~
Xavier Vuylsteke de Laps Michaël Aussems Stefanie Vandewalle Klaas Allosserie Emilie Van Limber~ Gerlinde Ionckheere Pauline Beckers Lisa Kaspers
CONCEPT & ONTWERP Mathieu Cieters losse Pyl
ILLUSTRATIES Charlotte Peys Merlijne Marell
FOTO'S Audrey Roegiers Luca Beel
~
COÖRDINATIE Bart Cornand Guido Packolet Kristine Dekimpe lef Van Baelen
r,
v
--3
~
tT'j
N
---
~
A
» o
A Z
tT'j
o
-
c::
l.I:l
[De reclameboodschap op deze bladzijde werd verwijderd]
Cl> .0
Katern uit:
l
:-::...
.e: "0
Cl> .0
Knack nummer 50 (42e jaargang) 12 tot 18 december 2012 blz. 63 - 86 NO-NONSENSE
C: Cl> 0\
.cp
EINDELIJK EEN STARTERKIT OP MAAT ISSN: VAN0772-3210 TWINTIGERS MET STARTERSAMBITIES IN HOOFD- OF BIJBEROEP
.~
~ :;; :;;
t
0 Co L
<1l
ro
s: co Cl>
0 CJ
>
a;
.s:
CO
Laatstejaarsstudent,
pas afgestudeerd
ervaring op als werknemer, maar droom je ondertussen van een eigen zaak? CTRL-ALT-START biedt informatie, en opleidingen
rn > co
of doe je een eerste
op maat van hoger opgeleide,
~ Cl>
stiekem voordelen
"'a; Cl>
"0
actieve twintigers.
E
>
z De STARTERKIT is nu tijdelijk gratis en bestaat onder meer uit gratis opleidingssessies en toegang tot online facturatie-, internet- en bankingservices, bijstand rond je sociaal statuut
0 0
~ <.!)
co eo >
en
Cl>
..;::; ro
sta rtersformaliteiten.
Vl
Surf snel naar www.Ctrl-Alt-Start.be
·c ro 1:'
en blijf niet alleen op de
0 CO Cl>
hoogte van data van startersbeurzen, opleidingen en getuigenissen van pas gestarten maar ook van wie in aanmerking komt om zo'n fabelachtige
starterkit
ë.
ONE STOP INFO FOR STARTERS
gratis te bemachtigen.
Cl> u CO 0 u CO Cl> Cl>
.
'tro
BBelfius Bank & Verzekeringen
= exact
Anditallcomestogether.
EPSON' EXCeeO VOUA VISION
telenet
~ ~ Ü
-~
Ot)
Elke student heeft het meegemaakt: een nachtje doorblokken om met de moed der wanhoop toch maar die laatste hoofdstukken in je hoofd te stampen. Er bestaan natuurlijk middelen om je alert te houden, met Rilatine voorop. Maar hoe gevaarlijk zijn die producten?
Rilatine is aan een opmars bezig onder studenten. De werkzame molecule is methylfenidaat. Dat is een psychostimulans, een pepmiddel voor de hersenen. Het middel wordt voornamelijk voorgeschreven aan mensen met ADHD om hun hyperactieve gedrag zoveel 111
mogelijk te reduceren, maar ook in de sportwereld en in studentenkringen is Rilatine bijzonder populair - bij hen wordt het doping voor het brein. Studenten en professionele sportlui verwachten dat zo'n psychostimulerend middel de prestaties opdrijft, extra energie geeft en het concentratievermogen verhoogt. Hoeft het gezegd: dat klopt niet. Een Rilatine-pil is geen 'studeerpil' of 'prestatiepil'. Je wordt er al helemaal niet intelligenter van. Die zogezegde 'extra' energie die je door je lichaam, voelt stromen, is niet afkomstig van het pilletje maar van je eigen lichaam. Die nieuw opgewekte energie komt uit je eigen reserves, die door je lichaam worden aangesproken. Op die manier raken je lichaam en geest nog meer uitgeput.
wordt een ADHD'er kalmer, is hij minder 'actief' en kan hij zijn impulsieve gedrag beter onder controle houden. Hoe het ook zij, de mogelijke bijwerkingen kunnen danig tegenvallen. 'Neveneffecten die vaak voorkomen zijn hoofdpijn, een verhoogde nervositeit vlak voor het examen, rusteloosheid, paniekaanvallen, misselijkheid, een ondermijnde eetlust, moeite met inslapen enzovoort', legt Maudens uit. 'Daarnaast zijn er ook nawer-
Farmaciestudent uit Leuven getuigt Tweeënhalf jaar geleden heb ik voor het eerst Rilatine genomen. Ik had vrienden erover horen praten - niet één van hen had ADHD, ze namen het gewoon om beter te kunnen studeren. Ik vond het niet kunnen, maar na een tijdje heb ik toch een paar pillen gevraagd. Ik kon mij namelijk een paar dagen niet goed concentreren en begon in tijdsnood te raken voor het examen.
DUBBELE WERKING Opvallend is dat stimulerende middelen - en dan in het bijzonder Rilatine - twee tegenovergestelde effecten kunnen veroorzaken: vitaliteit en rust. Uit Nederlands wetenschappelijk onderzoek van het Academisch Medisch Centrum blijkt dat kinderen met ADHD een tekort hebben aan dopamine, een stof die een belangrijke rol speelt in het concentratievermogen. Dan komt Rilatine in het spel. 'Ten eerste heeft methylfenidaat een invloed op het dopaminesysteem in de hersenen. Dat heeft inderdaad effect op het concentratievermogen', vertelt Kristof Maudens, forensisch toxicoloog aan Universiteit Antwerpen. 'En daarnaast beïnvloedt het ook de noradrenalineproductie in de hersenen.' Daar creëert methylfenidaat het effect Kristof Maudens dat je waakzamer en alerter bent in 'Ernstige psychologische gevaarlijke situaties. problemen, zoals tics en en Maar bij kinderen roekeloos gedrag, kunnen met ADHD heeft op de voorgrond treden.' methylfenidaat een ander effect. Zo
De eerste keer dat ik Rilatine nam, had het een vreemd effect op me. Ik heb een uur lang aan één stuk door gebabbeld en voelde me ontzettend gelukkig. Mijn concentratie was verbeterd, maar dat betekende ook dat ik me langer focuste op impulsen - die niets te maken hadden met mijn cursussen. Het viel me ook op dat mijn eetlust sterk verminderde en ik dus langer kon studeren zonder iets te eten. Toen de dosis 's avonds uitgewerkt was,
kingen die minder frequent voorkomen, maar die een gevolg zijn van een te hoge dosering.' Zo kun je last krijgen van black-outs, bruuske hartkloppingen, een versnelde hartslag of een verhoogde bloeddruk. En dat is nog niet alles. Maudens: 'Het is ook mogelijk dat ernstige psychologische problemen op de voorgrond treden. Hieronder-vallen: roekeloos gedrag en tics.' Denk aan overmoedig gedrag in het verkeer. 'Klopt. Onder invloed van amfetamines - een synoniem voor pep - kunnen chauf-
IV
gekke of onverwachte dingen zeggen of doen.'
feurs vaak de realiteit niet meer aangepast inschatten', zegt Rudy Goossens, criminoloog en preventiemedewerker aan het Gentse Centrum voor Geestelijke Gezondhei·dszorg. 'Studenten die pepmiddelen slikken, kunnen bijvoorbeeld onaangepast uit de hoek komen of overmoedig zijn op een examen.'
Bij heel frequent gebruik dreigen pepslikkers in een neerwaartse spiraal terecht te komen. Goossens: 'Bij gebruik van RilaRudy Goossens tine stijgen je zelfvertrouwen en je 'Als het uitgewerkt is, concentratie en daalt voelen veel gebruikers je faalangst. Maar zich down.' als het uitgewerkt is, voelen veel gebruikers zich down. Vaak grijpen ze dan terug naar vitamines om die gevoelens weer weg te werken.'
In een verergerde fase bij overmatig en intensief gebruik kunnen ook angststoornissen, achtervolgingswaanzin en dwangmatige bewe-
werd ik slechtgezind, en de volgende dag kroop ik ontzettend vermoeid uit mijn bed. Vroeger nam ik een keer of vijf per examenperiode Rilatine, vooral als ik een lange nacht in het vooruitzicht had. Het geeft je meer energie dan vijf energiedrankjes, vandaar. Ik heb het ook één keer gebruikt tijdens het uitgaan, omdat de energieboost je helpt om te ontnuchteren. Tegenwoordig neem ik nog amper RiIatine. Als ik nu in tijdsnood kom, drink ik koffie. Ik weet het, in vergelijking met RiIatine heeft dat weinig effect, maar het is gezonder.
ROOFBOUW Vroeger was Captagon, een middel om wakker te blijven, erg in trek. Vandaag is Rilatine vrij makkelijk te krijgen. 'Je hoort mij niet zeggen dat het overmatig of te veel wordt voorgeschreven', zegt Rudy Goossens. 'Néé, er wordt niet in elke studentenclub gedeald, maar je kunt er niet omheen: het is nadrukkelijk aanwezig onder jongeren. Ze gaan te rade bij medestudenten en kopen enkele pillen over.' Conclusie: doe het niet, want voor die paar uur concentratie eet je je eigen energiereserves op - en zulke roofbouw kan niemand zich tijdens de blokperiodes veroorloven. Goossens: 'De gezondste manier om de examenperiode tot een goed einde te brengen, is gezonde en gevarieerde, mineraalvolle voeding - veel groente en fruit dus -, genoeg ontspannen tussen de blokuren, en erover waken dat je genoeg slaapt.
Ik kan begrijpen dat mensen een soort psychologische drang voelen om weer RiIatine te gebruiken. Je hebt die piek van concentratie meegemaakt, wordt dan moe en slechtgezind, en je wilt nóg een pil nemen. Maar ik zou het niemand aanraden. Ik weet, dankzij mijn opleiding, wat de mogelijke neveneffecten zijn.
gingen, zoals knarsetanden en kauwbewegingen, optreden. Die dwangmatige bewegingen blijven, ook al stop je met de middelen. 'Pep is een product dat op de hersenen inwerkt. Het gaat over onze kerncentrale, ons brein, een deels onontgonnen gebied dat bepaalt hoe we in elkaar zitten en hoe we werken. De hersenen zijn uitermate broos, het is niet voor niets dat ons brein onder het sterkste bot in ons lichaam zit', merkt Goossens op. 'De impact van die chemische of natuurlijke middelen zorgt ervoor dat we
v
[De reclameboodschap op deze bladzijde werd verwijderd]
vRAAG NU JEGRAT\S* T tTRl-Al T -SKT STARTER >~-~ 1000 AAN{~ ...
t-r
t.W.V.~
--
Katern uit: Knack nummer 50 (42e jaargang) 12 tot 18 december 2012 blz. 63 - 86 ISSN: 0772-3210
Een pakket
met meer dan 1000 euro diensten,
opleidingen
ligt klaar op maat van elke ondernemer
beroeper
in spe, jonger
dan 35, die nog niet is gestart
wezig is op één van onze regionale je voor minstens NEWSLETTER
producten
drie maanden
opleidingssessies.
en
of vrije en aanSchrijf
in op de CTRL-ALT-START
en klaar is Kees.
meer info? www.ctrl-alt-start.be
ONE STOP INFO FOR STARTERS
Ctrt-Alt-Start" is een concept en organisatie van GUIDO NV met de steun van het VBO en haar portal .........•...•.. je-eigen-bedrijf.be * Gratis voor de eerste 250 starters die aan de voorwaarden voldoen
.
Aan Nederlanders geen gebrek aan de Vlaamse universiteiten en hogescholen. Maar ook het aantal Chinezen nam de laatste jaren behoorlijk toe. Waarom komen ze uitgerekend naar België, en hebben wij ook iets aan hun knowhow?
6lll\len
(
c:
v:...\(\ e z e f)
Bij Groep T is het eenvoudig. Het selecteert zelf de studenten uit de partneruniver-
Aan de KU Leuven zijn ze met 511,en dat maakt de Chinezen - na de onvermijdelijke Nederlanders - veruit de grootste groep van buitenlanders. Ook de Groep T-hogeschool trekt veel Chinese studenten aan. Van al de ingenieursstudenten komt 20 procent uit het buitenland. Daaronder 60 tot 70 procent Chinezen. Maar hoe komen al die Aziaten toch in Leuven terecht?
I/)
•
lIelJ~~
~~Olirl ëlélr
<1JJger I.. e <e ~
Jt;<1f~J]deJ] ~
c'~
Maar wat drijft de Chinese student om voor Vlaanderen te kiezen? 'De Chinese jongeren zijn met zo velen, waardoor ze zich moeten onderscheiden van de rest. Dat doen ze meestal door een extra masterdiploma of een doctoraat te behalen in het buitenland', aldus Polet. De Chinese studenten richten zich de laatste jaren meer op Europa, als alternatief voor de Verenigde Staten, het
bijvoorbeeld veel lagere inschrijvingskosten. Ik wil graag in Europa blijven. Een doctoraat behalen lijkt me erg fijn en daarna wil ik een job zoeken in België of toch in het noorden van Europa - al is Scandinavië me iets te koud. Hier is er meer vrijheid en minder censuur. In mijn thuisstad in China wisten maar vijf mensen dat ik homo ben. In België kwam ik gewoon uit de kast en niemand heeft er problemen mee. Studenten in Leuven zijn heel ruimdenkend. Dat ik homo ben, heb ik nog niet eens aan mijn ouders verteld. Maar dat ga ik wel doen, over tien jaar misschien.'
zijn opleiding met Chinezen samen te werken aan projecten', vertelt Wim Polet, directeur International Office bij Groep T.
'Om mijn masterdiploma hier te behalen, hoefde ik alleen nog het inschrijvingsgeld van de KU Leuven te betalen. Mijn ouders steunen me wel
'Om hier te kunnen studeren, moest ik me inschrijven in een uitwisselingsprogramma van mijn universiteit. Voor mijn bachelordiploma betaalde ik het inschrijvingsgeld van de KU Leuven en 3000 euro per jaar dat ik hier verbleef, omdat ik een niet-Europese student ben. Een bachelor in China duurt vier jaar, dus heb ik twee jaar daar gestudeerd en twee jaar hier. Toen ik afstudeerde, kreeg ik 2000 euro terug van mijn universiteit, als deel van de overeenkomst. Ik moest wel mijn eigen kost en inwoon betalen.'
Dinox Wang is 22 jaar en heeft een bachelor in Material Science and Biochemical Engineering van de Zhejiang University of Technology. Hij studeert op dit moment aan de KU Leuven voor een masterdiploma in moleculaire en celbiofysica. Dinox kreeg geen beurs van zijn universiteit en moet op eigen kosten zien rond te komen. Hij getuigt.
'België is een van de goedkoopste landen om te studeren'
Groep T ontwikkelde een speciaal diplomaprogramma voor de Chinese studenten. 'We hebben met de partneruniversiteiten in China een overeenkomst die bepaalt dat de studenten eerst twee jaar in China vervolledigen, vervolgens hier in financieel vanuit China, maar ik werk het tweede faseook. Vorige zomer werkte ik bij Proeter jaar beginnen en & Gamble en nu doe ik via e-mail nog eens twee jaar vertaalwerk voor de Litouwse overheid.' studeren. Wanneer 'De KU Leuven vraagt bij het begin van ze afstuderen, elk academiejaar aan elke niet-Europese krijgen ze een student een voorschot van 7440 euro. Elke maand krijgt de student dan 620 bachelordiploma euro op zijn rekening teruggestort. Als van Groep T én je in het begin van het jaar het bedrag een diploma van niet kunt betalen, mag je hier niet studeren.' de universiteit in China. Dat noemen 'België is een van de goedkoopste wij het twee-pluslanden om te studeren. Vergeleken met de Verenigde Staten of het Verenigd tweeprogramma', Koninkrijk hebben België en Duitsland zegt Polet.
siteiten en zorgt dus zelf voor de Chinese instroom. De hogeschool noemt dat een strategische beslissing. 'Wij zijn ervan overtuigd dat het voor een Vlaamse ingenieursstudent een meerwaarde is om tijdens Een vaak gevoerde discussie over buitenlandse studenten, en dan vooral over de Nederlanders, is dat ze hun diploma op kosten van Vlaanderen zouden behalen - na hun opleiding keren ze namelijk meteen terug naar Nederland. Dat ligt volgens Bart Hendrickx, hoofd academische diplomatie aan de KU Leuven, anders bij de Chinezen: 'Het aantal Nederlanders is drie keer zo groot als het aantal Chinezen - we praten dus over een andere grootteorde van kosten. En in tegenstelling tot de Nederlandse studenten, die vaak al binnenstromen in onze basisopleidingen, komen de Chinese studenten ons onderzoek na de opleiding wél versterken.' De KU Leuven heeft momenteel al programma's lopen met Tsinghua UniversityBeijing, Peking University, Shanghai Jiao Tong University, Fudan University in Shanghai en East-China Normal University en wil nog nauwere banden aangaan. 'We zoeken vooral studenten die internationaal willen werken en daarvoor de nodige kwaliteiten hebben', zegt Hendrickx. Voor kennisroof hoeft de Leuvense universiteit volgens hem niet te vrezen. De Chinezen komen hier niet om te spioneren: 'Zij staan op het vlak van onderzoek, zeker aan de topuniversiteiten, even ver als, zo niet verder dan wij. We werken op een gelijke basis samen en kijken waar onze belangen liggen.'
Verenigd Koninkrijk en Australië. 'Ons onderzoek is van een goede kwaliteit en als je het vergelijkt met de Angelsaksische landen is het nog behoorlijk goedkoop', zegt Polet.
X
En wat met studenten uit het Land van het Midden die niet over de centen beschikken om hier te komen studeren? Bij hogeschool Groep T kunnen Chinezen een beurs krijgen, maar eenvoudig is het niet. 'Er zijn maar vier studenten per jaar die een volledige beurs krijgen', Bart De Moor legt Polet uit. 'Daar zijn wel wat voorwaarden aan 'China wil zichzelf verbonden. De studenten in het Westen.' moeten goede punten behalen, uit een minder ontwikkeld gebied van China komen, en hun financiële situatie moet eerder beperkt zijn. Ook is het de afspraak dat ze na hun studie terug naar hun moederland gaan. Ook de Chinese Scholarship
PER JAAR
VIER BEURSSTUDENTEN
De Chinese kennis is bovendien erg gewild in Belgische bedrijven. Maar kunnen we de Chinese afgestudeerden ook daadwerkelijk hier houden? Volgens Bart Hendrickx hebben de Chinese studenten niet veel keuze: 'Vaak zijn ze verplicht om naar China terug te keren. Ook de wettelijke omstandigheden laten het niet zomaar toe om te blijven, tenzij ze een concreet werkaanbod hebben.' Hendrickx pleit daarom voor meer flexibiliteit: 'Als we die hoogopgeleiden hier wat langer kunnen houden, zou ons dat fel vooruit kunnen helpen.'
c->
STRENGE VOORWAARDEN 'De KU Leuven heeft verschillende manieren waarop het de Chinese studenten in België financieel kan helpen', zegt Bart De Moor, vicerector internationaal beleid aan de KU Leuven. 'Er zijn onderzoeksbudgetten waar doctoraatsstu-
promoten
C.Z. is een van de Chinese studenten met een beurs. Zonder die beurs zou hij onmogelijk in België kunnen studeren, en nee, hij wil niet met zijn volledige naam in Knack. C.Z. is 23 jaar en komt van de Southwest Jiaotong University. 'Ik betaalde een voorschot van ongeveer 2500 euro om twee jaar te kunnen blijven. Aangezien ik nog een masterdiploma wil behalen, mag ik nog een jaar langer blijven. Van Groep T krijg ik 600 euro per maand voor mijn huur en mijn onderhoud. Daarnaast betaalt de hogeschool elk jaar mijn inschrijvingsgeld. Na drie jaar is het de bedoeling dat ik terugga naar China. Doe ik dat niet, dan krijg ik mijn voorschot niet terug. Daarbovenop moet ik al het geld dat Groep T in mij heeft geïnvesteerd terugbetalen. Dat is de 21.600 euro die ik over de drie jaar heen heb gekregen voor mijn dagelijkse kosten, maar ook drie keer het inschrijvingsgeld voor mijn studie.'
Council sponsort een deel. Die betaalt het vliegtuigticket van China naar België.'
'De vijf universiteiten waarmee we in contact staan, werken met een eigen systeem. De studenten van die scholen krijgen een beurs van de Chinese Scholarship Council. Die beurs bedraagt tussen de 1200 en de 1300 euro per maand, en kan alleen verkregen worden op voorwaarde dat de student naar China terugkeert. Ik heb gehoord dat dit een nogal streng toegepaste voorwaarde is. Tot twee jaar geleden bedroeg die beurs maar 800 euro per maand. De KU Leuven paste toen 400 euro bij voor elke student, aangezien we hadden berekend dat het een student rond de 1200 euro kost om hier te studeren met alle kosten inbegrepen. Het Chinese Departement van Onderwijs biedt bovendien ook beurzen aan de KU Leuven. Studenten kunnen in China een opleiding volgen op kosten van de Chinese staat. Vaak zijn dit studenten sinologie. Op die manier wil China zichzelf promoten in het Westen.'
denten aanspraak op maken als ze aan een project komen werken. Studenten die voor een korte tijd in Leuven verblijven, krijgen ook een beurs van de universiteit - maar dan spreken we maar van een aantal weken of maanden.'
x rest neem ik de fiets of probeer ik met iemand mee te rijden. Ik ga met de trein naar school en heb een studentenabonnement, wat voordeliger is. Soms spreid ik de kosten voor de trein, door niet meteen een jaarabonnement te nemen. Het hangt er vanaf wat het voordeligst is.'
grote voorraad soep, die ik dan meeneem naar mijn kot. Koken met vrienden of kotgenoten en dan de kosten delen is ook een manier om het goedkoop te houden.' 'Veel vrienden begrijpen het niet als ik zeg dat ik ergens geen geld voor heb. Ik wil ook niet altijd hoeven te zeuren om naar het goedkoopste restaurant te gaan. Als ik dan toch toezeg, heb ik er achteraf vaak spijt van omdat het zo duur was.'
KLEDIJ 'Ik probeer maximaal twee nieuwe kledingstukken per maand te kopen, het liefst zelfs geen. Als ik dan toch eens ga shoppen, koop ik zo veel mogelijk tweedehands in de Kringloopwinkel. Wanneer alle stukken afgeprijsd zijn tot 1 euro, loop ik ook eens langs bij Think Twice. Met mijn naaimachine maak ik zelf kleren of verstel ik stukken die niet passen. De kwaliteit van oude kleren is beter dan die van nieuwe.'
WONEN 'Ik huur een studiootje in Leuven voor 375 euro per maand, alle kosten inbegrepen. Veel kleine koten in Leuven kosten evenveel als mijn studio, dus dan heb ik liever wat meer ruimte voor bijna evenveel geld. Gelukkig betaalt mijn mama de huur. Om het wat gezelliger te maken, koop ik soms wat kleine spulletjes in de Kringloopwinkel. Mijn meubels komen hoofdzakelijk uit Ikea en heb ik zelf betaald met geld dat ik verdiend heb met vakantiewerk.'
SCHOOL 'Een studiebeurs heb ik niet, maar ik let wel op wat ik uitgeef op school. Wij hoeven amper boeken te kopen, dat helpt al. Ik koop goedkope schriftjes, en printen doe ik alleen als het echt noodzakelijk is, zoals wanneer we een taak moeten indienen. Ik probeer één inktpatroon per jaar te gebruiken en dat lukt. Voor de rest schrijf ik alles op.'
VRIJE TIJD 'Mijn grootste hobby is mijn blog over ecologisch en low budget leven. Via mijn blog ben ik ook begonnen met snailmail. Dat wil zeggen dat je, afhankelijk van de vraag, zelfgemaakte spulletjes of brieven opstuurt naar andere bloggers of lezers van je blog. Zó veel leuker dan wanneer je een mail opent met een simpele muisklik.'
PORTEMONNEE 'Ik werk zo veel mogelijk door het jaar, wat soms moeilijk te combineren is met school. Toch gebruik ik mijn vijftig dagen waar je recht op hebt als student helemaal op. Daarnaast werk ik nog als vrijwilliger voor mijn Leuven (Leuvens jongerenmagazine, nvdr.). Voor elke uitgevoerde opdracht krijgen we 30 euro. Van mijn ouders krijg ik 40 euro weekgeld, soms maar 20. Ik probeer dan ook om nooit meer uit te geven dan dit budget en haal mijn bankkaart zo weinig mogelijk boven.'
'Daarnaast ga ik geregeld uit en ben ik lid van de studentenvereniging Vader Hageland. Door mijn lidmaatschap zijn de pintjes in mijn clubcafé goedkoper. Als ik met vrienden op stap ga, trakteren zij ook geregeld. (lacht) Ik ga maximaal twee keer per jaar naar de bioscoop en koop mijn kaartje altijd in de Alma, waar het voordeliger is. Ook sporten hou ik zo goedkoop mogelijk. Joggen kost geen geld en als ik al eens ga zwemmen, koop ik een tienbeurtenkaart in promotie.'
'Soms wind ik me erin op dat andere studenten niet werken en alles kunnen betalen. Ik werk, betaal bijna alles zelf en sta dus grotendeels op eigen benen. Ik heb meer vertrouwen in hoe ik met geld omga. Ik weet wat ik met mijn geld doe en wanneer ik moet ophouden met het uit te geven. Ik zal dus niet snel schulden maken. Budgetvriendelijk leven als student is een goeie les voor later.'
VERVOER 'Ik heb een auto in bruikleen van mijn peter, maar die gebruik ik amper: tanken kost te veel en een verzekering is ook al niet goedkoop. Ik rij alleen als het écht niet anders kan. Voor de
IX
,JiJ
10 ~
0-
~
c
c8Dat studeren en het bijbehorende studentenleven een aardige duit kosten, voelen studenten elke dag. Knack ging op zoek naar tips and tricks om te vermijden dat je op het eind van je geld nog een stukje maand over hebt.
~
Dat je ook budgetvriendelijk kunt leven als student bewijst Jessica Willekens (23). De studente journalistiek aan Thomas More Mechelen is de drijvende kracht achter de blog 'La vie d'une rêveuse' waar ecologisch en budgetvriendelijk leven centraal staan. Jessica probeert wekelijks niet meer dan 20 euro te spenderen aan haar week op kot, met 40 euro als uitschieter. Ze legt uit waarop je allemaal kunt besparen zonder al te veel moeite te doen.
~~')
<;0 ell
rO
IlJOet ~Ol't P er ~eek ~s êlalJ""
+-'
KOKEN 'Wekelijks probeer ik niet meer dan 15 euro uit te geven aan eten. Ik neem een lunchpakket mee naar school, koop enkel witte producten in de supermarkt en drink leidingwater. Lege waterflesjes vul ik weer om mee te nemen naar school. Soms maak ik thuis op voorhand een
~
ci),on\C;
oe
.~ Cl)
7
De kistendrager 'Ik doe het om de mensen te helpen' Je zou het Lieven De Temmerman (20) niet aangeven, maar in het weekend vind je hem vaak op begrafenissen. De student ceremoniemeester aan Srntra West in Kortrijk heeft naar eigen ze8gen 'de constante drive om mensen te helpen', en doet dat nu eenmaal op een atypische manier. 'Een vriend van mijn vader vroeg me om in te springen als drager bij begrafenissen Bleyaert in Knokke, waar hij zelf ook werkt. Ik heb toen toe~ezegd, om te zien of het iets voor nuj was. Voor het loon moet je het niet doen, dan kun je net zo goed gaan babysitten. Nee, het klinkt vreemd maar ik doe het echt om de mensen te helpen. Je krijgt er iets voor in de plaats wanneer Je een lijkkist draagt. En ik doe het alleen tijdens het weekend. Ik heb respect
door klaarstaan
voor iedereen.
'Het is natuurlijk niet makkelijk om je emotioneel volledig te beheersen tijdens een uitvaartdienst. Mensen worden boos, mensen hebben verdriet. Ik heb al meegemaakt dat familieleden voor mijn voeten instortten. Zo veel emoties, dat raakt je - en er dook al eens een traantje op. Maar als drager probeer je sereen te blijven. Ik praat tegen mijn eigen winkel, maar er is niets mooiers dan familieleden of vrienden die de kist zelf willen dragen. Ik heb zeven broers, en als een van mijn ouders overlijdt, wil ik dat we met z'n achten de kist de kerk in dragen. Hopelijk mag dat nog erg lang duren. 'Naast mijn werk bij de be8rafenisondernemer run ik ook mijn eigen circus projecten en was ik cliniclown. Het sociale, en zeker het werken met kinderen, is erg belangrijk voor me. Daarom wil ik me vanaf volgend jaar specialiseren in trauma- en rouwverwerking.'
I
\.V
~
~
S
(1)
:l
'--.
><
[De reclameboodschap op deze bladzijde werd verwijderd]
Katern uit: Knack nummer 50 (42e jaargang) 12 tot 18 december 2012 blz. 63 - 86 ISSN: 0772-3210
In de zomer van 2010 stampte toenmalig econom iestudent Lucas Stoops met de hulp van twee vrienden de vzw Capita nt uit de grond, dat studenten laat kennismaken met de financiële wereld. Nog geen jaar later won de vereniging de Unizo Prijs voor Ondernemerszin. Allemaal gecreëerd tussen de lessen door, klinkt het. En ook wel tijdens. On a roll dat hij is, je kunt je het nauwelijks voorstellen. 23 is Lucas Stoops pas, maar begin over Capitant en hij ratelt maar door. Passie heet zoiets. Een man met een missie, ook: studenten inleiden tot de financiële markten. 'Met Capitant geven we antwoorden op vragen als: wat is de beurscrash, hoe zijn we in de crisis terechtgekomen, en hoe kunnen we hier uit raken?' vertelt hij. 'Daarnaast proberen we studenten die ook echt in de financiële wereld willen gaan werken aan jobaanbiedingen helpen. In het buitenland had je al organisaties die zich daarmee bezighouden, maar bij ons niet. Ik zag de mogelijkheid om dat gat op te vullen.'
ciële markten. In 2007 deed ik mijn eerste belegging. Dat is niet goed afgelopen, maar mijn passie heb ik nooit verloren. Als student was ik actief bij de overkoepelende studentenclub voor Antwerpen en later bij de Wikings-NSK, de faculteitsclub voor economie. Toen ik daarmee stopte, had ik samen met twee vrienden, Christophe Van Wichelen en Maarten Avonts, het idee om zelf iets te doen. Waarom niets oprichten rond onze passie, die financiële markten? Het begon allemaal heel kleinschalig, met een plan voor wekelijkse bijeenkomsten, maar al snel gingen we langs bij grote bedrijven om ons voor te stellen. Ik merkte van bij het begin dat er heel veel vraag was naar een vereniging als Capitant, ook van de kant van de bedrijven. Veel van onze huidige partners deden eigenlijk niets met studenten, maar zagen het wel zitten om dat via Capitant te doen. Zo
Even terugspoelen: hoe kwam je erbij om zelf een onderneming op te richten?
Lucas Stoops: Toen ik 17 was, was het al duidelijk: ik had een enorme passie voor finan-
XIV
[De reclameboodschap op deze bladzijde werd verwijderd]
Katern uit: Knack nummer 50 (42e jaargang) 12 tot 18 december 2012 blz. 63 - 86 ISSN: 0772-3210
hadden we snel nood aan meer mensen en van het ene kwam het andere. Nog voor Capitant goed en wel van de grond was, wonnen we de Unizo Prijs voor Ondernemerszin.
negen uur 's ochtends tot elf uur 's avonds om alles rond te krijgen. Maarten was intussen gestopt. Had je dan geen nood aan vrije tijd?
Even tussen ons: waarom is er behoefte aan Capitant? Kunnen die bedrijven niet zelf headhunten?
Stoops: Veel bedrijven wel. En het klopt dat je met een diploma TEW of rechten bij veel bedrijven relatief makkelijk aan een job raakt. Maar voor de échte zware financiële organisaties volstaat een Belgisch universitair diploma dikwijls niet. Die bedrijven zijn op zoek naar mensen met specifieke profielen. Wie daar aan de slag wil gaan, moet echt iets speciaals kunnen voorleggen: uitzonderlijk hoge punten, een buitenlandse studie, of extracurriculaire activiteiten, bijvoorbeeld. Daar komt bij dat het niet altijd voor de hand ligt om met bepaalde firma's in contact te komen. Daar proberen wij een rol te spelen. Zo werken we samen met BlackRock, Morningstar en Ageas, en we zijn op bezoek geweest bij Nomura en Goldman Sachs, om de allergrootste te noemen. Verder werken we ook met internationale bedrijven uit België samen, zoals Ernst&Young. In het studentenleven zijn er heel veel bedrijven die je overal ziet, zoals BNP Pari bas Fortis en KBC. Wij proberen ons naar bedrijven te richten die niet standaard zijn, en we zien dat daar heel veel vraag naar is. Als student heb je niet bepaald geld en tijd te veel. Precies wat wél nodig is om een succesvolle organisatie op te richten. Hoe deed je dat?
Stoops: Wat geld betreft, zijn bedrijven redelijk snel gekomen: hadden we al een vijftal partners. tingskosten hebben we uit eigen maar na een jaar konden we ons gepland, al terugbetalen.
de eerste in juni 2011 De oprichzak betaald, zelf, zoals
En tijd? Ik ging niet echt veel naar de les. (lacht) Tijdens de examens moest ik dan natuurlijk veel werk verzetten. Capitant Belgium, het overkoepelende orgaan voor Capitant Antwerpen en Leuven, heb ik tijdens het schrijven van mijn thesis opgericht. We waren met ongelooflijk veel dingen tegelijk bezig. Christophe en ik werkten een half jaar lang van
Stoops: Het zal freaky klinken, maar Capitant IS voor mij vrije tijd. Ik ging ook wel uit en ik heb zwaar gefeest. Maar ook al was het erg laat geworden, om negen uur stond ik op om voor Capitant te werken. Weet je, financieel hou ik er niets aan over. Capitant is echt opgericht voor het plezier. Het is gewoon leuk om met een dergelijk project bezig te zijn, bedrijven zijn enthousiast, studenten zijn enthousiast en we spelen in op een gat in de markt. Dat geeft voldoening. Hoe zie je de toekomst, zowel voor Capitant als voor jezelf?
Stoops: Wat Capitant betreft: hoe groter, hoe beter. (lacht) Internationaal zouden we graag nog meer onze stempel drukken, met onder andere samenwerkingen met vergelijkbare verenigingen over de grenzen heen. Zo hebben we een China-programma uitgewerkt waarbij studenten eerst drie maanden naar Peking gaan om intensief Chinees te leren om daarna drie maanden financiële stage te volgen in Shanghai. En zelf ga ik een stap opzij zetten. Ik ga drie maanden rondreizen in Zuid-Amerika, en op 1 maart begin ik voltijds te werken in de financiële sector. Kriebelt het niet om na het succes van Capitant iets nieuws op te richten?
Stoops: Voorlopig niet. Ik wil heel graag aan de slag in de financiële sector, en zelf meteen iets opstarten in de finance is weinigen gegeven. Maar ik ken mezelf. Ooit richt ik weer iets op, zeker weten. Dat zal niet in de eerste tien jaar zijn, maar ik ben ervan overtuigd dat die dag er komt.
<
><
~
lJa à~O
:<~jlJ.deJijk «n tlJd ol1J.0 Cesflldeel'd 'lIJ.te SChoJelJ." ,
~
c:
q;.
~ûnt kunt
0-
'Negen van de tien opleidingen bij de Vlaamse Dienst voor Arbeidsbemiddeling en Beroepsopleiding (VDAB) zijn bestemd om de knelpuntberoepen in te vullen', zegt Anneke
Jaarlijks stelt de VDAB een nieuwe lijst samen met de zogenaamde knelpuntberoepen in Vlaanderen. Men spreekt van een knelpuntberoep wanneer een werkgever een of meerdere openstaande vacatures heeft en het veel langer duurt en meer energie vergt dan normaal om die goed in te vullen. Zulke situaties ontstaan omdat er meer vacatures zijn dan afgestudeerde kandidaten, of omdat de kandidaten niet het vereiste diploma hebben, of omdat de werkomstandigheden zoals loon en werkuren een afschrikkend effect hebben.
Tip: wanneer je van de drukker komt, stop dan even bij de VDAB. Kun je je meteen inschrijven voor een opleiding tot pijpfitter of een ander knelpuntberoep. 'Het is toch normaal dat de VDAB studenten wijst op opleidingen met minder kans op werk?'
Mooi hè, dat je over enige tijd 'kunsthistoricus' of 'master in de afrikanistiek' op je eerste visitekaartje laten drukken.
<
x
Serge Gommé is 'executive director reeruitment & selection' bij headhunter Hudson. 'Wanneer ondernemingen op zoek gaan naar nieuwe werknemers, is een diploma hoger onderwijs een must; je kunt het nog het best beschouwen als een toegangsticket voor een interessante job', vertelt Gommé. Maar dat ticket is niet altijd voldoende. De buitenschoolse activiteiten van de sollicitant blijken erg belangrijk. 'Als een student
De arbeidsmarkt wordt overspoeld door twintigers met twee of drie diploma's die nergens werk vinden, terwijl zo veel knelpuntberoepen niet ingevuld raken. Wat is er nodig om als jongere een vaste baan te vinden?
'Het is belangrijk te tonen dat je nog iets anders hebt gedaan dan studeren.'
De Scouts helpen je aan een job
'Veel werkgevers doen ook aan training on the job, maar in moeilijke economische tijden hebben bedrijven niet altijd de middelen om
sche excellentie verwacht. Onderscheiding of grote onderscheiding behalen zonder ooit te moeten zittenblijven, is dan een vereiste. En kunnen aantonen dat je een aantal sociale en leiderschapsvaardigheden hebt opgedaan in activiteiten buiten de schoolmuren, natuurlijk.
DeVDAB heeft een schier oneindige lijst van knelpuntberoepen op zijn website staan. Van autocarbestuurder tot buizenfitter over logopedist en plaatser van natuursteen. De dienst geeft werklozen de kans om opleidingen voor
WEET WATJE KIEST
job wil vinden, wat de persoon lichamelijk en geestelijk aankan, en waar er net een grote behoefte aan is. Hoe goed die banen worden ingevuld, is erg afhankelijk ervaring iemand heeft, hoe van de conjuncsneller men in aanmerking tuur. Dezer dagen daalt het aantal komt voor een interessante vacatures, er zijn job. Twee of drie diploma's gewoon minder zijn altijd goed, maar het jobs om iemand is toch belangrijker om te aan de slag te kunnen aantonen dat je iets krijgen. Maar hebt gedaan naast je studie technische jobs als ingenieur en banen en niet alleen met je neus in de verpleegin de boeken hebt gezeten. kunde en de inforDe enige uitzondering die matica zijn er altijd. we daarin merken, zijn de En toch worden ze managementconsultants. niet zo vlot ingeDaar wordt altijd academivuld.'
Ernon, persverantwoordelijke van de VDAB. 'Wie het best welke opleiding volgt, hangt af van waar de persoon een
De Vlaamse hogescholen en universiteiten doen hun best om die opleidingen
De Rijksdienst Voor Arbeidsvoorziening (RVA) publiceert jaarlijks een lijst van opleidingen die aangeraden worden om vlug aan het werk te kunnen. Studenten die kiezen voor een professionele bachelor in het onderwijs, verpleegkunde en informatica hebben meer kansen op de arbeidsmarkt, bij de academische bachelors en masters zijn het vooral de industriële en burgerlijk ingenieursopleidingen, ongeacht welke specialiteit, die de kroon spannen.
De VDAB wil toekomstige studenten wijzen op het belang van een doordachte studiekeuze. 'Iedere student moet voor een fatsoenlijke prijs de afstudeerrichting kunnen volgen die hij of zij wil doen', aldus Ernon. 'Maar je moet je ervan bewust zijn dat niet iedere richting meteen leidt naar vast werk. De VDAB vindt het dan ook normaal dat studenten die kiezen voor een opleiding met veel minder kans op werk op die beslissing worden gewezen. Dat doen we niet om hun droom te doorprikken, maar om hen het realiteitsbesef te geven dat weinigen meteen hun droomjob kunnen uitoefenen zodra ze afstuderen.'
knelpuntberoepen te volgen. Je hoeft je dan niet beschikbaar te houden voor de arbeidsmarkt, en hoeft zelfs niet meer ingeschreven te zijn als werkzoekende - op voorwaarde dat je een volledig uitkeringsgerichte werkloze bent, al minstens twee jaar je studie of leertijd hebt beëindigd, en er geen diploma hoger onderwijs aan de muur hangt.
I
><
><
Maar hoe gaat het in de praktijk? Dat durft al eens tegen te vallen, ondervond Iris D. (23). Iris volgde zo'n VDAB-opleiding. Daar kreeg ze een paar handige tips om sneller een baan te vinden. 'Toen ik afstudeerde van de middelbare school was ik vastbesloten om voort te studeren. Ik ging grafisch ontwerp studeren, was geslaagd voor de toelatingsproeven en kon onmiddellijk beginnen. Maar een jaar later was het duidelijk dat ik er niet voor gemaakt was - ik heb dyslexie en een concentratiestoornis, het studeren ging me niet af. Na lang beraad ben ik op zoek gegaan naar werk. Ik schreef me ook in
'STUDEREN GING ME NIET AF'
IKSTOND EEN PAAR MAANDEN OP EEN WACHTLIJST.'
voor een opleiding grafisch design bij de VDAB.
>
-q.<
,rJ
'Ik was heel gemotiveerd om aan de tests van VDAB mee te doen, om een goede opleiding te kunnen volgen. Ik had geen werk, maar ik had evenmin een werkloosheidsuitkering. Toen ik eindelijk mocht beginnen, was ik daar voltijds mee bezig. Normaal gezien duurt zo'n opleiding zes maanden, de + mijne duurde er acht door lessen die wegvielen of die werden verschoven. Na de opleiding moest ik een eindstage volgen bij een klein grafisch bedrijfje in Leuven. Ik besloot er zes weken naartoe te gaan, de maximaal toegelaten periode, omdat het me een goede ervaring leek, een voorbereiding op het echte werk. Uiteindelijk mocht ik dan ook blijven werken bij dat bedrijfje, met een lBO-contract (Individuele Beroeps Opleiding, nvdr.). Ik werkte vier vijfde en kreeg 300 euro per maand. Daarna kreeg ik een Activacontract, een
te investeren in formele opleidingstrajecten voor pas afgestudeerden. Wie dan na het werk een avondopleiding volgt en toont dat hij of zij in staat is om zich bij te scholen, die heeft een groot pluspunt.'
bekend te maken, zegt Bert Hoogewijs, voorzitter van de Vlaamse hogeschoolraad. 'Die promotie heeft de voorbije jaren al voor een forse stijging van het aantal studenten gezorgd. Zo is er een fikse vooruitgang in het aantal inschrijvingen voor de opleidingen industrieel ingenieur, maar ook de professioneel gerichte bacheloropleidingen in technologische richtingen scoren erg goed.'
kan tonen dat hij of zij initiatief neemt, lid is van een jeugdbeweging en liefst ook nog eens een groep leidt, zijn dat zeker pluspunten. Ook evenementen organiseren of gratis stages volgen helpen enorm. Hoe meer
De bottomline is dus: lees de contracten goed, zodat je niet voor verrassingen komt te staan. De VDAB zegt te betreuren dat de opleiding van Iris langer duurde dan vooropgesteld, maar wenst verder geen commentaar te geven bij dit persoonlijke verhaal en de situatie na de opleiding.
'Ik heb uiteindelijk anderhalf jaar bij dat bedrijfje gewerkt. Toen ik uiteindelijk besloot weg te gaan, bleek mijn baas daar best tevreden mee: 'Oh wat fijn, dan hoef ik je niet te ontslaan. Dat bespaart me een ontslagvergoeding.' Ik had na anderhalf jaar werken nog altijd geen recht op een werkloosheidsvergoeding. Onder een Activa-contract werken telt niet mee als een echt contract. Noodgedwongen ben ik in de plaatselijke supermarkt als caissière gaan werken. Ik heb een voltijds contract, verdien ongeveer 1300 euro per maand, en weet nu tenminste dat ik niet genaaid word door mijn werkgever.'
contract waarbij de RVA 1000 euro per maand aan de werkgever betaalt bij min-24-jarigen zonder werkervaring.'
xx vingsgeld, syllabussen en een computer. Maar de grootste uitgavenposten zijn de indirecte en de leefkosten. Voeding, kleding, vervoer, ontspanning en vooral huisvesting zijn de grote slokoppen. Een gemiddelde kotstudent kost jaarlijks, alle uitgaven bij elkaar geteld, 12.300 euro. Een pendelstudent slechts een slordige 8000 euro. Dat verschil, toch ruim 4000 euro, is hoofdzakelijk te wijten aan de huisvestingskosten.
krijgt en de andere niet, is soms moeilijk te begrijpen. Om die financiën eenduidiger te maken, is er behoefte aan referentiebudgetten. 'Nog altijd hanteren de verschillende Vlaamse hogescholen en universiteiten verschillende referentiebudgetten om te bepalen welke student welke steun krijgt', legt Frans Devenyns, beleidsmedewerker studentenvoorzieningen van de Vlaamse Hogescholenraad, uit. 'Vanuit sommige onderwijsinstellingen loopt er dan ook een initiatief om de toekenning van financiële hulp op elkaar af te stemmen. Op die manier krijgen studenten van verschillende onderwijsinstellingen die in dezelfde situatie zitten ook dezelfde steun.'
HOGER INSCHRIJVIN'GSGELD Is het logisch dat je als student rekent op je ouders om je studeeravontuur te betalen? Als je voortstudeert, ben je tenslotte volwassen en oud genoeg om zelf de handen uit de mouwen te steken om een centje bij te verdienen.
Eén vorm van financiële steun is de studielening. In Nederland is het begrip allang ingeburgerd. Dat systeem zorgt ervoor dat studenten die niet in aanmerking komen voor een studietoelage of voor wie een studietoelage niet voldoende is om alle schoolkosten te dekken toch extra geld krijgen. Zou dat soelaas kunnen bieden? 'Studieleningen leggen een hypotheek op de toekomst van jongeren', vindt Bérénice Storms. 'Voor de lagere klasse ligt de drempel om te gaan studeren nu al hoog. Die drempel zou alleen maar hoger komen te liggen als je een afbetaling hebt lopen. Ook al is het renteloos, je zult gedurende een lange periode moeten afbetalen. Het zou niet goed zijn voor de democratisering van het onderwijs.'
'Vroeger bestond het begrip werkstudent amper', zegt Storms. 'Studenten hadden een vakantiejob, maar daar bleef het bij. Nu zijn er steeds meer jongeren die tijdens het jaar gaan werken. Sommigen hebben het geld echt nodig om hun studie te bekostigen, anderen werken vaak om een voor hen noodzakelijke materiële standaard te handhaven.' Niet iedereen die werkt als student heeft het geld dus broodnodig. Toch zijn er steeds meer gezinnen die hun kinderen met moeite kunnen laten studeren. Zou het dan geen optie zijn om het inschrijvingsgeld naar beneden te halen? Op die manier is de drempel al wat lager om voort te studeren. 'Het inschrijvingsgeld verlagen is geen optie', zegt Storms. 'Het zou beter verhóógd worden. Veel jongeren uit de midden- en hogere klasse studeren nu verder en er komen almaar meer studenten bij. De subsidies van de overheid zijn niet meegegroeid met het aantal leerlingen. Dus, gezinnen met meer vermogen zouden ook meer moeten betalen, omdat ze marge hebben.
STUDIETOELAGEN Studieleningen zijn volgens Storms dus een no go. In België is het systeem van de studietoelagen veel meer ingeburgerd. Sommigen hebben dat extra financiële duwtje in de rug in de vorm van een studietoelage broodnodig. 'Zonder mijn studietoelage had ik werk buiten de schooluren moeten zoeken om mijn studies te betalen', zegt studente journalistiek Dorien Brijssinck (21). 'Ik had dan ook voor een school dichter bij huis moeten kiezen, omdat ik me geen kot kan permitteren zonder die steun. Dus ja, dankzij mijn studietoelage kon ik gaan studeren wat ik wilde en waar ik wilde.'
STUDIELENINGEN Dat studeren zwaar weegt op het gezinsbudget valt niet te ontkennen. Hogescholen en universiteiten leveren inspanningen om de totale studiekosten terug te dringen. Met een goedkoop studentenrestaurant, bijvoorbeeld, en natuurlijk ook met concrete financiële steun.
Brijssinck is niet alleen. Jaarlijks behandelt AHOVOS, het Agentschap voor Hoger Onderwijs, Volwassenenonderwijs en Studietoelagen, ruim 400.000 aanvragen. Ruim 300.000 ervan
Die financiën, dat is niet altijd een transparante zaak. Waarom de ene student wél steun
lXX
'+0
'b-~
S
0(\t
til ,.-t-
~~o~
"
~~~
0°
U
.\~\~fJ~~e~
~
::l
• fi:,(,~~~l ~ ~ I) •.1.f>\.~~
hl)l)f,
44,"~'" ~et~~ ~e\et
~
dl
Onderzoek naar hoeveel een student(enleven) kost, is schaars. Cebud, het centrum voor budgetadvies en budgetonderzoek, breidde daarom op verzoek van de overheid zijn studie over het minimumbudget voor gezinnen uit naar studenten. 'Voor de studie schakelden we studenten in van de Hogeschool en Universiteit Antwerpen en de Katholieke Hogeschool Kempen', vertelt onderzoekster Bérénice Storms. 'We vroegen hen om focusgroepen op te stellen en legden een aantal vragen voor. We wilden te weten komen hoeveel jongeren jaarlijks minimaal uitgeven aan directe en indirecte studiekosten, gaande van inschrijvingsgeld via vervoerskosten tot leefkosten.'
'1 •
Studententijd! De wereld en de bijbehorende kotfuiven liggen aan je voeten. Maar die wereld kost een hele duit - al blijken nogal wat studenten daar niet bij stil te staan. Wat als pa en ma het niet trekken?
Een student zonder studietoelage geeft gemiddeld 1280 euro uit aan directe studiekosten. Daaronder vallen alle kosten die je moet maken nog vóór je kun beginnen aan een hogeschool of universiteit: zaken als het inschrij-
[De reclameboodschap op deze bladzijde werd verwijderd]
Katern uit: Knack nummer 50 (42e jaargang) 12 tot 18 december 2012 blz. 63 - 86 ISSN: 0772-3210
krijgen aantal werkt? ringen
IIIXX een positief antwoord. Maar wil het hoge aanvragen ook zeggen dat het systeem We botsten op enkele negatieve ervabij studenten met een studietoelage.
Een vaak genoemd probleem blijkt het gebrek aan transparantie van het systeem. Vooral het omslachtige papierwerk zorgt voor ergernis. 'De regelgeving is fijnmazig, een eenvoudig systeem zou als niet-billijk ervaren worden', zegt minister van Onderwijs Pascal Smet (SP.A). Desondanks worden er volgens de minister voldoende inspanningen geleverd om de drempel van het systeem te verlagen. Smet: 'Aanvragers kunnen met vragen terecht op de afdeling Studietoelagen. Ook vakbonden, OCMW's en studentenvoorzieningen kunnen informatie geven, en je kunt er een al dan niet digitale aanvraag indienen.' Ook de sociale diensten van hogescholen en universiteiten kunnen nuttig zijn. 'Zij beschikken over een simulatietooi om na te gaan of iemand in aanmerking komt voor een toelage en hoe hoog het bedrag ervan zal zijn.' Maar wanneer komt iemand dan in aanmerking voor een studietoelage? 'Om dat na te kijken, wordt nagegaan of het inkomen van het gezin al dan niet hoger is dan een maximuminkomensgrens', zegt Smet. 'Dit is de financiële voorwaarde. Daarbij wordt rekening gehouden met alle inkomenstypes zoals leefloon, vervangingsinkomen ... om op die manier een zo correct mogelijk beeld te krijgen van de financiële draagkracht van het gezin.' Toch heeft niet iedereen die het financieel niet al te breed heeft sowieso recht op een studietoelage. 'Er zullen altijd grensgevallen zijn', zegt Smet. 'Dat is eigen aan een systeem waarin je werkt met inkomensgrenzen.'
van de papieren dossiers binnen de 60 kalenderdagen behandeld en driekwart van de digitale dossiers binnen de 45 kalenderdagen', aldus Pascal Smet. Als er dan toch vertraging is, dan komt het vaak omdat er informatie ontbreekt. 'Na een eerste behandeling van een dossier wordt het ofwel afgehandeld, ofwel in beraad geplaatst wanneer er informatie ontbreekt. De duur van de afhandeling van een dossier in beraad is afhankelijk van hoe snel de aanvrager de ontbrekende informatie doorgeeft. Ook de doorstroming van informatie vanuit externe databanken kan voor vertraging zorgen.' AUTOMATISCHE
AANVRAAG
Dat er nog ruimte is voor verbetering ontkent niemand. Het frustreert studenten bijvoorbeeld dat ze steeds opnieuw dezelfde informatie moeten doorgeven. 'Gegevens die bij andere overheden aanwezig zijn, worden nu al zo veel mogelijk opgevraagd bij de overheden zelf en niet bij de aanvrager', aldus minister Smet. 'Sommige gegevens die de aanvrager nog moet doorgeven, zijn niet in databanken terug te vinden, zoals een rekeningnummer en ontvangen alimentatiegeld voor kinderen.' Om alles vlotter te laten verlopen, bouwt de Vlaamse Overheid voort aan de verdere automatisering van het hele systeem. 'We blijven het systeem verbeteren. Vanaf 2014 voeren we de automatische toekenning van de studiefinanciering in', verduidelijk Smet. 'Concreet wil dat zeggen dat studenten die het voorgaande academiejaar een toelage kregen en nog geen nieuwe aanvraag ingediend hebben, een zo ver mogelijk vooraf ingevuld aanvraagformulier krijgen. Niet de burger zal zo via een aanvraag het onderzoek naar het recht op studiefinanciering starten, maar wel de overheid.'
Naast het gebrek aan transparantie en het' '(net) naast een studiebeurs vissen' is ook de duur van het proces een heikel punt. Dat horen we bij Dries Charlier (20), student aan de Erasmushogeschool in Brussel. 'Het duurt altijd ontzettend lang voordat ik mijn geld eindelijk in handen krijg', zegt hij. 'Ik moet ook erg veel papieren invullen, dat is een heleboel werk en ik weet dat veel mensen het er niet voor over hebben, terwijl ze wel recht hebben op een studiebeurs. En dat is jammer.' De afdeling Studietoelagen kan nochtans goede cijfers voorleggen. 'In het schooljaar 2011-2012 heeft de afdeling gemiddeld driekwart
oe
.~ Cl)
7
Het naaktmodel 'Natuurlijk heb ik complexen, maar in mijn job heb je niet de tijd om daarover te 'piekeren.' Cil., (21) studeert aan het KASK in Gent en poseert drie tot vier keer per maand poedelnaakt, voor verscheidene kunstacademies. Ze begon vier jaar geleden, en is nog niet van plan om haar kleren aan te houden. 'Ik zocht een job met flexibele uren. Van een klasgenoot hoorde ik dat de tekenacademie op zoek was naar naaktmodellen. Ik hapte meteen toe. De eerste keer was wel ráár. Je weet
~~
S tv(y. wat je te wachten staat, maar uiteindelijk sta jij toch in je blootje, als enige van de hele groep. Je zet je daar wel snel overheen, want uiteindelijk is het toch een vorm van functioneel naakt. De kunstenaars bekijken me ook niet vanuit een schoonheidsideaal. Wat echt niet makkelijk is, is de juiste pose vinden. Een kwartier rechtstaan is bijvoorbeeld heel lastig om vol te houden. Soms moet je improviseren en zoeken wat je lichaam aankan. Als ik poseer, gaat er niet veel door mijn hoofd: je concentreert je. Het is natuurlijk een zware fysieke inspanning, maar toch vliegt de tijd voorbij.'
~
S
~
(1)
:J
'--a
>
>< ><
