Burgemeester en wethouders
Memo Aan
:
de leden van de gemeenteraad
Van
:
College
Datum
:
19 februari 2015
In afschrift aan
:
H. Campen, A. Los
Zaaknummer
:
26261
Bijlage(n)
:
-
Onderwerp
:
Afvalinzamelingpilot buitengebied Ede
Inleiding Met deze memo informeert het College u over de uit te voeren afvalinzamelpilot in het Edese buitengebied. Duurzaam Ede Ede streeft naar een duurzame afvalinzameling en – verwerking. Het gescheiden ingezamelde afval willen we zoveel en zo hoogwaardig mogelijk hergebruiken. Alle verbeterpunten in de notitie beleidslijnen Huishoudelijke afvalinzameling (2003) zijn de afgelopen jaren ingevoerd; enkele voorbeelden zijn: de introductie van de papiercontainer en de Afvalpas met (gratis) punten. Deze aanpassingen hebben bijgedragen aan meer afvalscheiding, van 48 % in 2002 naar ruim 58% in 2013. Helaas leiden de inspanningen niet tot het landelijk percentage bronscheiding van 65% (in 2015). Om de hoeveelheid restafval te verlagen is een trendbreuk noodzakelijk. Deze willen we in Ede stapsgewijs bereiken. Ove rzicht restafva l in kg/inw /jr 300
kilogram /inw/jr
250
200
150
100
50
0
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012
2013
Tabel 1 Hoeveelheid restafval per inwoner/kilo/jaar.
Gemeente Ede,Postbus 9022, 6710 HK Ede . Telefoon 14 0318 Bezoekadres: Bergstraat 4, Ede E-mail
[email protected]. Website www.ede.nl.
2020
2025
Burgemeester en wethouders
Uit landelijke cijfers blijkt dat ‘minder restafval’ alleen met ingrijpende veranderingen bereikt kan worden. Een combinatie van economische- en serviceprikkels blijkt elders in het land tot goede resultaten te leiden. (Deventer, Hengelo (O.), Bronckhorst) Tegen deze achtergrond willen we de eerder met de raad besproken Koersnotitie ‘Kijken naar Afval’ concretiseren via een pilot in het buitengebied. En het effect van een goed serviceniveau en een uitdagende economische prikkel nagaan. Binnen de ACV-gemeenten Wageningen en Veenendaal en diverse andere gemeenten (Arnhem, Tilburg, Haarlem) zijn en worden proeven met andere inzamelsystemen uitgevoerd. Veelal betreft het onderzoeksgebied een wijk binnen de bebouwde kom. In aanvulling hierop willen we voor het (grote) Edese buitengebied in 2015 deze pilot uitvoeren. We onderzoeken of en in hoeverre afvalscheiding overeenkomt met de ervaringen bij pilots in andere gemeenten. En analyseren wat we uit de pilot kunnen leren voor de rest van Ede. De opzet van de pilot beschrijven we hierna. De resultaten van deze en andere pilots betrekken we bij de gezamenlijke strategieontwikkeling binnen ACV-verband. Met een intensievere onderlinge afstemming van aandeelhoudende gemeenten en een meer integrale benadering zetten we in op minder restafval, meer hergebruik en lagere kosten. Doel Met de pilot verzamelen we informatie over: - de gevolgen van de aanpassingen van het inzamelsysteem op afvalscheiding en -kosten - het effect op het bezoek aan het Afvalbrengstation, de afvalinzameling en buitenruimte ook in de rest van Ede en op de (hoogte van de) afvalstoffenheffing voor huishoudens. 1 - hoe huishoudens de aanpassingen ervaren De eindevaluatie van de pilot betrekken we bij het besluitvormingstraject over optimalisatie van de afvalinzameling en - scheiding binnen de gehele gemeente. (voorzien in de loop van 2016). Beoogde effecten Concreet vertaalt mikt het college met de pilot op de volgende effecten : • Minder restafval inzameling: > -30% ( kg/inw/jaar) t.o.v. 2014 • Meer gescheiden GFT-inzameling: > 15% • Meer gescheiden oud papier en karton inzameling: > + 10% • Meer gescheiden (kunststof) verpakkingsafval inzameling: > + 50% • Tenminste 50% van de huishoudens is goedkoper uit dan vergelijkbare huishoudens binnen de bebouwde kom (betreft noordelijk gebied van de pilot) • Geen negatieve effecten op de buitenruimte • Tevreden bewoners; Waar? De pilot wordt uitgevoerd in het gehele buitengebied van Ede. Het buitengebied betreft in dit geval alle woningen, die buiten de bebouwde kom liggen èn de woonkern De Klomp. Om de effecten van ‘afvalscheiden loont’ zo helder mogelijk te kunnen analyseren verdelen we het buitengebied in een noordelijk en een zuidelijk gebied waarbij de A12 als grens fungeert. 1 Nulmeting heeft plaatsgevonden in nov-dec. 2014 d.m.v. “Inwoners aan het woord 2014”. Het onderzoek levert resultaten op wijkniveau op, oftewel resultaten voor de wijken van Ede-stad, het buitengebied van Ede-stad, Bennekom, Lunteren, Ederveen/De Klomp en Harskamp/Wekerom/Otterlo. De vragen over afvalinzameling, die opgenomen zijn in de enquête, staan in de bijlage. De resultaten zullen in het 1e kwartaal 2015 bekend worden gemaakt. Als bijlage treft u ook aan: Resultaten Inwonerspanel Afvalinzameling 2013.
Gemeente Ede,Postbus 9022, 6710 HK Ede . Telefoon 14 0318 Bezoekadres: Bergstraat 4, Ede E-mail
[email protected]. Website www.ede.nl.
Burgemeester en wethouders
In totaal gaat het om ongeveer 5000 huishoudens, waarvan ongeveer 600 in het zuidelijk gebied. Wanneer? De pilot heeft en looptijd van 12 maanden. De start is voorzien in de week van 13 april 2015. Argumenten - We willen nagaan of de aanpassingen in het buitengebied leiden tot minder restafval / meer gescheiden inzameling/grondstoffen en tevreden bewoners; - We voeren de pilot uit, omdat, ook bij andere gemeenten, (pilot)gegevens over het buitengebied niet of nauwelijks beschikbaar zijn. - We onderzoeken of en welke overeenkomstige/verschillende effecten er zijn ten opzichte van pilots binnen de bebouwde kom bij andere gemeenten. Dit met het oog op eventuele opschaling. - Vanaf 2015 hebben gemeenten de vrijheid om ook ander verpakkingsafval dan plastic gescheiden in te zamelen. Met de introductie van de extra Plastic, Metalen, Drankkartons (PMD)-container, met oranje deksel, beogen we twee doelen: enerzijds willen we bewoners zo goed mogelijk faciliteren door een inzamelmiddel waarbij meerdere verpakkingssoorten tegelijkertijd mogen worden aangeboden; kunststof, blik, drank- en melkkartons. Anderzijds willen we de effecten nagaan van deze aanpassingen op de gescheiden inzameling en – verwerking. - Bewoners in het buitengebied hebben al meerdere malen en op verschillende wijzen te kennen 2 gegeven graag te willen meewerken aan een betere (kunststof) afvalscheiding . Het liefst ook via huis-aan-huisinzameling. Hoe? Binnen de pilot onderscheiden we twee gebieden, gescheiden door de A12: A. Zuidelijk buitengebied: Aanpassing betreft de verbetering van het serviceniveau B. Noordelijk buitengebied: Aanpassing betreft verbetering van het serviceniveau èn het principe ‘Afval scheiden, loont’ Ad A. Verbetering serviceniveau Huidige situatie inzameling In het buitengebied worden momenteel de volgende afvalstromen ingezameld: * Restafval 1x per 2 weken aan huis * GFT 1x per 2 weken aan huis * Oud papier 1x per 4 weken aan huis * Verpakkingsafval (plastic) brengen naar verzamelcontainers Situatie inzameling Pilot * Restafval * GFT * Oud papier * Verpakkingsafval (plastic, drankkarton, blik)
1x per 2 weken aan huis 1x per 2 weken aan huis 1x per 3 weken aan huis 1x per 3 weken aan huis
In het pilotgebied zetten in op verbetering van het serviceniveau: -- Restafval en GFT blijven tweewekelijks huis aan huis ingezameld; -- Oud papier wijzigt van maandelijks naar driewekelijks; -- Nieuw is een extra PMD-container voor verpakkingsafval met een drie wekelijkse aan huis wordt inzameling; -- Nieuw is, dat in de verpakkingscontainer naast plastic ook melk- en drankkartons en blikverpakkingen mogen worden aangeboden. Ad. B Principe ‘Afval scheiden loont’ Als gevolg van het principe Afval scheiden loont kunnen huishoudens daadwerkelijk besparen op afvalkosten.
2
Zie Bewonersenquête van Stichting Kraats Nergena over 4e container
Gemeente Ede,Postbus 9022, 6710 HK Ede . Telefoon 14 0318 Bezoekadres: Bergstraat 4, Ede E-mail
[email protected]. Website www.ede.nl.
Burgemeester en wethouders
Bij een betere afvalscheiding blijft minder restafval over. De restafvalcontainer raakt daardoor minder snel vol. Door deze container minder vaak aan te bieden bespaart het huishouden op de afvalkosten. Via een link op de website van de gemeente Ede kunnen huishoudens eenvoudig de dagen zien waarop zij hun restafvalcontainer aan de weg hebben gezet. Communicatie De gemeente Ede en ACV stellen in onderling overleg een communicatieplan op. Ook verwijzingen naar de gementelijke website met FAQ’s en meer informatie en een telefonische klachten/meldingen-/vragenlijn maken onderdeel uit van het communicatieplan. Huishoudens in het pilotgebied worden tijdig vooraf , tijdens en na de proef geïnformeerd en betrokken bij de voorbereidingen, waaronder het uitzetten van een mini-container voor verpakkingsafval. Tijdens de proef worden huishoudens in het buitengebied ook op de hoogte gehouden van de resultaten. Daarnaast komt er een link op de website van de gemeente Ede (overigens te raadplegen door alle bewoners van de gemeente Ede) om na te gaan hoe vaak/wanneer de (restafval)container werd aangeboden. Controle/toezicht/handhaving Via literatuuronderzoek en op grond van praktijkervaringen uit andere gemeenten is nagegaan of er een relatie bestaat tussen afvalinzameling met prijsprikkel en afvaldumping. Hieruit blijkt, dat er geen directe relatie aantoonbaar is. Wel is tijdens voorbereiding en vooral tijdens de introductieperiode goede communicatie en flankerend beleid met toezicht en handhaving van belang. Binnen de pilot geven we nadrukkelijk invulling aan deze aandachtspunten. Monitoren Tijdens de pilot monitoren we dagelijks de ontwikkelingen van de (gescheiden) afvalinzameling. Een nadere uitwerking wordt opgenomen in het onderliggende uitvoeringsplan van ACV. ACV en gemeente kunnen, op grond van resultaten uit de proef, halverwege de pilot besluiten om de inzamelfrequentie aan te passen. Uiteraard zal dit, wanneer dit daadwerkelijk het geval zijn, tijdig gecommuniceerd worden aan de betrokken huishoudens. Kosten en baten Naar mate de pilot resulteert in een betere afvalscheiding, c.q. minder restafval, verwachten we een beter milieurendement en lagere kosten voor inzameling en verwerking. Voorzover kapitaallasten voor de extra containers en extra kosten communicatie niet (volledig) gecompenseerd worden door een efficientere en effectievere inzameling en meer opbrengsten voor oud papier en verpakkingsafval zullen deze gedekt worden uit de reserve. Een ander is mede afhankelijk van de doorlooptijd/afschrijvingstermijn. De inzameling kan effectiever en efficiënter worden uitgevoerd, omdat deze optimaal is/wordt afgestemd op het aanbiedingspercentage van de verschillende afvalstromen. Huishoudens die hun afval goed scheiden en minder dan 13 keer per jaar restafval aanbieden gaan er financieel op vooruit. (principe ‘Afval scheiden loont’). Huishoudens, die hun restafval tweewekelijks blijven aanbieden zijn duurder uit (dan geldt het principe ‘de vervuiler betaalt’). Echter, omdat het een pilot betreft zullen zij niet meer dan/maximaal het voor hen geldend tarief afvalstoffenheffing betalen. Van een kostenverlagend effect op het tarief afvalstoffenheffing voor geheel Ede kan pas sprake zijn, wanneer positieve resultaten uit de pilot bereikt worden en deze ook (gaan) gelden voor de overige gebieden van de gemeente Ede. De verwachting is, dat bij ongewijzigd beleid, het tarief afvalstoffenheffing als gevolg van veel kilo’s restafval en de extra verbrandingsbelasting eerder verder zal stijgen dan dalen.
Gemeente Ede,Postbus 9022, 6710 HK Ede . Telefoon 14 0318 Bezoekadres: Bergstraat 4, Ede E-mail
[email protected]. Website www.ede.nl.
Burgemeester en wethouders
Evaluatie De ervaringen van de pilot worden geëvalueerd en in 2016 aan de raad gerapporteerd. De effecten van de extra PMD-container voor verpakkingsafval en het principe ‘afval scheiden, loont’ staan daarin centraal. De wijze van inzameling in het buitengebied blijft na afloop van de pilot gehandhaafd tot anders besloten wordt. Het principe Afval scheiden loont, in het noordelijk gebied, stopt na de pilotperiode tot anders besloten wordt. Vervolg In de loop van 2016 volgt een voorstel over optimalisatie van de afvalinzameling voor de gehele gemeente. Daarbij worden de resultaten van deze pilot, ander pilots en actuele ontwikkelingen binnen de afvalinzameling betrokken.
Gemeente Ede,Postbus 9022, 6710 HK Ede . Telefoon 14 0318 Bezoekadres: Bergstraat 4, Ede E-mail
[email protected]. Website www.ede.nl.