Bronnenonderzoek
Lennert Holvoet Bibliotheek UHasselt bronnenonderzoek
1
Inhoud
● ● ●
Bronnen in de Uhasselt Bibliotheek Wetenschappelijke publicaties Informatievaardigheden
bronnenonderzoek
2
Inhoud
● ● ●
Bronnen in de Uhasselt Bibliotheek Wetenschappelijke publicaties Informatievaardigheden
bronnenonderzoek
3
http://www.uhasselt.be/bibliotheek
bronnenonderzoek
4
Uitgebreid aanbod wetenschappelijke publicaties ● Collectie: ± 70000 werken & 400 tijdschriften ● Catalogus via Anet: ● UA, ● UHasselt, ● verschillende hogescholen ● Elektronisch aanbod van ± 19000 tijdschrifttitels ● Databanken + zoekomgeving ●
bronnenonderzoek
5
Catalogus
●
●
●
Catalogus via Anet ● met UA – Uhasselt – hogescholen – Antwerpse bibliotheken Toont: boeken & tijdschriften ● (op titelniveau; geen artikels) Zoekmogelijkheden: ● Zebra: bezit Anet ● Antilope: tijdschriften in Vlaanderen ● Bronco: artikels
bronnenonderzoek
6
Databanken & tijdschriften Zoeken naar artikels via databanken en gespecialiseerde zoekrobotten Voorbeelden: Google Scholar EBSCOhost Academic Search Elite
http://www.uhasselt.be/snelzoeken
bronnenonderzoek
7
Google Scholar • Google werkt aan een zoekmachine voor wetenschappelijke literatuur. • Citatiegegevens geven de kwaliteit aan • Maar niet volledig: – uitgevers zoals Elsevier werken niet mee – Scirus en Google Scholar zijn complementair
• In ontwikkeling
bronnenonderzoek
8
EBSCOhost • Academic Search Elite: 2000 titels • Voordelen: – Zoeken in een uitgebreid pakket full text journals (o.a. Lancet, Nature, Science, …) – Alertering mogelijk
• Nadelen – Embargo op de laatste 3-12 maanden
bronnenonderzoek
9
http://www.uhasselt.be/ebronnen
bronnenonderzoek
10
Inhoud
● ● ●
Bronnen in de Uhasselt Bibliotheek Wetenschappelijke publicaties Informatievaardigheden
bronnenonderzoek
11
Belang van wetenschappelijke publicaties • Waarom zijn publicaties zo belangrijk in de wetenschap? Wetenschappelijke publicaties zijn ‘bewaarbare’ (niet vluchtige) bijdrages aan de wetenschappelijke communicatie, en voor meer wetenschappers toegankelijk. • Waarom gelden er regels voor wetenschappelijke publicaties? Wat gepubliceerd wordt, is niet per definitie waar, maar moet ‘bewezen’ kunnen worden. De lezer van een wetenschappelijke publicatie moet de juistheid van de inhoud kunnen controleren.
bronnenonderzoek
12
Controleerbaarheid van de inhoud • Controleerbaarheid: – door bronvermeldingen – beschrijving van onderzoeksmethoden
• Bronvermelding: – Het meest opvallende kenmerk zijn de bronvermeldingen. Deze dienen om een duidelijk onderscheid te maken tussen de resultaten van eigen onderzoek en tekst en gegevens van anderen. – Vb. Robert Boyle, An Account of a very Odd Monstrous Calf, Philosophical Transactions, 1665-1666, Vol. 1, number 1, p. 10 – Colin P. Osborne (2008) Atmosphere, ecology and evolution: what drove the Miocene expansion of C4 grasslands? Journal of Ecology 96 (1) , 35–45 doi:10.1111/j.1365-2745.2007.01323.x
http://doi.org bronnenonderzoek
13
Wetenschappelijke publicaties op het internet •
criteria voor wetenschappelijkheid van sites of publicatie: – elektronische variant van een gedrukte wetenschappelijke publicatie. (vb. Applied Organometallic Chemistry) – onder verantwoordelijkheid van een gerenommeerde wetenschappelijke instelling gepubliceerd. (DSpace@Cambridge – eCheminfo)
– Met auteursvermelding, een substantiële literatuurlijst en volgt de methodische opbouw van een wetenschappelijke publicatie (Preprint op ArXiv)
– De site of een elektronische publicatie is onder redactie van een of meer wetenschappers gepubliceerd (QSAR Society).
bronnenonderzoek
14
Overzicht wetenschappelijke publicaties
bronnenonderzoek
15
Informatie op het Internet • bedrijfsinformatie vb. DSM
• Overheidsinformatie vb. European Chemicals Bureau
• Internationale organisaties vb. World Bank
• verenigingen – societies Vb. Royal Society of Chemistry
• Universiteiten - bibliotheken en documentatiecentra • Uitgevers Vb. ACS
• Blogs – nieuwsgroepen • Andere (te(?) veel)
Landen codes: .be - .fr - .uk - ….
bronnenonderzoek
16
Kwaliteit op Internet • Het beoordelen van webpagina's of een hele website is niet eenvoudig. • Iedereen kan per slot van rekening een website maken en beschikbaar stellen via het Internet.
bronnenonderzoek
17
Hoe beoordeel ik de kwaliteit van internetsites? • Criteria van Wetenschappelijkheid – Controleerbaarheid van de bronnen – methode – Verantwoordelijkheden: in wetenschappelijke uitgave – redactie van wetenschappers – op site van universiteit of wetenschappelijke instelling …
• Andere – – – – – –
Geldigheid: Is de inhoud goed onderbouwd, aannemelijk en betrouwbaar? Actualiteit: Is de inhoud up-to-date? Accuraatheid: Is de informatie correct? Status: Hoe gezaghebbend is de bron? Volledigheid: Is de informatie in zijn geheel beschikbaar? Dekking: Wat is de reikwijdte en de diepgang van de informatie?
Zie Zoektips
bronnenonderzoek
18
Zoekvoorbeelden • in Google: Nucleaire catastrofe in Tsjernobyl (1986) • In Yahoo: biology dictionary
bronnenonderzoek
19
Inhoud
● ● ●
Bronnen in de UHasselt Bibliotheek Wetenschappelijke publicaties Informatievaardigheden
bronnenonderzoek
20
Zoekstrategiën • Inzicht in de opbouw en de structuur van de databanken en/of informatieaanbod • Kennis van zoektalen (operatoren: booleaanse, positionele, relationele; trunceren) • Opstellen van een zoekstrategie: gebruik van termen gecombineerd met operatoren in een zoekomgeving (databank of zoekrobot)
bronnenonderzoek
21
Volledigheid en precisie • Doelstelling van elke vraag aan een databank en zoekrobot • Maar: – Volledigheid gaat ten koste van precisie: een algemene vraag levert veel hits op, maar ook veel niet-relevante hits. – Precisie gaat ten koste van volledigheid: een precieze vraag levert goede maar weinig hits op, waardoor relevante gegevens niet gevonden wordt.
bronnenonderzoek
22
Opstellen van een zoekprofiel • Oriëntatie op het gekozen onderwerp – Algemeen beeld van het onderwerp – Kennis van het gebruikte begrippenarsenaal
• Formuleren van een vraag- of probleemstelling – Geef een heldere omschrijving van uw onderwerp
• De zoekvraag ontleden in elementen • Het vaststellen van geschikte zoektermen – Zelf termen bedenken – gebruik maken van vakwoordenboeken, encyclopedieën, indexen in boeken en thesauri (dat zijn lijsten met systematische trefwoorden). (vb. MeSH) bronnenonderzoek
23
Van zoektermen tot zoekprofiel • Onderwerp: bodemvervuiling • Soil pollution RT
BT NT
Soil erosion Heavy metals Industrial wastes Environment pollution Ground water pollution
Zie: NASA-Thesaurus: http://www.sti.nasa.gov/products.html#pubtools Zie Acad. Search Elite: http://search.epnet.com/login.aspx?profile=ehost&defaultdb=afh bronnenonderzoek
24
Van zoektermen tot zoekprofiel • Booleaanse operatoren AND, OR en NOT • Relationele operatoren (> , <, = , …) • Positionele operatoren (NEAR, ADJ, WITH)
(niet in
PubMed)
• Trunceren (*, ?)
bronnenonderzoek
25
Booleaanse operatoren AND / EN / +
Arsenic AND Pollution
(komt overeen met beperking)
OR / OF / ,
Arsenic OR Pollution
(komt overeen met uitbreiding)
NOT / NIET / -
Arsenic NOT Soil
(komt overeen met behalve)
bronnenonderzoek
26
Relationele operatoren > (groter dan):
> 1991 betekent: na 1991
< (kleiner dan):
< 1993 betekent: vóór 1993
= (gelijk aan):
= 1959 betekent: uit 1959
Deze ‘delimiters’ worden in verschillende databanken in menuvorm aangeboden bronnenonderzoek
27
Trunceren en maskeren Trunceren is het weglaten van het achterste deel van een woord,
dus het deel na de woordstam, en dat vervolgens vervangen door een truncatieteken (wildcard).
Maskeren is het inzetten van een wildcard, een zogenaamde
joker, om één of meerdere letter in een woord open te houden (handig wanneer voor een woord meerdere schrijfwijzen zijn).
Wildcards kunnen per databank verschillen. De meest gebruikelijke tekens zijn * en ? .
Vb. enzym* - organi?ation
bronnenonderzoek
28
Zoekprofiel en bestandskeuzes • Termen + zoektaal = zoekprofiel bruikbaar in diverse zoekomgevingen: – Bibliotheekcatalogi – Databanken • Bibliografische • Full text
– Informatie op het internet
bronnenonderzoek
29
Systematisch zoeken • Systematisch zoeken: Op basis van een uitgewerkt zoekprofiel – De gebruikte termen vertalen naar de terminologie van de databank (zie thesauri) – Maak gebruik van de operatoren die de databank toelaat
• Quick and dirty method • Zoeken via verwijzingen • Evaluatie van de resultaten bronnenonderzoek
30
Bewaren van citaties • Je kan hiervoor een reference managers gebruiken: – Endnote Web • http://www.myendnoteweb.com • online -gratis
– JabRef • http://jabref.sourceforge.net/ • open source
bronnenonderzoek
31
Algemene tip • Maak gebruik van de cursus ‘Informatievaardigheden’ op Blackboard – Zoek kwaliteitsvolle informatie op – Gebruik hiervoor een uitgewerkte zoekstrategie – Evalueer uw eindresultaten
http://www.uhasselt.be/zoektips bronnenonderzoek
32
