Briefcontact Jaargang 65
Nummer 3, mei 2016
Inhoud: bladzijde: Monniken onder moslims............................... 3 Zwijgen en spreken........................................11 Doch nun zu dir, einzige Mutter.....................15 In memoriam..................................................18 Voor de kinderen............................................20 Agenda...........................................................21
Mededelingen van de redactie: Het volgende nummer verschijnt omstreeks 15 juli 2016 Bijdragen per E-mail:
[email protected] Bijdragen per brief toesturen voor: 20 juni 2016 Briefcontact verschijnt 6 keer per jaar en is het orgaan van de Nederlandse Evangelische Vereniging in Zwitserland
Monniken onder de moslims Stefan Waanders in Letter en Geest voor lezers en denkers in Trouw
Het graf van abt Christian de Chergé, bij het Marokkaanse klooster 'Onze Vrouwe van de Atlas'. Zeven monniken werden vannacht twintig jaar geleden in Algerije ontvoerd - en vermoord. Het geestelijk testament van de abt is schrijnend actueel. De monniken bleven solidair met de arme dorpelingen van Tibhirine. Wanneer na de onafhankelijkheid van Algerije in 1962 bijna een miljoen Fransen het land verlaten, trekken enkele monniken naar een kleine kloostergemeenschap in de Atlas om die te versterken. Zij leggen, in lijn met de tegenbeweging die het monnikendom is, een tegenovergestelde weg af: van Frankrijk naar Algerije, van rijkdom naar armoede, van het christelijk-vertrouwde naar het islamitisch-onbekende. Terwijl in de jaren tachtig duizenden Algerijnen naar Europa trekken als naar het beloofde land, blijven de monniken solidair met de arme dorpelingen van Tibhirine. Dat dorp was tijdens de bloedige burgeroorlog ontstaan omdat bewoners van de bergen zich in de buurt
van de monniken veilig waanden. Geleidelijk aan raakte het leven van de broeders verweven met dat van de dorpelingen. Arts Luc verzorgt er vijftig jaar lang gratis medische hulp, de broeders geven les en delen hun landbouwgrond met de bevolking; ze oogsten gezamenlijk. In afwachting van de bouw van een moskee stellen de monniken een vertrek als gebedsruimte ter beschikking. Soefi-moslims benaderen hen voor een gezamenlijke gebedsgroep, waaruit een interreligieuze dialoog ontstaat. De monniken overwegen vertrek, maar realiseren zich dat ze dan de bevolking alle hoop ontnemen. Spanningen In de jaren negentig nemen de spanningen in Algerije toe en krijgen islamistische bewegingen de wind in de zeilen. In 1991 wint het 'Front Islamique du Salut' (FIS) de verkiezingen. Daarop pleegt het leger een staatsgreep, annuleert de verkiezingen en ontbindt het FIS. Dan nemen radicale groeperingen de rol van het FIS over. De 'Groupe Islamique Armé' (GIA), die zich in de bergen schuil houdt, maakt duizenden slachtoffers. In 1993 sommeert de GIA alle buitenlanders Algerije te verlaten. Na het verstrijken van het ultimatum vermoorden ze buitenlanders, onder wie twaalf Kroatische gastarbeiders vlak bij Tibhirine. De monniken overwegen vertrek, maar realiseren zich dat ze dan de bevolking alle hoop ontnemen. Ondanks het geweld besluiten ze te blijven. Ze nemen een strikte neutraliteit in acht tussen de strijdende partijen. Ze weigeren bescherming door het leger ('onze broeders van de vlakte'); broeder Luc geeft gewonde GIA-strijders ('onze broeders van de bergen') als medemensen in nood medische hulp. Sober en aangrijpend brengt Xavier Beauvois in zijn film 'Des hommes et des dieux' (2010) in beeld hoe de broeders ieder voor zich beslissen over blijven of weggaan. Het klooster 'Onze Vrouwe van de Atlas', tot 1996 in Algerije, is verplaatst naar Marokko. Daar woont de laatst overlevende
Tibhirinemonnik, die tijdens de ontvoering met enkele anderen elders in het kloostercomplex verbleef. In het Marokkaanse gedachteniskapelletje hierboven zijn de portretten te zien van zijn zeven vermoorde trappistenbroeders. (Boven: prior Christian, midden: broeder Christophe, Bruno en Luc, onder: broeder Célestin, Paul en Michel.) Twee maanden later, op 30 mei 1996, zijn alleen hun hoofden teruggevonden. Ontvoerd Het is vandaag precies twintig jaar geleden dat de zeven hierboven afgebeelde monniken uit het klooster werden ontvoerd (enkelen ontkwamen). Twee maanden later, op 30 mei 1996, zijn alleen hun hoofden teruggevonden. Wij, die in deze bloedige Goede Week in Brussel de gruwelen van IS zien, zijn geneigd een link te leggen met islamistisch terrorisme. Niet vreemd: hoewel de precieze toedracht altijd onduidelijk is gebleven (ook het leger kan een dubieuze rol gespeeld hebben), hekelde de GIA in een perscommuniqué over de executie de 'bekeringsijver' van de monniken die moslims van het 'goddelijke pad' afbrachten. Hun dramatische einde bracht het verborgen monniksleven aan het licht, verbonden met de armen, en in gesprek met moslims die, zo geloofden de monniken, hun eigen weg naar God bewandelden. Dit testament is een van de grote spirituele teksten uit de vorige eeuw.
Pioniers Ooit waren monniken in onze streken pioniers, met een voorkeur voor stille en ontoegankelijke gebieden, waar ze woeste gronden in cultuur brachten, zoals op Schiermonnikoog of bij de Achelse Kluis. De monniken van Tibhirine pionierden op een ander terrein: dat van de dialoog met de islam. Daarbij zagen ze af van zieltjeswinnerij en eerbiedigden ze het verschil. Daarvan getuigt ook het geestelijk testament dat de prior Christian de Chergé in een gesloten envelop aan zijn broer toevertrouwde met de mededeling: mocht mij iets overkomen, open dan deze brief. Dat moment brak in het voorjaar van 1996 aan. In niet meer dan een A4'tje vat broeder Christian de kern van zijn leven samen. Dit testament is een van de grote spirituele teksten uit de vorige eeuw. Vanavond is het twintig jaar geleden dat de zeven monniken verdwenen op een weg, waarop alleen deze tekst nog oriëntatie biedt. Nu 'Tibhirine' zo dichtbij is gekomen, is hun perspectief extra indringend - als we het al kunnen peilen. Er is geen betere gelegenheid dan vandaag, in de Paasnacht, om over broeder Christians 'verloren leven' te lezen. En zo de monniken van Tibhirine te eren. Stefan Waanders was directeur van de Stichting Thomas More. In Marokko sprak hij de laatst overlevende monnik van Tibhirine Als een terrorist mij vandaag vermoordt Als ik ooit - en dat kan vandaag al zijn - het slachtoffer word van het terrorisme, dat nu blijkbaar alle vreemdelingen wil treffen die in Algerije wonen, dan zou ik graag hebben dat mijn gemeenschap, mijn kerk, mijn familie zich herinneren dat mijn leven was GEGEVEN aan God en aan dit land. Dat ze aanvaarden dat de enige Meester van alle leven niet vreemd kan zijn aan dit brute einde. Dat ze voor mij bidden: hoe zou ik een dergelijk offer waardig bevonden worden? Dat ze een verband leggen tussen deze dood en de even gewelddadige dood van zoveel andere mensen waaraan men onverschillig voorbijgaat, omdat de slachtoffers naamloos blijven.
Mijn leven is niet meer waard dan dat van een ander. Ook niet minder. In ieder geval heeft het niet meer de onschuld van de kinderjaren. Ik heb lang genoeg geleefd om te weten dat ik mede schuld heb aan het kwaad dat in de wereld helaas lijkt te zegevieren, zelfs aan het kwaad dat me blindelings kan treffen. Als het zover is, zou ik graag in een flits de luciditeit hebben die me in staat stelt vergeving te vragen aan God en aan mijn broeders in het menszijn en tegelijk van ganser harte hem te vergeven die mij ombrengt. Ik verlang een dergelijke dood niet. Het lijkt me belangrijk dit uitdrukkelijk te stellen. Ik zie immers niet hoe ik mij erover zou kunnen verheugen dat dit volk, waarvan ik houd zonder onderscheid, van mijn dood wordt beschuldigd. Wat men misschien de 'genade van het martelaarschap' zal noemen, is te duur betaald als ik ze verschuldigd zou zijn aan een Algerijn, wie dan ook, vooral als hij beweert te handelen uit trouw aan wat volgens hem de islam is. Ik ken de minachting die de Algerijnen in het algemeen ten deel is gevallen. Ik ken ook de karikaturen van de islam die door een bepaald islamisme in de hand worden gewerkt. Het is al te gemakkelijk zich een goed geweten aan te praten door deze religieuze weg te identificeren met de verschillende vormen van fundamentalisme van zijn extremisten. Algerije en de islam zijn voor mij iets anders, ze zijn een lichaam en een ziel. Dat heb ik, denk ik, vaak genoeg verkondigd. Ik heb niet verzwegen wat ik ervan ontvangen heb, en dat ik er zo vaak de leidraad van het evangelie in heb teruggevonden, dat ik trouwens in Algerije heb leren kennen op de knieën van mijn moeder, mijn allereerste kerk. En toen al gebeurde dat met respect voor de moslimgelovigen. Mijn dood zal natuurlijk allen gelijk lijken te geven die mij afdeden als naïef of een idealist: 'Zeg eens, hoe denk jij er nu over!' Maar die mensen moeten weten dat wat mij het meest kwelt en nieuwsgierig maakt, eindelijk een bevrijdend antwoord zal krijgen. Ik zal immers, als het God behaagt, mijn blik kunnen laten opgaan in die van de Vader om samen met Hem naar zijn moslimkinderen te kijken. Dan zal ik ze zien zoals Hij ze ziet, badend in het licht van Christus' heerlijkheid, vrucht van zijn Passie en bekleed met de gave van de Geest, die altijd met
verborgen vreugde gemeenschap tot stand zal brengen en, spelend met alle verschillen, de overeenkomsten herstelt. Dit verloren leven. Helemaal van mij, helemaal van hen. Ik dank God die het blijkbaar in zijn geheel voor die VREUGDE heeft bestemd, ondanks en niettegenstaande alles. In deze DANK, waarmee nu alles over mijn leven is gezegd, sluit ik jullie natuurlijk ook in, mijn vrienden van gisteren en van vandaag, en jullie, mijn vrienden van hier, die samen met mijn moeder en mijn vader, met mijn zusters en mijn broers en hun familie het honderdvoudige zijn dat mij geschonken werd, zoals beloofd was! En ook aan jou, mijn vriend van het laatste ogenblik, die niet geweten heeft wat je deed. Ja, deze DANK en dit À-DIEU zijn ook gericht aan jou in wie ik het gelaat van God zie. Moge het ons gegeven zijn elkaar als gelukkige moordenaars weer te vinden in het paradijs, als het God behaagt, die ons beider Vader is. AMEN! Insjallah! Algiers, 1 december 1993, Tibhirine, 1 januari 1994 Christian (de Chergé)
Dat, wat blijft is een mens Vergeten, verwarring, verandering, Wat blijft is een mens! Angst, agressie, inspanning Wat blijft is een mens! Onzekerheid, hulpeloos, uitdaging Wat blijft is een mens! Met verlangen en liefde, Vreugde en leed, Behoeften naar aandacht en een gevoel van geborgenheid. Wat blijft is een mens. Altijd! Mathilde Tepper
“Er is een tijd om te zwijgen en een tijd om te spreken” Een NEV- gemeenteweekend met bovenstaand thema vond ook dit jaar plaats in de Kartause Ittingen op 23/24 april onder leiding van David van Welden. Daarom dit keer geen uitleg over de omgeving waar we waren. Er waren minder deelnemers dan in de vorige jaren. Opvallend de volledige afwezigheid van het huidige bestuur. Er werd ons al meteen bij de inleiding van David voor ogen gevoerd, waar het toe kan leiden als monniken het zwijgen opgelegd wordt. In sommige kloosterorden wordt het hun ontzegd te spreken. Spreken is toch een waardevol geschenk van God voor de mens of niet? Het is goed, dat een kind zich luid aankondigt als het op de wereld komt. Want een kind wil net als alle mensen op aarde vanaf zijn eerste optreden gehoord worden. Het is van hoog belang dat ieder mens zijn overwegingen, problemen en emoties kan uiten en... gehoord wordt. David merkte in dit verband op dat de vrouw ook in Nederland en Zwitserland in vele opzichten niet gelijkgesteld is aan de man. In twee gespreksgroepen werden de door David voorgelegde en voorbereide vragen besproken. Zij hadden samenhang met twee oudtestamentische verhalen. De zwangerschap van Hagar, de Eyptische slavin van Abraham en Sarah, waaruit Ismaël geboren werd en... de voor ons moeilijk te duiden opdracht van God aan Abraham om zijn zoon Isaäk (de later geboren zoon van Abraham en Sarah) te offeren op de berg. In beide verhalen wordt door Hagar en Isaäk meermaals gezwegen. In zijn vragen vroeg David ons het zwijgen te duiden. Er komen – niet verrassend bij dit zeer persoonlijke thema van het weekend “spreken/zwijgen” – deels emotionele uitingen. Groeps- rapporteurs brengen deze in het plenium. Zwijgen kan grote gevolgen hebben. Kan ook tot verwarring voeren.
Ook vluchten in de woestijn, zoals Hagar, zwanger van Abraham, uit het verhaal van Abraham en Sarah brengt geen oplossing. Ze kan haar momentane lot niet ontlopen. De door de deelnemers verwachte en gehoopte “verdieping” vindt niet plaats. Gespreksleider David geeft zijn persoonlijke kijk op de dingen, door middel van zijn – voorafgeschreven – professionele/ theologische visie op de door hem gestelde vragen en pakt daarin verklarende informatie over de soms voor ons, mensen van deze tijd, gruwelijke en onbegrijpelijke gebruiken/ riten van de volken uit het oude testament.... Wij realiseren ons, dat wat er nu in de wereld aan de gang is vele graden erger is dan wat er in oud-testamentische tijden plaats vond. (Zie: gedicht “Uitzichtsloos” in het vorige Briefcontact). Kunnen jullie je aan een weldoend gesprek herinneren? En, vraagt David ons aansluitend, waarom wij zo'n gesprek als weldoend ervaren hebben. De deelnemers openen hart en ziel en vertellen openhartig van hun persoonlijke ervaringen en belevenissen. Maar... ook van teleurstellend verlopen, dikwijls eenzijdig gevoerde gesprekken. Wypkje leidde zaterdag tegen het eind van de middag een groepsoefening, die een grote geheimzinnige spirituele beleving opriep. Deze groepsoefening bestond uit minimale bewegingen en stiltepauzes, die ons bij onszelf, onze plaats in deze wereld en onze niet verwerkte emoties (die we in het weekend meebrachten en die van dit weekend) bepaalden. De door haar voorspelde sterke reacties ervoeren meerdere deelnemers in de daarop volgende nacht van zaterdag op zondag. En sommigen zelfs dagen daarna. Stilte en beweging kunnen diepe emoties oproepen. Moesten de deelnemers in een “onderwereld” verzet worden om daarna het licht weer te kunnen zien? In de als afsluiting van het weekend (in de ondergronds liggende gewelven) plaatsvindende kerkdienst worden beide verhalen verhalen door David nader uitgelegd. Hij gaat in zijn preek niet in op de in de gespreksgroepen naar voren gebrachte meningen.
Aandoenlijk, de muzikale begeleiding van de dienst met blok- en dwarsfluit door Jonathan en Wypkje. Na volbrachte prestatie legde Jonathan zijn hoofd op Wypkjes schouder. Wat Channah tijdens de kerkdienst, alleen zittend op een krukje in haar zondagse dracht, diep in haar hart overwoog, blijft haar geheim. Evenzo wat “ons” Arjana op haar lange thuisreis met het openbaar vervoer naar Erlinsbach van het weekend meenam. Overwegingen van Lida en Dick Versteeg. 30 april 2016
Nederland Land van Maas en Waal Ik was verdwaald, ontheemd, voelde me van alles verlaten en heb de weg gevonden.Tranen werden gedroogd. Mijn aanstekelijk lachen deed andere mensen ook lachen. Verdriet, nog niet altijd verdwenen, maar nu droom ik weer, dat ik nog een keer op een geleende omafiets met recht ruggetje naar Alphen aan de Maas kan fietsen om daar het graf te bezoeken van een kind van mijn broer, wiens leven te ondraaglijk werd om voort te zetten. Zelfs stormen en harde regenbuien kunnen mij niet tegenhouden. Mijn broer en zijn dochter zijn eruit gekomen.......na immense inspanning en zorgvuldige, liefdevolle en vooral practische begeleiding. Zij hebben niets “aan de hoed” met alles wat met kerk te maken heeft. Heeft God toch naar ze omgezien? Zij leven in vrede naast en met elkaar en als ik kom, mag ik delen in de vreugde!
Lida
Doch nun zu dir, einzige Mutter. Bij het bladeren in oude jaargangen van "Frauenforum", een tijdschriftje van de Evangelische Frauenhilfe, stuitte ik op een nummer met de titel: Zweigespräche mit der Mutter. Uitgegeven in Maart 2010, dus wel oud maar qua inhoud nog altijd hoog actueel. Het begint met een gemoderniseerde versie van het verhaal van de twaalfjarige Jezus in de tempel. Een psychotherapeute gaat in op het thema "und schon reagiert die Tochter gereizt". Bij voorbeeld wanneer moeder aan de telefoon als eerste zegt: zo, hoor ik eindelijk weer eens iets van jou...... Een ander hoofdstukje staat onder de titel: "Mutter, du nervst mich". 13 vrouwen, de jongste 13, de oudste 93 jaar, vertellen: de 13-jarige moppert over "die dumme Regeln", waarom mag ik niet TV kijken en met mijn Game-boy spelen zoveel als ik wil en waar ik wil? De 27 jarige valt uit: "ja moeder, ik hèb een lange onderbroek aan gedaan en kan je niet ophouden je met alles te bemoeien...." Een 45 jarige begrijpt niet waarom haar moeder zich altijd maar schikte en geen eigen mening heeft, een ander vraagt zich af: „waarom ben je zo koud (versteinerd) gebleven, zelfs de liefde van je dochter raakte je niet.." En de 84 jarige:" oh Mutter, warum habe ich dir nie Mami sagen können? Hoe weinig heb ik je gekend en wat heb ik daarbij veel gemist - samen met jou." Maar het is niet allemaal zo kritisch:" ik weet dat ze tegenover vriendinnen altijd zeer lovend over me sprak .....maar zelden tegen mij zoiets zei." En de 74 jarige: "Voor mijn man had je groot respect en je verwende hem. Ik geloof dat je nooit kon begrijpen waarom hij uitgerekend met mij getrouwd was....." Tot zo ver de stemmen van dochters. Een ander aspect: hoe weinig denken we eraan dat ook onze moeder een dochter was van haar moeder - en hoe anders de tijden waren waar in zij opgroeiden. En wat zouden de zonen gezegd hebben, als zij zich uitspraken?
Stof tot nadenken genoeg. Tussen al deze verhalen en essays staat een gedicht van Annette von Droste-Hülshoff. Zij leefde 1797 - 1846. So gern hätt' ich ein schönes Lied gemacht, Von Deiner Liebe, deiner treuen Weise, Die Gabe, die für andre immer wacht, Hätt' ich so gern geweckt zu deinem Preise. Doch wie ich auch gesonnen mehr und mehr, Und wie ich auch die Reime mochte stellen, Des Herzens Fluten rollten drüber her, Zerstörten mir des Liedes zarte Wellen. So nimm die einfach schlichte Gabe hin, Vom einfach ungeschmückten Wort getragen, Und meine ganze Seele nimm darin; Wo man am meisten fühlt, Weiss man nicht viel zu sagen. Ik probeerde dit gedicht te vertalen, maar dat lukte echt niet. Voor de laatste zinnen zou je het misschien in hedendaags Nederlands zo kunnen zeggen: ik zeg maar zo: wanneer de emoties oplaaien. zijn de woorden niet te vinden. maar ik meen het heus wel, lieverd. Erlinsbach 21 april 2016. Arjana Metting van Rijn
IN MEMORIAM GEORG ERNST IHLE In april 2016 is Georg, voor ons eigenlijk nog onverwachts, overleden. Op de 21e hebben we in Muttenz met een gedenkdienst afscheid van hem genomen. Hij was een trouwe en zeer gewaardeerde deelnemer aan onze leesgroep en vele jaren lang lid van de NEVgroep Basel. Hij behoorde tot de oude vaste kern uit het begin, toen Basel nog een zelfstandige groep was met een eigen bestuursorganisatie, ver voor mijn tijd, en was er jarenlang penningmeester van. De laatste jaren was hij aan het sukkelen. Steeds hoopten we dat hij, als deze breuk genezen en die longontsteking achter de rug was en hij uit het ziekenhuis naar huis mocht, weer gewoon naar onze leesmiddagen komen zou, want hij wist erg veel en had het boek altijd gelezen. Hij was een overtuigd Isenbahnler en kwam altijd met de trein en dan lopend van het station naar ons toe. We zagen hem dan door ons keukenraam aankomen en nog even een sigaretje opsteken voor hij aanbelde... Maar niet alleen in de NEV Basel was hij bekend en geliefd, ook de andere NEVers kenden hem. En na de diensten in Hägendorf, waar Ena en hij, een onafscheidelijk paar, bijna altijd waren, was hij in de keuken te vinden en bleek een ijverig vaatwasser, helper en opruimer... Wij van de leesgroep zullen hem missen en we zullen zeker niet de enigen zijn. Weinigen van ons hadden door hoe ernstig hij ziek was en hoe zwaar het voor Ena was, die hem al die tijd toegewijd verzorgde, want ze waren altijd opgewekt. We denken dus ook aan Ena die nu alleen verder moet, terwijl beide kinderen in het buitenland werken. Dat zal een heel zware tijd voor haar worden. Moge de Eeuwige haar en haar beide kinderen Niso en Margreet, troosten en bijstaan. Georg, hij ruste in vrede. HvR
Beste Lida, Arjana Metting van Rijn heeft vanmorgen bij mij op de combox gesproken, of ik aan jou door wil geven voor het Briefcontact, dat Sjirk Giliam 24 April is overleden. Hij was een trouw lid van de groep Aargau, maar kon de laatste jaren vanwege zijn gezondheid niet meer komen. Arjana is 3 dagen op reis, vandaar dat ik het hierbij door geef. Hartelijke groeten Bep Poelman
Op de volgende bladzijde: Alleen voor Ghannah en Jonathan. Volwassenen moeten het overslaan.
En daar gaan we dan.......................! En laat geen dag voorbij gaan zonder dat je iemand vriendelijk groet! De eekhoorn liep het bos in en zocht de schildpad op. “Hallo schildpad,”zei hij. De schildpad wist wat er van hem werd verwacht. Hij kwam uit het struikgewas te voorschijn en liep naar een open plek, waar hij zich door de zon liet beschijnen. De eekhoorn begon het schild te poetsen, waarbij de schildpad kreunde. Het was een laag gekreun, maar van genot. Toen het schild glom spiegelde de eekhoorn zich erin. Hij keek naar zichzelf, zoals hij daar stond, groot, bruin, met zijn wollige staart en zijn aandachtige ogen. “O,” schreef hij aan de mier,”kom zo snel mogelijk hier. Je zou mijn staart nu eens moeten zien...” “Ik kom,” schreef de mier terug. Maar toen zij eenmaal bij elkaar waren had het al weer geregend en was de schildpad al weer dof geworden. Om toch nog iets te doen namen zij de weg naar de rivier om te gaan uitkijken over het water. Maar de oevers waren glibberig en zij vielen in het water. Toen ze de wal op klommen stonden daar de beer en de tor en keken hen verwonderd aan, de één bruin als een beukeblad in de herfst, de ander zwart als drop in een fles op de onderste plank achter de toonbank in de winkel van de reiger. Heerlijke drop, en toen zij zich daarmee in gedachten hadden volgegeten gingen zij naar aan helling naast het weiland aan de rand van het bos en lieten zich daar vanaf naar beneden rollen. De zon was ondertussen weer gaan schijnen. “O mier,” schreef de eekhoorn,”ik wou dat je hier bij mij was..” “Maar ik ben toch hier?” schreef de mier terug. “Je hebt gelijk.” schreef de eekhoorn. En zo, in het gras,op hun ellebogen leunend, naast elkaar, schreven zij de ene brief na de andere aan elkaar en wachtten telkens ongeduldig op elkaars antwoord Toon Tellegen Uit: Er ging geen dag voorbij
Kerkdiensten geleid door Ds. David van Welden in 2016 15 mei..................Pinksterdienst Hägendorf 5 juni ..................Kerkdienst in Kring Bazel 28 augustus.........Gemeenschappelijke Waldgottesdienst in Rupperswil 18 september......Kerkdienst in Kring Bern 30 oktober.......... Kerkdienst in Kring Zürich 25 december....... Gemeenschappelijke Kerstdienst in Hägendorf
Briefcontact ook online Op onze website www.nl-kerk.ch vindt u de actueelste informaties over het wel en wee van de NEV: (eventueel veranderde) tijden, adressen (ook van leden), etc. Maar, u kunt bijvoorbeeld ook de wat oudere jaarboekjes eens rustig door bladeren, en natuurlijk ook de recente uitgaven van Briefcontact online lezen (waar ook ter wereld).Wilt u zelf een bijdrage leveren voor de website of wilt u een reactie geven, dan kan dat graag via de website maar ook direct aan de webmaster: Jan van den Eijkel E-Mail:
[email protected] Tel. 0049-7761-4916
AGENDA: Kerkdiensten in de Nederlandse taal in 2016 Gemeenschappelijke NEV-Kerkdiensten 15 mei: Pinksterdienst Evangelische Kirche Hägendorf Voorganger: Ds. David van Welden Aanvang: 12.00 uur Kring Bern: 12 juni: Kerkdienst Mauritiuskerk Bern Bethlehem Voorganger: Pfr. Peter Spinatsch Aanvang: 17.00 uur Kring Bazel: 5 juni: Kerkdienst Wesleyhaus Avondmaalsdienst Voorganger: Ds. David van Welden Aanvang: 15.30 uur 3 juli: Kerkdienst Wesleyhaus Voorganger: Drs. René Zoutendijk Aanvang: 15.30 uur Augustus: Geen dienst
Kring Zürich – Aargau: 26 juni:Kerkdienst Kleine Kirche Fluntern, Zürich Voorganger: Ds. Willemijn Jonkers, Muiderberg Begin kerkdienst 19.00 uur Vooraf vanaf 17.00 uur zomerapéro in Tür&Tor, Kafébar & terras van de kleine Kirche Fluntern
Gümligen, 30 april 2016
NEDERLANDSE EVANGELISCHE VERENIGING IN ZWITSERLAND BESTUUR: Functie Adres Tel./ Faxnummer Voorzitter: Prof. Dr. W. F. van Gunsteren
Penningmeester: Dhr. G.J. Heezen Vice-voorzitter: Mevr. Th. Buser - van Stigt Secretaris: Mevr. A. Wiedemann-Ouweneel Mevr. A. Oberholzer-Oostinga
Predikant: Ds. D.M.J. van Welden
Gubelstrasse 32, 8050 Zürich, 7212 Seewis Dorf, Ratitschweg 13,
[email protected] Maiackerstrasse 10 6345 Neuheim ZG
[email protected]
Tel. Tel. Tel.
044 262 17 47 081-325 23 92 079-321 05 40
Tel. Fax.
041 755 24 19 041 755 24 19
Untere Steingass 3 6235 Winikon thea,
[email protected] Pappelweg 11 4805 Brittnau
[email protected] Bruggwiesenstrasse111 8380 Pfäffikon oostinga@gmx,net In der Breiten 2 6244 Nebikon
[email protected]
Tel. Fax.
061 831 68 60 061 831 68.88
CONTACTADRESSEN PER REGIO AarauMevr. J.R. van Gunsteren-Bolt Zürich Gubelstrasse 32, 8050 Zürich
[email protected] Mevr. A. Oberholzer-Oostinga Bruggwiesenstrasse 11, 8380 Pfäffikon Basel
Bern
ZugLuzern
Jan van den Eijkel Rüttmattstrasse 9, DE-79713 Bad Säckingen
[email protected] Wim Verhoog, Dürlismatten 3, DE-79588 Efringen-Kirchen-Mappach
[email protected] Jean Jacques de Wijs, Waldhofstrasse 6, 4310 Rheinfelden
[email protected] Mevr. G. de Graaf Ursprungstrasse 100, 3053 Münchenbuchsee Mevr. L. Dijkstra Rohrstrasse 3, 3507 Biglen. Mevr. W.van Welden - De Jong In der Breiten 2, 6244 Nebikon
[email protected] Mevr. C. Prins-Voogt Früebergstrasse 48, 6340 Baar
Tel. 062 797 61 04 Natel: 079 765 05 71 Tel.
044 995 11 54
Tel.
062 756 58 92
Tel. Tel.
044 262 17 47 079 688 18 30
Tel.
044 995 11 54
Tel.
0049 7761 4916
Tel.
0049 7628 348 8761
Tel.
061 831 65 86
Tel.
031 869 36 91
Tel.
031 701 08 58
Tel.
062 756 57 43
Tel.
041 760 48 16
