camilo, werknemer in een souvenirshop. “Het is een dure sport. Je moet door een jetski worden voortgetrokken en door een team worden begeleid.” Dino legt uit: “Voor u en mij is de reuzengolf te gevaarlijk, alleen zeer geoefende surfers kunnen hier surfen. Maar de spectaculaire golfslag trekt wel allerlei belangstellenden. Het is onze taak om die mensen in
Nazaré te houden.” Aan de andere kant van de baai is João Vidinha bijna klaar met het schuren van zijn zelfgemaakte surfplank. De 33-jarige jongeman beschouwt zichzelf als een surfer ‘van de tweede generatie’. Ook hij is zoon van een visser. Surfen is zijn lust en zijn leven. Hij is ‘shaper’ en geeft surflessen op de stranden, die iets meer in de luwte liggen dan het Praia do Norte. Hij schat dat het dorp ongeveer 40 ‘echte surfers’ telt. “Dat is niet heel veel,” vindt ook hij. “Nazaré heeft het surfen in Portugal op de kaart gezet, maar de meeste surfers gaan ergens anders surfen.” Waar dan? João wijst naar een kaap, die zo’n 30 km verder zuidwaarts ligt. “Daar bij Peniche, en iets zuidelijker bij Ericeira. Ga maar kijken, dan zie je het verschil.”
“Hier komt de wind uit alle richtingen en hebben we allerlei soorten golven, het hele jaar door.”
- Carla Tomé
EEN WEDERGEBOORTE DANKZIJ HET SURFEN
“Welkom in surfstad Peniche.” staat er op een bord wanneer je de stad binnenkomt. De muren van de oude sardineconservenfabrieken zijn bedekt met surfreclame. Langs de hele kust van het schiereiland liggen stranden, zowel aan de noord-, west- als aan de zuidkant. “In Portugal is Peniche de beste plek om te surfen”, aldus de Portugese oud-kampioene Carla Tomé, die er in 2009 een surf camp (een pension voor surfers) opende. •••
67
66 WAAR GAAN WE NA HET SURFEN ETEN EN DRINKEN IN NAZARÉ Restaurant A Celeste
Porto
Dit kleine restaurant met prachtig uitzicht over de oceaan en de baai, heeft een gezellige sfeer en eenvoudige keuken. Avenida República, 54. Tel: +351 262 551 695 A Tasquinha
Warme ontvangst, traditionele (en copieuze) gerechten, heerlijke keuken, perfecte service. Het restaurant is altijd vol, reserveren wordt aangeraden. Rua Adriao Batalha, 54. Tel: +351 262 551 945 Lissabon
IN PENICHE Mirandum Marisqueira
Overvloedige schalen met zeevruchten, ruime keuze uit gegrilde vis… Dit onopvallende restaurant, dat buiten het havengebied ligt, blijkt een uitstekend adresje. Rua Heroes Ultramar, 23. Tel: +351 262 782 958 Tasca do Joel
Eenvoudige, maar prima keuken, karakteristieke sfeer. Deze sympathieke taverne is hét restaurant van Peniche. Rua do Lapadusso, 73. Tel: +351 262 782 945 IN ERICEIRA Tasca Da Boa Viagem
“Hier komt de wind uit alle richtingen en hebben we allerlei soorten golven, het hele jaar door.” Sinds in de jaren 1990 surfers uit heel Europa hierheen kwamen, is de economie opgebloeid. ’s Zomers vervijfvoudigt de bevolking zich tot 170.000 mensen. Er zijn allerlei restaurants en cafés geopend, en tientallen surf camps, die amateurs en professionals gelegenheid bieden om aan de kust te verblijven tegen een betaalbare prijs. Carla doet er nog een schepje bovenop: “Ik denk dat het surfen de redding van de stad is geweest. De visserij heeft weinig toekomst, omdat er geen vis meer is. En Peniche trekt geen massatoerisme, omdat het er hard waait, het water koud is en het klimaat fris!” Op het strand van Baleal, gelegen op een steenworp van haar pension, stort een menigte surfers in donkere pakken zich in de golven. Op het strand bevinden zich allemaal jonge mensen. In het overvolle houten barretje vertelt de 34-jarige Marcel uit Duitsland dat hij de vorige dag uit Frankfurt is gekomen. “In Duitsland kun je nergens surfen! Deze plek is voor ons het snelst te bereiken.”
Dit restaurant, dat bekend staat om zijn gezellige sfeer, heeft een uitgebreid aanbod aan verse vis en uitstekende wijnen. Enkele tafeltjes hebben uitzicht over de oceaan. Rua Cap. João Lopes, 4. Tel: +351 927 094 552 Tubo Ericeira Bar
De ontmoetingsplek voor surfers en alle uitgaansjongeren van Ericeira. Goede sfeer, goede muziek en spannende cocktails. Travessa da Esperanca, 3. Tel: +351 261 863 168
“Het surfen is hard op weg om de tweede sport van Portugal te worden, na het voetbal.”
WERELDSURFRESERVAAT
In Ericeira, op 50 km ten zuiden van Peniche, neemt de Braziliaans-Franse kampioen Éric Rebiere ons mee naar zee. Hij woonde hier van 1997 tot 2012 voordat hij de grote
golven in het noorden van Portugal ging trotseren. Hij vertelt: “Ik hou van ‘big waves’ die de adrenaline door mijn aderen doen stromen. Ik kom ieder jaar naar Nazaré. Afgelopen winter heb ik er een golf van 20 meter bedwongen. Maar op de rotsgolven van Ericeira kun je ook heerlijk surfen.” Op het zuidelijke strand trotseren een paar waaghalzen met hun surfplank de onrustige, wilde zee. “Het surfen in Portugal is hier begonnen.” vertelt hij. “De eerste wereldkampioenschappen werden vanaf 1985 hier georganiseerd, daarna kwamen de surf camps. Ericeira is nu een populaire badplaats, omdat het vlakbij Lissabon ligt, maar ook vanwege het surfen.” In 2011 kende de internationale organisatie Save the Waves aan de stad en zijn kust de titel ‘Wereldsurfreservaat’ toe. Het is de eerste Europese stad met deze titel. “Deze hele kust is een paradijs voor surfers.”, aldus de kampioen. “De mensen zijn aardig, het leven is niet duur en de golven zijn fantastisch. Ik denk dat het surfen hard op weg is om de tweede sport in Portugal te worden, na het voetbal.” n
- Éric Rebiere
DE SURFPLANK VAN EEN KAMPIOEN
De Braziliaans-Franse surfer Éric Rebiere komt iedere winter de reuzengolf van Nazaré trotseren met zijn met lood verzwaarde plank.
CAFÉ Gourmand
68
Glass espressokopjes (Nespresso), tegeltjes (Emery & Cie).
LANG LEVE DE
ZOETEKAUW
Ze Zeggen vaak dat inwoners van Lissabon gek Zijn op koffie en Zoetigheid. en inderdaad, bied maar eens weerstand aan die heerLijke kLassieke taartjes, vooraL wanneer de kruidige, fruitige en romige Lekkernijen worden geserveerd met een nespresso grand Cru! Door Marie Leteuré Foto’s Jérôme Bilic Vormgeving Juliette de Cadoudal
GEKARAMELISEERDE DOURO AMANDELEN & INDRIYA FROM INDIA VOOR 6 PERSONEN BEREIDINGSTIJD: 5 min. KOOKTIJD: 5 min. INGREDIËNTEN: 6 Indriya from India
Pure Collection espressokopje (Nespresso), lepeltje (Cutipol), tegeltjes (Emery & Cie).
capsules (6 x 25 ml). 250 gr hele amandelen - 200 gr suiker - 75 gr water Laat de suiker en het water ongeveer 5 min. koken totdat er een amberkleurige karamel ontstaat. n Laat de karamel 2 tot 3 minuten rusten, leg vervolgens de
amandelen in de karamel en roer totdat ze goed met de karamel bedekt zijn. n Haal de amandelen met een vork uit de pan en leg ze op keukenpapier. n Serveer er een ristretto van Indriya from India (25 ml) bij. DE PERFECTE COMBINATIE: De kruidige
noten van de Grand Cru Indriya from India smaken fantastisch bij de zoete noten van de gekarameliseerde amandelen.
PASTÉIS DE NATA & ROMA VOOR 6 PERSONEN BEREIDINGSTIJD: 25 min. KOOKTIJD: 20 min. INGREDIËNTEN: 6 Roma capsules
(6 x 40 ml). 2 plakken bladerdeeg - 50 cl melk 20 gr bloem - 2 eieren - 4 eigelen 250 gr suiker - schil van 1 citroen 1 kaneelstokje.
Leg de plakken bladerdeeg op elkaar en steek er met een omgekeerd glas 12 rondjes
uit. n Bekleed de muffinvormpjes met deze deegrondjes, prik met een vork gaatjes in het deeg en zet ze in de koelkast. n Verwarm de oven voor op 240 °C (stand 8). n Roer de bloem door de melk, breng het mengsel al kloppend met een garde aan de kook en haal het dan meteen van het vuur. n Klop de eieren samen met het eigeel met een garde los. n Kook de suiker ca. 5 min. in 12 cl water met de citroenschil en het kaneelstokje tot er grote bellen ontstaan. n Verwijder de citroenschil en het
kaneelstokje en voeg eerst het bloempapje en vervolgens de geklopte eieren toe. n Vul de vormpjes tot ¾ met het mengsel en zet ze 20 min. in de oven. n Serveer er een espresso van Roma (40 ml) bij. DE PERFECTE COMBINATIE: Een mooie balans tussen de zoete custard en de intense Roma, waardoor de zoete, gekarameliseerde, bijna kruidige (kaneel) noten van de pastel en de boterige noten van het bladerdeeg goed uitkomen.
69
70 Pure Collection cappuccinokopje (Nespresso), marmeren plankje (Fleux).
Glass espressoglazen (Nespresso), tegeltjes (Emery & Cie).
KOEKJES MET BRAMENJAM & ROSABAYA DE COLOMBIA VOOR 6 PERSONEN BEREIDINGSTIJD: 15 min. KOOKTIJD: 30 min. INGREDIËNTEN: 6 Rosabaya de Colombia
capsules (6 x 40 ml) - 6 x 40 ml warme melk. 250 gr bramen - 100 gr suiker - sap van 1 citroen - 8 cl water - 1 klontje boter. Voor het deeg: 220 gr bloem - 125 gr boter - 40 gr amandelpoeder - 80 gr poedersuiker - zout - 1 ei.
jes met kristalsuiker en zet ze 30 min. in de oven. n Laat de cakejes afkoelen en haal ze uit de vormpjes. n Serveer er een Bukeela ka Ethiopia (110 ml) bij.
Kook de bramen met de suiker, het citroensap en het water 15 à 20 min. tot het de juiste stevigheid heeft bereikt. n Zeef de jam eventueel om de pitjes te verwijderen. n Voeg het klontje boter toe en laat de jam afkoelen. n Doe de bloem, boter, amandelpoeder, poedersuiker en een snufje zout in de kom van een keukenmachine en mix het geheel tot een zanddeeg, voeg vervolgens het ei toe en mix het deeg met onderbrekingen totdat er een bal ontstaat. n Verwarm de oven voor op 180 °C (stand 6). n Bedek de kookplaat met een vel bakpapier. n Snijd met een gekartelde steker rondjes uit het deeg. n Van de helft daarvan, snijd met een kleinere steker (zonder kartels) een rondje uit het midden. n Bak de koekjes in ca. 10 min. gaar. Even laten afkoelen, de koekjes zonder gat met jam bestrijken en de koekjes met gat er bovenop leggen. n Serveer er een Meia de Leite van Rosabaya de Colombia bij. Bereid een espresso van de Grand Cru (40 ml) en giet er 40 ml warme melk bij.
DE PERFECTE COMBINATIE: De cakejes smaken extra lekker met een lungo. De bloemachtige en licht frisse noten van Bukeela ka Ethiopia vormen een subtiele balans met de citroenaroma van het cakeje.
DE PERFECTE COMBINATIE: Combineer deze bramenjamkoekjes met de frisse en fruitige noten van een Grand Cru Rosabaya de Colombia, bereid met melk voor een vollere smaak, volgens het Meia de Leite- recept.
BOLO DE ARROZ & BUKEELA KA ETHIOPIA VOOR 6 PERSONEN BEREIDINGSTIJD: 20 min. KOOKTIJD: 30 min. INGREDIËNTEN: 6 Bukeela ka Ethiopia
capsules (6 x 110 ml). 200 gr suiker - 150 gr zachte boter 4 eieren - rasp van 1 citroen en 1 limoen - 8 cl melk - 8 cl slagroom 150 gr tarwebloem - 150 gr rijstmeel 1 zakje bakpoeder - kristalsuiker.
Verwarm de oven voor op 180 °C (stand 6). n Klop de suiker met de boter tot een witte massa. n Splits de eieren en voeg het eigeel, citroenrasp, melk en slagroom aan het mengsel toe. n Roer goed en voeg al roerend de tarwebloem, rijstbloem en bakpoeder toe. Klop de eiwitten stijf en schep ze voorzichtig door het mengsel. n Vul de, met bakpapier bedekte, silicone vormpjes tot ¾ met het mengsel. n Bestrooi de cake-
73 Glass receptenglazen en kopjes(Nespresso), servies (Fleux), tegeltjes (Émery & Cie).
PÃO DE LÓ & CARAMELITO VOOR 6 PERSONEN BEREIDINGSTIJD: 20 min. KOOKTIJD: 30 min. INGREDIËNTEN: 6 Caramelito capsules
(6 x 40 ml). 6 x 60 ml opgeklopte melk 7 eieren - 200 gr suiker - 150 gr bloem - zout - boter om de vorm in te vetten.
Warm de oven voor op 180 °C (stand 6).
Splits de eieren en bewaar het eigeel en het eiwit apart. n Klop de eigelen met de suiker en een snufje zout. n Klop de eiwitten stijf, en roer het eigeelmengsel en de bloem voorzichtig met een spatel door het eiwit. n Beboter de vorm en bestuif deze met bloem. n Giet het mengsel in de vorm en zet deze 30 min. in de oven. n Steek een mes in de koek. n
Als het lemmet droog blijft, dan is de koek gaar. n Serveer er een cappuccino van Caramelito bij. DE PERFECTE COMBINATIE: Een heerlijke
traktatie. De subtiele en zoete noten van de, als cappuccino bereide Grand Cru Caramelito zijn in balans met de romige smaak van de cake.
Overmatig gebruik van alcohol schaadt de gezondheid. Geniet met mate.
Glass lungokopjes (Nespresso), schoteltjes (Conran Shop), lepeltjes (Cutipol), tegeltjes (Emery & Cie).
BOLO DE NOZES & LINIZIO LUNGO VOOR 6 PERSONEN BEREIDINGSTIJD: 20 min. KOOKTIJD: 30 min. INGREDIËNTEN: 6 Linizio Lungo capsules
(6 x 110 ml) - 6 x 200 gr ijsklontjes 6 x 2 el rum - 6 x 1 el bruine rietsuikersiroop. 8 eieren - 200 gr suiker - 50 gr honing 100 g amandelpoeder - 200 gr walnootpoeder - 2 el bloem - rasp van 1 citroen - 2 tl kaneel - 50 gr walnoten poedersuiker.
Verwarm de oven voor op 180 °C (stand 6). n Splits de eieren en klop de eigelen met de suiker tot een dikkere, lichte massa. n Voeg de honing, amandelpoeder, walnootpoeder, kaneel, citroenrasp en bloem toe. n Klop de eiwitten stijf en voeg eerst, voorzichtig roerend met een spatel, een grote lepel eiwit aan het mengsel toe en daarna de rest. n Giet het mengsel in een vierkante, met bakpapier bekleede bakvorm en decoreer de taart met de walnoten. Bestrooi de taart met poedersuiker en bak 30 min. in de oven.
Serveer er een Mazagran van Linizio Lungo (110 ml) bij. Meng in een receptenglas
200 gr ijsklontjes, 2 el rum (15 gr), 1 el bruine rietsuikersiroop (20 gr). Giet de Linizio Lungo er bovenop. DE PERFECTE COMBINATIE: Een verfrissend drankje, waarbij de moutnoten van de Linizio Lungo harmoniëren met de rum en de gekarameliseerde zoete noten van de rietsuiker. Hierdoor komen de smaken van walnoot en kaneel in de koek nog beter tot hun recht.
NESPRESSO Design
74
75
PURE COLLECTIE
ICOON VAN HET SWISS DESIGN LATEN WE HET GEHEIM VAN HET SWISS DESIGN PROBEREN TE ONTRAFELEN. DE STIJL DIE SCHUILT IN ENKELE SCHITTERENDE VOORWERPEN UIT DE NESPRESSO COLLECTIES EN DIE SCHOONHEID COMBINEERT MET FUNCTIONALITEIT.TE BEGINNEN MET DE ALLERNIEUWSTE ACCESSOIRES VAN PORSELEIN ONTWORPEN DOOR DE DESIGNSTUDIO BIG-GAME. Door Nadia Hamam Foto’s Cecil Mathieu
DOOR DE MINIMALISTISCHE VORMGEVING, DE KWALITEIT VAN DE AFWERKING, DE ZUIVERE PROPORTIES EN HET EENVOUDIGE KARAKTER, IS DE PURE COLLECTIE DE PERFECTE BELICHAMING VAN“SWISS DESIGN”, een stijl die momenteel sterk
in opkomst is. Een eenvoud verankerd in de kleinste details: zoals het Nespresso logo dat subtiel is verwerkt in de verfijnde stijl van een keurstempel, of het verhoogde element op het schoteltje waar het kopje als bij een bouwspel perfect in past. Design mag weliswaar het voorwerp en het gebruik ervan transformeren, ook discipline maakt al sinds de oprichting van Nespresso deel uit van het DNA van het merk. Deze nieuwe eigentijdse collectie voor dagelijks gebruik is het werk van de BIG-GAME studio die in 2004 in Lausanne werd opgericht door Augustin Scott de Martinville (Frankrijk), Elric Petit (België) en Grégoire Jeanmono d (Zwitserland).
Bij ieder formaat kopje heeft het porselein een specifieke dikte voor een perfecte regulering van de warmte.
DANKZIJ DE KNOWHOW VAN DE HAUTE HORLOGERIE STAAT SWISS MADE VOOR UITZONDERLIJK VAKMANSSCHAP EN DUURZAAMHEID.
Deze jonge designers, duidelijk van deze tijd, bewonderen de Franse ontwerpster Charlotte Perriand, de Zwitserse architect Le Corbusier, de Italiaanse designers de gebroeders Castiglioni, en houden van de eenvoud van “de duidelijke lijn” die Hergé zo aan het hart ligt. Zij plaatsen zichzelf in een stroming van Swiss design: “In onze ogen is de gestroomlijnde Zwitserse stijl, gebaseerd op het understatement, essentieel, net als het modernisme van Max Bill, de typograaf en ideoloog van het Zwitserse design van de 20e eeuw”, verklaart Augustin Scott de Martinville.Volgens Alexis Georgacopoulos, directeur van de beroemde École cantonale d’art de Lausanne (ECAL), die meewerkte aan het ontwerp van de voet van het Riedel glas voor Nespresso, steunt deze formele stroming, volop in opkomst, vooral op het “Swiss made” label. De grote lijnen hiervan vat hij als volgt samen: “Dankzij de knowhow van de haute horlogerie biedt de Zwitserse traditie een garantie van uitzonderlijk vakmansschap en duurzaamheid. Eind jaren 1950 boekte het “Swiss design” voor- •••
76
77
SWISS DESIGN BIJ NESPRESSO
Augustin Scott de Martinville, Elric Petit en Grégoire Jeanmonod zijn de oprichters van designstudio BIG-GAME. Meubilair, interieurdesign, scenografie… Deze allrounders werken samen met vooruitstrevende fabrikanten en merken van lifestyle producten. Hun Bold stoel is opgenomen in de permanente collectie van het MoMa in New York.
Glass collectie (2004 en 2012): De puurheid van gehard glas, een zuiver design en beproefde duurzaamheid, ontworpen door Antoine Cahen, die al meer dan twintig jaar met Nespresso samenwerkt.
Het geniale detail Het verhoogde element op het schoteltje zorgt voor optimale stabiliteit van het kopje.
De Pure collectie is uitgevoerd in vier modellen: Espresso (80 ml), Cappuccino (180 ml), Lungo (180 ml) en Mug (300 ml). Binnenkor t volgt een receptenglas en lepeltjes.
uitgang via zijn grafische en typografische kenmerken met de creatie van het – ELRIC PETIT (DESIGNER) beroemde lettertyp e Helvetica. bonbonnière (zie kolom op de rechNu breidt het zich echter steeds verder uit naar andere sectoren, zoals terpagina). voorwerpen, meubilair en apparaten. Deze worden niet alleen ontworpen Functioneel en een door lokale designers,maar ook door tikkeltje speels in het buitenland gevestigde Zwitsers. Uitgaande van deze stilistische beHet betreft dus een visuele cultuur die nadering heeft de BIG-GAME studio voortaan de grenzen van het grondde Pure collectie zodanig ontworpen gebied overschrijdt”, constateert de dat deze onmiddellijk geassocieerd directeur. ECAL telt 35 nationaliteiten wordt met de wereld van Nespresso. onder haar studenten. Een creatieve Het bewijs: de vierkante onderkant toevloed die met name heeft meevan het kopje roept het beeld op gewerkt aan het design van de View van het Nespresso logo, terwijl de ronde bovenkant doet denken aan een capsule, een ander icoon van het merk.“We hebben hand in hand
BIG-GAME; DR
“DE WITTE NUANCES EN DE VERSCHILLENDE TEXTUREN VERSTERKEN HET PLEZIERIGE GEVOEL VAN HET PORSELEIN IN DE HAND.”
samengewerkt met de experts van Nespresso om het perfecte kopje te creëren”, beklemtoont Augustin Scott de Martinville. De bolle bodems van de espresso-, lungo- en mugkopjes zorgen voor een harmonieuze verdeling van de vloeistof voor de vorming van een perfecte crema, zowel wat betreft de fijnheid als de hoeveelheid. Het Cappuccino model heeft daarentegen een holle bodem die een subtiele verbintenis tussen melk en koffie teweegbrengt. Elric Petit is vol lof over “de zeer Zwitserse precisie van het toezicht van Nespresso op alles, vanaf het ontwerp tot aan de verpakking, en vanaf gebruikersconcepten tot aan de fabricage”. De Belgische designer sprak overigens zijn waardering uit over “de vele uitwisselingen met de fabrikanten die hebben geleid tot de gewenste ongeglazuurde biscuit textuur van de rand
van het schoteltje. De witte nuances en de verschillende texturen versterken het plezierige gevoel van het porselein in de hand”.“Mooie vormen op zich zijn echter niet voldoende, zij moeten ook de kwaliteit van het dagelijks leven verbeteren”. Daarom introduceert de Pure collectie één schoteltje voor alle kopjes. Dit betekent dat het schoteltje van het Cappuccino model ook gebruikt kan worden voor de kopjes van het Lungo of Mug model. En zelfs voor het toekomstige receptenglas! In het voorjaar van 2016 wordt de Pure collectie familie uitgebreid met dit receptenglas, gecreëerd voor het maken van heerlijke koffierecepten,vergezeld van bijpassende lepeltjes. Kortom, een complete neoklassieke collectie gekenmerkt door functionaliteit en een tikkeltje speelsheid!! n
View bonbonnière (2012): De zuivere lijnen, geïnspireerd op de iconische vorm van de capsule, sluiten aan bij het Zwitserse minimalisme en de avantgardistische geest van de leerling designers van de ECAL (École cantonale d’art de Lausanne), die aan het project meewerkten.
REVEAL glas (2014): Door middel van dit glas, dat in twee modellen is uitgevoerd, kunnen de aroma’s van de Grands Crus worden geproefd met de uiterste nauwkeurigheid van een wijnkenner. De massieve voet is ontworpen in samenwerking met ECAL en vindt het Nespresso proefritueel opnieuw uit.
Het kan voorkomen dat sommige ar tikelen niet in uw land verkrijgbaar zijn.
NESPRESSO Lifestyle
78
79
PIXIE CLIPS
het kameleoneffect EINDELIJK,EEN MACHINE DIE UW INNERLIJKE STYLIST NAAR BOVEN HAALT! DANKZIJ EEN SYSTEEM VAN DECORATIEVE ZIJPANELEN VERANDERT DE NIEUWE PIXIE CLIPS NAAR WENS VAN KLEUR.TEXTUUR,AFWERKING,MOTIEF OF GRAFISCH BEELD: GEEF UW CREATIVITEIT DE RUIMTE MET EEN CLIP. Door Nadia Hamam Foto’s Guillaume Czerw Culinaire vormgeving Sophie Dupuis-Gaulier Uitvoering Juliette de Cadoudal
Dubbele set
Iedere PIXIE CLIPS machine wordt geleverd met twee sets verwisselbare panelen. Twee paar naar keuze: zwar t en geel of wit en koraalrood..
Kopjes Glass Espresso en Lungo (Nespresso), schoteltje Glass (Nespresso), bloempot en marmeren klok (Fleux), mes van geborsteld roestvrij staal (Merci).
Alle genoemde ar tikelen van de PIXIE CLIPS vindt u terug in de rubriek Machines & Collections op pagina 96.
80
81 Rood en zwart
De puntjes creëren een mooi reliëf op het rode oppervlak. Een glamorous detail dat uw interieur oppept.
Lepels (Merci), glazen karaf (La Trésorerie).
PIXIE kopjes
Deze worden aangeboden in een regenboog van kleuren, identiek aan de kleuren van de Grands Crus. De uitvoering hierboven is geïnspireerd op de nieuwe Cosi en die hiernaast neemt de rode kleur van de Decaffeinato over.
Kinderspel
Met het intuïtieve en moduleerbare PIXIE CLIPS systeem kunt u de panelen in een handomdraai verwisselen. Een speciale minisleutel, handige inkepingen… één klik en klaar is kees!
ZICHZELF ZIJN, SPELEN, VARIËREN… Zowel in de mode als in het interieur is het belangrijk dát kleine detail aan te brengen dat het verschil uitmaakt. Dat is nu precies waar de nieuwe PIXIE CLIPS machine en haar twaalf decoratieve panelen voor zijn. Deze zijn speciaal ontworpen om de machine een persoonlijke touch te geven! Heeft uw werkblad een oppepper nodig? Kies dan voor fris en fruitig geel. Of misschien past een Warhol-stijl printje het beste bij uw keuken. Bent u op zoek naar verfijndheid? Kies dan voor de mat rode panelen of het zwartwit geblokte motief, afhankelijk van uw stemming. U kunt uw interieur ook oppeppen door middel van de textielpanelen in spijkerstof en Cordura. Verwarm de sfeer met een houtaccent, of onderscheid u met hightech en urban of met artistieke prints: experimenteer met alle decoratieve mogelijkheden afhankelijk van uw stemming en de trends. Bovendien staat de nieuwe PIXIE CLIPS, zoals altijd, voor hoge kwaliteit technologie en 100% Nespresso design. n
83
Authentieke jeans
Deze panelen van echte spijkerstof voelen aangenaam aan en zorgen voor een origineel, fashionable detail.
Glass Espresso kopje (Nespresso), Glass schoteltje (Nespresso), servet van gewassen linnen (Fleux).
Chic grafisch
Het zwar t-wit geblokte motief dat in de jaren 1930 in de mode was en vijftig jaar later nieuw leven werd ingeblazen, geeft flair en karakter aan de meest strakke interieurs..
TPIXIE Decaffeinatto kopje (Nespresso), porseleinen plateau (Merci).
NESPRESSO The Positive Cup
84
BOSLANDBOUW
DE KRACHT VAN BOMEN NESPRESSO BLIJFT INVESTEREN IN DUURZAME ONTWIKKELING DOOR KOFFIEPRODUCENTEN TE HELPEN OM DE IMPACT VAN DE KLIMAATVERANDERING HET HOOFD TE BIEDEN.DANKZIJ HET ONDERDEEL BOSBOUW VAN HET AAA SUSTAINABLE QUALITY ™ PROGRAMMA ZAL HET AANTAL NIEUW AANGEPLANTE BOMEN TUSSEN NU EN EIND 2015 OPLOPEN TOT 630.000 IN DRIE LANDEN: GUATEMALA,COLOMBIA EN ETHIOPIË. Door Nadia Hamam Foto’s Christian Lamontagne/Cosmos
DIT VERHAAL GAAT OVER MENSEN, BOMEN EN TIJD. DON LUCIO WOONT IN DE BERGEN VAN GUATEMALA, OP 2000 METER HOOGTE. Hij kent de aarde
In Guatemala verbouwt Eugenio Pérez zes soor ten koffie van topkwaliteit op zijn perceel in Los Amates De fruitbomen, die in het kader van de boslandbouw zijn geplant, geven schaduw aan de koffiebonen en zorgen bovendien voor extra inkomsten voor de boer.
goed. Hij weet bijvoorbeeld welke invloed het weer kan hebben op zijn oogsten, die zo belangrijk zijn voor hem en zijn gezin. Bovendien is niets meer zoals vroeger.De ontregeling van het klimaat verstoort de ecosystemen en maakt de mensen zwaar ongerust. Deze 71-jarige koffieplanter weet er alles van: “Te lang hebben de inwoners zonder onderscheid ingehakt op het bos.” Met als gevolg dat de basis van een tot dan toe perfecte biodiversiteit voor de verbouw van kwaliteitskoffie erdoor bedreigd werd. En dat de lokale economie, die vitaal is voor de bevolking van het middengebergte, erdoor in gevaar werd gebracht. Maar vandaag de dag vindt Don Lucio het vertrouwen terug dat in de vooraf-
gaande decennia werd ondermijnd: “Dankzij de 6.000 bomen die ik op mijn vier hectaren bouwland heb geplant, wordt de toekomst van onze gezinnen beschermd, zelfs wanneer de wolken dreigen.”
De boom is De kern van alles
Het boslandbouwinitiatief, dat door Nespresso is gestart, maakt van de koning van het bos een essentiële speler in het herstel van de ecosystemen. De taak van de boom is uitgedacht met als doel het AAA Sustainable Quality™ te versterken (zie kader op pagina 87). Het AAA programma is ontwikkeld in samenwerking met NGO Rainforest Alliance, de historische partner van Nespresso op het gebied van duurzame ontwikkeling.“In vijftien jaar samenwerking hebben we de standaarden van dit programma uitgewerkt om de •••
85
86
87 De landbouwkundigen van Pur Projet begeleiden elke boer op zijn percelen en helpen hem bij het vaststellen van zijn behoeften. Vervolgens bepalen zij samen met hem de selectie van de geschikte soor ten bomen.
“EEN VOLGROEIDE BOOM ZUIVERT 600 LITER WATER PER JAAR.” Tristan Lecomte, directeur van Pur Projet
b o eren te help en hun levensoms t a n d i g h e d e n te verbeteren en tegelijkertijd het milieu te b es c h e r m e n . Momenteel wordt 60% van de producerende landen geconfronteerd met kritieke problemen ten gevolge van de klimaatverandering. Toename van plantenziektes, stortregens… het is belangrijk dat het AAA programma en de partners hiervan, zoals onze organisatie, de koffietelers helpen om zich aan te passen”, verklaart Tensie Whelan, voorzitster van Rainforest Alliance. De kernoplossing is de boslandbouw. Nespresso
DE BOOM STAAT CENTRAAL IN HET NESPRESSO AAA SUSTAINABLE QUALITY™ PROGRAMMA heeft de eerste pilots hiervan toevertrouwd aan Pur Projet.Pur Projet is een organisatie die sociaal-ecologische programma’s ondersteunt. Tristan Lecomte richtte deze organisatie op zodat hij zich volledig zou kunnen richten op herbebossing. De boom, de “genie van de natuur”, is de grote passie van deze man. Onophoudelijk prijst hij de “honderd weldaden” van de boom: bomen vangen kooldioxide en zware metalen op, die zij in hun stam vasthouden; ze voeden zich met de nitraten en fosfaten, die door chemische meststoffen in de bodem worden losgelaten, en zij zuiveren het water. Een volwassen boom zuivert jaarlijks 600 liter water. Deze eco-
ondernemer benadrukt: “Een boom planten kost twee à vier euro en enkele minuten tijd; daarna levert hij de komende vijftig tot honderd jaar vele voordelen aan het ecosysteem.”
sCHaDUW kWeken
Dit is de gedeelde overtuiging van de koffieverbouwers die deelnemen aan de proefprojecten en die hierin een “massaal wederopbouwwapen” op maat zien: als de boer erosie wil bestrijden kiest hij bomen waarvan de wortels tijdens de groei verhinderen dat de bodem uiteenvalt en die hem tevens snoeihout leveren. Wil hij de temperatuur en het zonlicht temperen, dan voegt hij grote bomen
toe met een “paraplu-effect”. Op zijn perceel in Los Amates, in Guatemala, “besteedt Eugenio Pérez daarom evenveel zorg aan het kweken van schaduw als aan zijn koffieplanten”. Er mag niet teveel schaduw zijn (want de vochtigheid veroorzaakt ziektes en gebrek aan zonlicht vermindert de opbrengst), maar ook niet te weinig (want teveel zon put de aroma’s uit en trekt parasieten aan die zorgen voor roest, een schadelijke plantenziekte). Het is een wet van de natuur: de koffieplanten,en de gevoelige Arabica des te meer, vragen om zekere schaduw. Verder ontwikkelen de door Nespresso gevraagde aromatische soorten zich beter in ecosys- •••
Dit uitzonderlijke programma, in 2003 opgericht, is ontwikkeld in samenwerking met de Amerikaanse milieuNGO Rainforest Alliance. Het garandeert de betaling van een premium voor kwaliteit, die hoger ligt dan het gemiddelde op de markt, evenals scholing en technische bijstand, en beoogt de kwaliteit en het rendement van de oogsten te verbeteren, met behoud van de biodiversiteit. Het Nespresso AAA Sustainable Quality™ programma is één van de hoofdlijnen van The Positive Cup, gelanceerd in 2014 door Nespresso.
88
89
HET BOSLANDBOUWINITIATIEF VAN NESPRESSO IN CIJFERS
Ter inleiding van het project op het terrein worden de koffieboeren uitgenodigd voor informatie- en trainingssessies.
AANTAL GEPLANTE BOMEN
STREEFCIJFER VOOR EIND 2015:
630.000
DRIE SOORTEN BOMEN
(cijfers gebaseerd op het in 2014 uitgevoerde project in drie landbouwcoöperaties in Guatemala,met betrekking tot 180 boeren en 50.000 geplante bomen)
34.000 BOMEN
68%
MAHONIE
PALO BLANCO
CEDER
In het kader van hun boslandbouw project zijn Nespresso en Pur Projet een samenwerking aangegaan met de School of Forestry van Yale (Verenigde Staten). Deze bekende universiteit is namelijk als finalist geëindigd in de internationale Nespresso Sustainability MBA challenge in 2014, met als onderwerp na te denken over de strategie wat betreft de carbon footprint van Nespresso. Een onafhankelijk onderzoek, voortgekomen uit de samenwerking tussen Yale en Pur Projet, en geleid door professor Florencia Montagnini, gaat in Colombia zes hoofdindicatoren van de voordelen van de boslandbouw analyseren. Door deze indicatoren in model te brengen, kunnen we, binnen de productieketen van Nespresso, de positieve impact van boslandbouw bevestigen en aanvullende waarden ontwikkelen voor de momenteel toegelaten CO2meting.
KOFFIEBOEREN KUNNEN DE OPBRENGST VAN HET VERKOPEN VAN HOUTSOORTEN BEWAREN ALS KAPITAAL VOOR HUN PENSIOEN.
te m e n m e t ee n rijke biodiversiteit. Tot slot helpt een grotere verscheidenheid aan soorten bomen de boer o m z i j n i n ko m sten te verhogen. Ieder jaar kan hij de oogst van zijn fruitbomen verkop e n e n d e fi j n e houtsoorten zoals mahonie, ceder- of sandelhout, bewaren als kapitaal voor zijn pensioen. Een geruststellend vooruitzicht voor Don Lucio. Ook al denkt hij dat hij al te oud is om nog van deze nieuwe aanplant te kunnen profiteren, hij is blij voor zijn kinderen en kleinkinderen. Een bewijs dat de weldaden van bomen effect hebben op de jeugd: in het dorp Vista Hermosa in Guatemala is de directeur die zich met een deel van het boslandbouwproject bezig-
houdt amper 23 jaar. “ H e t i s h e t b eg i n van een mooi epos!”, zegt Tristan Lecomte. De directeur van Pur Projet, die onlangs de pilots van Nespresso in Ethiopië en Mexico heeft gestar t, heeft een gro ot p ositief effect vastgesteld. “Sinds de aankondiging van het project in 2014 hebben talrijke bedrijven contacten willen leggen met Nespresso om erachter te komen hoe het merk erin is geslaagd een dergelijk systeem te coördineren.” Dat is het schitterende bewijs dat Nespresso kan leren en invloed kan uitoefenen op de aanplanting van miljoenen bomen in de komende jaren.Een vicieuze cirkel die dient als model en die de kracht van het Nespresso’s duurzaamheidsprogramma The Positive Cup omarmt. n
MATILISGUATE
WAAR?
18%
bevindt zich buiten de plantages op slechte of braakliggende grond.
IMPACT VAN DE BOSLANDBOUW
325% voordeel
Voor een aanvankelijke financiële investering van 1$ is de winst voor het ecosysteem en op sociaal- en ondernemersvlak 3,25$ op jaarbasis bronnen: Pur Projet
PARASOL FRUIT DENNEN BOMEN (voor de schaduw)
AVOCADOBOMEN CITROENBOMEN en andere citrusbomen (vruchten voor de consumptie en de verkoop)
14%
VERMINDERING VAN DE BODEMEROSIE
82%
van de bomen is geplant op de koffieplantages.
7.000 BOMEN
18%
(voor de schaduw en het hout)
SAMENWERKING MET DE YALE UNIVERSITEIT
9.000 BOMEN
50 TON Dit is de hoeveelheid aarde per hectare en per jaar die dankzij de boslandbouw behouden blijft.
VOORNAAMSTE VOORDELEN Verbetering van de kwaliteit van de bodem, beheer van de waterreserves, opslaan van koolstof, beheer van de biodiversiteit.
Verbetering van de bestaansmiddelen.
Verhoging van de productie van kwaliteitskoffie.
Samenhang op sociaal- en ecologisch vlak.
Economische activiteiten van de producent.
90
NESPRESSO Pro
BOVENAAN DE SKIPISTES
Waar? In het skigebied Corviglia op 2486 m hoogte vlakbij de skiplaats SaintMoritz, in Zwitserland, bevindt zich de quattro BAR, gecreëerd door Audi: een decor van 100 m 2 Alpenluxe met XXL glazen gevels en schitterende panorama’s. Welke machine? Een Aguila 420 voor het maken van een verscheidenheid aan warme of koude dranken met een simpele druk op de knop. Opmerkelijke bijzonderheid? De capsules worden per kabelbaan geleverd vanuit Saint-Moritz.
MIDDEN IN DE SAVANNE
Waar? Het wildreservaat Sabi Sand, ten westen van het Krugerpark in Zuid-Afrika waar zich de Leopard Hills Lodge bevindt, een van de mooiste van het werelddeel. Welke machine? In het restaurant wordt het model Gemini 220 gewaardeerd om zijn tweekoppige extractiesysteem en zijn melkfunctie. Opmerkelijke bijzonderheid? Genieten van een Grand Cru op enkele meters afstand van de wilde dieren waaraan deze even magische als ongerepte plek zijn naam te danken heeft. www.leopardhills.com
FANTASTISCHE KOFFIEMOMENTEN
VLAKBIJ DE NOORDPOOL
BIJ EEN WEDSTRIJD TUSSEN TITANEN
Waar? De VIP-loges van het Wembley stadion in Groot-Londen. Welke machines? De Cappuccinatore voor de recepten op melkbasis en de Zenius. Echte professionals! Opmerkelijke bijzonderheid? Hoewel elke loge volgens de wensen van de huurders kan worden ingericht, zullen de estheten vooral gecharmeerd zijn van de loge ingericht door de designers van het “Wallpaper” magazine. clubwembley. wembleystadium.com/
IN DE RUST VAN EEN KLOOSTER
Waar? In het design hotel van de abdij van Fontevraud, in het hart van de Val de Loire, in Frankrijk. Welke machines? Niet minder dan tien Zenius en een Aguila 420. Perfect om te kunnen genieten van Latte Macchiatos en andere heerlijke melkrecepten. Opmerkelijke bijzonderheid? Geniet van een Grand Cru onder de gewelven van het klooster voordat u een wandeling gaat maken in de grootste monastieke stad van Europa. www.fontevraud.fr
Leopard Hills (V.Lewis); Jamie Smith; Nicolas Matheus; quattro Bar (Mathis Food Affairs); Swiss; Kristin Osland.; DR.
DE GRANDS CRUS EN DE BUITENGEWOON EFFICIËNTE MACHINES VAN HET PROFESSIONELE ASSORTIMENT VAN NESPRESSO BIEDEN U INTENSE KOFFIEMOMENTEN…HIER VOLGT EEN SELECTIE VAN ORIGINELE, ZELDZAME EN BIJZONDERE PLAATSEN DIE DE ERVARING NOG ONVERGETELIJKER MAKEN. Door Nadia Hamam
OP 9000 METER HOOGTE
91
Waar? In bepaalde lijnvliegtuigen, met op de eerste plaats die van de maatschappij Swiss, in de eerste klasse of in Business Class. Welke machine? Een model dat in een omgeving op grote hoogte voldoet aan de kwaliteitsstandaarden van Nespresso (met name voor de crema). Deze technologie sluit aan bij de normen van de luchtvaartindustrie. Opmerkelijke bijzonderheid? Een nieuwe functie biedt de mogelijkheid om met één enkele handeling Cappuccino’s te maken. www.swiss.com
INFORMATIE OVER HET PROFESSIONELE ASSORTIMENT VINDT U OP www.nespresso.com/pro
Waar? De Noorse eilandengroep Lofoten, in het noorden van de poolcirkel. In het design hotel Thon, gelegen in Solvaer, de gezelligste plek op deze ijzige contreien. Welke machines? De Zenius op de kamers. Een Aguila 420, een Gemini 200 en een Gemini 220 in het restaurant. Opmerkelijke bijzonderheid? Na een rondvaart in de nabijheid van walvissen en orka’s drinkt u uw Grand Cru terwijl u naar de middernachtzon kijkt of de hemel afspeurt naar het noorderlicht. www.thonhotels.no
AL DEZE PLAATSEN (BEHALVE SWISS EN WEMBLEY) EN NOG VELE ANDERE HOTELS EN RESTAURANTS VINDT U OP WWW.NESPRESSO.COM/CONNOISSEUR
92
NESPRESSO Nieuws
NESPRESSO Grand Cru
LATTISSIMA TOUCH
DE NIEUWE LOOK
VAN COSI
HEERLIJK EN CHIC TWEE NIEUWE KLEUREN VERRIJKEN HET PERMANENTE ASSORTIMENT VAN DEZE MACHINE, MEESTER IN DE KUNST VAN HET BEREIDEN VAN UW RECEPTEN OP MELKBASIS.
KLEUR,AROMATISCH PROFIEL,INTENSITEIT…DE“MILDSTE” VAN DE ESPRESSO’S TREEDT OPNIEUW OP DE VOORGROND IN EEN VERNIEUWDE UITVOERING.NOCH HELEMAAL DEZELFDE, NOCH HELEMAAL ANDERS,MAAR MEER COSI DAN OOIT!
Door Nadia Hamam
CANARY
Door Nadia Hamam
INISSIA
KLEURRIJKE GENIE
U verandert, Cosi verandert mee! Dat is het talent van de echte klassiekers: ze raken nooit uit de mode omdat ze tijdloos zijn. Cosi verander t op een subtiele manier om op één lijn te blijven met de tijd en om de wensen van de “mild addicts” steeds beter tegemoet te komen.
UITGEVOERD IN ZES VASTE KLEUREN EN OM DE ZES MAANDEN TWEE LIMITED EDITIONS.
Een gouden gloed De stralende kleur van de capsule is lichter bruin, verfraaid door een gouden gloed. De estheten zullen tevens gecharmeerd zijn van de nieuwe uitvoering van het PIXIE kopje in een identieke kleur.
U bent: creatief, ondernemend, gek op mode en nieuwe trends, uitgesproken optimistisch. Uw machine: de Inissia, hightech in een schattig formaat, verstaat de kunst om in elk seizoen de trendsetter te zijn. Deze herfst-winter editie fleurt uw keuken op met twee exclusieve en beperkt verkrijgbare kleuren: Tropical Green en Canary.
Een duidelijk aromatisch profiel Bij het naderen van het 30-jarige bestaan van Nespresso en haar eerste Grands Crus, waaronder Cosi, hebben de koffie- exper ts van Nespresso het recept herzien. De intensiteit gaat van 3 naar 4, het aromatische profiel is verfijnd met het oog op een nog rondere en meer evenwichtige smaak. Door de minder zure tonen ontwikkelt deze nieuwe combinatie van Pure Arabica’s uit Oost- en Midden-Afrika en Zuid-Amerika een ongekende mildheid gebaseerd op de smaak van geroosterde granen en de aroma’s van rijpe rode vruchten.
PALLADIUM SILVER
DR
DR
U bent: urban, fijnproever, casual en elegant. Uw machine: met de Lattissima Touch maakt u met één druk op de knop al uw recepten op melkbasis dankzij de “One Touch” functie. Deze twee metallic tinten, Black Titanium en Palladium Silver, zullen gemakkelijk een plaatsje vinden binnen uw interieur.
BLACK PALLADIUM TITANIUM SILVER
TROPICAL GREEN
Het kan voorkomen dat sommige ar tikelen niet in uw land verkrijgbaar zijn.
93
94
HET PLEZIER VAN HET GEVEN VORMEN DE FEESTDAGEN EEN HOOGTEPUNT IN DE NESPRESSO ART DE VIVRE? ABSOLUUT! ONTDEK DEZE SELECTIE VOORWERPEN,SMAKEN EN VERRASSINGEN GEPRESENTEERD IN GESCHENKSETS KLAAR OM CADEAU TE DOEN. Door Nadia Hamam
NESPRESSO Geschenksets
3
VARIATIONS 2015,ZOETE COMBINATIES,KRUIDIG EN BISCUITACHTIG
De Livanto vormt de basis voor deze drie creaties. Het evenwicht van deze Espresso Grand Cru met intensiteit 6 brengt de combinaties naar een hoogtepunt. VANILLA AMARETTI met zijn amandeltonen, en geaccentueerd door een vanille-aroma, doet denken aan amarettikoekjes, die de ronde afdronk van Livanto versterken. CIOCCO GINGER harmonieer t de combinatie van de gebrande en biscuitachtige tonen van de Livanto met de smaak van pure chocolade, gekruid met een vleugje gember. En VANILLA CARDAMOM? De balans tussen de vanille- en kardemomaroma’s sublimeer t de gebrande tonen van Livanto. Slechts enkele weken verkrijgbaar.
PIXIE ESPRESSO EN LUNGO
Deze originele geschenkset omvat twee PIXIE espressokopjes en twee PIXIE lungokopjes. De dubbelwandige roestvrijstalen modellen zijn gegraveerd met een passend motief voor een chique en heldere metal look.
2
ORIGINELE CAPSULEHOUDER
De iconische capsulehouder hult zich in een bijzonder eigentijds jasje, gesatineerd grijs, versierd met een subtiel monogram, en ver fijnde afgewerkt. Met als cadeauverpakking een elegante ronde geschenkdoos. Verrassingseffect gegarandeerd!
4
URBAN REISBEKER
Deze in mat zwar t afgewerkte, klein formaat travel mug, even compact als de Inissia machines, is perfect voor het warmhouden van twee Lungo’s. Een dubbele roestvrijstalen wand houdt uw drankjes warm zodat u er waar en wanneer u maar wilt van kunt genieten.
5
AMANDEL CARRÉS
De zijdezachte textuur van een amandelkoekje met gekonfijte vruchten. Deze lekkernijen, met vier perfect gemillimeterde zijkantjes, komen in klein formaat, zijn onweerstaandaarder dan ooit, en verbreden de smaakhorizon van elke Grand Cru. Uitsluitend te koop in Europa.
Het kan voorkomen dat sommige ar tikelen niet in uw land verkrijgbaar zijn.
95
NESPRESSO De Selectie
96
DE MACHINES & LES COLLECTIONS
KIES ANDERE PANELEN UIT EEN RUIME KEUZE AAN MOTIEVEN,KLEUREN EN TEXTUREN.
PURE ESPRESSO
PIXIE CLIPS WHITE & CORAL NEON
Omvat twee paar panelen (wit en elektro -rood).
Niet-contractuele foto’s. Nespresso behoudt zich het recht voor om zijn producten zonder vooraankondiging aan te passen.
Omvat twee paar panelen (zwar t en elektro - geel).
WHITE CHESS
MATT-SHINY
BLACK CITIES
MATT RED
Geschenkset van 2 porseleinen espressokopjes en schoteltjes (ca. 80 ml). Ref. 3656/2
PURE LUNGO
Geschenkset van 2 porseleinen lungokopjes en schoteltjes (ca. 180 ml). Ref. 3657/2
BLACK FLAVOR
CARBON
PURE CAPPUCCINO
DOTS ORANGE
WOOD
LINES
CORDURA
Geschenkset van 2 porseleinen cappuccinokopjes en schoteltjes (ca. 180 ml). Ref. 3658/2
PURE MUG
Geschenkset van 2 porseleinen mugs en schoteltjes (ca. 300 ml). Ref. 3659/2
DOTS RED ALLE MACHINES EN COLLECTIES ZIJN TE ZIEN EN TE BESTELLEN OP ONZE SITE: WWW.NESPRESSO.COM
PURE COLLECTIE DE NIEUWE NESPRESSO LIJN COMBINEERT DE SCHOONHEID VAN PORSELEIN MET DE ZUIVERHEID VAN EIGENTIJDS DESIGN,EN VOEGT EEN LUXUEUS ELEMENT TOE AAN UW KOFFIEMOMENTEN.
ONTDEK HET PIXIE CLIPS ASSORTIMENT: TWEE MODELLEN, ELK GELEVERD MET EEN SET VERWISSELBARE ZIJPANELEN. HET VOORDEEL? EEN GROTE COLLECTIE KLEUREN EN TEXTUREN OM UW MACHINE AFHANKELIJK VAN UW SMAAK SMAAK AAN TE PASSEN!
PIXIE CLIPS BLACK & LEMON NEON
97
JEAN Het kan voorkomen dat sommige ar tikelen niet in uw land verkrijgbaar zijn.
HET KOFFIEPROFIEL Carminho
VANAF HALF NOVEMBER KUNT U HET MAGAZINE OOK OP UW TABLET LEZEN EVENALS DE VORIGE EDITIES OVER KAAPSTAD, ROME, TOKIO, NEW YORK EN MEER.
DE VOORDELEN VAN DE TABLETVERSIE
DE APP IS NU BESCHIKBAAR IN ALLE LANDEN DIE TOEGANG HEBBEN TOT DE APP STORE OF GOOGLE PLAY
DR – Mickaël A. Bandassak.
Hierop vindt u nog meer favoriete adresjes van Clubleden en een videopresentatie van de stad.
RISSÓIS DE CAMARÃO & VIVALTO LUNGO
KAAS-CHORIZO SANDWICH & KAZAAR
VOOR 6 PERSONEN - BEREIDINGSTIJD: 45 min. KOOKTIJD: 15 min. INGREDIËNTEN: 6 Vivalto Lungo capsules (6 x 110 ml)
VOOR 6 PERSONEN - BEREIDINGSTIJD: 10 min. KOOKTIJD: 2 min. INGREDIËNTEN: 6 Kazaar capsules (6 x 25 ml).
- 6 x 20 ml kokosmelk. 75 cl melk - zout - versgemalen peper - 3 takjes tijm - geraspte nootmuskaat - 800 gr ontdooide hele garnalen - 40 gr boter - 3 el bloem (60 gr) - 1 el fijngehakte peterselie - 1,5 l frituurolie - 2 eieren. Het deeg: 20 cl melk - 1 el boter - 200 g bloem - zout.
12 sneetjes boerenbrood - 1 romig schapenkaasje (queijo de ovelha amanteigado) - 1 chouriço (chorizo in het Portugees).
Voor het deeg: verwarm 20 cl melk met de boter en wat zout, en giet de melk bij de bloem. Kneed het deeg tot een bal en zet deze in de koelkast. n Breng 75 cl melk met wat peper en zout en de tijm aan de kook, voeg de garnalen toe en laat het geheel 1 min. sudderen. n Haal de pan van het vuur, pel de garnalen en filter de melk. n Verwarm de 40 gr boter. Strooi, zodra de boter begint te schuimen, de bloem erover en voeg de melk langzaam toe, al kloppende met een garde totdat er een bechamelsaus ontstaat. Breng op smaak met zout, peper en nootmuskaat. n Snijd de garnalen in vieren en voeg deze met de peterselie aan de saus toe. n Rol het
Rooster voor elke sandwich 2 sneetjes brood. n Smeer 3 el kaas op één zijde van de sneetjes en leg er 8 schijfjes chorizo op. n Leg de twee sneetjes op elkaar. Eet smakelijk! n Serveer er een
deeg uit en snijd er rondjes van 8 cm uit, schep er 1 tl bechamelsaus op, bevochtig de rand en vouw het deeg dicht. n Leg de flapjes op een met bloem bestoven plaat. n Bak de rissóis per 4 tegelijk in een frituurpan met hete olie, totdat ze goudbruin kleuren. Laat ze op keukenpapier uitlekken. n Serveer er een Vivalto Lungo bij. Giet de kokosmelk in een glas (20 ml) en voeg de Vivalto Lungo (110 ml) toe.
RISSÓIS DE CAMARÃO & VIVALTO LUNGO
DE PERFECTE COMBINATIE:
De rijke textuur en kruidige noten van de sandwich vragen om een Grand Cru met een intense smaak zoals Kazaar.
ristretto van Kazaar (25 ml) bij.
DE PERFECTE COMBINATIE:
De gebrande en bloemachtige noten van Vivalto Lungo in combinatie met de kokosmelk passen perfect bij de krachtige en exotische smaken van dit garnalenrecept.
Pure Collection lungoglas (Nespresso) - Lepeltje (Cutipol) - Tegeltjes (Emery & Cie).
Glass espressokopje (Nespresso) - Tegeltjes (Emery & Cie).
Uitvoering Marie Leteuré Vormgeving Juliette de Cadoudal Fotografie Jérôme Bilic
Uitvoering Marie Leteuré Vormgeving Juliette de Cadoudal Fotografie Jérôme Bilic
SALADE VAN STOKVIS EN KIKKERERWTEN & COSI VOOR 6 PERSONEN - BEREIDINGSTIJD: 15 min. KOOKTIJD: 1 uur +
40 min. INGREDIËNTEN: 250 gr kikkererwten die een dag in water zijn geweekt - 200 gr ontzoute stokvis - 1 grote ui - 2 teentjes knoflook - 1 bosje platte peterselie - zout - vers gemalen peper - 1 scheutje olijfolie. De koffie-vinaigrette: 3 el olijfolie - 2 el olie - 2 el rode wijnazijn - zout - versgeperste peper - 1 Cosi capsule (40 ml).
Kook de kikkererwten gedurende 1 ½ uur in kokend water. n Voeg, als ze bijna gaar zijn, wat zout toe. n Kook de stokvis ca. 10 min. in kokend water zonder zout. Snipper de ui, knoflook en peterselie fijn en doe dit alles met de stokvis en de uitgelekte kikkererwten in een slakom. Breng het mengsel op smaak met zout, peper en een scheutje olijfolie. n Doe de ingrediënten voor de vinaigrette in een potje, deksel erop, goed schudden en door de salade mengen. (Om tijd te winnen kunt u ook kant-en-klare
KAAS-CHORIZO SANDWICH & KAZAAR
kikkererwten uit blik gebruiken.) DE PERFECTE COMBINATIE:
Een recept dat door de smaakmakers boven zichzelf uitstijgt. De gebrande, warme noten van de Cosi worden door de azijn extra versterkt.
CROQUETE DE CARNE & ARPEGGIO VOOR 6 PERSONEN BEREIDINGSTIJD: 30 min. KOOKTIJD: 30 min. INGREDIËNTEN: 6 Arpeggio capsules (6 x 40 ml) - 6 x 5 ijsklontjes -
6 x 15 cl tonic. Voor 24 stuks (4 p.p.): 500 gr rundergehakt - 1 ui - 1 tomaat - 1 teentje knoflook - olijfolie - 3 el fijngehakte koriander - sap van 1 citroen - 2 eieren - 100 gr paneermeel - 1,5 l frituurolie - zout - peper. Bechamelsaus: 40 gr boter - 1 ui - 80 gr + 1 tl bloem - 20 cl melk - zout - peper. Fruit de ui en knoflook in een scheutje olijfolie, voeg de in stukjes gesneden tomaat toe en daarna het gehakt. n Bak alles goudbruin. Voeg zout, peper, de koriander en tenslotte het citroensap toe. n Voor de bereiding van de bechamelsaus: smelt de boter, voeg de gesnipperde ui toe en laat even doorbakken (niet bruin laten worden). n Strooi de bloem erbij en giet vervolgens geleidelijk al roerend met een spatel de melk erbij, totdat er een gebonden saus ontstaat. Breng op smaak met peper en zout, en haal van het vuur. n Voeg het gehakt toe en laat het afkoelen. n Rol er
kroketjes van en bestuif deze één voor één met bloem. n Rol ze door de geklopte eieren en vervolgens door het paneermeel. n Bak de kroketjes enkele minuten in een frituurpan met hete olie. n Schep de kroketjes met een schuimspaan uit de frituurpan en laat ze op keukenpapier uitlekken. n Serveer er een cocktail van een Arpeggio (40 ml) bij. Giet 15 cl tonic in een
receptenglas, doe er 5 ijsklontjes bij en giet de espresso erover. DE PERFECTE COMBINATIE:
Een verfrissende combinatie van een smaakvol recept met een frisse Arpeggio cocktail.
Kommetje (Home Autour du Monde) - Glas (Fleux) - Bestek (Cutipol) - Tegeltjes (Emery & Cie).
Glass receptenglas en lepeltje (Nespresso) - Schoteltjes (Gien) - Tegeltjes (Emery & Cie).
Uitvoering Marie Leteuré Vormgeving Juliette de Cadoudal Fotografie Jérôme Bilic
Uitvoering Marie Leteuré Vormgeving Juliette de Cadoudal Fotografie Jérôme Bilic
CROQUETE DE CARNE & ARPEGGIO
SALADE MET STOKVIS EN KIKKERERWTEN & COSI
dh QUIOSQUE DE REFRESCO
dj QUIOSQUE PRÍNCIPE REAL
Praça do Príncipe Real, 1250-184 Lissabon ' +351 213 428 334 dk GENGIBRE DA ESTRELA
Jardim da Estrela, 1200-667 Lissabon
dl QUIOSQUE DO MIRADOURO DE SÃO PEDRO DE ALCÂNTARA
Rua São Pedro de Alcântara, 1250-237 Lissabon fp QUIOSQUE DE REFRESCO
Praça de São Paulo, 1200 Lissabon ' +351 213 958 329 www.quiosquederefresco. blogspot.fr fq QUIOSQUE RIBEIRA DAS NAUS
Avenida Ribeira das Naus, 1100-454 Lissabon
fs BANANACAFE
Avenida da Liberdade, 1250-096 Lissabon fd QUIOSQUE DE REFRESCO
Largo da Sé, 1100-401 Lissabon ' +351 213 958 329 www.quiosquederefresco. blogspot.fr ff HOTEL SANTA JUSTA
Rua dos Correeiros, 204, 1100-170 Lissabon ' +351 210 499 000 www.hotelsantajustalisboa.com fg TARTINE
Rua Serpa Pinto, 15, 1200-000 Lissabon ' +351 213 429 108 www.tartine.pt fh ROYALE CAFÉ
Largo Rafael Bordalo Pinheiro, 29, 1200-369 Lissabon ' +351 213 469 125 www.royalecafe.com fj HIKIDASHI
Rua Coelho da Rocha, 20 A, 1250-088 Lissabon ' +351 213 955 555
fk PENHA LONGA HOTEL & RESORT
fl VIVAMARINHA HOTEL
gq BAIRRO CAMPO DE OURIQUE
' +351 914 176 969 www.shiadu.com gj MIRADOURO DA GRAÇA (MIRADOURO SOPHIA DE MELLO BREYNER ANDRESEN)
Largo da Graça, 1170-165 Lissabon
MIRADOURO DO MONTE AGUDO
gk CAFÉ ESPLANADA DO
Rua Heliodoro Salgado, 1170 Lissabon ' +351 218 120 654
gl PARK
Calçada do Combro, 58, 1200-109 Lissabon ' +351 215 914 011 hp PATEO 13
Calçadinha de Santo Estêvão, 13, 1100 Lissabon ' +351 218 882 325 hq DUPLEX RESTAURANTE & BAR
Rua Nova do Carvalho, 58-60, 1200-292 Lissabon ' +351 915 162 808 www.duplexrb.pt hs THE INSÓLITO
Rua São Pedro de Alcântara, 83, 1250-238 Lissabon ' +351 211 303 306 www.theinsolito.pt hd DONA QUITÉRIA
Travessa São José, 1, 1200-415 Lissabon ' +351 213 951 521 Rua do Loreto, 2, 1200-242 Lissabon ' +351 213 471 492
hg FOXTROT
Rua das Portas de Santo Antão, 110, 1150-260 Lissabon ' +352 213 461 327
hf PRIMEIRO ANDAR
gh MONTE BELVEDERE
Travessa Santa Teresa, 28, 1200-405 Lissabon
1 2 3
4
' +351 213 952 697 www.barfoxtrot.pt hh PAVILHÃO CHINÊS
Rua Dom Pedro V, 89, 1250-093 Lissabon ' +351 213 424 729 www.barpavilhaochines. blogspot.fr hj VESTIGIUS BAR
Rua da Cintura do Porto de Lisboa, armazém A 17, 1200-450 Lissabon ' +351 218 203 320 www.vestigius.pt hk PENSÃO AMOR
Rua do Alecrim, 19, 1200-292 Lissabon ' +351 213 143 399 www.pensaoamor.pt hl MUSICBOX
Rua Nova do Carvalho, 24, 1200-292 Lissabon ' +351 213 430 107 www.musicboxlisboa.com jp BAR-CLUBE FERROVIÁRIO
Rua de Santa Apolónia, 59, 1100-468 Lissabon ' +351 218 134 656 www.clubeferroviarioblog.com jq LUX-FRÁGIL
Av. Infante Dom Henrique, armazém A, 1950-376 Lissabon ' +351 218 820 890 www.luxfragil.com js CONSERVEIRA DE LISBOA
Rua dos Bacalhoeiros, 34, 1100-071 Lissabon ' +351 218 864 009 www.conserveiradelisboa.pt
ONTDEK DE ADRESSEN VAN ALLE BOUTIQUES WERELDWIJD MET DE NESPRESSO APP VOOR SMARTPHONE EN TABLET.
Boutique Nespresso no Chiado, Rua Garrett, 8, 1200-204 Lissabon Boutique Nespresso na Avenida António Augusto Aguiar, edifício Alto do Parque, 29 C, 1069-413 Lissabon Boutique Nespresso no Parque das Nações, Avenida Dom João II, lote 1.06.2.1, edifício Mythos, loja 2 R/c, 1998-016 Lissabon Boutique Nespresso no Centro Comercial Colombo, Avenida Lusíada, lojas 0.126 e 0.127, 1500-392 Lissabon
OP DE PLATTEGROND ZIJN DE 4 NESPRESSO BOUTIQUES IN LISSABON AANGEGEVEN. NESPRESSO CLUB PORTUGAL: GRATIS TELEFOONNUMMER 0800 260 260
CLUB & BOUTIQUES NESPRESSO
Rua Santa Catarina, 17, 1200-012 Lissabon
gg MANTEIGARIA
Praça Dom Pedro IV, 96-104, 1100-202 Lissabon ' +351 213 214 090 www.casasuica.pt
gf PASTELARIA SUÍÇA
Praça da Figueira, 18 B, 1100-241 Lissabon ' +351 213 243 000 www.confeitarianacional.com
gd CONFEITARIA NACIONAL
Avenida Almirante Reis, 1 H, 1150-007 Lissabon ' +351 218 851 024 www.cervejariaramiro.pt
gs CERVEJARIA RAMIRO
1350-075 Lissabon
Altis Belém Hotel & Spa, Doca do Bom Sucesso, 1400-038 Lissabon ' +351 210 400 200 www.restaurantefeitoria.com
gp FEITORIA
Rua das Palmeiras, lote 5, Quinta da Marinha, 2750-005 Cascais ' +351 214 829 100 www.vivamarinha.pt
Estrada da Lagoa Azul, Linhó, Sintra, 2714-511 Lissabon ' +351 219 249 011 www.ritzcarlton.com
LISSABON PLATTEGROND via www.mapscd.com ILLUSTRATIONS Matthieu Carré sf MISS SAIGON
sg OCEANÁRIO DE LISBOA
Esplanada Dom Carlos I, 1990-005 Lissabon ' +351 218 917 000 www.oceanario.pt sh PASTÉIS DE BELÉM
Rua Belém, 84-92, 1300-085 Lissabon ' +351 213 637 423 www.pasteisdebelem.pt sj LIVRARIA BIVAR
Rua de Ponta Delgada, 34 A, 1000-243 Lissabon ' +351 214 072 192 www.bookshopbivar.com
sk MIRADOURO DE SANTA LUZIA
Largo Santa Luzia, 4, 1100-387 Lissabon sl MESA DE FRADES
Rua dos Remédios, 139 A, 1100-445 Lissabon ' +351 917 029 436 dp A CEVICHERIA
Rua Dom Pedro V, 129, 1250-096, Lissabon ' +351 218 038 815 dq BAR PROCÓPIO
Rua São Francisco Sales, 21, 1250-228 Lissabon ' +351 213 852 851 www.barprocopio.com ds BANANACAFE
Praça do Município, 1100-365 Lissabon dd BIBLIOTECA
Jardim da Estrela, 1200-667 Lissabon ' +351 213 904 198 df QUIOSQUE DE REFRESCO
Praça Luís de Camões 1200-243 Lissabon ' +351 213 958 329 www.quiosquederefresco. blogspot.fr dg QUIOSQUE DO MERCADO
Praça da Estrela, 1200-667 Lissabon
Praça das Flores, 1200-192 Lissabon ' +351 213 958 329 www.quiosquederefresco. blogspot.fr
ADRESSEN IN DIT MAGAZINE Teatro Nacional de São Carlos, Largo de São Carlos, 23, 1200-410 Lissabon ' +351 211 914 498 www.cafelisboa.pt qf RESTAURANTE ALFAIA
Travessa da Queimada, 1200-365 Lissabon ' +351 213 461 232 www.restaurantealfaia.com qg FEIRA DA LADRA
Campo de Santa Clara, 1100-472 Lissabon ' +351 218 170 800 qh JARDIM DA QUINTA REAL DE CAXIAS
Estrada da Gibalta, 2760-064 Lissabon ' +351 214 115 062
qj MERCADO DE CAMPO DE OURIQUE
Rua Coelho da Rocha, 1350-075 Lissabon ' +351 211 323 701 www.mercadodecampo deourique.pt qk FUNDAÇÃO CALOUSTE GULBENKIAN
Avenida de Berna, 45, 1067-001 Lissabon ' +351 217 823 000 www.gulbenkian.pt
ql PRAÇA DO COMÉRCIO
1100-148 Lissabon
sp CASTELO DE SÃO JORGE
Rua de Santa Cruz, 1100-129 Lissabon ' +351 218 800 620 www.castelodesaojorge.pt sq CAFÉ DE SÃO BENTO
Rua de São Bento, 212, 1200-821 Lissabon ' +351 213 952 911 www.cafesaobento.com ss RESTAURANTE BELCANTO
Largo de São Carlos, 10, 1200-410 Lissabon ' +351 213 420 607 www.belcanto.pt 2565-773 Lissabon
sd BAIRRO ROSSIO
Rua Cais das Naus, Parque das Nações, 1990-305 Lissabon ' +351 210 996 589 www.miss-saigon.pt
ALLE ADRESSEN IN LISSABON DIE IN DEZE EDITIE GENOEMD ZIJN. 1 PARQUE DAS NAÇÕES
1990-005 Lissabon www.portaldasnacoes.pt 2 TERRAÇO BA
Bairro Alto Hotel, Praça Luís de Camões, 2, 1200-243 Lissabon ' +351 213 408 288 www.bairroaltohotel.com 3 MENINOS DO RIO
Rua Cintura do Porto de Lisboa, armazém 255, 1200-109 Lissabon ' +351 213 220 071 www.meninosdorio.com 4 RESTAURANTE PHARMACIA
Rua Marechal Saldanha, 1, 1200-069 Lissabon ' +351 213 462 146 5 BAIRRO CAIS DO SODRÉ
1200-161 Lissabon 6 IBO RESTAURANTE
Cais do Sodré, 1200-450 Lissabon ' +351 213 423 611 www.ibo-restaurante.pt 7 STATION RESTAURANT & CLUB
Cais do Gás, armazém A, Porta 7, 1200-109 Lissabon ' +351 210 116 546 www.station-club.com 8 MERCADO DA RIBEIRA
Avenida 24 de Julho, 50, 1200-161 Lissabon ' +351 213 593 100
9 TRAM 28
qp A BRASILEIRA
Praça Martim Moniz-Campo Ourique, Lissabon Rua Garrett, 120, 1200-273 Lissabon ' +351 213 469 541 qq SÃO LUIZ TEATRO MUNICIPAL
Rua António Maria Cardoso, 38, 1200-027 Lissabon ' +351 213 257 640 www.teatrosaoluiz.pt
qs CENTRO CULTURAL DE BELÉM
Praça do Império, 1449-003 Lissabon ' +351 213 612 400 www.ccb.pt qd CAFÉ LISBOA
Marine Diver Self-winding movement. Water-resistant to 300m. 18 ct rose gold case. Also available in stainless steel.
U LY S S E - N A R D I N . C O M
AMSTERDAM: G a s s a n D i a m o n d s - T. + 3 1 2 0 6 2 2 5 3 3 3 , S c h a a p e n C i t r o e n - A m s t e r d a m P. C . 5 1 - T. + 3 1 2 0 3 0 3 1 1 9 2 , S c h a a p e n C i t r o e n - W a t c h C i t y - T. + 3 1 2 0 3 0 3 1 2 1 8 ; ROT TE R DAM: A . P. V a n W i l l e g e n J u w e l i e r B . V. - T. + 3 1 1 0 4 6 6 8 6 1 6 ; U LY S S E N A R D I N E U R O PA G M B H - L ö r r a c h - D e u t s c h l a n d T. + 4 9 7 6 2 1 7 7 0 0 9 8 0 - i n f o @ u l y s s e - n a r d i n - e u r o p a . d e
