Op weg naar een klimaatneutrale HEINEKEN brouwerij, een duurzame economie én een aangename leefomgeving in Zoeterwoude
Boodschap • Groene Cirkels: actueel triple helix samenwerking • Herman Wijffels: “Wij zijn aangekomen op een evolutionair moment in de tijd waarin wij met onze manier van leven niet meer passen op deze planeet. De grote vraag voor de komende tijd is daarom: hoe vinden wij onszelf opnieuw uit?” • Groene Cirkels zet transitie in gang!
Provincie moet uit een ander vaatje tappen!
Opbouw presentatie • Doelstelling • Ontstaansgeschiedenis • Inhoudelijke thema’s en resultaten • Rolverdeling en werkwijze • Ontwikkeling van de samenwerking
Doelstelling
“Een klimaatneutrale HEINEKEN brouwerij, een duurzame economie én een aangename leefomgeving in de regio Zoeterwoude. Dat zijn de ambities waarvoor de partners binnen Groene Cirkels zich inzetten. Dat doen zij door de natuur als uitgangspunt te nemen en programma’s te realiseren rond de onderwerpen energie, water, grondstoffen, mobiliteit en leefomgeving. De initiatiefnemers, multinational HEINEKEN, provincie ZuidHolland en kennispartner Alterra Wageningen UR, willen graag de voor deze ambities benodigde partijen aan zich binden en een voorbeeld van wereldklasse zijn.”
BESCHERMEN WATERBRONNEN
VERLAGEN CO2-UITSTOOT
VERANTWOORDE DUURZAAM INKOPEN ALCOHOL CONSUMPTIE
Alterra: introductie van “landschapsdiensten” Aanbod Burger
Vraag
duurzaam graan drinkwater
Natuurbeheerder
biomassa
Boer Waterschap
Vraag naar ander landgebruik
Wegbeheerder
Heinekenbrouwerij Zoeterwoude
Landschap aanpassen
Samenwerking als een symbiose
Waarom is PZH deze samenwerking aangegaan? • Investeringsklimaat voor multinationals als Heineken verbeteren • Samenwerken aan leefomgevingskwaliteit • Alleen inzet van traditionele instrumenten is niet voldoende om doelstellingen te bereiken • Vliegwielfunctie
• Leren samenwerken met bedrijf en kennisinstituut • Netwerkend werken
Veranderende verhouding tussen overheid, markt en samenleving
Bron: NSOB
Op weg naar een netwerksamenleving
Plaatje burgers watersnood
Volkskrant, maandag 9 maart 2015
Veranderende verhouding tussen overheid, markt en samenleving
Bron: NSOB
Dynamiek in overheidssturing Sturen samen met anderen
sturen op prestaties
Co-creatie
zorgvuldige besluitvorming
De rechtmatige overheid Bron: NSOB Bron: Pop-up Publieke Waarde NSOB 2013
Bron: NSOB
BioBased
Energie
Greenports
Mainport
Kennisas
Werklocaties
Groene Cirkels
De droom van Groene Cirkels: HEINEKEN als katalysator voor haar omgeving
Inhoudelijke thema’s en projecten
Stimuleren van duurzame energie en reductie van broeikasgasemissies • Op zoek naar hernieuwbare vervangers voor aardgas en elektriciteit • 2015: 4 windturbines; deze leveren ca. 40 % van de behoefte aan elektriciteit • Verkenning biogas, geothermie warmte etc.
• Rol provincie: verbinden van partijen, verwerven subsidies, wegnemen wettelijke of beleidsmatige beperkingen
Verzekeren van toegang tot voldoende en goed water • Beschikking over voldoende, schoon water in de toekomst is gezamenlijk belang van Groene Cirkels • Partners verkennen i.s.m. HHS van Rijnland en Dunea hoe toekomstige leveringszekerheid van drinkwater voor bedrijf als Heineken kan worden gegarandeerd • Rol provincie: verbinden van partijen, verwerven subsidies, wegnemen wettelijke of beleidsmatige beperkingen
Sluiten van grondstofkringlopen • Een toekomstbestendige economie gaat op een circulaire wijze om met grondstoffen • Groene Cirkels stimuleert hergebruik van reststromen
Verduurzamen van mobiliteit en logistiek Innovatieve oplossingen voor de goederenstromen van en naar de brouwerij
Ooit
2016
Verdergaande ambities
Verbeteren leefomgeving en versterken biodiversiteit Project: “Bij-zonder kleurrijk landschap” • Versterken kennisinfrastructuur voor bestuivende insecten, ontwikkelen “Bed & Breakfasts” voor bijen door bewoners, ondernemers en lokale overheden • Kleurrijk bijenlandschap realiseren in Wijk en Wouden • Duurzame populaties van (honing)bijen en andere (bestuivende) insecten.
Vooruitblik t.a.v. bijenlandschap • Ontwikkelen van een methodiek voor monitoring door vrijwilligers. • Realisatie van overige bijenlandschappen • Handleiding en publieksbrochure voor inrichting en beheer bijenlandschappen
Artikel Gouwekoerier 2 juli 2014
Biodiversiteit op de brouwerij
Project: versterking biodiversiteit en waterberging in de melkveehouderij • Zuivering van spoelwater in combinatie met biodiversiteit: alternatief voor lozen van spoelwater in mestput. • Samenwerking: melkveehouderij, HHS v Rijnland, Heineken, Alterra • Start aanleg sloot in 2015
•
.
Rolverdeling •
Initiator en economische motor
•
Kennisleverancier en onderzoeker
•
Verbinder en behariger van publieke belangen
Brede samenwerking
Stakeholders in groep 1, o.a.: - Diverse gemeenten Groene Hart - Hoogheemraadschap Rijnland - Havenbedrijf Rotterdam - Dunea - Ministeries van EZ en I&M
Brede samenwerking op basis van een gedeelde visie
Organisatie Huidig sturingsmodel:
• Actieteam (operationele aansturing): maandelijks bijeen • Kernteam (managers/directeuren): tweemaandelijks bijeen • Stuurgroep (bestuurders/algemeen directeuren): 1 tot 2 x per jaar bijeen • Themagroepen c.q. ‘Groene Cirkels’; hieraan nemen ook stakeholders deel. • Niet 1 centrale programmamanager
Waardecreatie in sociale netwerken • Onze wens: zelfsturende groepen/sociale netwerken rond alle thema’s
• Inzichten van NSOB: o Contingentieprincipe: vorm van sturing volgt aard van maatschappelijke problematiek o Benutten van maatschappelijk potentieel, met horizontale verhoudingen o Paradoxale rol van overheid: meer overlaten aan maatschappelijke actoren vraagt krachtiger overheid o Nieuwe competenties nodig: Verbindingen aangaan Creativiteit Oog voor de loop van het spel Procesmanagement Productief maken van verbindingen tussen partijen
We zijn trots op waar we nu staan! Bouwen aan de samenwerking
Gestart 7 Februari 2013 41 mensen actief in de 3 partnerorganisaties 10 projecten binnen 6 thema’s Ronde Tafels: Energie, Water, Mobiliteit en Logistiek, Bijenlandschap
Intensief contact met 17 stakeholders, waaronder:
Havenbedrijf Rotterdam Hoogheemraadschap Rijnland Dunea en Oasen Omgevingsdienst West-Holland Naturalis Archeon Ministerie EZ, Ministerie I&M Gemeenten Leiden, Zoeterwoude Hogeschool In-Holland BIZ-Zoeterwoude, Rijneke Boulevard, Oosthoek
Samenwerking: vallen en opstaan Positieve ervaringen •
Samenwerking is tot stand gekomen, ondanks allerlei onzekerheden
Handen ineen in plaats van alleen handhaven •
Langdurige samenwerking: veilige omgeving waarin partijen elkaar feedback durven te geven
•
Leeromgeving Netwerkend Werken
•
Netwerk groeit
•
Gezamenlijke ambities geformuleerd
•
Groene Cirkels: voorbeeld van ecosysteembenadering overgenomen in Natuurvisie van EZ
Samenwerking: vallen en opstaan Ontwikkelpunten
•
Meer sturen op effectiviteit in plaats van efficientie (Bron: Cees Anton de Vries, Origame)
•
Nieuw ‘sociaal systeem’ nodig (Bron: Cees Anton de Vries, Origame)
•
Dealen met verschillende tijdshorizonnen
•
Dealen met verschillen in cultuur en gedrag
•
Dealen met verschillen in ritme en tempo
Vragen?
