1
Overzicht van gebeurtenissen die geleid hebben tot de huidige situatie van onze gemeente Bergentheim / Bruchterveld e.o. Voor de voorgeschiedenis met betrekking tot het indienen van de revisieverzoeken verwijzen we naar de brief van de kerkenraad gedateerd 25 april 2008.*(bijlage 1) De aanleiding van het conflict Conform de kerkelijke afspraken, vastgelegd in artikel 31 KO. is ook de kerkenraad van De Gereformeerde Kerk van Bergentheim / Bruchterveld e.o. geroepen om de acta van de Generale Synode van Mariënberg 2005/2006 te ratificeren. Hier hebben we als kerkenraad ons dan ook mee bezig gehouden sinds het verschijnen van de acta. Dit heeft geresulteerd tot het indienen van een aantal revisieverzoeken ondermeer tegen de artikelen 22.4, 40 en 41. *( bijlage 2) In deze artikelen komt met name de rechtsgang met betrekking tot de behandeling van de zaak “Zwijndrecht” aan de orde.
12 april synodevergadering in Hasselt, dit was de 7e zittingsdag Op deze zitting dienden de revisieverzoeken van de Gereformeerde Kerk van Bergentheim / Bruchterveld e.o. over de artikelen 22.4, 40 en 41. Tijdens de bespreking van met name deze revisieverzoeken kwam het rapport van de commissie (benoemd door de synode, om de “zaak Zwijndrecht” voor te bereiden ter bespreking) aan de orde. In het rapport van de commissie komen de volgende zinsneden voor: “De kerkenraad van Bergentheim - Bruchterveld verklaart deze besluiten niet te kunnen ratificeren. Echter, deze kerkenraad is niet geroepen dat te doen. Immers, hij is niet geroepen om deze besluiten uit te voeren. En daarover gaat het in artikel 31 ten aanzien van het voor vast en bondig houden. Dat betreft allereerst degenen die door een synodebesluit een antwoord ontvangen op hun bezwaren. De meerdere vergaderingen (classis en synode) zijn geroepen de zaak van de interne problemen en tengevolge daarvan de aantasting van het onderling vertrouwen en de vrede in Zwijndrecht in comité te behandelen. Daaruit volgt dat het niemand toekomt, buiten de eerst betrokkenen alsmede de bevoegde kerkelijke vergaderingen, zich te bemoeien met zaken die door hun karakter vertrouwelijk zijn en als zodanig moeten worden behandeld. Wie toch wel tracht daarvan kennis te nemen en zich daarover een oordeel te vormen, valt daarmee onder het oordeel van 1 Petrus 4: 15 over bemoeials, die daar in één adem genoemd worden met moordenaars, dieven en boosdoeners”. Besluit: De synode besluit op grond van deze beide overwegingen het revisieverzoek onontvankelijk te verklaren.
2 De synode is verder van oordeel de kerkenraad op te roepen van deze dwaalweg terug te keren. Deze is immers geroepen de gemeente te leiden en heeft een voorbeeldfunctie, maar stelt door zijn onbevoegd positie kiezen in dezen de gemeente, over welke hij gesteld is, bloot aan het grote gevaar van partijschap en zelfs scheuring, doordat gemeenteleden evenzeer verleid worden zich te bemoeien met wat hun zaak niet is en daarmee in te gaan tegen de vermaning van 1 Petrus 4: 15. Volgens de kanttekeningen van de Statenvertaling betekent het woord bemoeial: zich gedragen als opzichter of voogd over zaken die men aan een ander behoort over te laten”. Naar aanleiding van onder andere bovengenoemd citaat is er tijdens de synodezitting, door onder andere de broeders G.A en R d B,(deze beide afgevaardigden zijn en lid zijn van de Kerk van Bergentheim/Bruchterveld e.o.), gevraagd of deze beschuldiging van tafel genomen konden worden. Er is zowel door de commissie als door dr. P v G (de door de synode aangewezen adviseur) niet gezegd: maar broeders dit is géén beschuldiging maar slechts een waarschuwing. Zowel een commissielid alsmede dr. P v G meenden hun woorden kracht bij te moesten zetten door met stemverheffing te spreken en dr. P v G benadrukte deze woorden nog eens met een tekst uit het Oude Testament en wel Spreuken 26 vers 17: “wie zich mengt in een twist die hem niet aangaat, is als iemand die een voorbijlopende hond bij de oren grijpt” waarbij hij de verklaring gaf , dat het hier in deze tekst om wilde honden gaat , daar men in die tijd in Israel de hond nog niet als huisdier hield. Wanneer men een wilde hond bij de oren grijpt, dan wordt men zeker gebeten.(In onze eerste brief van 25 april jl. hebben wij geschreven dat dr. P v G gezegd heeft dat er een verkeerde geest heerst in B/B e.o. dat is niet juist, dat is gezegd door een synode lid, doorvoor bieden we onze verontschuldiging aan.)
Zaterdagavond 12 april. ’s Avonds rond 18.00 uur is er telefonisch overleg geweest tussen de broeders E.H.L en W.D , R. d. B en W.D, en W.D en G.A. (allen moderamenleden van de kerkenraad). Dit naar aanleiding van de vraag, om gezien hetgeen op de synode voorgevallen was, een kerkenraadsvergadering bij elkaar te roepen, in verband met de moeiten die we op de synode ondervonden. Om 19.00 uur werd besloten om als moderamen te vergaderen om 20.00 uur ten huize van broeder G. A. Om 20.00 uur werd er vergaderd en aan het begin van de vergadering bleek dat de preses, broeder W.D, uit eigen beweging, onder meer met het argument van hoor en wederhoor, ook met dr. P. v G telefonische contact had gehad. dr. P. v G zou broeder W.D verteld hebben dat zijn woorden geen beschuldiging waren maar een waarschuwing. Dit is allemaal wel heel vreemd, omdat op de synodevergadering meerdere malen gevraagd is om de beschuldiging van tafel te nemen en daar nooit gezegd is dat het een waarschuwing is en geen beschuldiging. Wat er precies gezegd is tussen de preses en dr. P. v. G is op een of andere manier niet te achterhalen. Dat weten alleen zij beiden. De mogelijkheid wordt geopperd, door de preses, om nu dr. P. v. G te bellen. Om hem uitleg te vragen wat hij precies gezegd heeft. Op de moderamenvergadering is toen gezegd: de woorden van dr. P. v. G zijn publiek gedaan en zullen dan ook op een of andere manier publiek teruggeroepen dienen te worden.
3 Ook is daar gezegd dat wanneer dr. P. v. G wel zou voorgaan in ieder geval twee broeders ouderlingen niet aanwezig zouden zijn. De mogelijkheid om dr. P. v. G te vragen niet voor te gaan is gebaseerd op artikel 10 KO (bladzijde 592 Gereformeerd kerkboek). Artikel 79 KO (bladzijde 607 Gereformeerd Kerkboek) is nooit aan de orde geweest . Ook toen is nogmaals gevraagd om alsnog een kerkenraadsvergadering bijeen te roepen. Dit werd niet nodig geacht door de preses, aangezien het al 20.30 uur was en het niets wezenlijks aan de standpunten zou veranderen. Het moderamen heeft uiteindelijk besloten om dr. P. v. G te vragen om zondag 13 april 2008 niet voor te gaan in de erediensten in Bergentheim / Bruchterveld e.o. Hoe deze boodschap, na sluiting van de vergadering en na vertrek van de broeders R. d. B en E.H. L, is overgebracht door de preses, we weten het niet. We weten wel dat de preses bij broeder G.A gebeld heeft met dr. P. v. G maar dat geen van beide broeders precies weet te herinneren wat er precies is gezegd en hoe dr. P. v. G het heeft begrepen. Het moderamen heeft in die zelfde vergadering besloten dat zondag aan de gemeente meegedeeld zal worden dat dr. P. v. G in verband met omstandigheden niet zal voorgaan in de morgendienst . Dit zou zo ook uitgedragen worden in de gemeente. Dit is ook gelijk na de moderamenvergadering zo doorgegeven aan een aantal adressen. Ook dit was al besproken op de moderamenvergadering. Broeder R. d B heeft daar al aangegeven dat hij nadat er een besluit genomen zou worden bij één van zijn wijkadressen de uitkomst zou meedelen. Zondag 13 april. In overeenstemming met het besluit van 12 april is, in de morgendienst, aan de gemeente meegedeeld dat dr. P. v. G niet voor kan gaan in verband met omstandigheden. Maandag 14 april Dr. P. v. G stuurt via de mail en brief waarin hij, zeer verontwaardigd, reageert op onze vraag om zondag 13 april niet voor te gaan. *( bijlage 3) Hij ziet het als kanselweigering en brengt het gelijk in verband met artikel 79 KO. De kerkenraad wordt opgeroepen om zich te distantiëren van de beide broeders in het moderamen, die hem de kansel geweigerd zou hebben. In de brief aan de kerkenraad worden de namen van de twee broeders R d B en E.H L genoemd. Aangezien hier twee broeders rechtstreeks worden aangesproken op hun, in de ogen van dr. P. v. G, kwalijke weg, hebben de beide broeders besloten om op 14 april de complete kerkenraadsvergadering bij elkaar te roepen, ouderlingen en diakenen dus. Zij worden rechtstreeks verantwoordelijk gehouden door dr. P. v. G van deze dwaalweg. De preses is verscheidene keren gebeld maar was telefonisch niet bereikbaar . Er is echter het bericht aan een van de gezinsleden doorgegeven dat er een kerkenraad vergadering gepland is om 20.00 uur aan de Marslaan te Hardenberg Om 20.00 uur is de voltallige kerkenraad aanwezig aan de Marslaan in Hardenberg. Er wordt eerst uitvoerig gesteggeld over de vraag of de vergadering al of niet wettig is, omdat de preses hem niet samen heeft geroepen. Uiteindelijk wordt besloten dat de vergadering wettig is. Vervolgens hebben we uitvoerig gesproken over de vraag of deze kwestie met of zonder de diakenen besproken moet worden.
4 Er wordt bij stemming (alleen de ouderlingen stemmen ) besloten om het eerst alleen met de ouderlingen te bespreken. Allereerst wordt gesproken over het feit dat de preses, de namen van de broeders De Boer en Lamberink ten onrechte genoemd heeft tegenover dr. P v G. De preses biedt uiteindelijk zijn verontschuldigingen aan en zal dit ook zo aan dr. P. v. G overbrengen. Er wordt de hele avond verder gesproken over wat er nu precies gebeurd is op 12 april. Van de 5 ouderlingen die op de synodezitting van 12 april aanwezig waren, is één broeder de mening toegedaan dat het een waarschuwing was, terwijl vier broeders het als een rechtstreekse beschuldiging hebben gehoord.
Woensdag 16 april Op deze avond vergaderde de kerkenraad met de diakenen opnieuw en spreken we uitvoerig over de situatie van 12 april en het vervolg. We vergaderden vier uur over de vraag of hetgeen dr. P. v G op de synodezitting gesproken heeft een waarschuwing of beschuldiging is. De diakenen zijn nu wel aanwezig op deze vergadering, omdat het naar de mening van de meerderheid van de kerkenraad geen zaak van opzicht en tucht betreft. We komen niet tot overeenstemming over de te volgen koers met betrekking tot dr. P. v G om met hem in gesprek te komen en de informatievoorziening naar de gemeente. maar besluiten dat er twee conceptbrieven opgesteld zullen worden. Eén voor dr. P. v. G en één voor de gemeente. Vrijdag 18 april. Op deze vergadering, gehouden samen met de diakenen,liggen 2 conceptbrieven voor dr.P. v G. Het ene concept begint met uitvoerige verontschuldigingen en spijtbetuigingen en vervolgens een voorstel tot een gesprek. Het andere concept beschrijft de situatie en vraagt om opheldering door middel van een gesprek en de vraag om een publiek terugnemen van de beschuldiging. Het laatste concept wordt bij stemming aangenomen ( drie tegen en acht voor) en zal verstuurd worden. Vervolgens wordt er een definitieve brief naar de gemeente vastgesteld met een uitleg over de ontstane problemen. * (zie bijlage 4) Zaterdag 19 april. De brieven wordt rondgebracht in de gemeente. De brief voor dr. P. v. G met een uitnodiging tot een gesprek mogelijk op 21 april wordt verstuurd per mail om 12.48 uur Om 22.39 uur een mail van dr. P. v G met de volgende inhoud: Geachte broeders, Op maandagmorgen hoop ik u te kunnen antwoorden op de vraag in uw brief inzake een gesprek. Met broedergroeten P. v G.
5 Maandag 21 april. Mail van dr. P. v. G waarin hij kort en bondig samengevat aankondigt geen mondeling of schriftelijk contact met ons te willen en dat we ons moeten wenden tot de gemeente waar hij emeritus predikant van is namelijk de Kerk van Emmen e.o. *( bijlage 5) Dit is tegelijk de door de classis voor onze kerkenraad aangewezen genabuurde Kerk. Opnieuw een vergadering van de kerkenraad met de diakenen om te spreken over deze voor ons verdrietige gang van zaken. We hadden zo op een gesprek gehoopt maar de deur wordt dicht gegooid. Uitvoerig wordt weer gesproken over hoe nu verder. Drie broeders willen eigenlijk gelijk vanaf deze vergadering naar de genabuurde Kerk van Emmen e.o. terwijl acht broeders dit nog te vroeg vinden en daar eerst eens over na willen denken. Een van de drie broeders merkt op dat er deze avond een verzoek om hulp naar de genabuurde kerk uit moet gaan, anders neemt hij andere maatregelen. Volgens de preses komen we er niet uit en lopen we vast. Drie tegen acht is geen vastlopen! Er is een duidelijk besluit genomen tot nader beraad. Voor wat betreft de precieze formulering naar de genabuurde kerk, besluiten we om op donderdag 24 april verder te spreken en dan alleen als ouderlingen omdat volgens de minderheid dit dan een zaak van censuur is. ( de volgende gebeurtenissen moeten gemeld worden. Het is bij alle zeven ouderlingen een groot raadsel hoe een en ander kan gebeuren en geen één heeft er een verklaring voor. Op maandag 21 april ontvangt de scriba en met hem alle scriba’s binnen de classiskerken om 20.15 uur een mail van de kerk uit Mariënberg met de mededeling dat zij, als samenroepende kerk, gehoord de moeiten in de Kerk van Bergentheim / Bruchterveld e.o. een extra classisvergadering willen uitschrijven en wel te houden op vrijdag 25 april 2008 in de Ark te Mariënberg. De stukken worden zo spoedig mogelijk toegestuurd. Op 21 april 2008 stuurt een broeder een brief / mail aan de classis, betreft: De weigering van de kerkenraad om dr. P. v G in een eredienst te laten voorgaan. De kerkelijke afspraken zijn dat wanneer een gemeentelid tegen een kerkenraadsbesluit een bezwaar heeft, hij dit voorlegt aan zijn kerkenraad. Wanneer de broeder dan geen bevredigend antwoord ontvangt kan hij in beroep gaan bij de classis. De eerste stap is door deze broeder gemakshalve overgeslagen. Is er in dit samenspel een kink in de kabel gekomen? Doordat de kerkenraad op 21 april nog geen besluit genomen heeft met betrekking tot de precieze formulering voor de hulpvraag naar de genabuurde kerk en er nog geen schrijven uitgegaan is naar de genabuurde kerkenraad van Emmen e.o.. Op woensdag 24 april nog voor ’s morgens 7 uur ontvangt de scriba en met hem alle scriba’s in de classis een mail dat de classisvergadering door omstandigheden niet door zal gaan. Hiervan acte) Donderdag 24 april. Deze vergadering is alleen met de ouderlingen. Afwezig is broeder J.B Allereerst ligt er de vraag hoe nu verder broeders. Voorgesteld wordt om de genabuurde Kerk van Emmen e.o. te vragen om te bemiddelen.
6 Te bemiddelen tussen de kerkenraad van Bergentheim / Bruchterveld e.o. en dr. P. v. G om tot een gesprek tot te komen. Dit zou dan hun enige opdracht worden. Dit voorstel wordt aangenomen met vier voor en twee tegen. De preses deelt mee dat hij samen met de broeders G.A en J.B overleg heeft gehad en dat ze een verklaring hebben opgesteld. De verklaring begint als volgt: “Wij, ondergetekenden, hebben de kerkraad meerdere malen verzocht, namelijk in vergadering van vorige en deze week, om, gezien de ernstige en verdeelde situatie waarin we als kerkraad verkeren, de hulp in te roepen van de genabuurde kerk. Telkens heeft de kerkraad met meerderheid van stemmen dat verzoek afgewezen. Ook vanavond vond dit verzoek geen gehoor bij (de meerderheid van) de kerkraad. Daarom hebben wij besloten om, weliswaar als minderheid binnen de kerkraad, ons te wenden tot de genabuurde kerkraad om hem te vragen ons te helpen in de huidige situatie”. Deze verklaring is ondertekend door de broeders G.A, en J.B (hij was afwezig)en W.D. Over deze verklaring kon niet meer doorgesproken worden. De broeders waren van mening dat ze al veel te veel geduld betracht hebben en dat het de hoogste tijd werd om de genabuurde kerk om hulp te vragen. De meerderheid van de kerkenraad heeft juist voordat de verklaring voorgelezen werd, aangegeven naar de genabuurde kerkenraad te willen gaan . De meerderheid wil alleen de genabuurde kerkenraad laten bemiddelen om tot een gesprek te komen, terwijl de drie broeders, een minderheid, de hele kwestie wil overhevelen naar de kerkenraad van de genabuurde kerk. Hierop heeft de meerderheid van de kerkenraad, alle aanwezige ouderlingen, zes in getal, een brief*(zie bijlage 1) overhandigd die voor zondag 27 april de gemeente in zou gaan. Alle zes broeders hebben een kopie van deze brief ontvangen en de brief is staande de vergadering voorgelezen. In deze brief wordt ook een gemeentevergadering aangekondigd, dit als volgt verwoord: “Gemeente, wij als kerkraad hebben u voor te gaan in liefde, met hart en ziel, gericht op onze Hemelse Vader. In dat vertrouwen willen we onze dienst verrichten. We willen de zaken die ons de laatste weken erg bezig houden en die ook spanningen veroorzaken graag met u op een gemeentevergadering bespreken. De kerkenraad denkt aan vrijdag 2 mei. De juiste datum wordt u nog nader bekend gemaakt”. Tevens zijn er bij de scriba een flink aantal brieven en mails binnen gekomen en op de kerkenraadstafel gelegd in verband met de onrust. Dus wordt het hoog tijd dat er een gemeentevergadering gehouden wordt. Als reactie meldt de preses dat hij er niet zal zijn op die gemeentevergadering. Aldus is er besloten op 24 april.
7 Zaterdag 26 april De brief die voorgelezen is op de kerkenraadsvergadering van 24 april wordt in de gemeente verspreid. De kerkenraad ontvangt deze dag opnieuw een brief van de kerkenraad van Emmen e.o. met een verzoek om met hen in overleg te treden.* ( bijlage 6) De kerkenraad van Emmen denkt aan maandag 28 of dinsdag 29 april. In verband met de onrust in de gemeente is het raadzaam om de gemeente eerst te informeren voordat we naar de genabuurde kerk gaan. Ook horen we regelmatig dat 2 mei niet zo’n geschikte datum is, namelijk de dag na Hemelvaartsdag Nadat we van beide argumenten kennis genomen hebben wordt ’s avonds de volgende mail verstuurd aan alle kerkenraadsleden: “Broeders, Ik stel voor om morgen voor de morgendienst even als ambtsdragers bij elkaar te komen voor de definitieve datum voor de aangekondigde gemeentevergadering Met broedergroet, R d B: : Zondag 27 april Voor de kerkdienst zijn alle elf ambtsdragers in de ‘consistorie’ van de Matrix aanwezig om te overleggen over de datum van de gemeentevergadering. Hier wordt afgesproken dat deze op 28 april gehouden zal worden aanvang 20.00 uur in de Matrix. De afspraak is tot stand gekomen middels stemming: acht voor en drie tegen. Opnieuw wordt er door de preses gemeld dat hij er niet zal zijn. Wel heeft hij, de preses, toen namens de kerkenraad vanaf de kansel aan de gemeente afgekondigd dat de kerkenraad op 28 april een gemeentevergadering belegd heeft. Maandag 28 april Op de avond van deze 28 april wordt een vergadering van de kerkenraad met de gemeente gehouden, deze vergadering staat onder leiding van de 2e preses. De reden dat hij de vergadering leidt ligt in het feit dat de preses zowel 24 april als 27 april te kennen heeft gegeven dat hij er niet zal zijn, aangezien de preses er niet in gekend is dat deze vergadering gehouden zal worden. (ps. maar was wel op de gemeentevergadering aanwezig. (zie verslag bij donderdag 24 april) Een bijna woordelijk verslag van deze gemeentevergadering hebt u zondag 25 mei na de morgendienst kunnen meenemen in de Matrix. Na afloop van deze vergadering hebben alle ambtsdragers nog even kort vergaderd. Daar is toen een brief voorgelezen die we als kerkenraad willen versturen naar alle kerken in ons kerkverband en aan de beide classes en de aan de Generale Synode. De brief handelt over het opschorten van onze credenties binnen ons kerkverband gedurende één maand.*( bijlage 7) Afgesproken wordt dat we deze brief en een brief aan Emmen e.o. inzake het verzoek tot bemiddeling *(bijlage 8), alsmede de brief uit Emmen e.o. d.d. 26 april 2008 met betrekking tot een gezamenlijk overleg, de volgende avond 29 april met de diakenen zullen bespreken aanvang van die vergadering is 20.00 uur. Hierop wordt door de broeders J.B en G.A gemeld dat dit niet kan, aangezien we naar Emmen toe moeten voor een gezamenlijk overleg.
8 Hierop is gereageerd dat dit niet kan omdat we eerst bovengenoemde brief van 26 april nog moeten bespreken als kerkenraad. Op de vraag van een van de broeders of men naar Emmen moest om broeders te schorsen is tot tweemaal toe ontkennend geantwoord.
Dinsdag 29 april. Dinsdagmiddag om 16.06 uur ontvangen de ouderlingen van de preses de volgende mail: Geachte broeders, Hierbij deel ik u mee, dat ik in mijn hoedanigheid als preses, vanwege de ernstige situatie die is ontstaan en waarin wij als kerkenraad zijn terecht gekomen en het gevaar waarin de gemeente zich bevindt, een officiële kerkenraadsvergadering smal heb uitgeschreven. Deze kerkenraadsvergadering zal een gecombineerde vergadering zijn omdat ook de kerkenraad smal van onze genabuurde kerk te Emmen aanwezig zal zijn en mee zal oordelen en besluiten over de problemen die in onze kerkenraad zijn ontstaan om ons zo helpen. Dit ook naar aanleiding van het verzoek van drie ouderlingen van onze kerkenraad en in overeenstemming met de brief welke u van onze zusterkerk van Emmen d.d. 26 april j.l. hebt ontvangen en waarin u dringend verzocht werd om op maandagavond 28 april of dinsdagavond 29 april een vergadering van de beide kerkenraden smal te beleggen onder verantwoordelijkheid van de kerkenraad te Emmen. Ik nodig u dan ook van harte uit om op deze vergadering aanwezig te zijn. De reeds geplande voortgezette vergadering smal van onze eigen kerkenraad op dinsdagavond 29 april moeten we dan maar opschuiven naar een nader te bepalen datum. De vergadering wordt gehouden te: Pannekoekendijk 90, Erica; op dinsdagavond 29 april aanvang 20.00 uur. Een agenda is bijgevoegd bij deze mail. Met broedergroet, W. D De agenda ziet er als volgt uit. Reden. Hulpvraag van 3 ouderlingen van de kerk van Bergentheim/ Bruchterveld e.o. i.v.m. moeilijkheden in de kerk aldaar. Welkom. Gebed. Lezen. Hebreeën 13 Zingen. Ps. 86. : 1, 4. Voorlopige agenda. 1. Verslag van de broeders uit de kerk van Bergentheim/Bruchterveld. e.o. 2. Verslag van de broeders uit de kerk van Emmen e.o. 3. Brieven van br. G.A, J.B en W.D. [nr. 5.] Waarin de punten genoemd worden. a. er sprake is van een onschriftuurlijke houding door niet de minste te willen zijn. b. er de dreiging was om het ambt te verzaken[niet naar de kerk willen gaan, wanneer Dr.P. v. G voor zou gaan.] c. gehandeld is tegen geldende kerkelijke regels. d. er ernstige verdeeldheid is ontstaan binnen de kerkenraad en gemeente. e. de eenheid van de gemeente door deze handelswijze in gevaar is en wordt gebracht. f. het onverantwoord is om zo verder te gaan. 4. Oordeel van de gezamenlijke kerkenraden i.z. de ontstane situatie in de gereformeerde
9 kerk van Bergentheim/Bruchterveld e.o. 4. Censura morem. 5. Rondvraag. Dankgebed
Hierop wordt door de kerkenraad geantwoord: Broeder W.D, Met verbazing heeft de kerkenraad uw mail gelezen. Gisteravond hebben we afgesproken dat we vanavond brede kerkenraad hebben. De kerkenraad roept u dringend op om vanavond aanwezig te zijn op onze kerkenraadsvergadering. We zullen het u ernstig kwalijk nemen wanneer u deze vergadering verzuimt om naar Emmen te gaan om het beleid van de kerkenraad te saboteren. De kerkenraad heeft de kerkenraad van Emmen niet om hulp gevraagd. We hebben daar dus niets te zoeken vanavond. Wanneer u vanavond niet verschijnt op onze afgesproken vergadering, zal uw positie als preses ter discussie gesteld worden. Uw hiërarchische manier van optreden stoort ons zeer en ondermijnt het functioneren van de kerkenraad. Namens de Kerkenraad R. De Boer 2e preses, E .H. Lamberink scriba, Deze mail is op 29 april verstuurd naar de broeders G.A, J.B en W.D. Alsmede aan de scriba van de Kerk te Emmen e.o. broeder Folkers Om 19.45 uur heeft de scriba ook nog met br. H.R. preses van de kerkenraad van Emmen gebeld, met de mededeling dat er een mail is gestuurd naar aanleiding van de mail van onze preses. De kerkenraad heeft deze dinsdagavond 29 april vergaderd aan de Marslaan in Hardenberg, zonder kennisgeving waren afwezig de broeders G.A, J.B en W.D. Vanaf dit moment is er geen enkele kerkenraadsvergadering meer gehouden waarbij de broeders G.A, J.B en W.D aanwezig waren. We hebben daar besloten om de brief met betrekking tot het opschorten van de credenties vanavond nog te verzenden per mail en donderdag per post te versturen. De boodschap in deze brief is: Op dit moment delen wij u mee, dat wij voorlopig voor de tijd van één maand, onze credenties opschorten. Dat wil zeggen; wat er op meerdere vergaderingen wordt besloten en uitgesproken geen bindende kracht heeft.(of beter gezegd; alleen na actief besluit van onze kerkenraad bindende kracht heeft.) Als er wel een credentiebrief is ingeleverd, moet immers naar art. 31 van de kerkorde elke uitspraak als bindend worden aanvaard.
10 Voor alle duidelijkheid: dit voorlopig opschorten van de credenties is geen breken met het kerkverband. Wij vragen u of u allen, in verootmoediging aan de Here, alles in het werk wilt stellen om het vertrouwen weer te herstellen, om een kerkelijk breuk te voorkomen. (Opnieuw een aanvulling die u in de stukken nergens zult vinden. Als we kijken naar het slot van de gebeurtenissen van 28 april na de gemeentevergadering. We vragen uw aandacht nog eens te richten op deze regel: Op de vraag van een van de broeders of men naar Emmen moest om broeders te schorsen is tot tweemaal toe ontkennend geantwoord. Wanneer we nu naar de agenda kijken die de preses op 29 april om 16.06 uur naar de ouderlingen stuurt zou u kunnen zeggen dat klopt immers. Wanneer we kijken naar de schorsingsbrieven, zoals een voorbeeld gestuurd is naar de classis van 15 mei dan zien we, dat de schorsingsbrieven opgesteld op 29 april om 14.01 uur door de preses br. W.D en dat de brief naar de gemeente over de verklaring van de schorsing op 29 april om 18.34 uur in samenspraak met broeder G.A al is vastgesteld als concept. Dit was dus ruimschoots voor de vergadering die de kerkenraad van Emmen e.o. belegd had. Waarvoor moest men ook al weer naar de genabuurde kerk? Niet om te schorsen!) Woensdag 30 april. De vier ouderlingen te weten de broeders R. De Boer, E. H. Lamberink, J. Odding en G Tempelman ontvangen een schorsingsbrief *(bijlage 9) van de gezamenlijke kerkenraden van De Gereformeerde Kerk Bergentheim / Bruchterveld e.o. en De Gereformeerde Kerk Emmen e.o. De broeders ouderlingen worden geschorst overeenkomstig artikel 79 en 80 van de kerkorde voor de tijd van drie maanden wegens de ernstige zonde van openlijke scheurmakerij. Dit houdt in, dat zij alle taken voortvloeiend uit hun ambt als ouderling, waaronder ook het preeklezen, gedurende die tijd niet mogen vervullen. De gronden voor dit besluit tot schorsing zijn de volgende: 1. het bijeenroepen van een vergadering met de gemeente buiten drie leden van de kerkenraad om en zonder de preses hierbij te betrekken. 2. het opstellen, vaststellen en rondsturen van een brief in de gemeente, buiten drie leden van de kerkenraad om en zonder de preses hierbij te betrekken. 3. in de brief aan de gemeente werd de gemeente onjuist en eenzijdig voorgelicht. 4. zaken die op de kerkenraad (smal) thuishoren (zaken van opzicht en tucht en kerkregering) werden met de diakenen besproken en werden vervolgens ook nog eens door middel van de brief aan de gemeente in de gemeente neergelegd; 5. door de brief in de gemeente werd het conflict dat op de kerkenraad lag ook in de gemeente gelegd; daarmee betrok u de gemeente in het conflict met het gevaar van verscheuring van de gemeente; daarentegen bent u geroepen om de gemeente te beschermen en te arbeiden om haar eenheid te bevorderen; 6 het herhaalde keren weigeren om de hulp van de genabuurde kerk in te roepen in de ernstige problemen, waarin kerkenraad en gemeente waren terecht gekomen. De drie broeders hebben in samenspraak met de ouderlingen van Emmen e.o. ook een brief rondgestuurd in de gemeente met de mededeling dat de vier ouderlingen geschorst zijn Ook kondigen ze een gemeentevergadering aan voor 9 mei a.s. en roepen de gemeente op om de door hen belegde kerkdienst te bezoeken. Deze kerkdienst zou om 9.00 uur beginnen.*( bijlage 10)
11 Broeder J.O heeft die ochtend broeder W.D gebeld na aanleiding van de brief voor de gemeente en aangegeven dat er staat dat zij om 9 uur, een dienst beleggen in de Matrix. Dat dit natuurlijk niet mogelijk is, want de eredienst begint om 9.30. Toen is men uitgeweken naar De Ark in Mariënberg.
Drie broeders, te weten de broeders G.A, J.B en W.D, noemen zich de ‘kerkenraad’ van de Gereformeerde Kerk te Bergentheim / Bruchterveld e.o. En schorsen op grond van artikel 79, in een onwettige ‘kerkenraadsvergadering zonder quorum! Er is derhalve geen schorsing! In artikel 79 wordt gesproken over een kerkenraad met een kerkenraad van de genabuurde kerk. Echter de kerkenraad van Bergentheim / Bruchterveld e.o. vergaderde op 29 april 2008 aan de Marslaan in Hardenberg en heeft niemand geschorst. De wettige kerkenraad, de vier ouderlingen en de vier diakenen hebben ’s avond 30 april een brief opgesteld en die dezelfde avond nog bezorgd in de gemeente met daarbij de oproep om de kerkdienst van de 9.30 uur in de Matrix te bezoeken.*( bijlage 11) Tevens is besloten om op 2 mei opnieuw te vergaderen als kerkenraad met de broeders diakenen aanvang 20.00 uur. Hemelvaartsdag, Donderdag 1 mei. In de Matrix wordt om 9.30 uur een kerkdienst gehouden. Broeder J. Odding is hierin voor gegaan. Na de dienst heeft de 2e preses R.d. B. de gemeente geïnformeerd met de volgende woorden: ------------------------Broeders en zusters Als kerkenraad van de Gereformeerde Kerk van Bergentheim / Bruchterveld e.o. willen we even kort reageren op hetgeen er na de gemeentevergadering van afgelopen maandag is gebeurd. In de brief die u gisteren van de drie broeders ouderlingen en de kerkenraad van Emmen e.o. ontvangen hebt wordt gesproken over de brief die door vier ouderlingen de gemeente is rondgebracht buiten de drie ouderlingen om en ook dat er een gemeentevergadering is belegd buiten de drie broeders ouderlingen om. Broeders en zusters, dit is een leugen. Op 24 april is die bewuste brief voorgelezen en hebben de broeders G.A en W.D een kopie ontvangen, broeder J.B was afwezig. En op zondag 27 april hebben we als voltallige kerkenraad gesproken over de gemeentevergadering en is besloten met 8 voor en 3 tegen om de gemeentevergadering op 28 april te houden. Na afloop van die gemeentevergadering hebben we als kerkenraad nog even kort overleg gehad. Hier is gesproken over hoe nu verder te handelen. Er is voorgesteld om de credenties voorlopig op te schorten Dit houdt in dat wat er op de meerdere vergaderingen, de classis en de generale synode, wordt besloten en uitgesproken geen bindende kracht heeft voor onze gemeente. Anders gezegd dat alle besluiten van die meerdere vergaderingen alleen na actief besluit van onze kerkenraad bindende kracht heeft. Voor alle duidelijkheid: dit voorlopig opschorten van de credenties is geen breken met het kerkverband.
12 Wij vragen de kerken en de meerdere vergaderingen, in verootmoediging aan de Here, alles in het werk te stellen om het vertrouwen weer te herstellen en om een kerkelijke breuk te voorkomen. Dit zou besproken worden op de kerkenraadsvergadering van 29 april 2008, op deze geplande vergadering zou tevens de brief vanuit Emmen besproken worden over hun voorstel van twee data 28 en 29 april om een gezamenlijke vergadering te houden. Deze brief was nog niet behandeld en is dus niet besproken binnen de kerkenraad. De drie broeders gaven aan dat er die dinsdag 29 april een gezamenlijke vergadering gehouden zal worden. Hierop is toen gezegd dat dit niet kan, omdat we er als kerkenraad hier nog niet over besloten hebben. Het betekent dus dat die drie broeders eigenmachtig, buiten de kerkenraadsvergadering om, een afspraak gemaakt hebben met de kerkenraad van Emmen. De drie broeders gaven aan dat zij niet op onze kerkenraadsvergadering aanwezig zouden zijn. Hierop is gewezen dat dit niet kan en dat dit geen rechtsgeldige vergadering is. Een kerkenraad kan namelijk zelf besluiten al of niet de hulp van een naburige kerk in te roepen. Vervolgens krijgen de ouderlingen dinsdagmiddag een mail van de preses dat er die avond een gezamenlijke vergadering gehouden zal worden met de kerkenraden van Emmen e.o. en Bergentheim / Bruchterveld e.o. in Erica. De agenda was bijgevoegd. Er is toen een antwoordmail gestuurd om 19.29 uur met het volgende antwoord; Broeder W.D, Met verbazing heeft de kerkenraad uw mail gelezen. Gisteravond hebben we afgesproken dat we vanavond brede kerkenraad hebben. De kerkenraad roept u dringend op om vanavond aanwezig te zijn op onze kerkenraadsvergadering. We zullen het u ernstig kwalijk nemen wanneer u deze vergadering verzuimt om naar Emmen te gaan om het beleid van de kerkenraad te saboteren. De kerkenraad heeft de kerkenraad van Emmen niet om hulp gevraagd. We hebben daar dus niets te zoeken vanavond. Wanneer u vanavond niet verschijnt op onze afgesproken vergadering, zal uw positie als preses ter discussie gesteld worden. Uw hiërarchische manier van optreden stoort ons zeer en ondermijnt het functioneren van de kerkenraad. Namens de Kerkenraad R. De Boer 2e preses, E .H. Lamberink scriba, Broeders en zusters, De kerkenraad heeft op 29 april vergaderd met de broeders diakenen en daar de brief opgesteld aan alle kerken in kerkverband en aan de classes Noord Oost en Zuid West alsmede aan de Generale Synode inzake het opschorten van de credenties. Een afschrift van die brief ontvangt u zo spoedig mogelijk. Broeders en zuster, We vragen u of u de moeiten in uw gebed aan de Here wilt opdragen en in het vertrouwen op Hem verder wilt gaan een ieder op zijn of haar plaats. U kunt wanneer u vragen hebt te allen tijde bij een van de kerkenraadsleden terecht. De in de brief, van de drie broeders ouderlingen, aangekondigde gemeentevergadering te houden op 9 mei is geen gemeentevergadering uitgeroepen door uw kerkenraad en daarmee dus onwettig. Tot zover de mededelingen.
13 Vrijdag 2 mei. De kerkenraad heeft vergaderd vanaf 20.00 uur aan de Marslaan samen met de broeders diakenen. De diakenen hadden een uitnodiging ontvangen voor een vergadering van de genabuurde Kerk van Emmen e.o. met de broeders G.A, J.B en W.D. Deze vergadering vond plaats op hetzelfde tijdstip van onze vergadering en werd gehouden ten huize van broeder G.A. De diakenen hebben zich middels het volgende schrijven daar afwezig gemeld, in verband met een vergadering van hun wettige kerkenraad op het zelfde tijdstip.
Aan:br. G. A ,br. J. B, br. W.D. Kerkenraad Geref. Kerk Emmen.
30-04-2008
Onderwerp: uitnodiging
Dag broeders, De datum 30-04-2008 is ons(de gezamenlijke diaconie) een uitnodiging gestuurd. Deze uitnodiging is verstuurd namens de kerkenraad van de Geref. Kerk van Emmen e.o. alsmede door de kerkenraad van de Geref. Kerk Bergentheim/Bruchterveld e.o. aldus de schrijver van de uitnodiging(br G.A) Wij als diaconie willen u bij dezen ons antwoord doen toekomen. Afgelopen zondag is er tijdens de afkondigingen van de kansel(dit zijn afkondigingen namens de kerkenraad) onder andere meegedeeld dat er dinsdag 29 april een kerkenraadsvergadering gehouden zou worden. Dit is ook meegedeeld na afloop van de gemeentevergadering van afgelopen maandag. U was niet aanwezig op een vergadering tot welke de kerkenraad u opgeroepen heeft. Dit is een ernstige zaak. De oproep heeft u opzettelijk genegeerd!! Verder,op 28 april heeft u na afloop van de gemeentevergadering toen we als kerkenraad Breed bij elkaar waren,duidelijk uitgesproken dat u(u had reeds te kennen gegeven niet aan de oproep om op de kerkenraadsvergadering te komen)zeer zeker niet de bedoeling had om over schorsing te spreken met de kerkenraad van Emmen. Het resultaat van deze woorden is ons(en de Gemeente)vandaag duidelijk geworden. Wij als diaconie hebben de wettige kerkenraad van de Geref Kerk Bergentheim/Bruchterveld voor ogen. U heeft als minderheid niet de bevoegdheid om ons namens de kerkenraad van de Geref Kerk van Bergentheim/Bruchterveld uit te nodigen. Uit bovenstaande zult u begrijpen dat we als diakonie niet ingaan op deze uitnodiging. Met vriendelijke broedergroet, Namens de voltallige diakonie, Br. B. Willems(voorzitter) Br. J. Knol(Secretaris)
Op deze kerkenraadsvergadering is besloten om de bevestiging van de ambtsdragers met vier maanden uit te stellen en dit mee te delen aan de verkozen broeders. Tevens is besloten om een informatief gesprek aan te gaan met alle belijdeniscatechisanten die 11 mei belijdenis zouden doen. We willen dinsdag 6 mei met hen daarover doorspreken. Vervolgens worden er afspraken gemaakt met de CvB over enkele financiële zaken.
14 Deze zullen later schriftelijk vastgelegd worden. Zaterdag 3 mei Alle vier diakenen ontvangen van de kerkenraad van de Gereformeerde Kerk te Bergentheim / Bruchterveld e.o. en de kerkenraad van de Gereformeerde Kerk te Emmen e.o. een schorsingsbrief. Hierin wordt dezelfde reden genoemd als bij de geschorste ouderlingen en wordt nog een grond toegevoegd: het niet verschijnen op de vergadering van 2 mei ten huize van broeder G.A.*( bijlage 12) Zondag 4 mei. De volgende afkondigingen zijn toen gedaan, in de middagdienst De kerkenraad heeft besloten om de bevestiging van ambtsdragers met vier maanden uit te stellen. De kerkenraad heeft onderzocht en toegelaten tot het doen van Openbare Geloofsbelijdenis: Een negental belijdeniscatechisanten Dinsdagavond 6 mei zullen we als kerkenraad eerst nog een gesprek met hen hebben om te spreken over de definitieve datum voor doen van de geloofsbelijdenis. De huwelijksbevestiging, op 8 mei van een bruidspaar ,zal niet onder de verantwoordelijkheid van onze kerkenraad plaatsvinden. Dinsdag 6 mei Overleg met een aantal belijdeniscatechisanten. Is na een goed gesprek met elkaar is afgesproken om het belijdenis doen even op te schorten tot een nader te bepalen datum. De moeilijkheid zit niet in het belijdenis doen op zich, maar in het feit dat de groep gesplitst is. Het feestelijke aspect is er vanaf. Het doet pijn en verdriet om als groep uit elkaar te moeten gaan. We hopen en bidden dat de breuk hersteld kan worden en dat er dan gezamenlijk belijdenis van geloof afgelegd kan worden. Zondag 11 mei. In Mariënberg (bij de onwettige kerkenraad) doen 4 jongeren belijdenis van hun geloof. Tevens worden er twee ouderlingen en twee diakenen in het ambt bevestigd. Donderdag 15 mei. Alle classiskerken zijn uitgenodigd om vanavond een vergadering te houden in Mariënberg. Ook wij zijn uitgenodigd, aanvankelijk. Deze uitnodiging wordt 14 mei door de samenroepende kerk weer ingetrokken.*( bijlage13) Dit met het oog op het opschorten van de credenties. (Tevens hebben we als kerkenraad nog een brief gestuurd aan de classis die zelfde avond.*( bijlage 14)
Blijkbaar beslist de classis hier niet zelf over, maar kan de samenroepende kerk dit op eigen initiatief doen.
15 De onwettige kerkenraad heeft een afvaardiging met credentiebrieven gestuurd, te weten de broeders W.D en J.B. Deze worden door de classis zonder onderzoek gedaan te hebben aanvaard en daarmee heeft de classis een keuze gemaakt in de “kwestie: Bergentheim / Bruchterveld e.o. De classis volgt hierin de voorbeelden van dr. P. v. G, hij ging reeds voor op 8 mei in de dienst van de huwelijksbevestiging van een bruidspaar, en op 11 mei in de kerkdienst te Mariënberg, alsmede ds. S.d M, die ging op zondag 3 mei al voor in de kerkdienst ter bemoediging en ondersteuning. Vrijdag 23 mei. De ‘geschorste’ broeders ontvangen een uitnodiging om te spreken met de classiscommissie. Zij worden in die uitnodiging aangesproken als ‘de geschorste ambtsdragers’! Terwijl er toch geen schorsing is, de kerkenraad van Bergentheim/Bruchterveld e.o. heeft niemand geschorst. Groningen, 23 mei 2008 Aan de geschorste ambtdragers van de Gereformeerde kerk te Bergentheim/Bruchterveld e.o. p/a br. E.H. Lamberink Rheezerweg 52a 7794 RH Rheeze De classisvergadering van 15 mei 2008 heeft een commissie ingesteld om de classis op de voortgezette vergadering van 5 juni a.s. van advies te dienen over de situatie binnen de kerkenraad en gemeente van de kerk van Bergentheim / Bruchterveld e.o. De commissie bestaat uit de broeder W.S, L.K en W.W. De commissie nodigt ons uit voor een gesprek op dinsdag 27 mei a.s. om 20.00 uur in de kerkgebouw De Art te Mariënberg. Graag vernemen zij van ons uiterlijk maandag 26 mei a.s. voor 14.00 uur of wij hun uitnodiging accepteren en met welke broeders zij die avond mogen spreken.
Zaterdag 24 mei. Alle ’geschorste’ broeders ontvangen, ieder persoonlijk een schrijven van het moderamen van de classis Noord Oost Nederland, gedateerd 21 mei 2008, met de volgende inhoud: Geachte broeder, De classis heeft op haar buitengewone classisvergadering op 15 mei 2008 vergaderd te Mariënberg en heeft daar de ernstige situatie in de kerk van Bergentheim / Bruchterveld besproken De classis begrijpt dat het voor u heel zwaar is de schorsing van u als ambtsdrager te accepteren,in het bijzonder als u er van overtuigd bent dat dit ten onrechte of op onjuiste wijze is gebeurd.
16 Toch had u, ook als u ten onrechte zou zijn geschorst, om uzelf en de gemeente te beschermen,dit eerst met behoud van gevoelen moeten accepteren (naar analogie van het ondertekeningsformulier) en met uw bezwaren zich tot uw kerkenraad moeten wenden, (die via een wettige kredentiebrief door de classis is aanvaard). De classis betreurt uw handelswijze dat u, nadat u bent geschorst dit niet hebt willen accepteren, tegenleiding hebt gegeven aan de zittende kerkenraad en bent doorgegaan met het samenroepen van de gemeente buiten de kerkenraad om. Daarmee hebt u verwarring en scheuring in de gemeente gebracht. De classis wil u hierbij oproepen terug te keren van deze zondige en heilloze weg. De classis roept u hierbij op, hoe moeilijk of zelfs onmogelijk deze weg voor u ook mag lijken, zich opnieuw te stellen onder de kerkenraad, door dit aan de scriba van uw kerkenraad (broeder G.A) kenbaar te maken en te stoppen met bovengenoemde handelingen en alles wat daarmee samen hangt. De classis heeft een commissie benoemd om te onderzoeken of uw schorsing juist is en op de juiste wijze is gebeurd. Dit mag voor u echter geen reden rijn om het oordeel van de classis af te wachten. Geachte broeder, gezien de ernst van de zaak en in het belang van de gemeente willen wij u vragen spoedig aan deze oproep gehoor te geven en de classis hiervan op de hoogte te brengen, en wij vragen u dit te doen voor 29 mei aanstaande. Geachte broeder, u kunt uw handelen niet ongedaan maken, maar u kunt er wel afstand van nemen. Die weg die wij u wijzen mag nu heel donker lijken, maar is toch de weg van jet Licht en is de weg die de KO wijst in de artikelen 31 en 79 U Gods wijsheid toebiddend, namens de classis, K.V preses en H. A scriba.
Het onderzoek van die commissie naar de schorsing is niet meer dan een formaliteit. De classis aanvaardt die zogenaamde schorsing immers op voorhand als wettig, dat blijkt bijvoorbeeld uit de aanspraak “Aan de geschorste ambtsdragers”. U begrijpt dat we naar aanleiding van deze beide gebeurtenissen eerst overleg nodig hadden binnen de kerkenraad. Vandaar dat er besloten is de commissie mee te delen dat ze voor maandag 26 mei 14.00 uur geen antwoord van ons konden verwachten. Maar op een later tijdstip na afloop van de kerkenraadsvergadering Wij als kerkenraad willen daar eerst eens samen over spreken. Met name de tegenstrijdigheden tussen een uitnodiging en een oproep tot terugkeer. Er is een standpunt ingenomen door het moderamen van de classis, terwijl de commissie alleen nog de feitelijke schorsing moet onderzoeken. Maandag 26 mei. Na uitvoerige bespreking besluiten we als kerkenraad om toch een gesprek aan te gaan met de commissie. We besluiten om allemaal te gaan, met uitzondering van een broeder, die al een andere afspraak gepland heeft die avond.
17
Dinsdag 27 mei. We hebben een ontmoeting gehad met de commissie van de classis. Br. W.S fungeerde als voorzitter en br. R.d B heeft als tweede preses alle vragen beantwoord en ook een deel van dit verslag daarbij aangehaald. Echter het doel van het onderzoek, zoals verwoord in de brief van de classis, om te onderzoeken of de schorsingen juist waren en op de juiste wijze is gebeurd, is niet aan de orde geweest. Men heeft niet gesproken over de juistheid van de schorsing en de wijze waarop. Er is van deze ontmoeting een verslag gemaakt en is ter inzage.*( bijlage 15) Donderdag 29 Mei. Antwoordbrief opgesteld en vastgesteld naar aanleiding van, een brief van de classis N/O gedateerd 21 mei j.l.*(bijlage 16) Dinsdag 3 juni. Tijdens de kerkenraadsvergadering wordt dit hele verslag door alle kerkenraadsleden gezamenlijk vastgesteld. We houden u op de hoogte van de ontwikkelingen op onze site. Namens de kerkenraad, De ouderlingen: R. de Boer 2e preses E. H. Lamberink scriba J. Odding G Tempelman
[email protected] [email protected] [email protected] [email protected]
De diakenen: L.J. Schroër B. Willems J. G. Knol C. Scholten
[email protected] [email protected] [email protected] [email protected]
ps. Woensdag 18 juni. Antwoord gekregen van de buitengewone classisN/O Inzake het onderzoek van de schorsingen. *( bijlage 17) Bijlage’s worden t.z.t. op site geplaatst.
