b.v. Walenburgerweg 77 - Tel AE Rotterdam

VRIENDENNIEUWS IS EEN UITGAVE VAN DE VERENIGING VRIENDEN VAN BLIJDORP EN VERSCHIJNTTENMINSTE VIER MAAL PER JAAR. Oplage: 4.000 SEPTEMBER 1988

In dit nummer o.a. TABAK LECTUUR DRUKKERETTE

TRIMSALON EN DIERENSPECIAALZAAIC

J. F. RUYGERS HEEFT AW8 VOOR UW

0.

HUISDIEREN' I

•

CALANDKOOR zoekt nog enkele tenoren. Wij repeteren iedere woensdagavond in de Paul Krugerschool Hoyledéslraat 25, Rotterdam-N van: 20.00 - 22.15 uur. Inlichtingen tel. 422 42 69 -

$.

Telef 4669591 Stadhoudenweg 15

3038 EB Rotten:lam....:::ll!:':::=s....

brillen en kontaktlenzen

b.v.

Walenburgerweg 77 - Tel. 010 - 465 49 91 3039 AE Rotterdam NOBELSTRAAT 112

ATELIER

ES I E

Berkendaal 157 3075 XD Rotterdam tel. : 010 - -4324693 SCHILDERIJEN

3 4 7 11 11 13 13 15 17 19 21 29 37 38

Inhoudsopgave Even bijpraten Dier in het vizier: de Manenwolf Uitde "Vriendenwinkel" Blijdorp Geluiden aangeboden en gevraagd Steunt onze adverteerders Zaalvoetbalvereniging Bergpolder op de bres Burgerlijke stand van Blijdorp Nieuws uit Amerikaanse dierentuinen Gift in hetteken van Zonta Verslag van de reis naar Zuid-Duitsland Dierentuinen van de wereld, deel8 Er kan nog meer bij ..... Belangrijke adressen en telefoonnummers

Aan dit nummer werkten mee: ~ch'S@fteftbeI9 -

TELEFOON 4

pagina pagina pagina pagina pagina pagina pagina pagina pagina pagina pagina pagina pagina pagina

69 31

80

DF VRIEND VOOR UWOGf.N

ArieBos Rob Bruin Daan van Herwijnen Marja van Hilten Lex Noordermeer BenSwaep

Adverteerders in dit nummer: pag.

portretopdrachten - ontwerpen ' Ferdinand Sikken Joyce Turek

AQUARELLEN GRAFIEK KERAMIEK

Atelier Esté Bank Mees & Hope NV Basilo Broere Reizen Buningh Interieur Caland Koor De Gier B.v./Gietra BV Diergaarde Blijdorp Hilton International Rotterdam Hobbycentrum Mag. Blijdorp J.F. Ruygers

2 18 37 22 26 2 39 14 26 2 2

LeoVisser MultiMail NMBBank Schoonenberg B.V. Stad Rotterdam Verzekeringen Telemate Ter Meulen Uitvaartverzorging C.M. Bouman Unica Reizen Van Hoorn B.v. Verenigde Spaarbank

2

40 16

2 12

2 18

10 6 20

8

EVEN BIJPRATEN Het jaar van ons 25-jarig jubileum loopt zo langzamerhand al weer ten einde en hoewel er nog verschillende jubileumactiviteiten lopen of nog plaats moeten vinden, lijkt het zinvol om eens even met u bij te praten over allerlei zaken binnen en rondom onze Vereniging en Diergaarde Blijdorp. De presentatie van het BLIJ DORP-MASTERPLAN heeft veel publiciteit opgeleverd en tegelijkertijd ook voor enige verwarring gezorgd. Met name de krantenberichten over een mogelijke verplaatsing van de Rotterdamse dierentuin naar een andere ' locatie in Rotterdam of zelfs buiten de Rotterdamse stadsgrenzen deden verschillende leden nogal verontrust reageren, vooral met het oog op onze jubileumactie. Ter geruststelling het volgende: de actie "Maak je dik voor de dikhuiden" gaat onverminderd voort, maar het is zonder meer duidelijk, dat alle bijeengebrachte fondsen eerst dan gebruikt zullen worden, wanneer onomstotelijk vaststaat, dat de Blijdorpse olifanten en andere dikhuiden daar een hele reeks van jaren plezier van zullen hebben. Het verenigingsbestuur zal wat dat betreft ook zeker de vinger stevig aan de pols houden. . Overigens willen wij op deze plaats onze erkentelijkheid uitspreken in de richting van de Blijdorp-directie voor de toezending van het masterplan aan alle Vrienden. Wij stellen deze geste bijzonder op prijs. De actie "MAAK JE DIK VOOR DE DIKHUIDEN" loopt uitstekend en dat het doel van de actie aanslaat blijkt uit alle reacties. Elders in dit nummer van Vriendennieuws kunt u lezen (en zien) hoe de actieve dames van ZONTA INTERNATIONAL f. 4.000,- opleverden en hoe ZAALVOETBALVERENIGING BERG POLDER gaat proberen een flink bedrag voor de dikhuiden bijeen te brengen. De al eerder vermelde tentoonstelling van DAVID SHEPHERD in het HILTON HOTEL ROTIERDAM leverde f. 1.864,- op en SHELL verhoogde ter gelegenheid van ons jubileum de jaarlijkse financiële bijdrage tot f 5.000,-. Ook het personeel van het CASINO ROTIERDAM voerde actie ten bate van de dikhuiden. In het volgende Vriendennieuws leest u er meer over. De oproep tot deelname aan de NATIONALE LOTERIJ is bij u prima ontvangen: meer dan 700 Vrienden hebben zich geabonneerd terwijl bovendien nog eens vele anderen losse loten bestelden. De trekking van 31 december 1988 wordt overigens extra aantrekkelijk, want naast de gebruikelijke prijzen wordt onder de lothouders die onder de vlag van de Vereniging Vrienden van Blijdorp deelnemen als extra prijs een Fiat Panda verloot! Deze auto is ons via de scheidende directeur van de Avondbladen Combinatie Rotterdam, de heer G. Verschoor, aangeboden door de FIRMA BROEDELET. Met zo'n schitterende bonus-prijs wordt het wel erg aanlokkelijk om loten te kopen, vooral als u bedenkt, dat minimaal 60% van de inzet weer ten goede komt aan de actie "Maak je dik voor de dikhuiden". In elk geval zullen deze Fiat Panda en de verkoop van de loten centraal staan in onze presentatie op de FEMINA van dit najaar. Tegelijkertijd zal tijdens de Femina ons tweede tinnen beeldje verkrijgbaar zijn. Janneke Ros, de maakster van ons beeldje van Irma en Bernhardine, 4

De overdracht van de Fiat Panda, aangeboden door de heer F. Broedelet aan de heer G. Verschoor, de tot Officier in de Orde van Oranje Nassau benoemde directeur van de Avondbladen Combinatie Rotterdam en Vrienden voorzitter Ben Swaep, die uiteindelijk de sleuteltjes in ontvangst neemt. Deze auto wordt als extra-prijs verloot onder de deelnemers aan de trekking van 31 december a.s. van de Nationale Loterij!

heeft de dwergnijlpaardjes in Blijdorp uitvoerig bestudeerd en is er uiteindelijk in geslaagd om een werkelijk schitterende driedimensionale afbeelding van de dieren te maken. We hopen dat dit kleinood een even warm onthaal zal krijgen als ons olifantenbeeldje! Oh ja, nog even voor de goede orde: onze bemoeienissen m.b.t. de Nationale Loterij beperken zich tot enerzijds het ter beschikking stellen van ons ledenbestand aan en anderzijds het incasseren van de netto-opbrengst van de Stichting Fondsen Promoties als organisator van de loterij. Indien u dus vragen of opmerkingen heeft over de Nationale Loterij, verzoeken wij u dringend daarmee niet ons secretariaatte benaderen, maar rechtstreeks in contact te treden met de Stichting Fondsen Promoties, Heemraadssingel164,3021 DL Rotterdam, telefoon 01 0-4254499. Ons PROMOTIETEAM draait nog steeds op volle toeren en de Vrienden kiosk in Blijdorp deed en doet weer prima zaken. Het kan niet genoeg gezegd worden: alle belangeloze hulp van de vele actieve promotiemedewerkers is van onschatbare waarde voor de Vereniging. 5

.'I

De NIEUWE LEDEN stromen toe: gemiddeld kan onze secretaris-penningmeester één nieuw lid per dag invoeren. En wat zo mogelijk nog verheugender is: het aantal afvoeringen (door opzegging van het lidmaatschap, overlijden of het in gebreke blijven van contributiebetaling) is dit jaar veel kleiner dan gebruikelijk. Per saldo zal het ledenbestand dit jubileumjaar dus naar alle waarschijnlijkheid fors toenemen en dat verheugt ons uiteraard bijzonder! We hopen zelfs tijdens de Femina de grens van vierduizend leden in zichtte krijgen! AI met al mogen we zeker niet ontvreden zijn over de tot dusverre bereikte resultaten. Maar echt tevreden zijn we pas als we ons doel bereikt hebben: het bijeenbrengen van de benodigde gelden om de Blijdorpse dikhuiden-behuizing te moderniseren. En eerlijk gezegd: we hadden gehoopt dat onze doelstelling inmiddels wat meer binnen bereik zou zijn gekomen. Ons banksaldo groeit natuurlijk voortdurend, maar onvoldoende snel om binnen afzienbare tijd te starten met een grootscheepse verbouwing van de dikhuidenvleugel. Daarom blijft uw aller steun broodnodig!

DIER IN HET VIZIER: DE MANENWOLF De Manenwolf (Chrysocyon brachyurus) bewoont als solitair de savannen en open droge wouden van centraal Zuid-Amerika, met name de slecht toegankelijke gebieden in Paraguay en Brazilië. De Manenwolf is altijd een zeldzame diersoort geweest en in het zicht van de opdringende menselijke nederzettingen en de exploitatie van zijn woongebieden trekt dit schuwe dier zich langzaam maar zeker terug. Weliswaar is hij in bepaalde gebieden een beschermd dier, maar de status van deze diersoort behoeft dringend een meer effectieve bescherming. Over het uiterlijk van de Manenwolf valt het volgende te zeggen. De kop-romplengte bedraagt ca. 105 cm en de schouderhoogte blijft daar maar zo'n 20 cm bij achter, hetgeen wordt veroorzaakt door de werkelijk steltachtige poten. Het dier heeft een schitterend roodbruin gekleurde vacht, waarvan de haren op de rug manen vormen en op de langwerpige kop staan twee grote, puntige oren. Ondanks zijn grootte is de Manenwolf geen gevaarlijk roofdier. Bij nadere beschouwing blijken de kaken en het gebit zwak van constructie te zijn en inde vrije natuur is hij dan ook.voor zijn voedsel naast kleinere dieren voor een flink deel aangewezen op plantaardig voedsel. Tot de spijskaart van de Manenwolf behoren zodoende insekten, kleine knaagdieren, grondvogels, eieren, reptielen, kikkers, padden, slakken, vruchten, bananen en suikerriet. Een belangrijk voedselonderdeel bestaat uit de vruchten van Salonum grandiflorum, een verwant van onze aardappel die in Brazilië "wolvenvrucht" wordt genoemd.

UNICA REIZEN Zonvakanties à la carte voor reizigers met een voorkeur voor betrouwbaarheid en comfort van lijndiensten. Wandelen en trektochten van hut tot hut in kontrastrijke en fascinerende berglandschappen. Kuren in Duitsland. een brug naar een betere gezondheid. Informatie en reserveringen: 010 - 46782 59

Walenburgerplein 174 3039 AP Rotterdam

Manenwolf in de dierentuin van Krefeld

Foto: Zoo Krefeld

7

U zoekt een spaarvorm die goed voor uw geld zorgt.

Onze spaarrekeningen laten uw saldo groeien en bloeien. Als u

spaart, kiest u natuurlijk de spaarrekening die u het meeste oplevert. Bij ons vindt u spaarvormen die uw spaargeld snel laten groeien: spaarrekeningen waarbij uw tegoed altijd opvraagbaar is, spaarrekeningen met vaste looptijd en hoge rente, en verschillende soorten waardepapieren.

• Ei

Geïnteresseerd? Op onze kantoren vertelt men u er verenigde graag meer over. spaarbank

DeVerenigde Spaarbank doet meer.

De Manenwolf is een aktief dier, dat zich op zoek naar eetbare zaken over grote afstanden verplaatst. In tegenstelling tot zijn katachtige tegenhanger het Jachtluipaard kan de Manenwolf met zijn lange poten niet zo geweldig uit de voeten. Weliswaar stellen zijn onderdanen hem in staat een flinke ren te ondernemen, maar zijn uithoudingsvermogen is zeer beperkt. De plaatselijke bevolking maakt hiervan gebruik door de Manenwolf te bejagen met behulp van renpaarden, waarmee men in vrij korte tijd kans ziet het slachtoffer volkomen uit te putten en hem vervolgens zonder moeite gevangen kan nemen. De poten schijnen evenmin geschiktte zijn om te graven zoals wij dat kennen van andere honden, want bij het uitgraven van knaagdieren gebruikt de Manenwolf daarvoor zijn tanden in plaats van zijn poten. Zijn lichaamsgrootte is waarschijnlijk de belangrijkste oorzaak van zijn bekendheid als schapen-, kalveren- en kippenrover, die gezien zijn schuwheid voor de mens en de slecht ontwikkelde bek nauwelijks terecht schijnt te zijn. De huid van het dier is voor de bonthandel vrijwel waardeloos door het ontbreken van een ondervacht en ook het vlees schijnt niet erg smakelijk te zijn. AI met al is er dus weinig reden voor de vervolging door de plaatselijke bevolking, die echter tot op de dag van vandaag wordt voortgezet. Andere natuurlijke vijanden dan de mens kent hij waarschijnlijk niet. Uit het regelmatige gebruik van de woorden "schijnen" en "vermoedelijk" in het bovenstaande blijkt reeds, dat er over het gedrag van de Manenwolf in de vrije natuur erg weinig bekend is; de meeste kennis over deze diersoort werd tot dusverre verzameld in dierentuinen, hoewel de Manenwolf daar altijd een vrij zeldzame gast is geweest. Het is een vrij lastig in leven te houden diersoort als gevolg van een zeer grote gevoeligheid voor ingewandparasieten. Pas de laatste jaren krijgt men het houden van Manenwolven in dierentuinen wat meer " in de vingers", als gevolg waarvan de aantallen Manenwolven in gevangenschap groter worden. De Frankfurter Zoo meldde als internationale stamboekhouder op 1 januari 1988293 Manenwolven in 84 dierentuinen. In 1953 werden voor de eerste maal in een dierentuin jonge Manenwolven geboren en wel in de dierentuin van San Diego. In 1967 slaagde de Frankfurtse dierentuin er als eerste in jonge Manenwolfjes grootte brengen . De draagtijd blijkt ruim twee maanden te zijn, waarna gewoonlijk drie of vier jongen van elk zo'n drie à vier ons worden geboren. De eerste geboorte van een wijfje telt echter soms slechts één jong, terwijl er ook wel worpen van vijf jongen zijn geregistreerd. Jonge Manenwolven zijn anders gekleurd dan hun ouders; ze missen de spitse kop en de bij de volwassen Manenwolf zo opvallend lange poten zijn nog van normale lengte. Tot voor enkele jaren was het alom bekend, dat Manenwolven alleen op een menu van bananen en vers gedode duiven konden gedijen. Tegenwoordig geeft men de in dierentuinen gehouden dieren een wat afwisselender menu en in Blijdorp krijgen de dieren dagelijks banaan, sinaasappel, appel, vlees en een variatie van kuikens, muizen, ratten, cavia's, duiven, konijnen en kippen, plus een vitamine- en mineralen poeder. De dieren vullen hun menu aan door zelf binnen hun verblijf allerlei vogels (tot reigers toe!) te vangen. 9

Over de levensdu ur van deze diersoort in de vrije natuur is mij niets bekend. In dierentuinen zijn gevallen bekend van exemplaren die 15 jaar in leven bleven. De wetenschappelijke naam Chrysocyon brachyurus betekent "kortstaartige goudhond". Deze naam is niet zo slecht gekozen, al valt het met die korte staart wel mee. De lengte van dit lichaamsdeel verschilt per individu vrij sterk, maar kan tot zo'n kleine 40 cm oplopen. De merkwaardige lichaamsbouw is er de oorzaak van dat de staart korter lijkt dan hij in werkelijkheid is. In Paraguay wordt de Manenwolf Aguara guazu genoemd, hetgeen "grote vos" betekent en gezien het uiterlijk en het gedrag van de Manenwolf zit hier ook wel wat in. Indien u bij uw eerstvolgende bezoek aan Blijdorp de Manenwolven wat beter bekijkt, moet u beslist ook eens letten op de vreemde loopwijze van deze diersoort. Net als bijv. een Giraffe verplaatst een Manenwolf zich in telgang, d.w.z. de linker voor- en linker achterpoot worden vrijwel tegelijkertijd naar voren geplaatst, waarna de beide rechterpoten (wederom gelijktijdig) volgen. Hierdoor ontstaat een schommelende gang die voor een roofdier hoogst ongebruikelijk is. In 1976 ontving Blijdorp voor het eerst een trio Manenwolven uit Zuid-Amerika. De eerste jongen (vijf) werden al in 1977 geboren. De onervaren moeder weigerde voor haar jongen te zorgen, waardoor uiteindelijk slechts één diertje met de de fles werd grootgebracht. Sindsdien zijn in Blijdorp regelmatig Manenwolfjes geboren, die de Rotterdamse eer in verschillende Amerikaanse en Europese dierentuinen hoog houden. U treft in Blijdorp Manenwolven aan in het voormalige wolvenperk, terwijl het huidige fokstel is gehuisvest in het voormalige elandenverblijf achter de giraffen. Overdag zijn de dieren gewoonlijk niet of nauwelijks actief. De meeste kans om deze schitterende dieren in actie te zien heeft u tegen het einde van de middag, wanneer de Manenwolven hun voedsel krijgen.

A. Noordermeer

UITVAARTVERZORGING e.M. Bouwman Noorderhavenkade 27a, 3039 RD Rotterdam, Tel. 01 0 - 466 62 77

Stijlvolle uitvoering van begrafenissen en crematies. Informatie over: het O.R.V. depositofonds (= verzorgingsfonds) de N.V.V.O. natura (gezins, kinder (tot 20 jaar) en per persoon), aanvullende-, senioren - (tot 83 jaar) enmonumentenverzekeringen. InSChrijving wilsbeschikking met vrij lidmaatschap.

UIT DE "VRIENDENWINKEL" In een zo levendige vereniging met een minstens zo levendig promotieteam wordt met het oog op de "winkel" voortdurend ingespeeld op de vraag van het publiek. Sommige verenigingsartikelen verdwijnen langzaam uit het aangebodene en andere verschijnen in het assortiment. Gedurende het lopende seizoen zijn weer diverse nieuwe verenigingsartikelen vervaardigd, waarop wij u hierbij gaarne willen wijzen: Sweatshirt (wit) met button-embleem, maten Men L f 50,00 Stropdas met olifant-kopje in de kleurcombinaties bordeaux met grijs, bordeaux met groen en blauw met grijs f 25,00 Damesshawl (70 x 70 cm.), kleur blauw met appelgroene olifante-kop op één diagonale helft f 25,00 Uiteraard zijn ook nog vele inmiddels "vertrouwde" artikelen te verkrijgen. De meest geschikte artikelen met het oog op de al weer naderende feestdagen zijn: Beeldje Irma en Bernhardine (geheel tin) f 45,00 Beeldje Irma en Bernhardine (tin op marmeren voet) f 50,00 Handdoek (Jorzolino) in blauw, groen, rose of bruin f 22,50 Actiestickers, 5 stuks in verschillende kleuren f 3,50 Grote actiesticker (15 cm. doorsnede) f 2,75 Safari auto f 6,50 Oplegger "dikhuiden" met witte, rode, blauwe of groene truck f 10,00 Boekje over de Blijdorp-architectuur f 22,50 Alle vermelde prijzen gelden bij verzending per post, franko thuis bezorgd. U kunt uw bestelling plaatsen via overschrijving of storting van het verschuldigde bedrag op girorekening 1357803 t.n.v. Vereniging Vrienden van Blijdorp, Schepenstraat 71 te Rotterdam. Vermeldt u s.v.p. zo nauwkeurig mogelijk welk(e) artikel(en) u wenst te ontvangen. Verzending vindt plaats binnen veertien dagen na ontvangst van de overschrijving.

BLIJDORP GELUIDEN AANGEBODEN EN GEVRAAGD Op het verenigings-secretariaat bevinden zich meerdere jaargangen van het inmiddels opgeheven blad Blijdorp Geluiden. Beschikbaar zijn volledige jaargangen van 1957 tot en met 1972 en van 1976 tot en met 1982. De prijs bedraagt f 10,- per jaargang (exclusief eventuele verzendkosten) en de opbrengst komt t~~ goe~.e aan de actie "Maak je dik voor de dikhuiden". Nadere informatie kunt u verkrijgen biJ onze secretaris-penningmeester Arie Bos (telefoon 010-4659015), die overigens ter completering van zijn eigen verzameling op zoek is naar de volgende uitgaven van Blijdorp-Géluiden: de nummers 8, 10 en 12 uit 1953 en de nummers 4, 5, 9 en 10 van 1954. 11

r I

I

Vanaf 1990 heeft de meest vernieuwende verzekeraar van Nederland een nieuw kantoor. In 1990 is Assurantieconcem Stad Rotterdam 270 jaar jong. Bij die gelegenheid nemen wij intrek in ons nieuwe gebouw aan het Weena in het hartje van Rotterdam. Een ware aanwinst voor de stad, die dan 650 jaar bestaat. Zo maakt Stad Rotterdam zich op voor een frisse start van de jaren '90. Met verzekeringsprodukten, die toekomstgericht zijn. Stad Rotterdam, waartoe ook Koning & Boeke en Woudsend Verzekeringen behoren, speelt al sinds 1720 aktief in op de marktontwikkelingen. Als oudste algemene verzekeraar van het Europese kontinent lopen wij voorop met de nieuwste verzekeringsvormen. En met kwaliteit. U kunt voor al uw verzekeringen bij ons terecht via uw verzekeringsadviseur. Die weet er alles van. Ja zeker!

ZAALVOETBALVERENIGING BERGPOLDER OP DE BRES VOOR DE DIKHUIDEN Onze actie "Maak je dik voor de dikhuiden" vindt overal weerklank. Zo ook bij de actieve Zaalvoetbalvereniging Bergpolder, die inmiddels een grote reputatie heeft verworven m.b.t. acties voor een "goed doel". (Een vorig jaar gehouden actie ten bate van het Sophia Kinderziekenhuis leverde maar liefst f 22.000,- op!) Dit jaar stort deze zaalvoetbalvereniging zich (figuurlijk) op de dikhuiden van Blijdorp met een uitgebreid programma van activiteiten:

1. Op 8 oktober 1988 wordt van 9.00 tot 17.00 uur in de Energiehal een zaalvoetbaltoernooi georganiseerd, waaraan tenminste 18 teams zullen deelnemen. 2. Van 11 oktober tot 1 november loopt een winkeliersactie. De deelnemende winkeliers verstrekken hun klanten bij de aanschaf van artikelen gratis loten voor een grote loterij. De hoofdprijs (ter beschikking gesteld door de Vakantiewinkel aan de Statenweg) is een veertiendaagse reis naar Spanje voor twee personen, inclusieff 500,- zakgeld. 3. Veel zaken en bedrijven zijn of worden benaderd voor een financiële bijdrage en/of hetter beschiking stellen van prijzen. 4. In café/petit-restaurant "Bergpolder" worden aanvullende activiteiten georganiseerd: - Bingo-avonden op 17 september en 22 oktober 1988 - Dartwedstrijd op 15 oktober 1988 - Biljartwedstrijd op 1 oktober 1988 - Klaverjasdrive op 24 september 1988 Tijdens al deze activiteiten zullen kleine loterijen worden gehouden. Mocht u nadere informatie willen hebben over deze activiteiten, dan kunt u contact opnemen met mevrouw E. Westmaas van de zaalvoetbalvereniging, telefonisch bereikbaar (na 17.00 uur) onder nummer 01 0-4673733 of schriftelijk bij het secretariaat, F. Jansen, V.d. Meydestraat 12, 3039 TH Rotterdam. Wij wachten met spanning de resultaten af van alle activiteiten en het spreekt vanzelf, dat wij u via Vriendennieuws daarvan op de hoogte zullen stellen.

STEUNT ONZE ADVERTEERDERS Zonder de financiële steun van onze adverteerders/sponsors zou het onmogelijk zijn om Vriendennieuws in de huidige vorm en omvang te laten verschijnen. Om dat zo te houden is het van belang dat u als lezers van Vriendennieuws gebruik maakt van de door de adverteerders aangeboden goederen en diensten en daarbij vooral laat blijken dat u door middel van Vriendennieuws attent bent gemaakt op de desbetreffende adverteerder(s). Voor u een kleine moeite, die voor de Vereniging Vrienden van Blijdorp van grote betekenis kan zijn! 13

BURGERLIJKE STAND VAN BLIJDORP De belangrijkste wijzigingen in de dierencollectie van Diergaarde Blijdorp gedurende de maanden juni en juli 1988:

Het ideale arrangement voor partijen personeelsfeestjes

en gezelschappen Diner met

avondrondleiding Voor meer informatie: DIERGAARDE BLIJDORP Van Aerssenlaan 49 3039 KE Rotterdam Telefoon 010 - 465 43 33

GEBOREN: 1 Noordelijke suikereekhoorn - 1 N.Guinea suikereekhoorn - 1 Kangoeroe - 1 Grondkoeskoes - 3 Dwergoeistiti's -1 Guereza -1 Mantelbaviaan - 3 Witneuscoati's - 1 Az. kleinklauwotter - 4 Stokstaartjes - 2 Californische zeeleeuwen - 2 Mara's -1 Chapman-zebra -1 Przewalskipaard - 2 Himalaya th ars -1 Java-kantjil- 6 Damherten - 2 Guanaco's - 1 Java-banteng - 1 Krooneend - 9 Carolinaeenden - 5 Trom petzwanen - 3 Bergeenden - 3 Mandarijneenden - 7 Marmertalingen - 1 Ringnektaling -3 Roodhalsganzen - 6 Koklassfazanten - 1 Chaco chachalaca - 3 Gewone hokko's -3 Jendayaparkieten - 2 Groenwangamazones - 1 Strohalsibis - 2 Mantsjoerijse kraanvogels (waarvan één later dood) - 1 Chileense flamingo - 1 Europese flamingo - 1 Rode flamingo - 3 Sneeuwuilen - 1 Blauwvleugelkookaburra - 1 Kluut - 1 Bartlett-dolksteekduif - 4 Driekleurglansspreeuwen - 2 Balispreeuwen -3 Roodvleugelspreeuwen - 10 Donkere doosschildpadden - 6 Roodbuikspitskopschildpadden - 1 Afrikaanse moerasschildpad - 5 Woudschildpadden - 4 Luipaardgecko's -1 Tokkeh -1 Philippijnse zeilhagedis - 7 Grijze rattenslangen - 2 Childrens pythons. ONTVANGEN: 4 Buidelmarters - 1 Kleine panda - 2 Acouchy's - 1 Java-kantjil- 2 Steppehoenders 1 Vierteenschildpad - 2 Aziatische moerasschildpadden - 1 Kaspische beekschildpad - 3 Afrikaanse moerassschildpadden 1 Grijze rattenslang - 1 Witlippython - 1 Oranjekeelanolis -1 Krokodilstaarthagedis - 1 Neushoornleguaan -diverse vissen. VERZONDEN: 2 Gorilla's -1 Slingeraap -1 Toepaja -1 Zwartvoetkat -1 Bunzing - 2 Witsnuitcoati's - 1 Kleine panda - 2 Gambia hamsterratten - 1 Giraffe - 3 Bontebokken - 1 Gewone hokko - 1 Zwarte zwaan - 3 Hooded parkieten - 1 Grote geelkuifkakatoe - 2 Griekse landschildpadden - 4 Donkere doosschildpadden - 2 Timor waterpythons - 4 Boa's -7 Parelskinks - 4 Luipaardgecko's. VERLOREN: 1 Zandwallaby - 1 Muismaki - 1 Siberische lynx - 1 Californische zeeleeuw -1 Serval _ 1 Witsnuitcoati - 1 Bontebok - 1 Giraffe - 1 Himalaya thar -1 Indische nimmerzat -1 Zwarte ooievaar - 1 Bartlettdolksteekduif - 1 Strohalsibis - 1 Koklassfazant - 1 Gewone kroonduif - 1 Kleine gele paradijsvogel - 3 Flamingo's - 1 Balispreeuw -1 Zwartvoetpinguin - 1 Indische klepweekschildpad - 1 Philippijnse zeilhagedis -1 Panterschildpad - 1 Modderschildpad.

15

NIEUWS UIT ANDERE DIERENTUINEN

Praat eens met ons onder 'n kopje koffie N~=~BBANK De NMB denkt met u mee.

Deze keer richten we onze aandacht eens op een aantal belangwekkende gebeurtenissen in diverse Amerikaanse dierentuinen. De CINCINNATI ZOO meldt de geboorte van een Philippijns spookdiertje (Tarsius syrichta), dat door zijn moeder in een groepje van vijf volwassen dieren wordt grootgebracht. Dezelfde dierentuin houdt twee stelletjes Slanke lori's (Loris tardigradus), een zelden in dierentuinen aan te treffen halfaap. Ook deze dieren produceren inmiddels jongen, evenals de zeldzame Coquerel's muismaki's (Microcebus coquereli). De dierentuin van ABILENE slaagde er in om 4 Secretarisvogels uit het ei te laten komen, waarvan drie dieren grootgebracht werden. In de DALLAS ZOO werden twee Gould's varanen geboren en in de dierentuin van LOUISVILLE een wolaap. Dat het internationale fokprogramma met de Arabische Oryx uitstekend verloopt moge blijken uit de geboorte van de 200e oryx in PHOENIX ZOO. Door de fokresultaten in Phoenix, Los Angeles, San Diego en diverse andere Amerikaanse en Europese dierentuinen, alsmede in Saudi Arabië wordt de totale wereldpopulatie van deze bijna uitgestorven diersoort nu geschat op ongeveer 800 dieren. Niet toegankelijk voor het publiek is de apencollectie van het DUKE UNIVERSITY Primate Center, maar met de regelmaat van de klok meldt deze instelling schitterende houd- en fokresultaten. Dit keer betreft het geboortes van Dwerg plompe lori's (Nycticebus pygmaeus), een buitengewoon zeldzame en weinig bekende diersoort en als klap op de vuurpijl de geboorte van twee Verraux sifaka's (Propithecus verreauxi). Deze extreme voedselspecialisten onder de halfapen gelden in gevangenschap als zeer moeilijk houdbaar en zijn thans buiten hun natuurlijk verspreidingsgebied (Madagascar) alleen te vinden in Duke University en sinds kort in de Vincennes Zoo van PARIJS. In Duke houdt men twee groepen van in totaal 11 volwassen dieren en voorlopig ziet het er naar uit dat de beide Sifaka-jongen gezond zullen opgroeien. In het fokcentrum van de Bronx Zoo in New Vork op ST. CATHERINE'S ISLAND kwam (waarschijnlijk voor het eerst buiten Sulawesi) een Maleo (Macrocephalon maleo) uit het ei. Maleo's zijn grootpoothoenders, die net als de Arfak-boshoenders die we uit Blijdorp kennen, hun eieren laten uitbroeden d.m.V. rottingswarmte in broedhopen van bladeren. Het ei in Amerika werd kunstmatig uitgebroed, op dezelfde wijze als men reptieleneieren in dierentuinen laat ontwikkelen. In Europa zijn Maleo's slechts zelden te zien geweest (o.m. in Planckendael en in het Vogelpark Walsrode). Een opmerkelijke geboorte meldt de dierentuin van DETROIT: een tweeling Zuid amerikaanse tapirs. Helaas stierf het mannelijk jong toen hij drie dagen oud was, maar het vrouwelijke jong wordt door de moeder voortreffelijk verzorgd. De beroemde en (terecht) veel bekritiseerde CentraI Park Zoo in NEW VORK werd onlangs, na meerdere jaren voor het publiek gesloten te zijn geweest in verband met een groots opgezet moderniseringsprogramma, heropend. De New Vork Zoological Society, die ook de Bronx Zoo beheert, heeft de leiding van de Central Park Zoo overgenomen.

17

BELANGRIJKE GIFT IN HET TEKEN VAN ZONTA

Geheel tot dienst. BANKMEES &HOPE NV

termeulen Da'S plezierig winkelen

met zoveel voordeel!

Niet eens zo heel lang gewacht, wel enigszins stil gezwegen en op vrijdag 29 juli royaal gekregen. Niet minder dan vierduizend gulden van de Zonta Club Rotterdam. Deze dames-serviceclub, Maasstedelijke loot aan de wijdvertakte stam van Zonta International, had het bedrag bijeengebracht op de zonnige zaterdag 23 april. Toen werd er in het Karottenhuisje aan de Kralingse Plas, zoals in het vorige nummer van Vriendennieuws was te lezen, een bazar gehouden. Een drukbezochte bazar met een overvloedig "beprijsde" loterij, waarvoor onze voorzitter als trekkingsmeester was aangezocht. De gehele ambiance, zowel binnen als buiten, stond in het teken van onze actie "Maak je dik voor de dikhuiden". Op vrijdagmorgen 29 juli ontvingen onze bestuursleden Corry Berger en Ben Swaep de leden van de Rotterdamse Zonta Projekt/fundraisingcommissie in het restaurant van de Diergaarde. Nadat koffie en gebak waren genuttigd begaf het gezelschap zich naar het dikhuidenterras. Daar werd, staande oog in oog met de olifanten, het financiële resultaat van de 23e april overgedragen. Zo kon Corry Berger onder het Indiaanse Zontateken een waardepapier van vier mille in ontvangst nemen van clubpresidente Sabina de Muinck Keizer-Schrama. Uiteraard uitten onze bestuursleden zich verbaal om namens de vereniging de dank te vertolken voor het initiatief van de Zontadames .... Het geheel is weer een goed voorbeeld geweest van het "zich dik maken voor de dikhuiden" .

STUTTGART, MUNCHEN EN NURNBERG 1988.... Een verslag in duplo van ons bezoek aan 3 Duitse top-dierentuinen.

Vereniging vrienden van Blijdorp \ f

)

v

U zult in het onderstaande verslag over onze dierentuin-excursie naar de "Wilheima", "Hellabrunn" en de "Tiergarten Nürnberg" in mei jJ. geen gedetailleerde opsomming meer aantreffen van de vele gesignaleerde fraaie en opmerkelijke dieren in de respectievelijke collecties. Daarvoor moet u de uitstekende "preview" die Lex Noordermeer (in deel 6 van de interessante rubriek "Dierentuinen van de wereld", in Vrienden nieuws) ons gegeven heeft over de drie bezochte dierentuinen, nog maar 'ns nalezen. Zijn beschrijvingen en typeringen dekken door hun uitvoerigheid en actualiteit nog steeds de werkelijkheid. Bovendien .... , ik weet niet hoe het u vergaat, maar bij de verwerking van alle indrukken van zoveel schoons na zo'n meerdaagse zoo-excursie, wil het geheugen mij nog wel eens in de steek laten. Menige direntuin "verliest" dan dieren aan een andere dierentuin of, erger nog, hele diergroepen zijn spoorloos verdwenen .... , in/uit het geheugen. Goed dat er van die mooie dierentuingidsjes bestaan en, natuurlijk, onze "eigen" beschrijvingen in "Vriendennieuws". De volgende regels bevatten een (uiteraard) persoonlijk verslag over met name de bezochte dierentuinen. Het is een mengeling van korte, algemene notities, vluchtige indrukken, interessante, opmerkelijke en leuke voorvallen en meningen. Marja van Hilten heeft zich bereid verklaard om voornamelijk de "gebeurtenissen er omheen", d.W.Z. het randgebeuren "buiten de tuinen", voor ons op schrift te stellen. De redactie en reisleiding danken haar hierbij voor haar zeer gewaardeerde medewerking. Tot slot nog dit: in haar verslag komen, tussen de regels, heel terecht, enige onvolkomenheden aan de orde, die bij deze reis geconstateerd zijn. Deze "minpunten" in de organisatie door de tour-operator zijn eenieder bekend. Tijdens de reis en erna zijn deze met betrokkenen besproken. Niettemin, nogmaals onze excuses voor het ongemak voor sommigen ten gevolge van deze organisatorische oneffenheden. Jammer, want het gepresenteerde programma aan dierentuinen mag een groot succes genoemd worden!

STUTTGART

Van Hoorn BYe BOUW· EN AANNEMINGSBEDRIJF

Groenedijk 12 2903 LZ Capelle aan den ijssel TeL: 010·4503333 Telefax (010) 4501586

Dat de ons door de Wilhelma toegewezen rondleider Or. Rietschel (dierenarts) door omstandigheden gedwongen, zijn tocht met ons door de tuin kort hield, zullen weinigen echt betreurd hebben. De meeste excursie-deelnemers moesten immers aan het einde van die, ook qua weer, prachtige dag in Stuttgart, bekennen lang niet alles (goed) gezien te hebben. Het mooie maar wat drukkende weer op die 26e mei 1988 zal daaraan, wellicht, ook wel schuld hebben gehad. Afgezien daarvan, de Wilhelma-dierentuin is in één enkele dag nauwelijks te "doen" (Dat geldt eigenlijk ook voor de beide andere tuinen!). In Stuttgart zijn met name het schitterende aquarium/terrariumgebouw en de grote kassen en serres (het speuren daar naar de tussen de prachtige flora verscholen fauna) veel tijd vragende onderdelen.

21

Moderne verblijven/gebouwen die ondergetekende in het bijzonder troffen waren het origineel opgezette hoge apenhuis, omgeven door een dito omloop voor de bezoekers (magnifiek panorama over de oude tuin!), de "nursery" (met het exRotterdamse gorilla-jong "Sandra"), het enorm grote, wat massieve roofdierencomplex en het efficiënte dikhuidengebouw (waar de olifanten leuk geactiveerd worden: o.a. met een oogstrelende bad-ceremonie onder commando). De over de hele linie schone en perfect onderhouden staat van de Wilhelma Zoo (verblijven, bezoekerswegen) was opvallend. Uit de prachtige dierencollectie roep ik, tenslotte, bij u nog even de Bonobo's, Perzische panters, Bongo's, Somali-ezels (met jong!), Woltapirs, Pantserneushoorns en de grote Zeekrokodil in herinnering.

MUNCHEN

Plantenkas in de WiJhelma

Het magnifieke tuinen-complex in het midden van de oude Wilhelma nodigt ook al uit tot een langdurige zit of wandeling. Men is in Stuttgart erg trots en zuinig op de zeer fraaie architecturale erfenis uit het verleden: o.a. de karakteristieke ijzeren constructies van de kassen. Vele gebouwen worden nu of te zijner tijd gerestaureerd. De oude berenkooien aan het begin van de tuin zullen echter worden afgebroken. In het nieuwe gedeelte v~n de Wilhelma dienen de enorme, zeer oude bomen, ondanks alle bouw- en Uitbreidingsplannen, ontzien te worden. Wat de uitbreiding van de Wilhelma betreft mag niet onvermeld blijven dat " Stuttgart" binnenkort een nieuw, groots opgezet berencomplex rijker zal zijn, waarvoor het werk nog in volle gang is.

/l)~~~ ~~~~~ en dáánnee uit

WIST U DAT:

~'; ... wij de dierentuinreis naar Berlijn in 19~6 verzor~den?

~

~

e

... wij de jubileumreis 1988 voor U organiseerden . ... wij hotelreserveringen over de hele wereld voor U boeken? ... wij sterk zijn in stedenreizen? ... wij groepsreizen "op maat" leveren? , ., ... al Uw vakantiewensen vervullen op éen van onze 29 relsburo s?

Voor informatie: 01859 - 17600

De prima rondleiding in het Tierpark "Hellabrunn" werd op een onderhoudende manier verzorgd door de heer Lutz Heck. Deze kleinzoon van een van de beroemde gebroeders Heinz en Lutz Heck (zoölogen en dierentuindirecteuren te München en Berlijn) had voor ons een echte excursie "achter de coulissen" op het programma staan. Allereerst werd ons een kijkje achter de schermen bij de Przewalskipaarden gegund. De dierentuinen van München en Praag hebben een beslissende rol gespeeld in het fokprogramma voor het voortbestaan van dit oerpaard. Er blijft echter nog steeds een zekere rivaliteit bestaan tussen de beide dierentuinen t.a.v. de kwaliteit en zuiverheid van de beide foklijnen . De groep Rotterdamse dierentuinvrienden mocht het grote buiten perk betreden en de dieren bijna "hautnah" bewonderen. Een prachtige gelegenheid om deze paarden eens zonder barrières te fotograferen! Vervolgens waren alle blikken gericht op de beroemde fokhengst "Bars" die in een geïsoleerd verblijf (niet voor de andere bezoekers zichtbaar) op verhaal mag komen van zijn waardevolle productieve activiteiten in het kader van het succesvolle Münchener fokprogramma. Tenslotte zette, speciaal voor de fotografen, de dierenverzorger Weber een minutenlange achtervolging in van de groep Przewalskipaarden, hetgeen het nodige stof deed opwaaien vóór menige camera-lens, maar ook er achter! Daarna liet de heer Heck ons de dienstruimten achter de prachtige vrijevluchtvolière zien. De keuken is een toonbeeld van optimale dierentuinhygiëne! Met een bezoek aan de olifanten (voor ons werd een jonge Afrikaanse jumbo van stal gehaald en gaf een Indische olifant blijk van enige muzikale aanleg) en de mensapen (jonge chimps die zich in de dienstruimte mochten verheugen in de "moederlijke" belangstelling van menig "Rotterdamse"!) werd de rondleiding besloten. Het is erg moeilijk om uit de vele prachtige dieren en verblijven/gebouwen in deze wonderschone dierentuin een keuze te maken. AI bij het betreden van de tuin, sinds kort via een nieuwe smaakvolle en, zeker voor zo'n geweldige Zoo, bescheiden, bijna knusse ingang (met een goede boekwinkel!), komt het landelijk groene karakter van Hellabrunn tot uitdrukking. Men kan zich nauwelijks een meer rustgevende entree in een dierentuin voorstellen! Een buitengewooon duidelijke bewegwijzering

23

verder aan te passen apenhuis (met o.a. een bejaarde Orang oetan-vrouw) gaf de heer Lichei in het dolfinarium een uitvoerige uitleg over de dolfijnen en hun mooie "water-theater". Shows met de dieren worden er al geruime tijd niet meer gegeven: de directie wil het contact tussen mens en dier voorlopig tot een minimum beperken. Men vreest namelijk, dat enkele jonge dolfijnen zijn gestorven ten gevolge van menselijke overdracht van infectie-ziekten.

Verblijf der Muskusossen in Hellabrunn

Foto: A. Noordermeer

leidt de bezoeker langs de fraaie collectie dieren in hun mooie verblijven. De binnenverblijven zijn bijna nergens al te uitdrukkelijk aanwezig. .. Het berenverblijf is inderdaad (Frans Ramack zei het al) een juweel! De ve.rbhjven voor Wolven, Amur-tijgers, Elanden en Muskusossen passen zeker ook In de~e opsomming. Bij de oude gebouwen moet, natuurl.ijk, allereers~ het erg mooie "Warmhaus" (in fraaie kleuren groen) voor o.a. Ohf~nten en Giraffen genoemd worden. Het oude roofdierengebouw (Sumatraanse tijgers, Leeuwe~: Ocelo~s en Servals) staat er, ondanks vele aanpassingen, wat kaal en levenl?o~ .blj. Toc~ IS het een karakteristiek voorbeeld van een eens in dierentuinen gebrUikelijke manle~.van bouwen en dieren huisvesten. De rustige en zeer groene hoek met oude verbhJv~n voor Sneeuwpanters, Java-panters en Wilde katten, zal (jammer genoeg) wel zIJn langste tijd gehad hebben. . . . Onder de nieuwe(re) gebouwen is de moderne uitbreiding van ~~t (mens)apencom.plex opvallend, en natuurlijk het enorme Polarium-complex. BIJ het bezoe~ a~.n ~It gedeelte van het park (Ijsbeer met jong!) zijn vele Rotterdammers, d~ldehJk In bewondering, "stil" gevallen. Niet zozeer, misschien, door.de s~~o~~held ~a~ het geheel (daarover zou men kunnen twisten) ~Is wél ?oor d~ fl~anc.lele potentl~ van Hellabrunn die er uit spreekt. Wat dat betreft IS de nieuwsgierigheid naar het nieuwe, in aanleg zijnde neushoorn-complex erg groot!

NEURENBERG

.

."

I h

"

Bij aankomst werd de groep hartelijk welkom geheten door Hans Uchel, Zoo e rer van de Tiergarten. Na een bezoek aan het historierijke, vaak aangepaste en nog

24

Dat de dierentuin van Nürnberg (beroemd om haar dolfijnenfok) zuinig is op haar reputatie mag blijken uit het feit, dat voor deze intelligente artiesten van het dierenrijk een apart nieuw verblijf in aanbouw is ("Provisorium"). In dit ingenieus opgezette gebouw kunnen de dieren tijdelijk afgezonderd worden van het showgebeuren (bijvoorbeeld bij geboorte of ziekte) en intensiever en in volle rust behandeld worden. In het Delphinarium was trouwens een aardige fototentoonstelling te zien over de geschiedenis van de dierentuin. Veel aandacht was er natuurlijk voor de meest bijzondere dieren in Nürnberg: de Zeekoeien in het Tropenhuis. Van de totale in dierentuinen verblijvende populatie bezit Neurenberg de grootste groep. In tegenstelling tot de situatie in Artis biedt het bassin hier de mogelijkheid tot een goede observatie van deze interessante dieren. Het mooie Tropenhuis is voor een groot deel tot stand gekomen door de activiteiten van de "Verein der Tiergartenfreunde Nürnberg". Sinds 1961 heeft deze enthousiaste supportersclub de dierentuin al op vele manieren gesteund. Een Zooschule staat bovenaan de lijst van nog te realiseren bouwprojecten. Markante gebouwen en verblijven in Nürnberg zijn o.m.: het olifantenhuis en de leeuwen- en tijgerterrassen met hun fraaie roodbruine rotsendecor. Het onverwacht lichte binnenverblijf van de katachtigen (eens in rotonde-vorm uitgehakt) ademt een aparte, serene sfeer. Het kale buitenverblijf voor de olifanten zal aangepast worden aan de veranderde inzichten omtrent hun huisvesting. Van de vele interessante dieren uit deze mooie Tiergarten (men zou misschien beter kunnen spreken van "Tierwaid") noem ik u tenslotte nog: de roofvogels, Nijlpaarden (met jong), Saiga's en Kropgazellen. Bij het passeren van het kropgazellenperk was men getuige van de geboorte van een jonge gazelle. Een speciaal woord van dank richt ik hierbij tot Frans Ramack en Hanneke Louwman en voor wat de dag in Nürnberg betreft, ook tot Jürgen Schilfarth en Peter Zwanger. Daan van Herwijnen

EEN TERUGBLIK OP DE VIJFDAAGSE REIS NAAR DUITSLAND Woensdag 25 mei 1988, Conradstraat: om half acht verzamelden zich de Vrienden van Blijdorp voor een vijfdaagse reis naar Zuid-Duitsland. We zouden om 8 uur vertrekken; dat werd iets later omdat we in de bus nog iemand misten. Maar toen de 25

r dan lOG iaar

N mee. en gastvnl

ziin Wll e elke huis.,waar elkom is. bezoeker'.'" ingh •'., kUnt bil Bun U "b\llVend rond' vnl uW .ldeee"n dWalen en eigen woon' aan die toetsen van ond~n vindt anze I reid over u vers\> aar liefst mOOO ~2 show'3room.''''IrIl graag toetsen ze aan de uwe.

THEATERBUFFET

METUWKAAR INDE HOOFDR L Lekker vóórgenieten van 'n avondje uit! Neem uw theaterkaartje van diezelfde dag mee en eet zoveel u wilt van de gerookte zalm, garnalen, hoofdschotel, salades, het kaasbuffet en het grandioze dessert. Op vertoon van uw theaterticket. Hilton International Rotterdam,Weena 10, Tel. 414.40.44, tst. 900.

Hilton~ )

A

A

K

bus vol was ging de reis voorspoedig. Chauffeur Peter vertelde ons wat we die dag gingen doen. Dat was rijden, koffie drinken om ongeveer 11 uur, lunchpauze om half twee en theepauze om circa vier uur. Om 8 uur kwamen we aan in het Parkhotel Schmid te Adelsried. Een mooi hotel met sauna, zwembad, groot terras en mooie kamers. Nadat we een uitstekend diner hadden genuttigd, werden de mensen die een eenpersoonskamer hadden geboekt om half tien met de bus naar de dependance gebracht, want de dependance lag 3 km. verderop in een ander dorp (dus gingen de "eenpersoners" verplicht vroeg naar bed). De rest van de groep ging nog een wandeling door het dorp maken of wat drinken in het hotel en gezellig napraten over de reis of over wat we de volgende dag gingen doen. Op donderdag 26 mei werden we om half 7 gewekt: door de telefoon. Na het ontbijt (dat erg lekker was en voor ieder wat wils) vertrokken we om 8 uur naar Stuttgart, want het was nog twee uur rijden voor we bij de dierentuin waren. Tijdens de busreis vertelde de heer Ramack ons over de dierentuin, wat erg interessant was. Toen we daar aankwamen moesten we even wachten voordat de dierenarts ol1s een rondleiding kwam geven. Hij ging razendsnel overal naar toe en vertelde iets over de dieren, maar als je niet snel genoeg was hoorde je maar de helft van het verhaal. Dus gingen er veel hun eigen weg. Het is een mooie dierentuin, vooral de botanische kant. Veel kan ik er niet van vertellen, want ik ben met mijn ouders en een kennis naar Stuttgart -Munster gegaan en hebben daar tot 4 uur dat deel van Stuttgart gezien. Om 5 uur vertrokken we weer naar het hotel. Om half acht hadden we het diner en om 10 uur vertrok de bus naar de dependance; alleen nu bleven ze daar ook nog wat met z'n allen wat drinken en napraten. Wij bleven uiteraard op het terras zitten en praatten gezellig na over wat iedereen gezien had. De volgende ochtend (vrijdag 27 mei) vertrokken we om 9 uur met onze koffers naar de dierentuin Hellabrunn in München, want na de dierentuin gingen we meteen door naar ons andere hotel. De dierentuin van München vond ik wel de mooiste van de drie. De dieren zaten niet allemaal in kooien maar in een voor hun zo natuurlijk mogelijk aangelegde omgeving. We kregen daar een goede rondleiding door de heer Heek. We mochten bij de Przewalskipaarden achter de schermen kijken. De Przewalskipaarden kwamen ook nog naar ons toe. De kleine Afrikaanse olifant werd voor ons gehaald om haar wat dichterbij te bekijken. De Indische olifanten hadden het naar hun zin toen wij kwamen kijken; er was er een die mondharmonica speelde en deze aan Tineke terug gaf in plaats van aan de oppasser. Een paar van ons kregen de gelegenheid om de kleine Chimpansees Franzl (2 jaar) en Daki (3 jaar) vast te houden; ze zochten zelf uit bij wie ze wilden zijn (de foto's en dia's zijn erg leuk geworden). Om vijf uur vertrokken we weer uit de dierentuin. Het hotel waar we nu introkken in Adelsdorf was stukken minder mooi; kleine kamers en het eten was niet zo goed als we gewend waren in het andere hotel. Maar na een wandeling 's avonds door het dorp of bij wat drinken op het terras hadden we toch nog plezier.

LOOP GEWOON EVEN BINNEN 27

DOOR A. NOORDERMEER

8

0 E E L

DIERENTUINEN VAN DE WERELD WEST-DUITSLAND, deel 3 Inmiddels zijn we in deze .reeks ~icht bij huis terecht gekomen: het Ruhr-gebied en

Maleise tapir-familie in Neurenberg

Foto: Tiergarten Nürnberg

Op zaterdag 28 mei na het ontbijt zijn er nog een paar wat gaan winkelen om drinken of wat lekkers te kopen voor onderweg. Om 9 uur vertrokken we naar Nürnberg waar we tot zes uur de tijd hadden om door de dierentuin te wandelen. We kregen er ook een rondleiding. We konden zo ook onze tapir uit Blijdorp even gedag zeggen; ze kon elk moment bevallen en lag apart. (Op 29 mei, zo is ons inmiddels uit Neurenberg gemeld, is de "Rotterdamse" inderdaad moeder geworden!) De dieren hebben hier de ruimte. Er zijn hier ook nog wat mensen gestoken door insekten die 's avonds wat jeuk hadden; nog een week later kwamen er bulten opzetten, een leuk aandenken aan de vakantie! 's Avonds nog even na het diner door Adelsdorf gewandeld en wat gedronken in het hotel. Aan alles komt een eind, dus ook aan deze reis. Op zondagochtend 29 mei om 8 uur begon de terugreis. We hebben onderweg een koffiepauze, lunchpauze en theepauze gehad. En voor het afscheidsdiner stopten we in Moergestel. Om 9 uur waren we weer terug in Rotterdam. Het was een gezellige vijfdaagse reis. Hierbij wil ik de heer Ramack bedanken voor de goede uitleg over de dierentuinen die we bezocht hebben. Daan en Gerrit ook bedankt voor de goede zorgen voor deze geslaagde reis. Marja van Hilten 28

?m~treken. De grotere dierentuinen, die in deze aflevering aan bod komen zijn Inmld~els ~l1e al eens bezocht in het ~ader van onze befaamde voorjaarsexcursies. Volledigheidshalve zullen we deze dierentuinen toch weer de revu laten passeren om u op de hoogte .te stellen van de laatste ontwikkelingen, aangevuld met nieuwe gegevens over wellicht onbekende dierentuinen.

BAD

ROTHENFELDE SPRINGE • HAMELN •

MUNSTER.

BERLEBECK.

H'MM GELSENKIRCHEN DUISBUlj FEL~

•

•

•

STUKENBROCK

LIPPSTADT

• ~OC'U~ORTMUND ESSEN

SABA BURG.

.WUPPERTAL • • DU~SELDORF ONCHEN GLADBACH .ECKENHAGEN 29

Zoals bijna alle in de 1ge eeuw geopende dierentuinen heeft ook de ~oo v~n WUPP ERTAL zijn ontstaan te danken aan welgestelde burgers . De dlere~tuln opende in Elberfeld zijn poorten in het jaar 1881 met een nog ~eer ~esche~den dierencollectie. Als een van de grote uitzonderingen onder de DUitse dierentuinen heeft de Wuppertaler Zoo betrekkelijk weinig geleden onder h.et geweld van de Tweed e Wereldoorlog. De Zoo kenmerkt zich vooral door de.schl tteren.?e parkaanleg: in de bijna 20 ha. grote dierentuin zijn de gebouwen en dierenv erblIJven h~rmo­ nieus in het landschap "verwerkt", hetgeen lang niet eenvoudig is op een terrein met een hoogteverschil van zo'n 70 meter! Na de Tweed e Wereldoorlog is in de Wuppertaler Zoo heel wat gebeurd: oude gebouwen werden gesloopt en vervangen door moderne nieuwb ouw; a~dere gebouw en werden opgeknapt en aangepast aan de huidige ~isen en.zo beschlk~ de Zoo van Wuppertal nu over een zeer modern mensapenhUIs, waann .naast Chimpansees, Gorilla's en Orangs (waaronder twee in Rotterda~ gebo~e n dieren) ook de zeldzame Dwergchimpansees te zien zijn, een groot roofdler~nhUis (met o.a. N~vel­ panters en Javaan se panters) en een gerenove~rd ape~h~ls ~fokgro epen Bnllangoeren, Wande roes en Drils). Het aquarium/reptlele~huls IS nl.e t groot, maar geeft een aardige aanvulling op de aanzienlijke verzameling zoogdi eren en vogels. Op grote schaal fokt men in deze dierentuin met Zwartvoetkatten en"P?e d~es. Modern~ roofvogelvolières, een ruim pinguinverblijf en het ouderwetse dlkhUl~engebouw completeren fraaie perken voor diverse soorten herten en andere hoefdieren. Tot de opvallende diersoorten die u in Wuppertal kunt bewonderen, behore n zeker ook de

Het mensapenhuis in Zoo Wuppertal

30

Foto: A. Noordermeer

Bongo's, Aziatische goudkatten, Boshonden, Wolapen, Goudb uikman gabeys , Sneeuwluipaarden, Koningspinguins, Harpijen, Lammergieren, Reuzenkolibri's en verscheidene soorten zeldzame Kraanvogels. Uniek zijn de behaal de fokresultaten met Jamaica-kolibri's en Boerenzwaluwen! In 1874 werd in DUSSELDORF door burgers een Zoologischer Garten gesticht. Na dertig jaar was de dierentuin vrijwel failliet, maar een schenking van 500.000 DM redde de Zoo, die daarbij in gemeentelijk bezit overging. In novem ber 1943 werd de dierentuin, tesamen met de omliggende woonwijk volledig plat gebombardeerd en de Zoo van Düsseldorf zou nooit meer herrijzen, ondanks talloze pogingen daartoe vanuit de stedelijke burgerij. Wel werd in 1948 het Löbbecke Museum (gevestigd in een eigen gebouw op het dierentuinterrein en uiteraard eveneens volledig vernietigd in de bombardementen van 1943. Het museum werd na de oorlog in 1946/4 7 herope nd in een oorlogsbunker) uitgebreid met een aquarium, dat ondanks primitieve omstandigheden prima fokresultaten behaalde, o.m. met sepia's, haaien en kwallen , en later met een terrarium-afdeling. Besprekingen met de gemeente Düsseldorf resulte erden in 1987 in een verplaatsing van museum, aquarium en terrarium naar een nieuw gebouw op een andere plaats in de stad. Het Löbbecke Museum + Aqua-Z oo, zoals Düsseldorfs nieuwste trots voortaan door het leven gaat, bevindt zich thans in het Nordpark en heeft in totaal 34 miljoen DM gekost! Centraal in het nieuwe gebouw ligt de Tropenhal, waar krokodillen en grote schildpadden temidden van een fraaie beplanting en watervallen/stroomv ersnellingen te bewonderen zijn, met daar omheen vier klaverbladachtige uitbouw en, met elk een grote centrale "bak" voor bijvoorbeeld haaien, dwergzeebere n of pinguins. De gehele opzet is thematisch: na het passeren van de kassa staat de bezoek er in de grote ontvangsthal met links achter glas zwemmende robben, rechts pinguins onder en boven water en recht vooruit een reusachtig potvisgeraamt e. Via een eenrichtingsverkeersweg passeert de bezoeker achtereenvolgens 25 aanschouwelijk gemaakte thema's, zoals "Lichaa msbou w en Voedsel", "Ruimteen Schoolgedrag bij vissen ", "Biotoo p woesti jn" en "Mens en Natuur". Veel informa tieborden en modellen plus natuurlijk levende dieren vertellen de bezoeker veel wetenswaardigheden over een groot aantal biologische verschijnselen. Löbbecke Museum + Aquazoo is een bezoek zeker ten volle waard en zou eenHet prima reisdoel kunnen zijn voor de eerstvolgende voorjaarsexcursie. Toch blijft ongewild ook een beetje een gevoel van lichte teleurs telling hangen: wie bekend is met de ontwikkelingen op aquariumgebied in de Vereni gde Staten en ooit gezien heeft, waartoe nieuwe materialen en technieken aangewend kunnen worden (zoals in San Diego Seaworld en Monterey Bay Aquarium) kan, mede gelet op de aanzienlijke kostprijs van het Düsseldorfse Aquarium het gevoel niet onderdrukken, dat hier een mogelijkheid gemist is om in Europa baanbrekend werk te verrichten. Laat u dat echter zeker niet weerhouden om de Aquazoo te bezoek en! In KREFELD was het de gemeente, die in 1938 besloot tot het inrichten van een Schul- und Heimattierpark. Pas in de vijftiger jaren ontwikkelde dit park zich tot een moderne Zoologischer Garten, waarop het gezegde "klein maar fijn" zeker van 31

toepassing is. Dat klein slaat dan niet zo zeer ~p de opper~lakte van de Zoo (1 ~ ha.), maar op de verhoudingsgewijs bescheiden dierencollectIe. Desondanks bevlnd~n zich in Krefeld diverse zeer ongewone diersoorten en meerdere spec~aculalre fokresultaten hebben de naam van Krefeld in de internationale dierentuInwereld definitief gevestigd. Zo werden hier in 1956 de allereerste Jachtluipaarden in gevangenschap geboren en (kunstmatig) grootgebracht en ~et baanbrekende Affentropenhaus dient her en der als lichtend voorbeeld voor nieuw te bouwen mensapenhuizen.

Het Affentropenhaus in Krefeld

Het dikhuidengebouw is niet groot, maar oogt bijzonder vriendelijk doo.r de ~ropische beplanting en biedt prima huisvesting aan enkele olifanten, een paartje Witte neu.~­ hoorns en twee Dwergnijlpaarden. In het reeds genoemde Affentr?pen~aus zl.J,n fokgroepen Orang oetans, Gorilla's, Chimpansees, Siamangs en Wltg~zlchtsakl s temidden van een "oerwoud" ondergebracht. Het kleine reptielenhuis IS hard aan vervanging toe, maar er werd hier in dit bescheiden optrekje wel al succes~ol gekweekt met Blomberg-padden! Hetzelfde geldt min of meer voor het vogelhuIs, waar met veel zorg telkens weer interessante "biotoopjes" vervaardigd worden voor fraaie vogelsoorten. . . Een specialisatie van de Krefelder Zoo zijn dieren uit ZUid-Amen ka: Reuzenmiereneters, Gordeldieren, Luiaarden, Tapirs, Manenwolven, Mazama's en T~~a~­ doea's. De Tamandoea of Boommiereneter is in gevangensc~ap zeer ~oelhJk In leven te houden en daardoor hoogst zelden in dierentuinen te Zien, maar In Krefeld hebben ze zich zelfs voortgeplant. Tot de overige zeldzame diersoorten in Krefeld, die daar ook qefokt worden, behoren Sneeuwluipaarden. Aardwolfies. Europese 32

otters, Anoa's, Berber-leeuwen, Barasingha-herten, Dali schapen, Grijze boomkangoeroes, Ceylon-panters, Guereza's en Laaglandnyala's. DORTMUND dankt zijn dierentuin aan de in 1950 opgerichte Verein der Tierparkfreunde, die 1953 een 11 ha. groot dierenpark voor het publiek openstelde. Inmiddels beslaat de Zoo 28 ha. en heeft zich ontwikkeld van het aanvankelijke Heimattierpark tot een grote, echte dierentuin, waarin van de "standaarddieren" eigenlijk alleen olifanten nog ontbreken. Tot voor kort miste de tuin ook Giraffen, maar vorig jaar werd hier een nieuw giraffenhuis in gebruik genomen, dat qua opzet duidelijk geënt is op de nieuwe trend van tropenhuizen: de binnenstallen zijn gebouwd in een soort kas, waarin veel tropische beplanting is aangebracht en tropische vogels vrij rondvliegen. Ruim 300 diersoorten worden hier jaarlijks door ruim 600.000 bezoekers bewonderd en mits het redelijk weer is (afgezien van het nieuwe giraffengebouw en het gebouw voor grote katachtigen ontbreken voor het publiek toegankelijke gebouwen geheel) is zo'n bezoek uiterst plezierig. In Dortmund wordt het internationale stamboek voor de Reuzenmiereneter bijgehouden, een diersoort, die in dierentuinen zelden gefokt wordt, maar hier in Dortmund zijn al meerdere Reuzenmiereneters geboren en grootgebracht. De grote Zuid-Amerikawei huisvest naast deze Reuzenmiereneters ook Tapirs, Capibara's, Jabiru en andere vogels uit dat werelddeel, terwijl de Manenwolven een aansluitend, eigen perk hebben. Ook voor de andere werelddelen heeft men delen van de dierentuin ingericht waarbij opvalt, dat de Europese dieren nog altijd goed vertegenwoordigd zijn: naast zelden getoonde hoenders als Auerhaan, Hazelhoen en Sneeuwhoen bijvoorbeeld ook Gemzen, Reeën, Elanden, Edelherten, Zeehonden en Kaalkopibissen. Andere bijzonderheden in Dortmund zijn Roans, Wolapen, Amoerpanters, Nevelpanters, Sitatunga's, Reuzenreigers, Berberleeuwen, Maleise tapirs en Hyenahonden, terwijl de al eerder genoemde Giraffen behoren tot de zelden of nooit in dierentui~en gehouden ondersoort uit Angola (Giraffa camelopardalis angolensis), waar de dieren d.m.v. een eigen expeditie werden gevangen. In 1934 begint de geschiedenis van de Zoo DUISBURG, dankzij de inspanningen van een Tierparkverein. Ook hier werden aanvankelijk vrijwel uitsluitend inheemse diersoorten gehouden, maar geleidelijk groeide de collectie vlak vóór het begin van de Tweede Wereldoorlog tot ruim twee duizend dieren in meer dan 200 soorten. Slechts één Emu, drie Flamingo's, een muilezel en een paar schapen overleefden de oorlogsgruwelen! Men kon dus helemaal opnieuw beginnen: een nieuw aquarium (1951) en het olifanten/giraffengebouw (1953) zorgden voor alsmaar stijgende bezoekersaantallen.ln 1959 werd de Zoo d.m.v. de Expo-brug verbonden met een uitbreidingsterrein aan de overzijde van de Autobahn en in 1962 ontstond het Aequatorium, destijds het grootste en modernste apenhuis ter wereld. De dolfijnenshows, vanaf 1965 in een provisorisch basin en sinds 1968 in het fraaie, moderne dolfinarium, tilden de bezoekersaantallen over de miljoengrens. De nieuwbouwactiviteiten in de Duisburgse Zoo waren en zijn niet te stuiten, met als (voorlopig) laatste project het moderne complex voor de grote katachtigen (1986).

33

De Zoo meet thans ongeveer 16 ha. en huisvest meer dan drie duizend dieren in bijna 600 verschillende soorten, waaronder vele zeldzaamhede n. De belangrijkste specialiteit van de Duisburger Zoo vormen de zeezoogdieren : robben en vooral walvisachtigen . Naast de bekende Tuimelaars zijn hier bijvoorbeeld ook Beluga 's (Witte walvissen), de uitzonderlijke Tonina's (Zuidamerikaanse zoetwaterdolfijnen) en de schitterend

Jacobita en Beluga's in Zoo Duisburg

Foto: Zoo Duisburg zwart-wit getekende Jacobita's of Commerson 's dolfijnen te bewon deren: uniek in Europa! Het uitgestrekte Afrikanum wordt behalve door Witte neushoorns, Blesbokken e'l gieren ook bewoond door een imposante kudde Damar a-zebra 's. Verspreid over de dierentuin ontmoet de bezoek er een rijke verzam eling bijzonderheden, zoals Reuzenotters, Zwijnsdassen, Dholes, Fossa's, Witbaa rdlangoeren, Moerasmeerkatten, Uilekopapen en Bongo's. In de loop der tijden werden er in Duisburg zeer opmerkelijke geboorten genoteerd en de voortre kkersrol van deze Zoo lijkt nog lang niet uitgespeeld. Een bezoek aan de Zoo Duisbu rg is altijd weer de moeite waard.

Een van de oudste en tegelijkertijd jongste dierentuinen is die van MUNSTER: in 1875 geopend als "Westf älische r Zoolog ischer Garten Münste r" moest de dierentuin tenslotte haar plaats in de stad afstaan voor de bouw van een reusachtig bankgebouw. In ruil daarvo or verkreeg men een 30 ha. groot terrein (vijf maal groter dan de oude dierentuin) aan de stadrand, waarop een volledig nieuwe Zoo werd gebouwd, zodat Münster sinds 19/4 zijn "Allwetterzoo" heeft.

34

Het concept is uniek te noemen: alle grote gebouwen en veel dierenv erblijven zijn d.m.v. een ongeveer één kilometer lange overdekte gang met elkaar verbonden, zodat het grootste deel van de Zoo ook bij slecht weer met droge voeten bezocht kan worden. De Allwetterzoo is een complete dierentuin: alle "standa arddier en" zijn er vertegenwoordigd; er zijn een vogelhuis, reptielenhuis, aquarium, (mens) apenhuizen en gebouwen voor dikhuiden, grote katten, beren en giraffen te vinden . Bij de opening van de Zoo was er nogal wat kritiek: met name het veelvuldig gebruikte beton maakte op velen een (te) kille indruk. In de loop der jaren is de kritiek meer en meer verstomd: het opschietende groen van bomen, struiken en andere gewassen heeft het beton voor een belangrijk deel aan het oog onttrokken en vandaag de dag is de Allwetterzoo een echte dierenTUIN, die vanuit de stad o.m. per rondvaartboot bereikbaar is. Enkele jaren geleden werd pal naast de dierentuin het Landesmuseum für Naturkunde (inclusief Planetarium) geopen d, een prachtige aanvulling op het gebodene in de Zoo. Opvallende verblijven zijn de Afrika-wei (11/2 ha. groot) met een rijke bezetting aan grote Afrikaanse zoogdieren en vogels en de grote roofvogelvolièr e (14 m. hoog en 120 m. buitenlengte). Extreem zeldzame diersoorten zult u in Münster niet gauw aantreffen, maar dieren als Algazelle, Addax, Gems, Perzische panter, Bontebok, Przewalskipaard, Aziatische goudkat, Witnekkraanvogel, Gorilla en Roodbuiktamarin zijn zeker geen alledaagse dierentuinkostgangers. Dat de dierent uinleiding en -verzorging op hoog peil staan bewijzen de uitstekende fokresu ltaten: herhaaldelijk werd in Münster al succesvol gefokt met IJsberen en Witte neusho orns en onlangs slaagde men er in een Secretarisvogel groot te brengen! Nog geen 2 hectare met het Tierpark BOCHUM, gelegen in het plaatselijke stadspark. In de dertiger jaren ontstaan deelde deze dierentuin het lot van zo veel andere Duitse tuinen: in novem ber 1944 werd alles vernietigd, zodat na de oorlog een nieuwe start moest worden gemaakt. Op dit moment bezit dit kleine Tierpark zo'n duizend dieren in 260 verschillende soorten, maar afgezien van Bruine beren zult u de grotere zoogdi eren hier tevergeefs zoeken: het Tierpark Bochum kent zijn ruimtelijke en financië le beperkingen en houdt dientengevolge vooral middelgrote en kleinere diersoorten. Zo klein als de tuin al is: ze wordt ook nog eens door een openba re weg in tweeën gesplitst. Een tunneltje met steile opgangen verbindt beide delen. In het bescheiden apenhuis verblijven fraaie fokgroepen Witsch oudercapucijners en Diadeemmeerkatten en in de moderne kattenverblijven treft u bijvoorbeeld Sumatraanse tijgers en Achterindische panters aan. Van de vogelverzameling springen vooral Europese wadvogels in het oog, waarmee indrukw ekkende fokresultaten zijn behaald. Tot voor kort beschikte de dierentuin over een bescheiden opgeze t aquarium annex reptielenhuis, waarin met name enkele interessante reptielen en amfibieën gehouden en gefokt werden . Tijdens mijn laatste bezoek aan deze dierent uin (afgelopen voorjaar) bleek dankzij een grote gift van een plaatselijke bank een aanzienlijk nieuw aquariu m/rept ielenge bouw in aanbou w te zijn, waardoor de publiek e belangstelling

35

voor het Tierpark Bochum zeker fors zai toenemen. De Ruhr Zoo in GELSENKIRCHEN werd in 1949 geopend op basis van een overeenkomst tussen de stad Gelsenkirchen en de beroemde dierhandelsfirma L. Ruhe. Die overeenkomst houdt in, dat de gemeente zorgt voor verblijven en het onderhoud daarvan, terwijl de firma Ruhe de dierentuin "vult" met dieren en verzorgend personeel ter beschikking stelt. . Op het 22 ha. grote terrein worden ruim duizend dieren (circa 220 zo.ogdler- en vogelsoorten) jaarlijks door 300.000 mensen bezocht. Naast een mln of meer "vaste" collectie dieren zorgt de dierenhandel er voor, dat regelm atig nieuwe dieren op doorre is naar andere dierentuinen in de Ruhr Zoo te zien zijn. De dierentuin oogt bijzonder groen, waartussen goede en minder goede dierenverblijve n elkaar afwisselen. Verreweg het grootste verblijf is de 1112 ha. grote Afrika-w ei met zebra's, verschillende soorten antilopen, struisvogels en gieren. Alle "standaarddieren" zijn in de Ruhr Zoo aanwezig: olifanten, nijlpaarden, neushoorns, beren, (mens)apen, giraffen, leeuwen en tijgers. Vooral op het gebied van de hoefdieren zorgt de dieren handel zo af toe voor verrassende ontmoe tingen, zodat een bezoek aan deze dierentuin altijd de moeite waard is, ondank s het feit, dat verschillende dierenverblijven wel heel hard aan vervanging of vernieu wing toe zijn. Hier wreekt zich de armlastige positie van de stad Gelsenkirchen , waardoor de Ruhr Zoo zelfs met volledige sluiting wordt bedreigd. Inmiddels schijnt dit gevaar grotendeels bezworen te zijn, maar dat op korte termijn de benodigde gelden voor een grootscheeps renovatieplan op tafel zullen komen, lijkt hoogst onwaars.chijnlijk. Hoewel de Ruhr Zoo noch qua dierencollectie, noch qua opzet tot de DUitse topdierentuinen behoort, zou een eventuele sluiting zeker een verlies betekenen.

'I~~

~

* schoors tenen en schoors teenkap pen, tevens schoors teenveg en

* alle (en alles voor) haarden en kachels .

SCHOORSTEENVEGER DAKBED EKKER

en het onèerhoud ervan.

* Bitumineuze dakbedekkingen, met of zonder isolati e. Alle

soorten dakpannen, ook thermis ch verzink t stalen pannen, met 20 jaar garanti e.

KACHEL SMID Ka1 EENS Schimme lpenninc kstr. 14 3135 NX Vlnrding en Telefoon : 010·47 05620

~S

IN DE SHG/ROCIM,

OF VRAAG VRIJBLIJVEND PRIJSOPGAAF.

ER KAN NOG MEER BIJ ..... Het is goed te merken, dat onze Vereniging jubileert: veel publicit eit in allerlei vormen waardoor blijkbaar veel mensen dat laatste duWtje krijgen om datgen e te doen, wat zij eigenlijk al lang van plan waren: lid worden van de Vereni ging Vrienden van Blijdorp. De stroom nieuwe aanmeldingen gaat onverminderd door en er gaat geen week voorbij of er komen wel weer diverse nieuwe leden bij. Onze ijverig~ secretaris-penningmeester heeft het er maar druk mee, maar laat u dat er beslist niet van weerhouden om vrienden, kennissen of familiel eden attent te maken op het bestaan van de Vrienden. U zult er verbaasd van staan hoeveel mensen Diergaarde Blijdorp een goed hart toedragen en als u ze dan op de hoogte stelt van alle voordelen die het lidmaatschap van de Verenig ing Vrienden van Blijdorp biedt, moet het een koud kunstje zijn om een nieuw lid te kunnen aanmelden. Probeert u het maar eens, er kunnen er nog gemakkelijk meer bij ....

Veel kleinere dierentuinen zijn te vinden in KLEVE (Kleef), dicht bij Nijmegen, in MONCHENGLADBACH (net over de grens bij Roermond), in HAMM en LlPPST ADT. Ook in GRONAU (net over de grens bij Enschede) bevind t zich een dierentuintje, dat eigendom is van een dierenhandelaar, terwijl ik u uit ~.igen ervaring kan mededelen, dat u de "dieren tuin" van HAMELN beter kunt miJden, evenals het Safaripark STUKENBROCK. De zogenaamde Heimattierparken zijn in dit deel van Duitsland vertegenwoordigd door het Wisentgehege in SPRIN GE (dat behalve Wisenten overigens een veel grotere collectie Europese diersoo rten bezit) en het prachtig gelegen Tierpark SABABURG, ten noorden van KasseI. Ook vogel parken zijn hier te vinden, o.a. in ECKENHAGEN , ESSEN, BAD ROTHENFELDE en METELEN. Vooral de twee laatstgenoem de vogelparken hebben een aardige vogelcollectie, maar kunnen niet in de schadu w staan van hun grote broer, het vogelpark in Walsrode, waarov er u in de volgen de aflevering van deze reeks meer kunt lezen. Volledigheidshalve moet tenslotte nog melding worden gemaakt van de Adlerwarte BERLEBECK (bij Detmold), waar vrije-vlucht demonstraties met allerhande roofvogels worden gegeven, het Nordharzer Schlangenparadies in SCH.~ADEN. en het Gruga Park in ESSEN, waar zich een klein aquarium, een afzond erlijk terranumgebouwe n een bassin met Zeehonden bevinden.

Vereniging Vrienden van Blijdorp

Rotterdam

Ondergetekende, naam: _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ voorletters: _ _ _ __ _ adres: _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ nr.: _ _ _ _ _ _ __ _ postcode: _ _ _ _ _ _ _ _ _ woonplaats: _ _ _ _ _ _ _ __ giro/banknr.:

geb.datum: _ _ _ _ __

ondersteunt de doelstellingen van de Vereniging Vrienden van Blijdorp en geeft zich hierbij op als lid van deze vereniging en verzoekt tOezen ding van een acceptgiro/betaalt hierbij f _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ __

36 (datum) b

(handtekening)

V 88.3

VERENIGING VRIENDEN VAN BLIJDORP Belangrijke adressen en telefoonnummers

Verenigingssecretariaat en ledenadministratie

A.M. Bos Schepenstraat 71 3039 NC Rotterdam VRIENDENFOON ................................. 010 - 465 9015 Afdeling Reizen

mevrouw C. Berger -Kindt Kortedreef 48 3075 GR Rotterdam telefoon 010 - 419 1863

Promotieteam

familie H. Gerritse Cleyburchstraat 5a 3039 DA Rotterdam telefoon 01 0 - 466 36 82

• •• KRAANVERHUUR

vlaardingweg 22 tel. 010 - 431; 57 77* . 3044 CK rotterdam Telex 24569 de GIER NL

Redactie-adres Vriendennieuws A. Noordermeer Roemer Visscherstraat 118 3132 EV Vlaardingen telefoon 01 0 - 434 77 46

Postzegel hoeft niet. Mag wel.

Hoogwerkers. Vorkheftrucks

Vereniging Vrienden van Blijdorp Antwoordnummer 30555 3030 we ROTIERDAM

TRANSPORT

••

vlaardingweg 22tel. 010 - 4375777* 3044 CK rotterdam Telex 24569 de GIER NL

DE 800.000

ADRESSEN VAN MULTIMAIL 'Mii'iiVfr1!i_ het modem geoutilleerde mailingbureau in 't hart van bedrij-

vig Nederland: Rotterdam! Alle denkbare (en soms ondenkbare!) adressen zijn direct beschikbaar voor het adresseren van uw mailings. Naar 2255 zeHstandiae apotheken of 165 deurwaarders. Naar 6410 groenteboeren of 10 wapen-en munitiefabrikanten. Kortom, naar bijna 16OO(!1) verschillende adresgoepen. 100000 MAILINGS IN 24 UUR OP DE POST'

Dat wordt geregeld! Want MultiMail levert niet alleen adressen. Ook het gehele traject van vouwen, insteken, adresseren en ter post bezorgen wordt door MultlMall verzorgd.Overigens. kleinere aantallen zijn even welkom en worden met dezelfde zorg behandeld! BEHE ER VAN UW ADRE SSE NBE ST ANO

Er is nog ruimte op de computer van MultlMail voor het beheren van uw eigen adressenbestand . Dat is praktisch, want dan bent u verzekerd van up·to·date adressenlijsten, die u meteen kunt inzetten voor uw mailings. Of 3 PS VAN MUL TlMAIL

MAIi"Hshire/davacalleoftechnische faciliteiten onder één dak: adresseren op che· zelfklevende etiketten. prepostale verwerking, insealen, vacumeren, verpakken, enz .• enz. PROMPT

"vliegensvlug mailen" is het motto van MultlMail. Daar zijn al onze medewerkers op getraind .

door een goede organisatie, kunnen wij effiCiënt werken. En dat merkt u In de kosten. Het dagelijks bij de PIT aanleveren van gigantische hoeveelheden post, levert bovendien een belangrijk porto·voordeel op. / Dat kanop:opentoteentotaalkortingvanwellO%! ~

,

L~ V~~VÛA,e WtlJifJM, ~

Adffis. ___________________________________ Postcode _____ T.av.: Fax

Plaats __________ Tel Telex' _ _ _ __

Deze bon In ongefrankeerde enveloppe zenden aan Muit/Mail, Antwoordnummer 3027, 3000 WB Rotterdam