Verkeersveiligheidsonderzoek Elke Hermans UHasselt - IMOB
Agenda VV-indicatoren en -data VV-onderzoek
Effectiviteit van maatregelen Tijdreeksonderzoek Simulatoronderzoek
2
Agenda VV-indicatoren en -data VV-onderzoek
Effectiviteit van maatregelen Tijdreeksonderzoek Simulatoronderzoek
3
VV-indicatoren Doelhiërarchie Verkeersveiligheid
(Morsink et al., 2005) 4
4
a) Sociale kosten Geaggregeerde maatstaf Kosten, o.a.:
Medische en ziekenhuiskosten Schade aan voertuig en infrastructuur Administratieve, politie- en brandweerkosten Congestiekosten Productieverlies
België: margin. eenh. preventiewaarde: Dode: 2.004.799 € Zwgew: 725.512 € Ligew: 20.943 € (De Brabander, 2006) 5
b) Uiteindelijke uitkomsten Meest gebruikt Ongevallendata => VOF Veelgebruikt in beleidsplannen
6
b) Uiteindelijke uitkomsten Geaggregeerd: # letselong, # doden30d, # alc.ong, … Gedisaggregeerd: per lft, modus (vb. botsingsmatrix), plaats, … Risico’s: per blootstellingsmaat (vb. # doden per milj. inw.) Evolutie over de tijd, tov andere regio’s
7
Roemenië
Litouwen
Polen
Griekenland
Kroatië
Letland
Bulgarije
Tsjechië
80
België
Portugal
Luxemburg
Estland
Slovenië
Oostenrijk
Italië
60
EU28
Hongarije
Cyprus
Vlaanderen
Frankrijk
Slowakije
Finland
Duitsland
Spanje
Ierland
Nederland
Zweden
Denemarken
Verenigd Koninkrijk
Malta
Aantal verkeersdoden per miljoen inwoners
b) Uiteindelijke uitkomsten
120
100 101
70
60 61
40 27
20
0
Bron: Europese Commisie - Mobility & Transport, FOD Economie ADSEI /Infografie: IMOB
Figuur: verkeersdoden per miljoen inwoners in 28 Europese landen en Vlaanderen (2012) 8
c) Tussenliggende uitkomsten Middelste niveau
SPI = meting causaal gerelateerd aan ongevallen of slachtoffers die de prestatie op vlak van veiligheid aangeeft en beter inzicht biedt in het ongevallenproces (ETSC, 2001) Belangrijkste risicodomeinen:
alcohol en drugs / snelheid / beschermende uitrusting / voertuig / weginfrastructuur / nazorg
Vb.: gordeldracht%, gem. snelheid, % bestuurders < alcohollimiet, …
9
d) Beleidsoutput VVplannen, acties, standaards en wetgeving Vb.:
bestaan en kwaliteit van periodieke voertuiginspecties # campagnes # voertuigen gecontroleerd op gordeldracht wettelijke alcohollimiet kans om betrapt te worden op te snel rijden boete bij snelheidsovertreding …
10
e) Beleidsinput Risico- en veiligheidsattitude, historische en culturele achtergrond
organisatie,
Vb.:
snel rijden is sociaal onaanvaardbaar gepercipieerde ernst van VVproblemen bestaan van onderzoeksinstituten % jongeren …
Moeilijker kwantificeerbaar; bevraging (vb. SARTRE)
11
Agenda VV-indicatoren en -data VV-onderzoek
Effectiviteit van maatregelen Tijdreeksonderzoek Simulatoronderzoek
12
Waarom effectiviteitsmeting? Maatregelen voor een veiliger verkeer Goed bedoelde ingrepen Engineering, Enforcement, Education We hopen dat de maatregelen werken
Weten we of maatregelen goed zijn? Feedback op uitgevoerde maatregel Maatregel uitvoeren op andere plaats
Naïeve voor-na studie Hypothetisch voorbeeld: roze lantaarnpaal Tel ongevallen voor en na de invoering
Voor invoering Na invoering 10
5
14
Adder 1: TREND Campagne in de stad zorgt voor 50% minder ongevallen op ALLE kruispunten
Voor invoering Na invoering Roze kruispunt
Alle kruispunten
10
5
100
50
15
Correctie voor de trend Gebruik een vergelijkingsgroep Voor invoering Na invoering Roze kruispunt Alle kruispunten
14/12/2010
10
5
100
50
16
Adder 2: TOEVAL Aantal ongevallen in de voorbije jaren? Jaar
-4
-3
-2
-1
+1
Roze KP
5
5
5
10
5
Regressie naar het gemiddelde Vermindering door roze lantaarnpaal is eerder 0% dan 50%
17
Correctie voor regressie naar het gemiddelde Gebruik informatie van de locatie waar de maatregel is ingevoerd Kijk naar de vorige jaren Kijk naar een vergelijkingsgroep
Jaar Roze KP V1 V2 V3
-4 6 2 3 6
-3 3 9 4 2
-2 5 4 6 1
-1 10 6 1 4
+1 5 4 5 2 18
Agenda VV-indicatoren en -data VV-onderzoek
Effectiviteit van maatregelen Tijdreeksonderzoek Simulatoronderzoek
19
Wat is tijdreeksanalyse? Wat? Modellen die inzicht verschaffen in: Patronen in de evolutie van verkeersveiligheid in de tijd (per jaar, per maand, per week, per dag, per uur) De oorzaken van deze evolutie
Hoe? Herhaalde metingen in de tijd (over meerdere jaren) van bepaald aspect van het verkeersproces Bijv. jaarlijks # verkeersdoden geregistreerd over bep. periode
20
Toepassingen Beschrijven: Hoe evolueert de verkeersveiligheid? Studie van de trend en de seizoenseffecten
Verklaren: Hoe is de evolutie te verklaren? Hoe het effect van maatregelen meten?
Voorspellen: Hoe ziet de toekomst eruit?
21
Beschrijvende modellen Doden en zwaargewonden in België (1974-1999)
Doden en zwaargewonden in België (1974-1999)
2250
• Dalende trend • Terugkerend patroon • Ongewoon lage waarden – Januari 1979 – Januari 1985
2000
1750
1500
1250
1000
1975
1980
1985
1990
1995
2000
22
Beschrijvende modellen Letselongevallen in Vlaanderen volgens maand per jaar 3000
Aantal letselongevallen per maand
2500
2000
2012
1500
Gemiddelde 2005-2007 1000
500
0 JAN
FEB
MRT
APR
MEI
JUN
JUL
AUG
SEP
OKT
NOV
DEC
Bron: FOD Economie ADSEI / Infografie: BIVV en IMOB
23
Verklarende modellen Verklarende factoren testen op relevantie Belangrijke categorieën van variabelen Autonome factoren: weer, bevolking, technologie Socio-economische toestand: werkloosheid, inkomen
Transportsector: blootstelling, infrastructuur Wetgeving: alcohol, snelheid, gordeldracht,… Dataverzameling: ondervertegenwoordiging, registratie
Toevalscomponent
Voorbeeld: wetgeving; klimaat 24
Impact van wetgeving 2500
Snelheid (01/1992) Alcohol (12/1994)
2250 2000
Aantal doden en zwaargewonden
Gordeldracht (06/1975)
1750 1500 1250 1000 750 500 250 0 1974
1976
1978
1980
1982
1984
1986
1988
1990
1992
1994
1996
1998
Het aantal doden en zwaargewonden daalt significant als wetten worden ingevoerd 25
2000
Impact van klimaat Percentage dagen met neerslag
+
Aantal uren zonneschijn
+
Percentage dagen met vorst
-
• Neerslag: lagere zichtbaarheid, onveilig wegdek • Zonneschijn: verblindend effect, drukker verkeer • Vorst: voorzichtigheid, minder verkeer 26
Voorspellende modellen Hoe ziet de verkeersveiligheid eruit in de toekomst?
27 Bron: FOD Economie ADSEI / Infografie: BIVV & IMOB
Agenda VV-indicatoren en -data VV-onderzoek
Effectiviteit van maatregelen Tijdreeksonderzoek Simulatoronderzoek
28
Simulatoronderzoek ≠ types rijsimulatoren: Breedte beeldscherm (gezichtveld van 120 tot 270 graden) Verschillende soorten mock-ups Fixed-base of moving-base simulator …
29
Simulatoronderzoek
30
Simulatoronderzoek
31
Simulatoronderzoek
Verschillende toepassingen mbt VV & mobiliteit: -
Interactie MENS-OMGEVING -
-
Interactie MENS-VOERTUIG -
Wegontwerp Signalisatie & markeringen Weersomstandigheden Vehicle dynamics In-vehicle design GSM, Mobile Celphone, etc.
Toepassingen in de rijopleiding 32
Simulatoronderzoek
14/12/2010
33 33
Simulatoronderzoek Veiligheid
-
Risicogroepen (-> ‘pathologieën’: ADHD, MS, Alzheimer, etc.) Risicogedrag (dronken rijden, snelheid, etc.) Risicosituaties (vermoeidheid, omleidingen, etc.)
Geen ‘zelfgerapporteerd’ gedrag Mogelijkheid tot selectieve manipulatie en controle Open Interface -> ‘biorespons measures’:
-
FaceLAB (‘eyetracking’ + visuele uitdrukking) EEG (hersenactiviteit) ECG (hartritme) Galvanische huidgeleiding (lichaamswarmte) Ademhalingsritme 34
Vragen?