Geachte burgemeester, geachte heer Ter Veer, leden van de raad, familie en vrienden van mevrouw Van Doorne, en alle andere genodigden. Van harte welkom in de raadzaal van de gemeente Capelle aan den IJssel. Deze buitengewone raadsvergadering staat in het teken van het afscheid van onze burgemeester, Joke van Doorne. Namens de gemeenteraad zou ik onze scheidende burgemeester graag willen toespreken. Burgemeester, of informeler Joke. Het is wel een bijzonder moment als je nu, na ruim elf jaar, de hamer hebt neergelegd. Het eerste wat bij mij bovenkwam, was dat je nu weer met het probleem zit opgezadeld dat je je levenlang (met uitzondering van die elf jaar) heeft achtervolgd, namelijk wat je in alle officiële stukken moet invullen bij je beroep. Aan het einde van je installatierede gaf je aan dat het burgemeesterschap voor dat probleem een oplossing bood. Je studeerde zo lang dat het student-zijn op een beroep ging lijken; als niet afgestudeerde kon je moeilijk “pedagoog” als beroep invullen; in de periode van het moederschap wisselden trots en schaamte over het alleen maar huisvrouw zijn zich constant af. Ook de daarop volgende locale bezigheden in de locale politiek pasten naar jouw mening nauwelijks onder enig beroepsbegrip in bijvoorbeeld een notariële akte. Daarom heb je voor het burgemeesterschap in alle documenten gefigureerd als “particuliere”. Ik vrees dat je hiervan opnieuw gebruik moet gaan maken, want op jouw leeftijd wil je toch nog niet als oud-burgemeester door het leven gaan. Toen je elf jaar geleden in Capelle begon, waren de verwachtingen hoog gespannen. Je had op de vertrouwenscommissie wel een bijzonder goede indruk gemaakt. Ik heb horen vertellen dat je je eerste cadeautje van de raad al hebt gekregen vóór je burgemeester werd. Naar verluid heeft de vertrouwenscommissie je bij het gesprek – waarbij de temperatuur nogal opliep – getrakteerd op een ijsje. De voorzitter van de vertrouwenscommissie, de heer Goudriaan, merkte bij je installatie op dat de raad niet zo’n gemakkelijke profielschets had opgesteld. Ze hadden toen nog niet zo’n mooi circulaire met bestuursstijlen van het ministerie van BZK. Vervolgens herhaalde hij nog eens wat de raad van de nieuwe burgemeester verwachtte: ”Een goed voorzitter, intern en extern, kort en krachtig, duidelijk, spontaan, hartelijk, echt meelevend en geëngageerd. Zelf bleef je hieronder vrij laconiek. Eerlijk antwoordde je tijdens het gesprek met de vertrouwenscommissie – en later ook bij de installatie als burgemeester – dat je Capelle eigenlijk niks vond, geen vlees en geen vis. Je illustreerde dat vervolgens met een velletje wit papier van een toverblok. Als je ernaar kijkt zie je niks. Het lijkt een leeg velletje, maar als je er met potlood op krast, blijkt er een tekening in verscholen te zijn. In je column in de IJsselpost van vandaag meldt je dat je voor het schetsen van een beeld van Capelle inmiddels meerdere potloden en meerdere vellen papier nodig hebt. Het beeld van Capelle heb je de afgelopen jaren zelf ingekleurd. Maar ook de Capellenaren hebben een duidelijk beeld van hun burgemeester. Ik ben ervan overtuigd dat de Capellenaren burgemeester Van Doorne kwalificeren als een “mensen-mens”. Voor alle duidelijkheid: dat begrip is afgelopen maandagavond in
1
onze gemeenteraad toegevoegd onderscheiding van “zaken-mens”.
aan
ons
gemeentelijk
vocabulaire,
ter
Misschien mag ik een paar illustraties geven van de wijze waarop de Capellenaar naar burgemeester Van Doorne kijkt. En dan moet ik echt volstaan met een paar krassen, of deftiger een houtkoolschets. Joke, je staat bekend als een echte burgermoeder. De afgelopen jaren heb je in het bijzonder een hechte band opgebouwd met de oudste bewoners van onze gemeente. Ondanks de toenemende vergrijzing, die ertoe leidt dat ook deze groep mensen in omvang toeneemt, ken je al deze mensen persoonlijk en geniet je van de jaarlijkse bezoeken tijdens hun verjaardag. Jullie gaan elkaar echt missen. Ook je inzet en betrokkenheid bij diverse particuliere activiteiten ten behoeve van het Capelse belang mogen niet onvermeld blijven. En dan in het bijzonder projecten voor zwakken en hulpbehoevenden. Een sprekend voorbeeld hiervan is je onvermoeide inzet voor de vestiging van het kinderhospice Pallieterburght in Capelle. Ook het leggen en onderhouden van sociale verbindingen tussen de Capellenaren behoort tot jouw bijzondere zorg. Het gaat dan zowel om verbindingen tussen 'autochtone' Capellenaren, als tussen Capellenaren en andere nationaliteiten. Aan het leggen van die verbindingen lever je zelf een actieve bijdrage, bijvoorbeeld tijdens de naturalisaties van de nieuwe Nederlanders. In de toespraken die je houdt tijdens die bijeenkomsten benadruk je met aansprekende voorbeelden de rechten en plichten die aan het Nederlanderschap zijn verbonden. En bij die inburgeringsbijeenkomsten betrek je ook de basisscholen in Capelle, die daarbij ons volkslied ten gehore brengen. Een prachtige mix. Nu we het toch over mix hebben, een ander geslaagd project dat in dit verband aandacht verdient en waaraan de naam van burgemeester Van Doorne is verbonden, is de tafelmix. In november 2004 ging je in gesprek met verschillende bevolkingsgroepen uit de Capelse samenleving. Veel inwoners hadden de behoefte met elkaar van gedachten te wisselen over de moord op filmmaker Theo van Gogh. De Capelse dialoog was een succes niet alleen vanwege de grote opkomst, maar ook vanwege de aansprekende onderwerpen. Je toespraken bij de Nieuwjaarsreceptie, bij Koninginnedag en bij de dodenherdenking kenmerken zich eveneens door de aandacht voor de verhouding tussen burgers en groepen burgers onderling. De terugkerende boodschap was dan ook: fatsoen moet je doen. En dan zit het vaak in kleine dingen, zoals het elkaar groeten en het opsteken van de hand bij het oversteken van een zebra aan degene die voorrang verleent. Toch heb ik het meest significante voorbeeld van het zijn van een mensen-mens nog niet genoemd. Want Joke, jij kent de Capellenaar, maar de Capellenaar kent jou ook. De mooiste illustratie daarvan werd geleverd bij de kassa van Blokker. In de rij voor de kassa stonden de burgemeester van Capelle en de minister-president van Nederland. Capellenaren bleken mevrouw Van Doorne te kennen en Balkenende niet. Overtuigend bewijs zou ik zeggen.
2
In de afgelopen elf jaar is er nogal wat gezegd over het ambt van burgemeester. Bij je aantreden speelde de discussie reeds over de gekozen burgemeester. Tot nu toe zijn alle voorstellen tot wijziging van de Grondwet of de Gemeentewet op niets uitgelopen. Maar je weet nooit. Ondertussen is het aantal taken en bevoegdheden toegenomen. Denk bijvoorbeeld aan de sluiting van drugspanden, bestuurlijke ophouding, cameratoezicht op openbare plaatsen en het aanwijzen van veiligheidsrisicogebieden in het kader van preventief fouilleren. Sinds begin dit jaar beschikt de burgemeester ook over de bevoegdheid om plegers van huiselijk geweld tijdelijk uit hun huis te plaatsen. Ook wordt overwogen de burgemeester een taak te geven bij de opvoedingsondersteuning. Kortom, het ambt van burgemeester is geëvolueerd. Het ambt wordt binnenkort ook als politiek ambt ondergebracht in de Algemene Pensioenwet politieke ambtsdragers. Tegelijkertijd "politiseert" het ambt, juist ook door het toenemend aantal bevoegdheden in de meer politieke sfeer. Daarmee wordt de uitoefening van de bevoegdheden van de burgemeester onderhevig aan politieke risico's. Het is vanmiddag niet de gelegenheid om daarop verder door te gaan. Joke, als burgemeester heb je een duidelijk stempel gezet op de openbare orde en veiligheidstaken. De samenwerking met politie en brandweer verliep uitstekend. In september dit jaar waren we getuige van de waardering die door de brandweer tot uitdrukking werd gebracht door de onthulling van het Joke van Doorneplein vóór de brandweerkazerne. Ook werd in jouw ambtsperiode de dualisering ingevoerd. De scheiding van raad en college met de burgemeester in een spagaat. Maar ook de dualiseringsoperatie heb je vrij nuchter opgevat. Van het sturen van de raad op hoofdlijnen had en heb je geen grootse ideeën. In correspondentie met één van de raadsleden merkte je fijntjes op: "Ja, de Raad wordt geacht op hoofdlijnen te sturen, maar de definitie van hoofdlijn is net stopverf: ieder gaatje kan er mee dicht, n.l. wat de Raad belangrijk vindt is een hoofdlijn." Ja die gemeenteraad, dat is wel een punt apart. Dat college laat zich moeilijk sturen. De afzonderlijke raadsleden zijn stuk voor stuk aimabele mensen met politieke ambitie, maar als college niet altijd op zijn taken berekend. Ho, ho, zou Joke nu zeggen. Dat kan je niet zeggen. Een jaar na je aantreden schijn je nogal fel gereageerd te hebben op het hekelen van de Capelse politiek. Toen het illustere duo Thomasvaer en Pieternel tijdens de traditionele nieuwjaarsreceptie van de VVD de Capelse politiek over de hekel haalden, heb je als kersverse burgemeester in vrij felle bewoordingen duidelijk gemaakt dat dat niet door de beugel kon. Grappen maken vond je prima, maar dan wel relativerend en niet zo hard op de persoon gespeeld. Een aantal jaren later heb je zelf die relativering duidelijk laten blijken, maar tevens wel erg op de persoon gespeeld. Bij het afscheid van de vorige raad werden alle raadsleden namelijk aangeduid als dieren. En naar ik heb begrepen heeft dat bij sommige bijna traumatische ervaringen opgeleverd. Een gemeenteraad als dierentuin. Ik wist wel dat de Eerste Kamer de dierentuin van de koning werd genoemd, maar de gemeenteraad van Capelle als dierentuin van de burgemeester…. dat gaat toch wel heel ver. Joke, ik zou nog wel even door kunnen gaan en in kunnen gaan op jouw voorliefde voor retraites in de omgeving van winkels. Dan kon je tijdens de pauzes op jacht
3
gaan naar tassen. Je schijnt er heel veel te hebben in alle soorten en maten. Zelfs ben je gesignaleerd met een tas in de vorm van een gieter. Ik moet echter, gelet op de tijd, gaan afronden. Maar dat wil ik niet doen dan nadat ik eerst nog even ben ingegaan op jouw traditionele element in afscheidsspeeches, namelijk hoeveel collegeleden, etc. iemand heeft versleten… Daarom heb ik het volgende overzicht gemaakt: 73 raadsleden meegemaakt uit respectievelijk 7, 9 en 11 fracties in de verschillende perioden van Van den Akker via Baart, Beugeling, Binnendijk, Breedveld, Brouwer, De Bruin, Van Buren, Cachet, Camijn-van Kuler, Van Cappelle-Konijnenberg, Derksen, Doodkorte, Van Duin, Eerhart, Van den Eijnden, Erkelens, Faassen, Gijbels, Goudriaan, Grauss, Groenendijk, Hagman, Harmsen-Spruijt, Harmsen, Hart, Van Harten, Hartnagel, Heuvelsland, Hoffman-Winkels, De Hoog-Paling, Van Houten, Jacobs, De Jong, Keuzenkamp, Van der Klauw, Kottenhagen-Edzes, Kroos-van der Meij, Lange, De Lange, Van der Linden, Loozen-Meulendijk, Meuldijk, Monteiro Lima, Mourik, Van Mourik, Mulder P.S., Mulder W, Oster, Den Outer, Pengel, Ponte, Santman, Saritas, Schaatsbergen, Van Schaik, Sivas, Smit, Stolk, Tammel, Thuis, Van Veenen, Verhart-Leentvaar, Verweijen-Steenaart, Van Vliet, Vos, Weggeman, Van der Wijngaard, Van Wijngaarden, Willemsteijn, Wilson tot Van Zwienen. 73 raadsleden over 3 perioden geeft aan dat er en grote mate van verschuiving plaats heeft gevonden. Leefbaar van 0 naar 8 in 2002 is daar het meest in het oog springende feit van. 2 griffiers: van De Beer naar De Mik 16 wethouders van Binnendijk, Tammel, Oster, Kroos-van der Meij, Van den Eijnden, Van den Akker, Moerkerke, De Jong, De Bruin, Keuzenkamp, Ponte, Jaliens, Jacobs, Van den Heuvel en Eerdmans. 3 gemeentesecretarissen van Heres via Meijer naar Kruijt
Joke, op 2 januari 2010 komt er een einde aan het Capelse burgemeesterschap. Namens de raad wil ik je heel hartelijk bedanken voor alles wat je voor de gemeente Capelle en voor de Capelse gemeenschap hebt gedaan en betekend. Je hebt ervoor gekozen om weer terug te keren naar het Arnhemse. Ik wens je, samen met Erik, die altijd als stille kracht op de achtergrond beschikbaar was, en met alle andere die je lief zijn, nog veel goede en gezonde jaren toe. Presentjes Uiteraard krijg je de blauwe vaas van de Gemeente Capelle aan den IJssel. De vaas die als eerbetoon wordt uitgereikt aan hen die grote verdienste voor Capelle hebben
4
gehad. Echter deze vaas dient vandaag nog een ander doel en dat is basis zijn voor een persoonlijk geschenk
Van ambtsketen naar ketting
Om de overgang van keten naar ketting te onderstrepen is gemeend een bijzondere ketting te zoeken. Een ketting die recht doet aan de beleving van je als burgemeester, maar die ook vorm geeft aan de beleving van een vervolg op het burgemeesterschap en die, op momenten van overpeinzing van het verleden, herinnert aan de Capelse situatie. Het woord parels heeft meer dan één betekenis, parel in de betekenis van sieraad, maar ook parel in de betekenis van iets moois waarop met genoegen en trots kan worden teruggekeken. Die dubbele lading willen wij je meegeven. Een parel in de kleur jade (ronde parel), symboliserend het groen van Arnhem waar je vandaan kwam en nu naar terugkeert, maar ook het groen van Capelle waar je 11 jaar lang van hebt kunnen genieten, het Schollebos, het groen in de gemeente en het groen van het slagenlandschap. Een parel in de kleur beige (halfronde parel) symboliserend het zand van Arnhem en de klei van Capelle. Een parel in de kleur blauw (honingraat parel) symboliserend het water van de IJssel, maar ook het water van de Rijn. Water dat stroomt, passeert langs een plaats. Deze parels kunnen aaneen geregen worden aan een lint, elk vastgeknoopt op de gewenste plek, in willekeurige volgorde of heel bewust bepaald, alleen, altijd afgesloten met een sluitparel, een kleinood waarmee de cirkel rond gemaakt wordt. Je kwam uit Arnhem en gaat naar Arnhem, je kwam zonder keten en je gaat zonder keten, maar wel met een nieuwe ketting vol met herinneringen, parels uit een Capelse periode. Nu rest mij nog een laatste moment van formele aard, en hierbij richt ik mij tot de raad, Dames en heren , leden van de raad, ik verzoek u als leden van de gemeenteraad bij acclamatie in te stemmen met het voorstel om mevrouw J.J. van Doorne, vanwege haar inzet in de uitoefening van het burgemeestersambt en de wijze waarop zij zich op geheel eigen wijze verdienstelijk heeft gemaakt voor de Gemeente Capelle aan den IJssel en de Capelse gemeenschap, als blijk van waardering en erkentelijkheid, het ereburgerschap van Capelle aan den IJssel te verlenen. Burgemeester, Joke, dit besluit spreekt voor zichzelf. Wij allen stellen het zeer op prijs als jij dit ereburgerschap aanvaardt. Ik vind het een groot genoegen om jou de bijbehorende penning en oorkonde uit te reiken.
5
