Verkort jaarverslag 2014
Buurtmiddeling Arnhem wordt mogelijk gemaakt door:
Problemen
“Ik heb veel problemen met mijn buren”, zegt Henk tegen zijn vriend. “Gisteren hebben ze midden in de nacht een half uur op mijn muur gebonkt.” “Dat is heel vervelend, ze hebben je zeker behoorlijk wakker gehouden?” “Dat viel wel mee, ik was toch trompet aan het spelen.”
1
Inleiding Het CCV (Centrum Criminaliteitspreventie en Veiligheid) coördineert en verzamelt op landelijk niveau de cijfers van projecten Buurtbemiddeling. Nederland telt in augustus 2014 177 projecten Buurtbemiddeling in 207 gemeenten. In deze gemeenten is Buurtbemiddeling dé mogelijkheid om burenkwesties op te lossen. De vrijwillige buurtbemiddelaars zijn een belangrijk fundament onder het project Buurtbemiddeling. Zij zijn het visitekaartje van het project en ondersteunen bewoners bij het oplossen van hun conflicten. Een inspirerend en gemotiveerd team van bemiddelaars en regelmatig goed contact met verschillende verwijzers zijn onmisbare peilers van het project. Samen kunnen we de leefbaarheid en het woongenot in wijken en straten verbeteren. Buurtbemiddeling maakt gebruik van de eigen kracht van bewoners. Want als burger ben je zelf verantwoordelijk voor een prettige leefomgeving. Komen bewoners er niet samen uit, dan kan Buurtbemiddeling in beeld komen. Het team Buurtbemiddeling, -coördinatoren en projectsecretaresse -, en de bemiddelaars, ondersteunen buren die zich aanmelden. Wij doen dit onpartijdig en neutraal. In de gesprekken die plaatsvinden, proberen we afspraken tussen hen tot stand te brengen om de ervaren overlast te verminderen of tot nul terug te brengen. Het succes van Buurtbemiddeling zit in de laagdrempeligheid en het informele karakter. De gesprekken vinden plaats op basis van vrijwilligheid en vertrouwen. We benaderen buren, bemiddelen waar mogelijk, coachen als dat aan de orde is en verwijzen door waar een andere methodiek/ hulp gewenst is. We hebben een signaleringsfunctie. Buurtbemiddeling heeft de meeste kans van slagen als bewoners tijdig aan de bel trekken. In een vroeg stadium van de overlast waarin ruzie niet is geëscaleerd, kunnen buren vaak nog een normaal gesprek met elkaar voeren. Belangrijk is dus dat mensen elkaar weer en blijvend durven aanspreken en dat ze iets van elkaar kunnen verdragen. Een zorg is dat we signaleren dat de problemen van mensen toenemen en resulteren in meer complexe zaken. Kenmerkend voor deze zaken is de zogenaamde multi problematiek waarin meerdere factoren belemmerend kunnen werken voor de communicatie tussen één of meerdere partijen ( denk aan psychische problemen, handicaps ed.). We nemen deze zaken in Arnhem weloverwogen aan en kijken naar mogelijkheden en tijdsinvestering. In dit jaarverslag geven we cijfers en resultaten weer, over de periode van 1 januari tot en met 31 december 2015.
Namens team buurtbemiddeling Heleen Woelders
2
Korte samenvatting • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • •
De cijfers van dit jaarverslag betreffen de periode van 1 januari tot en met 31 december 2014. Buurtbemiddeling Arnhem is landelijk gecertificeerd . Buurtbemiddeling Arnhem volgt de landelijke werkwijze van Buurtbemiddeling. Buurtbemiddeling Arnhem heeft een taakstelling van 160 aanmeldingen; tot 31 december kregen we 178 aanmeldingen binnen. Van de 178 aanmeldingen gingen in 99 (= 56 %) zaken de bemiddelaars op pad; 79 (= 44 %) zaken werden door de coördinator afgehandeld. In vergelijking met vorig jaar is het aantal aanmeldingen gestegen: vorig jaar waren er 160 aanmeldingen, nu zijn er 178 aanmeldingen. 72 % van het aanmeldingen is positief afgesloten. We hebben 15 complexe zaken in behandeling genomen, 7 meerpartijenzaken en in 4 zaken coaching toegepast. Van de 30 bemiddelingsgesprekken, die we gevoerd hebben is 100% succesvol afgesloten. De top 5 van de aard van de klachten is: geluidsoverlast personen, verstoorde relatie, geluidsoverlast apparatuur, overlast dieren en overlast kinderen. We hebben 26 getrainde buurtbemiddelaars. Wooncorporaties en politie hebben een gelijk aantal verwijzingen, het eigen initiatief ( ook via onze website) groeit aanzienlijk onder de aanmeldingen. Er is regelmatig contact met verwijzers over afstemmen of doorverwijzen van zaken. Het uiteindelijke resultaat is doorslaggevend en de wijze waarop dat wordt bereikt is minder van belang. Om een zaak succesvol af te ronden is niet altijd een bemiddelingsgesprek nodig. Uit de wijken Malburgen Oost Noord, De Laar en Klarendal komen de meeste zaken. In het Arnhemse Broek, Rijkerswoerd en de Geitenkamp lopen de aanmeldingen terug. De grootste groep melders is tussen de 40 en 60 jaar. Het aantal aanmeldingen van buren die een koopwoning bezitten stijgt in 2014, van 35 aanmeldingen in 2013 naar 54 aanmeldingen in 2014. Er komen meer aanmeldingen binnen via de website: 38 aanmeldingen (=21 %). De visie van Buurtbemiddeling is: oplossingsgericht in plaats van probleemgericht. Om het project meer bekendheid te geven, heeft de coördinator regelmatig contact met media. Het landelijke thema van Buurtbemiddeling is voor 2014: Woonoverlast? Buurtbemiddeling eerst!
3
Doelstelling en cijfers 2014 Aantal en soort aanmeldingen Aanmeldingen
Doelstelling 2014 (in aantal) 160
2014 (in aantal)
2014 (in %)
178 166 12
93 7
Geschikte zaken Ongeschikte zaken
Aangemelde zaken Door inzet vrijwilligers afgehandeld
2013 (in aantal)
2013 ( in %)
2014 (in aantal) 178 99
2014 ( in %)
2013 (in %)
56
58
79
44 100
42 100
Door coördinator afgehandeld
Complexe zaken Complexe zaken Afgehandeld door coördinator Afgehandeld door bemiddelaars
15 8 7
Bemiddelingsgesprekken
Bemiddelingsgesprekken Succesvol Niet succesvol In behandeling
Doelstelling 2014 25-30
2014 (in aantal) 30 30 0 0
2014 (in %)
2013 (in %)
100
70
Afgesloten zaken Doelstelling 2014 (in %) Totaal aangemelde zaken Afgesloten zaken Ongeschikte zaken Nog in behandeling Geslaagde zaken Niet geslaagde zaken Nog in behandeling
70
4
2014 (in aantal) 178 165 12 1
2014 (in %)
118 47 1
72 27,5 0,5
92 7 1
Overig 2014 (in aantal) 26
Gecertificeerde vrijwilligers Aantal verwijzingen Aantal 2014 Politie Op eigen initiatief Volkshuisvesting Vivare Portaal Samen woningcorporaties Gemeente Overige organisaties Samen gemeente/overig Onbekend
Aantal 2014 (in %) 30 29 16 10 6 32 1 7 8 1 100
53 52 29 17 11 57 2 12 14 2 178
Aantal 2013 (in %)
Aantal 2012 ( in %)
31 13 14 20 7 41 3 11 14
25 20 22 12 12 46 2 6 8
1 100
1 100
Resultaten en cijfers De aanmeldingen Het is in 2014 behoorlijk druk bij Buurtbemiddeling, vooral in de eerste maanden van het jaar krijgen we veel meer aanmeldingen dan in de jaren ervoor. In vijf jaar tijd zijn we van 112 naar 178 aanmeldingen gestegen. We doen een groot beroep op de bemiddelaars en trainen er een aantal extra om de grote toeloop te kunnen opvangen. Het goed en adequaat samenwerken van twee coördinatoren en de administratieve kracht maakt dat we ons aan de afspraken in de uitvoeringsovereenkomst kunnen houden: buren binnen een week bellen voor een intakegesprek. Uit de landelijke benchmark van het CCV van 2013: • Landelijk gezien zijn we met alle projecten Buurtbemiddeling samen boven de 10.000 aanmeldingen in 2014 gekomen. Gemiddeld doet 0,25% van de huishoudens in Nederland een beroep op Buurtbemiddeling. • Komt het gemiddelde aantal aanmeldingen in een stad met de grootte van Arnhem met ongeveer 151.000 inwoners overeen met wat landelijk gemeten wordt.
5
Taakstelling Opdracht: taakstelling behalen van 160 aanmeldingen in 2014
Aanmeldingen 2012-2014 200 180 160 140 120 100 80 60 40 20 0
160
178
160
167
Doelstelling
2014
2013
2012
Complexe zaken De WMO stimuleert mensen met een beperking zo zelfstandig mogelijk te wonen met de nodige ondersteuning. Dit wordt door verschillende organisaties gefaciliteerd (onder andere RIBW en SIZA). Kenmerkend voor deze zaken is de zogenaamde multi-problematiek waarin meerdere factoren belemmerend kunnen werken voor de communicatie. Factoren zoals: meervoudige problematiek, vermoeden van psychische problematiek, licht verstandelijke beperking en mensen met een gering zelfredzaam vermogen en zelfreflectie spelen een rol. In deze zaken betrekken we, begeleiders/contactpersonen van organisaties bij het bemiddelingsproces en vragen hen te participeren in de gesprekken. Dit lukt dat niet altijd omdat regelmatig de complexiteit bij buur B ligt. Complexe zaken vragen van de coördinator en de bemiddelaars een extra tijdsinvestering en specifieke vaardigheden. Meerpartijenzaken We hebben 7 meerpartijenzaken ingezet. In deze zaken gaan bemiddelaars in gesprek met meerdere partijen A of B. Coachingszaken We hebben 4 coachingszaken behandeld en afgerond. Terugkeerzaken We hebben 17 terugkeerzaken binnengekregen. Taakstelling Opdracht: Taakstelling: 70% van het aantal aanmeldingen oplossen. Landelijk gezien zijn we met alle projecten Buurtbemiddeling samen boven de 10.000 aanmeldingen in 2014 gekomen. Gemiddeld doet 0,25% van de huishoudens in Nederland een beroep op Buurtbemiddeling. In Arnhem is van de aanmeldingen 72% positief afgerond.
6
Dit betekent niet dat alle fasen van het bemiddelingsproces doorlopen hoeven te zijn. Een telefonische intake met de coördinator of een kennismakingsgesprek met de bemiddelaars kan leiden tot een positieve uitkomst. Verondersteld kan worden dat de betrokkenen - doordat zij zich gehoord en serieus genomen voelen - beter kunnen omgaan met de kwestie met hun buren. Regelmatig horen we tijdens het nabellen dat buren het prettig vinden dat de bemiddelaars objectief zijn en dat er respect is voor beide partijen. Buren gaan in hun eigen kracht staan en werken mee om een oplossing te vinden. We stimuleren mensen om creatief te zijn en te bedenken hoe hun ideale woonsituatie zou mogen zijn. Voor sommigen is dit even een andere denkwijze. Zelf een oplossing voor je conflict zoeken kan tot gevolg hebben dat de oplossing duurzamer is.
Positief resultaat 2012-2014 80% 70% 70%
72%
72%
73%
Doelstelling
2014
2013
2012
60% 50% 40% 30% 20% 10% 0%
Arnhem 2014 Bewonersaantallen Aanmeldingen In behandeling genomen Positief afgeronde zaken Uren coördinator Uren ondersteuning Aantal vrijwilligers
Benchmark CCV 2013, landelijk
Hoe doen we het in Arnhem
gemiddeld 160 85% 65% 21 12 gemiddeld 32
ruim voldoende ruim voldoende ruim voldoende voldoende voldoende voldoende
151. 000 178 93 % 72 % 20 12 26
7
Bemiddelingsgesprekken
Succesvolle bemiddelingsgesprekken 2012-2014 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0%
100%
2014
70%
70%
2013
2012
Resultaat bemiddelingszaak/proces Resultaat bemiddelingszaak/proces Melder wil geen BB. Is tevreden of zelf in actie Opgelost na intakegesprekken Informatie en advies gegeven Opgelost na bemiddelingsgesprek Eerste partij zelf in actie/ gaat in gesprek met 2e partij Opgelost na coaching Warme doorverwijzing Opgelost door verhuizen Coaching toegepast Tijdelijk opgelost Tweede partij weigert bemiddeling Tweede partij ziet af van bemiddeling met onderbouwing Ongeschikt voor bemiddeling Terugverwezen Contactlegging onmogelijk Eerste partij weigert bemiddeling Eerste partij ziet af van bemiddeling met onderbouwing Geen oplossing Overige In behandeling Totaal
8
2014
2013
2012
30 22 21 30 6 3 3 2 1 0 17 3 12 4 12 4 5 2 0 1 178
1 44 22 21 0 4 18 5 1 6 9 0 7 16 3 0 0 3 0 0 160
0 43 28 21 0 2 21 5 1 5 4 0 5 15 0 4 0 6 7 0 167
Resultaat bemiddelingszaak/proces 2014 21 9 4
12
Opgelost Tweede partij weigert bemiddeling
12
Ongeschikt voor bemiddeling Terugverwezen Contactlegging onmogelijk
20
Eerste partij weigert bemiddeling
118
Geen oplossing In behandeling
Aard van de klachten Aard van de klachten Geluidsoverlast personen Verstoorde relatie Geluidsoverlast apparatuur/audio Overlast dieren Overlast kinderen Tuin/grondgeschil Bedreiging/intimidatie/lastig vallen Schelden/Verbaal geweld Pesten/treiteren Rommel/troep Stankoverlast Parkeerproblemen Roddelen Discriminatie Vernielingen Overige
2014 72 46 38 26 22 20 19 18 14 9 4 3 2 0 0 13
Er kunnen meer klachten in één zaak zijn.
9
2013 62 24 32 24 11 18 20 18 12 7 9 5 10 1 6 15
2012 65 0 40 32 14 17 33 34 11 10 8 3 0 4 7 40
Aard van de klachten: top 5
Aard van de klachten top 5 2014 80 70 72
60 50 40
46 38
30
26
20
22
10 0 Geluidsoverlast personen
Verstoorde relatie
Geluidsoverlast Overlast dieren Overlast kinderen apparatuur/audio
Toelichting op het staafdiagram: • De top 5 van de aard van de klachten in Arnhem is: geluidsoverlast personen, verstoorde relatie, geluidsoverlast apparatuur/audio, overlast dieren en overlast kinderen. • Landelijk gezien is de top 5: geluidsoverlast personen, geluidsoverlast apparatuur, tuin/grondgeschil, verstoorde relatie en intimidatie/lastig vallen.
Verwijzers Voldoende draagvlak voor en willen samenwerken met is belangrijk bij het contact met verwijzers. In Arnhem is die wederzijdse inzet een feit en draagt bij aan het succes van Buurtbemiddeling. Het resultaat is het beste als conflicten in een vroeg stadium worden doorverwezen naar Buurtbemiddeling. 2014 29 17 11 53 52 2 12 2 178
Verwijzingen Volkshuisvesting Vivare Portaal Politie Op eigen initiatief Gemeente Overige organisaties Onbekend Totaal
10
2013
2012
22
37
32
20
12
20
50
41
21
34
5
3
17
10
1
2
160
167
Aantal verwijzingen per wijk Alteveer/Cranevelt Arnhemse Broek Burgem.Wijk/Hoogkamp Centrum Geitenkamp Heijenoord/Lombok Klarendal Klingelbeek Monnikenhuizen Presikhaaf-Oost Presikhaaf-West Schaarsbergen Sint Marten Spijkerkwartier Velperweg e.o. De Laar Elden Elderveld Malburgen Oost Noord Malburgen Oost Zuid Malburgen West Rijkerswoerd Schuytgraaf Vredenburg/Kronenburg Onbekend Totaal
2014 1 6 6 4 12 2 16 0 4 10 9 1 3 6 6 17 2 11 17 13 8 7 5 10 2 178
2013 4 7 3 3 20 4 14 2 5 4 7 0 4 5 7 13 2 6 10 12 6 13 4 5 0 160
2012 3 7 1 2 14 10 14 0 0 4 10 0 6 3 3 18 0 10 6 9 7 12 11 16 1 167
Aanmeldingen per gebied 01 Elderveld en Schuytgraaf 02 Elden en De Laar 03 Vredenburg, Kronenburg, Appelgaard en Rijkerswoerd 04 Malburgen oost (noord en zuid) en Malburgen west 05 Centrum en Arnhemse Broek 06 Presikhaaf (oost en west), Spijkerkwartier 07 Alteveer, Cranevelt, Monnikenhuizen, Geitenkamp en Velperweg e.o. 08 Klingelbeek, Lombok/Heijenoord, Burgemeesterswijk, Hoogkamp, Schaarsbergen, Sonsbeek, Klarendal en Sint Marten Onbekend
aantal 16 19 17 38 10 25 23 28 2
11
Aanmeldingen per gebied Gebied 01
2
Gebied 02 16
28
Gebied 03 19
Gebied 04 Gebied 05
23
17
Gebied 06 Gebied 07 Gebied 08
25
38
Onbekend
10
Verhouding huur/koopwoningen/leeftijden 1e partij huur/koop woning Huur corporatie Koop Particuliere verhuur Huur/koop onbekend Totaal
2014 116 54 4 4 178
2013 118 35 0 7 160
2012 119 35 5 8 167
2014 1 59 71 44 3 178
2013 0 41 63 48 8 160
2012 1 44 69 34 19 167
Leeftijdscategorieën 1e partij/leeftijdscategorie Jonger dan 20 Ouder dan 20 en jonger dan 40 Ouder dan 40 en jonger dan 60 Ouder dan 60 Onbekend Totaal
12
Resultaten en cijfers overig De vrijwilligers De vrijwillige buurtbemiddelaars zijn een belangrijk fundament voor het project Buurtbemiddeling. Zij zijn het visitekaartje van het project. Door hun vrijwillige inzet kunnen we in veel zaken bij een conflict tussen buren een positieve invloed uitoefenen. Zonder hen geen project Buurtbemiddeling. In 2014 zet de toename van aanmeldingen door, daarom trainen we in januari zes nieuwe bemiddelaars. Tot nu toe wordt 56% van de aanmeldingen behandeld door de vrijwilligers. Zij gaan in wisselende duo’s aan de slag. De kennismakingsgesprekken met de bewoners (aan huis) en de bemiddelingsgesprekken worden altijd uitgevoerd door de bemiddelaars. Deze groep vrijwilligers kenmerkt zich door hun positieve instelling en hun persoonlijke (en tegelijk toch neutrale) benadering van bewoners met burenproblemen. Samen met de bemiddelaars komen we gemiddeld één keer per zes/zeven weken bij elkaar in teambijeenkomsten. De gang van zaken in het project wordt besproken en we diepen een actuele casus uit in intervisie. Het doel van intervisie is de eigen deskundigheid en die van andere buurtbemiddelaars benutten om elkaar te helpen, verder te ontwikkelen met als doel het verbeteren van de kwaliteit van het werk. Medewerkers Buurtbemiddeling De projectcoördinatoren (12 en 8 uur) hebben kantoor in Arnhem, waar ook de projectsecretaresse ( 12 uur) werkt, de uren voldoen. Tussen de twee coördinatoren is er afstemming over de taken. Contacten met verwijzers In het belang van een goede afstemming en communicatie is er regelmatig contact met verwijzers en overleggen we daar waar nodig. Regelmatige terugkoppeling en evaluatie zijn van belang over wie wat oppakt en over inzet in complexe zaken. In het voorjaar is er een verwijzersbijeenkomst georganiseerd waar partijen samen in gesprek gingen. We hebben met 8 partijen om de tafel gezeten; o.a.: politie/bemiddelaars/wooncorporaties en andere belangstellenden. We hebben over en weer de verwachtingen met elkaar gedeeld. Er zijn casussen besproken en afspraken over samenwerking gemaakt. Publiciteit We hebben het project Buurtbemiddeling onder de aandacht van bewoners Arnhem gebracht door middel van voorlichtingen en foldermaterialen. Er zijn artikelen geplaatst in kranten en op websites, o.a. als we actuele zaken te melden hebben. We gaan bewust om met externe communicatie. We respecteren de mediacode van het CCV, deze is ontwikkeld om de vertrouwelijkheid en veiligheid van gegevens te waarborgen tussen het project en de aanmelders. Er komen meer aanmeldingen binnen via onze website, 34 aanmeldingen (=26%), in 2013 waren dat 25 aanmeldingen. Via de landelijke website: www.problemenmetjeburen.nl kwamen aanmeldingen binnen. We participeren daarin met een 50 tal projecten Buurtbemiddeling.
13
Op deze website worden de 10 meest gestelde vragen over burenruzies beantwoord en kunnen buren, door hun postcode achter te laten, direct doorgelinkt worden naar Buurtbemiddeling in de regio waar ze wonen. Gesprekslocaties voor bemiddelingsgesprekken Het doel van Buurtbemiddeling is om een laagdrempelige voorziening te zijn. Daarom willen we graag zo dicht mogelijk bij de bewoners in de wijk bemiddelen. Wij zijn in gesprek met partners om nieuwe locaties te vinden. De meeste bemiddelingsgesprekken vinden aan het begin van de avond plaats. Efficiency slag In 2014 hebben we de werkwijze, de registratie en communicatie binnen het team en naar de vrijwilligers van Buurtbemiddeling geëffectueerd. Er wordt steeds meer gevraagd en verwacht door ketenpartners m.b.t. de evaluatie van het project en op het gebied van samenwerken terwijl er om ons heen flink bezuinigd wordt. Taken van andere partners veranderen of worden afgebouwd . Daarnaast is er een grote toeloop van aanmeldingen bij Buurtbemiddeling Arnhem. Bovenstaande vergt extra investering in tijd, uren en geld. Omdat in deze tijd van herindelen en bezuinigen een extra investering niet realistisch is, was het noodzakelijk om binnen onze werkwijze te gaan zoeken naar mogelijkheden om nog effectiever te werken. De hoofdvraag die we ons stelden was: 1) Hoe kunnen we één en ander stroomlijnen en doelmatiger onze doelen bereiken? 2) Hoe kunnen we de toeloop van aanmeldingen inpassen in de uren en mogelijkheden die we hebben? Vooruitkijken naar 2015 Samenwerking zoeken met wijkteams. In 2015 zullen we contact gaan leggen met de wijkteams en kijken hoe we samen kunnen werken. Vrijwilligers. Steeds meer mensen hebben bij hun werkgevers jaarcontracten, ook zitten meer mensen ‘between’ een baan of ander werk. In deze tussentijd willen mensen hun tijd goed besteden en gaan vrijwilligerswerk doen. Wij merken een groter verloop in het team buurtbemiddelaars hierdoor. De dynamiek blijft in het team levendig door een natuurlijk verloop, anderzijds moeten we alert blijven in het werkproces en de manier waarop we werken. Voor het behouden van de continuïteit is blijft het belangrijk dat vrijwilligers zich blijven verbinden aan het project. Kortom: het project en team Buurtbemiddeling, haar vrijwilligers en de omgeving is in beweging. Kunst is om mee te bewegen en onze core business in het vizier te houden: het ondersteunen van buren, zodat ze hun woonplezier blijven behouden.
Bijlage 1: Woonkrant CCV, mei 2014 Burenruzies? Voorkom escalaties met buurtbemiddeling
14
In een land dat zo dichtbevolkt is als Nederland, is het onvermijdelijk dat inwoners wel eens last van elkaar hebben. Het is voor mensen die dicht bij elkaar wonen soms moeilijk elkaar aan te spreken op gedrag dat zij als hinderlijk ervaren. Buurtbemiddelaars kunnen hierbij de helpende hand bieden. Frannie Herder, projectleider Buurtbemiddeling bij het Centrum voor Criminaliteitspreventie en Veiligheid (CCV), vertelt wanneer buurtbemiddeling een goede optie is om conflicten tussen buurtgenoten op te lossen en hoe dit in zijn werk gaat. Tijdig ingrijpen Iedereen heeft wel eens de krantenkoppen gezien over flinke burenruzies die uitlopen op onherstelbare verhoudingen of nog erger, leiden tot grove geweldplegingen. Zo’n ruzie tast de persoonlijke levenssfeer aan van de betrokkenen en het gevoel van veiligheid van omwonenden. “Het is erg belangrijk om een conflict met je buren niet zodanig uit de hand te laten lopen, dat de politie, de gemeente of de verhuurder eraan te pas moet komen om een oplossing te zoeken”, zegt Frannie Herder, CCV-projectleider Buurtbemiddeling. “De relatie met je buren is op zo’n moment al te ernstig verstoord en dat had voorkomen kunnen worden”. Als in een vroeg stadium van de ruzie buurtbemiddeling wordt ingeschakeld, dan vergroot dat de kans dat buren zelf in staat zijn hun conflict bij te leggen en gezamenlijk naar een oplossing te zoeken. Buurtbemiddeling zorgt in twee derde van de gevallen voor een oplossing. En dat is een goede reden om ondersteuning van buurtbemiddeling in te zetten als bewoners er samen niet uitkomen. Wordt een zaak niet of niet tijdig opgepakt, dan kan de lichte woonoverlast uitgroeien tot zware woonoverlast. Overlast tussen mensen die naast elkaar of vlak in de buurt wonen, komt vaak voor: het CBS becijferde dat bijna een kwart van de Nederlanders wel eens last heeft van de buren. Het aantal zaken dat daadwerkelijk wordt aangemeld bij buurtbemiddeling oversteeg in 2012 de tienduizend. Buurtbemiddeling is de aangewezen manier om geschillen te helpen oplossen over bijvoorbeeld geluidsoverlast, rommel rond de woning, overlast door kinderen of huisdieren, of parkeeroverlast. Volgens Frannie wordt tegenwoordig, onder de noemer van ‘participatiesamenleving’, van burgers verwacht dat ze ook zelf hun verantwoordelijkheid nemen. “Het CCV kijkt naar de belangrijke rol die is weggelegd voor de burger; enerzijds als veroorzaker van woonoverlast, anderzijds als slachtoffer. De rol van bewoners gaat van signaleren én in een vroeg stadium melden van overlast, tot het eerder inschakelen van hulp of het aanpassen van zijn eigen gedrag. Zo leert buurtbemiddeling mensen om weer zelf op een juiste wijze in gesprek te gaan met hun buren én om zelf verantwoordelijk te nemen voor hun eigen conflict. Een tendens die we zien is dat mensen die overlast ervaren, zelf een dossier opbouwen met als doel om bij de woningcorporatie of bij de rechter hun gelijk te halen. En dat is vaak niet nodig of zelfs nutteloos. Een goed gesprek lost méér op.” Trends Frannie heeft het aantal en soort meldingen dat bij buurtbemiddeling wordt gedaan in de loop der jaren zien veranderen. “Mensen spreken elkaar tegenwoordig veel minder gemakkelijk aan en het lijkt erop dat mensen steeds minder van elkaar verdragen. Het spreekwoordelijke ‘korte lontje’ komt vaker om de hoek kijken.” Een andere ontwikkeling, die Frannie zorgen baart, is de trend dat de zaken complexer worden. Cijfers laten zien dat in 30 tot 50% van de gevallen de woonoverlast wordt veroorzaakt door psychisch kwetsbaren. Dat zijn mensen met een psychische aandoening, verstandelijke beperking, psychogeriatrische stoornis (ouderdom) of een alcohol- of drugsverslaving. Daarnaast wordt overlast veroorzaakt door mensen met psychosociale problemen door bijvoorbeeld echtscheiding, rouw15
verwerking, schulden of werkloosheid. Verschillende partijen − buurtbemiddelingsorganisaties, gemeenten, corporaties, politie, welzijn en hulpverlening − maken bij het CCV kenbaar dat er een toename is van overlastmeldingen over deze mensen. De toename is gerelateerd aan de veranderingen in het sociale domein, extramuralisering in de zorg (hulpbehoevenden worden niet altijd meer in een instelling behandeld, maar in de eigen woonomgeving), en de economische situatie waardoor alle partijen te maken hebben met bezuinigingen. “De verwachting is dat het aantal overlastsituaties in de wijken nog verder zal toenemen”, aldus Frannie. “Cruciaal is dat gemeente, politie, OM, corporaties en de zorgsector (nog) meer gaan samenwerken om passende zorg te verlenen en overlast te bestrijden. Want niet ieder conflict is geschikt om aan buurtbemiddelaars voor te leggen”, legt Frannie uit. “Als er sprake is van verslavingsproblematiek, conflicten waarbij geweld is gebruikt, psychiatrische problematiek, een lopende rechtsprocedure of als conflicten al heel lang spelen, is het beter naar een andere oplossing te zoeken. Dit soort omstandigheden vraagt om de inzet van professionals van politie, woningcorporaties en hulpverleningsinstanties. Met de kanttekening daarbij dat woonoverlastsituaties niet altijd zijn wat ze lijken te zijn. Een op het eerste gezicht ernstig lijkend conflict tussen buren kan soms met een relatief eenvoudige bemiddeling worden opgelost.”
16
