Campuskrant AANGEBOREN HARTAFWIJKING VERHOOGT LEVENSKWALITEIT. Symposium over verband tussen schoolverzuim en geestelijke gezondheid

Tijdschrift Toelating gesloten verpakking 3500 Hasselt 1 - n° BC 6379

Verschijnt 3-wekelijks uitgez. juli en aug. Afgiftekantoor 3500 Hasselt 1

België-Belgique P.B. 3500 Hasselt 1 12/39

Campuskrant erkenning: p303221

t ijdschr if t va n de k.u.leu v en — bi j l age —

personeelskrant pagina’s 10 &11

22 sept 2004 | nr 2 | 16de ja argang | w w w.kuleu ven.ac.be/ck/

3

Onderzoek AANGEBOREN HARTAFWIJKING VERHOOGT LEVENSKWALITEIT

17

Interview FLIP KOWLIER OP OPENINGSUUR KULTUUR

Universiteit

wordt

rookvrij Roken op de binnenplaats of aan de achterdeur kan best gezellig zijn, en is eigenlijk al een hele tijd de enige optie voor wie tijdens de werkuren een sigaretje wil opsteken. Maar nog beter zou het natuurlijk zijn om uw nicotineverslaving gewoon een halt toe te roepen. Op pagina 6 en 7 vindt u argumenten in overvloed.

(© Rob Stevens)

Symposium over verband tussen schoolverzuim en geestelijke gezondheid

Vier op tien kinderen met schoolfobie hebben later psychiatrische hulp nodig

P

rofessor Peter Adriaenssens van de afdeling Liaison: “Liaison Kinderpsychiatrie onderzoekt multidisciplinair de betekenis van psychische factoren bij het ontstaan en ontwikkelen van lichamelijke ziekten of klachten bij kinderen. Dat onderzoek, dat hoofdzakelijk gericht is op de psychomatische ziekten, gebeurt in nauwe samenwerking met de kinderartsen in de Universitaire Ziekenhuizen.” “Aanleiding voor de studiedag was onze vaststelling dat het aantal leerlingen dat thuisblijft om niet-medische redenen jaar na jaar stijgt, maar ook dat de periodes van verzuim altijd maar langer worden, waardoor het steeds moeilijker wordt om het negatieve gedrag te doorbreken. Er zijn verschillen-

Verschijningsdata Campuskrant 2004–2005 met: Alumnikrant (AK) Personeelskrant (PK)

Wie ziek is, hoeft niet naar school. Dat is de normaalste zaak van de wereld. Maar de laatste jaren blijven ook steeds meer niet-zieke leerlingen weg van school. Tegenwoordig stuurt elke dag minstens één leerling op honderd zijn kat. Die evolutie is zorgwekkend, temeer omdat het schoolverzuim ook een negatief effect blijkt te hebben op de mentale gezondheid van de jongeren in kwestie. De afdeling Liaison Kinderpsychiatrie van de UZ Leuven wil de aandacht vestigen op dit probleem, en organiseert daartoe op 26 oktober een symposium. Tim Vuylsteke de oorzaken aan te wijzen. Zo gaan ouders tegenwoordig veel gemakkelijker dan vroeger in op de klachten van hun kinderen. Daarnaast leveren dokters ook te vlot een medisch attest.”

nr. Verschijningsdatum

3 13 oktober (AK)

“Maar ook de scholen zelf gaan niet vrijuit: zodra ze een attest ontvangen, zijn ze tevreden; bijna nooit gaan ze op zoek naar de echte reden voor de afwezigheid. Het symposium van 26 oktober

4 3 november (PK)

5 24 november (AK)

moet vooral een signaal zijn voor de overheid dat ze deze evolutie goed moeten bewaken, en, indien mogelijk, een halt toeroepen.” Vals positief De lezing die professor Adriaenssens zelf zal geven op de studienamiddag, handelt over het verband tussen schoolverzuim en geestelijke gezondheid. “Kinderen en jongeren die geregeld wegblijven van school zijn niet de meest doorsnee leerlingen. Vaak hebben ze last van angststoornissen, of zijn ze sociaal niet zo vaardig. Het thuisblijven heeft in zulke gevallen een vals positief effect: de schoolstress valt weg, er is extra aandacht vanwege de ouders...”  pagina 5

6 15 december (PK)

7 19 januari (AK)

Tijdschrift Toelating gesloten verpakking 3500 Hasselt 1 - n° BC 6379

Verschijnt 3-wekelijks, uitgez. juli en aug. Afgiftekantoor 3500 Hasselt 1

België-Belgique P.B. 3500 Hasselt 1 12/39

Campuskrant erkenning: p303221

t ijdschr if t va n de k.u.leu v en — bi j l age —

personeelskrant pagina’s 10 &11

3 nov 2004 | nr 4 | 16de ja argang | w w w.kuleu ven.ac.be/ck/

3

Religie VROUWELIJKE LEIDERS IN OPMARS

14

Interview 30 JAAR VETO: HOOFDREDACTEUR BEN DEBOECK

Kever

kunst

Een insect als cadeau, het is eens iets anders. De K.U.Leuven schonk naar aanleiding van haar 575jarige bestaan een kunstwerk van Jan Fabre aan de stad Leuven. Op het Ladeuzeplein staat sinds vorige dinsdag een reusachtige naald, met daarop een al even imposante juweelkever geprikt. In een interview met Campuskrant (p.7) licht Fabre het kunstwerk – dat de titel ‘Totem’ kreeg – toe: “De kever is het geheugen van de natuur, een soort oudste computer ter wereld.”

(© Rob Stevens)

Onderzoek naar antisociaal gedrag bij jonge kinderen

Wat doe je met een kleine tiran?

A

gressieve kinderen vallen op. Ze willen het altijd en overal voor het zeggen hebben, en gebruiken fysiek of verbaal geweld als middel om te bereiken wat ze willen. “Zowel thuis als op school komen daar problemen van”, vertelt Hans Grietens. “Vriendjes pikken het niet en laten het kind vallen, ouders verliezen de controle en dan is het einde zoek.” Daarom spitst zijn onderzoek zich toe op kleuters en lagereschoolkinderen. “Als je zo’n patroon vroeg ontdekt en aanpakt, kan preventie nog werken. Het is een mechanisme dat zich heel vroeg vormt.” “Elk kind zal wel eens door lastig doen zijn zin proberen te krijgen. Je wijst het terecht en na enkele pogingen verdwijnen die kuren vanzelf. Maar als een peuter merkt dat dat truukje wél werkt, dan zit het er snel ingebakken. Als je dergelijk agressief gedrag tolereert, escaleert het op de duur en eindig je met echt onhandelbare tieners en

Verschijningsdata Campuskrant 2004–2005 met: Alumnikrant (AK) Personeelskrant (PK)

Junior zet een keel op als hij in de supermarkt zijn favoriete snoepje niet krijgt, weigert huiswerk te maken, stampt, slaat en knijpt andere kinderen, en keilt zijn bord op de grond als mama zijn lievelingskostje niet heeft bereid. Als zoiets af en toe gebeurt, is het al vervelend genoeg. Maar wat als het schering en inslag wordt? Hans Grietens van het Departement Pedagogische wetenschappen onderzoekt antisociaal gedrag bij jonge kinderen. Ines Minten

zelfs jonge delinquenten.” Het ene kind heeft natuurlijk een ontvlambaarder temperament dan het andere. Eén spoor van het onderzoek richt zich daarom op biologische, neurofysiologische of zelfs genetische factoren. “Om op dat vlak echt sluitende resultaten te bereiken, zullen de orthopedagogiek, psychologie, geneeskunde en genetica de handen in elkaar moeten slaan”, zegt Grietens. “Maar kinderen krijgen antisociaal

nr. Verschijningsdatum

5 24 november (AK)

gedrag ook aangeleerd. Stel dat een peuter iets moet eten wat hij niet lust. Sommige ouders zullen hem verplichten zijn bord leeg te eten. Anderen zullen hem paaien met een beloning. Maar een kleine groep wil vooral conflicten vermijden en zal het kind zijn zin geven en hem iets anders voorschotelen.” Positief is beter Op korte termijn lijkt het een gemakke-

6 15 december (PK)

7 19 januari (AK)

lijke oplossing om moeilijke kinderen telkens hun zin te geven: geen afkeurende blikken in de supermarkt omdat je met een krijsende, stampvoetende uk in je winkelkarretje rondrijdt, bijvoorbeeld – ouders hebben daar vaak veel voor over. Maar op lange termijn heeft niemand er baat bij als junior de baas wordt in huis: de ouders staan uiteindelijk machteloos en het kind slaagt er niet meer in een normaal, sociaal aangepast leven te leiden. De aanpak van dit soort problemen moet zich richten op zowel de ouders als de kinderen. In oefensituaties leren ze conflicten anders aan te pakken. Heel belangrijk is dat ouders inzien hoe ze positief gedrag kunnen benadrukken. “Elk kind, hoe moeilijk ook, doet bepaalde dingen goed. Als het dan ziet dat het meer bereikt als het zich redelijk gedraagt en geen profijt haalt uit agressief gedrag, zal de situatie merkelijk verbeteren.”

8 9 februari (PK)

9 2 maart (AK)

2

Inhoud 3

Vrouwelijke leiders in religies Interview met boeddhiste en oud-katholieke priesteres

4

Levenslang leren zit in de lift 20 jaar Open Universiteit

4

Facelift voor Leuvense benedenstad Project Hertogendal

5

Hoever reikt academische vrijheid? Ethisch Forum 2004

Nieuw centrum voor visuele kunsten

6

Interview: Jan Fabre over Totem

7

Meer inschrijvingen dankzij bama

8

Rijndael revisited: specialisten cryptografie

9

Wat is er gebeurd met... ?

Tips voor PC-beveiliging

10

Personeelskrant

De Collega’s: Hilde Afschrift

11

Opgepast met opgestapeld materiaal

11

Leven na Leuven: auteur Saskia de Coster

12

Kamerbreed

13 14

30 jaar Veto Interview met hoofdredacteur Ben Deboeck

Versieren in China

15

Buitenlanddag voor studenten

Romaniste spant de kroon

15

Interview met Miss Belgian Beauty 2005

Kanker begrijpen (2) Een leven lang: Raf Dekeyser

16 17

De Volle Tent: Hanneke Paauwe

18

Vragevuur

20

Tien antwoorden van Miles Smit

forum

3.11.2004

campuskrant

Verkiezingen Academische Raad: AAP/BAP haalt drempel niet

Hand in eigen boezem De meer dan 3.500 leden van het Assisterend en Bijzonder Academisch Personeel zullen de komende twee jaar geen stemgerechtigde vertegenwoordigers hebben op de Academische Raad, het hoogste beslissingsorgaan van onze universiteit. Bij de verkiezingen van de vertegenwoordigers van het personeel nam slechts zeventien procent van de stemgerechtigde AAP/BAP’ers de moeite om hun stembrief terug te sturen, niet voldoende om het vastgestelde quorum van twintig procent te halen. Als gevolg daarvan zullen de verkozenen enkel als waarnemer de vergaderingen van de Academische Raad mogen bijwonen. Voor het eerst mochten ook het ZAP en het ATP vertegenwoordigers verkiezen voor de Academische Raad. Voor deze geledingen bleek het behalen van het vooropgestelde quorum geen probleem. Meer dan 40 procent van het Administratief en Technisch Personeel nam deel aan de verkiezingen; het ZAP deed nog beter: hoewel het aantal kandidaten hier beperkt was, bracht bijna de helft van de professoren een stem uit. Dat een vertegenwoordiging op de Academische Raad voor deze personeelscategorieën een nieuwe verworvenheid is, speelde ongetwijfeld een rol bij deze uitslag. Wat betekent dit nu concreet voor het AAP/BAP? In de eerste plaats natuurlijk dat onze vertegenwoordigers de volgende twee jaar als waarnemer geen stemrecht zullen hebben op de vergaderingen. Toch lijkt dit geen onoverkomelijk probleem. Ook als niet-stemgerechtigd lid kunnen zij hun standpunten immers blijven vertolken naar de academische overheid toe. De impact van de drie AAP/BAPstemmen in de uitgebreide Academische Raad zou sowieso zelden de doorslag geven bij mogelijke stemmingen. Een onrechtstreekse, maar volgens mij verder strekkende consequentie is dat de AAP/BAP-fractie op deze manier sterk aan geloofwaardigheid inboet bij de universitaire overheid en de andere leden van de Academische Raad. Vertegenwoordigers worden immers vaak afgerekend op hun representativiteit, hoe waardevol hun inbreng ook is. En kan men spreken van representativiteit wanneer de vertegenwoordigers zich door slechts één op zes leden van hun zogenaamde achterban gesteund weten? Vanwaar deze desinteresse bij het AAP en BAP? Gaat het de jonge onderzoekers aan de K.U.Leuven dan zo voor de wind dat een vertegenwoordiging op de Academische Raad voor hen een overbodige luxe betekent? Dat blijkt alleszins niet uit de inhoud van de toespraken waarop de vertegenwoordigers van het AAP/BAP ons bij de opening van het academiejaar telkenmale vergasten. Om de problemen van de jonge onderzoekers te remediëren, lijkt de Academische Raad nochtans net het geschikte forum.

Wellicht is de hoge werkdruk, één van de steeds terugkerende verzuchtingen van het AAP/BAP, ook een belangrijke oorzaak van de desinteresse. Er worden hoge eisen gesteld op het vlak van onderzoek en onderwijs, waardoor men nauwelijks de tijd vindt om zich actief in te zetten voor het beleid van het departement, de faculteit of de universiteit. De weinigen die zich wel geroepen voelen om hieraan mee te werken, worden zo onrechtstreeks de dupe. Boezem Ongetwijfeld beïnvloeden dergelijke factoren de huidige stand van zaken. Deze factoren kunnen echter niet alles verklaren, en wellicht moeten de AAP/BAP-vertegenwoordigers ook de hand in eigen boezem durven steken. De terugkoppeling van informatie naar de achterban is immers suboptimaal. Er zijn te weinig kanalen waarlangs informatie doorstroomt naar de faculteiten, en inhoudelijke discussies worden te vaak alleen binnen de muren van de Faculty Club gevoerd. In het kader hiervan dient ook gewezen te worden op de (ongewild) dubieuze rol van de VAPL. Zowat alle kandidaten voor het AAP/BAP waren lid van en werden voorgedragen door de VAPL. Dit geeft de stemgerechtigden de indruk dat de personeelsverkiezingen een interne aangelegenheid zijn van en voor VAPL-leden. De VAPL levert ongetwijfeld zeer nuttig werk; als nieuwe actor binnen het universitaire bestel dient zij zich echter verder te bezinnen over haar rol en positie binnen het bestuur van onze Alma Mater. De assistenten, doctorandi en andere wetenschappelijk medewerkers waren jarenlang de enige personeelsgroep die stemgerechtigde vertegenwoordigers had op de Academische Raad. Deze situatie is nu dus drastisch gewijzigd. Niet alleen hebben nu ook de andere personeelsgroepen hun vertegenwoordigers, de AAP/BAP-fractie is zelfs haar stem kwijt door een gebrek aan interesse. Ook naar de toekomst toe lijkt deze evolutie enigszins verontrustend. De AAP/BAP’ers van nu zullen binnen twintig jaar immers het bewind voeren aan deze universiteit. In deze optiek is het wellicht niet onterecht om ook de K.U.Leuven op te roepen haar verantwoordelijkheid te nemen. Een goede wetenschappelijke ontwikkeling van het jonge personeel is uiteraard prioritair, maar daarnaast moeten zij ook de mogelijkheid krijgen ervaring op te doen met interne democratie. Eerder dan een pessimistische analyse te bieden van de huidige situatie, hoop ik dat dit opiniestuk een aanzet kan geven tot een opbouwende discussie: een discussie over hoe we effectief gebruik kunnen maken van de bestaande inspraakkanalen, en hoe de universiteit de zin voor verantwoordelijkheid en initiatief bij haar jonge onderzoekers kan stimuleren. Tijl Vereenooghe BAP — Sagalassos Archaeological Research Project

Redacteur gezocht Campuskrant is op zoek naar een deeltijds (80%) redacteur (m/v) voor een tijdelijk contract van 1/1/2005 tot en met 30/6/2005. Opdrachten: artikels taalkundig en stilistisch verbeteren, inkorten en herschrijven; artikels schrijven; drukproeven nakijken.

Campuskrant is het driewekelijkse tijdschrift van de K.U.Leuven, bestemd voor studenten, personeelsleden en oud-studenten. Om de zes weken bevat Campuskrant een Personeelskrant, met nieuws dat speciaal voor personeelsleden interessant is. De nummers zonder Personeelskrant bevatten een Alumnikrant. Deze nummers worden verstuurdnaar alle oud-studenten die lid zijn van een alumnikring. Wie ook de andere nummerswil ontvangen, kan dat melden aan [email protected], (t) 016 32 40 15.

Profiel: u hebt een universitair diploma, bij voorkeur Germaanse Talen, optie Nederlands, beschikt over een grondige kennis van het Nederlands, een uitgesproken schrijfvaardigheid en bij voorkeur enige relevante ervaring. U bent stressbestendig en nauwkeurig en bereid om in deadlineperiodes de nodige flexibiliteit aan de dag te leggen. Selectieproeven: preselectie op basis van elementen uit het profiel; praktische proef op 24 november; selectiegesprekken op 7 december. Interesse? Stuur dan voor 15 november een gemotiveerde sollicitatiebrief met cv naar: Guy Thys, Personeelsdienst K.U.Leuven, Parijsstraat 72b, 3000 Leuven, [email protected], (t) 016 32 83 13, (f) 016 32 83 20.

campuskrant

nieuws

3.11.2004

Boek Midden in de cirkel: Gesprek met boeddhiste en priesteres

Vrouwelijke religieuze leiders in opmars Binnen de diverse religies zijn vrouwen met leidinggevende functies misschien schaarser dan hun mannelijke tegenhangers, maar ze zijn er wel degelijk en drukken net zo goed hun stempel op hun gemeenschap. Een heel eigen stempel, vinden sommigen. Want vrouwen vullen leiderschap anders in dan mannen. Minder autoritair en hiërarchisch misschien, met zachtere hand en meer overleg? Het Centrum Vrouwenstudies Theologie raakte geïntrigeerd door die vragen en ging op zoek naar een antwoord. De neerslag daarvan is Midden in de cirkel, een boek over vrouwelijke leiders in verschillende spirituele tradities. Ines Minten

V

oor velen lijkt — religieus — leiderschap een pure mannenzaak. Alleen al om die misvatting uit de wereld te helpen zou je ‘Midden in de cirkel’ even moeten doornemen. Het boek bestaat voor het grootste deel uit interviews met vrouwen uit uiteenlopende religies. Naast een rooms-katholieke zuster komen bijvoorbeeld ook een vrouwelijke rabbijn en een imama aan bod. Campuskrant sprak met de boeddhiste Lea Vanrompay (foto) en de oud-katholieke priester Angela Berlis. Lea Vanrompay kwam jaren geleden via haar partner in aanraking met het boeddhisme. “Het was en is een schitterende ontdekkingstocht”, vertelt ze. “Het boeddhisme nodigt je uit om de onderrichtingen eerst zelf op hun waarde te onderzoeken, en ze nadien ook toe te passen.” Momenteel zit Lea in de raad van bestuur van het Tibetaans Instituut in Schoten. Ze begeleidt mensen die er voor onderricht komen, doet vertaalwerk en organiseert het vrijwilligerswerk. “Het boeddhisme is erg jong in het westen en zal zijn weg nog moeten zoeken. Zoiets moet tijd krijgen, en het past helemaal in de geest van het boeddhisme om geduldig af te wachten hoe de structuur zich in de loop van de tijd vormt. Je mag zoiets niet forceren. De aard van onze huidige westerse maatschappij zal er waarschijnlijk voor zorgen dat vrouwen er een even grote rol in kunnen spelen als mannen.” Volgens Lea Vanrompay maakt het boeddhisme geen onderscheid tussen mannen en vrouwen. Het bemoeit zich

immers niet zozeer met het lichaam als wel met de geest. “En die geest is niet specifiek mannelijk of vrouwelijk. De geest, het bewustzijn wordt wel gekenmerkt door zowel mannelijke als vrouwelijke eigenschappen.” Toch heeft geen enkele vrouw het al ooit tot Dalai Lama geschopt en zijn de meeste boeddhistische leraren mannen. Daarvoor zoekt Vanrompay eerder een maatschappelijke verklaring: “De samenlevingen waarin het boeddhisme is ontstaan, waren nu eenmaal patri-

“Er zijn nog altijd meer mannelijke dan vrouwelijke pastoors, maar dat komt omdat vrouwen nog niet zo erg lang tot het ambt zijn toegelaten. Het is dus wennen, zowel voor ons als voor de parochieleden.” archaal georganiseerd. Toch heeft het boeddhisme naast monniken ook nonnen, en wordt een vrouw nergens als ondergeschikt beschouwd. Vandaar dat ik denk dat binnen het boeddhisme ook voor vrouwen belangrijke rollen zijn weggelegd. Als de tijdgeest evolueert, zal dat ongetwijfeld nog meer merkbaar worden.” Zwart-wit Toen ze 17 was, sloot Angela Berlis zich

in Duitsland aan bij de oud-katholieke kerk, een religieuze gemeenschap die zich in de achttiende eeuw losmaakte van het rooms-katholieke gezag. In het oud-katholicisme bestaat het verplichte celibaat niet en mogen ook vrouwen priester worden. Berlis: “Ik ben in 1996 als één van de eerste vrouwen tot priester gewijd en vandaag ben ik rector van het oud-katholiek seminarie in Utrecht, de priesteropleiding dus. Er zijn nog altijd meer mannelijke dan vrouwelijke pastoors, maar dat komt omdat vrouwen nog niet zo erg lang tot het ambt zijn toegelaten. Het is dus wennen, zowel voor ons als voor de parochieleden. Ze zijn het mannelijke leiderschap al eeuwen gewend, en nu staat er ineens een vrouw achter het altaar die misschien een heel andere aanpak heeft.” Veel mensen kijken toch nog op van vrouwelijke leiders, vindt Berlis. “Mannelijke leiders trekken nog altijd makkelijker de aandacht, omdat ze voldoen aan de verwachtingen die velen hebben over autoritair leiderschap. Vrouwen lijken eerder gericht op samenwerking en houden meer rekening met de mening van de anderen in de groep. Ze oefenen autoriteit dus op een andere manier uit. Je moet dat natuurlijk nuanceren, hè. Het is nooit helemaal zwart-wit, maar over het algemeen zie ik toch verschillen in de manier van werken.” Centrum Vrouwenstudies Theologie, ‘Midden in de cirkel. Vrouwen en leiderschap in diverse spirituele tradities’, Uitgeverij Halewijn, 2004

3

“ ” geciteerd

De poëzie in jeugdbewegingen De Morgen, 23.10.2004

— Danny Wildemeersch, hoogleraar pedagogiek: “Dichter Herman de Coninck heeft ooit geschreven dat het belang van de poëzie haar nutteloosheid is. De essentie van poëzie is dat ze op zichzelf waarde heeft, zonder te verwijzen naar een ander belang. Dat geldt in zekere zin ook voor het jeugdwerk.” “De grote verdienste van het jeugdwerk bestaat niet in zijn belang voor later. In de eerste plaats bieden jeugdbewegingen de ruimte aan kinderen en jongeren om samen met leeftijdgenoten op een speelse manier de wereld te verkennen en er zich een plek in te verwerven. Volwassenen willen daar maar al te graag nuttigheidsaspecten aan verbinden.” “Anderzijds is jeugdwerk ook echt wel nuttig, omdat het in de maatschappij ontmoeting en sociaal contact onder jongeren bevordert. Jeugdwerk is geen voorbereiding op participatie later, maar is nu participatie aan het maatschappelijke leven, en dat op een speelse manier.”

Aldi-melk en kaviaar De Tijd, 25.10.2004

— Luk Warlop, hoogleraar marketing: “Ons mensbeeld vandaag wil dat we evenwichtig omgaan met de resources van de wereld, maar ook met die van onszelf. We gaan selectiever om met ons geld. Mensen uit de middenklasse gaan bijvoorbeeld regelmatig naar een luxerestaurant, maar laten daarvoor iets anders vallen. Of ze kopen hun melk in de Aldi, maar gunnen zich elders een potje kaviaar.” “Ook consumenten uit de topklasse stellen hun prioriteiten, omdat het mensbeeld dat vandaag nu eenmaal verlangt. Luxe dient niet langer om te laten zien hoe rijk je wel bent, luxe is iets voor jezelf. Misschien begint die klasse zich af te vragen: als ik een goede wijn vind voor 20 euro, waarom zou ik er dan 100 euro voor neertellen?”

Vlaamse studenten: geen commentaar

(© Rob Stevens)

De Morgen, 25.10.2004

— Philip Dutré, docent aan het Departement Computerwetenschappen: “Het is ongetwijfeld zo dat het onderzoeksklimaat in de VS op dit ogenblik verrijkender en stimulerender is dan in België. Financiering is daar één reden van, mentaliteit van zowel proffen, vorsers en studenten een andere.” “Op dat laatste vlak kunnen we onszelf veel verwijten. Ik heb zelf een drietal jaar aan Cornell University gewerkt, dus heb wel wat persoonlijke ervaring. Wat studenten betreft, stel ik hier in Vlaanderen een bijna panische angst vast om ook maar een enkel antwoord of commentaar te geven in de hoorcolleges. Niet omdat men de prof vreest, maar wel de commentaren van medestudenten achteraf. Ik heb mezelf er dikwijls op betrapt dat je in dergelijk klimaat nogal snel terugvalt op het ex-cathedra lesgeven.”

4

nieuws

3.11.2004

Twintig jaar Open Universiteit

KORTNIEUWS Zebravis Professor Peter Carmeliet (Departement Moleculair en Cardiovasculair Onderzoek) en zijn medewerkers van het Vlaams Interuniversitair Instituut voor Biotechnologie (VIB) hebben voor het eerst aangetoond dat bloedvaten zich bij hun groei net als zenuwen laten ‘gidsen’ door signaalmoleculen. De onderzoekers publiceerden hun resultaten in Nature. De vinding is belangrijk voor de toekomstige behandeling van aandoeningen van bloedvaten. Al enige tijd wordt in wetenschappelijke kringen gehoopt dat men aandoeningen waarbij de bloedtoevoer in het gedrang komt ooit zal kunnen behandelen door de groei van nieuwe bloedvaten te stimuleren. Probleem is echter het gebrek aan kennis over de wijze waarop deze nieuwe bloedvaten hun weg uitkiezen om een specifiek orgaan of weefsel te bereiken. Van zenuwen was al bekend dat signaalmoleculen terzake een belangrijke rol spelen. Carmeliet en zijn medewerkers toonden aan dat deze moleculen via aantrekkingsen afstotingssignalen ook bloedvaten gidsen naar hun doelwit. Bij dit onderzoek werd beroep gedaan op een zebravis, een klein doorzichtig visje, waarin men de ontwikkeling van bloedvaten met een microscoop kan volgen. De onderzoekers richtten zich hierbij naar UNC5B, een receptor van een signaalmolecule voor zenuwcellen en toonden aan dat zebravissen die geen UNC5B kunnen aanmaken een bloedvatennetwerk met ongecontroleerde vertakkingen en afwijkende patronen opbouwen, wat erop wijst dat dit ook van cruciaal belang is in het gidsen van nieuwe bloedvaten.

Zelfmoord voorkomen LUCAS, het interfacultaire onderzoeksinstituut Leuvense Universiteit-Caritas Samenwerkingsverband, moet zorgen voor de wetenschappelijke onderbouwing en de evaluatie van een grootschalig preventieproject tegen depressie en zelfdoding. Een brede groep van professionelen uit 40 organisaties in de zorgen welzijnssector zal samen een plan uitwerken om depressie en zelfdoding doelgericht tegen te gaan. Het project maakt deel uit van de European Alliance Against Depression en wordt gelijktijdig in vijftien Europese landen georganiseerd. In Vlaanderen loopt het project in de regio Brugge — Ieper. In vergelijking met de rest van Vlaanderen komen depressie en suïcide vaker voor in West-Vlaanderen en specifiek in de regio’s Ieper en Brugge. In West-Vlaanderen lijdt 7 procent van de bevolking aan een depressie — in vergelijking met 5 procent in het Vlaams Gewest — en de Westhoek kent de hoogste zelfmoordcijfers onder mannen in Vlaanderen. Het project focust op vier actiesporen om de preventie van depressie en zelfdoding te verbeteren: bevorderen van de deskundigheid van de eerstelijnsvoorzieningen zoals de huisarts, een betere samenwerking tussen de zorgverstrekkers in de regio, een regionale mediacampagne en betere ondersteuning van patiënten en hun omgeving.

campuskrant

Steeds meer gegadigden voor levenslang leren Bij studenten denk je spontaan aan jongeren die schoollopen aan een hogeschool of universiteit. Maar ook op latere leeftijd, terwijl je werkt, kan je nog studeren aan de universiteit. En dat zonder je werk of je gezin te verwaarlozen of je sociale contacten te bevriezen. Zelfstudie, je eigen studieritme bepalen, flexibel thuis studeren: met Open Universiteit lukt het ‘levenslang’. Joke Depuydt

H

eb je ambities om de slimste mens ter wereld te worden, of voel je na een tijd in het beroepsleven de behoefte om dan toch maar dat diploma te halen waar je vroeger om allerlei redenen niet toe bent gekomen? In Nederland rijpte in 1984 de idee om daaraan tegemoet te komen. Waarom geen universitair afstandsonderwijs dat te combineren valt met werk, gezin en sociale activiteiten? Vlaanderen verwierp het idee van één afstandsuniversiteit en koppelde een studiecentrum Open Universiteit aan de bestaande universiteiten. Wat het aanbod betreft, werken Nederland en Vlaanderen nauw samen. Anita Charot: “De behoefte aan nieuwe onderwijsvormen is in die twintig jaar enorm toegenomen, mede door de nieuwe media en niet in het minst door de hervorming van het hoger onderwijs. Ook de huidige groeiende vraag naar hogergeschoolden en het groter wordende belang van levenslang leren verklaren de gestadige opmars van Open Universiteit: sedert de oprichting kozen 12.500 studenten in Vlaanderen voor korte of lange opleidingen.” Het aanbod is divers en toch op maat gesneden. Claudine Van Volsem: “Je kunt beginnen met één cursus, een module verder uitbouwen, of resoluut kiezen voor een volledig opleidingsprogramma.” En je staat er niet alleen voor. Cynthia Torfs: “Er is heel wat begeleiding, van studieadvies tot administratieve ondersteuning en inhoudelijke feedback. En op vraag van de student

kan er een mentor of ‘coach’ worden aangesteld. Als afstandsstudent volg je eerst in groep de ingangsmodules. Eenmaal vertrokken word je op afstand begeleid, bijvoorbeeld via Studienet, een elektronisch platform waar je begeleiders en medestudenten kunt terugvinden. Bovendien is individuele, ‘face-to-face begeleiding’ ook een mogelijkheid.” Examens worden georganiseerd in

een aantal formules en tijdens verschillende periodes. Als je bovendien weet dat je enkel aan de minimumleeftijd van 18 jaar moet voldoen én dat zowel student als werkgever kunnen genieten van opleidingscheques, is geen enkel excuus meer valabel om dat diploma niet te behalen… http://www.avnet.kuleuven.ac.be/ou/

Ingrijpende facelift voor Leuvense benedenstad

Project Hertogendal krijgt vorm Tegen 2017 de Leuvense benedenstad een grondige facelift geven: dat is de ambitieuze doelstelling van het project Hertogendal dat de stad en de universiteit in de steigers hebben staan. Waar nu nog de ziekenhuizen Sint-Pieter en Sint-Rafaël liggen, komen er meer dan achthonderd nieuwe woningen. “Het belang van die ingreep is niet te onderschatten”, zegt algemeen beheerder professor Vic Goedseels. Davy Coolen

G

oedseels: “Het project Hertogendal werd geboren toen de universiteit besloot om de ziekenhuisfuncties uit de binnenstad vanaf eind 2005 naar campus Gasthuisberg te verhuizen.” Door die operatie komt er in de Leuvense benedenstad een gebied vrij van meer dan acht hectare, tussen de Brusselsestraat, de Kapucijnenvoer, de Janseniusstraat en de Dijlearm aan cultuurcentrum Romaanse Poort. Met het nakende vertrek van de KBC en de Boerenbond uit hun vestiging aan de Minderbroedersstraat, staan er ook in de aanpalende omgeving van de SintBarbarastraat belangrijke veranderingen op til. “Vandaag vormen die sites een blinde vlek in de stad,” zegt Goedseels. “Om

het gebied opnieuw in het stadsweefsel te integreren, werken de stad en de universiteit samen met projectontwikkelaar Resiterra. Alles wordt in goede banen geleid door een ruimtelijk uitvoeringsplan, opgesplitst in drie delen met een eigen karakter en een aparte timing: Hertogendal-Zuid, HertogendalNoord en Benedenstad-Sint-Barbara.” De initiatiefnemers willen van Hertogendal in de eerste plaats een woongebied maken, met meer dan achthonderd gezinswoningen. Ook functies als diensten, ontspanning, handel en horeca krijgen er een onderkomen. De meest waardevolle bouwwerken, zoals de stadswallen, blijven ondertussen behouden, en ook groen blijft aanwezig: maar veertig procent van de nieuwe site wordt effectief bebouwd.

Hoewel een deel van haar patrimonium in privé-handen overgaat, blijft de universiteit een belangrijke rol spelen in de bestemming ervan. Goedseels: “We zijn vooral pleitbezorger van ‘ouder worden in de stad’: toekomstgerichte woon-, leef- en zorgvoorzieningen voor ouderen verdienen een bijzondere plaats in de binnenstad.” Een grootscheepse operatie als Hertogendal vraagt natuurlijk een forse tijdsinvestering, beaamt Goedseels: “In 2006 beginnen de afbraakwerken en start de nieuwbouw; het hele project zal echter pas in 2017 afgerond zijn.” Binnenkort worden een info- en een discussieavond georganiseerd. Info: Infohuis stadsvernieuwing, (t) 016 30 08 75, [email protected]

campuskrant

nieuws

3.11.2004

Ethisch Forum over rol academici in publiek debat

Wanneer mág, wanneer móet een academicus spreken? Hoever reikt de academische vrijheid? Mogen academici alles zeggen wat ze denken? Mag professor Matthias Storme bij voorbeeld aan de krant vertellen dat hij het ‘bijna een morele plicht vindt om op het Vlaams Blok te stemmen’? Er is ook de keerzijde: moet een academicus spreken? Bijvoorbeeld als hij van oordeel is dat er wat misloopt? Hadden economen in de jaren ‘70 de plicht om te waarschuwen voor ontsporende staatsfinanciën en sociale zekerheid? Over dit soort vragen gaat het derde Ethisch Forum van de Universitaire Stichting, dat op 25 november plaatsvindt. Jaak Poot

P

rofessor Philippe van Parijs (UCL) organiseert het debat: “De Universitaire Stichting is een ontmoetingsplaats voor academici over de grenzen van universiteit, taal en politieke of religieuze overtuiging heen. Vanuit die opdracht organiseren wij sinds 2002 jaarlijks een ‘ethisch forum’. Het is uitgegroeid tot één van die zeldzame gelegenheden waar academici van beide landsdelen nog eens rustig en open met elkaar kunnen discussiëren.” Het eerste forum behandelde de overgang van gedrukte naar digitale publicatie van wetenschappelijke resultaten. Het tweede debat draaide rond de vraag of Engels de voertaal moet worden in het hoger onderwijs in Europa. Doodsbedreigingen In november discussiëren de academici over hun rechten en plichten. “Het debat vertrekt van twee fundamentele vragen,” zegt Philippe van Parijs. “De

Apollinische snelheden Op 26 en 27 oktober vond op en rond de atletiekpiste van het Universitair Sportcentrum de 32ste editie plaats van de 24-urenloop van Sportraad. Van acht uur ‘s avonds tot acht uur ‘s avonds probeerden lopers van achttien ploegen zoveel mogelijk rondjes af te leggen. Apolloon klopte net als vorig jaar VTK in de strijd om de eerste plaats. De Apolloonlopers legden in totaal 1.249 rondjes van 400 meter af op de piste. Dit jaar was er ook een DJcompetitie, die gewonnen werd door de DJ van de ploeg Godspeed.

eerste tast de grenzen van de vrijheid af. Neem als voorbeeld die uitspraak van Matthias Storme. Ze lokte scherpe kritiek uit bij een aantal professoren. Kan dit nog wel in naam van de vrijheid van meningsuiting? Of is het in tegenspraak met het universitaire ethos? En als het niet mag, wie moet er dan sanctioneren? De universiteit als instituut? De collega’s? De faculteit? De samenleving?” Het debat wordt ingeleid door professor Paul Cliteur (Universiteit Leiden) die zelf onlangs besliste zich terug te trekken uit het publieke debat over de multiculturele maatschappij omdat hij doodsbedreigingen ontving. Maar er is ook de tegenpool: is er een spreekplicht? De Deense milieuscepticus Bjorn Lomborg reageert al jaren op de waarschuwingen over klimaatopwarming vanuit de stelling dat de bijdrage van de mens aan de uitstoot van koolzuurgas minimaal is. Hij schrijft de toename van het ‘broeikasgas’ voor-

al toe aan natuurlijke oorzaken. Maar hij kreeg een wel erg forse reactie: een overheidscommissie beschuldigde hem officieel van ‘objectieve wetenschappelijke oneerlijkheid’. Maar moet de wetenschap niet waarschuwen als ze rampspoed vermoedt? Of als ze vindt dat collega’s overdrijven? Over deze en andere vragen discussiëren academici uit de Nederlands- en Franstalige Gemeenschap — in de Engelse taal — op 25 november. ‘Third University Foundation Ethical Forum: Free to speak out? On the rights and responsibilities of academics in the public debate?’ Donderdag 25 november, namiddag, Universitaire Stichting, Egmontstraat 11, Brussel. Deelnemen is gratis, inschrijving wel verplicht. Informatie en inschrijvingen: (t) 02 545 04 20, [email protected], www.universitairestichting.be/nl/forum.php

KORTNIEUWS Vlerick scoort hoog, zéér hoog Jaarlijks ondervraagt The Economist meer dan 20.000 MBA-studenten van over de hele wereld over de kwaliteit van hun opleiding. Uit hun antwoorden worden vier factoren gepuurd die de doorslag geven om een opleiding meer of minder hoog op de tabellen te zetten: de carrièremogelijkheden, de persoonlijke ontwikkeling, de invloed van de opleiding op het loon, en de verbeterde mogelijkheden tot netwerking. Het resultaat is een ranking die echt wel meetelt in ‘het wereldje’. Zullen we het maar meteen vertellen? De Vlerick Leuven Gent Management School doet het zéér goed. “We” stonden vorig jaar op de 47ste plaats, dit jaar op de 15de! Daarmee wordt Vlerick qua stijgsnelheid alleen nipt voorafgegaan door Bath, dat van 86 naar 43 stijgt. Met onze vijftiende plaats staan we bovendien vóór de business schools van Oxford, MIT, Cornell, UCLA, Insead, de London Business School en tientallen anderen. Niet slecht… Helemaal bovenaan, voor het derde jaar al, staat Kellogg, van Northwestern University, op twee staat Stanford, op drie Tuck (Dartmouth), vier is Harvard, en op vijf de eerste niet-Amerikaanse MBA-opleiding, namelijk IMD uit Zwitserland. Op 9 staat de tweede Europese business school, IESE uit Navarra. Leuven bekleedt de derde niet-Europese plaats en mag zich dus tot de absolute Europese top en de bijna-wereldtop rekenen. In het perscommuniqué wijst The Economist er op dat “lesser-known Vlerick’s rise has come in the wake of major efforts to improve both its careers services — which has impressed many students — and its alumni network”. Nu hoort u het ook eens van een ander. Maar wat zouden ze eigenlijk bedoelen met lesser-known??

Freelancers gezocht U bent niet vies van een Pulitzer-prijs. Een babbel met een wetenschappelijke, politieke, culturele of sportieve halfgod lijkt u wel wat. Even uitleggen hoe dat nou ook alweer zat met die wereldschokkende ontdekking is uw halve leven?

(© Rob Stevens)

5

U vindt dat u een succulente pen hebt? Zou het misschien kunnen dat wij u zoeken? Freelancers moeten we hebben, getalenteerde persmuskieten, geniaal journaille, gedreven reporters. U dus. En zeggen dat u er nog vorstelijk voor betaald wordt ook! (lacht). Als u freelance voor Campuskrant wil schrijven, stuur dan uw naam, adres en mail-adres, en als het kan ook even een bewijsje van uw journalistiek kunnen, naar [email protected].

nieuws

3.11.2004

KORTNIEUWS

Eredoctoraat voor Jean-Pierre Hansen (Tractebel)

Boegbeeld van de Belgische energiesector

Eerste steen wetenschapspark Aan de Koning Boudewijnlaan in Heverlee werd op 22 oktober de eerste steen gelegd van het 13 ha grote Wetenschapspark Arenberg dat beheerd wordt door de K.U.Leuven, de stad Leuven, de intercommunale Interleuven en de GOM Vlaams-Brabant. Eind 2005 kunnen bedrijven hun intrek nemen in de eerste twee gebouwen. Het volledige project is vermoedelijk tegen 2010 klaar. Het wetenschapspark is bestemd voor hoogtechnologische kennisintensieve bedrijven. Er wordt gedacht aan bedrijven uit de ICT, biotechnologie en nieuwe materialen die met de K.U.Leuven willen samenwerken om hun onderzoek te valoriseren. Enkel kleinschalige productie (prototypes, pre-serieproductie...) is toegelaten. Een wetenschappelijk comité van de K.U.Leuven zal de aanvragen op hun technologie- en researchkarakter onderzoeken. In het wetenschapspark komen vier complexen, voor in totaal 120.000 m2 bedrijfsoppervlakte en het zou rond de 2.500 nieuwe jobs opleveren. De werken aan de eerste twee gebouwen (samen goed voor 12.000 m2) van het eerste complex gingen eind mei van start en zijn eind 2005 afgerond. Het tweede complex zal een bio-incubator huisvesten. De K.U.Leuven startte samen met het Vlaams Instituut voor Biotechnologie en AVEVE met de voorbereidingen. De eerste fase moet tegen april 2006 klaar zijn. De voorbije twee decennia ontstonden vanuit de K.U.Leuven en IMEC 85 spin-offs. Jaarlijks komen er gemiddeld zeven bij. Een aantal zijn op zoek naar een nieuwe locatie en zullen als eerste in aanmerking komen voor het nieuwe park. Er wordt ook veel buitenlandse interesse verwacht voor dit wetenschapspark.

Professor Raf Verstegen met emeritaat Op 15 oktober gaf professor Raf Verstegen zijn afscheidscollege aan de Faculteit Rechtsgeleerdheid. Na studies theologie, geschiedenis, rechten en canoniek recht, doceerde professor Verstegen de vakken Romeins recht, Pandecten en Onderwijsrecht. Gedurende 25 jaar werkte professor Verstegen mee aan het onderwijsveranderingsproces, eerst als academisch secretaris en decaan van de Faculteit Rechtsgeleerdheid en later als voorzitter van de Onderwijsraad. Ook in de kerkelijke sfeer, in rectorale kringen en in het Vlaams onderwijsbeleid was hij een gegeerd adviseur.

Vertrouwen in politie Volgens een onderzoek van professor Geert Bouckaert (Instituut voor de Overheid) en professor Bart Maddens (Afdeling Politologie) onder 6.000 Vlamingen heeft 56 procent van hen vertrouwen in de politie. De politie staat daarmee op de zesde plaats, na het onderwijs (79 %), de huisvuilophaling (77 %), De Post (71 %), de VRT (65 %) en De Lijn (59 %).

campuskrant

Op 23 november reikt de K.U.Leuven een eredoctoraat uit aan Jean-Pierre Hansen, voor zijn bijzondere verdiensten in de energiesector. Jean-Pierre Hansen (Athus, 1948) werd burgerlijk ingenieur elektriciteit aan de universiteit van Luik. Daarna studeerde hij economische wetenschappen aan de Université Paris II, en werd doctor-ingenieur in Paris IV.

Z

ijn loopbaan is nauw verweven met de Belgische energiesector. Via Unerg en Electrabel groeide hij door tot in de hoogste geledingen van Suez-Tractebel, waar hij momenteel gedelegeerd bestuurder is. Daarnaast is hij voorzitter van de Raad van bestuur van Electrabel en hoogleraar aan de UCL en aan de Ecole Polytechnique in Parijs, regent van de Nationale Bank en vice-voorzitter van het Verbond van Belgische Ondernemingen. De K.U.Leuven eert in hem een industrieel die het academische niet schuwt. Hij heeft heel wat publicaties op zijn naam staan en neemt zijn academische taken zeer ernstig. Ook in zijn beleidswerk geeft hij de voorkeur aan de diepe analyse boven de kortstondige politieke impuls van de dag. Jean-Pierre Hansen heeft een hoofdrol gespeeld in de uitbouw van de Belgische energiesector, onder meer via

de fusie van Intercom, Ebes en Unerg tot Electrabel. Door die krachtenbundeling is Electrabel in het klimaat van liberalisering kunnen doorgroeien tot een belangrijke Europese speler. Mede op aansturen van Jean-Pierre Hansen wordt het energiebeleid in ons land op dit moment als een geïntegreerd geheel beschouwd, in tegenstelling tot nogal wat andere Europese landen, waar bijvoorbeeld de elektriciteits- en de gasmarkt weinig met elkaar te maken hebben. Een concreet gevolg van de benadering van Hansen is geweest dat Zeebrugge is kunnen uitgroeien tot hét aardgasknooppunt van West-Europa. In zijn visie op lange termijn is ook een aanzienlijke plaats voorbehouden voor nucleaire energie, die momenteel zorgt voor ongeveer 60 % van onze elektrische energie. Jean-Pierre Hansen heeft ervoor gezorgd dat ons land werkelijk meetelt op

de Europese energiemarkt. Een eredoctoraat onderstreept het belang dat de academische gemeenschap hecht aan zijn visie en inspanningen. (lm)

(© ingezonden)

6

Nieuw centrum voor fotografie en visuele kunsten

Snapshot van een onderzoekscentrum De K.U.Leuven heeft er een nieuw onderzoekscentrum bij: het Lieven Gevaert Centre for Photography and Visual Studies — genoemd naar de oprichter van de Agfa-Gevaert groep. Directeurs professor Jan Baetens van het Instituut voor Culturele studies en professor Hilde Van Gelder van het Departement Kunstwetenschappen lichten het plaatje toe.

H

“

et centrum focust in de eerste plaats op de studie van de fotografie in de hedendaagse kunst. Dat gebeurt bij uitstek in een multidisciplinair kader. Als kunsthistorica heb ik bijvoorbeeld oog voor de manier waarop beelden zich tot elkaar verhouden, terwijl professor Baetens zich onder andere bezig houdt met het narratieve aspect van een foto,” verduidelijkt Hilde Van Gelder. De missie van het centrum vertaalt zich volgens Jan Baetens in drie doelstellingen: “Wij willen in de eerste plaats een onmisbare gesprekspartner worden voor de fotografie. We concentreren ons voornamelijk op ontwikkelingsgericht onderzoek, met bijvoorbeeld een publicatiereeks als gevolg.

Daarnaast doen wij actief aan netwerking. Niet alleen binnen de associatiestructuur van de universiteit, maar ook naar kunstenaars, culturele instellingen en het brede publiek toe. Concreet kunnen wij bijvoorbeeld optreden als gastcurator voor tentoonstellingen of als organisator van symposia. En ten slotte nodigen wij bijvoorbeeld kunstenaars of kunsttheoretici uit om lezingen te houden en deel te nemen aan onze onderzoeksprojecten.” De ambitie van het centrum gaat nog een stuk verder. Als gevolg van een Vlaams decreet is het voortaan namelijk mogelijk om een doctoraat in de kunsten te volgen aan de Associatie K.U.Leuven. Van Gelder: “Vooral in menswetenschappelijke opleidingen ligt de nadruk nog zeer

sterk op het theoretische aspect, het schrijven van een proefschrift. Maar het praktische aspect is ook belangrijk. Wij hopen dat het doctoraat in de kunsten een opening zal betekenen naar een her-denking van bepaalde klassiekwetenschappelijke criteria rond doctoraten. Waarom de klassieke dissertatie niet inkorten zodat een doctorandus meer ruimte heeft voor praktische initiatieven — natuurlijk gebaseerd op substantieel wetenschappelijk onderzoek — zoals het maken van een website of het organiseren van tentoonstellingen? Ons centrum wil doctorandi in de kunsten begeleiden en aantonen dat het ook anders kan.” (ov) http://www.lievengevaertcentre.be

Resultaten internationaal onderzoek bekend

Kernfusie niet makkelijker met grote atoomkernen In tegenstelling tot wat lange tijd werd aangenomen, maken grote atoomkernen kernfusie niet makkelijker. Integendeel: omdat ze te zwak gebonden zijn, vallen ze uit elkaar nog voor ze kunnen opgaan in een andere kern. Dat blijkt uit de resultaten van een internationaal onderzoek waaraan wetenschappers van het Instituut voor Kern- en Stralingsfysica hebben deelgenomen.

K

ernfusie is een hoop in bange energiedagen, omdat het in de toekomst een onuitputtelijke energiebron zou kunnen worden. Het principe lijkt eenvoudig: bij kernfusie worden kleine kernen in het centrum van atomen samengebracht om zo een zwaardere kern te vormen, en daarbij komt energie vrij. Helaas is het in de praktijk een zeldzaam en moeilijk proces, dat alleen in heel specifieke omstandigheden kan plaatsvinden. Zowat twintig jaar geleden meenden

wetenschappers dat ze voor een doorbraak konden zorgen. Toen werden atomen met een speciaal soort kernen ontdekt, met zeer grote afmetingen. Door hun eigenschappen zou de kans op fusie mogelijk toenemen. Maar de deeltjes bleken bijzonder delicaat te zijn. Daardoor waren er jaren van technische ontwikkelingen nodig om het effect te kunnen meten. In het Cyclotron Research Centre in Louvain-la-Neuve voerde een internationaal team van wetenschappers me-

tingen uit. De resultaten, gepubliceerd in het wetenschappelijke tijdschrift Nature, tonen aan dat de speciale deeltjes te zwak gebonden zijn, en daardoor niet geneigd om op te gaan in andere kernen. Ze vallen zelfs uiteen voor ze kunnen worden opgeslokt. Kernfusie wordt dus net moeilijker met dergelijke kernen. U kunt het artikel lezen op de site van het tijdschrift Nature: http://www.nature.com

campuskrant

nieuws

3.11.2004

7

Unief schenkt scarabee van Fabre aan stad

“Het moest een elegante geste worden” De samenwerking tussen de universiteit en de stad Leuven staat sinds enkele dagen stevig verankerd op het Ladeuzeplein. Multi-kunstenaar Jan Fabre ontwierp een bijzonder kunstwerk en gaf het de naam Totem. Joke Depuydt

O

p een 23 meter hoge naald prijkt tegenover de universiteitsbibliotheek een reusachtige juweelkever, tegen de wolken geprikt. Jan Fabre licht toe: “De kever is het geheugen van de natuur, een soort oudste computer ter wereld, een radar van het menselijk bestaan. Het totale kunstwerk verwijst naar een verzameling, een collectie van insecten op speldenknoppen geprikt en omgedraaid. Belangrijk is de relatie met de universiteitsbibliotheek: collectief geheugen van de mens, een gebouw met een verzameling aan boeken en kennis. Totem wil hier een eerbetoon brengen aan de kennis, de schoonheid, kortom, aan de poëzie van het bestaan.”

De juweelkever is een geschenk van de universiteit aan de stad, naar aanleiding van haar 575-jarige bestaan. Een ‘lichtvoetige’ onderneming was het niet. De universiteit wou kwaliteit en nodigde de kunstenaar in 2000 uit om na te denken over het concept. Fabre: “Ik vroeg en kreeg de vrije hand van de universiteit. De ideeën vond ik bij tekeningen die ik vroeger al maakte.” Tijdens een wandeling door de stad besliste Fabre dat het Ladeuzeplein dé plaats bij uitstek was. “Onmiddellijk had ik het gevoel dat het een ‘elegante geste’ moest worden. Het resultaat mocht zeker niet pompeus zijn of concurreren met de bibliotheek. Met een naald neem je niet te veel ruimte weg, zowel letterlijk als figuurlijk.” Polyester beestje Over de samenwerking met de universiteit heeft Fabre niets dan lof: “Zo’n kunstwerk kan je niet alleen maken. Alleen al voor de ingewikkelde berekeningen — in verband met de weerstand, de stabiliteit en de gebruikte materialen — kon ik een beroep doen op de specialisten van de K.U.Leuven. Ik heb die mensen waarschijnlijk zot gemaakt,

maar ik ben hen enorm dankbaar.” “Dankzij hen heb ik ook de mogelijkheid gekregen om te werken met nieuwe materialen. Mijn andere beestensculpturen zijn van brons maar deze sculptuur bestaat uit een mix van verschillende polyesters die het mogelijk maakten om de kever perfect uit te vergroten. Elk klein bultje zit erin.” Er

“Ik heb de mensen van de unief waarschijnlijk zot gemaakt!” werd zelfs een speciale verf ontwikkeld op basis van de natuurlijke kleur van de dekschilden van de scarabee. Na Brugge en Nieuwpoort heeft nu ook Leuven een openluchtsculptuur van Fabre, die de tijd zal trotseren. En recht daartegenover, maar dan binnen, bewaart de universiteitsbibliotheek in haar collectie een boek uit 1923, La vie des insectes. Auteur? Jean-Henri Fabre, familie van… juist. In december verschijnt een geïllustreerde publicatie over de realisatie van Totem.

Enkele wetenswaardigheden over Totem: het totale kunstwerk weegt 2.500 kg, de sculptuur staat op een naald van 22,61 meter lang, is 235 cm breed en 270 cm diep. Foto’s Rob Stevens en Ingrid Hannes

8

onderwijs

3.11.2004

campuskrant

Bama-invoering en inschrijvingscijfers

Bijna negen procent meer studenten Jan Raeymaekers, stafmedewerker Onderwijsaanbod, heeft er geen twijfels over: de bama-invoering heeft een duidelijk positieve invloed op de inschrijvingscijfers. Ludo Meyvis

H

“

et is natuurlijk niet eenvoudig om de exacte impact van de bama-invoering op het totaal van de inschrijvingen aan te geven. Toch is het frappant dat de inschrijvingen van generatiestudenten hoger liggen dan wat we demografisch hadden mogen verwachten, én dat dit fenomeen zich overal voordoet, bij de universiteiten zowel als de hogescholen.” “Aan de K.U.Leuven tellen we vandaag, 21 oktober, 5.050 generatiestudenten, tegenover 4.649 vorig jaar. Dat is een stijging met 8,5 %. Het totaal is gestegen naar 29.200 studenten, tegenover 27.700 vorig jaar, een toename met 5 %.” “De bama-invoering heeft ons hele onderwijsaanbod grondig gewijzigd. Er zijn een aantal nieuwe richtingen bijgekomen, en de bestaande richtingen werden van de grond af opnieuw ingevuld. Voor die omgevormde richtingen zijn bijvoorbeeld bij Letteren en bij Wetenschappen een aantal tendensen merkbaar. Bij Letteren werd het talenaanbod niet gewijzigd, maar wel de combinatiemogelijkheden. Vroeger waren er zes mogelijkheden, nu vijfentwintig. Je merkt dat de grote groepen studenten nog altijd bij de oude combinaties zitten, maar dat de negentien nieuwe combinaties samen toch goed zijn voor bijna de helft van de studenten. Die nieuwe combinaties voldoen dus blijkbaar echt wel aan een vraag. Logistiek heeft dat rijkere aanbod een aantal implicaties, maar de meerkost is beperkt: het gaat immers om bestáánde talen, alleen in nieuwe combinaties.”

“Bij Wetenschappen merken we dat zijn zonder uitzondering erg succesvol. de bachelor Biologie en biotechnologie, Aan de K.U.Leuven vind je drie nieuwe met input van de vroegere Biologie en masters: Toerisme, Sociaal Werk, en van Chemie, heel wat volk trekt. De Verpleeg- en Vroedkunde. De schakelbachelor Fysica, die bewust heel breed programma’s die naar die nieuwe maswerd opgezet, trekt ters toe moeten leiden, bijzonder veel volk. De De nieuwe talen- hebben op dit ogenblik rijke doorstromingsal veel aantrek. Daarcombinaties bij mogelijkheden werken naast biedt de KULAK blijkbaar als een magLetteren zijn goed een nieuwe bachelor in neet. Bij Informatica is voor de helft van de de Onderwijskunde aan, een duidelijke daling ook met veel succes.” studenten. vast te stellen, maar dat is wellicht vooral te wijNog manama’s Ze beantwoorden ten aan het verdwijnen “De onderwijsvernieudus duidelijk aan wing is daarmee uitervan de toelatingsproef een vraag. voor Burgerlijk Ingeniaard niet voltooid. De eur. Nogal wat studenma ste r - pr og ra m ma’s ten opteren ervoor om nu Burgerlijk worden over drie jaar operationeel en ingenieur computerwetenschappen te zijn zich nu volop aan het reorganisedoen.” ren. Daarnaast zitten er 26 nieuwe op“Daarnaast werden ook een aantal leidingen in de pipeline. We volgen de nieuwe programma’s opgericht. Die decretaal voorgeschreven procedure

om ze op te richten. Meestal gaat het om master-na-masters. Of die ook effectief aangeboden zullen worden, is in een aantal gevallen afhankelijk van wat er met het initiële masterprogramma gebeurt. Als de duur daarvan op twee jaar gebracht wordt, wat we hopen, zullen een aantal van die 26 nieuwe opleidingen wellicht ondergebracht worden in een regulier masterprogramma. Als de duur echter beperkt blijft tot één jaar, zullen een aantal van die voorziene manama’s het levenslicht wel zien.” “Het is nog wat vroeg om de totale impact van de bama-invoering exact in te schatten, omdat veel zal afhangen van het doorstromingsverloop, van de uitbouw van overstapregelingen met de hogescholen enzovoort. Maar de tendens lijkt me in elk geval héél positief, en hopelijk wordt die dus voortgezet.”

Vergadering programmadirecteurs blikt vooruit

Nieuwe taken, nieuwe mogelijkheden Naar jaarlijkse gewoonte kwamen de programmadirecteurs — de vroegere POC-voorzitters — samen om ervaringen uit te wisselen en nieuwe klemtonen in ons onderwijs voor te bereiden. We spraken met professor Frans Lammertyn, Coördinator Onderwijsbeleid, over de plannen voor de nabije en iets verdere toekomst. Ludo Meyvis

D

“

e programmadirecteurs en de POC’s hebben de afgelopen twee jaar bergen werk verzet in het kader van de voorbereiding van de bama-invoering. De bachelors draaien prima, en voor het grote werk aan de master-programma’s is het nog vrij vroeg. Hopelijk valt het werk dit jaar dus iétsje lichter uit dan in het recente verleden. De programma’s voor de 116 initiële masteropleidingen moeten klaar zijn op 15 maart 2006. POC’s die

er al aan willen werken, kunnen dat uiteraard doen, maar erg dringend is dat voorlopig nog niet. Iets acuter is de invulling van de schakelprogramma’s en de verkorte bachelors, voor hogeschoolstudenten die de overstap willen maken van een professionele bachelor naar een academische master. Die programma’s moeten in orde zijn op 15 september 2005. Hoe dringend het werk aan andere bama-stappen is, hangt ervan af wanneer men een bepaalde opleiding wil aanbieden. Wat bijvoorbeeld de manama’s betreft, masters-namaster, moeten er nog een 40-tal van de 92 uitgewerkt worden. Ten laatste in 2009-2010 moeten die geavanceerde opleidingen aangeboden worden. En wie in 2006 met een niéuwe opleiding wil starten — zo heeft de K.U.Leuven er 26 — moet op 15 februari 2005 het programma volledig rond hebben.” “Op het vlak van de flexibilisering moet nog een en ander goedgekeurd worden door de Academische Raad. Als dat vlot verloopt, komen er in de tweede helft van dit academiejaar werkgroepen, die de maatregelen van het Flexibiliseringsdecreet moeten concretiseren

in de faculteiten en de opleidingen. Dat zal leiden naar een veel heterogener studentenpubliek, met soms sterk van elkaar afwijkende studietrajecten. In de schoot van de POC’s zal erop toegezien worden dat die trajecten voldoen aan het decreet en aan de manier waarop de K.U.Leuven een en ander wil implementeren.” “De POC’s spelen ook een belangrijke rol in de kwaliteitszorg, in de interne curriculum-evaluaties en de externe visitaties. Die worden natuurlijk voortgezet zoals vroeger.” Accreditatie “Een nieuwe factor is dat vanaf nu een externe visitatie een brug vormt naar de accreditatie. Opleidingen moeten voortaan om de acht jaar een formele goedkeuring krijgen van het NVAO, het Nederlands-Vlaams Accreditatieorgaan, dat nagaat of de opleiding aan een reeks minimale kwaliteitscriteria voldoet. Wiskunde en Wijsbegeerte, twee opleidingen die momenteel gevisiteerd worden, zullen hun visitatierapport gebruiken als input voor de accreditatie. We moeten natuurlijk nog

afwachten hoe het accreditatie-orgaan met die rapporten zal omgaan, maar we vermoeden niet dat er tijdens dat proces veel extra werk voor de POC’s gegenereerd zal worden.” “Een laatste punt betreft de vele mogelijkheden tot onderwijsvernieuwing. De financiële middelen die daarvoor bestemd zijn, zullen in 2005 uitgekeerd worden zoals het decreet dat bepaalt. Dat betekent een merkelijke verbetering tegenover 2004, toen de overheid op die middelen beknibbelde. Concreet betekent dit voor de K.U.Leuven dat er dit jaar 5 miljoen euro voor onderwijsvernieuwing beschikbaar is, tegenover 3 miljoen vorig jaar. Daarmee kunnen de faculteiten initiatieven voor onderwijsvernieuwing nemen of verder uitbouwen, in het kader van de uitbouw van de begeleide zelfstudie, internationalisering en flexibilisering. Verder kunnen met die middelen ook nieuwe OOI-projecten gefinancierd worden, of projecten in het kader van het OOF, het Onderwijsontwikkelingsfonds, dat onderwijsvernieuwing stimuleert in de schoot van de Associatie.”

campuskrant

(1)

revisited

3.11.2004

9

WAT IS ER GEBE U R D M E T... ? Ga naar Google en tik ‘verhofstadt’. Resultaat: 129.000 treffers. Niet slecht. Tik

nu ‘rijndael’. Exact evenveel treffers. Rijndael? Het doet een belletje rinkelen, maar wat wàs het nu ook al weer? Rijndael is een constructie vol hogere wiskunde, van de hand van Joan Daemen en Vincent Rijmen. Zij ontwierpen het een paar jaar geleden, met de bedoeling een nieuwe standaard te maken voor de beveiliging van bepaalde delen van het dataverkeer. door Ludo Meyvis

Rijndael revisited

Twee kastaars uit Leuven

Top secret “Het was inderdaad een erg drukke tijd toen. We hebben ons algoritme inge-

diend in 1997, en eind 2000 werden we uiteindelijk geselecteerd. Dat veroorzaakte enige deining, ja… Toen het Rijndael-algoritme een jaar later officieel aanvaard werd als nieuwe encryptiestandaard, hebben we wel een tijdlang onder vuur gelegen. Er waren nogal wat figuren die bewéérden dat ze Rijndael konden kraken, maar bewijzen hebben we daar nooit van te zien gekregen. In juni 2003 kwam dan een geruststellend rapport van de NSA uit, de Amerikaanse geheime dienst, die bevestigde dat Rijndael inderdààd betrouwbaar is en dat het geschikt is voor het versleutelen van gevoelige informatie. Zelfs geheime informatie kan er veilig mee aangepakt worden. Alleen voor top secret informatie wil de Amerikaanse overheid Rijndael niet inschakelen.” “Rijndael wordt intussen ook effectief gebruikt in tal van toepassingen, vooral dan wanneer die internet-gebaseerd zijn. Ook in de wereld van wireless netwerken vind je onze technologie terug. Andere domeinen zijn goed haalbaar, maar daar moet ons algoritme voorlopig nog concurreren met het marktaandeel van oudere technologieën — kwestie van even te wachten, dus. Let op: die andere technologieën zijn niet noodzakelijk onveilig, alleen is Rijndael veiliger. Dat onze constructie zo druk gebruikt wordt, betekent niet dat we er financieel beter van geworden zijn. Eén van de reglementen van de Amerikaanse overheidswedstrijd bepaalde immers dat je je eigendomsrechten moest afstaan. Dat stoorde ons niet. Alleen doet het

soms pijn wanneer je ziet dat je ideeën gejat worden. Maar we zijn natuurlijk wel de ‘geestelijke vaders’ gebleven, en dat maakt het leven van een onderzoeker soms toch iets eenvoudiger.”

bij Proton World aan de slag ging. “Graz is natuurlijk een veel kleinere universiteit dan Leuven, maar de onderzoeksgroep waar ik toe hoor, is min of meer even groot als die van de K.U.Leuven. Bovendien is de nabijheid van de nieuwe Europese staten een bron van uitdagingen en wellicht mogelijkheden.” Voor beiden is de Rijndael-periode afgesloten, tenminste wat de wiskundige grondslag betreft. “Die ligt vast. Waar wel nog veel aan gewerkt kan worden, is de vertaling van ons algoritme in diverse toepassingen.”

Andere horizonten “We hebben de beste verstandhouding met Leuven bewaard, maar het was een feit dat de doorstromingskansen eenvoudig te klein waren. We zijn dus andere horizonten gaan opzoeken.” Dat bracht Vincent Rijmen naar Graz, terwijl Joan Daemen in Belgë bleef en

Joan Daemen (l.) en Vincent Rijmen: “Dat onze constructie zo druk gebruikt wordt, betekent niet dat we er financieel beter van geworden zijn. Het doet soms pijn wanneer je ziet dat je ideeën gejat worden.” (© Rob Stevens)

Bezoek Poolse

president

(© Rob Stevens)

D

aemen en Rijmen waren als cryptografische specialisten verbonden aan de Faculteit Toegepaste Wetenschappen, afdeling SISTA-COSIC. Ze ontwierpen hun algoritme in het kader van een wedstrijd georganiseerd door de Amerikaanse overheid, die op zoek was naar een nieuwe beveiligingsstandaard. De twee Leuvense onderzoekers wonnen het op hun dooie eentje van reuzen als IBM en Siemens. Sensatie in cryptoland. De pers wist hen te vinden, en Rijmen en Daemen werden heuse media-figuren. Ze werden door het Canvas-publiek zelfs verkozen tot ‘Castar’ van het jaar, uitgereikt aan degene “die in 2000 op cultureel-maatschappelijk, politiek of economisch vlak een opmerkelijke — positieve — bijdrage heeft geleverd”. Hoe zou het nu met hen zijn, drie jaar later? En waarom blijft Google zoveel hits geven? “Die hits, daar moet je toch mee uitkijken,” zegt Vincent Rijmen, die we aantroffen in het Oostenrijkse Graz, waar hij buitengewoon hoogleraar geworden is aan de Technische Universität. “Ik denk dat mensen die zich in cryptografie verdiepen, ietsje vaker het Internet gebruiken dan mensen die belangstelling hebben voor Verhofstadt, vandaar wellicht dat Rijndael nogal wat hits haalt.”

Tijdens een driedaags staatsbezoek kwam het Poolse presidentspaar op 28 oktober ook langs bij de K.U.Leuven. Alexander Kwasniewski en zijn echtgenote Jolanta Kwasniewska werden rondgeleid in de universiteitsbibliotheek, waar ze de naam van de allereerste Poolse student — 530 jaar geleden — terugvonden. Tijdens het bezoek aan de Sint-Pieterskerk staken de president en de rest van het gezelschap een kaarsje aan bij het beeld van de Sedes Sapientiae. Tot slot was er een ontvangst en een academische zitting in de Universiteitshal in aanwezigheid van 300 studenten.

10

zeswekelijkse

bijlage voor personeel

3.11.2004

campuskrant

–personeelskrant – KORTNIEUWS

Tips voor beveiliging

Haal de lont uit uw pc

Verkiezingsuitslagen Op 25 oktober had de verkiezing plaats van de vertegenwoordigers van het personeel in de Academische Raad. Dit zijn de uitslagen: Zelfstandig Academisch Personeel Er werden 1.212 stembiljetten verzonden. 593 daarvan werden ingezonden (48,93 %). Het quorum van 30 % van de stemgerechtigden werd daarmee behaald.  Groep Humane Wetenschappen Verkozene: Prof. Luk Draye, Faculteit Letteren Opvolger: Prof. Kurt Deketelaere, Faculteit Rechtsgeleerdheid  Groep Exacte Wetenschappen Verkozene: Prof. Christoffel Waelkens, Faculteit Wetenschappen Opvolger: Prof. Yolande Berbers, Faculteit Toegepaste Wetenschappen  Groep Biomedische Wetenschappen Verkozene: Prof. Raf Sciot, Faculteit Geneeskunde Opvolger: Prof. Jan Parys, Faculteit Geneeskunde Assisterend en Bijzonder Academisch Personeel Er werden 3.541 stembiljetten verzonden waarvan er 618 ingezonden werden of 17,45 %. Het quorum van 20 % van de stemgerechtigden werd daarmee niet behaald en de verkozenen hebben bijgevolg geen stemrecht in de Academische Raad.  Groep Humane Wetenschappen Verkozene: Sigrid Depoorter, Faculteit Letteren Opvolgers in volgorde van het aantal behaalde stemmen: Johan Ardui, Faculteit Godgeleerdheid en Jürgen De Staercke, Faculteit Rechtsgeleerdheid  Groep Exacte Wetenschappen Verkozene: Nico Scheerlinck, Faculteit Bio-ingenieurswetenschappen Opvolgers in volgorde van het aantal behaalde stemmen: Sam Michiels, Faculteit Toegepaste Wetenschappen en Raf Bouteligier, Faculteit Toegepaste Wetenschappen  Groep Biomedische Wetenschappen Verkozene: Karel De Gendt, Faculteit Geneeskunde Opvolgers in volgorde van het aantal behaalde stemmen: Frank Bosmans, Faculteit Farmaceutische Wetenschappen, Bart Landuyt, Faculteit Geneeskunde en Rik Lories, Faculteit Geneeskunde Administratief en Technisch Personeel Er werden 2.620 stembiljetten verzonden. 1.065 daarvan werden ingezonden (40,65 %). Het quorum van 20 % van de stemgerechtigden werd daarmee behaald. Verkozene: Ivo Jacobs Opvolgers in volgorde van het aantal behaalde stemmen: Lieve Gilis, Elsy Van Roy, Luc Verhaegen, Annie Vercruysse, Luc Kiesekoms, Marc Van Overloop, Stanny Asselberghs, Paul Bielen, Patrick Boon, Frank De Groote en Wim Meulemans.

Parkeert u uw auto op de Bondgenotenlaan met de sleutel in het contact en een bordje ‘Steel mij aub’ achter de ruit? Nee? Toch is dat wat veel computergebruikers doen met hun pc. Ze surfen en mailen zonder enige vorm van beveiliging. U loopt twee grote risico’s: virussen kunnen uw pc onklaar maken en hackers kunnen aan de haal gaan met gevoelige informatie: rekening- of kredietkaartnummers, wachtwoorden, bestanden. LUDIT doet heel wat om u te beschermen, maar doet u mee? Jaak Poot

Pc-beveiliging in een notendop

A

ls u uw nieuwe pc uitpakt, opstart en verder niets doet, dan installeert u een tijdbom. Want hij biedt geen garanties tegen verlies of wijziging van informatie. Windows, het meest gebruikte besturingssysteem, is zo lek als een vergiet. Bijna elke week wordt een lek gevonden in de webbrowser Internet Explorer of het mailprogramma Outlook Express. Als zo’n bug ontdekt wordt, communiceren IT-specialisten daarover. Maar ook hackers gluren mee. En dan start de race: misbruikt een kraker het nieuwe lek voor de ontwikkelaar het kan dichten? Wat doet LUDIT voor u? Als u on line gaat via het netwerk van de K.U.Leuven of via Kotnet, dan kunt u rekenen op een stevige beveiliging. Alle informatie die het universitaire netwerk binnenkomt, passeert via een forse firewall. Die blokkeert alle verdachte netwerkverkeer. Elke mailtje dat u verstuurt of ontvangt, wordt zorgvuldig gecontroleerd op virussen — dat komt neer op een slordige 500.000 mails per dag! Bij gevaar, wordt de mail geblokkeerd en krijgt u een waarschuwing. LUDIT probeert u ook te beschermen tegen ongewenste post (SPAM). Als het SPAM-gehalte hoog wordt ingeschat, wordt de tekst [SPAM?] toegevoegd aan de onderwerpregel van de mail. Gebruik die waarschuwing om dit type berichten automatisch uit uw inbox te filteren.

Ten slotte doorzoekt LUDIT doorlopend het netwerk naar virussen. Wordt er een virus op uw pc ontdekt? Dan wordt uw pc automatisch geblokkeerd. U hebt alleen nog toegang tot de interne LUDIT-pagina’s. Daar kunt u programma’s downloaden om uw pc te desinfecteren. Wat doet u? Een veilig netwerk vraagt uw medewerking. Zorg ervoor dat op uw pc een anti-virusprogramma is geïnstalleerd. Elk personeelslid kan op de campuslicentiepagina gratis een virusscanner (McAfee) downloaden en die zowel op de werkplek als thuis installeren. Maar installatie is onvoldoende, u moet die virusscanner ook doorlopend updaten. Blijf waakzaam voor bijlagen bij emails en internetpagina’s die voorstellen om programma’s te installeren. Bescherm u tegen spyware: programmaatjes die zich op uw pc installeren en er persoonlijke informatie afladen. Download daarvoor het gratis programma Ad-aware op de LUDIT-pagina’s. Installeer steeds updates van uw besturingssysteem: die dichten de gaten. Een aanrader van LUDIT: vervang de browser van Microsoft door het veilige — en gratis — alternatief Mozilla Firefox. Wilt u een beveiligingsrijbewijs? Kom dan naar de informatiesessie op donderdag 9 december, om 15 uur in lokaal ‘Rotonde’ van LUDIT, W. de Croylaan 52a, Heverlee.

1 Installeer een firewall. Zeker bij thuisgebruik. Gebruikt u Windows XP? Dan zit die gratis in Service Pack 2. Opgepast, Service Pack 2 is erg nuttig, maar er kunnen installatieproblemen opduiken. Doe dus best een beroep op een deskundige voor de installatie ervan. 2 Installeer anti-virussoftware en wel zo dat updates automatisch worden gedownload. 3 Installeer updates en patches van uw besturingssysteem (bijvoorbeeld op http://windowsupdate.microsoft.com). 4 Blijf waakzaam voor bijlagen bij e-mails, vooral grafische (.scr, .jpg) en programmabestanden (.com,.exe). 5 Werkt u met MS-Word? Zet dan de macrobeveiliging op hoog (Extra > Opties > Beveiliging > Macrobeveiliging). 6 Installeer een programma tegen spyware. 7 Gebruik de noodrem: maak een back-up van uw bestanden, liefst dagelijks. Zo beveiligt u zich tegelijk tegen mogelijke beschadiging door virussen én tegen een defecte harde schijf. 8 Al wat u nodig hebt vindt u op de beveiligingspagina van LUDIT. Bezoek dus regelmatig: http://ludit.kuleuven.be/ software/beveiliging

campuskrant

3.11.2004

–personeelskrant –

11

Wie is de man of vrouw achter die sympathieke stem die u zo vaak aan de lijn hebt?

de Collega’s 16

Of wie schuilt er achter de persoon met wie u een intensieve mailrelatie onderhoudt?

In deze rubriek proberen we een gezicht te plakken op die collega met wie u zo goed samenwerkt, maar die u op straat straal voorbij zou lopen.

door SVEN NEVENS

(© Rob Stevens)

In de vorige aflevering verwees Marie-Jeanne Bellen van het Overlegcentrum voor Ethiek ons door naar Hilde Afschrift.

Hilde’s carrière aan de K.U.Leuven begon meer dan dertig jaar geleden bij Sociale Raad. Na drie jaar stapte ze over naar de Huisvestingsdienst. Daar werkte ze op het centrale secretariaat van de huisvesting van studenten in de universitaire residenties van Heverlee. 27 jaar later wilde ze wel eens wat anders, en zo kwam ze terecht op de dienst Studentenbeleid. Inmiddels ontfermt ze zich al vier jaar, samen met collega’s Krista Dupont en Greet Verbeek, over de lokaalreserveringen voor niet-curriculaire activiteiten. “De sociale kant van mijn werk vind ik ontzettend belangrijk: ik ken zéér veel mensen en hoewel het meestal bij een korte telefonische of elektronische ontmoeting blijft, zijn uit mijn job toch ook al heel wat diepgaandere contacten voortgevloeid.” De weg van haar thuisbasis Herent naar kantoor en terug legt Hilde steevast met de fiets af. “Zeven jaar geleden heb ik de auto bewust aan de kant geschoven. Op winterse ochtenden durft die keuze al eens pijn te

doen, maar ik heb nog geen moment spijt gehad van mijn beslissing. Tot voor kort ging ik ook elke zondagochtend mountainbiken maar daar ben ik nu mee gestopt. In plaats daarvan heb ik me op tai chi gestort om mijn 57-jarige spieren zo soepel mogelijk te houden.” Over Idool 2004 of het wedervaren van Frank en Simonneke in Thuis moet je Hilde niets vragen. “Ik doe het al acht jaar zonder televisie en ik mis absoluut niets. Ik kom zo al tijd te kort voor mijn hobby’s, of zeg maar passies. Ik ben een echte boekenwurm en ik hou ook enorm veel van muziek: ik zing in een koor, ik ga vaak naar — vooral klassieke — concerten, en ik kan me volledig laten gaan in djembesessies met onze groep.” De centen die ze uitspaart door te leven zonder auto of tv-toestel, kan Hilde als alleenstaande goed gebruiken voor haar andere passie: reizen. Zo beleefde ze al prachtige weken in onder meer India, Cuba, Rwanda en Israël. Maar haar reis naar Guatemala zal ze om

andere redenen niet licht vergeten: “Voor onze ogen werd toen een busje vol Duitse toeristen koelbloedig afgemaakt. Op zo’n moment sta je letterlijk doodsangsten uit.” Voor de volgende aflevering van de Collega’s stuurt Hilde ons naar Frieda Verboven, werkzaam in het secretariaat Logopedie en Audiologie aan het UZ Sint-Rafaël.

– advertentie –

Sein op veilig (1)

Opgestapeld

materiaal Opgestapeld materiaal in en rond de universiteitsgebouwen kan in noodsituaties een snelle en efficiënte evacuatie bemoeilijken. Het Comité voor preventie en bescherming op het werk wil dan ook dringend de aandacht vestigen op dit probleem. Preventie-adviseur en VGM-consulent (Veiligheid — Gezondheid — Milieu) Yves Dejaegher: “Tijdens de periodieke bezoeken van onze dienst aan de gebouwen van de universiteit is al vaak vastgesteld dat opgestapeld materiaal de evacuatiewegen blokkeert. Afgedankt materiaal, kartonnen dozen of grote bestellingen waarvoor men niet meteen een plaats vindt, worden in doorgangen of voor nooddeuren geplaatst. Plaatsgebrek is hiervan de belangrijkste oorzaak. De K.U.Leuven zelf doet trouwens heel wat inspanningen om de

veiligheid van haar gebouwen te bevorderen. Zo heeft elk gebouw of elke verdieping twee ‘evacuatiewegen’: de gewone toegangen en de nooduitgangen. Omdat deze nooduitgangen bijna niet worden gebruikt, gebeurt het nogal eens dat dit tijdelijke opslagplaatsen worden. Wanneer wij de mensen daarop wijzen, dan wordt er wel iets aan gedaan, maar ideaal zou zijn dat deze sporadische acties evolueren naar een meer systematische aanpak. We willen de gebruikers van de gebouwen sensibiliseren om te blijven denken aan hun veiligheid.”

12

interview

3.11.2004

campuskrant

Leven na Leuven

Saskia de Coster, literatuurwetenschapper en schrijfster (© Rob Stevens)

“ Ik zeg niet snel nee” Saskia de Coster (28) een opkomend literair talent noemen is haast een understatement. HUMO riep haar uit tot één van de tien beste schrijvers onder de 35, en De Volkskrant maakte een vorstelijke buiging voor haar laatste boek. Op anderhalf jaar tijd publiceerde ze al twee romans, en dat is snel, beseft ze: “Ik zie mezelf nu geen tien jaar aan één boek werken. Mijn geest moet nog ouder en trager worden.” Interview Wouter Verbeylen

Naar eigen zeggen schrijft Saskia de Coster al meer dan 25 jaar. “Ik wilde al schrijven vanaf mijn twee jaar. Ik probeerde het toen ook al volop, desnoods met suikerklontjes. Maar écht schrijven, dat begon pas rond mijn elfde. Op school moesten we toen van de juf een dagboekje bijhouden van wat we meemaakten. Ik ben boekjes bij hopen beginnen volschrijven, natuurlijk vol verdraaiingen van de werkelijkheid, en ik was gelanceerd. Vreemd genoeg is dat schrijven volledig stilgevallen toen ik ging studeren.” “Mijn keuze voor Germaanse talen was eerder willekeurig. Iedereen van mijn klas ging voor ingenieur studeren, en ik twijfelde zelf nog een tijd aan burgerlijk ingenieur-architect. Maar uiteindelijk is het toch Germaanse geworden – het had ook Romaanse kunnen zijn.” “Het zal natuurlijk voor een stuk generatiegebonden geweest zijn, maar de manier waarop door enkele proffen met literatuur werd omgesprongen, vond ik absolúút niet inspirerend. Wat heb je eraan lijstjes negentiende-eeuwse schrijvers uit het hoofd te leren om ze de volgende dag weer te vergeten? In de licenties kwam er verandering in: we kregen een paar proffen die zowaar met

teksten bezig waren of de historische inbedding van literatuur aantoonden op een inzichtvolle manier. Er is een groot verschil tussen teksten interpreteren en telefoonboeken uit het hoofd leren. Pas na Germaanse ben ik echt opnieuw beginnen schrijven.” Claus’ bakkerin Saskia de Coster volgde nog een specialisatieopleiding in de literatuurwetenschap. Toen ze voor professor Georges Wildemeersch van de UIA een paper schreef, bood die haar een baan aan in ‘zijn’ Clauscentrum. “Ik heb die job aangenomen. Achteraf gezien niet zo’n goed idee...” “Het Clauscentrum beschikt over een ongelooflijk rijk archief, maar ik botste met Wildemeersch, een incompetent persoon die graag druk doet om niets en werkelijk al vijf jaar zelf niets gepubliceerd heeft. De bedoeling was dat ik dan wel én een doctoraat voorbereidde, én het begin van een biografie van Hugo Claus op poten zette. Dat viel niet te combineren: aan dat doctoraat heb ik ongeveer een maand gewerkt zonder ook maar de minste feedback, en voor die biografie mocht ik bijvoorbeeld naar Kortrijk reizen om er een op sterven na dode bakkerin te interviewen, die Claus

ooit een brood verkocht had (zucht).” “Het nadeel aan die recensies is dan “Op het Centrum was elk woord uit weer dat je als debutant meteen een etide mond van Hugo Claus goud, en daar ket opgekleefd krijgt. In mijn geval werd had ik serieus wat moeite mee. Mijn me- ik uitgeroepen tot een tweede Peter Verning over de Meester? Natuurlijk heeft helst. Ja, mijn stijl heeft verwantschap hij prachtige dingen geschreven, maar met de zijne. Maar wil dat dan zeggen daarnaast heeft hij ook veel brood- dat ik voortborduur op zijn werk? Alsof schrijverij gemaakt. Eerlijk: de meeste Vlaamse of Nederlandse schrijvers enschrijvers zijn op hun vijftigste uitge- kel hun eigen schrijvers als inspiratieblust, en bij Claus was dat misschien bron hebben. Dan zou ik dus eigenlijk ook wel zo.” zoals Virginie Loveling moeten schrij“Maar eigenlijk wist ik al onmiddel- ven. Welnu: schrijvers lezen hoofdzalijk dat ik nooit lang kelijk buitenlandse in het werkende schrijvers omdat leven zou mee- “Hugo Claus die reclame er wereldwijd lodraaien: ik wilde maakt voor Franse kazen? gischerwijs meer echt schrijven. Ontalent is dan in Dat mogen ze mij ook dertussen was mijn Vlaanderen alleen. komen vragen.” debuutroman Vrije Mijn eigen voorVal wel verschenen, beelden? Vladimir en dat was belangrijk voor mij. Ik had Nabokov, en Virginia Woolf. En Peter iets concreets in handen, ik kon verder. Verhelst natuurlijk (lacht).” En dus ben ik weggegaan uit het Clauscentrum, dat overigens helemaal leegGruwelijk gelopen is.’ Het tweede boek van Saskia de Coster, “Ik ben nu voltijds schrijver. Ik heb Jeuk, verscheen begin dit jaar, en is, zoeen beurs van het Vlaams Fonds voor als ze zelf zegt, stilistisch een stuk minde Letteren en verder heb ik het kunste- der zwaar op de hand. Het verhaal: na naarsstatuut.” een rattenplaag overleven kroonprins Carl en diens mismaakte bastaardbroer Verhelst-kloon Boris in een wereld waar nauwelijks Vrije Val, het debuut van Saskia de Cos- eten is, en waar hun omgeving aan een ter, kreeg bijna unaniem lovende recen- vreemde ziekte ten prooi lijkt te valsies in de pers, maar het werd tegelijk len. Het boek heeft de schijn van een beschreven als ‘bevreemdend’, ‘stilis- sprookje, maar vergis u niet: het is een tisch overdadig’ en ‘moeilijk’. Het ver- bijzonder meeslepend verhaal met een telt het weinig rechtlijnige verhaal van gruwelijke afloop. een reuzin en een graatmagere jongen “Wie denkt dat Jeuk een sprookje is, op een schip. omdat het toevallig over koningskinde“Het boek werd geen seller. Maar re- ren gaat, ziet het helemaal verkeerd. (fel) censies krijgen voor een debuut is al Het is ook helemaal geen vrijblijvende heel wat. Met de kritiek heb ik geen stijloefening, zoals iemand schreef. Misenkel probleem. Ik maak boeken, en als schien heeft het geen expliciete moraal. ze af zijn, zijn ze als een lichaamsdeel Maar de samenhang tussen lichaam en dat afsterft. Ze zijn dan niet meer van geest, de samenwerking tussen biologie mij, maar van het publieke domein. Ik en psychologie zo je wil, dat vind ik wel leer ook van terechte kritiek. Die stilis- razend interessant en dat thema heb ik tische overdaad bij Vrije Val was er echt ook verwerkt in het boek.” wel, daar houd ik dan rekening mee bij een volgend boek.”  pagina 13

campuskrant

kamerbreed

3.11.2004

“In Jeuk is de knappe kroonprins Carl een heel zwak personage, en zijn afzichtelijke broer Boris is een gewiekste manipulator, die uiteindelijk aan het langste eind trekt. Boris laat zich determineren door zijn uiterlijk en speelt, zoals het cliche dat wil, de slechterik. Of is het zijn uiterlijk dat zijn geest manipuleert? Onlangs nog verscheen er weer een onderzoek dat mensen zich aangetrokken voelen tot symmetrische gezichten, die niet toevallig meestal de beste genen hebben. Iets biologisch in ons stuurt ons zonder dat we het zelf beseffen.” Er zijn nu op nog geen twee jaar tijd twee romans verschenen. Schrijft Saskia de Coster zo gemakkelijk? “Nee, helemààl niet. Het gebeurt zelden dat alles gesmeerd loopt, en dat ik ettelijke

bladzijden aan één stuk schrijf die ik goed genoeg vind. Veeleer schrijf ik duizend bladzijden, en houd ik er honderd over. Ik ben behoorlijk streng voor mezelf. Mijn romans zijn ook niet echt dikke boeken, hè. Ik zie mezelf momenteel geen tien jaar aan één boek werken. Mijn geest is daar gewoon te ongeduldig voor en moet nog ouder en trager worden.” “Mijn twee eerste boeken zijn nogal ernstig — alhoewel ik er bij Jeuk toch wat humor heb doorgedraaid. Nu probeer ik iets helemaal anders: mijn volgende boek wordt een heel optimistisch, blijmoedig werk met enig literair niveau.” Circusaap Saskia de Coster treedt steeds vaker voor het voetlicht: ze leest geregeld voor uit

eigen werk, en deze zomer showde ze op de catwalk van het literaire festival Zuiderzinnen zelfs kleren met collegaschrijvers als Tom Lanoye. “Alles wat erbij komt kijken, kan voor mij. Hoever je daarin gaat, dat moet elke schrijver maar voor zich uitmaken. Er zijn er die onder een pseudoniem schrijven en de media schuwen. Ik heb er in ieder geval geen problemen mee om mijn boeken te verkopen. Wie ben ik om de elitaire intellectueel uit te hangen? Mijn stelling is: hoe meer lezers je boeken bereiken, hoe beter — geen schroom daarover. Dat betekent helemaal niet dat ik inhoudelijk concessies doe.” “Zolang je maar beseft dat het je uiteindelijk om de literatuur te doen is, dat je gelezen wordt. Er zijn schrijvers

13

die erop kicken om als circusaap opgevoerd te worden, terwijl ze literair niets voorstellen. Of de oude garde die als ‘monument’ op het podium gehesen wordt…” “Ik zeg niet snel ‘nee’. Hugo Claus die reclame maakt voor Franse kazen: waarom niet? Dat mogen ze mij eigenlijk ook komen vragen. Zolang het maar geen lopende Brie-kaas is, want daar kan ik niet achter staan. (lacht)” “Maar promotie: waarom niet? Iedereen is daar vrij in: elke dag komen er honderdduizend Vlamingen op tv, al is het omdat ze mariabeeldjes verzamelen.” De romans ‘Vrije Val’ (2002) en ‘Jeuk’ (2004) van Saskia de Coster zijn uitgegeven bij Bert Bakker/Standaard Uitgeverij

Panamarenko Op 14 oktober kwam een delegatie van IBM naar de Campusbibliotheek Arenberg om er met de rector en een afvaardiging van de faculteiten de samenwerkingsprojecten tussen IBM en de K.U.Leuven te bespreken. Daarbij werd door de rector een ets van Panamerenko overhandigd aan Bart Van Den Meersche (links op de foto), afgevaardigd bestuurder van IBM Belgium/Luxembourg, als blijk van waardering voor de jarenlange samenwerking. Van den Meersche legt

uit dat er twee aanleidingen waren voor de samenkomst: “Ten eerste is er de schenking van meer dan 20.000 gespecialiseerde werken uit ons internationale opleidingscentrum in Terhulpen. Omdat de evolutie van elearning binnen IBM de nood aan een dergelijk centrum kleiner maakte, werd in 2001 besloten het centrum te sluiten. De collectie boeken uit de bibliotheek van IBM-Terhulpen werd geschonken aan de K.U.Leuven, klant bij IBM sinds de vroegste jaren van de

informatica in ons land.” Paul Van Droogenbroeck, Academic Relations Executive bij IBM: “De tweede reden is onze sponsoring van het Genderprogramma van de K.U.Leuven. IBM helpt deze interfacultaire lessenreeks te financieren omdat ook bij ons diversiteit en gelijke kansen belangrijke aandachtspunten zijn. Dit initiatief kadert in een geheel van samenwerkingsprogramma’s die momenteel met de faculteiten worden uitgewerkt.” (sc)

(© Rob Stevens)

voor IBM

KAMER

BREED Om de drie weken belt onze man in de straat aan bij een willekeurig Leuvens studentenkot, en onderwerpt een kamer én haar bewoner aan een grondig onderzoek. Deze keer hielden we halt in de Minckelerstraat, maar wees op je hoede, want onze reporter verlegt voortdurend zijn terrein. Volgende keer belt hij misschien wel bij jou aan! (© Rob Stevens)

DE

KAMER

 Adres: J.P. Minckelerstraat 25  Ligging: Gelijkvloers, straatkant  Grootte: Ruim 20 m2  Huurprijs: 170 euro per maand, plus kosten  Aantal studenten: Vijftien (twaalf meisjes, drie jongens)  Inboedel: Bed, wastafel, kast, boekenrek, sofa, twee zetels, twee lampen, tv, muziekinstallatie, Arcadekast, twee Boeddhabeelden

DE

BEWONER

 Naam: Dimitri Pantelis  Leeftijd: 20  Studierichting: Eerste bachelor Accountancy-fiscaliteit aan de KHLeuven  Woonplaats: Genk  Lief: Geen  Geslaagd?/!: Ik verwacht wel te slagen dit jaar. De afgelopen twee jaar heb ik een kandidatuur Grafische en reclamevormgeving aan de kunsthogeschool in Genk afgemaakt, maar die richting biedt weinig toekomstperspectieven. Ik wil later een job met meer verantwoordelijkheid. Mijn pa is zelfstandige, en ik voel dat zijn ondernemersbloed ook wel door mijn aderen stroomt. In elk geval kan ik me op mijn twintigste geen ‘oriëntatiejaar’ meer permitteren. Nu moet het meteen lukken!  Hobby’s: Fotografie, design en uitgaan.

 Hoezo dit kot?: Samen met mijn beste kameraad Roderick, die ook uit Genk komt maar dit jaar in Brussel gaat studeren, ging ik in mei op kotenjacht. We waren op zoek naar twee — bij voorkeur zelfs drie — kamers in hetzelfde gebouw. Onze zoektocht leverde echter niets op, en bijna hadden we de hoop opgegeven, tot we dit kot zagen. We waren meteen enthousiast, temeer omdat het gebouw vol zat met meisjes.  Kotleven: De sfeer is uitstekend hier. Binnenkort wordt er zelfs een kotfuif georganiseerd. O ja, heb je dat verhaal gehoord van die student die op een aantal leerlingen van het Miniemeninstituut heeft geschoten? Wel, die schoten kwamen uit dit gebouw! De politie is hier toen met groot machtsvertoon binnengevallen. Het waren wel plastic kogels hoor, en de dader was een bezoeker.  Uitgaansleven: Soms is het moeilijk om ’s avonds uit te gaan en de volgen-

de dag op tijd in Boekhouden te raken. Vandaar dat ik uitgaan vanaf nu zal beperken tot enkele avonden per week. Het vaakst ben ik te vinden in de fakbar van mijn eigen school of in de Rumba, maar eigenlijk zijn geen twee avonden dezelfde hier in Leuven. Het verschil met Genk is groot: die stad is echt wel saai.  Arcadekast: Die kast heb ik een tijdje geleden voor een zacht prijsje op de kop getikt in een zaak waar je allerlei bizarre spullen kon kopen. Eigenlijk is dit een jongensdroom die in vervulling gaat: vroeger was ik gek op videospelletjes. Het is me dan ook vooral om de nostalgie te doen, al spelen we ook geregeld een spelletje natuurlijk: jongens blijven jongens.  Boeddhabeelden: Ook die vertellen veel over mezelf. Een verlicht monnik ben ik zeker niet, maar het boeddhisme is wel een filosofie die me voor de rest van mijn leven zal beïnvloeden. (tv)

14

studenten

3.11.2004

campuskrant

Bevriende publicatie bestaat 30 jaar

“Campuskrant is voor ons het voorbeeld van hoe het niet moet” Opdracht: interview de hoofdredacteur van Veto naar aanleiding van de dertigste verjaardag van zijn blad. Dan kan je net zo goed Saddam Hoessein een interview laten afnemen van George Bush, getuige het volgende citaat: “Soms pakken we met opzet een artikel anders aan dan we hadden gepland, omdat Campuskrant het op dezelfde manier brengt. Campuskrant is voor ons het voorbeeld van hoe het niet moet.” Omdat het niet anders kan: de geschiedenis van Veto. Tim Vuylsteke

B

en Deboeck (20, eerste ir. handelsingenieur) lijkt ons — ondanks alles — best een vriendelijke jongen. Zo’n anderhalve maand geleden volgde hij Kris Malefason op als hoofdredacteur van wat journalist Chris De Stoop, aldus een redactiemedewerker, ooit het beste studentenblad van Vlaanderen noemde. Ben: “Op 20 september werd ik officieel aangesteld, maar in de zomer had ik samen met Wim Gemoets, onze nieuwe redactiesecretaris, de voorbereiding van het ‘nulde nummer’ — dat voor de nieuwe studenten — al wat gesuperviseerd. Dit is eigenlijk nog maar mijn derde jaar bij Veto. Vorig jaar ben ik redacteur geworden, en begon ik me ook meer en meer voor de praktische zaken te interesseren. Het klinkt wellicht cliché, maar eigenlijk had ik niet de ambitie om hoofdredacteur te worden, vooral ook omdat ik een van de jongsten was hier. Maar toen er zich niet meteen iemand kandidaat stelde, zijn ze me beginnen pushen, en na een tijdje heb ik dan maar besloten ervoor te gaan.” Nieuwslezer Heel wat kranten en tijdschriften duiken in hun archief als ze jarig zijn... “Ook Veto doet dat. Dit jaar drukken we in de reeks ‘Oude doos’ telkens een oud artikel opnieuw af. We proberen er wel steeds voor te zorgen dat er een band is met de actualiteit. Zo plaatsten we vorige week bij onze voorbeschouwing

van de 24-urenloop een verslag van de linkse imago hebben we eigenlijk pas wedstrijd van achttien jaar geleden.” een paar jaar geleden definitief kun“Op 8 november verschijnt dan ons nen afwerpen.” superdikke verjaardagsnummer, met “In de jaren ’90 heeft die ‘verneutraeen bijlage van twaalf pagina’s over de lisering’ overigens voor heel wat ideologeschiedenis van Veto, én met stukjes gische discussies gezorgd op de redacvan bekende oud-medewerkers, zoals tie. Het is meer dan eens gebeurd dat na Ivan De Vadder. Diezelfde avond is er een hoofdredacteursverkiezing de helft trouwens ook een receptie voor alle van de medewerkers gewoon opstapte. oud-medewerkers. Die vindt plaats in Vandaag komen sociale thema’s natuurhet STUK.” lijk nog steeds aan bod, maar ze zijn Ivan De Vadder is wellicht niet de duidelijker afgescheiden van de rest enige bekende Veto-veteraan. “Er zijn van de artikels. Maatschappelijke beer heel wat. Oud-redactiesecretaris Stef wogenheid is niet meer iets wat de hele Wauters is wellicht Veto doordringt. Dat is de bekendste, maar een logische evolutie: “Maatschappelijke ook Walter Pauli, Els ook in de studentenverbewogenheid is niet tegenwoordiging, en De Temmerman, Trui Moerkerke en Rudy meer iets wat de hele — op grotere schaal — Lanssens — en dan in de politiek leeft die Veto doordringt.” vergeet ik er nog veel thematiek niet meer zo — zijn ooit hun journafel als vroeger. Links en listieke carrière bij Veto begonnen. Nu, rechts zijn niet meer zo gemakkelijk niet elke medewerker wil later voor een van elkaar te onderscheiden.” grote krant gaan schrijven of nieuws“Halfweg de jaren ’80 scheurde een lezer worden, maar het is wel degelijk aantal faculteitskringen zich af van de zo dat je hier heel wat nuttige ervaring ASR, en richtte de KrUL op, de KringUkan opdoen, ook op het vlak van ma- nie Leuven, met een eigen tijdschrift: nagement en stressbestendigheid.” Faze. De concurrentie met dat blad zorgde ervoor dat Veto in die jaren zijn jourSchandpaal nalistieke top bereikte. Nooit werd er “Veto werd in oktober 1974 opgericht inhoudelijk zo sterk gewerkt als toen.” door ASR (Algemene Studentenraad), “En dan heb je nog die spellingkwesuit nood aan een volwaardig studenten- tie, natuurlijk. Professor Geerts werd tijdschrift. Toen was het nog een echt destijds aan de schandpaal genageld links propagandablad, dat vijf frank per omdat men zijn voorstellen voor een nummer kostte, en bovendien niet echt spellinghervorming veel te radicaal regelmatig verscheen. Ons extreem- vond, terwijl dat helemaal niet zo was.

De Veto-redactie 2004-2005, met (tweede onderaan) hoofdredacteur Ben Deboeck (© Rob Stevens)

Om Geerts te steunen, hebben we toen zijn spelling aangenomen in plaats van de nieuwe spelling. Maar de laatste jaren begonnen we ons af te vragen of het gebruik van de spelling-Geerts nog wel even relevant was als toen. Lezers snapten namelijk — zelfs al legden we het uit — de bedoeling niet meer en bovendien leverde het veel extra redactiewerk op. Vandaar dat we de spelling-Geerts in 2002 hebben afgeschaft.” Charme In de jaren ’90 begon ook de concurrentiestrijd met Campuskrant. “We noemen jullie hier weleens smalend ‘het blaadje van de rector’. Soms pakken we met opzet een artikel anders aan dan we hadden gepland, omdat Campuskrant het op dezelfde manier brengt. Campuskrant is voor ons het voorbeeld van hoe het niet moet (lacht).” “Niet dat er geen goede artikels staan in Campuskrant, natuurlijk, maar uiteindelijk gaat het toch om twee totaal verschillende bladen. Wij willen ons vooral profileren als het tijdschrift van de studenten, terwijl jullie de officiële spreekbuis zijn van de universiteit. (sic — red.) Maar dé grote charme van Veto is volgens mij dat de krant draait op de inzet van talloze vrijwilligers. Veto is gewoon puur engagement!” Veto houdt op 8 november een receptie voor oud-medewerkers. http://www.veto.be

campuskrant

studenten

3.11.2004

15

Infoshoppen op eerste Buitenlanddag

Striptease in Rusland, seksuele voorlichting in China Rusland: Kafka Benjamin De Mesel en Pieter Boulogne, beiden net afgestudeerd in de Oost-Europese Talen en Culturen, brachten vorig jaar een semester door in Sint-Petersburg. Het ging niet om een Erasmusproject, maar om een officieuze uitwisseling: in dezelfde periode verbleven een aantal Russische meisjes in Leuven. Pieter: “De organisatie liet helaas te wensen over. Het begon al op de luchthaven. We werden afgehaald door een zekere Maxim, die geen woord zei en ons een briefje liet zien met daarop de woorden ‘Dear student, welcome in Russia’ en een waslijst van documenten die we nodig hadden voor onze registratie. Daarna bracht hij ons naar het verkeerde studentenhuis. Uiteindelijk zijn we toch ter plaatse geraakt, maar toen bleek dat we met z’n drieën een kamer zouden moeten delen. Bovendien kregen we slechts 500 roebel — zo’n 15 euro — onderhoudsgeld per maand, terwijl we ondertussen voor de Russische studentes in Leuven 300 euro per maand moesten ophoesten.” “Afgezien van alle Kafka, was deze uitwisseling toch een groot succes. Aan de universiteit kregen we zes uur per week Russisch en ik heb ook heel wat opzoekwerk kunnen doen voor mijn eindverhandeling.” En het uitgaansleven? Benjamin: “Dat leek nogal sterk op het westerse. Het grootste verschil is dat stripteaseacts op café daar heel gewoon zijn. Verder is alles in Rusland ook stukken goedkoper.”

Op woensdag 20 oktober kon je in de Universiteitshal terecht voor de allereerste Buitenlanddag, een initiatief van de Dienst Internationale Relaties en de Dienst Studieadvies. De gegadigden voor een buitenlands studie- of onderzoeksavontuur konden er terecht voor een infobeurs, en ze kregen er ook de kans om met hun voorgangers te praten. Wij informeerden ons over Rusland en China. Sara Callens

Benjamin (r.) en Pieter: “De organisatie liet te wensen over. We moesten met zijn drieën een kamer delen.”

Anneleen (l.): “In één van de cursussen leerden we hoe je iemand moet versieren of afwijzen.”

(© Rob Stevens)

(© Rob Stevens)

China: Tv-ster Anneleen Van Landeghem (eerste lic Sinologie) heeft na het behalen van haar kandidaatsdiploma een heel jaar in de Noord-Chinese stad Harbin doorgebracht. Anneleen: “Ik volgde er Chinees voor buitenlandse studenten, maar heb ook enkele ‘gewone’ keuzevakken mee gevolgd. Eén van die vakken heette ‘Universiteitsstudenten en liefde’, een vrij controversiële cursus waarin we leerden hoe we iemand moesten versieren of afwijzen, en waarin ook wat seksuele voorlichting gegeven werd.” Verder heeft Anneleen tijdens haar verblijf ook Engelse les gegeven aan lagereschoolkinderen, én ze is op de Chinese tv geweest. “Ja, buitenlanders krijgen daar sowieso veel aandacht. Je wordt voortdurend aangestaard en aangesproken. Toen in Harbin een ijssculpturenfestival werd georganiseerd, mocht ik de ‘hoofdrol’ spelen in een vijftien minuten durend filmpje.” “Bruisend is het uitgaansleven in Harbin niet meteen te noemen. De studenten — die verplicht zijn in studentenhuizen van de universiteit te wonen — moeten al om half elf binnen zijn.” Meer info over studeren in het buitenland: http://www.kuleuven.ac.be/onderwijs/ internationaal/

Miss Belgian Beauty 2005

Romaniste spant de kroon Juicht, beste personeelsleden en studenten, want we hebben — alweer — een miss! Cynthia Reekmans (22) won op 16 oktober de strijd om de titel Miss Belgian Beauty 2005. Ze woont in het Limburgse Herk-de-Stad, is pas afgestudeerd als licentiate Romaanse talen, en volgt dit jaar de lerarenopleiding.

E

en studente aan onze universiteit die hoog scoort in een belangrijke missverkiezing is weliswaar geen unicum — zie bijvoorbeeld Zsofi Horvath, Miss Belgian Beauty 2003, en Leen Hens, tweede eredame Miss België 2004 — maar toch vinden we het nog steeds ongewoon, een miss met een diploma. Cynthia: “Ja, dat vooroordeel bestaat blijkbaar nog altijd. Maar zo’n missverkiezing gaat echt wel om méér dan enkel mooi zijn. Tijdens de voorbereiding moesten we onder meer een dossier samenstellen, een promotiestand bouwen, onze talenkennis bewijzen... Trouwens, de winnares van vorig jaar was ingenieur, en die van 2003 studeerde ook al in Leuven.” Was Cynthia zegezeker of was de titel ook voor haar een verrassing? “Het was de allereerste keer dat ik deelnam aan een missverkiezing, dus, nee, ik had het helemaal niet verwacht. Hier in Leuven deelde een meisje vorig jaar promotiekaartjes uit voor Miss Belgian Beauty, en omdat mijn thesis toch al af was,

leek het me wel een tof idee om mee te doen. Het zag er allemaal vrij plezant uit, en je mocht op reis en zo.” “Nu, toen ik in de halve finale, en daarna in de finale raakte, begon ik toch wel stilletjes te dromen, en vanaf dat moment heb ik wel mijn uiterste best gedaan om hoog te eindigen.” Cynthia houdt aan haar avontuur niet enkel een kroontje over, maar ook een auto en 12.500 euro in cash. “Ja, en daarnaast zijn er momenteel ook enorm veel fotosessies, interviews en uitnodigingen voor tv-programma’s. Dit is iets helemaal anders dan wat ik gewoon ben, maar dat maakt het juist spannend.” “Wat ik na dit jaar ga doen? Ik weet het niet. Ik wil nu alles eens proberen, overal eens van proeven, en daarna zien we wel. Wie weet sta ik over een jaar wel opnieuw voor de klas...” Info: Ignace Crombé, (t) 0475 71 50 24 http://www.missbelgianbeauty.be

(© Rob Stevens)

Tim Vuylsteke

16

onderzoek

3.11.2004

campuskrant

Kankeronderzoek aan de K.U.Leuven

Kanker leren begrijpen (2) Dit is het laatste artikel in een reeks van twee over kankeronderzoek aan de K.U.Leuven. De projecten die aan bod komen, ontvingen in 2004 allemaal financiële steun van de Belgische Federatie tegen Kanker. Gert Gielen

Betere beenmergtransplantaties Het immuunsysteem van de patiënt speelt ook een belangrijke rol in het onderzoek van de ploeg van professor Mark Waer en postdoctoraal onderzoeker An Billiau. Na de behandeling van leukemieën met chemo- en/of radiotherapie heeft een patiënt een beenmergtransplantie nodig, omdat ook gezonde cellen zijn vernietigd. Billiau: “Bij die transplantatie treden twee immunologische effecten op. Enerzijds kan een immunologische afweerreactie van het transplantaat tegen de gastheer, de zogenaamde ‘graft-versushost-ziekte’, leiden tot huiduitslag, diarree, gewichtsverlies, en soms zelfs tot de dood. Anderzijds blijkt er ook een positief graft-versus-leukemia-effect te zijn, waarbij de getransplanteerde cellen een immunologische reactie tegen de resterende kankercellen veroorzaken en de kans op herval wordt verkleind.” “We hebben kunnen aantonen in een muismodel dat zich na een beenmergtransplantatie in het bloed en de milt van de gastheermuis tijdelijk regulerende cellen ontwikkelen, die zowel de graft-versus-host-ziekte temperen als het graft-versus-leukemia-effect versterken. Betere resultaten — minder nevenwerking in de vorm van graft-versus-hostziekte en minder leukemieherval — worden ook verkregen als niet alle gastheercellen worden vervangen door donorcellen, en als de noodzakelijke voorbereidende bestraling of chemotherapie met lage doses gebeurt, wat trouwens in overeenstemming is met de trend in de kliniek om de voorkeur te geven aan minder toxische voorbereidingen.” Efficiëntere radiotherapie Radiotherapie maakt gebruik van het feit dat de herstelmechanismen van kankercellen minder sterk zijn dan die van gezonde cellen, waardoor bestraling selectief de kankercellen kan vernietigen. Om het gezonde weefsel intact te laten, mag de stralingsdosis, zeker bij kankers in kwetsbare gebieden, echter niet té hoog zijn. In bijzonder resistente gebieden binnen de tumor kunnen daardoor kankercellen overleven. In het kader van een interuniversi-

(© Rob Stevens)

Immuuntherapie Eén beloftevolle categorie van onderzoek die zeker ook tot minder ingrijpende therapieën moet leiden, probeert het immuunsysteem van de patiënt zo ‘af te richten’ dat het alsnog de kankercellen gaat opruimen. Deze tactiek is al toegepast bij niercelkankers en melanomen, maar de ploeg van professor Stefaan Van Gool probeert voor het eerst een immuuntherapie te ontwikkelen voor de behandeling van hersentumoren. Van Gool: “Uit het bloed van de patiënt maken we heel gespecialiseerde cellen, zogenaamde dendritische cellen. We nemen eiwitten van de hersentumor van de patiënt en plaatsen ze in een proefbuis, waar we ze laten ‘opeten’ door die dendritische cellen, die we daarna nog een extra stimulatie geven. Deze beladen en gestimuleerde cellen spuiten we dan in de patiënt, in de hoop dat ze hun taak vervullen, namelijk de tumoreiwitten op een deftige manier presenteren aan de immuuncellen, die vervolgens ook de andere tumorcellen moeten opruimen.” Hoewel het om een volledig nieuw terrein gaat, en het team dus werkelijk alles eerst moet testen in het labo, lijken de eerste klinische testen met mensen hoopgevend. In eerste instantie zou dit een aanvulling moeten worden op de klassieke therapie met chirurgie, radiotherapie en chemotherapie. Omdat zo’n behandeling zeker bij kinderen — een van de twee onderzochte tumoren komt bijna uitsluitend bij kinderen voor — bijzonder zware nevenwerkingen kan hebben, zoals groeiproblemen en hormonale en cognitieve stoornissen, kan immuuntherapie op termijn misschien ook zorgen voor een bijsturing van die

primaire behandeling.

tair project met UGent en UCL probeert de ploeg van professor Karin Haustermans radiotherapie bij rectale kankers te optimaliseren. Haustermans: “Als de stralingsdosis preciezer kan gevarieerd worden, met hogere doses in resistente gebieden zonder de algemene toxiticiteit te verhogen, zou dat het risico op herval verlagen. Tijdens een behandeling met radiotherapie kunnen bovendien wijzigingen in de tumor optreden die het nodig maken om de bestraling bij te sturen. Daartoe worden elke week PETscans gemaakt (PET staat voor Positron Emission Tomograhpy, een scantechnologie waarmee details op moleculair niveau in kaart kunnen worden gebracht — red.) en op basis daarvan 3D-beelden gemaakt.” Geërfde tumoren Professor Eric Legius is aan de UZ coordinator van de multidisciplinaire raadpleging voor patiënten met de erfelijke aandoening neurofibromatosis 1. Deze patiënten ontwikkelen bijna altijd goedaardige tumoren van de perifere zenuwen, maar soms ook kwaadaardige. De onderzoeksgroep die professor Legius ook leidt, onderzoekt vooral dit aspect van de ziekte. Legius: “Op basis van chirurgisch verwijderde tumoren, kweken we in vitro cellen, die we dan vergelijken met gezonde zenuwcellen, meerbepaald zoge-

naamde Schwann-cellen, want dat zijn de cellen die in dit geval ontregeld zijn. Enerzijds proberen we nog meer te weten te komen over de mechanismen achter die ontregeling. Anderzijds gebruiken we, als een volgende stap, de kennis die we al hebben om medicijnen — reeds gecommercialiseerde of experimentele — uit te proberen, eerst op cellen in kweekschalen, later op muizen en tot slot eventueel op mensen. De prognoses voor de patiënten met kwaadaardige tumoren zijn op dit moment slecht, dus het is erg belangrijk dat we meer kennis verwerven om de behandeling te kunnen verbeteren.” “Aan het onderzoek is via de naam Schwann ook een stukje Leuvense medische geschiedenis verbonden. De Duitse fysioloog Theodor Schwann was vanaf 1838 professor aan het Vesalius-instituut. Hij ontdekte de naar hem genoemde cellen en lag met Matthias Schleiden aan de basis van de celtheorie, die stelde dat alle levende organismen opgebouwd zijn uit cellen. Het zou mooi zijn als we zoveel jaren later hier een bijdrage zouden kunnen leveren aan een therapie voor afwijkingen in de Schwann-cellen.” Het eerste artikel van deze reeks vindt u terug op de website van Campuskrant, http://www.kuleuven.ac.be/ck, onder het archief van jg. 16, nr. 1.

ALMA serveert

ambiance

(© Rob Stevens)

I

n de vorige aflevering belichtten we fundamenteel onderzoek naar celmechanismen die een rol spelen bij tumorgroei. Deze keer stellen we enkele onderzoeksgroepen voor die werken aan — de verbetering van — concrete kankertherapieën. De projecten illustreren dat kankeronderzoek niet zozeer een zoektocht is naar wondermiddelen, maar vooral een voortdurende inspanning om de bestaande, vaak agressieve therapieën — denk maar aan chemotherapie — aan te vullen of bij te sturen.

ALMA maakt er een punt van om studenten een gevarieerd menu aan te bieden. En dat geldt niet alleen voor de maaltijden: tijdens Party@ALMA, het groots opgezette vijftigste verjaardagsfeest op 14 oktober, was een waaier aan muziekstijlen te horen, van blues tot surfrock, van punk tot disco. Op zes ALMA-locaties gingen maar liefst 13.000 studenten uit de bol, daarbij geholpen door geoefende ambiancemakers als DJ Bobby Ewing, CJ Bolland en Wawadadakwa.

campuskrant

interview

3.11.2004

17

Een leven lang... Hoofdbibliothecaris R af Dekeyser

“Ik kan niet stilzitten. Elk soort werk kan me motiveren.” (© Rob Stevens)

Een prof natuurkunde die de leiding krijgt over een van de grootste bibliotheken van het land. Het lijkt niet vanzelfsprekend — je zou eerder een humane wetenschapper verwachten als boekenbaas — maar professor Raf Dekeyser heeft het toch maar voor elkaar gekregen, zo’n acht jaar geleden. Op 1 oktober werd hij emeritus. Een uitstekende gelegenheid om even terug te blikken: de carrière van Raf Dekeyser in vijf stappen. Interview Tim Vuylsteke

1951: Op internaat in het Sint-Lodewijkscollege “Ik ben in 1939 geboren in Oostende, maar groeide op in Gistel. Het is ook daar dat mijn lagere school gevestigd was. Zeven jaar heb ik in het basisonderwijs vertoefd, want omdat ik wat te jong was, mocht ik mijn ‘plechtige communie’ niet in het zesde leerjaar doen. Ik moest nog een jaartje langer blijven.” “Daarna ben ik naar Brugge getrokken. Ik ging er op internaat in het SintLodewijkscollege, waar ik de LatijnGriekse volgde. Een grappig detail is dat er in mijn jaar twee parallelklassen Latijn-Grieks waren. In de ene groep was ik de eerste van de klas, en de eerste van de andere groep was Christiaan Plets, neurochirurg aan onze universiteit, die eveneens dit jaar met emeritaat ging.” “Tijdens mijn humaniora raakte ik erg geïnteresseerd in wiskunde. Ik heb toen zelfs een pak extra wiskunde bijgestudeerd, want in ons programma zat er te weinig om er later iets mee te kunnen doen. In juli 1957 heb ik dan deelgenomen aan het toelatingsexa-

men burgerlijk ingenieur. Dat moest in die tijd als je natuurkunde wilde studeren, en je niet uit een wiskundige richting kwam, tenzij je je inschreef voor een voorbereidend jaar. Maar daar had ik dus niet veel zin in.” 1964: Snel doctoreren en dan naar het buitenland “Ik specialiseerde me in de theoretische natuurkunde, terwijl de meeste van mijn medestudenten werkten in de experimentele lage-temperatuurfysica. Zo kwam ik terecht bij professor Louis Bouckaert, een geniaal, maar verlegen man. Hij was zelf ingenieur, en had aan de universiteit van Princeton zijn doctoraat behaald. In Leuven werden hem echter vooral onderwijstaken toegewezen. Enfin, zijn motto was: word zo snel mogelijk doctor, en vertrek dan naar het buitenland. En dat is wat ik gedaan heb. In 1963 behaalde ik mijn doctorstitel, en meteen daarna ben ik naar Utrecht gereisd om er onderzoek te gaan doen in het domein van de statistische fysica.” 1967: Professor Dekeyser “Drie jaar ben ik in Utrecht gebleven. Toen ik terugkwam in Leuven, werd ik meteen benoemd als lesgever. Dertig jaar lang heb ik me intensief beziggehouden met onderwijs en onderzoek. Daar kwam een eind aan in 1996, het jaar van mijn aanstelling tot hoofdbibliothecaris, al ben ik toch steeds één cursus — statistische mechanica — blijven geven.” “Ook het onderzoek heb ik altijd met zeer veel enthousiasme gedaan. Op onze afdeling, Theoretische natuurkunde, was het aantal studenten nogal beperkt, terwijl het aantal promotoren in verhouding zeer groot was. Meestal wilde slechts een vijftal licentiestudenten zijn verhandeling bij ons schrijven, terwijl we maar liefst acht AP-leden hadden. Een luxesituatie... Wat me van mijn onderzoekscarrière vooral zal bijblijven, is het contact met collega’s in het buitenland. Met een aantal teams

uit Athens — in de Amerikaanse staat die hebben we gelukkig heel snel kunGeorgia —, Padua en Polen heb ik intens nen wegwerken.” samengewerkt, en dat was toch wel een “Ten tweede heb ik steeds gepleit voor bijzondere ervaring. samenwerking binnen de bibliotheek. “Ik heb — voor ik hoofdbibliothecaris We hebben hier in Leuven een zeer gewerd — ook een aantal bestuursfunc- decentraliseerd systeem, en als we niet ties uitgeoefend. Zo ben ik zes jaar lang opletten, kan dat leiden tot een vervoorzitter geweest van het Departement snipperde organisatie. Vandaar dat we Natuurkunde, en destijds geopteerd was ik een tijdlang hebben voor één “Ik zou de allereerste vice-decaan van centrale catalogus, hoofdbibliothecaris uit de Faculteit Ween dat we heel wat tenschappen. Die de exacte wetenschappen o v e r l e g o r g a n e n laatste functie heb — zowel voor bibliworden en blijkbaar ik zelfs een paar othecarissen als moest men dat jaar gecombineerd voor, bijvoorbeeld, met mijn job in de informatici — hebeven laten bezinken.” bibliotheek. Die ben gecreëerd. Ten beleidsjobs bezorgslotte wilde ik ook den me wel wat meer administratief het sociaal contact bevorderen. Daarom werk, maar dat vond ik niet erg. Ik ben wordt nu voor alle personeelsleden van iemand die niet kan stilzitten. Ik moet de bibliotheken elke winter een nieuwiets om handen hebben, en elk soort jaarsreceptie georganiseerd, en elke zowerk — of dat nu het schrijven van een mer een barbecue.” computerprogramma is, het berekenen van formules of het voorbereiden van 2004: Verderwerken in vergaderingen — kan me even sterk moCampusbib Arenberg tiveren.” “Op 1 oktober ben ik verhuisd naar het kantoor van mijn opvolger in de Cam1996: Hoofdbibliothecaris pusbibliotheekraad hier in de ArenDekeyser bergbibliotheek. Ik werk er onder meer “Eind jaren zestig werd ik de vertegen- aan het bibliotheekaspect van een prowoordiger van het Departement Na- ject over ontwikkelingssamenwerking tuurkunde in de Campusbibliotheek- van de Vlir. Daarnaast ben ik sinds drie raad Exacte Wetenschappen. Later ben jaar lid van de raad van bestuur van de ik voorzitter van die Raad geworden. Europese Organisatie van OnderzoeksToen in 1996 Jan Roegiers, de toenma- bibliotheken, en ook daar draag ik lige hoofdbibliothecaris, ontslag nam, mijn steentje bij. Jonge mensen vinden heb ik de mij aangeboden functie aan- ze niet gemakkelijk voor die taken. Ik vaard. Maar mijn benoeming heeft een daarentegen heb nu veel tijd, en die intijdje op zich laten wachten. Ik zou vesteer ik dan ook graag in dergelijke de allereerste hoofdbibliothecaris uit activiteiten.” de exacte wetenschappen worden, en blijkbaar moest men dat nog even laten bezinken.” “Als hoofdbibliothecaris was ik vooral actief op twee vlakken. Ten eerste was er de technologische revolutie in de bibliotheekwereld: elektronische publicaties, databanken, catalogi... Aanvankelijk hadden we wat dat betreft een beetje achterstand op de UGent, maar

cultuur

3.11.2004

KORTCULTUUR

“Ik hou van dat beetje anarchie in België”

UUR KULtUUR Jazzconcert Kinda Dukish

“Duitsers noemen mijn kindertheater pedagogisch onverantwoord,” aldus Hanneke Paauwe. Niet iedereen apprecieert blijkbaar de gewaagde aanpak van deze Nederlandse schrijfster en theatermaakster. Maar wij Vlamingen lusten er wel pap van. Tijdens de cultuurdag De Volle Tent zijn vier creaties van Paauwe te zien, in een UUR KULtUUR Deluxe. Jaak Poot

H

(© Stichting Wig)

17 november, 22u, STUKcafé, Naamsestraat 96, (t) 016 32 03 40, http:// www.kuleuven.ac.be/cultuur

(© Ingrid Hannes)

‘Kinda Dukish’ is niet alleen de titel van een nummer van Duke Ellington, maar ook de naam van een spraakmakende nieuwe groep uit Amsterdam. Het bijzonder hechte trio met saxofonist Ab Baars, bassist Wilbert de Joode en drummer Martin van Duynhoven bestaat tien jaar en versterkte zich met trombonist Joost Buis om de wereld van Duke Ellington te verkennen. Zij spelen Duke op hun manier, geen klassieke hommage of remake, maar een ‘soort Ellingtonachtige muziek’. Soms hevig swingend, soms tot haar melodieuze essentie herleid, dan weer uit elkaar gehaald als de inhoud van een wekker.

campuskrant

Theatermaakster Hanneke Paauwe op cultuurdag ‘De Volle Tent’

anneke Paauwe is geen moraalridder met een Boodschap. Toch zijn haar voorstellingen niet vrijblijvend. Hanneke: “Een grondtoon in mijn werk? Ik klaag het gebrek aan menselijkheid in de samenleving aan. Sla een krant open en je leest hoe de beschaving achteruitboert. Hoe we asielzoekers, vreemdelingen, al wie anders is, steeds verder in een hoekje duwen. Hoe geweld en waanzin hand over hand toenemen.” “Mensen waarderen dat mijn theater anders is. Experimenteel. Verrassend. Vol spanning. In het buitenland vinden ze mijn creaties soms te gewaagd. Duitsers noemen mijn kindertheater zelfs ‘pedagogisch onverantwoord’. Maar gelukkig is de Vlaming ruimdenkender.” Kent u Hanneke Paauwe niet van het theater? Dan misschien van haar twee boeken. Ze debuteerde met Bijten in het toeval, een verhalenbundel waar ze de longlist van de Gouden Uil 1999 mee haalde. In 2003 verscheen een roman over mensen die leven aan de zelfkant van de samenleving, Venusvingers. De eerste bundel ging in Vlaanderen ongemerkt voorbij, maar trok de aandacht van de Nederlandse literatuurliefhebber. Met het tweede boek gebeurt net

het omgekeerde. Als Nederlandse volgde Hanneke een opleiding theater en beeldende kunst in Utrecht. Tien jaar geleden zakte ze af naar Brussel: “Ik vind België gewoon veel leuker. In Brussel kun je nog lekker verdwalen: er leeft een soort vrijheid, een beetje anarchie. In Nederland bemoeit iedereen zich met alles. Alles wordt er in kaart gebracht en gereguleerd.” Hanneke vindt Vlamingen ook taalvaardiger dan onze noorderburen: “Die springen zo onzorgvuldig met hun taal om. Mij verbaast het niets dat jullie bijna altijd winnen in 10 voor Taal.”

een dubbelspel (13u30 en 14u30). Voor de bezoekers in de zaal zitten, zoekt Hanneke een kandidaat rond wie ze een portret mag verzinnen. Ze neemt een polaroidfoto en trekt zich terug. Ondertussen luistert u naar een monoloog. Dat is ook een portret dat Hanneke schreef. Dit keer vanuit haar observatie van de foto van een Hongaars meisje. In Hannekes verbeelding wordt ze gepest. Het meisje overleeft door allerlei gruwelijke verhalen te verzinnen. Droomt u in kleur of in zwart-wit? Peutert u graag in uw neus? Als u een Siamese tweeling was, met wie wil u dan uw lot delen? In ‘Smeltende gedachten’ bestookt actrice Ilse Van Damme haar publiek een kwartier lang met een spervuur van vragen: intiem, filosofisch, utopisch, ... U kiest zelf of u de handschoen opneemt of het peinzend ondergaat (vertoningen: 13u, 13u15, 14u en 14u15).

Paauwe praktisch Hanneke Paauwes theaterproducties zijn meestal erg kort en richten zich naar kleine tot piepkleine groepen. ‘Anatomisch theater’ bijvoorbeeld speelt tien minuten lang voor vijf bezoekers (doorlopend herhaald van 13 tot 15 uur). Na een kort filmpje vlijt elke bezoeker zich neer bij één van de vijf organen en luistert met een koptelefoon naar het verhaal dat het orgaan in petto heeft. ‘Potloodmoorden’ en ‘Portretterie’ is

Woensdag 24 november, tussen 13u en 15u, STUK, Naamsestraat 96, gratis. Op de site van CJP, http://www.cjp.be, kan je het programmaboekje van De Volle Tent aanvragen.

Koning bezoekt

ICOS

(© Jos Verhoogen)

18

Koning Albert bezocht op 20 oktober het hoofdkwartier van Icos Vision Systems in Heverlee. Deze – beursgenoteerde - spin-off van de K.U.Leuven levert inspectiemachines voor de controle van onder meer chips, ‘wafers’ en zonnecellen. Icos werd in 1982 opgestart en realiseerde in de eerste helft van 2004 een omzet van 48,3 miljoen euro. Het bedrijf heeft centra in België, Duitsland en Hongkong en verkoops- en ondersteuningskantoren in Japan, de Verenigde Staten, Singapore, Hongkong en Korea. De koning nam deel aan een werkvergadering over de vraag ‘hoe laat je een universitaire uitvinding uitgroeien tot een succesvol bedrijf?’

campuskrant

valvas

3.11.2004

Doctoraten Godgeleerdheid 26 okt., Jacob Chanikuzhy, Jesus, the Eschatological Temple. An Exegetical Study on Jn 2,13-22 in the Light of the Pre-70C.E. Jewish Eschatological Temple Hopes and the Synoptic Temple Action. 27 okt., Youn Hee Kim, The Quest of Plausible Christian Discourse in a World of Pluralities: The Evolution of David Tracy’s Understanding of ‘Public Theology’. Letteren 22 okt., Ingrid Van CanegemArdijns, The Use of Prepositional Objects of Adjectives in Brace- and Extraposition Constructions in Dutch. 27 okt., Gertrud Dietze-Mager, Römische Städtestrukturen in Nordafrika und Ägypten. Eine vergleichende Studie an Hand des Materials aus Thugga/Dougga (Tunesien) und Narmuthis/Medinet Madi (Fayum, Ägypten) unter Berücksichtigung der ägyptischen metropoleis. Wetenschappen 21 okt., Thomas Moens, Variability in Reproductive Fitness and Pathogenicity of Radopholus similis in Musa: Effect of Biotic and Abiotic Factors. 22 okt., Yves Demasure, Connecting Strings and Gauge Theories Through Matrix Geometry. 22 okt., Geert Gilis, Gas-Phase Kinetics of Alkaline Earth Metal Atom Reactions with Methyl Halides at Temperatures from 303K to 1067K. 22 okt., Anne Schoolmeester, Activation and Inhibition of Integrin alfa2beta1 on Platelets. 25 okt., Christoph Kerner, Production of Quantum Bits using Silicon Processing Technology. Toegepaste Wetenschappen 18 okt., Hans Hoekstra, Structure and Rheology of Colloidal Dispersions in Two and Three Dimensions. 19 okt., Rossella Scirocco, Rheology and Rheo-Optics of Suspensions in Viscoelastic Media. 26 okt., Joris Vanden Wyngaerd, Automatic Coarse Patch Registration for 3D Model Building.

29 okt., Koen Vanbleu, Advanced Equalization Techniques for DMT-Based Systems.

nale of regionale verenigingen van grondwettelijk recht in de vijf continenten.

Economische en Toegepaste Economische Wetenschappen 26 okt., Kristien Smedts, Financial Integration in EMU in the Framework of the No-Arbitrage Theory.

Professor Rudolf Bernet, verbonden aan het Hoger Instituut voor Wijsbegeerte en directeur van het HusserlArchief, werd verkozen tot gewoon lid van het Institut International de Philosophie. Het instituut telt maximaal 115 leden, verspreid over alle landen van de wereld en afkomstig uit alle filosofische stromingen. Professor Rudolf Bernet is momenteel het enige Leuvense lid.

Bio-ingenieurswetenschappen 18 okt., Katie Van den Bulck, Isolation and Structural Characterisation of Cereal Arabinogalactan-Peptides and Partial Purification of an Endo-(1 ->6)-ß-Galactanase from Aspergillus Niger. 25 okt., Katleen Butaye, Analysis of Transgene Expression Variation in Arabidopsis thaliana. 25 okt., Sylvia Lievens, Study on the Mechanism Underlying the Anorectic Action of Simmondsin: A Behavioural Approach. 28 okt., Sofie Frederix, Arabinoxylan and Endoxylanase Functionality in Wheat Flour Gluten-Starch Separation. Geneeskunde 15 okt., Jurgen Lemiere, Huntington’s Disease: Early Detection and Progression of Cognitive Changes in Patients and Asymptomatic Mutation Carriers. Faculteit Bewegings- en Revalidatiewetenschappen 18 okt., Martijn A. Spruit, The Effects of Exercise Training and Acute Exacerbations on Muscle Function in Patients with Chronic Obstructive Pulmonary Disease. Psychologie en Pedagogische Wetenschappen 21 okt., Bram Vervliet, Relapse into Generalizations. An Experimental Analysis of the Stimulus Specificity of Extinction. Benoemd of onderscheiden Professor André Alen, verbonden aan de Faculteit Rechtsgeleerdheid, werd verkozen tot lid van het Executive Committee van de International Association of Constitutional Law. Deze vereniging werd opgericht in 1981 en groepeert alle natio-

tel 016 32 40 16

Doctor Martijn Spruit, verbonden aan het Departement Revalidatiewetenschappen, werd laureaat van de Ereprijs Hilaire Vermeulen 2004, uitgereikt door de Belgische Vereniging voor Sarcoïdosepatiënten voor zijn studie ‘Spierzwakte bij patiënten met sarcoïdose’. Professor Geert Verbeke, verbonden aan het Biostatistisch Centrum van de Faculteit Geneeskunde, ontving van de Advisory Committee on Continuing Education of the American Statistical Association, de Excellence in Continuing Education Award voor het jaar 2005. Hij ontving deze prijs samen met professor Geert Molenberghs, verbonden aan het L.U.C. in Diepenbeek, en dit voor de tweede maal. Professor Paul Verdin, deeltijds hoofddocent aan de Faculteit Economische en Toegepaste Economische Wetenschappen, werd benoemd tot gewoon hoogleraar aan de ULB, Faculteit voor Economische, Sociale en Politieke Wetenschappen. Aan INSEAD (Fontainebleau) kreeg hij tevens de bijzondere titel van Distinguished Visiting Professor at Large toegewezen. Professor Jan Van Wiele, verbonden aan de Afdeling Historische Pedagogiek, ontving de driejaarlijke Maurits de Vroede prijs van de BelgischNederlandse Vereniging voor de Geschiedenis van Opvoeding en Onderwijs voor het beste essay geschreven in het domein van de historische pedagogiek door een jonge onderzoeker. Hij won deze prijs met het artikel ‘L’image de Mahomet dans les manuels scolaires belges (1886-1944). Influences historiques dans la représentation pédagogique’, verschenen in ‘Neue Zeitschrift für Missionswissenschaft (2003/2)’.

www.kuleuven.ac.be/boetiek/ oude markt 13, leuven

Professor Hans Deckmyn, verbonden aan het Laboratorium voor Trombose Onderzoek, IRC, Campus Kortrijk, kreeg door de Koninklijke Academie voor Geneeskunde van België de Prijs Sidmar, periode 20012004 toegekend. Hij ontving deze bekroning voor zijn werk over ‘Development of antibodies that interfere with the collagen-VWF-GPIb axis as new antithrombotics’. Aan de prijs is een bedrag verbonden van 25.000 euro.

open 10.00–12.00 uur en 14.00–16.00 uur

[ taal ] TiP

19

Sara Brouckaert

Is een academiejaar wel academisch? Het is intussen alweer enkele weken bezig, het academiejaar. Of het academisch jaar? Is er een reden om de ene term boven de andere te verkiezen? Dekken de twee wel dezelfde lading? Dat zijn vragen die me werden gesteld door een bezorgde hogeschooldocent. Zijn directie overwoog het academiejaar dit jaar maar te laten voor wat het was en in de plaats daarvan het academisch jaar voor geopend te verklaren. Mijn intuïtie, die me wel eens op het goede spoor zet bij moeilijke taalkwesties, liet me deze keer volledig in de steek. Ik ben dus te rade gegaan bij mijn dikke vriend, Van Dale. Die vermeldt bij academiejaar: ‘jaarcursus aan een hogeschool’. ‘Hogeschool’ slaat — in een ietwat verouderde betekenis — ook op universiteit, zodat we kunnen besluiten dat een academiejaar een lesjaar of collegejaar is aan een hogeschool of universiteit. Het verschilt van een kalenderjaar, dat loopt van 1 januari tot 31 december. Dit academiejaar begon aan de K.U.Leuven op 27 september. Tot zover is alles duidelijk. Laten we er nu het academisch jaar bij betrekken. Om weer naar Van Dale te verwijzen: het adjectief academisch betekent onder andere ‘behorend tot of betrekking hebbend op een academie of universiteit’. Zo zijn er academische zittingen en ziekenhuizen, academische titels, academische studies en Statuten, graden en Raden, zelfs academische kwartiertjes. En dus ook academische jaren. Een academisch jaar is een jaar aan een hogeschool of universiteit, dat niet samenvalt met een kalenderjaar. Inderdaad, beste lezer, zo’n academisch jaar lijkt verdacht sterk op een academiejaar. Zo sterk zelfs, dat ik moet concluderen dat ze hetzelfde zijn. Daarmee lijkt de zaak opgelost: academiejaar en academisch jaar dekken dezelfde lading en beide zijn correct. Wie veel met taal bezig is, voelt echter al dat het niet zo eenvoudig kan zijn. En inderdaad, dat is het niet. Taaladviesbronnen zijn het immers niet steeds met elkaar eens en dat is ook nu het geval. De Hedendaagse Van Dale markeert academiejaar als typisch Belgisch Nederlands: Nederlanders zeggen academisch jaar. De taaladviseur van De Standaard keurt academisch jaar af, maar vermeldt niet waarom. Zijn collega bij de VRT schrijft dan weer: ‘beide vormen zijn correct. Academiejaar is vooral in België gebruikelijk, academisch jaar vooral in Nederland.’ En ik, wat vind ik ervan? Ik denk dat het veilig is te concluderen dat beide vormen mogelijk zijn, én correct. In België zeggen we vooral academiejaar en er is geen reden om daarvan af te wijken. Hoort u een collega toch praten over een academisch jaar, frons dan niet de wenkbrauwen, want ook hij of zij heeft het bij het rechte eind. Dan kan ik u nu enkel nog een aangenaam academiejaar toewensen, vol academische genoegdoening.

world.wide.wetenschap Ludo Meyvis

Campuskrant offreert u handenvol populariserende of, als we het echt niet laten kunnen, zelfs heel ernstige wetenschappelijke sites, rijp voor uw voetnoten Constanten Wetenschappers hebben het toch makkelijk. Duizenden en duizenden dingen blijven gewoon constant! Zo kunnen wij het ook! Op deze site wordt duidelijk gemaakt dat het in de wiskunde, natuurkunde en astronomie gewoon bulkt van de constanten. Zo is de ellipticiteit van Jupiter 0,0649 en is de natuurlijke logaritme van 2 gelijk aan 0.69314718055994530942. De wereld zit simpel in elkaar. http://tcaep.co.uk/ Supergeleiding In 1911 stelde de Leidse hoogleraar Heike Kamerlingh Onnes vast dat elektrische weerstand plots zo goed als verdwijnt, wanneer de geleider het absolute nulpunt bereikt. Sindsdien is er veel onderzoek gedaan naar het intrigerende verschijnsel van de supergeleiding. Op deze site wordt een en ander op een rijtje gezet, zonder dat u er meteen voor moet hebben doorgeleerd. http://superconductors.org/ Meer links en vorige afleveringen vindt u terug op onze website: www.kuleuven.ac.be/ck/

20

de buitenkant

3.11.2004

campuskrant

Vragevuur

in BEELD

Miles Smit (33), Departement Wijsbegeerte

“Een leeuw die plots de schoenwinkel binnenkomt...”

(© Ingrid Hannes)

Feesten

met moordgrieten en melkmuilen Het is weinigen gegeven: je 75ste verjaardag vieren met een stevig rockfeestje. Dat is precies wat de UZ Leuven deden op vrijdag 15 oktober. Alle medewerkers en sympathisanten waren welkom op een concertavond met aansluitende fuif in de Brabanthal. Op de affiche stonden Queensize Quagmire, Moordgrieten & Melkmuilen (foto) en Jumpin’ Jackass. De opbrengst van het evenement wordt integraal geïnvesteerd in de verdere uitbouw van muziektherapie in UZ Leuven.

(© Ingrid Hannes)

Wetenschap

brouwen

Tijdens de Wetenschapsweek die van 20 tot 31 oktober in heel Vlaanderen plaatshad, konden middelbare scholieren met belangstelling voor wetenschap hun hartje ophalen in workshops aan zowat alle universiteiten en hogescholen. Voor wie het niet zo begrepen had op brouwels waaruit geheimzinnige rookwolken opstijgen, waren er ook workshops over onder meer geursporen bij mieren, voedselveiligheid, pesten op school en de invloed van psychologische factoren op onze ademhaling.

colofon campuskrant C a mpusk r a nt Driewekelijks tijdschrift van de K.U.Leuven R edactie Ine Van Houdenhove (hoofdredacteur), Ludo Meyvis, Reiner Van Hove, Wouter Verbeylen Redactieadres Oude Markt 13, 3000 Leuven (t) 016 32 40 18 (f) 016 32 40 14 [email protected]

Redactiesecretariaat Véronique Limbourg, (t) 016 32 41 84 [email protected] Adreswijzigingen (personeel en externen) Inge Verbruggen, (t) 016 32 40 15 [email protected] Adreswijzigingen (oud-studenten) Erik Gobin, (t) 016 32 40 02 [email protected] Losse medewerkers Sara Callens, Davy Coolen, Joke Depuydt, Gert Gielen, Ines Minten, Sven Nevens, Jaak Poot, Olivier Vandermeersch, Tim Vuylsteke

— Wat wilde je worden toen je klein was? ‘Sterrenkundige. En toen ik wat ouder werd: politicus. Discussiëren, mensen trachten te overtuigen… ik dacht dat dat me wel zou liggen. Maar toen ik op mijn zeventiende in High School de kans kreeg om een cursus filosofie te volgen, was mijn keuze snel gemaakt.’ — Wat is het grootste misverstand dat over jouw beroep of onderzoeksterrein bestaat? ‘Mensen denken vaak dat je een bijzondere intelligentie, of een specifieke persoonlijkheid nodig hebt om filosoof te zijn. Maar dat klopt niet: veel mensen zouden een meer filosofisch geïnspireerd leven kunnen leiden, maar daar moet je wat tijd en energie insteken. Filosofie is geen talent, maar een roeping. Het wordt te vaak gezien als een exotische discipline die niets met het werkelijke leven te maken heeft. Aan de andere kant heb je dan weer mensen voor wie wat ze toevallig ergens over denken al filosofie is.’ — Wat is je favoriete kunstwerk? ‘Mijn lievelingskunstenaars zijn Bernini en Turner. Ik hou enorm veel van Turners Hannibal Crossing the Alps. Vanwege dat gevecht tussen mens en natuur, tussen het fysieke en het spirituele. En bij Bernini bewonder ik bijvoorbeeld het beeld van David, een heel dynamisch beeldhouwwerk, dat vanuit elke hoek waaruit je het bekijkt een ander perspectief biedt.’ — Wat drijft je? ‘Intellectuele nieuwsgierigheid. Die ik in een praktische richting probeer te manoeuvreren. Om brood op de plank te krijgen, maar ook om op een betekenisvolle manier ergens toe bij te dragen. Ik ben niet van plan om mijn hele leven academicus te blijven. Ik wil mijn kennis en mijn analytisch vermogen toepassen in een zinvol domein, zoals de politiek, of in een of ander bedrijf. Problemen oplossen.’ — Met wie zou je weleens een goed gesprek willen voeren? ‘Met Nicholas Cusanus, een Duits filosoof uit de vijftiende eeuw. Zijn filosofie heeft mij erg geïnspireerd. En for my own amusement: Winona Ryder!’ — Wat maakt je boos? ‘Als mensen — ikzelf incluis — uit angst niet opkomen voor zichzelf of voor wat juist is. Een stom voorbeeld: onlangs stond ik aan te schuiven voor de bankautomaat en een dronken kerel duwde ons allemaal opzij. Ik stelde de man naast me voor om samen tegen hem op te treden, maar hij wilde niet. En ik deed toen ook niets. Toen was ik boos. Omdat we daar met zijn allen stonden en dat zomaar lieten gebeuren.’ — Wat is het leukste dat je ooit hebt gedaan? ‘Ik ben eigenlijk het gelukkigst als we met een heleboel familieleden en vrienden samenkomen vanwege een bijzondere gebeurtenis. Zo bewaar ik mooie herinneringen aan de bruiloft van mijn broer en de huwelijksverjaardag van mijn ouders, maar ook aan de begrafenis van mijn grootvader. Ik was bedroefd omdat hij overleden was, maar ook gelukkig omdat we dat met elkaar konden delen. Ik woon inmiddels al tien jaar in België, maar zo’n twee keer per jaar ga ik naar Canada terug, meestal ter gelegenheid van een speciale gelegenheid, en anders met kerstmis of zo.’ — Van welke muziek hou je? ‘Van een heleboel verschillende soorten, maar vooral van instrumentale rock. Muziek die vrij ingewikkeld in elkaar zit, maar die energie geeft. Bands als Don Caballero, Polvo, Boards of Canada, … daar kan ik opnieuw en opnieuw naar luisteren en ik ontdek er steeds weer iets nieuws in.’ — Wat is je ergste nachtmerrie? ‘Het lijkt me verschrikkelijk om een verkeerde beslissing te nemen, die catastrofale gevolgen heeft voor andere mensen. Zo heb ik soms — letterlijk — een nachtmerrie waarin iets dramatisch gebeurt — bijvoorbeeld: er komt een leeuw binnen in de winkel waar ik schoenen aan het passen ben. Dan lijkt het allerergste me om op dat moment niet het juiste te doen.’ — Welke vraag wil je schrappen? ‘Wat maakt je boos?’ — Welke nieuwe vraag wil je erin? ‘Waar hoop je op?’

Vormgeving Catapult Lay-out en zetwerk Reiner Van Hove, Wouter Verbeylen Fotografie Rob Stevens, Ingrid Hannes, Jos Verhoogen Cartoons Joris Snaet Reclameregie Véronique Limbourg, (t) 016 32 41 84 [email protected] Oplage 18.200 ex.

Drukwerk Concentra Uitgeversmaatschappij NV, Hasselt Verantwoordelijke uitgever Ronny Vandenbroele, Oude Markt 13, 3000 Leuven Copyright artikels Artikels kunnen overgenomen worden mits toestemming van de redactie. Het volgende nummer verschijnt op 24 november. Suggesties voor artikels zijn welkom op het redactieadres. Campuskrant op Internet www.kuleuven.ac.be/ck/

(© Rob Stevens)

Interview Ine Van Houdenhove