Buurt- en dorpsenquête 2015
Woonmonitor Oosterhout
Buurt- en dorpsenquête 2015: Woonmonitor Oosterhout D Oosterhout (december 2015) – De gemeente Oosterhout telt 24.141 woningen, waarvan 42 procent huurwoningen. Het merendeel van de inwoners is tevreden met hun woning, zo blijkt uit de nieuwe Woonmonitor Oosterhout. Zij geven deze een 7,9 als gemiddeld rapportcijfer. Ook de andere woningen in de directe woonomgeving scoren een voldoende (7,3). Bijna 13 procent van de huishoudens wil verbouwen en bijna 21 procent heeft plannen om binnen nu en vijf jaar te verhuizen. Bijna een kwart van deze doorstromers zijn gezinnen met kinderen en bijna 15 procent zijn 65plussers. Van de nog thuiswonende jongeren wil 35 procent binnen nu en vijf jaar verhuizen. Zij behoren tot de starters op de woningmarkt. Ruim de helft van de verhuisgeneigden wil in de gemeente Oosterhout blijven wonen. Het meest populair zijn de wijken Centrum en Vrachelen (met name De Contreie). Starters willen vooral verhuizen om op zichzelf te gaan wonen, omdat ze gaan samenwonen / trouwen of in verband met studie of werk. Ruim vier op de tien starters wil een woning kopen, terwijl bijna de helft liever gaat huren. Starters zijn vooral geïnteresseerd in appartementen en rijtjeswoningen. Zij vinden de buurt waarin de woning staat en de prijs het meest belangrijk bij het bepalen van hun woningkeuze. Voor doorstromers tot 65 jaar zijn de belangrijkste verhuismotieven: de woning zelf, de woonbuurt, veranderde gezinsomstandigheden en financiële redenen. Van de huurders wil ruim de helft blijven huren, terwijl ruim acht op de tien woningeigenaren opnieuw wil gaan kopen. De huishoudens hebben met name interesse in 2-1 kapwoningen, rijtjeswoningen, vrijstaande woningen en appartementen. De buurt waarin de woning staat, de grootte van de woning en de prijs is bepalend voor hun woningkeuze. Voor 65-plussers zijn de belangrijkste redenen: de woning zelf, gezondheid / behoefte aan extra zorg, de woonbuurt, dichter bij de kinderen wonen en financiële redenen. Het merendeel van hen wil gaan huren en met name appartementen en seniorenhuisvesting is bij hen favoriet. De Woonmonitor Oosterhout maakt onderdeel uit van de Buurt- en dorpsenquête die in juli 2015 is uitgezet onder 8.695 inwoners van 18 jaar en ouder. Bijna 36 procent heeft gebruik gemaakt van de gelegenheid om zich uit te spreken over hun huidige woning, mogelijke verhuisplannen en de woonwensen die ze daarbij hebben. De Woonmonitor wordt gebruikt om de gemeentelijke woonvisie te actualiseren.
december 2015
Een uitgave van de gemeente Oosterhout rapporteur: gereed: oplage: vindplaats:
vakgroep Onderzoek & Statistiek (O&S) van de afdeling Bedrijfsvoering, unit Advies 4 – 12 – 2015 (concept); 9 – 12 – 2015 (definitief) digitale pdf-versie www.oosterhout.nl/metamenu/over-de-gemeente/feiten-en-cijfers/onderzoek/buurtenquete
2
Inhoudsopgave pagina 1 Inleiding
5
2 Samenvatting onderzoek
7
3 Woningmarktprofiel gemeente Oosterhout
9
3.1 3.2 3.3 3.4 3.5
Samenstelling van de bevolking Besteedbaar inkomen Bestaande woningvoorraad Duurzaamheid en energieverbruik Woningaanbod en verhuizingen
9 10 13 17 19
4 Kwantitatieve woningvraag 4.1 4.2 4.3 4.4 4.5
25
Verbouwen of verhuizen Verhuisplannen Doorstroming en scheefheid Verhuisredenen Verhuizen, maar waarheen
25 26 27 28 29
5 Kwalitatieve woningvraag 5.1 5.2 5.3 5.4 5.5
31
Kopen of huren Welke prijsklasse Bestaand of nieuwbouw Woningtype Specifieke wensen
31 33 34 35 37
6 Verhuisbalansen: vraag en aanbod nader bekeken 6.1 6.2 6.3
Verschuivingen tussen huur en koop Verschuivingen tussen woningtypen Verschuivingen tussen woongebieden
39 39 40 42
Bijlagen
43
3
4
1
Inleiding
De Oosterhoutse Buurt- en dorpsenquête is een vorm van burgeronderzoek waarbij, via een uitgebreide vragenlijst, meerdere thema’s tegelijkertijd aan een representatief deel van de inwoners worden voorgelegd. Dit onderzoek geeft inzicht in de mate van tevredenheid van de inwoners (burgers) over diverse aspecten van het woon- en leefklimaat in de gemeente Oosterhout, en in de wijken, dorpen en buurten in het bijzonder. De Buurtenquête wordt om de drie jaar uitgevoerd. Ten behoeve van deze grootschalige enquête is uit het bevolkingsbestand een steekproef getrokken van 8.695 inwoners van 18 jaar en ouder. Deze personen zijn willekeurig geselecteerd (a-select), maar daarbij is wel rekening gehouden met een evenwichtige verdeling over de Oosterhoutse buurten en kerkdorpen. De vragenlijsten zijn in juli 2015 uitgezet. In totaal hebben 3.097 inwoners aan dit onderzoek meegedaan, een respons van bijna 36 procent. Aangezien er ook uitspraken worden gedaan per wijk, buurt en dorp, is het belangrijk dat de resultaten ook per woongebied representatief zijn. De minimaal benodigde respons van 25 á 30 procent is in alle woonbuurten gehaald. Om de betrouwbaarheid verder te vergroten zijn de onderzoeksresultaten bovendien nog gewogen naar leeftijd en woonbuurt. Eén van de thema’s (modules) in de Buurtenquête is het onderdeel “Wonen en verhuizen”. Hierin kunnen inwoners zich uitspreken over hun huidige woning en aangeven of ze verbouw- of verhuisplannen hebben. In dat laatste geval kunnen ze ook hun specifieke woonwensen kenbaar maken. De resultaten van dit deelonderzoek zijn verwerkt in de voorliggende Woonmonitor Oosterhout. Deze wordt gebruikt om de gemeentelijke woonvisie te actualiseren. Ook woningcorporatie Thuisvester, de grootste verhuurder in de gemeente Oosterhout, maakt gebruik van deze monitor.
5
6
2
Samenvatting
In juli 2015 hebben 8.695 inwoners van 18 jaar en ouder een uitnodiging ontvangen om mee te doen aan de Oosterhoutse Buurt- en dorpsenquête. In dit grootschalige onderzoek, waaraan bijna 36 procent heeft meegedaan, is een vragenblok opgenomen waarin de inwoners zich kunnen uitspreken over hun huidige woning en eventuele verbouw- of verhuisplannen, waarbij ze ook hun specifieke woonwensen kenbaar kunnen maken. In deze Woonmonitor Oosterhout zijn de resultaten van dit deelonderzoek verwerkt.
2.1 Woningmarktprofiel Op 1 januari 2015 stonden er in de gemeente Oosterhout 24.141 woningen en 26 woonwagens en woonboten. Ruim 42 procent van de woningen behoort tot de huursector. Het merendeel hiervan is eigendom is van woningcorporatie Thuisvester. Het leeuwendeel van de Oosterhoutse woningen is ouder dan 10 jaar. In de periode 2010-2014 zijn 733 nieuwe woningen gebouwd en 208 woningen gesloopt. Met name in de nieuwbouwwijk Vrachelen zijn in deze periode veel woningen gebouwd, terwijl in Slotjes-Midden een aantal verouderde portiekflats zijn gesloopt. In 2014 werden in de gemeente Oosterhout 551 woningen verkocht en kregen 530 woningen van Thuisvester een nieuwe huurder. In de periode 2010-2014 verhuisden in totaal 31.507 personen: 9.661 kwamen hier wonen, 10.179 vertrokken naar elders en 11.667 personen verhuisden binnen de gemeentegrenzen. Gemiddeld verhuizen er zo’n 6.300 personen (ongeveer 2.800 huishoudens) per jaar. Het gemiddeld aantal personen in een woning in Oosterhout is in deze periode gedaald van 2,31 (januari 2010) naar 2,21 (januari 2015). Door de vergrijzing en voortgaande gezinsverdunning (minder personen in een huishouden) zal dit naar verwachting nog verder dalen tot zo’n 2,1 in 2025. Het merendeel van de inwoners in de gemeente Oosterhout is tevreden met hun woning, zo blijkt uit de enquête. Gemiddeld krijgt de huidige woning een 7,9 als rapportcijfer en ook de andere woningen in de eigen directe woonomgeving scoren een voldoende (7,3). De woning blijkt vooral prettig te zijn om in te wonen, een geschikte indeling te hebben en redelijk tot goed te zijn onderhouden. Bewoners van huurwoningen zijn minder tevreden met hun woning dan de bewoners van een koopwoning. Een koopwoning krijgt gemiddeld een 8,2 en een huurwoning een 7,2 als gemiddeld rapportcijfer. Huurders zijn met name ontevreden over de ouderdom van de woning en de staat van onderhoud. Dat men tevreden is over de woning, blijkt ook uit het feit dat ruim tweederde van de bewoners (69%) het liefst in de huidige woning wil blijven wonen (met eventuele aanpassingen), ook als men nu of in de nabije toekomst behoefte zou hebben aan zorg in of om de woning. De duurzaamheid van een woning wordt steeds belangrijker. Uit het onderzoek blijkt dat veel woningen in de gemeente Oosterhout al zijn voorzien van isolatieglas (97%), een HR-ketel (93%) en dakisolatie (84%). Ook blijkt iets meer als driekwart van de woningen (78%) voorzien te zijn van gevelisolatie en bijna tweederde van vloerisolatie (62%). Dit is vooral het geval bij oudere (koop)woningen. Maar een klein deel van de woningen heeft zonnepanelen of een zonneboiler (6%).
2.2 Kwantitatieve woningvraag Als de woning niet meer voldoet, en men zich dat financieel kan veroorloven, zijn er twee mogelijkheden: verbouwen of verhuizen. Bijna 13 procent van de huishoudens geeft er de voorkeur aan om te verbouwen. Hiervan wil bijna de helft de woning zelf verbouwen en wil drie op de tien een op- of aanbouw realiseren, zoals een dakkapel, bijkeuken of uitbouw van de woonkamer. Bijna 21 procent van de huishoudens in de gemeente Oosterhout heeft plannen om binnen nu en vijf jaar te verhuizen. Zij worden gerekend tot de doorstromers op de woningmarkt. Bijna een kwart van hen (23%) zijn gezinnen met kinderen en bijna 15 procent zijn 65-plussers. Daarnaast geeft 35 procent van de nog thuiswonende jongeren aan dat ze binnen nu en vijf jaar willen verhuizen. Zij behoren tot de starters op de woningmarkt. Er kunnen allerlei redenen zijn om te willen verhuizen. Hoewel de motieven onderling verschillen, doorlopen mensen een bepaalde wooncarrière. Afhankelijk van de levensfase waarin men zich bevindt, leidt dit tot specifiek zoekgedrag op de woningmarkt. Daarbij wordt een onderscheid gemaakt tussen temporele, locationele en sectorale verhuismotieven. Temporele verhuismotieven zijn persoonlijke en levensfasegerelateerde motieven, zoals samenwonen, studeren, werken of gezinsuitbreiding. Locationele
7
verhuismotieven hebben te maken met de woonomgeving en sectorale verhuismotieven hebben betrekking op de woning zelf. Starters hebben bijna uitsluitend persoonlijke en levensfase-gerelateerde verhuismotieven, waarbij de belangrijkste zijn: wil zelfstandig gaan wonen (50%), gaan samenwonen / trouwen (14%) of vanwege werk / studie (13%). Voor doorstromers tot 65 jaar zijn de belangrijkste verhuismotieven: de woning zelf (32%), de woonbuurt (21%), veranderde gezinsomstandigheden (17%) en financiële redenen (9%). Voor 65-plussers zijn de belangrijkste verhuismotieven: de woning zelf (27%), gezondheid / behoefte aan extra zorg (26%), de woonbuurt (12%), dichter bij de kinderen wonen (10%) en financiële redenen (9%). Voor 75-plussers zijn de drie belangrijkste verhuisredenen: de behoefte aan extra zorg / gezondheidsredenen (38%), de woning zelf (29%) en de woonbuurt (13%). Ruim de helft van de verhuisgeneigden (54%) wil in de gemeente Oosterhout blijven wonen en zo’n 22 procent heeft geen voorkeur. Doorstromers hebben een voorkeur voor de wijken Centrum, Vrachelen (met name De Contreie) en de kerkdorpen. Starters willen vooral naar de wijken Centrum, Vrachelen, Slotjes en de kerkdorpen. Bijna een kwart van de potentiële verhuizers vertrekt liever naar een andere gemeente, waarbij Breda favoriet is. De belangrijkste redenen om naar elders te verhuizen zijn studie, werk, veranderde gezinsomstandigheden, andere woonomgeving of specifiek op zoek naar een andere (met name grotere) woning buiten deze gemeente.
2.3 Kwalitatieve woningvraag Van de huishoudens die van plan zijn om binnen nu en vijf jaar te verhuizen én daarbij de gemeente niet per se wil verlaten, woont thans 35 procent in een huurwoning en 65 procent in een koopwoning. Van deze potentiële verhuizers is een kwart op zoek naar een huurwoning, wil bijna tweederde een woning kopen en een op de tien heeft nog geen voorkeur. Van de huishoudens die nu huren, wil ruim de helft (56%) blijven huren, terwijl bijna 35 procent liever wil kopen. Van de woning-eigenaren wil ruim acht op de tien opnieuw gaan kopen. Van de starters die in de gemeente Oosterhout willen blijven wil ruim 43 procent een woning kopen, terwijl ruim 49 procent liever gaat huren. Bijna 8 procent van de starters heeft geen voorkeur. Van alle verhuisgeneigden (starters én doorstromers) die willen huren, zoekt ruim tweederde een goedkope woning met een huurprijs tot € 618 per maand en wil 15 procent een huurwoning in het middensegment (€ 618 tot € 711 per maand). Iets meer dan de helft van de potentiële kopers wil een woning in het middensegment (tussen € 185.000 en € 275.000), terwijl ruim 38 procent een woning zoekt in het dure segment en 8 procent een goedkope koopwoning wil. Zo’n 23 procent van de verhuisgeneigden geeft de voorkeur aan een bestaande woning, terwijl bijna 21 procent liever een nieuwbouwwoning heeft. Een kleine meerderheid van de potentiële verhuizers heeft geen voorkeur voor een nieuwe of bestaande woning. Starters zijn vooral geïnteresseerd in flatwoningen (appartementen) en rijtjeswoningen (rij-, hoek- en geschakeld). Doorstromers hebben met name interesse in twee-onder-één-kappers, rijtjeswoningen, vrijstaande woningen en appartementen. Bij senioren (55-plussers) zijn appartementen en specifieke seniorenhuisvesting favoriet. Starters vinden de buurt waarin de woning staat het meest belangrijk bij hun woningkeuze. Met ruim 27 procent staat deze boven aan de lijst met criteria waaraan de woning moet voldoen. Direct daarna komt de prijs van de woning (26%) en op de derde plaats staat de grootte van de woning (13%). Ook voor de doorstromers is de buurt waarin de woning staat het meest belangrijk bij hun woningkeuze. Met bijna 28 procent staat deze duidelijk bovenaan in hun top drie. Op de tweede plaats staat de grootte van de woning (18%) en op plaats drie staat de prijs van de woning (15%).
2.4 Buurtenquête De Woonmonitor Oosterhout maakt onderdeel uit van de Buurt- en dorpsenquête, een grootschalig onderzoek waarbij, via een uitgebreide vragenlijst, meerdere thema’s tegelijk aan een representatief deel van de inwoners worden voorgelegd. Het onderzoek geeft inzicht in de mate van tevredenheid van de inwoners over het woon- en leefklimaat in de gemeente Oosterhout, en dat in hun eigen directe woonomgeving – wijk, buurt of dorp – in het bijzonder. Voor dit onderzoek is uit de Oosterhoutse bevolking van 18 jaar en ouder een steekproef getrokken van 8.695 inwoners. Deze personen zijn willekeurig geselecteerd, maar daarbij is wel rekening gehouden met een evenwichte verdeling over de wijken, buurten en dorpen. De enquête is in juli 2015 uitgezet en in totaal hebben 3.097 personen hieraan meegewerkt: een respons van bijna 36 procent. De minimaal benodigde respons per woonbuurt van 25 á 30 procent is in alle buurten gehaald. Om de betrouwbaarheid verder te vergroten zijn de onderzoeksresultaten gewogen naar naar leeftijd en woonbuurt. 8
3
Woningmarktprofiel gemeente Oosterhout
Dit hoofdstuk schetst aan de hand van de bevolkingssamenstelling, inkomensverdeling en woningvoorraad een profiel van de woningmarkt in de gemeente Oosterhout. Deze dient als basis voor de rest van deze monitor.
3.1 Samenstelling van de bevolking Op 1 januari 2015 telde de gemeente Oosterhout 53.793 inwoners. Hiervan is bijna 22 procent jonger dan 20 jaar en ruim 20 procent 65 jaar of ouder. Oosterhout heeft een specifieke leeftijdsopbouw met een relatief klein aandeel twintigers en dertigers en een relatief groot aandeel veertigers, vijftigers en zestigers. Deze bevolkingsgroep schuift langzaam omhoog in de bevolkingspiramide en wordt onderaan slechts gedeeltelijk weer aangevuld met jongeren. Dit vormt de basis voor de vergrijzing die al een tijdje gaande is en de komende jaren verder zal doorzetten.
Bevolkingsopbouw gemeente Oosterhout (2015) 85+
335
80-84 jaar 75-79 jaar
769
943
70-74 jaar
1.095
1.299
65-69 jaar
1.401
1.952
60-64 jaar
1.939
1.855
55-59 jaar
1.933
1.977
50-54 jaar
1.945
2.064
45-49 jaar
2.221
2.101
40-44 jaar
2.173
1.903
35-39 jaar
1.933 1.477
30-34 jaar
1.455
1.325
25-29 jaar
1.401
1.272
20-24 jaar
1.274
1.440
15-19 jaar
1.633
10-14 jaar
1.647
5-9 jaar 0-4 jaar
701
564
1.304 1.549 1.604
1.426
mannen
2500
2000
1.354
1.272
1500
vrouwen
1.257
1000
500
0
data: CBS
500
1000
1500
2000
2500
databewerking en grafiek: © gemeente Oosterhout, Onderzoek & Statistiek
Naar verwachting zal de gemeente Oosterhout in 2025 bijna 54.800 inwoners tellen, waarvan zo’n 20 procent jongeren en 25 procent 65-plussers. In de daaropvolgende jaren zal het aantal 65-plussers fors blijven stijgen, terwijl het aantal jongeren maar zeer beperkt zal toenemen.
Bevolkingsprognose gemeente Oosterhout (2015-2040) * 2015
2020
2025
2030
2035
2040
0-19 jaar 20-44 jaar 45-64 jaar 65+
11.742 14.784 16.269 10.998
11.240 14.300 16.380 12.510
10.980 14.580 15.500 13.735
11.130 14.820 14.530 15.040
11.280 14.675 13.760 16.100
11.330 14.440 13.485 16.580
totaal
53.793
54.430
54.795
55.520
55.815
55.835
Noot: * 2015 conform CBS; 2020-2040 volgens referentiescenario Wijkprognoses Oosterhout 2015-2040 (cijfers afgerond op vijftallen) data: CBS (2015) / Gemeente Oosterhout (prognoses 2020-2040)
databewerking: © gemeente Oosterhout, Onderzoek & Statistiek
9
De gemeente Oosterhout bestaat uit de stad Oosterhout en een drietal kerkdorpen, waarvan Dorst de grootste is. De stad is opgedeeld in wijken (die weer bestaan uit één of meer woonbuurten), waarvan Dommelbergen de grootste wijk is en Vrachelen de jongste. In oudere wijken zoals Centrum en Oosterheide is het aandeel ouderen aanzienlijk groter dan in een jonge wijk als Vrachelen.
Leeftijdsopbouw Oosterhoutse wijken en dorpen (2015) Centrum Slotjes
12%
25%
28%
20%
31%
23%
27%
Strijen
22%
28%
16% 23%
Dommelbergen
23%
Vrachelen
Den Hout
20-44 jaar
25% 26%
28%
27%
24% 34%
28%
30%
28%
26%
30%
24%
36%
23%
24%
36%
Dorst
23%
25%
33%
28%
30%
22%
data: GBA-bestand
65+
23%
37% 27%
21%
19%
27%
Oosteind
gemeente O'hout
21%
31%
22%
Oosterheide
Oosterhout-stad
28%
45-64 jaar
West
Leijsenakkers
0-19 jaar
35%
15% 15% 21% 14% 17% 19% 20%
databewerking en grafiek: © gemeente Oosterhout, Onderzoek & Statistiek
Eén of meer personen die in een zelfstandige woonruimte wonen, vormen samen een particulier huishouden. Dit is dus zonder de personen die in een instelling of tehuis wonen (institutionele huishoudens). Op 1 januari 2014 telde de gemeente Oosterhout 23.489 particuliere huishoudens, waarvan bijna 31 procent éénpersoonshuishoudens en ruim 69 procent meerpersoonshuishoudens. De verwachting is dat het aantal huishoudens in 2025 zal zijn gestegen tot zo’n 25.160, waarbij het aandeel alleenstaanden op zo’n 39 á 40 procent zal liggen.
Huishoudenssamenstelling gemeente Oosterhout (2014) Huishoudenstype
Huishoudensgrootte
meerpersoons met kinderen 35%
3-persoons 13%
4-persoons 14% 5 of meer 5%
meerpersoons zonder kinderen 34%
2-persoons 37%
alleenstaand 31%
data: CBS
1-persoons 31%
databewerking en grafieken: © gemeente Oosterhout, Onderzoek & Statistiek
Het gemiddeld aantal personen in een woning is in de afgelopen jaren gedaald van 2,31 in 2010 naar 2,21 in 2015. Door de vergrijzing en de voortgaande gezinsverdunning (minder personen in een huishouden) zal nog verder dalen tot zo’n 2,0 á 2,1 in 2025.
3.2 Besteedbaar inkomen Het regionaal inkomensonderzoek van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) geeft informatie over het inkomensniveau van personen en huishoudens per gemeente. Het meest recente onderzoek dat bij het schrijven van deze rapportage beschikbaar is, baseert zich op gegevens over het belastingjaar 2012. Dit is dus nog tijdens de economische crisis, die in 2009 begon.
10
Het gemiddeld besteedbaar huishoudinkomen in de gemeente Oosterhout ligt met € 35.800 iets boven het landelijk gemiddelde. In de periode 2008-2012 is het besteedbaar huishoudinkomen in de gemeente met gemiddeld € 100 (0,3%) gestegen. Dit is aanzienlijk lager dan de inflatie die in deze periode bijna 10 procent bedroeg. Dit betekent dat de Oosterhoutse huishoudens in deze (economisch ongunstige) periode hun koopkracht aanzienlijk hebben zien afnemen.
€ 34.500
€ 35.800
€ 34.200
€ 35.500
€ 34.300
€ 35.700
€ 34.300
€ 36.000
€ 34.300
€ 35.700
Gemiddeld besteedbaar huishoudinkomen (2008-2012)
Oosterhout Nederland
2008
2009
2010
2011
data: CBS & VSO (RIO-tabellen)
2012
databewerking en grafiek: © gemeente Oosterhout, Onderzoek & Statistiek
De huishoudinkomens zijn ingedeeld in vijf inkomensgroepen van gelijke omvang. Dit betekent dat in elke klasse 20 procent van alle Nederlandse huishoudens zit. De laagste 40 procent worden gerekend tot de lage inkomens en de hoogste 20 procent tot de hoge inkomens. De inkomensverdeling in de gemeente Oosterhout wijkt hiervan af (hoger of lager dan 20 procent per klasse). De hogere inkomensgroepen zijn hier oververtegenwoordigd, terwijl de lage inkomens zijn ondervertegenwoordigd.
20,9%
20%
21,1%
22,2%
Besteedbaar huishoudinkomen in Oosterhout (2012)
15%
16,4%
19,4%
20%
landelijk bestaat elke klasse uit 20%
15% tot €.18.000
€.18.000 tot €.25.200
lage inkomens
€.25.200 tot €.34.500
€.34.500 tot €.47.400
middeninkomens
data: CBS & VSO (RIO-tabellen 2012)
€.47.400 of meer
hoge inkomens
databewerking en grafiek: © gemeente Oosterhout, Onderzoek & Statistiek
11
De overheid hanteert normen om kwetsbare groepen huishoudens met voorrang te kunnen huisvesten in het betaalbare deel van de huurwoningvoorraad. De doelgroepen die hiervoor in aanmerking komen worden afgebakend op basis van het belastbaar inkomen van het hoofd van het huishouden, de leeftijd en type huishouden. Deze inkomensgrenzen worden jaarlijks door het ministerie vastgesteld. Ruim 1.600 huishoudens in de gemeente Oosterhout hadden in 2012 een inkomen rond of onder het landelijk vastgestelde sociaal (wettelijk bestaans)minimum. Dit is zo’n 7 procent van alle particuliere huishoudens in de gemeente. Landelijk was dit 9 procent van de huishoudens. In (delen van) de wijken Oosterheide en Slotjes is het aandeel huishoudens op of onder het sociaal minimum groter dan gemiddeld, terwijl dit in de wijken Leijsenakkers en Vrachelen beduidend kleiner is.
Inkomensverdeling huishoudens per wijk en kerkdorp (2012) Centrum
7%
Slotjes
9%
West
6%
Strijen
6%
46% 36%
Dommelbergen
Oosterhout-stad
7%
Den Hout
7%
18%
7%
17%
Oosteind Dorst gemeente O'hout Nederland
41%
22%
5%
36% 43% 40%
35%
41% 44%
29%
9%
20%
35%
23%
hoge inkomens ( € 47.400 of meer)
24%
44% 30%
7%
14%
48%
16%
(€.9.250 tot midden inkomens ( €€.25.200) 25.200 tot € 47.400)
28%
34%
6%
lage inkomens ( €lage 9.250inkomens tot € 25.200)
17%
49%
inkomens
minimum inkomens (minder (minder dandan € 9.250)
€.9.250)
26% 48%
20%
Inkomensgroepen * minimum
14%
45%
29%
11%
Vrachelen 4%
11%
41%
23%
Leijsenakkers 3% Oosterheide
36%
28% 43%
31%
21%
40%
20%
Noot: * betreft besteedbaar inkomen van particuliere huishoudens excl. studenten en excl. huishoudens zonder volledig jaarinkomen. data: CBS & VSO (RIO-tabellen 2012)
databewerking en grafiek: © gemeente Oosterhout, Onderzoek & Statistiek
Van alle particuliere huishoudens in de gemeente Oosterhout woonde in 2012 zo’n 39 procent – bijna 9.100 huishoudens – in een huurwoning. Hiervan ontvingen zo’n 3.200 huishoudens – 35 procent van alle huurders – huurtoeslag. Dit is bijna 14 procent van alle huishoudens in de gemeente. Deze groep is het grootst in delen van de wijken Oosterheide, Slotjes, West en Strijen. Hier is ook het aandeel huishoudens met een laag inkomen het grootst.
Huishoudens naar woonsituatie en besteedbaar inkomen (2012) in koopwoning in huurwoning zonder huurtoeslag in huurwoning mét huurtoeslag
36% 57%
65% 84%
alle huishoudens
32% 14%
42% 32%
35% 16%
1%
tot €.34.100
€.34.100 tot €.38.000
€.38.000 tot €.43.600
25%
61%
€.43.600 en meer
data: CBS & VSO (RIO-tabellen)
databewerking en grafiek: © gemeente Oosterhout, Onderzoek & Statistiek
12
Huishoudens met laag inkomen naar woonsituatie (2012) Huishoudens met inkomen tot 110% van het sociaal minimum
Huishoudens in huurwoning mét huurtoeslag
Oranjepolder
Oranjepolder
Weststad Den Hout
Weststad Den Hout
Dommelbergen Strijen
Vrachelen West Bosgebied bij Oosterhout
Strijen
Vrachelen
Oosteind
Leijsenakkers
Centrum
Dommelbergen
West
Centrum
Bosgebied bij Oosterhout
Slotjes
Oosterheide
Slotjes
Oosterheide Vijf Eiken
Vijf Eiken Steenoven
Aandeel huishoudens:
Steenoven
Aandeel huishoudens:
20 procent en meer 15 t/m 19 procent 10 t/m 14 procent 5 t/m 9 procent 4 procent of minder geen woningen
Oosteind
Leijsenakkers
40 procent en meer 30 t/m 39 procent 20 t/m 29 procent Dorst
Dorst
10 t/m 19 procent 9 procent of minder geen woningen
data: CBS & VSO (RIO-tabellen)
databewerking en kaarten: © gemeente Oosterhout, Onderzoek & Statistiek
3.3 Bestaande woningvoorraad Op 1 januari 2015 stonden er in de gemeente Oosterhout in totaal 24.141 woningen. Zo’n 10 procent van de woningvoorraad dateert van na de eeuwwisseling. De laatste jaren is de voorraad vooral toegenomen door de realisatie van de nieuwbouwwijk Vrachelen. Ruim 42 procent van de woningvoorraad behoort tot de huursector. Het merendeel hiervan is eigendom van de woningcorporatie Thuisvester. Bijna de helft van alle huizen in de gemeente (46%) zijn rijtjeswoningen (rij- én hoekwoningen) en 25 procent zijn etagewoningen.
Kenmerken woningvoorraad gemeente Oosterhout (2015) Huur of koop Thuisvester 31%
andere verhuurder 9%
Woningtype
andere corporatie 2%
vrijstaand 11%
2/1-kap of geschakeld 18%
koop 58%
data: BWB (OZB-bestand 2015)
etagewoning 25%
rijtjeswoning 46%
databewerking en grafieken: © gemeente Oosterhout, Onderzoek & Statistiek
Alle woningen worden periodiek getaxeerd in het kader van de wet Waardering Onroerende Zaken (WOZ). De WOZ-waarde geeft een indicatie van de vrije verkoopwaarde van de woning (op de betreffende peildatum). Dit is het bedrag dat de woning zou opbrengen wanneer het leeg verkocht zou zijn en onmiddellijk in gebruik zou kunnen worden genomen. De vastgestelde WOZ-waarde wordt niet alleen gebruikt voor het bepalen van de jaarlijkse Onroerende Zaakbelasting (OZB) van de gemeente, maar ook voor de belastingen van het Rijk en het Waterschap.
13
De gemiddelde WOZ-waarde van woningen in de gemeente Oosterhout bedraagt € 212.000 (peiling 2015). Het merendeel heeft een woningwaarde tot € 185.000 (52%), gevolgd door woningen met een waarde tussen de € 185.000 en € 275.000 (30%) en een waarde tussen de € 275.000 en € 350.000 (9%). Begin 2010, toen de gevolgen van de economische crisis net zichtbaar werden, werd in Oosterhout de hoogste gemiddelde woningwaarde van € 260.000 bereikt. In de jaren daarna is deze weer gestaag gedaald. Hierdoor is de goedkope woningvoorraad (tot € 185.000) gestegen: van 37 procent in 2009 naar 52 procent in 2015.
Woningwaarde van alle woningen in de gemeente Oosterhout Woningwaarde (2015)
212.000
225.000
237.000
250.000
252.000
260.000
259.000
246.000
234.000
211.000
211.000
Ontwikkeling woningwaarde (2004-2015)
220.000 tot 275.000 14%
275.000 tot 350.000 9%
350.000 of meer 9%
185.000 tot 220.000 16%
tot 185.000 52%
2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 data: CBS (2005-2014) / BWB (OZB-bestand 2015)
databewerking en grafieken: © gemeente Oosterhout, Onderzoek & Statistiek
In delen van de wijken Oosterheide, Slotjes en Strijen staan relatief meer huurwoningen, terwijl in de kerkdorpen en de wijken Leijsenakkers en Vrachelen meer koopwoningen zijn te vinden. Verhoudingsgewijs staan daar ook meer duurdere woningen, terwijl in delen van Oosterheide en Slotjes meer goedkope koopwoningen zijn te vinden.
Huurwoningen in de gemeente Oosterhout (2015) Huurwoningen per woonbuurt
Woningtypen etagewoning 43%
Oranjepolder
overig 1%
Weststad Dommelbergen
Den Hout
West Bosgebied bij Oosterhout
Leijsenakkers
Centrum Slotjes
rijtjeswoning 50%
vrijstaand 2% 2/1-kap of geschakeld 4%
Strijen Vrachelen
Oosteind
Hoogst: Paterserf (87%)
Huurprijzen Thuisvester Laagst: Warande (9%)
Oosterheide Vijf Eiken
€ 577 tot € 618 10%
Steenoven
€ 618 tot € 711 14%
€ 711 of meer 3%
tot € 403 14%
Aandeel huurwoningen: minder dan 20 procent 20 tot 40 procent 40 tot 60 procent 60 tot 80 procent
Dorst
€ 403 tot € 577 59%
80 procent of meer geen woningen
data: BWB (OZB-bestand 2015)
databewerking en grafieken: © gemeente Oosterhout, Onderzoek & Statistiek
14
Koopwoningen in de gemeente Oosterhout (2015) Woningtypen
Gemiddelde woningwaarde per buurt etagewoning 12%
vrijstaand 17%
Oranjepolder Weststad
Dommelbergen
Den Hout
rijtjeswoning 43%
2/1-kap of geschakeld 28%
Strijen Vrachelen West Centrum Bosgebied bij Oosterhout
Woningwaarde 220.000 tot 275.000 20%
Leijsenakkers
Oosteind
Slotjes Laagste: Bloemenbrt. (€ 166.000) Oosterheide
275.000 tot 350.000 14%
350.000 of meer 14%
Hoogste: Warande (€ 501.400)
Vijf Eiken
Steenoven Gemiddelde ozb-waarde: minder dan € 185.000 € 185.000 tot € 220.000
185.000 tot 220.000 21%
tot 185.000 31%
€ 220.000 tot € 275.000 Dorst
€ 275.000 tot € 350.000 € 350.000 of meer geen woningen
data: BWB (OZB-bestand 2015)
databewerking en grafieken: © gemeente Oosterhout, Onderzoek & Statistiek
Het merendeel van de inwoners in de gemeente Oosterhout is tevreden met hun woning, zo blijkt uit de enquête. Gemiddeld krijgt de woning een 7,9 als rapportcijfer. En ook de andere woningen in de directe woonomgeving scoren een voldoende (7,3). De huidige woning blijkt vooral prettig te zijn om in te wonen (87%), een geschikte indeling te hebben (85%) en redelijk tot goed te zijn onderhouden (84%). Slechts een klein deel van de inwoners is ontevreden over de woning: bijna 10 procent vindt dat deze verouderd is, 8 procent vindt de woning te klein en 6 procent is van mening dat de indeling van de woning niet geschikt is.
Wat vindt u van uw huidige woning? geschikte indeling voor huishouden sfeer van de woning gevoel om vanindetewoning (prettig wonen) staat van onderhoud
6%
9%
85%
3% 10%
4%
leeftijd van de woning woning is "up to date" (is woning verouderd?)
10%
grootte van de woning
8%
87%
12%
84%
16%
74%
12%
80%
negatief data: Buurt- en dorpsenquête 2015
neutraal
positief
databewerking en grafiek: © gemeente Oosterhout, Onderzoek & Statistiek
15
Aan de hand van een aantal enquêtevragen is de indicator “waardering huidige woning” samengesteld. De score op deze indicator heeft een berekende waarde die ligt tussen de 10 (zeer laag) en de 100 (zeer hoog) en geeft aan hoe tevreden de bewoners zijn met hun woning. De woningen in de gemeente Oosterhout scoren een ruime voldoende (boven de 70 punten). Dit bevestigt het beeld dat de inwoners tevreden zijn over hun woning. Gemiddeld scoort de woning 82 punten. De hoogste score wordt gehaald in de Vlinderbuurt in Vrachelen-Zuidwest (88) en de laagste score in de Schrijversbuurt (69).
Indicator “Waardering huidige woning” Huur- of koopwoning
Waardering per buurt
84,8 Oranjepolder
77,8 74,7
74,4
Weststad
71,4 Dommelbergen
van particuliere verhuurder
van andere corporatie
van Thuisvester
huurwoning
koopwoning
Den Hout
Strijen
Hoogste: Vlinderbuurt (88) 501.400)
Vrachelen West Centrum Bosgebied bij Oosterhout
Oosteind Leijsenakkers
Slotjes
Oosterheide
Leeftijd bewoner
Vijf Eiken
79,9
80,2
82,3
80,2
84,5
Laagste: Schrijversbuurt (69)
85,1
Waarderingscore: 85 en hoger 80 tot 85 75 tot 80
tot 25 25-34 35-44 45-54 55-64 jaar jaar jaar jaar jaar
Dorst
70 tot 75
65+
lager dan 70 geen woningen
Toelichting: Indicator is samengesteld met behulp van het rapportcijfer dat de bewoners aan hun woning hebben gegeven, plus de antwoorden op een vijftal stellingen, waarmee de bewoners een oordeel konden geven over de grootte van de woning, staat van onderhoud, de sfeer / uitstraling en geschiktheid voor het huishouden. data: Buurt- en dorpsenquête 2015
databewerking en kaart / grafieken: © gemeente Oosterhout, Onderzoek & Statistiek
Bewoners van huurwoningen zijn wat minder tevreden over hun woning dan de bewoners van een koopwoning. Een huurwoning scoort gemiddeld bijna 75 punten, terwijl een koopwoning bijna 85 punten krijgt. De huurwoningen van woningcorporatie Thuisvester krijgen gemiddeld 74 punten. Huurwoningen scoren wat slechter omdat een groter deel van de bewoners ontevreden is, met name over de ouderdom van de woning (23 procent is daar uitgesproken ontevreden over) en de staat van onderhoud (13%). Maar ook op de andere criteria, zoals de grootte van de woning en de indeling, scoren koopwoningen beduidend beter.
Wat vindt u van uw huidige woning? Koopwoning:
Huurwoning: 84%
10% 6%
81%
13%
6%
grootte ouderdom
91%
7%
onderhoud
93%
5%
sfeer
89%
positief
7% 4%
neutraal
indeling
69% 51%
19% 26%
61%
12% 23%
26%
70% 74%
13% 22% 17%
8% 9%
negatief
data: Buurt- en dorpsenquête 2015
databewerking en grafiek: © gemeente Oosterhout, Onderzoek & Statistiek
16
Aan de geënquêteerden is ook gevraagd om aan te geven of hun huidige woning volgens hen geschikt is voor zorg en/of rolstoelgebruik. Slechts 21 procent denkt dat de woning hiervoor geschikt is, terwijl 60 procent zegt dat dit beslist niet het geval is. Het zijn vooral de appartementen met lift (85%) en vrijstaande woningen (64%) die volgens de bewoners hiervoor (zeker of mogelijk) geschikt zijn. Niet of nauwelijks geschikt zijn flatwoningen zonder lift en rijtjeswoningen (hoek- en tussenwoningen).
Huidige woning geschikt voor zorg en/of rolstoel? (excl. weet niet)
Huur- of koopwoning: koopwoning
21%
huurwoning
21%
Thuisvester
16%
20%
hoekwoning
42% 63%
zeker wel
mogelijk
14%
tussenwoning
66%
42%
37%
2-1 kap
63%
15%
17%
vrijstaand
59%
16%
19%
andere corporatie particuliere verhuurder
20%
Woningtype:
zeker niet
data: Buurt- en dorpsenquête 2015
flatwoning zonder lift flatwoning mét lift
27%
36%
24%
62%
10%
14%
76%
8%
18%
74%
10% 2%
88% 65%
20%
15%
databewerking en grafieken: © gemeente Oosterhout, Onderzoek & Statistiek
Desondanks wil ruim tweederde van de ondervraagden (69%), als men nu of in de nabije toekomst behoefte heeft aan zorg in of om de woning, het liefst in de huidige woning blijven wonen, al dan niet met eventuele aanpassingen. Ruim 15 procent wil in dat geval verhuizen naar een andere, voor zorg en/of rolstoel meer geschikte woning, 13 procent wil een woning met of nabij zorgvoorzieningen en zo’n 3 procent wil naar een speciale woonvorm (woongemeenschap of groepswonen). Met name bewoners van een koopwoning willen het liefst in de huidige woning blijven wonen, maar ook een groot deel van de huurders geeft daar de voorkeur aan.
Als u nu of in de nabije toekomst behoefte heeft aan zorg in of om de woning, hoe zou u dan willen wonen? Aandeel dat in de huidige woning wil blijven wonen (naar woningkenmerken woning):
80% 70%
65%
75%
66%
72% 63%
36%
koopwoning
huurwoning
Thuisvester
vrijstaande woning
data: Buurt- en dorpsenquête 2015
2-1 kap woning
rijtjeswoning
flatwoning mét lift
flatwoning zonder lift
databewerking en grafiek: © gemeente Oosterhout, Onderzoek & Statistiek
3.4 Duurzaamheid en energieverbruik De milieuvriendelijkheid (duurzaamheid) van woningen wordt steeds belangrijker. Bij nieuwbouw wordt voldaan aan de nieuwste eisen op het gebied van energiebesparing, zoals isolatie en het terugwinnen van restwarmte. De bestaande woningvoorraad is over het algemeen minder energiezuinig, zeker als het om woningen gaat die ouder zijn dan pakweg 25 jaar. Toch is dit niet het hele verhaal. Het energieverbruik is ook afhankelijk van het woningtype en de grootte van de woning. Bovendien hebben woningcorporaties als Thuisvester de afgelopen jaren fors geïnvesteerd in het duurzamer maken van hun woningbezit. Een groot deel van de particuliere woningeigenaren heeft wat dat betreft nog een inhaalslag te maken. Vaak vormen de hoge kosten die hiermee zijn gemoeid een grote barrière.
17
Gemiddeld aardgasverbruik in de gemeente Oosterhout Gasverbruik per woonbuurt (2013)
Ontwikkeling gasverbruik (2010-2013) 2.000
aardgasverbruik (m 3)
Nederland
1.500
Oranjepolder
1.000
Laagst: Dammenbrt (1.300)
Weststad
1.450
1.550
1.600
2011
2012
2013
46
50
0
Dommelbergen
Den Hout
1.900
500
0
2010
25
Strijen Vrachelen
LeijsenWest Centrum akkers
Bosgebied bij Oosterhout
Oosteind
64
88
50
75 100
aantal vorstdagen (norm = 58)
Slotjes
Gasverbruik naar woningtype (2013) woningtype:
Oosterheide
huur / koop:
2.950
Vijf Eiken
Hoogst: Warande (3.950)
2.150
Steenoven
1.850
1.750
1.600
1.500
Gasverbruik (m3):
1.250
950
minder dan 1.500 1.500 tot 2.000 2.000 tot 2.500
databron: CBS
alle woningen
huurwoning
koopwoning
vrijstaand
2-1 kap
geen woningen geen cijfers
hoekwoning
appartement
3.000 of meer
tussenwoning
Dorst
2.500 tot 3.000
databewerking en kaart / grafieken: © gemeente Oosterhout, Onderzoek & Statistiek
Gemiddeld elektriciteitsverbruik in de gemeente Oosterhout Stroomverbruik per woonbuurt (2013)
Ontwikkeling stroomverbruik (2010-2013) 5.000
Nederland
4.000
Oranjepolder
Oranjepolder
3.000
Weststad
2.000 Den Hout
Dommelbergen
Den Hout
elektriciteitsverbruik (kWh)
Weststad Dommel3.550
3.600
3.550
3.500
Strijen Vrachelen Leijsen2010 West Centrum 2011 2012 akkers
Oosteind 2013
bergen
1.000 Strijen Vrachelen West Centrum Bosgebied bij Oosterhout
Laagst: Centrum (2.600)
Leijsenakkers
0
Oosteind
Bosgebied bij Stroomverbruik naar Slotjeswoningtype (2013)
Slotjes
Oosterhout
woningtype: Oosterheide Vijf Eiken
huur / koop: 5.000 Oosterheide 4.100
Hoogst: Oosteind-Zuid (5.550) 3.500
3.650
3.950 3.500 2.850
Steenoven
2.450
Steenoven
Stroomverbruik (kWh): minder dan 3.000 3.000 tot 3.500
databron: CBS
alle woningen
huurwoning
koopwoning
vrijstaand
geen woningen
Dorst
2-1 kap
5.000 of meer
hoekwoning
Dorst
appartement
4.000 tot 5.000
tussenwoning
3.500 tot 4.000
databewerking en kaart / grafieken: © gemeente Oosterhout, Onderzoek & Statistiek
18
In de enquête zijn enkele vragen gesteld om zo een beeld te krijgen van de mate van duurzaamheid van de woningen in de gemeente Oosterhout. Een ruime meerderheid van de woningen is, volgens de bewoners, voorzien van isolatieglas (97%), een hoogrendement (HR) verwarmingsketel (93%) en dakisolatie (84%). Ook blijkt iets meer als driekwart van de woningen (78%) voorzien te zijn van gevelisolatie en bijna twee derde (62%) van vloerisolatie. Het aandeel woningen dat voorzien is van deze energiebesparende zaken is in de afgelopen vijf jaren toegenomen. Het aandeel dat beschikt over isolatieglas en een HR-ketel was al vrij hoog, maar ook het aandeel woningen dat voorzien is van dak-, gevel- en vloerisolatie is duidelijk toegenomen: in de periode 2009-2015 met zo’n 5 procent.
Huidige woning voorzien van de volgende energiebesparende zaken? 97%
isolatieglas
93%
HR-ketel 84%
dakisolatie gevelisolatie
78% 62%
vloerisolatie zonnepanelen
6%
data: Buurt- en dorpsenquête 2015
databewerking en grafiek: © gemeente Oosterhout, Onderzoek & Statistiek
Vooral de bewoners van koopwoningen zijn hiervan goed op de hoogte (zo’n 9 op de 10 geeft aan dit te weten). Huurders weten vaak wel of hun woning is voorzien van isolatieglas en een HR-ketel (zo’n 8 op de 10 weet dit), maar moeten vaker het antwoord schuldig blijven als het gaat om dak-, gevel- en vloerisolatie (slechts 6 op de 10 zegt dit te weten). Dit geldt ook voor de vraag of ze weten wat het energielabel is van hun woning: ruim 80 procent van de huurders zegt dit niet te weten (maar die hoeven het ook niet te weten), terwijl van de bewoners van een koopwoning bijna 50 procent aangeeft het niet te weten.
Weet u wat het energielabel is van uw woning? koopwoning nee 49,9%
ja 50,1%
energielabel:
G
F
E
D
C
B
A
4,2%
6,2%
5,7%
11,3%
31,9%
23,3%
17,4%
data: Buurt- en dorpsenquête 2015
databewerking en grafiek: © gemeente Oosterhout, Onderzoek & Statistiek
3.5 Woningaanbod en verhuizingen In de periode 2009-2014 is het aantal via websites en makelaars te koop aangeboden woningen in de gemeente Oosterhout met 38 procent gestegen, terwijl de vraagprijs daalde met ruim 13 procent. Dit is ook de periode waarin de economische crisis zijn weerslag had. Vanaf de tweede helft van 2014 is weer sprake van een (voorzichtig) economisch herstel en ook dat is zichtbaar in de cijfers. Zo werden er in januari 2015 in Oosterhout 649 woningen te koop aangeboden met een mediane vraagprijs van € 239.000. In januari 2009 stonden er in de gemeente 402 woningen te koop met een mediane vraagprijs van € 271.290.
19
In de eerste helft van 2015 is het aantal te koop aangeboden woningen in de gemeente Oosterhout verder gedaald van 649 (in januari) naar 593 (in juni), maar bleef de mediane vraagprijs met € 238.725 op nagenoeg hetzelfde niveau.
Te koop aangeboden woningen in de gemeente Oosterhout (2008-2015) 1.100
aantal woningen
€ 290.000
1.000
€ 280.000
900
€ 270.000
800 700
mediane vraagprijs
€ 260.000
trendlijn (polynoom)
€ 250.000
600
€ 240.000
500
Oosterhout
€ 230.000
400 300
€ 220.000
200
€ 210.000
100
€ 200.000
Oosterhout
€ 190.000
0 9123 6 9123 6 9123 6 9123 6 9123 6 9123 6 9123 6 912
9123 6 9123 6 9123 6 9123 6 9123 6 9123 6 9123 6 912
'08 2009
'08 2009
2010
2011
2012
2013
2014
2015
data: Huizenzoeker.nl
2010
2011
2012
2013
2014
2015
databewerking en grafieken: © gemeente Oosterhout, Onderzoek & Statistiek
Volgens de Nederlandse Vereniging van Makelaars (NVM) is in de regio Breda het aantal verkochte woningen in de periode 2009-2014 met ruim 47 procent gestegen, terwijl de gemiddelde verkoopprijs daalde met ruim 6 procent. Zo werden er in het laatste kwartaal van 2014 in deze regio 864 woningen verkocht met een gemiddelde verkoopprijs van € 221.000. In het eerste kwartaal van 2009 werden 455 woningen verkocht met een gemiddelde verkoopprijs van € 235.000. In de eerste helft van 2015 is het aantal verkochte woningen in de regio Breda verder gestegen van 714 in het eerste kwartaal naar 1.014 in het tweede kwartaal, terwijl de gemiddelde verkoopprijs – mede door het grotere aanbod – daalde van € 224.000 naar € 222.000.
Verkochte woningen in de regio Breda (2008-2015) 1.100
aantal woningen
1.000 regio Breda
€ 270.000 € 260.000
700
€ 250.000
600
regio Breda
€ 240.000
500 400
gemiddelde verkoopprijs
€ 280.000
900 800
€ 290.000
trendlijn (polynoom)
€ 230.000
300
€ 220.000
200
€ 210.000
100
€ 200.000
Nederland
€ 190.000
0 12341234123412341234123412341234
12341234123412341234123412341234
2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015
2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015
data: Nederl. Vereniging van Makelaars o.g. en Vastgoeddeskundigen (NVM)
databewerking en grafieken: © gemeente Oosterhout, Onderzoek & Statistiek
De transactiecijfers in het gemeentelijk kadaster laten zien dat in de gemeente Oosterhout in de periode 2009-2014 het aantal verkochte woningen met 18 procent is gestegen, terwijl de gemiddelde verkoopprijs daalde met bijna 17 procent. Zo werd in het laatste kwartaal van 2014 in Oosterhout 198 woningen verkocht met een gemiddelde verkoopprijs van € 237.195. In het eerste kwartaal van 2009 werden 100 woningen verkocht met een gemiddelde verkoopprijs van € 289.385.
20
In de eerste helft van 2015 zijn minder woningen verkocht in de gemeente Oosterhout, maar steeg de gemiddelde verkoopprijs van € 216.100 naar € 230.965.
Verkochte woningen in de gemeente Oosterhout (2008-2015) 275
aantal woningen
€ 375.000
250
gemiddelde verkoopprijs
€ 350.000
225 € 325.000
200 Oosterhout
175
€ 300.000
150
€ 275.000
125 100
€ 250.000
75
€ 225.000
50
€ 200.000
25
trendlijn (polynoom)
Oosterhout
€ 175.000
0 12341234123412341234123412341234
12341234123412341234123412341234
2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015
2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015
data: Kadaster gemeente Oosterhout
databewerking en grafieken: © gemeente Oosterhout, Onderzoek & Statistiek
In 2014 stonden bij woningcorporatie Thuisvester in totaal 23.660 woningzoekenden ingeschreven. In 2008 waren dat er 13.267, maar toen had de woningcorporatie alleen Oosterhout als werkgebied en daar horen inmiddels ook de gemeenten Geertruidenberg, Rucphen en Zundert bij. In 2014 kregen 530 woningen van Thuisvester in de gemeente Oosterhout een nieuwe huurder (7 procent van hun woningbezit in Oosterhout). In 2009 ging het om 533 huurwoningen (7%).
Ingeschreven woningzoekenden en nieuwe huurders Oosterhout (2008-2014) 30.000
woningzoekenden Thuisvester *
700
woningen verhuurd Thuisvester *
600
25.000
500
20.000
400 15.000 300 10.000
200
5.000
100
0
0 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014
2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014
Noot: * in 2009 fuseerden de woningcorporaties Cires (Oosterhout) en ZorgvoorWonen (Rucphen – Zundert); in 2012 werd WSG (Geertruidenberg) onderdeel van de woningcorporatie Stichting Thuisvester. data: Thuisvester
databewerking en grafieken: © gemeente Oosterhout, Onderzoek & Statistiek
In de periode 2010-2014 zijn 9.661 personen in de gemeente Oosterhout komen wonen, terwijl 10.179 personen naar elders vertrokken. Het migratiesaldo was in deze periode dus negatief (-518 personen). In de periode 2005-2009 was sprake van een positief migratiesaldo (+664 personen). Met name in de crisisjaren vertrokken er meer personen uit Oosterhout dan er hier kwamen wonen. Dit heeft natuurlijk ook te maken met de woningbouw. In de periode 2005-2009 werden 1.183 nieuwbouwwoningen opgeleverd, terwijl dit in de periode 2010-2014 beperkt bleef tot 733 woningen, waarvan bijna driekwart (542 woningen) in de laatste twee jaar. Bovendien werden in de laatste vijf jaar meer woningen aan de voorraad onttrokken door bijvoorbeeld sloop dan in de vijf jaar daarvoor (208 versus 73).
21
Verhuisde personen in Oosterhout: vestigers en vertrekkers (2005-2014) 2.500 2.000
vestigers en vertrekkers 239
272
321
195
1.500 1.000
2.093
1.765
2.025
1.882
259
247
1.789
1.858
-1.804
-1.770
-1.748
-318
-231
-273
-275
2011
2012
2013
2014
278
279
238
1.506
1.611
1.591
1.511
-1.730
-1.748
-1.718
-260
-294
2009
2010
279
500 0 -500 -1.000
-1.892
-1.741
-1.668
-1.589
-269
-219
-295
2006
2007
2008
-1.500 -2.000
-250
-2.500 2005 500 250
410
322
319 82
5
0 -166
-205
-250 -500
-182
-153
-286
migratiesaldo
data: CBS
databewerking en grafieken: © gemeente Oosterhout, Onderzoek & Statistiek
De meeste verhuisbewegingen vinden plaats binnen de regio. Van alle personen die zich in 2014 in de gemeente Oosterhout hebben gevestigd (2.105 personen), kwam bijna 56 procent uit een gemeente in de regio’s West- en Midden-Brabant. Van alle personen die toen vertrokken (2.023 personen), verhuisde ruim 54 procent naar een gemeente in een van deze twee regio’s.
Migratie van en naar de gemeente Oosterhout (2014) Gevestigd vanuit
Vertrokken naar
Aantal personen:
Aantal personen:
500 of meer 100 tot 500 50 tot 100 25 tot 50 10 tot 25 minder dan 10
500 of meer 100 tot 500 50 tot 100 25 tot 50 10 tot 25 minder dan 10 Amsterdam
Den Haag Rijnmond
Zeeland
WestBrabant
Amsterdam
Den Haag
Utrecht Drechtsteden
Miidden-
Rijnmond NoordoostBrabant
Utrecht Drechtsteden
Miidden-
Brabant
Zeeland
ZuidoostBrabant
WestBrabant
Arnhem Nijmegen NoordoostBrabant
Brabant ZuidoostBrabant
vanuit buitenland
naar buitenland
data: CBS
Zuid Limburg
databewerking en kaart: © gemeente Oosterhout, Onderzoek & Statistiek
22
Binnen de regio West- en Midden-Brabant vinden de meeste verhuisbewegingen plaats van en naar de gemeenten Breda, Tilburg, Geertruidenberg, Dongen en Drimmelen. Zo kwamen in 2014 naar Oosterhout 465 personen uit Breda, 130 uit Dongen, 120 uit Tilburg, 110 uit Geertruidenberg en 87 uit Drimmelen. In hetzelfde jaar vertrokken 469 personen naar Breda, 117 naar Geertruidenberg, 109 naar Tilburg, 87 naar Drimmelen en 80 naar Dongen.
Migratie vanuit en naar gemeenten in Midden- en West-Brabant (2014) Aantal personen:
Gevestigd vanuit Aalburg Drimmelen Moerdijk Steenbergen
Bergen op Zoom
Halderberge
Roosendaal
EttenLeur Rucphen
G’berg
O’hout
Vertrokken naar
350 of meer 100 tot 350 50 tot 100 25 tot 50 10 tot 25 minder dan 10
Woudrichem Werkendam
Waalwijk
Woudrichem Werkendam Aalburg Drimmelen Moerdijk
Loon op Dongen Zand Steenbergen
Breda
Halderberge
Tilburg
Gilze en Rijen
Oisterwijk Goirle
Bergen op Zoom
Alphen-Chaam Zundert
Hilvarenbeek
Roosendaal
G’berg O’hout
EttenLeur Rucphen
Waalwijk
Dongen
Breda
Loon op Zand Tilburg
Gilze en Rijen
Oisterwijk Goirle
Alphen-Chaam Zundert
Baarle-Nassau
Hilvarenbeek Baarle-Nassau
Woensdrecht
Woensdrecht
data: CBS
databewerking en grafiek: © gemeente Oosterhout, Onderzoek & Statistiek
Er wordt niet alleen verhuisd van of naar Oosterhout (migratie), maar ook binnen de gemeentegrenzen. In de periode voorafgaand aan de economische crisis vonden er meer ‘binnenverhuizingen’ plaats dan tijdens de crisisjaren. In de periode 2005-2009 verhuisden er 15.366 personen binnen de gemeente Oosterhout, terwijl in de periode 2010-2014 dit er 11.667 waren. Met het aantrekken van de economie lijkt ook het aantal binnenverhuizingen weer te groeien.
Verhuisde personen in Oosterhout: binnenverhuizingen (2005-2014) 4.000
personen 3.654 3.449
3.500 3.000
2.994
2.911 2.623 2.358
2.500
2.350
2.328
2.236
2012
2013
2.130 2.000 1.500 1.000 500 0
2005
2006
2007
2008
2009
2010
data: CBS
2011
2014
databewerking en grafiek: © gemeente Oosterhout, Onderzoek & Statistiek
23
24
4
Kwantitatieve woningvraag
Voor een goede onderbouwing van het volkshuisvestingsbeleid is een betrouwbaar inzicht nodig in de vraag-aanbodverhouding op de lokale woningmarkt. De Oosterhoutse Buurt- en dorpsenquête, die in juli 2015 is uitgevoerd, geeft een beeld van de potentiële vraag vanuit de inwoners van de gemeente. Daarbij wordt een onderscheid gemaakt tussen starters en doorstromers op de woningmarkt. Doorstromers verhuizen met het gehele huishouden en maken hierdoor een woning vrij. Starters (zoals nog thuiswonende kinderen) wonen bij anderen in en betrekken door de verhuizing voor de eerste keer zelfstandig een woning. Door hun verhuizing komt er dus géén woning beschikbaar.
4.1 Verbouwen of verhuizen Uit het vorige hoofdstuk is gebleken dat het gros van de inwoners tevreden is met de huidige woning. Vandaar ook dat 72 procent van de huishoudens in de gemeente Oosterhout helemaal geen verbouwof verhuisplannen heeft (tijdens de crisisjaren 2009-2013 was dit zo’n 77 procent). Als de woning echter niet meer voldoet aan de wensen van de bewoners, en men zich dat financieel kan veroorloven, zijn er in principe twee mogelijkheden: verbouwen of verhuizen. Bijna 13 procent van de huishoudens in Oosterhout wil eigenlijk het liefst in de huidige woning blijven wonen en geeft er daarom de voorkeur aan om te verbouwen. Dat is inclusief de groep die weliswaar nog twijfelt tussen verbouwen of verhuizen, maar bij wie de optie om te verbouwen net iets zwaarder weegt. Een globale schatting op basis van het totale aantal huishoudens in de gemeente, maakt duidelijk dat het in potentie gaat om zo’n 3.000 woningen. Maar lang niet elk huishouden dat een verbouwing overweegt, zal daar uiteindelijk ook toe overgaan. Van de potentiële verbouwers wil bijna 49 procent in de woning zelf verbouwen en 30 procent wil een op- of aanbouw realiseren. Bijna 15 procent wil de woning renoveren (energieduurzaam maken) en zo’n 6 procent wil specifieke aanpassingen aanbrengen voor rolstoelgebruik en/of intensieve zorg.
Heeft u verbouw- of verhuisplannen? geen plannen 72%
voorkeur voor verhuizen 15%
verbouwen of verhuizen 4% voorkeur voor verbouwen 9%
opbouw / aanbouw 30%
verbouwing in de woning 49%
data: Buurt- en dorpsenquête 2015
aanpassing voor zorg / rolstoel 6%
renovatie voor duurzaamheid 15%
databewerking en grafiek: © gemeente Oosterhout, Onderzoek & Statistiek
Bijna 21 procent van de huishoudens in de gemeente Oosterhout heeft plannen om binnen nu en vijf jaar te verhuizen. Dat is inclusief het deel van de huishoudens dat nog twijfelt tussen verbouwen en verhuizen, maar bij wie de optie om te verhuizen zwaarder weegt. Deze huishoudens worden gerekend tot de doorstromers op de woningmarkt. De voorkeur om te verhuizen is het grootst bij de eenpersoonshuishoudens (23%) en gezinnen met thuiswonende kinderen (23%) en het kleinst bij meerpersoonshuishoudens zonder (thuiswonende) kinderen (17%). Daarnaast geeft ruim een derde (35%) van de nog thuiswonende kinderen van 18 jaar en ouder aan dat ze binnen nu en vijf jaar willen verhuizen. Zij behoren tot de starters op de woningmarkt.
25
4.2 Verhuisplannen Van de verhuisgeneigde huishoudens in de gemeente heeft ruim 9 procent concrete verhuisplannen en wil binnen nu en twee jaar verhuizen. Dit is weer bijna op het niveau van vóór de economische crisis. Van de nog thuiswonende jongeren met verhuisplannen wil 18 procent binnen twee jaar verhuizen. Deze twee groepen vormen samen de harde kern van de inwoners met verhuisplannen. De mogelijke plannen van inwoners die binnen twee tot vijf jaar willen verhuizen is minder hard: hun verhuiswensen zijn vaak minder concreet en in sommige gevallen (nog) erg vaag. Ook de economische situatie van de afgelopen jaren speelt mee, waardoor veel potentiële verhuizers nog even de kat uit de boom kijken.
Heeft u verhuisplannen? 30% 25%
huishoudens Verhuisplannen: wil binnen nu en vijf jaar verhuizen
verhuisplannen
Concrete verhuisplannen: wil binnen nu en twee jaar verhuizen
20% 15% 10% 5%
concrete verhuisplannen
0%
2002
2005
2009
2013
data: Buurt- en dorpsenquêtes
2015 databewerking en grafiek: © gemeente Oosterhout, Onderzoek & Statistiek
Verhoudingsgewijs zijn in de wijken Slotjes, Oosterheide en Leijsenakkers de grootste percentages met verhuisgeneigden te vinden. De hoogste percentages Oosterhouters met concrete verhuisplannen zijn te vinden in de wijken Slotjes, Strijen en de kerkdorpen.
Inwoners in de gemeente Oosterhout met verhuisplannen Centrum Slotjes West Strijen
80%
11%
68%
17%
10% 15%
82%
12%
78%
10%
6% 12%
Leijsenakkers
76%
14%
10%
Oosterheide
75%
15%
10%
Dommelbergen
84%
Vrachelen
80%
Oosterhout-stad
79%
kerkdorpen
78%
totaal gemeente
79%
9% 13%
12% 9% 12%
data: Buurt- en dorpsenquête 2015
verhuisplannen: geen minder concreet ** concreet *
7% 7%
9% 12% 9%
* binnen nu en 2 jaar ** binnen 2 tot 5 jaar
databewerking: © gemeente Oosterhout, Onderzoek & Statistiek
Op basis van het totale aantal huishoudens in de gemeente is de schatting dat zo’n 2.100 huishoudens concrete verhuisplannen hebben en ongeveer 2.800 huishoudens op de wat langere termijn zouden willen verhuizen. Bij de starters gaat het om ongeveer 550 nog thuiswonende jongeren met concrete verhuisplannen en zo’n 500 jongeren die mogelijk op de wat langere termijn zouden willen verhuizen. Bij starters verandert bij een eventuele verhuizing de samenstelling van het huishouden vrijwel altijd. Bij doorstromers blijft meestal de gezinssamenstelling na de verhuizing gelijk, aangezien men doorgaans met het gehele huishouden (gezin) verhuisd.
26
4.3 Doorstroming en scheefheid Volgens het regionaal inkomensonderzoek van het CBS over het belastingjaar 2012 (zie paragraaf 3.2) behoort 42 procent van de huishoudens in de gemeente Oosterhout tot de categorie die in aanmerking komt voor een sociale huurwoning. Zo’n 64 procent van deze huishoudens woont in een huurwoning en daarvan krijgt bijna 51 procent huurtoeslag. Uit de enquête blijkt dat (in 2015) 57 procent van de huishoudens in de gemeente Oosterhout met een netto huishoudinkomen tot € 2.000 per maand (de inkomensgrens voor een sociale huurwoning is een bruto jaarinkomen van € 34.911) een woning huurt. Hiervan krijgt (naar eigen zeggen) iets meer als 50 procent huurtoeslag.
Aandeel dat in huur- of koopwoning woont, naar huishoudinkomen eigen woning huurwoning andere verhuurder huurwoning Thuisvester
31% 54% 5%
76% 86% 97% 6%
64% 6%
40%
18%
tot €.1.500
€.1.500 tot €.2.000
€.2.000 tot €.2.500
5% 9%
€.2.500 tot €.3.350
data: Buurt- en dorpsenquête 2015
3%
€.3.350 of meer databewerking en grafiek: © gemeente Oosterhout, Onderzoek & Statistiek
Het is van belang om te achterhalen in hoeverre de huishoudens die tot de aandachtsgroep behoren ook daadwerkelijk in het betaalbare deel van de woningvoorraad is gehuisvest. Dit gebeurt met behulp van het begrip scheefheid. Enerzijds heeft scheefheid betrekking op huishoudens die niet behoren tot de doelgroep, maar toch wonen in een goedkope huurwoning (minder dan € 577 per maand) en anderzijds op huishoudens die wel tot de doelgroep horen, maar in een dure huurwoning (meer dan € 577 per maand) wonen. De scheefheid wordt gemeten als percentage van de totale voorraad huurwoningen.
Scheefheid binnen de huursector in de gemeente Oosterhout dure scheefheid
‘kale’ huurprijs:
Netto huishoudinkomen: tot € 2.000 per maand
€ 850 of meer
€ 711 tot € 850
1% 5%
4%
€ 577 tot € 711
minder dan € 577
meer dan € 2.000 per maand 8%
22%
12%
10%
38% goedkope scheefheid
data: Buurt- en dorpsenquête 2015
databewerking en grafiek: © gemeente Oosterhout, Onderzoek & Statistiek
Op grond van dit onderzoek kan worden gesteld dat de huursector in de gemeente Oosterhout een goedkope scheefheid kent van bijna 10 procent en een dure scheefheid van ruim 1 procent. Het gaat in totaal om zo’n 2.600 huishoudens.
27
Van de huishoudens die te goedkoop wonen, geeft 82 procent aan niet te willen verhuizen. Het gaat hierbij met name om alleenstaanden en paren zonder kinderen. Van de huishoudens in een (te) dure huurwoning, is 64 procent niet van plan om binnen nu en vijf jaar te verhuizen. Duidelijk is dat een groot deel van de huishoudens niet uit zichzelf naar een duurdere woning zullen verhuizen.
4.4 Verhuisredenen Bijna 21 procent van de huishoudens en 35 procent van de nog thuiswonende jongeren in de gemeente Oosterhout heeft plannen om binnen nu en vijf jaar te verhuizen. Er kunnen allerlei redenen zijn waarom inwoners willen verhuizen. Hoewel de motieven onderling verschillen, doorlopen mensen een bepaalde wooncarrière. Afhankelijk van de levensfase waarin men zich bevindt, leidt dit tot specifiek zoekgedrag op de woningmarkt. Daarbij wordt een onderscheidt gemaakt tussen temporele, locationele en sectorale verhuismotieven: Temporele verhuismotieven zijn persoonlijke en levensfase-gerelateerde verhuismotieven (zoals samenwonen / trouwen, scheiden, gaan studeren of werken, krijgen van kinderen e.d.); Locationele verhuismotieven zijn verhuismotieven die te maken hebben met de woonomgeving (buurt waarin de woning staat, voorzieningenniveau in de directe omgeving e.d.); Sectorale verhuismotieven hebben te maken met de woning zelf (woningtype, grootte en kwaliteit van de woning, staat van onderhoud, betaalbaarheid e.d.). Aan de inwoners met mogelijke verhuisplannen is gevraagd om de twee belangrijkste verhuisredenen te geven. Starters hebben bijna uitsluitend temporele verhuismotieven (91%), waarbij de belangrijkste zijn: wil zelfstandig gaan wonen (50%), gaan samenwonen / trouwen (14%) of vanwege werk / studie (13%). Bij doorstromers zijn de sectorale verhuismotieven het belangrijkst (42%), gevolgd door de temporele motieven (31%) en locationele motieven (27%). Voor de doorstromers tot 65 jaar zijn de belangrijkste verhuismotieven: de woning zelf (32%), de woonbuurt (21%), gezinsomstandigheden zoals gezinsuitbreiding en gaan samenwonen / trouwen (17%) en financiële redenen (9%). Voor de 65-plussers zijn de belangrijkste verhuismotieven: de woning zelf (27%), gezondheid / behoefte aan extra zorg (26%), de woonbuurt (12%), dichter bij de kinderen wonen (10%) en financiële redenen (9%). Voor de 75-plussers zijn de drie belangrijkste verhuisredenen: de behoefte aan extra zorg / gezondheidsredenen (38%), de woning zelf (29%) en de woonbuurt (13%).
Verhuismotieven van starters en doorstromers sectorale motieven
3% 6%
locationele motieven 27%
34%
39%
36%
17%
23% 37%
91%
32%
50% 29%
29%
temporele motieven
17%
50%
30%
tot 35 jaar 35-44 jaar 45-54 jaar 55-64 jaar 65-74 jaar
starters
33%
34%
56%
starters
27%
75+
doorstromers
data: Buurt- en dorpsenquête 2015
databewerking en grafiek: © gemeente Oosterhout, Onderzoek & Statistiek
De belangrijkste argumenten waarom de huidige woning zelf de reden is om te willen verhuizen zijn: de indeling / grootte van de woning past niet meer (30%), wil een ander woningtype (19%), wil een tuin (12%), wil gaan kopen of huren (9%), woning is te duur (7%), woning is slecht onderhouden (6%), woning is slecht geisoleerd (5%), wil geen tuin meer (5%), trappen in / naar het huis (4%) en woning is ongeschikt voor rolstoel / zorg (3%).
28
De belangrijkste verhuisredenen die huurders geven zijn: de woning zelf (25%), de woonbuurt (20%), gezinsomstandigheden zoals gezinsuitbreiding en samenwonen / trouwen (17%) en financiële redenen (12%). De belangrijkste verhuismotieven van eigenaar-bewoners zijn: de woning zelf (34%), de woonbuurt (20%), gezinsomstandigheden (14%), financiële redenen (8%) en gezondheid / behoefte aan extra zorg (7%).
Verhuismotieven van huurders en eigenaar-bewoners sectorale motieven locationele motieven temporele motieven 42%
28%
30%
eigenaar-bewoners
41%
37%
25%
28%
34%
35%
alle huurders
huurders Thuisvester
data: Buurt- en dorpsenquête 2015
databewerking en grafiek: © gemeente Oosterhout, Onderzoek & Statistiek
4.5 Verhuizen, maar waarheen Van de verhuisgeneigde huishoudens (doorstromers) wil bijna 61 procent in de gemeente Oosterhout blijven wonen. Met name de oudere doorstromers willen dit graag. Bijna 16 procent van de doorstromers wil naar een andere gemeente verhuizen, waarbij Breda favoriet is. Van de starters wil 42 procent het liefst in de gemeente blijven wonen, terwijl 29 procent geen voorkeur heeft. Bijna 29 procent van de starters wil naar een andere gemeente verhuizen, waarbij Breda duidelijk favoriet is.
Willen verhuisgeneigden in de gemeente Oosterhout blijven wonen? in Oosterhout blijven 54% Geertruidenberg 2% Breda 30%
geen voorkeur 22%
elders in Brabant 21% Randstad 4%
liever elders 24%
Dongen 3%
elders 16% geen voorkeur 22%
data: Buurt- en dorpsenquête 2015
Tilburg 2%
databewerking en grafiek: © gemeente Oosterhout, Onderzoek & Statistiek
Iets meer als de helft van de potentiële vertrekkers (51%), heeft hiervoor temporele motieven (wil zelfstandig gaan wonen in de stad, of vertrekt vanwege studie, werk, veranderende gezinsomstandigheden of wil dichter bij ouders / kinderen wonen). Ruim een kwart (27%) heeft locationele motieven (zoekt een andere woonomgeving of wil weg omdat de huidige woonbuurt / dorp onvoldoende voorzieningen biedt) en 22 procent wil vertrekken vanwege sectorale motieven (is specifiek op zoek naar een andere (met name grotere) woning buiten deze gemeente).
29
Ruim tweederde van de verhuisgeneigden die in de gemeente Oosterhout willen blijven wonen heeft een duidelijke voorkeur. Doorstromers hebben een voorkeur voor de wijken Centrum, Vrachelen (met name De Contreie) en de kerkdorpen. Starters willen vooral naar de wijken Centrum, Vrachelen, Slotjes en de kerkdorpen. De nieuwbouwprojecten, waaronder de nog te ontwikkelen Wilhelminahaven (oude MPO-terrein) in de wijk West en de Warandepoort in de wijk Oosterheide zijn hoofdzakelijk in trek bij doorstromers; starters hebben hier niet of nauwelijks belangstelling voor.
Voorkeur verhuisgeneigden voor een bepaald gebied in de gemeente starters
4%
Strijen of Leijsenakkers
doorstromers Oosterheide (incl. Warandepoort) West (incl. Wilhelminahaven)
1%
4%
<1%
5%
Dommelbergen
1%
5%
Slotjes (incl. Loevepark)
2%
kerkdorp (incl. Dorst-West / De Vliert)
2%
Vrachelen (incl. Contreie)
2%
Centrum (incl. Santrijn)
Nieuwbouw: Loevepark
5%
Wilhelminahaven 8%
De Contreie
<1
4%
1%
10%
12%
3%
15% 6%
geen voorkeur
1 2%
26%
Leeswijzer: Het totale aantal verhuisgeneigden dat in de gemeente wil blijven wonen (alle percentages in de hoofdgrafiek bij elkaar) is 100 procent. Als we het Centrum als voorbeeld nemen, dan blijkt dat 3 procent van de verhuisgeneigden met een voorkeur voor deze wijk behoort tot de starters en 15 procent tot de doorstromers. In totaal heeft dus 18 procent van de verhuisgeneigden een voorkeur voor deze wijk. data: Buurt- en dorpsenquête 2015
databewerking en grafiek: © gemeente Oosterhout, Onderzoek & Statistiek
Ruim een derde van de starters (37%) heeft geen voorkeur; de rest wil vooral naar het Centrum of de wijk Slotjes (met name naar de nieuwbouw Loevepark). Doorstromers tot 45 jaar willen met name naar Vrachelen / De Contreie en het Centrum. Doorstromers van 65 jaar en ouder willen vooral naar de wijken Centrum of Oosterheide.
Welke wijk is in trek bij een bepaalde leeftijdsgroep? 5% 5% 5% 11% 5% 5%
10% 5% 2% 7%
2% 6% 9%
8%
7% 4%
8%
17%
3% 6% 3% 6% 6%
1% 6% 4% 7%
3% 7%
7%
9%
10%
7%
15% 27%
22%
15%
9%
9%
11%
7% 4%
14%
28%
26%
37%
starters
32%
West (incl. Wilhelminahaven) Dommelbergen
12% 6%
Slotjes (incl. Loevepark) kerkdorp (incl. Dorst-West / De Vliert) Vrachelen (incl. Contreie)
29% 27%
37% 25%
tot 34 jaar 35-44 jaar 45-54 jaar 55-64 jaar 65-74 jaar
starters
Oosterheide (incl. Warandepoort) 24%
Centrum (incl. Santrijn)
20% 19%
10%
Strijen of Leijsenakkers
geen voorkeur
29%
75+
doorstromers
data: Buurt- en dorpsenquête 2015
databewerking en grafiek: © gemeente Oosterhout, Onderzoek & Statistiek
30
5
Kwalitatieve woningvraag
Om een juist beeld te krijgen van de vraag naar woningen kan niet worden volstaan met alleen te kijken naar de aantallen (kwantitatieve vraag). De vraag naar woningen hangt sterk samen met de kwaliteitsaspecten: woningtype, prijsklasse, locatie en eigendomssituatie. In dit hoofdstuk wordt deze kwalitatieve vraag uitgewerkt. Van de inwoners die binnen nu en vijf jaar wil verhuizen, geeft bijna 16 procent van de doorstromers en bijna 29 procent van de starters aan beslist niet in de gemeente Oosterhout te willen blijven wonen. In de analyses in dit hoofdstuk is deze groep buiten beschouwing gelaten, aangezien zij – zoals blijkt uit het vorige hoofdstuk – vooral om persoonlijke redenen willen vertrekken.
5.1 Kopen of huren De voorkeur om een woning te huren of juist te kopen is niet alleen afhankelijk van de inkomenssituatie. Zoals uit hoofdstuk 4 al is gebleken spelen vaak ook andere zaken een rol, zoals de gezinssituatie, leeftijd en arbeidsomstandigheden. Van de huishoudens (doorstromers) in de gemeente Oosterhout die binnen nu en vijf jaar zouden willen verhuizen én daarbij niet per se de gemeente willen verlaten, is een kwart op zoek naar een huurwoning en wil 65 procent een woning kopen. Bijna 10 procent van hen heeft (nog) geen voorkeur. Van de potentiële starters die niet per se uit de gemeente Oosterhout willen vertrekken, wil ruim 43 procent een woning kopen, terwijl ruim 49 procent liever gaat huren. Bijna 8 procent van de starters heeft geen voorkeur. Van de potentiële doorstromers die de gemeente niet per se willen verlaten, woont thans 35 procent in een huurwoning en heeft 65 procent een koopwoning. Ruim de helft van de huurders (56%) wil blijven huren, terwijl bijna 35 procent liever wil kopen. Van de woningeigenaren wil bijna 82 procent opnieuw gaan kopen, terwijl ruim 8 procent wil gaan huren. Een kleine groep (10%) geeft aan (nog) niet te weten of ze willen gaan huren of kopen. Dit zijn vooral huishoudens die nog geen concrete verhuisplannen hebben en pas op de wat langere termijn (3 tot 5 jaar) willen verhuizen.
Voorkeur verhuisgeneigden voor huur- of koopwoning geen voorkeur 8%
10%
9%
12%
wil huren wil kopen
8%
49% 56%
60%
82%
43%
starters
35%
eigenaren
28%
huurders
huurders Thuisvester
doorstromers data: Buurt- en dorpsenquête 2015
databewerking en grafiek: © gemeente Oosterhout, Onderzoek & Statistiek
De belangrijkste redenen van potentiële verhuizers om te willen huren zijn: “kopen is te duur”, “minder financiële risico’s”, “goedkoop / lagere woonlasten” en “onderhoud wordt geregeld”. Als belangrijkste redenen om juist te kopen worden genoemd: “meer zeggenschap over de woning”, “goedkoper op de langere termijn”, “investeren in eigen bezit” en “meer aanbod / keuzemogelijkheden”.
31
Wat zijn de belangrijkste redenen om te kopen danwel te huren? Reden om liever te huren: 65%
kopen is te duur
62%
minder financiële risico's goedkoop / lage woonlasten
56%
onderhoud wordt geregeld
56%
geen geschikte koopwoning beschikbaar
5%
32%
6%
39%
9%
43%
29%
22%
63%
20%
belangrijk neutraal niet belangrijk
5%
35%
35%
eenvoudiger met verhuizen meer aanbod / keuzemogelijkheden
30%
8%
53%
27%
Reden om liever te kopen: 83%
meer zeggenschap over woning goedkoper op langere termijn
80%
investeren in eigen bezit
80%
18% 15%
61%
meer aanbod / keuzemogelijkheden
35%
34%
inkomen te hoog voor sociale huur geen geschikte huurwoning beschikbaar
12% 5%
38%
20%
5% 3%
28%
39%
data: Buurt- en dorpsenquête 2015
2%
belangrijk neutraal niet belangrijk
41%
databewerking en grafiek: © gemeente Oosterhout, Onderzoek & Statistiek
Het gros van de verhuisgeneigden die niet per se uit de gemeente Oosterhout wil vertrekken en een woning wil huren, wil dit doen voor onbepaalde tijd (83%). Een kleine groep wil voor een korte(re) periode huren: 1 tot 2 jaar (10%) of 3 tot 5 jaar (7%). Naar mate de leeftijd stijgt, groeit ook de belangstelling om te gaan huren. Een meerderheid van de wat oudere potentiële doorstromers (met name 65-plussers) wil gaan huren, terwijl jongere doorstromers (met name de 25 tot 54 jarigen) liever een woning kopen. In welke prijsklasse men wil huren of kopen wordt in de volgende paragraaf nader bekeken.
Voorkeur verhuisgeneigden voor huur of koop, naar leeftijd 8%
6% 20%
5%
8%
16%
14%
22%
14%
geen voorkeur wil huren wil kopen
23%
49%
37% 50% 44%
74%
81% 69% 47%
43%
34%
starters
tot 34 jaar 35-44 jaar 45-54 jaar 55-64 jaar 65-74 jaar
starters
36%
75+
doorstromers
data: Buurt- en dorpsenquête 2015
databewerking en grafiek: © gemeente Oosterhout, Onderzoek & Statistiek
32
Van de verhuisgeneigde 65-plussers die niet per se uit de gemeente willen vertrekken, woont thans 70 procent in een koopwoning. Hiervan wil 26 procent gaan huren, terwijl 47 procent weer wil gaan kopen. Zo’n 27 procent heeft nog geen voorkeur, omdat zij pas op wat langere termijn willen verhuizen. Van de 75-plussers met een koopwoning wil 39 procent gaan huren en 46 procent wil opnieuw kopen. Van de verhuisgeneigde 65-plussers die nu huren, wil nagenoeg iedereen opnieuw huren.
5.2 Welke prijsklasse Uit paragraaf 5.1 blijkt dat, van alle verhuisgeneigden (starters én doorstromers samen) die niet uit de gemeente willen vertrekken, bijna 29 procent de voorkeur geeft aan een huurwoning. Daarvan zoekt ruim tweederde (68%) een goedkope woning met een huurprijs tot € 618 per maand, 15 procent wil een huurwoning in het middensegment (€ 618 tot € 711 per maand) en bijna 17 procent wil een huurwoning in het dure segment (€ 711 of meer). Van alle verhuisgeneigden die niet uit Oosterhout weg willen, wil bijna 62 procent een woning kopen. Hiervan wil ruim meer dan de helft (54%) een koopwoning in het middensegment (tussen € 185.000 en € 275.000), ruim 38 procent zoekt een woning in het dure prijssegment (€ 275.000 of meer) en 8 procent wil een goedkope koopwoning (minder dan € 185.000).
Voorkeur verhuisgeneigden voor bepaalde huur- of koopprijs wil huren €.711 tot €.850 11%
€.618 tot €.711 15%
wil kopen
€.850 of meer 6%
€.577 tot €.618 25%
minder dan €.403 * 6%
€.350.000 of meer 18%
€.185.000 tot €.220.000 29%
minder dan €.185.000 8%
€.275.000 tot €.350.000 20%
€.403 tot €.577 37%
€.220.000 tot €.275.000 25%
Noot: * alleen bestemd voor jongeren tot 23 jaar data: Buurt- en dorpsenquête 2015
databewerking en grafiek: © gemeente Oosterhout, Onderzoek & Statistiek
Starters hebben vooral een voorkeur voor goedkopere woningen. Van de starters die willen huren, kiest een grote meerderheid (96%) voor een goedkope huurwoning. Starters die willen kopen, hebben vooral belangstelling voor koopwoningen in het goedkope (10%) en lagere middensegment (58%).
Voorkeur van starters en doorstromers voor bepaalde prijsklasse, naar leeftijd gewenste ‘kale’ huurprijs: 4%
7%
2% 12%
gewenste koopprijs:
Huurprijs:
€ 850 of meer 14%
€ 711 tot € 850
19%
14%
€ 618 tot € 711
15% 16%
16%
30%
€ 577 tot € 618
13%
19%
tot € 577
18%
16%
37% 31%
22% 28%
Koopprijs:
96% 27%
25%
€ 350.000 of meer
58%
23%
€ 275.000 tot € 350.000 41%
€ 220.000 tot € 275.000 39%
27%
starters
tot 44 jaar
45-64 jaar
31%
€ 185.000 tot € 220.000 tot € 185.000
starters
25%
65+
doorstromers
10%
8%
6%
starters
tot 44 jaar
45-64 jaar
starters
data: Buurt- en dorpsenquête 2015
21% 19% 11%
65+
doorstromers
databewerking en grafiek: © gemeente Oosterhout, Onderzoek & Statistiek
33
Doorstromers die een koopwoning willen, zoeken vooral in het midden (35%) en hoge prijssegment (27%). Jonge doorstromers zijn vooral geïnteresseerd in een koopwoning in het middensegment, terwijl een deel van de oudere doorstromers belangstelling heeft voor een duurdere koopwoning. Doorstromers die willen huren, zoeken hoofdzakelijk in het goedkope segment (68%). Jonge doorstromers zijn vooral geïnteresseerd in een goedkope huurwoning, terwijl een deel van de oudere doorstromers belangstelling heeft voor een duurdere huurwoning. Doorstromers in een koopwoning moeten ook nog hun huidige woning zien te verkopen. En dat kan, in de huidige economische situatie (zie ook paragraaf 3.5), nog een hele kluif zijn. Hoewel zo’n 40 procent de woning niet voor de gewenste prijs verkocht krijgt, verwacht het merendeel geen grote problemen bij de verkoop van hun huidige woning.
Potentiële doorstromers die nu in een koopwoning wonen zeer positief 6%
stelling 1
32%
34%
22%
6%
positief
neutraal negatief stelling 2
1% 10%
stelling 3
8%
stelling 4
49%
22%
27%
38%
28%
5%
18%
14%
44%
zeer negatief
13%
17%
6%
Stellingen: 1. Ik kan gemakkelijk een woning vinden die voldoet aan mijn wensen / financiële mogelijkheden. 2. Ik krijg mijn (huidige) woning moeilijk verkocht voor de prijs die ik er voor zou willen hebben. 3. Ik krijg mijn woning moeilijk verkocht voor de prijs die nodig is voor de aflossing van mijn huidige hypotheek. 4. Ik verwacht geen grote problemen bij het verkopen van mijn (huidige) woning. data: Buurt- en dorpsenquête 2015
databewerking: © gemeente Oosterhout, Onderzoek & Statistiek
5.3 Bestaand of nieuwbouw Van alle verhuisgeneigden (starters én doorstromers samen) die binnen nu en vijf jaar willen verhuizen, én daarbij niet per se uit de gemeente wil vertrekken, geeft 23 procent de voorkeur aan een bestaande woning, terwijl bijna 21 procent liever een nieuwbouwwoning heeft. Een kleine meerderheid van de potentiële verhuizers (56%) heeft geen voorkeur.
Voorkeur van starters en doorstromers voor bestaande of nieuwbouwwoning geen voorkeur nieuwbouw bestaand 55%
50%
49% 70%
20%
62%
12% 30%
starters starters
22%
14%
20%
22%
28%
30% 18%
tot 34 jaar
64%
21%
24%
21%
58%
10%
35-44 jaar 45-54 jaar 55-64 jaar 65-74 jaar doorstromers
data: Buurt- en dorpsenquête 2015
75+
databewerking en grafiek: © gemeente Oosterhout, Onderzoek & Statistiek
34
Van de doorstromers wil ruim 23 procent een bestaande woning en heeft 20 procent liever nieuwbouw. Bij starters is dit nagenoeg omgekeerd: 21 procent heeft liever een bestaande woning en 24 procent wil nieuwbouw. Van de starters die belangstelling hebben voor nieuwbouw heeft de helft interesse in een woning in De Contreie (laatste fase van de nieuwbouwwijk Vrachelen) en een kwart is geïnteresseerd in een woning in de inbreidingslocatie Loevepark in de wijk Slotjes. Van de doorstromers die een nieuwbouwwoning willen is bijna de helft geïnteresseerd in een woning in De Contreie en ruim 19 procent heeft interesse voor een woning in het nog te ontwikkelen plan Wilhelminahaven (in de wijk West).
Voorkeur voor nieuwbouw 24% van de
starters 20% van de
doorstromers
50%
8%
49%
9%
25%
19%
data: Buurt- en dorpsenquête 2015
17%
8%
8% 3% 3%
De Contreie Warandepoort Wilhelminahaven Loevepark Santrijn De Vliert Dorst-West
databewerking en grafiek: © gemeente Oosterhout, Onderzoek & Statistiek
Van de verhuisgeneigden die belangstelling hebben voor een nieuwbouwwoning, wil bijna 27 procent een projectnieuwbouwwoning en is bijna 22 procent geïnteresseerd in een bouwkavel. Van de potentiële kopers die belangstelling hebben voor een bouwkavel, wil negen op de tien dat zelf ontwikkelen en bouwen (particulier opdrachtgeverschap), terwijl slechts één op de tien geïnteresseerd is in de mogelijkheid om dat met een groep te doen (collectief particulier opdrachtgeverschap). Van de potentiële kopers die interesse hebben in een projectnieuwbouwwoning, geeft zeven op de tien de voorkeur aan een volledig afgebouwde woning, terwijl drie op de tien liever heeft dat de woning casco wordt opgeleverd zodat men die zelf naar behoefte kan inrichten / indelen.
5.4 Woningtype Het gros van de verhuisgeneigden die binnen nu en vijf jaar wil verhuizen, én daarbij de gemeente niet per se wil verlaten, heeft een duidelijke voorkeur voor een bepaald woningtype. Populair zijn de grondgebonden woningen (68%) en appartementen (24%). Starters hebben vooral belangstelling voor flatwoningen (appartementen) en rijtjeswoningen (rij-, hoeken geschakeld). Doorstromers zijn met name geïnteresseerd in twee-onder-één-kapwoningen, rijtjeswoningen, vrijstaande woningen en appartementen. Bij senioren (55-plussers) zijn appartementen en specifieke seniorenhuisvesting / seniorenwoning favoriet. Verhuisgeneigden die willen huren hebben vooral interesse in een appartement, rijtjeswoning of een vorm van seniorenhuisvesting. Potentiële kopers zijn vooral geïnteresseerd in twee-onder-één-kapwoningen, vrijstaande woningen, rijtjeswoningen en appartementen (flatwoningen).
Voorkeur verhuisgeneigden voor bepaald woningtype wil huren seniorenwoning 15%
flatwoning 40%
wil kopen vrijstaand 1%
rij of geschakeld 18%
2-1 kap 4%
rij of geschakeld 40%
2-1 kap 34%
data: Buurt- en dorpsenquête 2015
bedrijfswoning 2% seniorenflatwoning woning 10% 3%
vrijstaand 33%
databewerking en grafiek: © gemeente Oosterhout, Onderzoek & Statistiek
Verhuisgeneigden die willen huren hebben vooral interesse in een appartement, rijtjeswoning of een vorm van seniorenhuisvesting. Potentiële kopers zijn vooral geïnteresseerd in twee-onder-één-kapwoningen, vrijstaande woningen, rijtjeswoningen en appartementen (flatwoningen).
35
Starters kiezen vooral voor een appartement (50%) of rijtjeswoning (30%). Doorstromers tot 45 jaar geven de voorkeur aan een twee-onder-één-kapwoning (42%), rijtjeswoning (35%), vrijstaande woning (17%) of appartement (6%). Doorstromers van 45 tot 65 jaar hebben belangstelling voor een vrijstaande woning (30%), appartement (30%), rijtjeswoning (16%) of twee-onder-één-kap (14%). Senioren (65-plussers) hebben interesse in een appartement (46%), specifieke seniorenhuisvesting (34%) of een reguliere grondgebonden woning (20%). Als gekozen wordt voor seniorenhuisvesting, dan gaat de voorkeur uit naar een seniorenwoning in een appartementencomplex (34%), seniorenwoning met tuin (26%), aanleunwoning bij woonzorgcentrum (14%), serviceflat voor senioren (12%) of patiowoning (11%). Een kleine selecte groep (3%) heeft mogelijk interesse in bijzondere woonvormen zoals het wonen in een woongemeenschap / woongroep.
Voorkeur van starters en doorstromers voor bepaald woningtype
32%
seniorenwoning
1%
7% 2%
15%
21%
flatwoning mét lift 23%
18% 13%
flatwoning zonder lift
31% 43%
10%
hoekwoning rij of geschakeld
18%
11%
21% 47%
8% 23%
2-1 kapwoning 44%
19%
39% 39% 24%
16% 13%
vrijstaande woning
42%
4% 4% 8%
57%
5% 4% 7%
17%
3%
11%
starters tot 34 jaar 35-44 jaar 45-54 jaar 55-64 jaar 65-74 jaar starters doorstromers data: Buurt- en dorpsenquête 2015
75+
databewerking en grafiek: © gemeente Oosterhout, Onderzoek & Statistiek
Starters die willen huren gaan vooral voor een appartement (64%) of een rijtjeswoning (36%), terwijl de potentiële kopers onder hen veel meer geïnteresseerd zijn in grondgebonden woningen (68%). Doorstromers die willen huren hebben vooral interesse in een grondgebonden woning (49%), appartement (34%) of seniorenwoning (17%). Doorstromers die willen kopen geven de voorkeur aan grondgebonden woningen (86%), waaronder twee-onder-één-kappers, vrijstaande woningen en rijtjeswoningen.
Voorkeur van starters en doorstromers voor bepaald woningtype seniorenwoning 17% 29%
32%
2% 12% 9% 9%
11% 35%
11%
33%
flatwoning mét lift flatwoning zonder lift hoekwoning rij of geschakeld 2-1 kapwoning
1%
36%
vrijstaande woning
21% 6% 39% 23%
30% 7%
wil huren wil kopen starters
32%
4% 1%
wil huren wil kopen doorstromers
data: Buurt- en dorpsenquête 2015
databewerking en grafiek: © gemeente Oosterhout, Onderzoek & Statistiek
36
5.5 Specifieke wensen Starters vinden de buurt waarin de woning staat het meest belangrijk bij hun woningkeuze. Met ruim 27 procent staat deze bovenaan de lijst met criteria waaraan de woning moet voldoen. Direct daarna komt de prijs van de woning (26%) en op de derde plaats staat de grootte van de woning (13%). Ook voor doorstromers is de buurt waarin de woning staat het meest belangrijk bij hun keuze voor een bepaalde woning. Met bijna 28 procent staat deze duidelijk bovenaan in hun top drie. Op de tweede plaats staat de grootte van de woning (18%) en op de derde plaats staat de prijs van de woning (15%).
Voorkeur van starters en doorstromers voor bepaald woningtype starters starters
doorstromers doorstromers 27%
buurt waarin woning ligt
vormgeving / stijl / uitstraling
7%
nabijheid voorzieningen
7%
aanwezigheid tuin indeling / inrichting aantal kamers parkeerplaats bij de woning
staat onderhoud
6%
vormgeving / stijl / uitstraling
5% 5%
aanwezigheid tuin
3%
geschiktheid voor zorg / rolstoel
7%
indeling / inrichting
4%
bouwjaar / leeftijd
15%
prijs van de woning
8%
staat onderhoud
18%
grootte van de woning
13%
grootte van de woning
28%
buurt waarin woning ligt
26%
prijs van de woning
geschiktheid voor zorg / rolstoel
2% 2%
nabijheid voorzieningen
4%
parkeerplaats bij de woning
3%
1%
aantal kamers
0%
bouwjaar / leeftijd
data: Buurt- en dorpsenquête 2015
4%
3% 2%
databewerking en grafiek: © gemeente Oosterhout, Onderzoek & Statistiek
De grootte van de woning staat bijna onderaan het bovenstaande lijstje. Toch wil dat niet zeggen dat de potentiële verhuizers daar geen belang aan hechten. Zo hebben ze wel degelijk een beeld over het aantal kamers (slaap-, hobby- en/of studeerkamers) dat ze wensen. Starters hebben wat dat betreft meer bescheiden wensen: de meesten zijn al tevreden met twee tot drie kamers. Doorstromers hebben duidelijk behoefte aan meer kamers.
Voorkeur verhuisgeneigden voor het aantal kamers starters
doorstromers vier 18%
drie 29%
vier 27%
vijf of meer 3% één 18%
vijf of meer 9% één 1%
twee 25% drie 38%
twee 32% data: Buurt- en dorpsenquête 2015
databewerking en grafiek: © gemeente Oosterhout, Onderzoek & Statistiek
Ruim driekwart van de potentiële verhuizers die geïnteresseerd is in een grondgebonden woning (bestaand of nieuwbouw), heeft een duidelijke voorkeur voor een bepaalde perceelgrootte. Bijna 42 procent van de starters geeft de voorkeur aan een perceeloppervlakte tot 500 vierkante meter en ruim 33 procent wil een oppervlakte van 500 tot 700 vierkante meter. Van de potentiële doorstromers wil bijna een derde een perceeloppervlakte tot 500 vierkante meter en bijna een kwart wil een oppervlakte van 500 tot 700 vierkante meter. Ruim 14 procent wil een perceeloppervlakte van 700 tot 1.000 vierkante meter en ruim 4 procent wil 1.000 vierkante meter of meer, gekoppeld aan een vrijstaande of twee-onder-één-kapwoning.
37
38
6
Verhuisbalansen: vraag en aanbod nader bekeken
In de vorige hoofdstukken zijn de aspecten van verhuisgeneigdheid en woonvoorkeuren uitgebreid aan bod gekomen. Ter afsluiting wordt in dit hoofdstuk bekeken wat het betekent voor de bestaande woningvoorraad als de voorgenomen verhuizingen daadwerkelijk worden gerealiseerd. Hierbij wordt gebruik gemaakt van zogenaamde verhuisbalansen. Deze geven inzicht in de verschuivingen die tussen de verschillende woningcategorieën ontstaan. Hierbij worden alle doorstromers meegenomen, ook zij die mogelijk uit de gemeente zullen vertrekken. Starters blijven in de verhuisbalansen buiten beschouwing, omdat zij geen woning vrijmaken.
6.1 Verschuivingen tussen huur en koop De eerste verhuisbalans geeft een beeld van de verschuiving tussen de huur- en koopsector. Van alle huishoudens in de gemeente Oosterhout die willen verhuizen (doorstromers) woont momenteel tweederde in een koopwoning en een derde in een huurwoning. Als alle gewenste verhuizingen zouden worden gerealiseerd, zou dit op zich nauwelijks gevolgen hebben voor de verhouding huur-koop. Wel is er sprake van een kleine verschuiving naar goedkope huur en een duidelijke verschuiving naar de duurdere koop.
Huidige versus gewenste huur- of koopsituatie van doorstromers huidige situatie
gewenste situatie
dure koop 20%
middeldure koop 34%
goedkope koop 13%
dure koop 28%
lage huur 16%
dure huur 10%
middeldure huur 7%
middeldure koop 34%
lage huur 20%
goedkope koop 5%
dure huur 8%
middeldure huur 5%
Noot: middeldure huur is € 618 tot € 711 per maand; middeldure koop is € 185.000 tot € 275.000 data: Buurt- en dorpsenquête 2015
databewerking en grafiek: © gemeente Oosterhout, Onderzoek & Statistiek
De verhuisbalans laat zien dat een kleine minderderheid van de doorstromers (43%) binnen het eigen prijssegment wil blijven. De meeste potentiële verhuisbewegingen zijn te zien in de goedkope huursector (tot € 618) en de middeldure en dure koopsector (€ 185.000 en meer). Zo’n 10 procent van de doorstromers met verhuisplannen woont thans in een goedkope huurwoning (tot € 618 per maand) en
Verhuisbalans doorstromers: huur versus koop (alle cellen bij elkaar is 100%)
Gewenste situatie
Huidige situatie
goedkope huur goedkope huur middeldure huur dure huur goedkope koop middeldure koop dure koop
10%
middeldure huur 1% 2%
2% 2% 1% 4%
< 1% < 1% 1%
1%
< 1%
dure huur
goedkope koop
middeldure koop
dure koop
< 1% 1% 1%
2% < 1% 1% < 1% 2%
3% 1% 4% 7% 16%
-1% 1% 3% 10%
< 1%
3%
14%
1% 3% 1%
Noten: goedkope huur is tot € 618 per maand, middeldure huur is € 618 tot € 711 en dure huur is € 711 of meer; goedkope koop is tot € 185.000, middeldure koop is € 185.000 tot € 275.000 en dure koop is € 275.000 of meer data: Buurt- en dorpsenquête 2015
databewerking en tabel: © gemeente Oosterhout, Onderzoek & Statistiek
39
wil verhuizen naar een andere huurwoning binnen datzelfde prijssegment. Zo’n 30 procent van de doorstromers woont nu in een middeldure of dure koopwoning (€ 185.000 of meer) en wil graag binnen dat prijssegement blijven. Bijna 10 procent wil van een middeldure koopwoning (€ 185.000 tot € 275.000) naar een dure koopwoning (€ 275.000 of meer). De grootste verschuivingen treden met name op bij de huishoudens tot 45 jaar en bij de 55-plussers. Een groot deel van de jongere doorstromers wil van een huurwoning naar een koopwoning, terwijl veel senioren juist van een koopwoning naar een huurwoning willen.
Huidige versus gewenste huur- of koopsituatie van doorstromers dure koop
3%
middeldure koop
19%
24%
31%
24% 36%
40%
22%
25% 33%
34%
dure huur 19% 25%
24%
49%
4% 27%
33%
36% 12% 8% 4% 5%
12%
11% 1%
18%
huidig
15%
12%
gewenst
tot 34 jaar
10%
6%
10%
7% 3%
11%
huidig
3% 6% 1% 14%
gewenst
35-44 jaar
4% 16%
huidig
middeldure huur goedkope huur
36%
41%
goedkope koop
21%
gewenst
3% 6% 8%
2% 6% 10%
45-54 jaar
6% 6% 4%
9%
27%
20%
gewenst
55-64 jaar
data: Buurt- en dorpsenquête 2015
19%
33%
15%
huidig
31%
huidig
gewenst
65+
databewerking en grafiek: © gemeente Oosterhout, Onderzoek & Statistiek
6.2 Verschuivingen tussen woningtypen De tweede verhuisbalans geeft een beeld van de verschuivingen tussen de verschillende woningtypen. Van alle huishoudens in de gemeente Oosterhout die willen verhuizen (doorstromers) woont 53 procent in een rijtjeswoning (rij-, hoek- of geschakelde woning). Als alle gewenste verhuizingen kunnen worden gerealiseerd, zal dit aandeel dalen tot zo’n 24 procent. Daarentegen zal het aandeel huishoudens dat in een seniorenwoning, vrijstaande woning of twee-onder-één-kapper woont groeien.
Huidig versus gewenste woningtype van doorstromers huidige situatie rijtjeswoning 53%
gewenste situatie appartement 18%
appartement 20%
2-1-kap 15%
ouderenhuisvesting 9% vrijstaand 24%
ouderenhuisvesting vrijstaand 1% 11%
data: Buurt- en dorpsenquête 2015
rijtjeswoning 24%
2-1-kap 25%
databewerking en grafiek: © gemeente Oosterhout, Onderzoek & Statistiek
De meeste doorstromers verhuizen vanuit een rijtjeswoning naar een ander woningtype, waarbij een twee-onder-één-kapwoning het meest favoriet is. Senioren die naar een specifieke vorm van seniorenhuisvesting willen, komen voornamelijk uit rijtjeswoningen (rij-, hoek- en geschakelde woningen), tweeonder-één-kappers, vrijstaande woningen en appartementen (etage- en flatwoningen).
40
Verhuisbalans doorstromers: woningtypen (alle cellen bij elkaar is 100%)
Gewenste situatie
Huidige situatie
vrijstaande woning vrijstaande woning 2/1 kap-woning rijteswoning * appartement seniorenwoning
6% 7% 9% 2% --
overig **
--
2/1 kapwoning
rijteswoning *
1% 2%
appartement
18% 4% --
-< 1% 14% 9% --
2% 4% 7% 5%
--
< 1%
seniorenwoning
overig **
--
1% 2% 5% 1% --
-< 1% 1% ---
--
--
--
Noten: * betreft rij-, hoek- of geschakelde woningen; ** betreft met name bedrijfswoningen data: Buurt- en dorpsenquête 2015
databewerking en tabel: © gemeente Oosterhout, Onderzoek & Statistiek
De grootste verschuivingen zullen met name optreden bij de doorstromers tot 45 jaar (huishoudens met kinderen) en de 55-plussers. De laatste groep wil vooral naar een appartement of specifieke seniorenhuisvesting.
Huidige versus gewenste woningtype van doorstromers vrijstaand
3% 8%
7% 18%
8% 17%
11%
27%
31% 25%
37%
55%
2-1 kapwoning
6%
rijtjeswoning
9%
appartement
20%
8% 12%
12%
20%
seniorenwoning
18%
38%
overig
15% 44%
39%
67%
57%
35%
18% 42%
53%
39% 25%
34%
28%
14% 5%
huidig
gewenst
tot 34 jaar
huidig
9% 1%
4% 1%
1%
gewenst
35-44 jaar
huidig
2%
2%
gewenst
29%
23% 11%
huidig
45-54 jaar
8% 2%
gewenst
2%
huidig
55-64 jaar
data: Buurt- en dorpsenquête 2015
gewenst
65+
databewerking en grafiek: © gemeente Oosterhout, Onderzoek & Statistiek
Om de specifieke woonbehoefte van de senioren beter in beeld te brengen is ook een verhuisbalans gemaakt voor de 55-plussers die naar een seniorenhuisvesting willen. Hieruit blijkt dat zij vooral een seniorenwoning in een appartementencomplex of een seniorenwoning met tuin willen. Zij komen vooral uit grondgebonden woningen, die door hun verhuizing beschikbaar komen voor anderen.
Verhuisbalans senioren: seniorenhuisvesting (alle cellen bij elkaar is 100%)
Gewenste situatie (seniorenhuisvesting)
Huidige situatie
patiowoning vrijstaande woning 2/1 kap-woning rijteswoning * appartement
2% -7% --
seniorenwoning met tuin
appartementencomplex
woongroep
5% 7% 12% 2%
3% 5% 21% 2%
-1% ---
serviceflat voor senioren 3% 3% 5% 5%
aanleunwoning ** -5% 7% 5%
Noten: * betreft rij-, hoek- of geschakelde woningen; ** aanleunwoning bij woonzorgcentrum data: Buurt- en dorpsenquête 2015
databewerking en tabel: © gemeente Oosterhout, Onderzoek & Statistiek
41
6.3 Verschuivingen tussen woongebieden De derde verhuisbalans geeft een beeld van de verschuiving tussen de woongebieden. Hieruit blijkt dat een groot deel van de doorstromers het liefst binnen de eigen wijk wil verhuizen. Daarnaast is er uit verschillende delen van Oosterhout met name belangstelling voor de wijken Centrum en Vrachelen, waarbij vooral de Contreie wordt genoemd als gewenst woongebied.
Verhuisbalans doorstromers: huidig versus gewenst woongebied (alle cellen bij elkaar is 100%)
Huidige situatie
Centrum Slotjes West & Strijen Leijsenakkers Oosterheide Dommelbergen Vrachelen kerkdorpen
1% 1% 2% 2% 3% 4% 3% < 1%
< 1% 2% < 1% -1% < 1% 2% --
-3% 2%
< 1% --1% 1% 2% < 1% 1% -< 1% ----
< 1% < 1% < 1% < 1% --< 1% -4% < 1% 4% < 1% ---
1% -< 1% -< 1% 1% 1% 2% 2% < 1% 1% < 1% < 1% -< 1% -2% 1% 3% -2% 1% 3% -7% 1% 2% < 1% 3% < 1% 2% 1%
-< 1%
elders
buurgemeenten *
Breda
kerkdorpen
Vrachelen
Dommelbergen
Oosterheide
Leijsenakkers
West & Strijen
Slotjes
Centrum
Gewenste situatie
1% 4% 2% 1% 3% 5% 2% 1%
Noten: * betreft de gemeenten Dongen, Drimmelen, Geertruidenberg, Gilze en Rijen data: Buurt- en dorpsenquête 2015
databewerking en tabel: © gemeente Oosterhout, Onderzoek & Statistiek
De verhuisbewegingen tussen de woongebieden verschilt per leeftijdscategorie. Jonge doorstromers tot 35 jaar en senioren (55-plussers) willen graag naar de wijk Centrum (inclusief de nieuwbouw in het Santrijngebied). Opmerkelijk is het potentiële ‘vertrekoverschot’ (de verschuiving) vanuit de wijken Slotjes, Oosterheide en Dommelbergen naar elders in de gemeente of zelfs daarbuiten. Vanaf 55 jaar is er ook duidelijk sprake van een soorgelijke potentiële verhuisbeweging vanuit de wijk Vrachelen, met name richting Centrum maar ook naar buiten de gemeente.
Huidig versus gewenst woongebied van doorstromers 3%
3%
5%
9%
15%
8%
6%
8% 1% 2%
10%
11%
11%
7%
4% 3% 3% 6%
15% 18% 20%
8% 12%
3%
7%
6%
3% 3% 6%
16%
3% 15%
3%
15%
15%
3% 21%
18%
15%
5% 5% 5% 3% 10%
5%
19%
11%
Oosterheide
6%
29%
6%
Dommelbergen
9% 1%
Vrachelen
7%
10%
10%
12%
1% 1% 6%
29%
West + Strijen Leijsenakkers
10%
9% 33%
25%
Slotjes
10% 28%
12% 12%
Centrum
4%
kerkdorpen Breda elders
9% 22%
15% 13% 22% 8%
19%
35%
13%
35%
gewenst
tot 34 jaar
huidig
13%
8%
7%
gewenst
35-44 jaar
29%
12%
21%
8%
huidig
32%
huidig
gewenst
45-54 jaar
huidig
7%
gewenst
55-64 jaar
data: Buurt- en dorpsenquête 2015
huidig
gewenst
65+
databewerking en grafiek: © gemeente Oosterhout, Onderzoek & Statistiek
42
Bijlagen
43
Tabel 1 Ontwikkeling woningvoorraad gemeente Oosterhout aantal woningen op 1 jan. 22.032 22.224 22.515 23.026 23.042 23.206 23.234
2005 2006 2007 2008 * 2009 2010 2011
-3 -4 -4 -59 -3 -14 -102
toename woningvoorraad 195 311 475 17 167 28 31
adm. correctie CBS -3 -20 -5 -1 -3 --50
aantal woningen op 31 dec. 22.224 22.515 22.985 23.042 23.206 23.234 23.215
toevoeging nieuwbouw
toevoeging anders
ontrokken (o.a. sloop)
190 280 470 73 170 42 133
8 35 9 3 ----
Vanuit BAG: 2012 2013 2014
23.318 23.337 23.788
16 202 340
8 299 40
-15 -50 -27
9 451 353
10 ---
23.337 23.788 24.141
2015 **
24.141
31
3
-6
31
--
--
Noten: * toename met 41 woningen door woningherijking CBS; ** betreft aantallen over eerste helft van 2015 data: CBS
databewerking en tabel: © gemeente Oosterhout, Onderzoek & Statistiek
Tabel 2 Bevolkingsontwikkeling gemeente Oosterhout levend geboren
overleden
geboortevestiging overschot
vertrek
2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014
521 552 504 530 538 517 538 445 459 483
430 444 438 451 396 427 435 482 435 486
91 108 66 79 142 90 103 -37 24 -3
1.960 2.332 2.297 2.203 1.785 1.889 1.870 1.749 2.048 2.105
2.142 2.010 1.887 1.884 1.990 2.042 2.036 2.035 2.043 2.023
2015 *
259
307
-48
1.289
1.190
adm. migratie- toename bevolking correctie saldo bevolking op 31 dec. CBS -182 -91 23 52.853 322 430 12 53.295 410 476 14 53.785 319 398 15 54.198 -205 -63 1 54.136 -153 -63 -1 54.072 -166 -63 -3 54.006 -286 -323 3 53.686 5 29 2 53.717 82 79 28 53.793 99
51
-30
--
Noten: * betreft aantallen over eerste helft van 2015 data: CBS
databewerking en tabel: © gemeente Oosterhout, Onderzoek & Statistiek
44
45
Wijk- en buurtindeling gemeente Oosterhout 2015
1000
0902
0606 0901 1100
0602
0604 0701
1109
0607 0603
0601
0900
0600 0300
0703
1209 0605
0301 0401 1200
0200
0702
0000
0201 0102
0101
1001 Buurten Oosterhout-stad: 0000 Centrum 0100 Slotjes-Oost 0101 Slotjes-Midden 0102 Slotjes-West 0200 Oud-West 0201 Kanaleneiland 0300 Vogelbuurt 0301 Kastelenbuurt 0400 Leijsenakkers 0401 Molenbuurt 0500 Bloemenbuurt 0501 Schrijversbuurt 0502 Natuurkundigenbuurt 0503 Componistenbuurt 0504 Warandebuurt 0505 Paterserf 0600 Kruidenbuurt 0601 Sterrenbuurt 0602 Donkenbuurt 0603 Larenbuurt 0604 Beemdenbuurt 0605 Schildersbuurt 0606 Dammenbuurt 0607 Staatsliedenbuurt 0700 Vrachelen-Zuidoost 0701 Vrachelen-Noord 0702 Vrachelen-Zuidwest 0703 Vrachelen-Noordwest 0800 Vijf Eiken 0801 Everdenberg 0900 Statendam 0901 Weststad-Zuid 0902 Weststad-Noord 1000 Oranjepolder 1001 Bosgebied bij Oosterhout
0504
0400
1208
0100 0801
0505
0500
0503
0800
0501 0502
1309
© gemeente Oosterhout, Onderzoek & Statistiek
0700
1308
1300
1307
Buurten Kerkdorpen: 1100 Den Hout (dorpskern) 1109 Buitengebied bij Den Hout 1200 Oosteind (dorpskern) 1208 Buitengebied Oosteind-Zuid 1209 Willemspolder 1300 Dorst (dorpskern) 1307 Buitengebied Dorst-Zuid 1308 Bosgebied bij Dorst 1309 Steenoven
46
Wijkindeling: 00 Centrum 01 Slotjes 02 West 03 Strijen 04 Leijsenakkers 05 Oosterheide 06 Dommelbergen 07 Vrachelen 08 Industrieterreinen Zuid 09 Industrieterreinen Noord 10 Buitengebied bij Oosterhout 11 Kerkdorp Den Hout 12 Kerkdorp Oosteind 13 Kerkdorp Dorst