Caleidoscoop Kerkblad van de Protestantse (wijk)gemeente i.w. te Rotterdam-Kralingen
Jaargang 9 nr 2 – oktober 2010
Foto van James Emery; gedownload van www.flickr.com Volgende Caleidoscoop komt op donderdag 4 november; kopijsluiting maandag 25 oktober. Zie colofon p 2
Retouradres: Leendert Butterstraat 44 3062 XN Rotterdam
Vertrouwen God is voor ons een veilige schuilplaats, een die staat als een huis en dan kan je op het leven betrouwbare hulp in de nood en de mensen aan. Vertrouwen is het funda(Psalm 46 vers 2) ment in alle onzekerheid, die vaak niet weg te nemen is. Waarop kunnen we vertrouwen? Wie kan je Dit vertrouwen heeft een basis nodig, die buiten vertrouwen? Bij beide vragen staan we gere- onszelf ligt, omdat wij zelf zo vol onzekerheid geld met een mond vol tanden. We zitten, zo zijn. Uiteindelijk ligt deze vertrouwensbasis in wordt alom gezegd, in een vertrouwenscrisis. God. Dat kan heel goedkoop klinken: ‘je moet Onzekerheid heerst op vele terreinen, wat on- maar vertrouwen hebben’. Ja, dit vertrouwen dermeer tot uiting kwam in ons stemgedrag is in deze zin goedkoop dat het ons niets kost. op 9 juni. Naast deze onzekerheid over dingen Tegelijk is het duurzaam omdat het rust in die (kunnen) gebeuren is er een groeiend wan- Hem die eeuwig trouw is. Het kost ons ook veel trouwen tussen ménsen. Er wordt gesproken om dit vertrouwen te geven. We moeten onszelf over een ‘tsunami van onzekerheid en wan- ervoor loslaten, ons kunnen toevertrouwen aan trouwen’. Het is de actuele invulling van wat de Ander. Ook onze neiging loslaten om eerst deze psalm noemt: de aarde wankelt en volken allerlei zekerheden te scheppen. Dat is een heiroeren zich. dens karwei dat nooit af is. Hoe is het mogelijk om terwijl dat alles gebeurt Een christelijk werk is het om temidden van alvertrouwen te hebben? Zonder vertrouwen lerlei onzekerheden je anker uit te werpen in de kunnen we immers niet. De profeet Jesaja zegt Eeuwige. Iemand als Martin Luther King deed het treffend: als je niet vertrouwt, word je niet dat, getuige zijn uitspraak: Als je vertrouwen gebouwd. Vertrouwen geeft vastheid als een hebt, hoef je niet de hele trap te zien om de eerhuis. Dus niet andersom: eerst een zekerheid ste stap te zetten. Zijn daden hebben laten zien
hoe dit in de praktijk uitwerkt. Dit doet mij denken aan zijn grote naamgenoot Maarten Luther. Hij heeft zich ook laten inspireren door deze psalm. Zijn geliefde lied Een vaste burcht is onze God (gezang 401) is een monument van geloofsvertrouwen. Temidden van een Europa dat bedreigd werd door het totalitaire systeem van de Turken. En terwijl de kerk zich van haar meest corrupte kant liet zien. Tot overmaat van ramp was er ook nog de pest die talloze levens bedreigde. Wanneer zulke dingen gebeuren, ook nu, dan gaan de golven hoog, zoals psalm 46 verwoordt. Dan is er een hand die ons vasthoudt, een oog dat ons ziet, een hart dat voor ons openstaat: God als toevlucht en burcht. Vanuit deze zekerheid zien we kansen om te bouwen aan vertrouwen, in navolging van Maarten, Martin en vele anderen die ons voorgingen. Mannen en vrouwen die blijvend vertrouwen wekken in God die trouw is tot in eeuwigheid. L. Korevaar
Wegwijzer Protestantse (wijk)gemeente i.w. te Kralingen Predikanten
ds L . Korevaar, Mecklenburglaan 39, 3061 BC; t 212 00 34, e-mail
[email protected]. Op werkdagen bereikbaar van 9 – 10 uur. ds Korevaar probeert de vrijdag zo veel mogelijk vrij te houden. ds Rian C. Veldman, Goosse van der Windstraat 57, 3062 XM; t 06 142 730 13. e-mail:
[email protected] ds Veldman heeft op maandag zijn vrije dag. Op overige werkdagen is hij van 9 – 10 uur bereikbaar.
Secretariaat
Scriba van de gefedereerde kerkenraad: dhr C.P. Klunne, Merulaweg 1 b, 3062 bm; t 482 52 40, e-mail:
[email protected].
Ledenadministratie
Kerkelijk Bureau (GK): dhr J.C. Buitelaar,Admira liteitskade 74 Z 3063 ED Rotterdam, t 453 20 44. Wijkadministratie (NH): dhr G.H. Heere, Mia van IJperenplein 55, 3065 JK, t 447 14 30.
Financiën
Activiteitenkas: dhr P. Andringa, t 433 18 97. Bankrekeningnummer: SKG 63.58.05.170, SoW-gemeente R’dam Kralingen inzake wijkkas. NH: College van Kerkrentmeesters: postbus 4326, 3006 AH, e-mail:
[email protected] Algemeen bankrekeningnummer: 69.95.41.271 (tbv giften en dergelijke). Uitsluitend voor kerkbalans is bankrekeningnummer 63.58.14.498. NH: Collectebonnen: zijn verkrijgbaar in de waarden € 0,75, € 1,25 en € 2,50 in vellen van 20 stuks. De bonnen zijn te bestellen via SKG bankrekening 69.95.41.271 van de Hervormde Gemeente Kralingen. Na ontvangst van uw betaling volgt toezending per post. GK: College van Kerkrentmeesters: dhr N.J. van Veen, Prinses Julianalaan 90 b, t 452 68 72. GK: Commissie V.V.B: dhr J.J. Smit, Kortekade 111 b, t 452 75 21, postbank 26800. GK: Collectebonnen: dhr B. Reinders, Stalpaertstraat 102, 3067 xt Rotterdam, ing-bank nummer 3534794, t.n.v. Geref. Kerk van Kralingen Coll. Bonnen.
Diaconie van de Protestantse Wijkgemeente:
Secretaris diaconie: mw G. Mank-Mulder, Wildeveenstraat 36, 3061 GZ Rotterdam. Ing-bank: 192658 ten name van Diaconie van de Protestantse Wijkgemeente Kralingen. ZWO: dhr G. Roodhorst, Jacques Dutilhweg 723, t 202 55 81, Ing-bank 400705 t.n.v. Zendingscomm. Protest. Wijkgem.
Kralingseveer
Pastoraal medewerkster en wijkadministratie: mw C. van Maanen, ’s-Gravenweg 77, 3062 ZC Rotterdam, t 452 54 43. Contactadres: dhr C.T. van Linschoten, Karbouwstraat 15, 3064 LG Rotterdam, t 450 74 92.
Kerkgebouwen
Hoflaankerk, Oudedijk 2, 3062 AE Rotterdam, t 411 20 75; Koster: dhr J. Leistra. e-mail:
[email protected] Pro Rege, Oudedijk 113, 3062 AD Rotterdam, t 452 78 60; Koster/beheerder: mw M. Gorissen. email:
[email protected]
Oosterkapel, Ringvaartweg 125, 3065 AC Rotterdam, t 202 16 22; Koster: mw C. Voorvelt-Zwaal.
Kerktelefoon
Pro Rege – dhr A. van Dijk, t 212 25 15. Hoflaankerk – dhr P. van Dijk, t 456 00 32. Kerkdiensten in de Hoflaankerk (zowel van onze gemeente als van Kralingen-west) kunnen beluisterd worden op www.kerkomroep.nl. Dat kan live, maar ook tot nog ongeveer 4 weken na de dienst.
Kerkdiensten; zie p 11 en p 12
Onze kerkdiensten worden afwisselend in de Hoflaankerk en in Pro Rege gehouden. Bovendien heeft (behalve één zondag per maand) de Protestantse wijkgemeente om 9.30 uur een zondagsdienst in de Oosterkapel; deze wordt gewoonlijk 2 x per maand door een van onze predikanten geleid en op de andere zondagen door predikanten van Immanuël of Kralingen-west.
Israëlzondag Ds Snoek zal na de kerkdienst in Pro Rege op Israëlzondag (3 oktober) spreken over zijn boek Joodse en Palestijnse tranen. De film die dit voorjaar door de Israëlische televisie is gemaakt in het kader van een Israëlische versie van ‘opsporing verzocht’ zal helaas niet worden vertoond. Maar misschien wil ds Snoek wel iets vertellen over de achtergrond van die hele geschiedenis.
Dag van de Dialoog 4 en 5 november
‘Alles uit de kast!’
Kinderoppas voor de kleinsten
Contactpersoon: mw A. Melching - de Bruijn, t 202 23 42, e-mail:
[email protected]
Kindernevendienst
Contactpersoon: mw A. van den Toorn, t 202 14 98.
Autodienst
Pro Rege: dhr N.J. van Veen, t 452 68 72; Hoflaankerk en Oosterkapel (bij diensten Protestantse wijkgemeente): dhr Chr. Karels, t 421 44 73.
Centraal hervormd kerkelijk bureau
Kerkelijk bureau van de centrale hervormde gemeente Kralingen en Alexander, Koningslaan 92, 3067 TG Rotterdam, t (010) 420 66 84. Open van maandag t/m donderdag tussen 8.30 en 12.00 uur.
www.protestantskralingen.nl
Colofon Dit blad is een uitgave van de Protestantse (wijk) gemeente i.w. te Rotterdam-Kralingen.
Redactie:
ds L. Korevaar, mw J.D. Moerman-Schravesande, dhr G. Roodhorst, ds R.C. Veldman, dhr L.A. de Vos.
Adressenadministratie Caleidoscoop:
Marina Mekking, Kerkelijk bureau, Koningslaan 92, 3067 tg; telefoon: (010) 420 66 84; e-mail:
[email protected].
Beheerscommissie:
Dhr C.J. Jacobse en dhr J.C. Buitelaar, p/a Admiraliteitskade 74 Z, 3063 ED Rotterdam. Sinds kort heeft Caleidoscoop een SKG bankrekeningnummer: 63.58.05.022 tnv Kerkblad Caleidoscoop te Rotterdam.
Eerstvolgende nummers:
November: kopijsluiting maandag 25 oktober, bezorging donderdag 4 november. December: kopijsluiting maandag 22 november, bezorging donderdag 2 december.
Redactie- en kopij-adres:
Leendert Butterstraat 44, 3062 XN, e-mail:
[email protected]
Melding van mutatie – U kunt mutaties (verhuizing, geboorte, huwelijk, overlijden) doorgeven aan dhr G.H. Heere, Mia van IJperenplein 55, 3065 JK Rotterdam (hervormd ledenbestand) of aan dhr J.C. Buitelaar, Admiraliteitskade 74 Z, 3063 ed Rotterdam (gereformeerd ledenbestand). Caleidoscoop – p. 2
Al een aantal jaren wordt in Rotterdam de dag van de dialoog gehouden. Steeds meer leden van onze gemeente doen daaraan actief mee. Dat doen ze op persoonlijke titel, want de dialoog is een gesprek tussen mensen en niet tussen groepen of organisaties. En juist dat persoonlijk contact met onze wijkgenoten is van groot belang. Er wordt veel beweerd over onze samenleving dat je triest stemt. Maar persoonlijk contact geeft hoop. Zoals het gesprek dat vorig jaar plaatsvond tussen een aantal Marokkaanse jongeren en twee oudere dames van onze gemeente. Van beide kanten werd dat heel erg gewaardeerd. We gaan nu plaatsen voor de dialoogtafels zoeken en buurtgenoten uitnodigen om mee te doen. We denken bijvoorbeeld aan een tafel in de penitiaire inrichting aan de Kralingse Plaslaan. Als u actief bij de organisatie betrokken wilt zijn, neem dan contact met me op. De maaltijd werd de afgelopen jaren met veel plezier door de moslimvrouwen van onze wijk klaargemaakt. Deze dames uit Suriname, Marokko en Turkije doen dat graag, maar willen ook graag wel eens met ‘ons’ koken. Zoals de filosoof Oosterling (één van de ambassadeurs van de Dag van de Dialoog) opmerkte, kun je nog beter dialogeren tijdens het koken dan bij het eten. Er is een kookruimte in het Knooppunt. Boerenkool kennen de dames al! Uw favoriete recept willen ze graag kennen. Reacties bij: Anne Gercama t 06 430 026 77
Met zo’n 25.000 jongeren oud en nieuw vieren – dat doen de broeders van Taizé al jaren, en elk jaar in een ander land van Europa. Dit jaar is Nederland aan de beurt: de 33e Europese jongerenontmoeting wordt bij ons in Rotterdam gehouden. De jongeren, die vanuit de hele wereld naar Rotterdam zullen komen, worden opgevangen in gastkerken en gastgezinnen. Het wordt een bijzondere gebeurtenis die zelfs de sfeer in de stad zal veranderen, zo blijkt uit de reacties van de autoriteiten in alle steden waar de Europese Jongerenontmoeting eerder gehouden werd.
Maandag 11 oktober informatieavond in Pro Rege (GOM-avond)
De voorbereidingen
Taizé in Kralingen
Taizé in R’dam
Aan het eind van het jaar, van 28 december tot 1 januari, komen heel veel jongeren uit alle landen van Europa en ook uit andere werelddelen, in Rotterdam samen voor de grote Europese jongerenontmoeting van Taizé. Dit is een unieke gebeurtenis, voor het eerst in Nederland.
De Rotterdamse voorbereiding gaat een nieuwe fase in. Op zondag 3 oktober vindt er in de Laurentiuskathedraal aan de Mathenesserlaan 307 een ontmoeting plaats. Iedereen die zich betrokken weet bij de ‘pelgrimage van vertrouwen’ wordt allereerst uitgenodigd om deel te nemen aan de gebedsviering om 15 uur in de kathedraal. Vervolgens is er aan het einde van de viering een ontmoeting met alle aanwezigen, waarin de broeders van Taizé uitleg geven over de voorbereidingen. De middag eindigt met ontmoetingen in kleinere groepen. Hier kunnen de vertegenwoordigers van elke gastkerk (het liefst jongeren)
De jongeren maken geen deel uit van een beweging, maar zoeken naar wegen van vertrouwen: tussen mensen, tussen christenen, tussen volken en in God. Vragen rond vrede, geloofsverdieping en sociaal engagement gaan hen ter harte. Met hun komst overschrijden ze menselijke en geografische grenzen. Ze komen niet om te zoeken naar wat hen scheidt, maar naar wat hen bindt, niet om elkaar aan te moedigen in pessimisme, maar om tekenen van hoop waar te nemen, samen met de broeders van Taizé.
programma deel te nemen. Na het avondgebed in Ahoy komen ze terug rond 22.00 uur. Op de avond van 31 december willen wij als voorbereidingsteam het u gemakkelijk maken, door met alle jongeren gezamenlijk de maaltijd te gebruiken en oud en nieuw te vieren. U begrijpt wel dat 4m2 in uw huis = 2 jongeren thuis! U kunt zich aanmelden bij Marga Hirschfeld:
[email protected] Namens het voorbereidingsteam, ds Rian Veldman
Wij als gemeente hebben van harte besloten om gastgemeente te zijn. Deze avond zal in Pro Rege broeder Rob uit Taizé ons vertellen hoe onze gastvrijheid kan bijdragen aan het welslagen van dit grootse gebeuren. Het programma van de avond: • 20.00 uur – Taizé gebedsviering met medewerking van Cantorij Pro Rege • 20.30 uur – Informatie over Taizé en over de jongerenontmoetingen en vertoning van een dvd om ons een beeld te laten vormen. • 21.00 uur – Hoe ziet het programma er uit? Wat wordt er verwacht van gastgezinnen? Veel ruimte voor vragen aan broeder Rob. • 22.00 uur – Einde
Aanmelden als gastgezin 2m2 vrij in je huis = een jongere bij je thuis! Als u niet kunt komen op deze avond, wil dat natuurlijk niet zeggen dat u niet mee kunt doen. U wordt van harte uitgenodigd uw huis open te stellen voor gasten. De jongeren (van 17 tot 35 jaar) nemen een slaapmat en slaapzak mee. Ze kunnen op de grond slapen. Een warme ontvangst is veel belangrijker dan comfort! Ze hebben alleen een eenvoudig ontbijt nodig. Na het ontbijt verlaten ze hun gastadres om de hele dag aan het
Jongerenbijeenkomsten voor Taizé De volgende twee bijeenkomsten om 20.00 uur in Pro Rege zijn specifiek voor jongeren (17-30 jaar) uit Kralingen en Prinsenland, waarbij we met elkaar in gesprek gaan: Woensdag 10 november: over Taizé en de pelgrimage van vertrouwen. Wat is Taizé? Waarom gaan er zoveel jongeren naartoe? Wat is de pelgrimage van vertrouwen? Woensdag 8 december: over de Europese Jongerenontmoeting met vertoning van een DVD. Wat is de Europese Jongerenontmoeting? Wat kunnen we ervan verwachten? Ga je mee? Caleidoscoop – p. 3
kennismaken met de aan hen toegewezen vrijwilliger uit Taizé, die het plaatselijke voorbereidingsteam zal begeleiden. Daar kunnen zij dan ook afspraken mee maken. De bijeenkomst duurt tot ongeveer 18 uur. Na deze aftrap wordt er vanaf maandag 4 oktober dagelijks (behalve zondags) een gebedsviering gehouden met broeders van Taizé, zusters van Sint-Andreas en de internationale vrijwilligers die hier zijn om de Europese jongerenontmoeting voor te bereiden. Deze openbare vieringen vinden plaats in de Paradijskerk, Nieuwe Binnenweg 25. De dagelijkse gebedsvieringen gaan door tot donderdag 23 december. Aanvang 17.30 uur (maar op zaterdag 16.00 uur) en de viering duurt ongeveer een half uur. (Heel kort samengevat uit flyer en van website.)
Wat mij aanspreekt … In ‘Diepgang’, tijdschrift van de Nederlandse Zeemanscentrale las ik: (Naar psalm 23)
De Heer behoedt mij, waarom zou ik mij dan zorgen maken? En als de lichten doven en als het donker wordt, als ik eenzaam ben, als ik ziek ben en angst heb voor de dood – Als ik mij schuldig voel, God, en uw hand verloren heb, dan zal ik toch niet U verliezen. Want U bent bij mij. Ik ben gast in zijn huis, meer nog: zijn vriend en zijn kind. De deur staat open, zolang ik leef. En als ik sterf, is zijn huis voor mij open. Geluk en vrede geeft Hij mij: wat moet ik doen? Ik heb niets te geven dan mijn gebed, mijn lied, mijn dank. Ik kan niets anders doen dan dit: Aanvaarden wat Hij mij schenkt. In deze vrije weergave van de overbekende ‘herderspsalm’ spreekt mij vooral ‘Zijn vriend
Iedereen heeft wel eens een moment waarop hij of zij getroffen wordt door een tekst. Dat kan een gedicht zijn, een lied, een gebed of een psalm. Het lijkt ons, als redactie, fijn als u anderen wilt laten meebeleven. Wilt u uw tekst met een korte motivatie, liefst met bronvermelding, sturen naar het redactie-adres? en zijn kind’ aan. In de Oosterkapel maakte mevrouw ds Mooi ons er op attent, dat de geliefde uit Jesaja 5: ‘voor mijn geliefde wil ik zingen’ het verhaal is van God als vriend. Jezus noemt ons vrienden, (Johannes 15: 15) en Psalm 25: 14 luidt: ‘De Heer is een vriend van wie Hem vrezen’. God als vriend. Wat ik daarvoor moet doen ? Aanvaarden wat Hij mij schenkt. (G.R.)
Voorbede ...
... voor asielzoekers in de gevangenis God, wilt U zijn bij al die duizenden asielzoekers die opgesloten zitten als criminelen. Troost hen. Help hen weer grip te krijgen op hun eigen leven. Geef hen de kracht om teleurstellingen het hoofd te bieden en hun hoop levend te houden. Biedt hen een helpende hand en een luisterend oor in een mens om hen heen. En help ons een vreemdeling als mens te blijven zien zoals wijzelf.
Gemeenteavond over liturgie, 14 oktober 2010
De kerkdienst als ruimte voor ontmoeting met God? De liturgie is het kloppend hart van de kerk, niet haar denkende verstand. Liturgie is niet nuttig. Het is wel ergens goed voor: voor de ontmoeting met de Eeuwige. Onze erediensten zijn opgebouwd volgens een eeuwenoude opbouw, die ruimte zou moeten scheppen voor ontmoeting met onze Schepper. Hoe dragen de verschillende onderdelen van een kerkdienst daartoe bij? Of doen ze dat niet meer zo goed? De predikanten en kerkmusici zullen de verschillende onderdelen van de liturgie toelichten. Zij zullen dit doen met korte aansprekende inleidingen op de drie onderdelen van een kerkdienst: de voorbereiding, de dienst van het Woord en de dienst van het antwoord (tafel, gebeden en gaven). Hierna gaan we met elkaar in gesprek over vragen als:
Wat spreekt je aan in de kerkdienst? Wat mis je erin? Wat kan anders, spannender, beter? De verhouding tussen gesproken woord, muziek en zang, stilte? De rol van predikanten, ouderlingen en diakenen, van lectores, van musici, van gemeente leden, van kinderen, moet of kan die anders? Hier zal zeker veel uitkomen aan ideeën die onze erediensten kunnen verrijken. Daarvoor zijn we allemaal nodig. Wil je deze avond dan ook vrijhouden en anderen erop attent maken? Plaats: Pro Rege Tijd: donderdag 14 oktober 20.00 uur. Inloop met koffie vanaf 19.30 uur.
De taakgroep Eredienst Caleidoscoop – p. 4
Koffiedrinken na kerktijd Op 17 oktober staat de deur open bij Marjan en Laurens de Visser, Kornelis van Tollaan 47. Van de vorige keer koffiedrinken daar kreeg ik enthousiaste verhalen te horen. Dat was tussen Kerst en Nieuwjaar, er werd zelfs glühwein geschonken! Daar zullen we nu maar niet op rekenen. Wel op iets lekkers bij de koffie. Van Marjan weten we dat ze heerlijk kan bakken en koken. Bij het maandelijkse Samen Eten in Pro Rege geeft ze daar staaltjes van weg. Maar een gewoon koekje uit de supermarkt gaat er ook in. Het gaat tenslotte om het gezellig samenzijn. Laurens zou daarbij nog een noot kunnen kraken of voor een vrolijke noot kunnen zorgen. Want van noten heeft hij verstand. Die geeft hij ten beste op het orgel in Pro Rege. We vinden het fijn dat ze in ons midden zijn komen wonen en we maken graag van de gelegenheid gebruik naar hen toe te komen. Ieder wordt hiervoor uitgenodigd, muziekliefhebbers en gezellige koffieleuten, jongeren en ouderen, oude bekenden en vooral nieuwelingen in de kerk. Het is een ongedwongen manier om elkaar te leren kennen. De weg erheen: linksaf de Oudedijk op, richting ’s-Gravenweg; de Kralingsezoom oversteken (door bij de stoplichten linksaf en meteen weer rechtsaf te slaan) en de ’s-Gravenweg vervolgen. Onder het viaduct van de snelweg door en de 2de straat links in. Bij nr 47 wordt u welkom geheten. Ook als u zomaar eens aan wil komen, u weet nu de weg. Willen autorijders naar lifters omzien? Een fijn zondaguurtje gewenst! Janny Korpershoek
Timon zoekt bewoners Aan de altijd levendige en kleurrijke Mathenesserweg woont een enthousiaste groep mensen in een Timon woongroep. Samen willen we een thuishaven zijn met name voor jongeren die voor een periode van twee jaar met ons mee-wonen. Op dit moment is er een appartement beschikbaar voor een kernbewoner. Het is geschikt voor een single of een ouder met kind. Gezien de samenstelling van de huidige kerngroep gaat onze voorkeur uit naar een man. Ben je enthousiast of heb je interesse. neem contact op met Corné Kodde (06-14214541 of
[email protected]). Let op: er zijn ook kamers vrij voor jongeren (18 tot 30 jaar). Kent u iemand die deze stap naar zelfstandigheid kan gebruiken, neem dan contact op met het kantoor van Stichting Timon (030-6940070) of met Hanny Ebbers (
[email protected]).
Iedere eerste maandag
In gesprek met
Spiritueel café
Lakshmi Mani
Een nieuwe activiteit dit seizoen is een maandelijkse café-achtige bijeenkomst te houden: inloop met koffie, een goed verhaal, levendig gesprek en een glaasje na. Het brede begrip spiritualiteit, dat te maken heeft met onze manier van in het leven staan, zal vanuit de christelijke traditie ingevuld worden. Het gaat er daarbij om alle facetten van je dagelijkse leven in verbinding te brengen met God.
Haar ouders gaven haar de voornaam Lakshmi. In de hindoe-mythologie is dat de naam voor de godin van geluk, fortuin en schoonheid. Haar achternaam MANI betekent parel. Zij werd 39 jaar geleden in Madras geboren. Haar vader overleed enkele jaren geleden; zij heeft een broer en een zus, die met hun moeder nog in India wonen. Ruim 20 jaar woont Lakshmi in Nederland. Moeilijk om Nederlands te leren was het niet: in India is Hindi de algemene taal, maar elke provincie heeft haar eigen dialect en dat zijn er 24. Ze was al vroeg gewend om meerdere talen te spreken. Lakshmi werd op 19-jarige leeftijd uitgehuwelijkt. Haar echtgenoot was 22 jaar geleden – een paar jaar voor hun huwelijk – op zijn werk in Madras in contact gekomen met een Nederlander die er voor zorgde dat hij in ons land kwam werken. Lakshmi kwam na een half jaar huwelijk ook in Rotterdam wonen. Zij wilde verpleegkundige worden maar die opleiding was toen – vanwege de taal – nog niet mogelijk en zij werd ziekenverzorgster. Dankbaar werk, maar door de onregelmatige dag-, avond- en nachtdiensten, met een echtgenoot die ook veel avondwerk had, moest zij stoppen. Zij studeerde inmiddels voor dokters-assistente en in die functie werkt zij nu in het Erasmus MC op o.a. de afdeling oncologie. Administratie, maar ook bloed afnemen en infuus aanleggen hoort daarbij. Zij krijgt soms te horen: je doet me pijn maar je bent wel een lieve prikzuster! Ze kregen een zoon, Tobias. Deze twaalfjarige is Havo-leerling op het Libanon. Maxime, hun tweede zoon, is zes en hij heeft veel plezier in groep 3 van de Nieuwe Park Rozenburgschool. Helaas is hun huwelijk drie jaar geleden gestrand.
Maandag 4 oktober De eerste keer zal het gaan over werk & geloof. Werk bepaalt voor een groot deel ons leven. Ik werk, dus ik ben? Dat roept vele vragen op: Is werken goed of een noodzakelijk kwaad? Een verplichting, of een kans om te groeien? Leven wij om te werken of werken wij om te leven? Hoe ervaren we het verschil tussen betaald werk en vrijwilligerswerk? Hoe is het om werkloos te zijn? Heeft God iets met ons werken van doen? Het motto van de kloosterorde van de Benedictijnen is de bekende spreuk ora et labora: bid en werk. Leidraad deze avond zal zijn de regel van Benedictus, die velen binnen en buiten de kloostermuren opnieuw weet te inspireren, zoals bijvoorbeeld oud CNV-voorzitter Doekle Terpstra.
Maandag 1 november De volgende keer is op maandag 1 november. Dan zal ds Korevaar ons inwijden in het denken over de ziel. Hoe is het met onze ziel? Of hebben we die niet? In ieder geval gebruiken we vaak woorden als ‘zielsblij’, zielensmart, geraakt worden in het diepst van je ziel. Dat zegt iets over ons diepste ik. Dikwijls wordt dit ‘ziel’ genoemd. Deze wordt ook wel in verband met God gezien. Is hij dan, evenals God, eeuwig en onsterfelijk? Deze en andere vragen staan in de aandacht op 1 november. Dan is het de vooravond van Allerzielen, dat komt goed uit. Ds Korevaar maakt ons eerst wegwijs op het terrein van de ziel. Vervolgens zullen we in gesprek gaan over wat onze ziel beweegt. Plaats: Wanneer? 19.30-20.00 20.00-20.45 20.45-21.30
Pro Rege Elke eerste maandag van de maand. inloop met koffie en thee lezing door spreker gesprek met de zaal, onderling gesprek 21.30-22.00 borrel
Hoe ben je in de kerk terecht gekomen? Hoewel als hindoe geboren en opgevoed, gaf dat toch geen voldoening. Al die symboliek! Een buurman nam haar mee naar de Hoflaankerk, ze bezocht de Hillegonda en voelde zich het meeste thuis in de Immanuëlkerk. Zij deed daar 12 jaar mee in de kindernevendienst. Ds Zeemeijer doopte Tobias en bij ds Van Helden volgde zij Bijbelstudie. Van belijdenis doen en dopen van Maxime is nog niets gekomen, maar daarover is zij in gesprek. Nu werkt zij al enkele maanden mee in onze nevendiensten. Zij doet dit omdat zij haar eigen kinderen in geloof wil opvoeden en ook om andere kinderen daarbij op weg te helpen. Heeft zij nog hobby’s ? Ja, ze maakt graag kleding en fietst veel, al is de tijd daartoe beperkt. Ondanks teleurstellingen voelt zij zich toch gelukkig. Dat haar roepnaam haar daartoe dwingt is niet vanzelfsprekend. Gijs Roodhorst
De laatste vrijdagavond van de maand
Zin in film
De film is de meest religieuze van alle kunsten omdat ze de mens voor de essentie van dingen plaatst en de ziel in het lichaam laat zien. (Jean Luc Godard)
Aansluitend aan de eetgroep elke laatste vrijdag van de maand zullen we Pro Rege laten veranderen in een kleine bioscoop, waar films gedraaid zullen worden met artistieke kwaliteit en levensbeschouwelijke diepgang. We ronden de avonden af met een kort filmgesprek. Vrijdagavond 29 oktober zullen we de film Adam’s Apples vertonen. Deze film is een zwarte komedie van de Deense regisseur ThoCaleidoscoop – p. 5
mas Jensen over de neo-nazi Adam die zijn alternatieve straf komt vervullen bij de onverbeterlijk positieve Lutherse dominee Ivan. Tegen zoveel positivisme is zelfs satan niet opgewassen. Deze film is een belevenis die amuseert, verwart en de centrale vraag van het boek Job: ‘Waar komt het kwaad vandaan?’ op een verrassende manier voor het voetlicht brengt. (NB: In tegenstelling tot eerdere berichtgeving zal deze avond dus niet de film Lourdes vertoond worden. De dvd van de film Lourdes zal pas in de loop van volgend jaar met Nederlandse ondertiteling op de markt verschijnen.)
Zondag 24 oktober, Cantatedienst
‘Erhalt uns, Herr, bei deinem Wort’ De cantate die 24 oktober zal klinken is geschreven door Dietrich Buxtehude (1637 – 1707). Hij was het grootste deel van zijn leven werkzaam in de Hanzestad Lübeck, aan de Oostzee. De cantate ‘Erhalt uns, Herr, bei deinem Wort’ is een zogenaamde koraalcantate. Dat wil zeggen dat de tekst en de melodie van een kerklied, een koraal, hieraan ten grondslag ligt. In koraalcantates is het aandeel van het koor vaak groter dan in andere cantates. Dat is hier ook duidelijk het geval: alle strofen van het koraal komen voorbij; ze worden alle door het koor, en niet door solisten gezongen. In 1541 kwam, opnieuw, vanuit het oosten de dreiging van de Turken. Hongarije was voor de helft in hun handen gevallen. Onder anderen Luther riep op tot voorbede tegen deze dreiging vanuit het oosten. Hij schreef dit lied als een kinderlied. Het is eigenlijk een gebed voor of door kinderen, die de toekomst voor zich hebben. De toekomst van het protestantisme was in 1541 niet zo zeker. De vloot van de Oostenrijkse Keizer Karel V was in een storm vernietigd en er verspreidden zich geruchten dat de paus zich had aangesloten bij een verbond
tussen de Franse koning en de Turkse sultan, zodat het Habsburgse rijk als het ware in de houdgreep werd genomen. Vandaar dat de tweede regel in het Duits luidde: ‘und steur des Pabst und Türken Mord’. Over deze regel is later veel te doen geweest en daarom afgezwakt en minder concreet gemaakt: ‘und steure deiner Feinde mord’. In het Liedboek is dit lied te vinden als gezang 310: ‘Bewaar ons, Here, bij uw woord, betoom des vijands roof en moord’. Erhalt’ uns, Herr, bei deinem Wort Und steure deine Feinde Mord, Die Jesum Christum deinen Sohn, Wollen stürzen von seinem Thron. Beweis’ dein Macht, Herr Jesu Christ, Der du Herr allen Herren bist; Beschirm’ dein’ arme Christenheit, Dass sie dich lob’ in Ewigkeit. Gott heil’ger Geist, du Tröster werth, Gieb’ dei’m Volk ein’rlei Sinn’ auf Erd’ Steh bei uns in der letzten Noth, G’leit uns ins Leben aus dem Tod. In tegenstelling tot veel andere koraalcantates houdt Buxtehude zich niet bij de tekst van één lied. In het Lübeckische Gesangbuch uit 1729 is de tekst van ‘Erhalt uns Herr’, samengevoegd met een ander lied, namelijk ‘Verleih’
uns Frieden gnädichlich’. Ook dit lied is van de hand van Luther, het is zijn vertaling in het Duits van de Latijnse antifoon ‘Da pacem domine’: Verleih’ uns Frieden gnädiglich, Herr Gott, zu unser’n Zeiten, Es ist doch ja kein Ander’ nicht, Der für uns könnte streiten, Denn du, unser Gott alleine. Een vrije vertaling van dit lied kunt u vinden in het liedboek, gezang 286. Het laatste couplet, ‘Gib unserm König, und aller Obrichkeit Fried und gut Regiment, dass wir unter Ihnen ein geruhig und stilles Leben führen mögen in aller Gottseligkeit und Ehrbarkeit’, is toegevoegd door Johann Walter, één van de eerste Lutherse componisten, Luthers vriend en muzikale raadsman. Interessant detail is dat de melodieën van ‘Erhalt uns, Herr’, èn ‘Verleih uns Frieden’ allebei zijn te herleiden naar de melodie van de Latijnse hymne ‘Veni redemptor gentium’, waar ook gezang 122 van afstamt. Wouter van der Wilt
Theologisch zijlicht
Tien woorden op 10-10-10 Onlangs overleed Appie Baantjer, de schrijver van de detectives rond inspecteur De Cock. Afkomstig uit Urk ging hij als diender in Amsterdam werken op het bureau Warmoesstraat. Dankzij zijn christelijke opvoeding hield hij zich staande temidden van de ellende die hij aantrof. In een interview heeft hij ooit gezegd: ‘Als een agent de Tien Geboden kent, is dat volgens mij voldoende’. De Tien Geboden staan in de Bijbel en hebben in de joodse en christelijke traditie een belangrijke rol gespeeld. Maar ook daarbuiten hebben ze hun doorwerking gehad. Tot in de Warmoesstraat. Ze zijn verrassend actueel. In tien klinkende woorden geven ze moreel houvast. Het is daarom een goed idee om de Tien Geboden opnieuw onder de aandacht te brengen. En welke dag leent zich daar beter voor dan zondag 10 oktober 2010. Dat is inderdaad 1010-10.
Vrij zijn De Tien Geboden geven een leidraad voor het
goede leven. God heeft Israël bevrijd uit de slavernij. Nu mag Israël als een vrij volk leven. Daar dienen de geboden voor. Je bent vrij wanneer je je hart vrij houdt voor God en je niet laat inpakken door de afgoden. Je bent vrij wanneer je je hart vrijhoudt voor je naaste en je niet laat inpakken door je eigen driften en kwade begeerten. Het goede leven is een leven met de God die met ons leeft. Die God vraagt om je toewijding en je liefde. Het goede leven is een leven met de naaste. ‘Wat u niet wil dat u geschiedt, doe dat ook uw naaste niet’
Op weg De Tien Geboden spreken over de tijden heen. Ze zijn bedoeld voor het leven van elke dag. Voor de agent en voor de burgemeester, voor de werkgever en de werknemer, voor koning, keizer en admiraal. In de kerk horen we de Tien Geboden als de Tien Woorden van onze God die ons liefheeft en die wil dat we op de weg van het leven blijven. Het moderamen van de Generale Synode stelt voor om zover mogelijk in alle gemeenten van de Protestantse Caleidoscoop – p. 6
Moses met de Tien Geboden, schilderij van Philippe de Champaigne, 1648.
Kerk op deze dag in de zondagse eredienst de Tien Geboden te (laten) lezen. Het is zinvol om deze zondag gezamenlijk te kiezen voor deze lezing. Arjan Plaisier, scriba van de generale synode van de Protestantse Kerk in Nederland
Pastoralia Deze rubriek draagt in de Laurenskerk de naam: mensenlief. Zo’n aanduiding geeft inderdaad aan waar het om gaat: er wordt door mensen veel meegemaakt en gedeeld wat ‘lief’ is. Onder het kopje ‘mensenleed’ worden dan de namen genoemd van wie overleden zijn. Horen die echter ook niet onder ‘mensenlief’ thuis? Afscheid nemen, soms heel abrupt, is inderdaad leed, maar daaromheen is veel liefde en Liefde. Om te overwegen en uw pastores te laten horen wat u hiervan vindt.
Bloemen Vanuit de Hoflaankerk gingen de bloemen naar dhr en mw Klunne-den Engelsen, Merulaweg 1b en naar Erik en Marieke de Jong, Drinkwaterweg 467. Vanuit de Oosterkapel naar mw A.W. Kanters-Riem, IJsselmondselaan 268, dhr G. Oskam, IJsselmondselaan 174, mw A.M. Blijleven-van der Torre, Sigrid Undsetweg 88 en dhr en mw Alberts-de Kruyk, Ottergracht 17. Vanuit Pro Rege gingen de bloemen nu dan echt naar mw R. Jelsma-van Sluis, Maria Wesselingstraat 219, die na twee opnames in het ziekenhuis nu weer thuis herstellende is. Verder naar mw A.H. AalhuizenToebes, Prinsenlaan 347 en mw T.H. van DijkCornet, Honingerdijk 201.
Overleden Op vrijdag 17 september is Jacob van der Leeden gestorven, in de leeftijd van 81 jaar. Hij woonde de laatste jaren in Pniël, daarvoor op verschillende plaatsen en in Kralingen. Hier liep hij graag en veel en knoopte het liefst een gesprek aan over wat hem bezighield. Zijn wieg stond in Oud-Beijerland en ook door het geestelijke klimaat daar is hij gestempeld. Op latere leeftijd deed hij belijdenis in de Hoflaankerk. Sindsdien nam hij vele jaren deel aan een bijbelkring totdat zijn gezondheid ach-
Voorbede ...
... mensen in eenzaamheid God van alle mensen, omarm ons in tijden van eenzaamheid. Help ons oog te hebben voor elkaar en niemand buiten te sluiten. Help ons er te zijn voor de ander. Help ons de moed te hebben om een ander op te zoeken. Help ons ons open te stellen en ook onze eigen zorgen te delen. Help ons dat we ons niet laten opslokken door drukte, door alledaagse beslommeringen, door tv en computer, door onze consumptiemaatschappij. Leer ons rust te vinden bij U en bij elkaar.
teruitging. In die tijd, en ook daarvoor, heeft zijn zus veel zorg voor hem gedragen. Zij heet mw van Put-van der Leeden en woont aan de Mecklenburglaan 5, 3061 BB. Op vrijdag 24 september overleed Hendrik Cornelis Marinus Kooren in de leeftijd van 82 jaar. Hij woonde samen met zijn vrouw aan de Drinkwaterweg 417. Tijdens zijn werkzame leven was hij schipper, waarvan de laatste jaren op een sleepboot. Aan dit afwisselende en veelbewogen leven kwam ruim 17 jaren geleden plotseling een einde na een operatie waardoor hij gehandicapt raakte. Na jaren van intensieve zorg thuis, verbleef hij al zeven jaren in Pniël. Daar is hij, liefdevol omringd door zijn allernaasten, in vrede ontslapen. Wij namen op 30 september afscheid van hem op Hofwijk, waarbij het accent lag op het gegeven dat hij, zoals Jan de Hartog schreef, ‘schipper naast God’ was. Zijn vrouw, mw M.J. KoorenBaars blijft na een lange intensieve tijd van zorg nu alleen achter. Wij wensen haar daarin Gods nabijheid toe.
Geboren Op maandag 20 september is midden in de nacht Daan Hendrik aan het licht gebracht. Zoon van onze diaken Erik de Jong en zijn vrouw Marieke, Drinkwaterweg 467. ‘Een wonder uit de Hemel, zo klein en onvoorstelbaar lief. Moeder en kind maken het bijzonder goed. Vader kan alleen maar trots kijken en niet stoppen met glimlachen.’ aldus de kersverse vader. Wat verder van huis is op 16 september Floris Ulysse geboren, zoon van Stéphanie en Menno Werther. Zij wonen in Frankrijk, 69, Allée du Fangeat, 38330 Saint Ismier. Hun eerste zoon, Alexander, is vorig jaar in de Hoflaankerk gedoopt en zij leven in verbondenheid met Kralingen.
Doop Op 3 oktober zal in de Oosterkapel Sarah Jacoba gedoopt worden, dochter van André en Jacqueline van der Drift, Kralingseweg 259. Op deze Israëlzondag wordt zo duidelijk dat zij mag behoren tot het volk van God dat leeft van zijn genade.
Huwelijk Charlotte Jongeneel en Mark Muijs van de Moer gaan op zaterdag 16 oktober trouwen. Hun huwelijk zal door ds Korevaar bevestigd en ingezegend worden in een dienst die om 15.00 uur in de Hoflaankerk wordt gehouden. Charlotte en Mark wonen aan de Slotlaan 24 en hebben hun weg in onze gemeente al gevonCaleidoscoop – p. 7
Dank ... voor uw meeleven Graag wil ik ieder bedanken die door middel van kaarten, telefoontjes of bezoeken heeft meegeleefd tijdens mijn ziekenhuisopnames. Het heeft ons goedgedaan. Terwijl ik dit schrijf genieten wij nog van de bloemen uit de kerk! Met vriendelijke groeten, Riet Jelsma den. Wij wensen hen van harte geluk met hun huwelijk en hopen met hen op een gezegende toekomst.
Meeleven met Mw M. Plomp, Mia van IJperenplein 163, kon na een beroerte niet meer thuis zijn en verblijft nu in het Zorghotel De Stromen, Kleiweg 50, 3045 PM; Koos Schimmer, Ardalaan 28, 2909 Capelle a/d IJssel, moet begin oktober geopereerd worden en zal daarna revalideren in ASVZ Merwebolder, afd. Zonnedek 5, Touwbaan 1, 3360 AC Sliedrecht. Alle tekenen van meeleven zijn zeer welkom!
Groet Het is een goed gebruik om elkaar bij het afscheid nemen gedag te zeggen. Ook is het zinvol om de dag met een soort groet af te sluiten. Mooie woorden daarvoor reikt het psalmboek ons aan, bijvoorbeeld psalm 4, waarmee we pas de 30+-kring afsloten: Ik kan gaan slapen zonder zorgen, want slapend kom ik bij U thuis. Alleen bij U ben ik geborgen. Gij doet mij rusten tot de morgen en wonen in een veilig huis. Ds Rian Veldman & ds Laurens Korevaar
Samen eten in Pro Rege Menu: pastabuffet griekse yoghurt met walnoten en honing
vrijdag 29 oktober 17.30 uur ontvangst 18.00 uur eten
aanmelden bij Nico van Veen, t 452 68 72 inschrijven 24 oktober nu: € 5,–
Enige tijd geleden hebben wij in de kindernevendienst gesproken over Jezus die veel mensen bezoekt en helpt. Vaak zijn dit mensen die door andere mensen niet zo snel bezocht of geholpen worden.
iedereen geholpen worden. Dat vond William Booth en vindt iedereen die bij het Leger des Heils werkt en meehelpt (gelukkig) nog steeds. Martin de Lange
Een organisatie die dit ook doet is het Leger des Heils. Daarom willen we daar deze keer wat over vertellen. In het verhaal over het Leger des Heils staat een aantal vragen. Probeer deze te beantwoorden. De antwoorden kun je op bladzijde 10 vinden in de Caleidoscoop, maar niet spieken hè !! Heb je al eens gehoord van het Leger des Heils? Ze bestaan al lang, al … jaar (vraag 1: Hoe lang bestaat het Leger des Heils al ?). Ze vechten ook al zo lang. Niet met wapens, maar tegen armoede en voor vrede. Dat doen ze door … (vraag 2: hoe “vecht” het Leger des Heils ?). Een Engelse dominee – die ….. (vraag 3: hoe heette de oprichter van het Leger des Heils ?) heette en leefde in de 19e eeuw – heeft bedacht dat je eerst moet zorgen dat mensen geen honger hebben en een plek om te slapen voordat je ze kunt vertellen dat God van iedereen houdt. Hij richtte de … (vraag 4: hoe heet Het Leger des Heils in het Engels ?) op om zoveel mogelijk arme mensen te helpen. Gelukkig waren er veel mensen die dit een goed idee vonden en zijn er ondertussen … landen in de wereld
waar het Leger des Heils mensen helpt. (vraag 5: in hoeveel landen werkt het Leger des Heils ?) Mensen die bij het Leger des Heils werken, heten heilssoldaten en dragen een uniform zodat … (vraag 6: waarom dragen heilssoldaten een uniform ?) Ondertussen is het Leger des Heils nog veel meer gaan doen. Ze verzamelen … (vraag 7: wat verzamelt het Leger des Heils ?) en geven deze aan arme mensen in ons land en andere landen. Ze helpen mensen om de goede weg in hun leven te vinden door ze bijvoorbeeld een opleiding te geven, zodat ze daarna een baan kunnen zoeken. Ze zorgen dat kinderen en hun ouders die weinig geld hebben ook een keer op vakantie kunnen gaan. Ook helpen ze kinderen waarvan de ouders niet goed voor ze kunnen zorgen. Maar je kunt bij het Leger des Heils ook gewoon naar de kerk gaan en daar zingen, samen leuke dingen doen en vooral horen dat God van iedereen houdt. Daarom mag iedereen meedoen en moet Caleidoscoop – p. 8
GEDICHT Zeker Dat de zon steeds weer opgaat als de ochtend begint dat een vogel kan vliegen op een zucht van de wind – Dat eb elke keer weer gevolgd wordt door vloed dat je kleine teen vastzit aan de rest van je voet – Dat één plus één twee is en altijd zal zijn dat een olifant groot is en mieren maar klein – Dat taart lekker zoet is en pindakaas zout – zo zeker is dit hier: dat God van je houdt (tekst Christien Crouwel, predikant protestantse gemeente Nuenen)
27 november
Waterputten voor Kiwangala
Carol Evensong
Noteert u 27 november alvast in uw agenda!
Hallo allemaal, Het is inmiddels alweer een tijdje geleden dat u iets van mij gehoord heeft over het project in Kiwangala, Oeganda. Zoals u misschien nog weet, was het de bedoeling om van de gift van de bazar in de Hoflaankerk in oktober 2009 en een gift van de diaconie, waterputten te gaan bouwen. Het heeft een tijdje geduurd, maar de plannen zijn dan eindelijk rond! Inmiddels is er gestart met de bouw voor de eerste waterput, zodat deze voor het regenseizoen (november/ december) klaar kan zijn. Zodra ik weer nieuws heb vanuit Oeganda, krijgt u het natuurlijk ook te horen! Leonie Stapelkamp Giften zijn nog altijd welkom op ASN rekening: 8800004784 t.n.v. L.E. Stapelkamp, o.v.v. Kiwangala - Oeganda.
Waarvoor is de inzameling bestemd? Zondag 10 oktober:
Zondag 17 oktober:
Werken met een lege maag is als rijden met een auto waar geen benzine in zit. Toch proberen kinderen in arme landen dat elke dag opnieuw. Ze gaan met een lege maag naar school, maar hun prestaties lijden eronder. En dat heeft grote gevolgen: zonder opleiding, geen werk en geen brood op de plank. Kerk in Actie zorgt ervoor dat deze kinderen op school een fatsoenlijke maaltijd krijgen. Op 16 oktober is het Wereldvoedseldag en Kerk in Actie legt het accent op een project in Bangladesh. Volgens de Verenigde Naties leeft 49,8% van de Bengalezen onder de armoedegrens. De stijgende voedselprijzen brengen steeds meer mensen in de problemen. Een kilo rijst kost op dit moment ongeveer 45 cent. Maar de allerarmste gezinnen hebben zelfs daarvoor geen geld. Ze moeten het doen met maar één maaltijd per dag. Veel kinderen zijn ziek en kunnen niet naar school. Hun ouders hebben geen opleiding en verdienen niet genoeg om hun gezin te onderhouden. De Kerk van Bangladesh brengt daar verandering in. Niet alleen met voedselhulp, maar ook met onderwijs en spaarprojecten. Vrouwen, bijvoorbeeld, krijgen les en ondersteuning om traditionele doeken te maken. Die kunnen ze op de markt verkopen. Uw gift is nodig!
In Pro Rege zamelen we geld in voor de Voedselbank. Dat behoeft geen nadere toelichting. Ongetwijfeld hebt u gelezen, dat er steeds minder artikelen worden aangeleverd. Supermarkten en andere leveranciers gaan steeds zorgvuldiger inkopen en houden daardoor minder over. Aankopen is de enige mogelijkheid om de pakketten te vullen. Uw geldelijke bijdrage helpt daarbij. In de Oosterkapel vragen we uw bijdrage voor bloemen in de kerk. U welbekend.
Zondag 24 oktober De diaconie heeft talloze aanvragen en verplichtingen. Om daaraan te kunnen voldoen wordt uw bijdrage gevraagd.
Zondag 31 oktober Hervormingsdag en bijbel-10-daagse. Door de uitvinding van de boekdrukkunst nam de Hervorming vanaf 1517 een enorme vlucht. De 95 stellingen van Luther waren binnen enkele weken door heel Europa voor iedereen te lezen! Ook de Bijbel kon nu door een ieder in eigen taal gelezen worden. Nog lang niet is dit voor iedereen in de wereld mogelijk. Het Nederlands Bijbel Genootschap werkt in samenwerking met anderen aan vele vertalingen. Dat kost veel geld! Uw gift is nodig. Caleidoscoop – p. 9
Het is een traditie van vijf jaar dat er in de Hoflaankerk aan het begin van Advent de Carol Evensong wordt gehouden. Vorig jaar leek het er op, dat na het afscheid van Anne Gercema en Sjoerd Eijkelboom, dit feest niet meer door zou gaan. De kerkenraad vindt de Carol Evensong te waardevol om er niet meer mee door te gaan. Joachim Keppel en ik zijn benaderd door de kerkenraad om de kar hiervoor te trekken. Samen met de migrantenbezoekgroep willen wij er weer een mooie viering van maken. Heeft u ideeën of suggesties: laat het ons weten. En misschien doen wij wel een beroep op u om gastvrouw, gastheer te zijn. Met vriendelijke groet, Mede namens Joachim Keppel Marjan Verveda (4520345)
Kledingaktie 23 oktober Ook dit jaar is er weer een kledingactie en wel op zaterdag 23 oktober tussen 10.00 en 12.00 uur. De kleding wordt ingezameld door de OostEuropa Zending. Deze organisatie zal een vrachtwagen bij de Hoflaankerk neerzetten. De kleding wordt in de opslag in Krimpen aan de Lek uitgezocht en gesorteerd, waarna het met een grote vrachtwagen naar Oost-Europa wordt gebracht. Helpt u ook mee de kleding te verzamelen? We kunnen er veel arme gezinnen blij mee maken. Graag wel goede nog bruikbare en schone kleding. De kleding kan alleen op 23 oktober worden gebracht, er is in de Hoflaankerk geen ruimte om het op te slaan. Als u de kleding niet zelf kunt brengen, kunnen we het bij u komen halen. Bij voorkeur na 18.00 uur bellen naar : Matthijs van Zwieten, t (010) 842 05 94
Oogstdienst / fruitactie Ook dit jaar is er een oogstdienst en wel op zondag 31 oktober in Pro Rege en Oosterkapel. We willen wederom fruitbakjes samenstellen voor gemeenteleden, die vanwege ziekte of ouderdom niet meer in de kerk kunnen komen. Zaterdag 30 oktober tussen 11.00- 12.00 uur kunt u fruit en andere zaken in kleine verpakkingen (chocola, nootjes, koffie / thee) in Pro Rege komen afgeven. We hopen met uw hulp de bakjes weer rijkelijk te kunnen vullen. Alvast bedankt, namens de diaconie, Hiddo Oosterhuis
Muziek in de Hoflaankerk
Gun uzelf een prachtig concert! Op 9 oktober is er een zaterdagmiddagconcert met de winnares van de publieksprijs van het Codarts Virtuoso Piano Concours 2009: Sté phanie Elbaz. Stéphanie komt uit Frankrijk. Het concert begint om 5 uur en de toegangsprijs bedraagt € 5,–. Dit concert is tot stand gekomen in samenwerking met Codarts. Op 23 oktober is er een concert met Sinfonia Rotterdam o.l.v. Conrad van Alphen met Ronald Brautigam als solist op onze vleugel. Het concert begint om 20:15 uur. Kaarten aan de zaal á € 25,–.
Op 29 oktober is er een concert met Natalia Sivanova (cello) en Victor Yampolsky (piano). Zij spelen een programma van vooral Russische en Franse muziek. Natalia en Victor zijn vooral bekend door het wereldberoemde Moskou Rachmaninoff Trio, waar ze deel van uitmaken. Toegang: € 20,– via
[email protected] of aan de zaal. Aanvang 20.15 uur. Dit concert wordt gesteund door het Erasmus Fonds. Er zit muziek in de Hoflaankerk …
Sponsordiner voor straatkinderen in Congo
De migrantenkerkenbezoekgroep kreeg een brief van de voorganger van de Congolese gemeente in Rotterdam, Christophe Kalubi. Hij schrijft: ‘Geliefde broeders en zusters in Christus, op 23 oktober vanaf 17 uur organiseert Stichting La Sunamite in samenwerking met kerk AMEN in Schiedam een diner om straatkinderen en weeskinderen in Congo (DRC) te steunen.’ Uit de brief blijkt dat het om geld gaat voor schoolmateriaal: schriften, krijt, lijm, pennen, potloden en schooluniformen. Het entreegeld voor het diner bedraagt € 15,– per persoon. Christophe Kalubi eindigt de brief met: ‘Wij hopen op uw aanwezigheid. Laten we samen
Hoflaankerk 1 augustus 15 augustus 29 augustus
hun toekomst veranderen. Jesaja 58:7.’ (Die tekst heb ik er even bij moeten zoeken, maar daar is geen woord Frans bij.) Er wordt trouwens niet alleen gegeten. Contactpersoon Emerence Shako vertelde dat er ook een film wordt vertoond over het werk dat Stichting Sunamite doet. Wie het leuk vindt om in contact te komen met een heel andere kring mensen, nieuwsgierig is naar andere christelijke culturen in Rotterdam, die heeft hier een kans om op een ontspannen manier kennis te maken en kans (denk ik zomaar) op een interessant en smakelijk maal. Een paar mensen uit eigen kring zul je er in ieder geval ook zien. Wanneer: Zaterdag 23 oktober, 17.00 uur Plaats: Van Cleeffstraat 8, 3113 AK Schiedam Opgeven bij: Emerence Shako, 06 449 690 17 Bij Emerence Shako kun je ook meer informatie krijgen.
Leonard de Vos
Missie-Zendingskalender 2011
Reiken naar licht – Afrika danst het leven De uit Nigeria afkomstige kunstenaar Tony Nwachukwu heeft het thema ‘Reiken naar het licht – Afrika danst het leven’ uitgewerkt. Hij pleit voor een herwaardering van de Afrikaanse cultuur. Daarbij wil hij grote mondiale problemen, zoals armoede en klimaatverandering, onder de aandacht brengen. De kleurrijke afbeeldingen in de kalender, met name batik op linnen, verwijzen naar dit pleidooi. De kalender kost € 8,–; waarvan € 1,50 voor onze ZWO-kas is bestemd. In de liturgie voor de dienst op 7 november (zendingszondag) zal een bestelbiljet worden ingesloten. De bestelde kalender zal eind november worden geleverd. Wij hopen, dat ook dit jaar weer veel gemeenteleden deze kalender kopen. U kunt nu reeds uw bestelling doorgeven: t 202 55 81 of e-mail
[email protected] Namens ZWO: Gijs Roodhorst Caleidoscoop – p. 10
Kerk Open huis Pauluskerk Kerk Daklozen Kerk MIK, hvd
€ € € € € €
137,30 152,22 128,61 158,23 186,45 173,56
Oosterkapel 1 augustus
Kerk € 149,00 Open huis Pauluskerk € 119,40 8 augustus Kerk € 117,47 Algemene Kerkenraad € 77,00 22 augustus Kerk € 140,80 Pakistan € 219,45 In de Oosterkapel werd € 28,40 ingezameld in het bloemenbusje. Pro Rege 8 augustus
Eten voor het goede doel
Het wordt nog druk met de sponsordiners. In de vorige Caleidoscoop kon u bij Hennie van der Linden en haar man eten voor La Sonrisa Naranja, de medische post in Ecuador van dochter Els van der Linden. Een heleboel mensen vonden het een heel leuk initiatief, zeiden ze tegen Hennie. (Maar kwamen ze ook eten?)
Collectes wijkgemeente Protestants Kralingen
22 augustus
Kerk Hope for Life Kerk Pakistan
€ € € €
125,49 123,87 189,41 649,36
Activiteitenkas Protestants Kralingen De kas werd de afgelopen maand verblijd met de volgende giften: via ds Korevaar € 15 (L), via mw Van Maanen € 10 (K) en via onze giro rekening € 100 (K). Via mw Dwarswaard € 10 (V) en via dhr A. Both € 10 (B) en tenslotte tijdens de startzondag € 5 (NN). Wij danken de gevers hartelijk voor hun bijdragen aan de activiteitenkas. Peter Andringa, penningmeester
Antwoorden bladzijde 8 Hier staan de antwoorden die horen bij de vragen over het Leger des Heils op bladzijde 8. Antwoord 1: Het Leger des Heils bestaat al 132 jaar. Antwoord 2: Dat doen ze o.a. door mensen te eten te geven en een plek om te slapen. Antwoord 3: De oprichter heette William Booth. Antwoord 4: In het Engels heet het Leger des Heils: Salvation Army. Antwoord 5: Ze werken in meer dan honderd landen. Antwoord 6: Iedereen kan heilssoldaten zo herkennen. Zo weet je dat je deze mensen kunt vertrouwen en om hulp kunt vragen. En je weet dat ze in Jezus geloven. Antwoord 7: Ze verzamelen kleding.
Leesrooster oktober
Kerkdiensten in Kralingen
vrijdag zaterdag
1 oktober Efeziërs 4:17-24 2 oktober Lucas 16:19-31
Diensten met een • vallen (mede) onder de verantwoordelijkheid van de kerkenraad van onze Pro testantse (wijk)gemeente i.w. te Rotterdam-Kralingen.
zondag maandag dinsdag woensdag donderdag vrijdag zaterdag
3 oktober Lucas 17:1-10 4 oktober Baruch 3:9-23 of Job 28:1-11 5 oktober Baruch 3:24-31 of Job 28:12-20 6 oktober Baruch 3:32-4:4 of Job 28:21-28 7 oktober Baruch 4:5-16 of Klaagliederen 1:1-9 8 oktober Baruch 4:17-29 of Psalm 30 9 oktober Baruch 4:30-37 of Ezechiël 25:1-7
zondag maandag dinsdag woensdag donderdag vrijdag zaterdag
10 oktober Baruch 5:1-9 of Jesaja 40:1-11 11 oktober Lucas 17:11-19 12 oktober Lucas 17:20-37 13 oktober Efeziërs 4:25-5:2 14 oktober Efeziërs 5:3-20 15 oktober Efeziërs 5:21-33 16 oktober Efeziërs 6:1-9
zondag maandag dinsdag woensdag donderdag vrijdag zaterdag
17 oktober 18 oktober 19 oktober 20 oktober 21 oktober 22 oktober 23 oktober
Lucas 18:1-8 Lucas 18:9-17 Efeziërs 6:10-17 Efeziërs 6:18-24 Jeremia 13:1-14 Jeremia 13:15-27 Jeremia 14:1-10
zondag maandag dinsdag woensdag donderdag vrijdag zaterdag
24 oktober 25 oktober 26 oktober 27 oktober 28 oktober 29 oktober 30 oktober
Jeremia 14:11-22 Johannes 4:43-54 Johannes 5:1-13 Johannes 5:14-23 Johannes 5:24-29 Johannes 5:30-38 Johannes 5:39-47
zondag 31 oktober maandag 1 november dinsdag 2 november woensdag 3 november donderdag 4 november vrijdag 5 november
Psalm 38 Daniël 12:1-13 Lucas 18:18-30 Lucas 18:31-43 Lucas 19:1-10 Lucas 19:11-28
Zondag 3 oktober
hoflaankerk 10.00 uur ds A. Slingerland, Klundert 17.00 uur ds M.C. van Pelt pro rege • 10.00 uur ds R.C. Veldman oosterkapel • 09.30 uur ds L. Korevaar immanuelkerk 10.00 uur ds E-J Vledder
Zondag 10 oktober
hoflaankerk • 10.00 uur ds R.C. Veldman 17.00 uur ds D.M. van der Linde oosterkapel 09.30 uur ds M.C. van Pelt immanuelkerk 10.00 uur ds E-J. Vledder
Zondag 17 oktober
hoflaankerk 10.00 uur ds J.J. van den End 17.00 uur ds M. van der Zwan, Westbroek Pro Rege • 10.00 uur ds L.Korevaar, Heilig Avondmaal Oosterkapel • 09.30 uur ds B.J.S. Jonker, Heilig Avondmaal Immanuelkerk 10.00 uur ds E-J. Vledder termaat 16.30 uur ds L. Korevaar
EETGROEP OOSTERKAPEL AANMELDEN VÓÓR 10 OKTOBER ANNEKE SCHOLLAART T 450 08 37 KOSTEN � 5,– DONDERDAG 14 OKTOBER, ONTVANGST VANAF 18 UUR, 18.30 UUR ETEN
Zondag 24 oktober
hoflaankerk • 10.00 uur ds L. Korevaar 17.00 uur ds W.J. Dekker, Delft Oosterkapel • 09.30 uur ds R.C. Veldman Immanuelkerk 10.00 uur mw ds L. Schermers
Zondag 31 oktober
hoflaankerk 10.00 uur ds M.C. van Pelt 17.00 uur ds C. van Duijn, Gouda Pro Rege • 10.00 uur ds L. Korevaar Oosterkapel • 09.30 uur ds J. v.d. Meent Immanuelkerk 10.00 uur ds E-J. Vledder, Heilig Avondmaal
Woensdag 3 november
hoflaankerk 20.00 uur ds M.C. van Pelt, Dankdag
Zondag 7 november
hoflaankerk • 10.00 uur ds R.C. Veldman 17.00 uur ds M.C. van Pelt Oosterkapel • 09.30 uur ds M.J. Tekelenburg, IJsselstein Immanuelkerk 10.00 uur ds E-J. Vledder
Collectes
3 okt 10 okt 17 okt 24 okt 31 okt 7 nov
Kerk en Israël KerkinActie: Werelddiaconaat Diaconie / Bloemen in de kerk Diaconie / Algemene doeleinden Nederlands bijbelgenootschap KerkinActie: Zending (Najaarszending (7 t/m 13 nov)
Programma V&T; vergaderingen; etc.
Te doen in oktober 2010 zondag 3 oktober, 11.30 uur, Pro Rege
woensdag 13 oktober, 20.00 uur, Hoflaankerk
vrijdag 29 oktober, 18.00 uur, Pro Rege
contact: ds Rian Veldman, t 06 142 730 13
contact: ds L. Korevaar, t (010) 212 00 34
contact: dhr Nico van Veen, t (010) 452 68 72
Joodse en Palestijnse tranen
Wegwijs in geloven
Eetgroep Pro Rege
maandag 4 oktober, 20.00 uur, Pro Rege
donderdag 14 oktober, 18.00 uur, Oosterkapel
vrijdag 29 oktober, 20.15 uur, Pro Rege
contact: ds Rian Veldman, t 06 142 730 13
aanmelden vóór 11 oktober bij Anneke Schollaart: t (010) 450 08 37
contact: ds Rian Veldman, t 06 142 730 13
Spiritueel café, 'werk en geloof'
Eetgroep Oosterkapel
Zin in film: Adam’s Apples
donderdag 7 oktober, 20.00 uur, Hoflaankerk
donderdag 14 oktober, 20.00 uur, Pro Rege
maandag 1 november, 19.45 uur, Pro Rege
contact: Coen Klunne, t (010) 482 52 40
contact: scriba dhr Coen Klunne, t (010) 482 52 40
contact: ds Laurens Korevaar, t (010) 212 00 34
Kerkenraadsvergadering
Gemeente-avond
Spiritueel café: Over de ziel
maandag 11 oktober, 20.00 uur, Pro Rege
donderdag 21 oktober, 15.30 en 20.00 uur, Hoflaankerk
dinsdag 2 november 20.00 uur, Pro Rege
contact: ds Rian Veldman, t 06 142 730 13
contact: ds L. Korevaar, t (010) 212 00 34
secretariaat: Annie van Hoof, t (010) 452 49 51
Geloven op Maandag: Taizé
Leerkring: Geloven in een tijd van twijfel
Taakgroep Eredienst
dinsdag 12 oktober, 20.00 uur, Oosterkapel
dinsdag 26 oktober, 20.00 uur, Pro Rege
dinsdag 4 november, 20.00 uur, Pro Rege
contact: Annemieke Melching, t (010) 202 23 42
contact: George Ockeloen, t (010) 411 24 23
contact: Coen Klunne, t (010) 482 52 40
30plus groep
Gesprekskring 'Na een gezonde geloofscrisis'
Moderamen vergadering
dinsdag 12 oktober, 20.00 uur, Pro Rege
woensdag 27 oktober, 20.00 uur
dinsdag 9 november, 20.00 uur, Oosterkapel
contact: George Ockeloen, t (010) 411 24 23
contact: Gijs Roodhorst, t (010) 202 55 81
contact: Annemieke Melching, t (010) 202 23 42
Gesprekskring 'Na een gezonde geloofscrisis'
Taakgroep Vorming en Toerusting Caleidoscoop – p. 11
30plus groep
Kerkdiensten van wijkgemeente
Protestants Kralingen In de Hoflaankerk en in Pro Rege is er oppas voor de kleinsten en er zijn kindernevendiensten in twee leeftijdsgroepen voor de wat oudere kinderen. Ook zijn er maandelijks tienernevendiensten.
Zondag 3 oktober Israëlzondag • 2de collecte: Kerk en Israël • lezingen uit psalm 37 en Habakuk 3
tijde van Jezus. Het gebied was eeuwen eerder veroverd door de Assyriërs. Die lieten er kolonisten uit het buitenland wonen die ieder hun eigen goden meenamen, zo lezen we in het boek II Koningen. Samaria werd een gebied waar naast dienst aan de Ene God, dienst aan andere goden werd gepraktiseerd. Zo ontstond er een religieuze en politieke tweedeling. Dat maakte dat Jezus’ volksgenoten een ingebouwde TomTom hadden die hen vriendelijk opdroeg om bij nadering van de grens met Samaria af te slaan. Jezus blijkt een ander navigatiesysteem te hebben ...
Zondag 24 oktober tweeëntwintigste na Pinksteren • 2de collecte: Alge mene doeleinden • lezing Lucas 18: 9-14 Oosterkapel, 9.30 uur, ds R.C. Veldman Hoflaankerk, 10.00 uur, ds L. Korevaar koffie na de dienst
In de dienst in de Hoflaankerk zal de cantate ‘Erhalt’ uns, Herr, bei deinem Wort’ gezongen Oosterkapel, 9.30 uur, ds L. Korevaar worden. Het is een gebed om geloofsvertroudoopdienst wen dat we ook in gezang 310 tegenkomen. (Zie verder op p 6). Voor wat dit vertrouwen Pro Rege, 10.00 uur, ds R. Veldman betekent, verwijst Jezus naar de kinderen in koffie na de dienst • gesprek met ds J.M. Snoek Lucas 18: 15-17. Al gauw denken we dan aan De eerste zondag van de maand oktober is voor een ‘kinderlijk vertrouwen’, dat geen weet de Protestantse Kerk in Nederland ‘Israëlzon- eenentwintigste na Pinksteren • 2de collecte Pro Rege: heeft van wat er allemaal kan gebeuren. Dit dag’. Op deze ene zondag in het jaar geven we, voedselbank; Oosterkapel: bloemen in de kerk • lezing naïeve vertrouwen is er ook, maar Jezus bemeer dan anders, uiting aan onze onopgeef- uit Lucas 18: 1-8 doelt een volwassen geloof dat stand houdt bare verbondenheid met het volk Israël en haar Oosterkapel, 9.30 uur, ds B.J.S. Jonker temidden van wat er dreigt en woedt. Zo’n gegeschriften. Het thema van deze Israëlzondag avondmaal loof kunnen we niet maken maar wel ontvan‘Vertrouw op de HEER en doe het goede’ is een gen. Kinderen doen als vanzelf voor wat het is Pro Rege, 10.00 uur, ds L. Korevaar letterlijk citaat uit Psalm 37: 3. Spiritualiteit en om ontvankelijk te zijn. avondmaal • na de dienst koffiedrinken bij ethiek gaan samen. Geloven en doen horen bij elkaar. Na afloop van de viering gaan we in Marjan en Laurens de Visser, zie p 4 Pro Rege verder in gesprek met ds Johan Snoek Op deze zondag vallen we middenin een ge(zie p 2). sprek van Jezus met zijn leerlingen. Deze vin- drieëntwintigste na Pinksteren, Hervormingsdag • 2de In de Oosterkapel zal de doop bediend worden den het moeilijk om in alles wat er gebeurt collecte: NBG • lezing Lucas 19: 1-10 aan Sarah Jacoba van der Drift. iets van het koningschap van God te zien. Dan Oosterkapel, 9.30 uur, ds J. van de Meent wijst Jezus naar het gebed, waarin centraal oogstdienst staat: Uw koninkrijk kome. Hij doet dat in de Pro Rege, 10.00 uur, ds L. Korevaar twintigste na Pinksteren • 2de collecte: wereldiaconaat vorm van de gelijkenis van de biddende wedu- preek door rabbijn A. Ringer • oogstdienst • wewe, die een beroep doet op haar rechten. God reldwinkel na de dienst • lezingen uit II Koningen 17: 24-41 en Lucas 17: 11-19 wordt daarbij vergeleken met de (onrechtvaarOosterkapel, 9.30 uur, ds M.C. van Pelt dige) rechter, die pas na aanhoudend roepen Vandaag valt Hervormingsdag op een zondag dienst van Kralingen-West gehoor geeft. Heeft God ook twee gezichten: en zullen we erbij stilstaan wat Gods genade Hoflaankerk, 10.00 uur, ds R.C. Veldman de hardvochtige én de barmhartige? Deze teweegbrengt. Daarvan is de rijke Zacheüs een In de lezingen van deze zondag staan de bewo- spannende vraag loopt uit op Jezus’ vraag aan goed voorbeeld. Hij probeert op veilige afstand ons: zal ik nog geloof vinden op aarde? Boven te zien en te horen wie Jezus is. Jezus is echners van de streek Samaria centraal. In de streek Samaria leefden mensen die een deze vragen komen we uit in de viering van ter, evenmin als mensen, op afstand te kennen. iets ander geloof praktiseerden dan de men- het Avondmaal, dat we samen met de weduwe Jezus laat zich kennen doordat hij Zacheüs uit de boom tot zich roept en bij hem thuis wil komen. sen elders in de streken Judea en Galilea, ten volhouden ‘totdat Hij komt’. Deze ervaring is te vergelijken met Luthers ontdekking van een genadig God. Daarvan wordt een mens zelf ook genadig zoals Zacheüs laat zien door zijn (dubieus verworven) bezit te Ook dit jaar willen wij als Protestantse Kerk leuk om dozen te beplakken, spulletjes te ko- delen. Wij doen dat deze zondag bescheiden in in Kralingen (de Hoflaankerk, Pro Rege en pen, dozen te vullen of te controleren, geef dit de vorm van het doorgeven van fruit. Behalve de Oosterkapel), samen met de Nieuwe Park dan door aan Edith Stapelkamp. Veel handen dat het oogstdienst is geven we ook aandacht Rozenburgschool, weer meedoen aan de actie zijn nodig ! aan het gegeven van de nationale bijbelzondag. Operatie Schoenendoos. U kunt gevulde schoenendozen, spulletjes Een bijzondere onderstreping hiervan is dat De schoenendozen zullen dit jaar uitgedeeld voor in de dozen of geld om schoenendozen rabbijn Alfred Ringer van de liberaal joodse worden in Moldavië, Namibië, Oeganda, Sier- te vullen, elke zondag tussen 31 oktober en 5 gemeente de preek zal houden. Dit gebeurt in ra Leone, Togo, Ukraïne en Zambia. december inleveren bij de leiding van de kin- het kader van het programma (s)preekkoren, In onze kerken start de actie op zondag 31 dernevendienst of bij Edith Stapelkamp. (Het hoor jij wat ik geloof? Dit is een vervolg van het oktober. Op zondag 5 december hopen we dat liefst vóór 5 december!) project ‘preken voor andermans parochie’ waarweer veel schoenendozen het podium van de Alvast bedankt voor alle medewerking! aan we in 2001 hebben meegedaan. Als thema Hoflaankerk zullen vullen ! is gekozen: Toevallige ontmoetingen. We zijn Dit jaar willen we een werkgroep ‘Operatie Edith Stapelkamp benieuwd wat de ontmoeting met rabbijn RinSchoenendoos’ oprichten. Vind jij (of u) het t: (010) 447 00 91 • e:
[email protected] ger teweeg zal brengen!
Zondag 17 oktober
Zondag 31 oktober
Zondag 10 oktober
Operatie Schoenendoos
Caleidoscoop – p. 12