Integrale visie Toerisme - Recreatie Gemeente Oirschot “Oirschot – Monument in het groen”
BRET - Integrale visie toerisme – recreatie gemeente Oirschot
Colofon
Opdrachtgever Gemeente Oirschot
Opdrachtnemer BRET, ruimtelijke ontwikkeling, vrije tijd en cultuurtoerisme www.bret.nl
Projectteam Monica M.M. Schröder (projectleider) Anke Raeijmaekers Marijke M. van Tienoven
Voor al onze uitgaven wordt gebruik gemaakt van recycled papier © BRET
Schijndel, februari 2007
BRET - Integrale visie toerisme – recreatie gemeente Oirschot -
2
Inhoud
Blz. 1. Aanleiding en vraagstelling
4
2. Marktanalyse
5
3. Analyse omgevingsvoorwaarden
14
4. SWOT-analyse
21
5. Ruimtelijke visie en planologische kaders
22
6. Beleidsvisie
36
7. Beleidsregels
45
8. Handhaving
51
Bijlagen: -
Vragenlijst Oirschot Toeristisch – Recreatieve bedrijven Oirschot Geïnterviewden Tabellen marktonderzoek Beleidsoverzicht Wettelijk kader Begripsbepaling
BRET - Integrale visie toerisme – recreatie gemeente Oirschot -
54 60 62 63 74 85 89
3
Hoofdstuk 1 1. Aanleiding en vraagstelling Verschillende studies zoals de Toeristisch-Recreatieve Visie, Tabel en Ontwikkelingskaart Beerze Reusel, de Integrale visie en uitvoeringsprogramma Het Groene Woud, de gemeentelijke Structuurvisie Plus en het Uitvoeringsprogramma plattelandsvernieuwing 2004 bieden op verschillend abstractieniveau visies en ideeën voor de gehele duurzame ruimtelijke ontwikkeling van de gemeente Oirschot. Een van de functies in deze gebieden is toerisme en recreatie. De gemeente Oirschot grenst aan de gemeenten Oisterwijk, Hilvarenbeek, Reusel - De Mierden, Bladel, Eersel, Best en Boxtel. De gemeente ligt daarmee binnen de Kempenregio en maakt deels deel uit van Natuurpark het Groene Woud. Grote delen van de gemeente Oirschot behoren tot de ecologische hoofdstructuur. Oirschot is een landelijke gemeente met enkele kernen: Oirschot, Oost- en Middelbeers en Spoordonk. Daarnaast is er het gehucht Westelbeers. De gemeente beschikt over een gevarieerd toeristisch product. Cultuurhistorische kernen, natuurgebieden en landgoederen en een redelijk divers dag- en verblijfsrecreatief aanbod. De gemeente vervult in toenemende mate een recreatieve functie voor de steden Eindhoven en Tilburg. De relatie met het stedelijk gebied, Eindhoven - Tilburg, moet worden versterkt om als recreatieve regio nog beter te kunnen functioneren. De gemeente Oirschot heeft als uitwerking van voornoemde plannen behoefte aan een integrale visie op toerisme - recreatie. Deze visie is noodzakelijk om te kunnen inspelen op de ontwikkelingen op toeristisch recreatief gebied alsmede op de veranderingen in het landelijk gebied. De bijdrage van toerisme - recreatie als economische peiler aan de ontwikkeling van de gemeente wordt hoog geacht. BRET, bureau voor regionale economie en toerisme, is verzocht deze integrale toeristisch recreatieve visie op te stellen.
Aanpak In deze integrale visie toerisme - recreatie is beschreven hoe de gemeente Oirschot zich verder gaat ontwikkelen als toeristische bestemming. Aangegeven wordt met welke instrumenten van beleid de toeristisch recreatieve structuur versterkt kan worden en een kwaliteitsverbetering tot stand kan worden gebracht. De termijn waarover de visie zich uitstrekt is 10 jaar. De integrale visie toerisme - recreatie en de beleidsregels zijn opgebouwd vanuit twee invalshoeken: 1. Een economische: een inventarisatie en analyse van de vraag en het aanbod, de trends en het ambitieniveau van gemeente en bedrijfsleven (hoofdstuk 2 en 3). 2. Een ruimtelijke – planologische: welke mogelijkheden en beperkingen biedt de fysieke ruimte van de gemeente in al zijn aspecten, de natuur-, landschappelijke- en cultuurhistorische waarden, andere functies in het gebied en de fysieke infrastructuur (hoofdstuk 5). Er is een koppeling gelegd tussen hetgeen de markt wil en wat ruimtelijk mogelijk c.q. gewenst is, waarbij de fysieke ruimte als omgevingsfactor tegelijkertijd onderdeel uitmaakt van het toeristisch product. Na een samenvattende SWOT-analyse in hoofdstuk 4, wordt in hoofdstuk 5 een ruimtelijke visie gepresenteerd en worden in hoofdstuk 6 en 7 de hoofdlijnen van beleid en de beleidsregels geschetst.
BRET - Integrale visie toerisme – recreatie gemeente Oirschot -
4
Hoofdstuk 2 Marktanalyse: Inventarisatie en analyse van productmarkt- en productruimtecombinaties De analyse van de bestaande productmarkt- en productruimtecombinaties is gebaseerd op het onderzoek onder het toeristisch recreatief bedrijfsleven in Oirschot in het voorjaar van 2006. Daarnaast zijn alle voor zover bekend zijnde, initiatieven en ideeën voor nieuwe activiteiten in kaart gebracht. In dit hoofdstuk volgt een bespreking van de resultaten en conclusies uit de marktanalyse. Een inventarisatielijst met de geïnventariseerde ondernemers en instellingen en de vragenlijst zijn opgenomen als bijlage.
Aanbod en voorzieningen 1
In de gemeente Oirschot bevinden zich 26 verschillende slaapaccommodaties en 13 aanbieders van overig toeristisch recreatief aanbod. Verder zijn er verschillende bezienswaardigheden voor bezoekers aan Oirschot. Een greep: -
De Rooms-katholieke Sint - Petrus Banden De Nederlands Hervormde Kerk, ook bekend als het Boterkerkje Het voormalige Klooster Nazareth, ontworpen door Jos Cuypers en Jan Stuyt De Grote Stoel, Europa’s grootste houten stoel Huize Groenenberg Kapel de Heilige Eik De vele natuurgebieden: Oirschotse Heide, de Beerze, Landgoed Baest, de Mortelen, de Kuikeindse en Landschotse Heide Verschillende musea (zie lijst in de bijlagen) Het monumentale dorp Oirschot De Spoordonkse watermolen
In overleg met de gemeente is de horeca niet meegenomen in de marktanalyse, in verband met een op te stellen horecavisie voor het centrum van Oirschot. Aan het schriftelijke deel van het 2 marktonderzoek hebben 27 van de 37 benaderde toeristisch recreatieve bedrijven meegewerkt. Dit geeft een respons van 73%. Het religieus museum heeft niet aan de schriftelijke enquête meegegaan, maar in een gesprek haar visie en positie in het onderzoek ingebracht. De kampeersector heeft het meeste deelgenomen aan het onderzoek; 11 van de 13 benaderde bedrijven hebben de vragenlijst ingevuld.
Ruimtelijke structuur
De gemeente Oirschot heeft een oppervlakte van 10.214 hectare. De afstand noord-zuid bedraagt ruim 15 kilometer ofwel een uur fietsen of 30 minuten met de auto. Het toeristisch recreatieve aanbod is verspreid over heel de gemeente. De structuur van de ondernemingen verschilt tussen de ondernemingen ten noorden en ten zuiden van het Wilhelminakanaal. Uit de inventarisatiekaart blijkt het merendeel van de ondernemingen zich in een strook van zuidwest naar noordoost, ten noorden van het Wilhelminakanaal, te bevinden. De ondernemingen ten noorden van het kanaal zijn veelal kleinschaliger ondernemingen dan de ondernemingen ten zuiden van het Wilhelminakanaal. Het aantal overnachtingen is echter aanzienlijk geringer. De intensieve verblijfsrecreatie is geconcentreerd in zuidwest Oirschot. Een beperkt aantal bedrijven draagt in grote mate bij aan het aantal overnachtingen en het toerisme in Oirschot. Mogelijk geïnspireerd door initiatieven als de Mortelenboeren en nationaal landschap Het Groene Woud, is het aantal aanmeldingen voor nieuwe concepten en bedrijven in het Noorden van Oirschot bijna drie keer zo groot als ten zuiden van het Wilhelminakanaal. 1
De aantallen en percentages die in dit hoofdstuk aan bod komen zijn terug te vinden in de tabellen in het tabellenboek.
BRET - Integrale visie toerisme – recreatie gemeente Oirschot -
5
Inventarisatiekaart toeristisch aanbod
BRET - Integrale visie toerisme – recreatie gemeente Oirschot
Bezoekersaantallen
In Oirschot is 10% van het aantal verblijfsaccommodaties in Zuidoost Brabant gevestigd en 8,5% van het aantal standplaatsen op campings in Zuidoost Brabant. In 2005 waren volgens opgave van de ondernemers in Oirschot 206.898 toeristische overnachtingen, verspreid over 3366 slaapplaatsen. Het aandeel van de overnachtingen op de campings is daarin met bijna 90 % aanzienlijk en afwijkend van de rest van Zuidoost Brabant. Daar overheersen wat betreft het accommodatiegebruik de vakantiewoningen. Bij het berekenen van de bezettingsgraad van de accommodaties is een tweedeling gemaakt tussen campings en minicampings aan de ene kant en de overige overnachtingsmogelijkheden aan de andere kant. Op basis van onderstaande formule komt de bezettingsgraad voor de kampeersector in Oirschot uit op 18,0 %. Dit percentage is hoger dan de gemiddelde bezettingsgraad van de kampeersector in Zuidoost Brabant, namelijk 10 % (Samenwerkingsverband Regio Eindhoven, SRE, 0 meting Toerisme en Recreatie 2004). De bezettingsgraad voor de overige overnachtingsmogelijkheden in Oirschot is 16,1 %. Er is geen onderscheid gemaakt in overnachtingen door toeristen en zakelijk toerisme.
Slaapbezettingsgraad (x 100 %):
Het aantal overnachtingen in 2005 --------------------------------------------------------------------------------------Het aantal slaapplaatsen x het aantal dagen opengesteld in 2005
Het totaal aantal overnachtingen geschat uit de toeristenbelasting 2005 is 197.171. Eerder onderzoek uit 2000, gebaseerd op de toeristenbelasting kwam uit op een totaal aantal overnachtingen van 122.000 in 1998. Het aantal overnachtingen in Oirschot is de afgelopen jaren dus fors is toegenomen met circa 70 %. Dit is volledig afwijkend van de ontwikkeling in de rest van Zuidoost Brabant. Het totaal aantal bezoeken aan de overige voorzieningen, waaronder ook dagtochten en excursies vallen, bedroeg in 2005 60.200. Tabel 1 Verblijfsaccommodaties - 2006
Hotel/pension/ B&B Kampeerterreinen Huisjes Groepsaccommodaties Totaal
%-verdeling Oirschot 26,9 53,8 7,7 11,5 100,0
Noord-Brabant 35,2 36,1 7,7 21,2 100,0
Slaapplaatsen Oirschot 3,3 89,8 2,9 3,9 100,0
Noord-Brabant 11,8 65,0 14,4 8,8 100,0
Er is een groot verschil in de verdeling van de bezoekersaantallen van de verblijfsaccommodaties zowel in absolute aantallen als over de seizoenen tussen het deel van Oirschot ten noorden van het Wilhelminakanaal en het gebied ten zuiden van het Wilhelminakanaal. Oirschot “zuid” heeft in totaal 85% van de bezoekers aan Oirschot. De bezoekers van de overnachtingsmogelijkheden komen voornamelijk in het voor- en het hoogseizoen naar de gemeente Oirschot (totaal 84,3%). Het aantal overnachtingen in het naseizoen is 9,8 % respectievelijk 5,8% in het laagseizoen, laag te noemen in vergelijking met de rest van Brabant en Nederland (Kenniscentrum toerisme en recreatie 2005).
BRET - Integrale visie toerisme – recreatie gemeente Oirschot -
7
Voor wat betreft de overige recreatieondernemers is de verdeling bij benadering gelijk over de seizoenen echter totaal afwijkend ten opzichte van de verblijfsaccommodaties (lees campings). Bij de overige accommodaties, waaronder de musea, ligt het accent op het laagseizoen, de wintermaanden. Dit kan betekenen dat het gaat om twee bezoekersgroepen met totaal ander profiel. Tabel 2 Verdeling van bezoekers over de seizoenen Overnachtingen in Oirschot % Voorseizoen Hoogseizoen Naseizoen Laagseizoen
35,2 49,1 9,8 5,8
Overige voorzieningen in Oirschot % 21,0 23,6 26,5 29,0
Totaal
100
100
Totaal Oirschot
Overnachtingen in Noord 2 Brabant
32,2 43,7 13,3 10,7
27,0 51,0 12,0 9,0
100
100,0
Bezoekersaantallen Noord 12954 (42,9%)
14000 12000
bezoekersaantallen Noord
6000
5266 (17,4%)
4200 (13,9%)
Laagseizoen
8000
7766 (25,7%)
Naseizoen
Aantal
10000
4000 2000
Hoogseizoen
Voorseizoen
0
Seizoenen
2
Bron CVO. Cijfers hebben betrekking op kwartalen, te beginnen met het 2e kwartaal en zijn louter bedoeld als indicatie voor een positionering van de cijfers van Oirschot.
BRET - Integrale visie toerisme – recreatie gemeente Oirschot -
8
Bezoekersaantallen Zuid 88660 (50,2%)
100000 90000 80000
60000 50000 40000
bezoekersaantallen Zuid 15096 (8,5%)
30000 20000
7876 (4,5%)
10000 Laagseizoen
Hoogseizoen
Naseizoen
0 Voorseizoen
Aantal
70000
65080 (36,8%)
Seizoenen
BRET - Integrale visie toerisme – recreatie gemeente Oirschot -
9
Bezoekersaantallen Oirschot
110000 100000 90000 80000
Bezoekersaantallen Zuid Bezoekersaantallen Noord
Aantal
70000 88660 (87,3%)
60000 50000 40000
65080 (89,3%)
30000
5266 25,9%
4200 34,8% Laagseizoen
7766 10,7% Voorseizoen
0
12954 12,7% Hoogseizoen
10000
7876 (65,2%)
Naseizoen
15096 (74,1%)
20000
Seizoenen
Verblijfsduur
De gemiddelde verblijfsduur van de gasten verschilt per type accommodatie. In de hotels en groepsaccommodatie/conferentiecentra verblijft men gemiddeld gezien het kortst (één overnachting) en op de (mini-)campings het langst; namelijk 5 tot 7 dagen of langer. 5 tot 7 dagen verblijft men behalve op een camping ook in een huisje op een bungalowpark. Een (lang)weekend verblijft men meestal op een kampeerboerderij of in een bed & breakfast. Een midweek wordt eveneens vaak doorgebracht op een kampeerboerderij en daarnaast vaak op een bungalowpark. In totaal overnachten jaarlijks circa 33.500 personen in Oirschot. Ruim 57% van de bezoeker blijft langer dan een week. Dat percentage is extreem veel hoger dan in totaal Zuidoost Brabant, waar zo’n 14% van de gasten 8 dagen of langer blijft. Dit hoge percentage wordt verklaard door het grote aantal vaste standplaatsen op de campings. Waarmee niet alleen Oirschot maar heel reconstructiegebied Beerze Reusel zich onderscheidt van de overige reconstructiegebieden in Noord-Brabant. De gemiddelde vakantieduur is in Zuidoost Brabant is 6,5 dagen (2005). Opvallend is dat de toeristisch recreatieve onderneming voor slechts 4 van de 19 ondernemers met een slaapaccommodatie een nevenactiviteit is. De hoofdactiviteit is bij deze ondernemers het agrarische bedrijf. Dit betekent dat driekwart van de toeristisch - recreatieve ondernemers economisch afhankelijk is van toerisme en/of recreatie.
BRET - Integrale visie toerisme – recreatie gemeente Oirschot -
10
Bezoekersprofiel
Meer dan de helft van de toeristen in de gemeente Oirschot heeft een leeftijd tussen de 35 en 70 jaar. Ouderen (in de leeftijd van 70 jaar en ouder) en jongeren (in de leeftijd van 15 tot 25 jaar) zijn het minst vertegenwoordigd. De groep toeristen in de leeftijd 55-70 jaar is groeiende. De ondernemers spelen hierop in aangezien 25 van de 28 ondernemers, die deze vraag beantwoord hebben, deze groep als een belangrijke doelgroep beschouwen. Het aandeel 25-35 jarigen is eveneens behoorlijk wat overeenkomt met overige dorpen en steden in de Meierij en Noordoost Brabant (Kenniscentrum toerisme en recreatie 2005). Voor 38,8% komen de bezoekers met zijn tweeën. Daarna is de grootste groep gezinnen met kinderen jonger dan 10 jaar. Zowel deze laatstgenoemde groep, als de duo’s en senioren zijn belangrijke doelgroepen voor de campings. Gezinnen met kinderen ouder dan 10 jaar verblijven veelal op een minicamping of in een huisje op een bungalowpark. Groepen verblijven voornamelijk op de groepsaccommodatie/ conferentiecentrum of op de kampeerboerderijen, wat voor hen ook een belangrijke doelgroep is.
Herkomst
De helft van de toeristen die naar Oirschot komen is afkomstig uit Noord-Brabant. Vooral de bezoekers van de musea, de bierbrouwerij, de Spoordonkse watermolen en dergelijke zijn uit deze provincie afkomstig. Hieruit kan afgeleid worden dat Oirschot een belangrijke dagrecreatieve functie heeft. Dit aantal is daarnaast aanzienlijk meer in vergelijking tot andere dorpen en steden in de Meierij en Noordoost Brabant; toeristen komen gemiddeld gezien vooral uit de provincie Zuid-Holland (Kenniscentrum toerisme en recreatie 2005). Ongeveer een kwart van alle gasten komt uit het midden of het westen van Nederland. De overige 25 procent komt uit het noorden van Nederland, Zeeland, Limburg of is uit het buitenland herkomstig.
Bezoekersmotieven
Van de zeven Brabantse regio’s worden de Kempen en de Peel gezien als de meest aantrekkelijke regio voor een vakantie of kort verblijf (Imago-onderzoek Kenniscentrum toerisme en recreatie (2005). De Kempen en Zuidoost Brabant worden geassocieerd met bossen, rust en mooie natuur. Uit de diepte-interviews blijkt dat dit voor veel gasten een belangrijke reden is om naar Oirschot te komen. Het gevarieerde gebied leent zich uitstekend voor wandelen en fietsen, wat dan ook veel voorkomende activiteiten zijn. Het wandelroutenetwerk wordt hoog gewaardeerd en daarnaast zijn regionale activiteiten, bijvoorbeeld een kijkje nemen op het boerenbedrijf, in trek. Er zijn geen slechtweervoorzieningen, zoals een overdekt zwembad of een binnenspeeltuin. Dit ervaren de geïnterviewden als een gemis. Desondanks geeft voornoemd imago-onderzoek aan dat 37,4% van de Nederlanders van mening is dat er in Oirschot veel te doen is voor kinderen. Het herhalingsbezoek in de Kempen is hoog, 43% van de onderzochten, hetgeen verklaard kan worden door het hoge aantal vaste kampeerplaatsen.
Toekomstbeeld
De toeristisch recreatieve ondernemers zijn allen neutraal of positief gestemd over de toekomst. De ondernemers investeren behoorlijk in hun bedrijf; 8 ondernemers investeren op het moment van het afnemen van de enquête 10-25% van de omzet en 9 ondernemers investeren zelfs meer dan 25%. Op een uitzondering na, verwacht men dat de investeringen in de toekomst gelijk zullen blijven of zullen stijgen.
BRET - Integrale visie toerisme – recreatie gemeente Oirschot -
11
Op de korte termijn willen 21 van de 28 ondernemers, die deze vraag beantwoord hebben, hun bestaande faciliteiten en activiteiten verder optimaliseren. Daarnaast willen 14 ondernemers uitbreiden door meer faciliteiten en activiteiten aan te gaan bieden, 9 ondernemers willen uitbreiden door de bestaande capaciteit te vergroten en 5 ondernemers willen uitbreiden (in Oirschot) middels een groter grondoppervlak. Voor de lange termijn gelden ongeveer dezelfde aantallen. Alleen het aantal ondernemers dat wil uitbreiden door meer faciliteiten en activiteiten aan te gaan bieden, is gedaald naar 9. Slechts een ondernemer is voornemens zijn of haar bedrijf te staken op de huidige locatie of in te krimpen. Het merendeel van de ondernemers verwacht in de toekomst dezelfde bedrijfsformule te blijven gebruiken of een formule te hanteren die slechts op enkele punten afwijkt van de huidige formule. Vijf bedrijven zullen op de korte of op de lange termijn een geheel andere formule toe gaan passen. Geconcludeerd kan worden dat de bestaande ondernemers ambitieus zijn en dat er volop animo is om te groeien.
Potentieel aanbod
Naast het feitelijke aanbod is eveneens het potentiële aanbod in kaart gebracht. Momenteel hebben 20 potentiële ondernemers navraag gedaan bij de gemeente Oirschot naar de mogelijkheden om een toeristisch recreatieve onderneming te starten. De initiatieven zijn zeer divers; ze variëren van een aanvraag voor een zelfbedieningspicknickplaats tot een voorstel voor een aangepaste groepsaccommodatie voor gehandicapten en ouderen. Veertien initiatieven hebben betrekking op het starten of uitbreiden van een verblijfsaccommodatie: trekkershutten, minicamping of B&B. Slechts één initiatief speelt in op de vraag naar verdieping in de vorm van cultuur, verhalen en authenticiteit. Reli-tourism en spiritualiteit ontbreken bij de potentiële ondernemingen. De nieuwe initiatieven liggen, net als het feitelijke aanbod, met name in het noordelijke gedeelte van de gemeente. Daarnaast zijn er nog 4 bestaande ondernemers van wie de uitbreidingsplannen al dermate concreet zijn dat deze aangevraagd zijn bij de gemeente; het betreft hier aanvragen voor blokhutten of het uitbreiden van exploitatie, al dan niet, op de bestaande locatie.
Samenvatting:
-
-
De totale grondoppervlakte van Oirschot is 10.214 hectare. De onderlinge afstanden in Oirschot zijn groot. Er zijn: - meer dan 300 geconserveerde monumentale gebouwen; - 11 natuurgebieden; - 26 verblijfsaccommodaties, waarvan 14 kampeerterreinen; - dagaccommodaties: spoordonkse watermolen, de heilige eik, musea; - geen slechtweervoorzieningen; - geen specifieke voorzieningen voor kinderen, wat niet overeenkomt met het beeld dat toeristen van Oirschot hebben, die juist Oirschot geschikt vinden voor een actieve vakantie met kinderen. Het merendeel van de voorzieningen bevindt zich ten noorden van het Wilhelminakanaal. Het merendeel van de bezoekers is ten zuiden van het Wilhelminakanaal. Het aantal overnachtingen is in 7 jaar met 70% gestegen van 122.000 in 1998 naar 206.898 in 2005. Slechts 9,8 resp. 5,8 % van de toeristische overnachtingen is in het na- en laagseizoen. Het voorseizoen is relatief sterk. Daarentegen is het ‘toeristisch laagseizoen’ met 29 % wat bezoekersaantallen het hoogseizoen bij de overige bezienswaardigheden, gevolgd door 26,5 % van de bezoekers in het naseizoen.
BRET - Integrale visie toerisme – recreatie gemeente Oirschot -
12
-
Bezoekers komen vooral voor een actieve vakantie, de bossen, rust en landelijke omgeving: - het profiel van de bezoekers: meer dan 50% is afkomstig uit Noord-Brabant, 38,8 % zijn duo’s,27% gezinnen met kinderen jonger dan 10 jaar. Het zijn vooral kampeerders op vaste standplaatsen. De bezoekersgroep 55-70 jarigen groeit. - het aantal initiatieven voor toeristische activiteiten is groot (bijna de helft van het huidig aantal voorzieningen!) en divers. Aanvragen voor kleinschalige verblijfsaccommodaties voor trekkers en kortverblijf overheersen. - het merendeel van de initiatieven voor nieuwe activiteiten en verblijfsaccommodaties is in het noordelijk deel van Oirschot, in de verwevingsgebieden van het reconstructieplan.
BRET - Integrale visie toerisme – recreatie gemeente Oirschot -
13
Hoofdstuk 3 Analyse omgevingsvoorwaarden De kaders voor het ruimtelijk beleid voor toerisme – recreatie in de gemeente Oirschot staan in hoofdlijnen in het Reconstructieplan Beerze Reusel, het ruimtelijk beleid van de Provincie Noord-Brabant het Streekplan ´Brabant in Balans´ en de structuurvisie plus van de gemeente Oirschot. Het rijksbeleid dat ten grondslag ligt aan deze beleidskaders zijn de Nota Ruimte en de Agenda voor een Vitaal Platteland 2007 – 2013.
3.1 Beleidsanalyse en - trends
Algemeen
De verhoudingen tussen overheid, bedrijfsleven en burgers zijn steeds in beweging. De laatste jaren is een verschuiving gaande naar een ondernemende overheid, maatschappelijk verantwoord ondernemen en burgers met een eigen verantwoordelijkheid. Het begrip duurzaam heeft zijn doorwerking gekregen in veel beleidsterreinen. Duurzame ruimtelijke ontwikkeling, duurzaam ondernemerschap, duurzaam besturen. Duurzame ontwikkeling en duurzaam ondernemerschap ofwel maatschappelijk verantwoord ondernemen (mvo) wil zeggen “in een balans tussen people (sociaal-ethisch ondernemen), planet (milieu) en profit (winst), rekening houdende met stakeholders”. Het is ondernemen en besturen in verbinding met de omgeving en transparantie binnen de organisatie en in de samenwerking met anderen. Het ministerie van VROM stimuleert duurzaam ondernemerschap en een duurzame overheid. In de nota Ruimte is gekozen voor een duurzame ruimtelijke ontwikkeling van Nederland. Initiatieven als de nieuwe Wet op de Ruimtelijke Ordening, de omgevingsvergunning en de 3 activiteiten van de Commissie Stevens moeten leiden tot een versnelling van procedures en vereenvoudiging en van de regelgevingen en grotere daadkracht van de overheid. Bij de andere - terugtredende - overheid worden sommige verantwoordelijkheden en beslissingsbevoegdheden lager in het netwerk van rijk, provincie, regionaal en lokaal bestuur gelegd. In de nota Ruimte verwoord met “decentraal wat kan en centraal wat moet”. Ruimtelijke ordening wordt het stimuleren en mogelijk maken van nieuwe ontwikkelingen. De implementatie van het rijkscredo krijgt geleidelijk zijn beslag. Grote daadkracht en durf bij lokale overheden is noodzakelijk. Met de aandacht voor balans, zo mogelijk onderlinge versterking, is het ruimtelijk ordeningsproces nog meer gericht op het zoeken naar een inrichting waar natuur en landschap, cultureel erfgoed in gebouwde en natuurlijke omgeving, leefbaarheid en economische ontwikkeling met elkaar in verband worden gebracht. Er is aandacht voor ontwikkeling met behoud van of geïnspireerd op het goede uit het verleden. Natuur- en landschap worden soms in oude staat teruggebracht, het cultuurhistorisch erfgoed en het bodemarchief worden beschermd of worden herbestemd met een passende functie. In reactie op de wijzigingen in de landbouw en (een angst voor) de teruggang van de leefbaarheid op het landelijk gebied is het beleid actief gericht op het stimuleren van nieuwe economische dragers in het landelijk gebied. De vitaliteit van het landelijk gebied is groot gebleken. Economie wordt gezien als de motor voor een positieve ontwikkeling van het landelijk gebied. 3
De commissies Stevens is in November 2004 geïnstalleerd door de minister van Financiën en de staatssecretaris van Economische Zaken. De commissie is een onafhankelijk klankbord voor ondernemers als het gaat om de regeldruk. De commissie verzamelt praktijkervaringen met hinderlijke regels en gaat op basis daarvan – gevraagd en ongevraagd – concrete voorstellen doen aan het kabinet om belemmerende wetten en regels te veranderen.
BRET - Integrale visie toerisme – recreatie gemeente Oirschot -
14
Mede in antwoord op de recessie wordt (parttime) ondernemerschap of de keuze voor aanvullende of andere branches (verbrede landbouw) gestimuleerd en is aandacht voor hergebruik voor leegkomende (agrarische) gebouwen. Recent zijn daar de studies naar de gevolgen voor de verwachte afname van de bevolkingsgroei ná 2020 bijgekomen. Deze voorspellen dat de vraag naar recreatief groen met name in de Randstad na 2020 flink zal groeien. Rust, (geestelijke) ontspanning en lichamelijk bewegen, het algemeen welbevinden van mensen en de lichamelijke en geestelijke gezondheid worden gestimuleerd. Vrije tijd als tegenhanger voor tijd waarin mensen bezig zijn met werk en zorg, is volledig geaccepteerd en wordt wenselijk bevonden. De vrijetijdssector is geëmancipeerd tot een volwaardige bedrijfstak. Verdere professionalisering van de sector en het stimuleren van duurzaam toerisme, waarbij aandacht voor de samenhang tussen omgeving, de toerist en de sector zijn aan de orde.
Kaders
Van strategisch belang voor Oirschot zijn navolgende concrete uitgangspunten uit verschillende beleidsnota’s van de EU, het rijk, provincie, waterschap en gemeente. Deze beleidskeuzes bieden zowel kansen als beperkingen voor het toerisme in Oirschot. Samenvattingen van deze beleidsnota’s zijn, voor zover relevant, opgenomen als bijlage. -
Het ruimtelijk beleid in de Nota Ruimte geeft bedrijven de ruimte voor ontwikkeling conform de saldobenadering. Dit houdt in dat plannen doorgang kunnen vinden als dit per saldo leidt tot een verbetering van de Ecologische Hoofdstructuur (EHS). Voor initiatieven in Oirschot kan deze voorwaarde zowel een kans als een bedreiging vormen.
-
Het Meerjarenprogramma Vitaal Platteland beoogt: 1. Een recreatief aantrekkelijk Nederland door middel van o.a. het versterken van de binding en samenhang tussen stad en land. 2. Het opheffen van de nog bestaande tekorten aan dagrecreatieve mogelijkheden en het voorkomen van nieuwe tekorten. 3. Het ontwikkelen en versterken van de toegankelijkheid van de groene ruimte voor recreatief gebruik. 4. Functiecombinaties zowel in ruimtegebruik als in het aanbod van diensten en voorzieningen bieden kansen. Deze doelstellingen zijn kansen voor het toerisme in Oirschot.
-
Het Belvedèreregime biedt financiële mogelijkheden voor projecten die het verleden incorporeren in hedendaagse ontwikkelingen, het verleden benutten bij de ontwikkeling van het toeristisch landschap en de locale identiteit. Grote delen van Oirschot komen hiervoor in aanmerking, bijvoorbeeld in het kader van water en ruimtelijke ontwikkeling en kunnen dus als een kans worden gekwalificeerd.
-
Het streekplan van de provincie Noord-Brabant biedt ruimte voor ontwikkeling van nieuwe en bestaande dag- en verblijfsrecreatieve bedrijven, mits in verhouding tot de draagkracht van het gebied. Een samenvatting van het beleid in verschillende ruimtelijke structuren is in de bijlagen opgenomen en betrokken bij de ruimtelijke visie in hoofdstuk 4. Afhankelijk van de zone waarin een bedrijf of het initiatief ligt, biedt het streekplan ruimte of juist een belemmering voor het toerisme in Oirschot.
-
In Ontspannende Brabant, het beleidskader toerisme – recreatie van de provincie Noord- Brabant worden mogelijkheden voor toerisme geschetst: een verdere diversificatie van het verblijfsrecreatieve aanbod van kleinschalige logiesaccommodaties in het buitengebied, bewegingsrecreatie, buitenrecreatie en kleinschalige recreatievormen.
BRET - Integrale visie toerisme – recreatie gemeente Oirschot -
15
-
De Wet Geurhinder ingegaan per 1 januari 2007 bepaalt de afstand tussen een dierenverblijf en de te verwachten geuremissie en een geurgevoelig object, bijvoorbeeld een dagattractie of een verblijfsrecreatief bedrijf. De gemeente Oirschot heeft de mogelijkheid en verantwoordelijkheid naar lokale omstandigheden te handelen.
-
De Structuurvisie Plus van de gemeente legt in de ruimtelijke strategie voor het landelijk gebied het accent op beheer. Met nieuwe claims moet terughoudend worden omgegaan om zo de agrarisch –landelijke karakteristiek te behouden. Geen ingrepen worden voorgestaan ten behoeve van recreatie. Extensief medegebruik prevaleert. Gebied Bloemendaal behoeft een versterking van de landschappelijke structuur. De structuurvisie Plus geeft richting aan en begrenst de mogelijkheden voor het toerisme in Oirschot.
-
In het reconstructieplan Beerze - Reuzel wordt geconcludeerd dat er vraag is naar een algehele kwaliteitsverbetering van de verblijfsrecreatie. In Oirschot zijn veel mogelijkheden voor recreatief medegebruik, hergebruik voormalige agrarische bedrijfslocaties en nieuwe economische activiteiten, die worden gesteund. Het reconstructieplan is opgesteld ten behoeve van het landelijk gebied en biedt aanknopingspunten voor het toerisme in Oirschot. Meer stedelijke vormen van toerisme en niet-locatiegebonden activiteiten als kunstmanifestaties, zijn evenwel niet in de reconstructieplannen betrokken, terwijl Oirschot daarin ook veel te bieden heeft.
3.2 Markttrends
Marktontwikkeling – trends in de vraag
De vrijetijdsmarkt is sinds een aantal jaar aan vele veranderingen onderhevig. De consument is aan het veranderen en vertoont daardoor ander (vrije tijds-)gedrag. Mensen worden overspoeld met aanbiedingen en mogelijkheden om hun schaarse vrije tijd zo optimaal mogelijk door te brengen. Doordat het aanbod enorm toegenomen is, en nog steeds toeneemt, wordt de consument kritischer en haar gedrag minder voorspelbaar. De grillige consument van tegenwoordig weet, mede door de nieuwste informatietechnologie, precies waar hij wat zo goedkoop mogelijk kan vinden. Mede door de toegenomen welvaart eist de consument daarom ook kwaliteit. Dit uit zich in een vraag naar meer luxe en comfort. De consument is veranderd van een ‘trouwe bezoeker’ in een ‘toevallige voorbijganger’ (Van der Poel 1999, Knulst 1996).
Inhoud – zingeving
Naast het gedrag is ook de vraag van mensen veranderd. De consument zoekt steeds meer inhoud en diepgang in zijn of haar vrijetijdsbesteding. De consument wil niet meer enkel en alleen entertaint worden. Er vindt een verschuiving plaats van ‘vorm naar inhoud’. Mensen zijn op zoek naar echtheid; pure belevingen. Men wil graag beleving met inhoud. Deze verschuiving uit zich in een toenemende belangstelling voor cultuur, een hang naar authenticiteit en naar meer aandacht voor spiritualiteit. De kunst en filosofie van het genieten zijn verheven tot begerenswaardige levensstijl.
Avontuur
Mensen willen avontuur en spannende verhalen kunnen vertellen. Tegelijkertijd bestaat behoefte aan altijd-en-overal bereik met de bewoonde wereld en luxe.
BRET - Integrale visie toerisme – recreatie gemeente Oirschot -
16
Kamperen
De ANWB signaleert voor de kampeermarkt een voortzetting van de trend naar meer luxe enerzijds en een behoefte aan natuurlijk kamperen anderzijds. Op lange termijn bezien vertoont de vraagontwikkeling naar toeristische en seizoensplaatsen landelijk een nullijn rond de 19 miljoen overnachtingen per jaar, afhankelijk van weersomstandigheden, plus of min 5% (bron CVO). Op korte termijn bezien, is de golfbeweging omhoog en neemt de vraag naar het vrij - toerkamperen toe ten koste van het verblijven in hotels en het kamperen op vaste standplaatsen. De vaste standplaatsen worden voornamelijk ingenomen door stacaravans en chalets, ingegeven door de wens van de toerist naar comfort en de mogelijkheid tot jaarrond gebruik. Er is een verschuiving in de vaste standplaatsen van stacaravans naar meer luxe chalets en tweede woningen, als gevolg van de behoefte aan kwaliteit. De consument stelt hoge eisen aan de kampeerterreinen. Grotere kavels voor de groter wordende kampeermiddelen, de neventent voor de kinderen, de behoefte aan privacy en luxe, betere en voldoende aantallen en vooral schone sanitaire voorzieningen. Ondernemers spelen hierop in. Zij voeren een kwaliteitsverbetering in door extra ruimte voor vaste plaatsen aan te bieden waarbij een beperkte capaciteitsvergroting nodig is om de investeringen terug te verdienen. Dit gaat ten koste van toer- en seizoensplaatsen op hun terrein. Ofschoon dus de vraag naar toerkampeerplaatsen er is, komt er relatief minder ruimte voor seizoen- en toeristenplaatsen. De vergrijzing van de bevolking leidt tot een grotere vraag naar kampeerterreinen en een grotere spreiding en gelijkmatiger gebruik van de kampeerterreinen door het jaar. Het zijn met name deze actieve senioren die vragen naar toerplaatsen bij boerenbedrijven en minicampings. Op de reguliere campings zijn de gasten voornamelijk gezinnen met kinderen, waarvoor speciaal op hen gerichte kindvriendelijke voorzieningen zoals een zwembad nodig zijn.
Vergrijzing, wellness en gezondheid
Daarnaast zijn er nog enkele demografische ontwikkelingen te noemen die de komende jaren van betekenis zullen zijn voor de toeristisch recreatieve markt. Allereerst is er de toenemende vergrijzing. De Nederlandse bevolking wordt ouder. Ouderen met relatief veel tijd en geld zullen een belangrijke doelgroep worden. Vooral de zogenaamde medioren (mensen in de leeftijd van 55 tot 64 jaar) zijn vaak nog gezond en ondernemend. De vergrijzende toerist hecht veel waarde aan een goede informatievoorziening, service en comfort (‘convenience’). Dit uit zich onder andere in een groeiende jaarrond vraag naar hotels en bungalows met wellness voorzieningen (Rabobank, CVO). Daarnaast hechten deze mensen veel waarde aan een goede gezondheid. Ze bewerkstelligen dit door veel te bewegen en gezond te eten. Het belang van een goede gezondheid en levenswijze heeft geleid tot een grotere wellness trend die eveneens duidelijk zichtbaar is bij andere leeftijdsgroepen. De meerwaarde die ondernemers genereren door het aanbieden van sauna, massage, meditatieruimte, fitness en dergelijke verdient zich terug in een hogere prijs (mits aangelegd bij start van de onderneming). Ook de behoefte aan “recreatie-dichtbij-huis” zal de komende jaren mede hierdoor toenemen. Maar niet alleen de “ouderen” houden van comfort. De groep jongeren tot 30 jaar kiezen ook meer voor convenience en comfort. Passend bij een zappende en intuïtieve levenstijl, kiezen zij meer dan de leeftijdgroepen boven hen voor het gemak van een hotel. Kamperen is een tweede keus of een tweede gelijkwaardige liefde.
BRET - Integrale visie toerisme – recreatie gemeente Oirschot -
17
Allochtonen
Een tweede demografische ontwikkeling is de toename van het aantal etnische minderheden in Nederland. Deze etnische minderheden hebben een ander vrijetijdsgedrag met andere wensen en behoeften dan de autochtone Nederlander. De allochtone Nederlander van nu vertoont het vrijetijdsgedrag van de autochtone Nederlander net na de Tweede Wereldoorlog (RECRON). Dit gedrag bestaat voornamelijk uit (korte) binnenlandse vakanties wat kansen biedt voor het toerisme in Nederland.
Huishoudenverdunning
Ten derde is het aantal kleinere huishoudens, waaronder één- en tweepersoonshuishoudens vallen, in Nederland aan het stijgen. Deze huishoudenverdunning komt vooral door toenemende individualisering, het toenemende aantal echtscheidingen en het zelfstandig gaan wonen van kinderen. Het traditionele gezin, bestaande uit vader, moeder en twee kinderen, is al vanaf 1960 in aantal aan het afnemen. Het traditionele gezin is echter nog steeds de meest voorkomende gezinssamenstelling, maar één- of tweepersoonshuishoudens mogen zeker niet over het hoofd gezien worden (NRIT 2003; NRIT 2003/2004). De doelgroep voor veel branches verandert hierdoor en als gevolg hiervan zal het aanbod aangepast moeten worden.
Marktontwikkeling – trends in het aanbod
Branchevervaging
De bovengenoemde vraagtrends hangen samen met allerlei trends vanuit de markt. De traditionele vrijetijdsbranches sport, toerisme, media en cultuur raken meer en meer in elkaar verstrengeld. Begrippen als beleveniseconomie, edutainment en agrotoerisme zijn niet meer weg te denken. Deze branchevervaging en vervlechting bieden vele kansen voor (toeristisch recreatieve) ondernemers. Een ondernemer heeft steeds meer mogelijkheden om zijn of haar product te verfijnen zodat er een uniek aanbod ontstaat.
Duurzame samenleving
Daarnaast is er een ontwikkeling gaande die nauw samenhangt met het toenemende inzicht in het belang van een duurzame samenleving. Duurzaamheid en kwaliteit worden steeds belangrijker, niet alleen voor de consument, maar ook voor ondernemers. Verantwoord ondernemen is een must voor ieder bedrijf en dat zal zich de komende jaren steeds meer uitbreiden. Allerlei regels zoals de Habitatrichtlijnen en de ontwikkeling van het eco of duurzaam toerisme laten deze ontwikkelingen zien. Ecologische wijzigingen, zoals het gat in de ozon, de toenemende schaarste van ongerepte natuur, klimaatverandering (stijgende temperatuur in Noord-Europa en een toenemende dreiging van de stijging van het zeewaterpeil) zijn enerzijds het gevolg van het menselijk gedrag, anderzijds hebben impact op het vrijetijdsgedrag en de vrijetijdswensen van mensen. Echte natuur en cultuur worden schaarser. De schier grenzeloze en volledig in het levenspatroon van mensen geïncorporeerde mobiliteit heeft een enorme impact op het milieu en vereist een proces van bewustwording van deze gevolgen en de reeds beschikbare alternatieven.
BRET - Integrale visie toerisme – recreatie gemeente Oirschot -
18
Schaalvergroting en ketenvorming
Tenslotte zijn in veel sectoren schaalvergroting en ketenvorming zichtbaar, onder andere om te kosten in te perken. De ruimtebehoefte van kampeerterreinen neemt sterk toe als gevolg van een grotere ruimtevraag uit verschillende hoeken: ondernemers willen meer ruimte ten behoeve van uitbreiding van de capaciteit van hun bedrijf. De toerist wil meer ruimte voor de standplaats van zijn tent, caravan of vakantiehuisje en centrale voorzieningen, de bezetting per standplaats neemt af en de overheid stelt hogere eisen aan de beschikbare ruimte per kampeermiddel en de inrichting van kampeerterreinen met het oog op veiligheid en een betere landschappelijke inpassing. Voor kleinere ondernemers kan dit echter ook mogelijkheden bieden. Doordat er meer en grotere vrijetijdscomplexen gaan komen met veel faciliteiten, wordt de toegangsprijs ook steeds hoger. Deze prijs kan verlaagd worden door een bepaald onderdeel te kiezen, je als ondernemer daarop te concentreren en dat uit te gaan baten op een professionele en onderscheidende manier. Volgens de trendstudie “the Future of Leisure Travel”, GDI studie, 2006 leiden deze sociale, technologische, economische, ecologische en politieke trends tot 5 hoofdrichtingen in het toerisme in 2020: 1. er ontstaan supergrote vakantiecentra voor het massatoerisme: meer “inclusief” en maatwerk. In deze centra is alles wat iemands hart begeert aanwezig en op de manier zoals hij /zij het wil. Tevens is alles in en nabij deze centra geconcentreerd. Een vliegveld, ziekenhuis,…..Bij voldoende ruimte (land) en goede verbindingen kunnen deze centra overal in de wereld worden opgezet. 2. comfort en zorg: mensen zijn veel van huis. Overal is thuis. Toch blijft de behoefte aan een ‘ thuis’ bestaan. Zeker nu steeds meer vrouwen buitenshuis werken zonder dat zorgende taken evenredig door mannen worden overgenomen. De reiziger van de toekomst wordt minder aangetrokken door het ‘vreemde’ en ‘het anders dan anders’ dan door de zorg van “hotel mama’, waar alles hetzelfde is als thuis, alleen beter. 3. sociale centra om contact te leggen en te onderhouden: het zoeken naar een geschikte partner blijkt in toenemende mate moeilijk voor mensen. De omstandigheden waaronder mensen tegenwoordig leven, zijn daartoe ongeschikt. Voor touroperators is het een interessante markt om reizen en voorzieningen te creëren om een nieuwe partner te ontmoeten. 4. vakantie als emotioneel medicijn: in het verlengde van de trend naar wellness en gezondheid (preventie van ziekte) en de eeuwenoude strijd tegen het oud worden, wordt in de toekomt naast de aandacht voor het fysieke, veel aandacht voor emotionele en spirituele zorg van belang. 5. thuis of de eigen regio worden aantrekkelijker: meer aandacht voor het gewone dan voor het ongewone. Een verbetering van de kwaliteit van leven betekent meer rust, meer ruimte en meer tijd voor jezelf en voor degene die je dierbaar zijn. Hoe ouder mensen worden, hoe meer geluk samenhangt met immateriële waarden, persoonlijke ervaringen en relaties in plaats van bezit en saaie reisjes. De directe woonomgeving wordt geleidelijk meer aantrekkelijk. Vakanties thuis, d.w.z. in de eigen regio, worden belangrijker.
Product- marktcombinaties
In Oirschot verblijven vooral de doelgroepen duo’s en gezinnen met kinderen jonger dan 10 jaar. De leeftijdsgroep 55+ is groeiende onder de bezoekers. De samenhang tussen deze groepen en bovenstaande trends wordt zichtbaar in onderstaande product – marktmatrix.
BRET - Integrale visie toerisme – recreatie gemeente Oirschot -
19
Bezoekersprofielen: trends, activiteiten en doelgroepen Doelgroepen -----------------------------Trends en activiteiten Kort verblijf zakelijke markt hotels recreatief
Alleenstaanden
x
Lang verblijf pensions – B&B kamperen kleinschalig kamperen grootschalig intensief kamperen grootschalig extensief Bungalowparken Groepsaccommodaties Trends en activiteiten innerlijke gezondheid - spiritualiteit - wellnes - cultuur fysieke gezondheid – bewegen - gezond eten - rust Verwennen Sport Winkelen vermaak avontuur vrijheid (camper) veiligheid en verzorgd sober en hoge kwaliteit sober gemiddelde kwaliteit natuur en educatie budget laag budget hoog vakantie frequentie laag
Duo’s < 55 jaar
Duo’s > 55 jaar
x x x
x
x
x
Groepen
Gezinnen kinderen < 10 jaar
Gezinnen kinderen > 10 jaar
x x x x
x x x
x
x
x x
x x
x
x
x
x
x
x x
x
x
x
x
x x x
x x
x
x
x x x
x
x
x x
x x
x x x x
x
x
x
x
x
x
x
x x
x
x
x
x
x x x
x x
x
Conclusies uit de pmc’s zijn: - In Oirschot wordt onvoldoende ingespeeld op de trend naar wellness en spiritualiteit bij actieve ouderen uit gezondheidsoverwegingen en jongeren die willen onthaasten. - In Oirschot wordt onvoldoende ingespeeld op de trend naar verdieping en cultuur. - Oirschot is wat betreft bezoekersaantallen nog te eenzijdig ontwikkeld met lang verblijf met vaste gasten op vaste standplaatsen. - In Oirschot wordt nog te weinig een relatie gelegd tussen natuur en (stedelijke) cultuur.
BRET - Integrale visie toerisme – recreatie gemeente Oirschot -
20
Hoofdstuk 4 SWOT - analyse De markt- en beleidsanalyse leiden tot onderstaande SWOT-analyse van het toerisme in Oirschot
Sterk
Zwak
Naamsbekendheid Imago Kwaliteit van het aanbod
Openbaar vervoer - bereikbaarheid Parkeervoorzieningen bij pieken Aanbod: weinig slechtweer mogelijkheden, kinderen, weinig diversiteit in verblijfsaccommodaties Veel hectare, weinig samenhang noord – zuid Samenwerking kan beter Draagvlak voor toerisme
Veel ha. natuur Groot verzorgingsgebied Interessant gebied – natuur en cultuurhistorisch Klein maar veelzijdig dagrecreatief aanbod Initiatiefrijke ondernemers Sfeer in kernen Oirschot en Middelbeers (nieuwe) tradities Ruimtelijke concentratie aanbod Relatief hoge bezettingsgraad overnachtingsmogelijkheden
Water zwak ontwikkeld Bewegwijzering Zakelijke markt Afstemming doelgroep en aanbod Ruimtelijke te grote spreiding van het aanbod – afstand tot de kern Oirschot Enkele musea zijn niet eigentijds en aansprekend voor een grote groep Veiligheid voor fietsers en wandelaars in buitengebied Geringe spreiding van de bezoekers over het jaar
Kansen
Bedreigen
Water
Angst voor het grote gebaar – te restrictief beleid Als collectief ambitieniveau niet tot stand komt
Verlenging project kanaalzone in westelijke richting Initiatieven als Land van Oirschot Rijks- en provinciaal beleid Potentieel aanbod sluit aan bij groeiende groep actieve medioren en cultural creatives Consumententrends: gezondheid, bewegen, wellnes en verdieping Product (ruimte en groen) wordt schaarser
Eenzijdig oriëntatie op agrarische sector en natuur Teveel vasthouden aan bestaande doelgroepen Eigendomsverhoudingen van natuurgebieden en water Concurrentie in omgeving en buitenland (prijs en klimaat) samenwerking met RWS en het waterschap die recreatief medegebruik niet afwijzen, maar ondergeschikt maken aan hun taken op gebied van waterbeheer.
BRET - Integrale visie toerisme – recreatie gemeente Oirschot -
21
Hoofdstuk 5 Ruimtelijke visie en planologische kaders Oirschot ligt vrijwel centraal tussen de steden Eindhoven, Tilburg en ‘s-Hertogenbosch. Behoudens het gebied van Oirschot tot de gemeente Best aan de oostzijde, maakt de gemeente deel uit van een RNLE en/of is omgeven door natuur. Het noordelijk deel van Oirschot behoort tot het nationaal landschap het Groene Woud, het zuidwesten tot de RNLE Kempenland. Een groot deel van Oirschot is aangewezen als Belvedèregebied. Het Groene woud is een van de 20 nationale landschappen waarop de Belvedère-regelingen van toepassing zijn. De afstand van de kern Oirschot tot de gemeenten Veldhoven en Eindhoven is zowel in kilometers als in ontsluiting met wegen, het kortste. In 10 minuten rijd je per auto van Oirschot naar Airport Eindhoven. In de directe omgeving heeft Oirschot een potentieel verzorgingsgebied voor dagrecreatie van circa 350.000 inwoners. Daarbij opgeteld de inwoners van Tilburg, met 200.000 en ’s-Hertogenbosch, zijn er zo’n 543.000 potentiële dagrecreanten in de regio rond Oirschot. Daarbij komt dat in de buurgemeenten Oisterwijk en Moergestel de verblijfsrecreatiesector sterk is vertegenwoordigd. Oirschot is voor deze toeristen aantrekkelijk en dichtbij om als dagbestemming te bezoeken. Het is de bedoeling deze bezoekers via recreatieve poorten op strategische plaatsen in de gemeente Oirschot op te vangen en door de gemeente te geleiden. Oirschot heeft een oppervlakte van ruim 10.214 hectare. De afstand van noord naar zuid bedraagt ruim 15 kilometer oftewel een uur fietsen of 30 minuten met de auto. Het openbaar vervoer is beperkt. Vakantieboerderijen en andere in het buitengebied gelegen bestemmingen zijn slecht of niet met openbaar vervoer bereikbaar. Een alternatief in de vorm van een streektaxi of iets dergelijks ontbreekt. De kern Oirschot, centraal tussen noord en zuid, is aantrekkelijk en charmant. Als gevolg van de grote afstand tussen de toeristische bedrijven gelegen aan de gemeentegrens van Oirschot en de kern Oirschot zelf en door het beperkte aanbod in Oirschot, ondervindt Oirschot concurrentie voor de dagelijkse activiteiten van Hilvarenbeek, Bladel, Oisterwijk en Moergestel. Overheersend beeld van Oirschot is Monument in het Groen: de natuur, het gevarieerde landschap, ruimte en de historie. De kernwaarden van waaruit de Oirschot branding is gestart zijn: Bourgondisch, Monumentaal, Landelijk en Cultureel. In Oirschot is relatief weinig bebouwing. De gebieden om de kernen heen hebben verschillende karakteristieken. De kernen, met name Oirschot met het beschermd dorpsgezicht, zijn qua uitstraling en sfeer aantrekkelijk voor een grote groep mensen. Geplaatst in de regionale context zijn het gevoel van ruimte om je heen, het authentieke landschap en volop natuur Oirschots sterkste toeristisch – recreatieve kwaliteiten. De historische kern Oirschot met zijn majestueuze kloosters en deels kinderkopjes bestrating geven een allure van rijkdom en kwaliteit. Doelstelling is deze kernkwaliteiten in het toeristisch recreatief beleid te ontsluiten en te versterken, zodat ze toegankelijk en beleefbaar worden voor de toerist.
Toekomstbeeld
Uitgangspunt voor het toekomstbeeld is een geleidelijke en ‘geleide’ toename van het toerisme. Een ontwikkeling van het toerisme die aansluit bij de kernwaarden van Oirschot op gebied van natuur, historie en cultuur en deze uitdraagt. De ontwikkeling van het toerisme moet tevens leiden tot een meer evenwichtige verdeling van voorzieningen en toeristen over Oirschot en in de tijd.
BRET - Integrale visie toerisme – recreatie gemeente Oirschot -
22
Een ongebreidelde toename van recreatieve voorzieningen en recreanten is niet toelaatbaar, vanwege het risico van versnippering van het buitengebied, verstoring van natuur en landschap, ongestructureerde mobiliteit en / of aantasting van de leefbaarheid in buitengebied en in de kernen. Anderzijds moeten ondernemers voldoende ruimte krijgen om te kunnen inspelen op de voortdurende wijzigende consumentenvraag. Schaalvergroting van recreatiebedrijven dan wel kwaliteitsverbetering zijn dan ook noodzakelijk om de financiële lasten ook in de toekomst te kunnen dragen en om economisch rendabel te zijn.
Zonering
Uitgangspunt is toerisme en recreatie op die plekken te ontwikkelen waar de consument belangstelling voor heeft en waar het op grond van (maatschappelijke) omgevingsfactoren mogelijk is. Zo ontstaan gebieden met een eigen gezicht: een eigen productmarkt- en productruimte-combinatie. Op basis van de markt- en beleidsanalyse is de gemeente ingedeeld in een aantal van deze toeristische zones. Voor het bepalen van de toeristische zones is aansluiting gezocht bij het reconstructieplan Beerze –Reusel waarvoor landschappelijke kenmerken, natuurwaarden, cultuurhistorie, bodemgesteldheid en bedrijvigheid in kaart zijn gebracht. Ten aanzien van de toeristische zones gelden verschillende regels voor vestiging- en uitbreidingsmogelijkheden van toerisme. De toeristische zones zijn in aflopende mate van intensiteit en gebruik:
De bebouwde kom Intensieve recreatie Kansrijk extensief recreatief gebied Waterrecreatie Overig landelijk gebied Gebieden met extensieve natuurgerichte waterrecreatie en met extensieve natuurgerichte recreatie Stiltegebieden LOG’s (landbouwontwikkelingsgebieden)
De toeristische zones zijn ingetekend op onderstaande visiekaart. Het onderscheid grootschalig – kleinschalig bedrijvigheid hangt samen met de oppervlakte van een voorziening. Het verschil tussen intensief en extensief wordt bepaald door het aantal bezoekers dat tegelijkertijd op een locatie is en of de recreatieve beleving van de voorziening intern (intensief) of extern (extensief) gericht is.
Bebouwde kom: Oirschot, Spoordonk, Oostelbeers, Middelbeers en Westelbeers
De kern Oirschot is het levendige centrum van de gemeente Oirschot voor cultuur, cultuurhistorie en religie, bezinning (rust), horeca en winkels. Hier kun je zijn voor één dag- of voor een kort of langverblijf. Er zijn kleinschalige voorzieningen met b&b’s en evenementen.
BRET - Integrale visie toerisme – recreatie gemeente Oirschot -
23
In de kern Oirschot ligt het accent op intensieve dagrecreatie. De Markt in het centrum van Oirschot, is het kloppend hart. Het plein straalt in zijn huidige vorm een sfeer uit, die veel bezoekers zal aanspreken met de bomen, bestrating, terrassen, historische bebouwing en niet te vergeten de Sint Petrus Banden kerk. De kwaliteiten van de Markt kunnen en moeten nog beter worden benut. De belevingswaarde van de Markt en de samenhang tussen de Markt en de panden rondom en de panden onderling neemt aan kracht toe als de doorkijk over het plein wordt verbeterd. Daarmee gaat gepaard dat de economische waarde van de Markt eveneens toeneemt. Een voorwaarde hiervoor is dat een oplossing wordt gevonden voor het gebruik van de Markt als parkeerplaats, zowel in de tijd als in de spreiding over het jaar. De Markt biedt een natuurlijk decor voor optredens, festivals en kleinschalige evenementen. De oude muziekkiosk kan daarvoor opnieuw in gebruik worden genomen. Zittend op de markt heeft de bezoeker een prachtig zicht op de panden rondom De bezoeker voelt de intimiteit en geborgenheid van het plein en de Sint Petrus Banden kerk. De restaurants, kloosters en de agrarische bedrijven in en rond Oirschot bieden – desgewenst mogelijkheden in te spelen op de trend van innerlijke gezondheid, authenticiteit en sober met kwaliteit. De winkels, het gezellige centrum en de horeca zijn een natuurlijk decor voor evenementen en flaneren. Voor in kunst geïnteresseerden zijn er tevens een galerie en een kunsthandel. De inrichting van de openbare ruimte is van essentieel belang voor het sfeerbeeld van de beeld kwaliteit van de gemeente.
BRET - Integrale visie toerisme – recreatie gemeente Oirschot -
24
BRET - Integrale visie toerisme – recreatie gemeente Oirschot -
25
Oirschot is het centrum van het netwerkje van kernen. Het dorp Middelbeers is de tweede kern voor gezellig verblijven en winkelen. Westelbeers en de kernen Oostelbeers en Spoordonk zijn pleisterplaatsen tijdens een fiets- of wandeltocht. Deze dorpen bieden nog weinig aan de toerist. Kleinschalige voorzieningen, een terras, een groene inrichting van de openbare ruimte verhogen de aantrekkelijkheid van deze plaatsen als rustplaats tijdens een fiets- of wandeltocht. Informatievoorziening en opvang van toeristen gebeurt primair bij de VVV. De VVV als bezoekerscentrum moet bezoekers opvangen, informeren en doorgeleiden door en naar de overige attracties van Oirschot en de recreatieve minipoorten. Een “stadscamping” is niet voorzien. In de nabije omgeving van de kernen is voldoende aanbod van kampeerterreinen. In Oostelbeers staan zowel een alleenstaande kerktoren in het dorp als de solitaire “Oude Toren” in het veld, buiten het dorp. In de zomer wordt het terrein rond de Oude Toren benut voor culturele manifestaties. De toren is tevens in gebruik bij een aantal verenigingen, zoals de ponyclub, de heemkundekring, een toneelvereniging en het Gilde Sint Joris. Recreatief medegebruik heeft de voorkeur voor dit terrein vanwege het behoud van de cultuurhistorische waarden, de bolle akkers, en de kavelstructuur. Hierbij passen eenvoudige inrichtingsmaatregelen zoals het realiseren van een schuilhut, het dunnen van bossages op het perceel van de Oude Toren en de Kerkepaden. Andere gebruiksmogelijkheden van de Oude Toren en het omliggende terrein zijn het inrichten als logiesaccommodatie, terrein voor huwelijkssluiting of in de zomermaanden voor een streekfestival (marché nocturne – avondmaaltijd in de openlucht of een fête votive, naamfeest van de beschermheilige van het dorp), of een gratis circus.
Intensieve recreatief gebied
Landgoed de Stille Wille, de campings Latour, Rakelbos, Spreeuwel en bungalowpark Den Beerschen Bak zijn intensieve recreatieve bedrijven. Zij zijn gelegen in gebieden die gekenschetst worden als intensief recreatief gebied. Een intensief recreatief gebied kenmerkt zich door een cluster van intensieve en extensieve toeristisch – recreatieve bedrijven en voorzieningen. Minicampings mogen in deze gebieden maximaal 40 standplaatsen hebben, ter onderstreping van het intensief – recreatief karakter van deze gebieden. De grote campings in de intensief recreatieve gebieden hebben veel vaste plaatsen en een grote vaste klantenkring, veelal bestaande uit (oudere) duo’s en gezinnen met kinderen onder de 10 jaar. Deze toeristen zoeken een herkenbaar en vertrouwd product. Ze hechten aan een veilige en verzorgde omgeving met speciaal kindvriendelijke voorzieningen als een zwembad, speurtochten of ponytrackings. Deze toeristen willen verleid worden tot nieuwe activiteiten. Met arrangementen naar andere delen van Oirschot, sportieve activiteiten op bijvoorbeeld de oevers van de rivier de Beerze of langs het Wilhelminakanaal, huifkarrentochten en lunches bij de Mortelenboeren, wordt hieraan invulling gegeven en tevens aan de gezondheidstrend en de hang naar avontuur. In principe krijgen bestaande intensieve recreatiebedrijven in deze zone de ruimte voor kwaliteitsverbetering van het aanbod. Bij de beoordeling telt de versterking van de aanwezige landschappelijke waarden op en rond het eigen bedrijf (bufferzones). Tevens is er ruimte voor nieuwvestiging van kleinschalige intensieve extensieve bedrijven zoals een (overdekte) speeltuin, een kinderboerderij / dierenpark en een kleinschalig museum. Kwaliteitsverbetering en –versterking van het routenetwerk in deze gebieden zijn belangrijk. Vestiging van nieuwe grootschalige verblijfsaccommodaties, dagattracties en toeristisch – recreatieve voorzieningen is niet gewenst. Voorop staat dat de interne samenhang van toeristisch-recreatief aanbod in Oirschot verbeterd. Door samenwerking met de recreatieve minipoorten en ondernemers in de andere zones (arrangementen en ketenvorming), ontstaat een wisselwerking en uitwisseling tussen de zones en met name de kernen. Ten noorden en ten westen van recreatiepark Stille Wille is de aanleg van een golfbaan voorzien. Hiervoor wordt momenteel een MER- opgesteld. Deze golfbaan komt te liggen op grondgebied van de gemeenten Hilvarenbeek, Oisterwijk en Oirschot. Met deze golfbaan wordt een nieuwe doelgroep van sportieve recreanten aangeboord.
BRET - Integrale visie toerisme – recreatie gemeente Oirschot -
26
Het is zaak door middel van onderlinge samenwerking een economische spin-off van deze golfbaan naar Oirschot te bewerkstelligen. In De Kemmer is nieuwvestiging van dag- en verblijfsrecreatiebedrijven mogelijk, mits deze landschappelijk goed worden ingepast. Ten aanzien van De Kemmer weegt tevens de mate waarin nieuwvestiging van de dag- en verblijfsrecreatieve bedrijven zich verhouden ten opzichte van de Groene Hoofdstructuur en de nabijheid van de A58. Oirschot heeft alle ingrediënten om in te spelen op de trend naar wellnes en verwennen: gezondheid, verwennen, ontspanning en lichamelijke inspanning, en de behoefte naar verdieping in culturele en spirituele zin. De Kemmer is uitstekend gelegen nabij de snelweg A 58 en nabij het internationaal en stedelijk milieu van Eindhoven. Het is interessant te onderzoeken of het gebied de economische potentie heeft voor een grootschalige ontwikkeling in de wellness – sector. De basis voor een wellnes- en healthcenter, een Spa, is met het aanwezige sportcomplex, bosbad en camping en de nabijheid van de passantenhaven in het Wilhelminakanaal, in dit gebied aanwezig.
Kansrijk extensief recreatief gebied
Drie gebieden zijn aangeduid als kansrijk extensief recreatief. Het betreffen: 1. de zone ten zuiden van Middelbeers en Oostelbeers 2. het gebied tussen het Wilhelminakanaal (kanaalzone) en de Eindhovensedijk / De Kemmer 3. het gebied ten noordoosten van Oirschot tot De Mortelen: De Schansstraat e.o. Deze gebieden zijn kansrijk voor toerisme vanwege hun aantrekkelijkheid vanuit landschappelijk en / of cultuurhistorisch oogpunt en / of de nabijheid van aantrekkelijk natuurgebied en / of de nabijheid van een dorpskern of water. De samenhang in deze gebieden wordt versterkt, met aandacht voor de versterking van de omgevingskwaliteiten (landschap). Deze gebieden vormen een overgang tussen intensieve recreatieve gebieden of de dorpskernen en het overig landelijk gebied. Om die reden krijgt het toerisme in de kansrijk extensief recreatieve gebieden meer ruimte zich te ontwikkelen dan in de andere zones waar reeds intensieve bedrijvigheid aanwezig is of kwetsbare natuur- of landschappelijke waarden een sterke toename van toerisme niet toelaten. Het gebied rond de Schansstraat valt ten dele samen met een kernrandzone. Nieuwe dagrecreatieve voorzieningen en uitbreiding van bestaande voorzieningen is in kansrijk extensief recreatief gebied mogelijk. Evenzeer zijn nieuwe grootschalige extensieve verblijfsrecreatie en kleinschalige intensieve verblijfsrecreatie passend, bijvoorbeeld een landschaps- of natuurcamping en kleinschalige campings (als nevenactiviteit). Het maximale aantal standplaatsen op minicampings wordt in deze zones gesteld op 40. De zone ten zuiden van Middelbeers en Oostelbeers. Aan de rand van Westelbeers en de kernen Middelbeers en Oostelbeers en in deze dorpen zelf zijn kleinschalige intensieve verblijfsvoorzieningen mogelijk die bijdragen aan de levendigheid en aantrekkelijkheid van deze dorpen. Passende initiatieven zijn een groepsaccommodatie, een kinderboerderij, een pannenkoekenhuis, evenementen die aansluiten bij de omgeving zoals een bloemencorso of een braderie voor streekgerechten. Door middel van recreatief medegebruik van de oevers van de Kleine Beerze en het wandelen, fietsen en paardrijden door de bossen naar de Kuikeindse Heide of Oostelbeerse Heide wordt de interne samenhang van dit gebied verbeterd. De beoogde recreatieve poort in dit gebied krijgt het thema cultuur. Kanaalzone De zone tussen het Wilhelminakanaal en De Kemmer wordt door de aanleg van de passantenhaven, een parkachtige inrichting en de aanleg van wandelpaden en bruggen geschikt gemaakt voor (water-) en oeverrecreatie. Tevens ontstaat hierdoor een meer natuurlijke verbinding tussen Oirschot en De Kemmer en wordt een ‘rondje kanaal’ te voet of per fiets mogelijk. Het is vooral de leeftijdsgroep 55 + die zich actief bezig houdt met ‘toervaren’.
BRET - Integrale visie toerisme – recreatie gemeente Oirschot -
27
Deze groeiende groep medioren hebben relatief veel geld en tijd. Ze hechten aan een goede gezondheid, waar ze veel voor over hebben. Steeds vaker is een fiets aan boord, zodat de actieradius aanmerkelijk wordt vergroot en bijvoorbeeld het maken van een fietstocht of een bezoek aan dorpskern, horeca of museum tot de mogelijkheden behoort. Het Wilhelminakanaal ter hoogte van Oirschot is door RWS aangeduid als recreatief concentratiegebied. In samenspraak met Rijkswaterstaat kan de ontwikkeling van het recreatief medegebruik van het Wilhelminakanaal verder ter hand worden genomen, in overeenstemming met de functie van ecologische verbindingszone. De Kanaalzone is tevens gezien de loopafstand tot Oirschot en sociale veiligheid in potentie een geschikte locatie voor het stationeren van campers. Het gebied ten noordoosten van Oirschot tot De Mortelen: De Schansstraat e.o. Dit gebied behoort tot het nationaal landschap Het Groene Woud. Het gebied heeft in de loop der tijden zijn kleinschaligheid behouden. Sinds 1999 zijn de Mortelenboeren actief om de toerist een warm onthaal te geven. Naast het realiseren van nieuwe kleinschalig intensieve en extensieve voorzieningen is kwaliteitsverbetering van bestaande voorzieningen in dit gebied mogelijk. Het kleinschalige karakter van het gebied moet behouden blijven. Dit kan door de ontwikkeling van een fijnmazig patroon van kleinschalige voorzieningen, die inspelen op de trends van authenticiteit, gezondheid, Bourgondisch genieten en terug naar het verleden / puur. Daarbij passen voorzieningen als een boerderijterras, huisverkoop van streekproducten (biologische kaas, fruit en groente, dranken), rondleidingen door de omgeving of op het boerenbedrijf, een groepsaccommodatie in een ‘historisch’ pand, een B&B of de vestiging van een landschapscamping. Aan weerszijden van dit gebied zijn een recreatieve poort met als thema “Beleef de natuur” en “Gastvrije landbouw”.
Waterrecreatie
Het Wilhelminakanaal is de oost-westverbinding door Oirschot over water. Het kanaal en de oevers zijn tevens een fysieke grens tussen noord en zuid Oirschot. Ter hoogte van Landgoed De Baest heeft het kanaal een aansluiting op het dal van de Groote Beerze. Jaarlijks passeren circa 2000 a 3000 boten de sluizen in het kanaal. De waterrecreatie groeit nog steeds en is erg populair onder een stijgend aantal actieve senioren met geld en tijd. Ook in de waterrecreatie is een vraag naar grotere en luxere faciliteiten in de havens. Met de aanleg van de passantenhaven wordt, evenals met de aanleg van de golfbaan, een nieuwe doelgroep aangeboord. Het recreatief gebruik van het kanaal en oevers is geconcentreerd in de maanden mei tot oktober. Door toervaart en recreatief medegebruik wordt het Wilhelminakanaal omgevormd van fysieke barrière in de gemeente naar schakelpunt tussen noord en zuid, oost en west. Waar mogelijk wordt het kanaal meer gebruikt voor jaarlijks terugkerende arrangementen op het water, zoals een bootverbinding met Tilburg, roeiwedstrijden of waterconcerten. De kanaaldijk is een prachtig wandelgebied en geschikt voor vissers of een waterterras.
In de zone waterrecreatie ligt het accent op dagrecreatie. Alleen in de passantenhaven in Oirschot, zijn 15 aanlegplaatsen waar overnacht mag worden.
Overig landelijk gebied
Het toerisme in de zone “overig landelijk gebied” is gericht op het beleven van het platteland en de landbouw. In vergelijking tot de kansrijk extensief recreatieve gebieden, is toerisme in deze zone voornamelijk een nevengeschikte economische activiteit. Nieuwe kleinschalige extensieve dag- en verblijfsrecreatieve ontwikkelingen zijn dus mogelijk als nevenactiviteit, evenals kwaliteitsverbetering van bestaande voorzieningen. Voorwaarde voor nieuwe voorzieningen is dat zij een bijdrage leveren aan de diversiteit en kwaliteit van het toeristisch recreatief aanbod.
BRET - Integrale visie toerisme – recreatie gemeente Oirschot -
28
Uitbreiding van bestaande verblijfsrecreatie wordt toegestaan, mits uitbreiding noodzakelijk is voor het bedrijf. Nieuwe kleinschalige verblijfsrecreatie is ook mogelijk voor niet –agrariërs. De koppeling van B&B’s aan agrariërs en agrarische bouwblokken komt te vervallen. Het maximum aantal standplaatsen op een minicamping is 25. Het platteland wordt beleefd door middel van huisverkoop van agrarische producten (boerderijof Streekwinkel), boerderijterrassen en routegebonden vormen van recreatie, wandelen over boerenland, fietsen en dergelijke. De routestructuren en informatievoorziening worden verbeterd met informatiepanelen, GPS-routes en bewegwijzering (knooppuntensysteem). De landgoederen - zone, die wordt ontwikkeld van zuidwest naar noordoost Oirschot, biedt goede kansen voor nieuwe dagrecreatie als de landgoederen worden gecombineerd met bijvoorbeeld een vis – zwemvijver of een beeldentuin.
Extensieve natuurgerichte recreatie
Extensieve natuurgerichte recreatie komt voor in: 1. De Mortelen 2. De Oostelbeerse en Oirschotse Heide. De Mortelen De zone rond Oisterwijk tot aan de gemeentegrens met Best, Boxtel, Oisterwijk en Moergestel, behoort tot het Nationaal Landschap het Groene Woud. Bossen. Het gebied wordt doorsneden door smalle wegen, afgewisseld met landbouwgronden. Het landschap is typerend voor deze regio, vanuit de kernen een radiale structuur van bochtige wegen omzoomd met populieren rond bolle akkers, de broekontginningen. Er liggen schitterende oude boerderijen. Het gebied heeft hoge cultuurhistorische waarde. Voor de onbekende bezoeker kan het landschap ondanks de afwisseling tussen bos eenvormig lijken en leiden tot desoriëntatie. Met een goede bewegwijzering of signalering van routes, bijvoorbeeld in een aparte kleur voor de afbakening van fietsroutes, wordt dit opgelost. De Mortelen is planologisch aangeduid als (natte) natuurparel - natuurkern. De beschermingszone betreft in hoofdzaak RNLE- landschapsdeel. In natuurparels moet worden gezorgd voor maximale rust en ruimte voor ontwikkeling van natuur- en landschapswaarden. Mede met het oog op de Natuurbeschermingswet is het aantal standplaatsen van een minicamping gelimiteerd op maximaal 25. In de Mortelen zijn uitsluitend nieuwe locaties voor verblijfsrecreatie mogelijk, die gevestigd worden in bestaande karakteristieke gebouwen teneinde deze te behouden. Gedacht wordt dan aan B&B, pensions, boerderij- appartementen en kleinschalige groepsaccommodaties of centra voor cursussen op gebied van bij voorbeeld kunstzinnige vorming, koken, meditatie. Centraal staat het verbeteren van de recreatieve belevingswaarde door een sfeer van gastvrijheid en veiligheid voor de bezoekers: verspreid in het gebied zijn kleinschalige intensieve en extensieve accommodaties, zoals de verkoop van streekproducten aan de consument, dag- en verblijfsvoorzieningen en extensieve grootschalige voorzieningen als een landschapscamping. Het landschap biedt voldoende aanknopingspunten om het verleden vanaf de ijstijd (Mesolithicum) tot de late Middeleeuwen te tonen. De Mortelen biedt daarmee toeristen een verhaal. In de Mortelen is het aantal standplaatsen op minicampings begrensd tot 25. De Heidegebieden De Oirschotse Heide e.o. is een natuurlijke groene buffer tussen de kern Oirschot en de stedelijke regio Eindhoven. De heide is omgeven door schitterende bossen. Het gebied maakt deel uit van de GHS-natuur en GHS-landbouw. Op de Oirschotse heide en de Oostelbeerse Heide staat dagrecreatie voorop. Ten behoeve van de dagrecreatieve functie van de gemeente Oirschot en de stadsregio Eindhoven worden toeristische infrastructuur, natuur en landschap, routestructuren verbeterd. Nieuwe dagrecreatieve voorzieningen en uitbreiding van bestaande voorzieningen zijn mogelijk.
BRET - Integrale visie toerisme – recreatie gemeente Oirschot -
29
Extensieve verblijfsrecreatie als een natuurcamping is mogelijk. Het thema op de heidegebieden is bewegen: wandelen, struinen, paardrijden, skaten en mountainbiken. Voor het sfeerbeeld van ruig, avontuur, fysieke uitdaging en “basic” worden onverharde wegen in stand gehouden waar mogelijk. Voor rolstoelgebruikers en minder validen word een aparte route aangelegd.
3. Extensieve natuurgerichte waterrecreatie
De beekdalen van de Groote en Kleine Beerze en van de Beerze worden heringericht. Ze zijn bijzonder fraai en aantrekkelijk voor natuur- en routegebonden vormen van toerisme. De beekdalen zijn in het noordelijk deel, ten noorden en ten zuiden van het Wilhelminakanaal aangewezen als natuurparel. De beekdalen zijn omgeven door waardevol bos- en natuurgebied. De beekdalen rond Middelbeers zijn omgeven door natuurontwikkelingsgebied. Ten oosten van Westelbeers ligt eveneens een kwetsbaar natuurgebied. Het beeksysteem van de Groote Beerze is aangewezen als zoekgebied voor een robuuste ecologische verbindingszone. Beekherstel en natuurontwikkeling versterken de reeds aanwezige kwaliteiten. Natuur-, water- en routegebonden dagrecreatie zijn in deze toeristische zone speerpunt. Landgoed de Baest tussen Middelbeers en het Wilhelminakanaal is de kern van deze zone. Nieuwe intensieve verblijfsrecreatie is niet mogelijk in de directe nabijheid van de beken, met uitzondering van extensieve en kleinschalig intensieve verblijfsrecreatie, zoals pensions, B&B’s die gevestigd worden in bestaande karakteristieke gebouwen of verbonden zijn aan routes. Voorbeelden daarvan zijn trekkershutten, Bed & Bikes, Vrienden van…. . In de omgeving van het beekdal zijn reeds verschillende intensief recreatieve bedrijven gevestigd. Uitbreiding ter verbetering van de kwaliteit van deze ondernemingen is mogelijk. Voorbeelden daarvan zijn de aanleg van ondersteunende voorzieningen als een zwembad, of als een onderneming een grotere oppervlakte per standplaats wil hanteren, waardoor het bedrijf per saldo meer ruimte nodig heeft. Incidenteel wordt kortverblijf in tenten toegestaan (groepskamperen). Gebiedsverkenningen onder begeleiding of, indien nodig, met toestemming en medewerking van het waterschap worden aan toeristen aangeboden. De daarvoor noodzakelijk aanvullende voorzieningen, als observatiehutten worden reeds aangebracht. Vissen en kanoën op de Groote en Kleine Beerze zijn in zeer beperkte mate (met ontheffing van Waterschap) mogelijk (zie bijlage 5 Beleidsoverzicht). Het gebied wordt verder ingericht met rust- en picknicktafels, aanlegplaatsen, vissteigers en kano-uitstapplaatsen. Voor kinderen worden speciale activiteiten ontwikkeld: een dagcursus vlotten bouwen, hengels maken, “survivallen”, fotowedstrijden, vakantiejournaal maken. Waar de beek de Beerze en het Wilhelminakanaal elkaar ontmoeten, is een zoeklocatie voor een mini recreatieve poort. In aansluiting op de cultuurhistorische waarde van Landgoed Baest zijn de thema’s van deze poort “cultuurhistorie” en “Kijk op Kunst”. Middels tentoonstellingen en culturele bijeenkomsten en muziekavonden wordt daar inhoud aan gegeven. In samenspraak met het Waterschap De Dommel wordt onderzocht of het mogelijk kan worden gemaakt naar de andere potentiële recreatieve poort in deze zone, de Watermolen van Spoordonk, te varen. Deze recreatieve poort richt zich op graan en daaraan gelieerde producten. De Watermolen van Spoordonk ontvangt groepen en heeft een kleine horecafunctie.
Stiltegebied
De Kuikeindse en Lanschotse heide en de noordpunt van het Beerzedal tegen de gemeentegrens met Oisterwijk, maken deel uit van een stiltegebied. Voor deze gebieden gelden regels ter voorkoming van geluidsoverlast. Functies die tot extra geluidsverstoring leiden worden geweerd. Het gaat er hierbij om dat het heersende geluidsniveau niet wordt verhoogd.
BRET - Integrale visie toerisme – recreatie gemeente Oirschot -
30
Veelal is dat een waarde tussen de 40 dB(A) (bijvoorbeeld het ruisen van bomen) en maximaal 50 dB(A) aan de randen van het stiltegebied. In stiltegebieden worden permanente en geluidhinderlijke tijdelijk verblijfsrecreatieve voorzieningen en dagreceatieve voorzieningen met grote verkeers- of publiekaantrekkende werking geweerd. Dus geen motorcrosses, evenementen en dergelijke. Mogelijk zijn incidenteel onder voorwaarden tijdelijke verblijfsrecreatie voor kleine groepen of individuele trekkers (kamperen of campers) en wandelfiets- en paardrijdroutes. De voorwaarden zijn onder meer dat tijdelijke verblijfsrecreatie mogelijk is buiten het broedseizoen van vogels en aanwijzing van de brandweer. De Kuikeindse heide is tevens een natuurparel (GHS natuur – natuurparel). Op de Kuikeindse heide zijn nieuwe locaties voor verblijfsrecreatie niet toegestaan met uitzondering van verblijfsrecreatie die gevestigd wordt in bestaande karakteristieke gebouwen, teneinde deze te behouden.
Landbouwontwikkelingsgebieden (LOG’s)
In LOG’s staat maximale invulling van de landbouw voorop. In de LOG’s worden geen andere toeristisch – recreatieve activiteiten gewenst dan routegebonden vormen van recreëren: wandelen, fietsen, skaten en dergelijke.
Samenvatting:
1. Uitgangspunt voor de ruimtelijke visie is een toeristische ontwikkeling die aansluit bij de kernwaarden van Oirschot: Bourgondisch, monumentaal, landelijk en cultureel en die bijdraagt aan het behoud en versterken van deze kernwaarden. 2. Er zijn 9 recreatieve zones onderscheiden: in intensiteit oplopend van geen ruimte voor toerisme tot intensief recreatief gebied en bebouwde kom. 3. De zonering draagt bij aan een evenwichtige verdeling van de toeristen en voorzieningen over Oirschot (zie hoofdstuk 2). 4. Nieuwe grootschalige intensieve voorzieningen worden in Oirschot niet gestimuleerd. Met uitzondering van een ontwikkeling bij Sportcluster De Kemmer en omgeving. 5. Het beleid ten aanzien van B&B’s wordt verruimd. De koppeling van een B&B aan agrarische bedrijven en agrarische bouwblokken komt te vervallen. 6. Om te komen tot een evenwichtiger verdeling van verblijfstoeristen over de gemeente Oirschot, is het maximum aantal standplaatsen voor minicampings in intensief recreatief gebied en in kansrijk extensief recreatief gebied bepaald op 40. In de overige gebieden waar minicampings zijn toegestaan is dit maximum gesteld op 25. 7. Om een evenwichtiger verdeling van de toeristen over de gemeente te verkrijgen is gekozen voor een netwerk van kleine recreatieve poorten. Deze komen te liggen in de kernen, in intensief recreatief gebied, kansrijk extensief gebied en in de zone waterrecreatie. 8. De minipoorten weerspiegelen de fijnmazigheid van het Oirschotse landschap. In de keuze voor de thema’s klinken de kernwaarden van Oirschot en trends door: Bourgondisch, monumentaal, landelijk, cultureel. 9. In de zones intensief recreatief gebied en kansrijk recreatief gebied is het toeristisch bedrijf hetzij hoofdactiviteit hetzij nevenactiviteit van de ondernemer, in de andere zones voornamelijk nevenactiviteit c.q. verbrede landbouw. 10. In de zones intensief recreatief gebied en kansrijk extensief recreatief gebied zijn zowel verblijf- als dagtoerisme de drijfveren achter de toeristische ontwikkeling. In de overige toeristische zones ligt het accent op de ontwikkeling van het toeristisch aanbod voor dagrecreatie en routegebonden vormen van toerisme (wandelen, fietsen en dergelijke).
BRET - Integrale visie toerisme – recreatie gemeente Oirschot -
31
Profiel toeristisch recreatieve zones Oirschot Trends en Aanbod
Dagrecreatie Innerlijke gezondheid - spiritualiteit - wellness Fysieke gezondheid - Bewegen - Gezond eten - rust - sport Cultuur musea muziek cultuurhistorie Cultuurhistorie in landschap Natuurbeleving Natuur-zwemmen Natutainment Winkelen Vermaak Avontuur Veiligheid en verzorging/ herkenbaar Sober en hoge kwaliteit
Kernen en Westelbeers
X
Intensief recreatief gebied
Kansrijk extensief recreatief gebied
Waterrecreatie
Overig landelijk gebied
Extensieve natuur gerichte recreatie
Ext. Natuur gerichte waterrecreatie
X
X
LOG
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X X
X X X X
Stiltegebied
X X X
X X X
X X X
X
X X X X
X
X
X
X X
X
X
BRET - Integrale visie toerisme – recreatie gemeente Oirschot -
32
Sober, gemiddelde kwaliteit Horeca Evenementen Wandelen Fietsen Paardrijden e.d. Watersport Informeren edutainment Toeristische poort
Aanbod
Verblijfsrecreatie Hotels Pensions – B&B Kamperen kleinschalig Kamperen grootschalig intensief Kamperen grootschalig extensief Bungalowparken Groepsaccommodatie s Vakantiehuizen – -boerderijen Campers
X X X
X
X
X
X
X
X X X X
X X X
X
X
X X
X
X
X
Kansrijk extensief recreatief gebied
Waterrecreatie
Kernen en Westel beers
X
Intensief recreatief gebied
X X X X
X X X
X
X
X X
X
X
X
X
X
X X X X
X X X
X X X
X X X
stiltegebied
LOG
X
Overig landelijk gebied
Extensief natuurgerichte recreatie
Extensief natuurgerichte waterrecreatie
X X
X X
X X
X X
X
X
BRET - Integrale visie toerisme – recreatie gemeente Oirschot -
X
X
33
Samenvatting ruimtelijk beleid t.a.v. dag en verblijfsrecreatie: X = toegestaan Zone
Dagrecreatie Nieuw
Dagrecreatie Uitbreiding
Verblijfsrecreatie Nieuw
verblijfsrecreatie Uitbreiding
Kernen Intensief recreatief gebied Kansrijk extensief recreatief gebied Waterrecreatie Recreatieve ontwikkeling in overig landelijk gebied
X Mits landschappelijk ingepast X
X T.b.v. kwaliteitsverbetering
X
X T.b.v. kwaliteitsverbetering
X
Extensief en Kleinschalig intensief
X
X Mits -binnen bestaand en voormalig agrarisch blok -De draagkracht van het gebied niet wordt overschreden -Een verrijking van het recreatief product X
X X
X
Mits noodzakelijk voor het bedrijf
In bestaande karakteristieke gebouwen In bestaande karakteristieke gebouwen -Tijdelijke voorziening -In bestaande karakteristieke gebouwen Geen mogelijkheden
In bestaand karakteristiek gebouw In bestaand karakteristiek gebouw
Extensief natuurgerichte recreatie Extensieve natuurgerichte waterrecreatie Stiltegebieden
LOG’s
X
X
Routebonden recreatie
Routegebonden recreatie
BRET - Integrale visie toerisme – recreatie gemeente Oirschot -
Geen mogelijkheden
34
Voorbeelden van de verschillende categorieën voorzieningen
Grootschalig intensief
Algemeen uitgangspunt
Voorbeelden
Hier komen veel mensen tegelijkertijd samen op een grote oppervlakte / in een groot gebouw
Campings, bungalowparken, grotere groepsaccommodaties, jachthavens en grotere hotels. Dagattracties, zoals dierentuinen en pretparken Zwemparadijzen. IJsbanen Conferentieoord Evenemententerrein Lawaaisportterreinen (auto / motorcircuits) Landschapscamping Natuurkampeerterrein Recreatief medegebruik in bos en natuurgebieden Volwaardige golfbaan (8 holes)
Uitstraling naar de omgeving De recreatiebeleving is vaak intern gericht
Grootschalig extensief
Kleinschalig intensief
Hier komen relatief weinig mensen verspreid over een grote oppervlakte Beperkte uitstraling naar de omgeving Hier is sprake van meer externe gerichtheid Hier komen redelijk veel mensen tegelijkertijd samen op een kleine oppervlakte / in een klein gebouw Beperkte uitstraling naar de omgeving Intern gericht
Kleinschalig extensief
Hier komen weinig mensen tegelijkertijd samen op een kleine oppervlakte / in een klein gebouw Beperkte uitstraling naar de omgeving Extern gericht
Speelboerderij Kleinschalige horeca in landelijk gebied (bijvoorbeeld Pannenkoekenrestaurant) Recreatieve poort Speeltuin Zwembad Sauna Fitnesscentrum Kleinschalig kamperen Agrotoerisme zoals een kaasboerderij Kleinere golfbaan (9-holes, pith & putt) Kleinschalige dagrecreatieve voorzieningen zoals een kinderboerderij Kleinschalig verblijf zoals hotelletje, groepsaccommodaties, bed en breakfast, Goeikamer Passantensteiger Picknickplaatsen Fiets-, wandel-, ruiter-, kano- en skateroutes.
Bron: reconstructieplan Beerze – Reusel, april 2005
BRET - Integrale visie toerisme – recreatie gemeente Oirschot -
35
Hoofdstuk 6 Beleidsvisie Aan de hand van het marktonderzoek, de beleids- en trendanalyse zijn de sterke en zwakke punten van het toerisme in Oirschot bepaald, de kansen en bedreigingen benoemd. De gemeente Oirschot wil het toerisme geleidelijk laten toenemen door de kernkwaliteiten van Oirschot beter te benutten. Daarnaast wil zij een evenwichtiger verdeling van bezoekers en aanbod over de gemeente en door het jaar bewerkstelligen. Binnen de planologische kaders is in de ruimtelijke visie een toeristische zonering gemaakt, teneinde de ontwikkeling van het toerisme in ruimtelijke zin te structureren. Ook de bezoeker aan Oirschot zal in de toekomst beter worden geleid via de ontwikkeling van recreatieve poorten en samenwerking binnen de gemeente. In dit hoofdstuk wordt aangegeven hoe de toekomstvisie realiteit kan worden, hoe product- en marktontwikkeling kan plaatsvinden en de toeristische ambities bereikt. De beleidsvisie bestaat uit vier delen: 1. 2. 3. 4.
de ambitie voor de toeristische ontwikkeling van Oirschot de doelstellingen van het toeristisch beleid doelen en strategie beleidsthema’s
6.1 Ambitie voor de toeristische ontwikkeling van Oirschot
De gemeente Oirschot heeft als ambitie voor het toeristisch beleid: Gebruikmakend van de kernkwaliteiten van Oirschot, is de ambitie van het toeristisch beleid het creëren van een sterk veelzijdig samenhangend toeristisch aanbod en een sterke toeristische sector, waarin een beter evenwicht bestaat tussen dag- en verblijfstoerisme, tussen goed- en slechtweer voorzieningen en een betere spreiding van bezoekers door het jaar met inachtneming van de natuur en omgeving.
6.2 Doelstellingen van het toeristisch beleid
De doelstellingen van het gemeentelijk toeristisch beleid zijn: Het creëren van zodanige condities dat het toerisme in Oirschot zich optimaal kan ontwikkelen met een positieve spin-off naar de omgeving. Positieve spin-off van toerisme zijn een toename van de werkgelegenheid en de toeristische bestedingen in Oirschot en een positieve invloed op de natuurontwikkeling, infrastructuur en cultuurbehoud en -ontwikkeling. Economische groei komt tot stand door middel van: - productontwikkeling - marktontwikkeling - organisatieontwikkeling
6.3. Doelen en strategie
De doelen voor het toeristisch beleid van de gemeente Oirschot zijn: -
het verruimen van het toeristisch aanbod op gebied van kunst en cultuur, sport, water en spiritualiteit / religie toename van de diversiteit van het toeristisch recreatief product BRET - Integrale visie toerisme – recreatie gemeente Oirschot -
36
-
het aanboren van nieuwe doelgroepen een beter evenwicht te bereiken tussen de ruimtelijke spreiding van bezoekers over noord en zuid Oirschot een beter evenwicht tussen dag- en verblijfsrecreatie meer samenhang in het aanbod een betere spreiding van de bezoekers over de seizoenen het verbeteren van de interne samenwerking
De uitgangspunten voor het beleid zijn: - kwaliteit boven kwantiteit - voldoende aandacht voor ontwikkelingsruimte bestaande bedrijven - diversiteit en verrijking van het toeristisch recreatief product - kleinschaligheid in nieuwe bedrijvigheid maar wel met voldoende economisch perspectief. Om producten te kunnen ontwikkelen zijn investeringen nodig. In basis worden de investeringen in de toeristische sector gedaan door de particuliere sector. De gemeente draagt zorg voor de randvoorwaarden, de publieke ruimte en ondersteunt of participeert in de vorm van cofinanciering. Het gemeentelijk beleid is een stimulerend en faciliterend beleid. De gemeente faciliteert in beleidsmatig, organisatorisch en planologisch opzicht en zal indien nodig financieel bijdragen (bijvoorbeeld aan de realisatie van de recreatieve poorten). Ze faciliteert eveneens door middel van adequate uitoefening van haar publiekrechtelijke taken, het aanjagen van projecten en het verlenen van cofinanciering. De gemeente stimuleert zowel het particulier initiatief als ook de samenwerking tussen de partijen en mensen op het vlak van recreatie, kunst en cultuur, natuur, landbouw en waterhuishouding. Dit gebeurt onder meer via het proces van reconstructie / plattelandsvernieuwing en in project Het Land van Oirschot.
Het beleid ontvouwt zich aan de hand van de volgende onderwerpen: -
Dagrecreatie Verblijfsrecreatie Waterrecreatie Samenwerking en place - branding: Het Land van Oirschot
Dagrecreatie
Het profiel van Oirschot “monument in het groen” zijn door Grontmij in de visie op recreatieve poorten vertaald naar zes thema’s. De thema’s worden uitgewerkt in dagrecreatieve producten en actiepunten:
6.4 Beleidsthema’s
1. 2. 3. 4. 5. 6.
Beleef de natuur (o.a. natuur- en landschapsparken, beekdalen, landgoederen). Ken je verleden (o.a. geschiedenis, historische gebouwen, landschapspatronen). Kijk op kunst (o.a. muziek, beelden, expressie en objecten). Gastvrije landbouw (o.a. producten en diensten uit cultuurland). Oude en nieuwe ambachten (o.a. cultuurhistorie en productontwikkeling). De Bourgondische mens (o.a. inwendig vermaak, culinaire producten).
De recreatieve poorten zijn één van de onderdelen van reconstructieplannen die door de Provinciale Staten zijn vastgesteld.
BRET - Integrale visie toerisme – recreatie gemeente Oirschot -
37
De poorten kunnen als ‘opvangpunten’ gezien worden, die bij bos- en natuurgebied liggen en van waaruit de recreant te voet, per fiets of te paard de omgeving kan verkennen. Bij een recreatieve poort zijn verschillende voorzieningen aanwezig zoals ruime parkeermogelijkheden en is er informatie over het gebied te zien en te verkrijgen. De informatievoorziening kan een informatiecentrum van een terreinbeheerder zijn, maar kan ook worden gekoppeld aan bijvoorbeeld een horecavoorziening. Niet elke poort heeft dezelfde voorzieningen en mate van intensiteit. De invulling van een recreatieve poort is afhankelijk van het type gebied, de bestaande situatie, de natuurwaarden in de omgeving en de mogelijkheden die het gebied biedt. Een recreatieve poort moet zodoende afgestemd worden op de locatie.
De trends die in het dagtoerisme zijn waar te nemen zijn - een zappende toerist: mensen willen op een dag 6 dingen beleven en klantentrouw neemt af. - avontuur en verhaal: mensen willen wat te vertellen hebben en zoeken uitdaging. - aandacht voor fysieke, emotionele en spirituele zorg: comfort en verwennen, sport en geestelijke voeding (cultuur, muziek, dans) Oirschot wil een beter evenwicht tussen dag- en verblijfstoerisme door: - het aanbod en de variëteit in dagrecreatieve voorzieningen te laten toenemen om dagen verblijfstoeristen langer in Oirschot te laten blijven. - knelpunten als de parkeerdruk tijdens hoogtijdagen aan te pakken. - meer bezoekers in het hoogseizoen te trekken door promotie, arrangementvorming en evenementenplanning. - een betere interne samenwerking en afstemming van activiteiten. - verlenging van een verblijf door middel van combinatiebezoek (dag- avond en nachtbezoek). - het creëren van een optimaal verblijfsklimaat. - het versterken van de relatie tussen de kernen en de buitengebieden. - het ontwikkelen van faciliteiten voor binnenrecreatie, zoals een boerenbinnenspeeltuin. Beleef de natuur Natuurbeleving wordt gestimuleerd met: - Het stimuleren van natuurontwikkeling. - Het verstrekken van informatie over duurzaam natuurbeheer en natuurhistorisch verleden in recreatieve poort en in ‘het veld”. - Het verbeteren van de bewegwijzering in het buitengebied. - Met grondeigenaren en –beheerders afspraken maken over recreatief medegebruik (openstelling van terreinen, weilanden, landgoederen) en de inrichting van deze gebieden om vervuiling en beschadiging van de terreinen te voorkomen. - Nieuwe ‘struinroutes’ inrichten over de heides. - Zoveel mogelijk instandhouding van onverharde (zand) wegen en paden. - Onder strikte voorwaarden toestaan van kleinschalige culturele of religieus georiënteerde evenementen op bijzondere plekken rond de Heilige Eik, bij de Oude Toren in Oostelbeers, waar de relatie tussen natuur en cultuur kan worden beleefd (Gebiedsvisie Oude Toren, Oostelbeers). - Het toestaan van natuureducatie op een sportieve manier (natutainment).
Ken je verleden Oirschot gaat het cultuurhistorisch erfgoed benutten door middel van: - Ken je heden: de relatie tussen hedendaagse kunst en nieuwe tradities met hun ‘roots’ zichtbaar maken in combinatie- tentoonstellingen / exposities. - Het ontwikkelen van relitoerisme. - Het aanhaken op het thema Mystiek Brabant van het Brabants Bureau voor Toerisme. Doelgroepen van reli-toerisme zijn 50 +ers. - Wandel- en fietsroutes langs spirituele bezienswaardigheden. - Voor met name gezinnen met jonge kinderen tot 12 jaar: het beklimmen van de toren van de Sint Petrusbanden kerk.
BRET - Integrale visie toerisme – recreatie gemeente Oirschot -
38
-
-
-
Het religieus erfgoed laagdrempelig te ontsluiten en een kindvriendelijke sfeer te stimuleren. De onthaastingsgroep, met name tweeverdieners tussen de 35 en 55 jaar, op zoek naar rust, stilte en spiritualiteit, retraitemogelijkheden bieden. Beleef het verleden: een gevoel van afstand zoals die vroeger werd ervaren en was, krijg je door te lopen, te rijden met paard en wagen, te rijden in een oldtimer, op een mobilette. Het verleden wordt doorvoeld. Daarom: Alternatief vervoer aanbieden naar historische plekken als het Stratens Kapelletje (in samenwerking met Vereniging Old Timers Oirschot, op mobiletjes of Piet Plezier) Belvedère: in het belvedèregebied het Dommel en Nationaal landschap het groene woud, biedt de Belvedère – regeling financiële aanknopingspunten het verleden zichtbaar te maken in het landschap. Onderzoeken of de ontwikkeling van De Oude Toren in Middelbeersbeers subsidiabel is. Museum de Vier Kwartieren attractiever maken.
Kijk op kunst In Kijk op Kunst benut Oirschot de historie en de hedendaagse kunst van Oirschot voor productontwikkeling. Tot de hedendaagse cultuur (historie) behoren de gilden, waarvan Oirschot er maar liefst 8 heeft, de Heilige Eik, het Oirschots bier, beiaardconcerten, beeldententoonstellingen en het Museum Kruysenhuis. De volgende activiteiten geven inhoud aan het thema “kijk op kunst”: -
-
Het ontwikkelen van een wisselend themajaar rond een van Oirschots kenmerkende en spraakmakende personen, tradities of bouwwerken. Te beginnen met de Kruysenfamilie, die nauw verweven was met de dorpen in de Kempen en de Peel (Oirschot, Boxtel, Gemert en Handel). Uitwisseling met andere streekmusea, waardoor meerdaags verblijf in de regio wordt gegenereerd. Evenementen organiseren voor amateur- beoefenaars: een straatschilderdag, muziekdag. Historische fietsenralley. Het ontwikkelen van een beeldenwandeling.
Gastvrije landbouw en de Bourgondische mens De gemeente Oirschot stimuleert verbreding van het toeristisch aanbod in het agrotoerisme en recreatief medegebruik door agrarische ondernemingen. Er wordt ingespeeld op de hang naar identiteit, terug naar het verleden, puur, duurzaam, gezond en kwaliteit: - Het stimuleren van de productie van streekeigen producten, die de identiteit van Oirschot onderstrepen - het ontvangen van toeristen op het agrarisch bedrijf. - de promotie en afzet van streekproducten stimuleren. - Het versterken van de interne band en het saamhorigheidsgevoel van de mensen in Oirschot. De streekproducten worden afgezet: - direct aan de consument bij de producent in bijvoorbeeld boerderijwinkel. - via de horeca in Oirschot (Oirschot-menu). - via een streekwinkel in Oirschot en West- en Middelbeers. - via recreatieondernemers (camping-winkel). - in andere streekwinkels. - op kinderboerderijen. - op eigen terras. - het ondersteunen van de initiatieven van de Mortelenboeren. De subsidieregeling Agro & Co, provincie Noord-Brabant biedt ondersteuning in de ontwikkeling van initiatieven, zoals het stimuleren van keten- en netwerkvorming, uitvoering van pilots. Prioriteit wordt gegeven aan ondersteuning van initiatieven binnen de marktgebieden AgroFood
BRET - Integrale visie toerisme – recreatie gemeente Oirschot -
39
en Agroplus. Het gaat om vernieuwende economische activiteiten die van belang zijn voor de dynamiek en duurzaamheid van het Brabantse platteland. Samenwerking wordt gezocht met de stichting Streekeigenproducten Nederland, die een certificering van streekproducten hanteert. Het verkoopkanaal van streekeigen producten zijn onder meer de zogenaamde boerderij- en / of landwinkels (boerdepluswinkel). Via de webwinkel “vaneigenerf.nl” kunnen voedselpakketten worden besteld. Dagtoerisme betekent “even weg uit de eigen woon- en werksfeer”. De gemeente wil het verblijfsklimaat voor dagtoeristen optimaliseren - Het stimuleren van eigentijdse winkels en horeca. - Het versterken van de positieve uitstraling van de dorpen met aan de seizoenen aangepaste verlichting en straatactiviteiten.
Verblijfsrecreatie
De verblijfsrecreatie in Oirschot is vrij eenzijdig samengesteld: 14 van de 26 accommodaties zijn campings. Het aandeel vaste standplaatsen is groot en daarmee het aantal vaste klanten. De grootschalig intensieve ondernemingen zijn, met uitzondering van camping Latour, gevestigd aan de rand van de gemeente Oirschot. Om de klanten van deze bedrijven te verleiden naar de kernen van Oirschot te komen, moeten deze over voldoende aantrekkingskracht bezitten. De gemeente wil de wisselwerking en samenhang tussen de kernen en de verblijfsrecreatieve ondernemingen versterken door: -
Het aanbod aan verblijfsaccommodaties te vergroten. De diversiteit van het aanbod te verbreden. De samenwerking tussen verblijfsrecreatieve bedrijven en de kernen bijvoorbeeld horeca, detailhandel en musea in Oirschot te bevorderen. Arrangementen, een kortingspas of kortingsacties te ontwikkelen. Het aanbieden van alternatief, ludiek vervoer tussen de kernen en voorzieningen maakt letterlijk de onderlinge verbondenheid zichtbaar. Een innovatieve vorm van vervoer legt de fysieke relatie tussen het historisch Oirschot en de hedendaagse tijd. Gedacht kan worden aan een bus op waterstof, OV-fietsen (uitgerust met een GPS / Tom Tom) en bakfietsen voor ouders met kinderen.
Uit het onderzoek is gebleken dat een aantal van de verblijfsrecreatieve ondernemingen op korte termijn wenst uit te breiden, hetzij in capaciteit, hetzij in faciliteiten en activiteiten. Een beperkt aantal campings wil uitbreiden in grondoppervlakte. Het aantal verzoeken om een minicamping te kunnen starten in Oirschot is in verhouding tot het aantal bestaande bedrijven groot en niet in overeenstemming met de ontwikkeling van de marktvraag. De vraag naar het ‘kamperen bij de boer’ stagneert. Daarbij komt dat bedrijven bij succes willen groeien. Ook met een verruimd beleid ten aanzien van het aantal toegestane standplaatsen, zullen er bedrijven zijn die op termijn nog meer plaatsen willen hebben of nodig hebben om economisch levensvatbaar te blijven. De toerist wil kiezen uit een diversiteit van verblijfsvormen, waarbij een bundeling van diensten (een combinatie van fitness, een winkel, creatieve workshops, een meditatieruimte, maaltijden in verschillende tradities en dergelijke) het goed doen. -
-
-
Nieuwe grootschalige intensieve verblijfsvoorzieningen zijn in Oirschot niet mogelijk, met uitzondering van een concept op het gebied van wellness (een wellnesshotel?) in De Kemmer. Uitbreiding van bestaande bedrijven zowel ruimtelijk als in capaciteit op het bestaande terrein (inbreiding) wordt gesteund als dit noodzakelijk is voor het behouden of verkrijgen van een economisch gezond bedrijf en het ruimtelijk mogelijk is (zie ruimtelijke zonering). Nieuwe verblijfsrecreatieve voorzieningen zijn slechts mogelijk als het ruimtelijk kan (zie ruimtelijke zonering) en als de uitbreiding bijdraagt aan een verrijking van het toeristisch product in Oirschot.
BRET - Integrale visie toerisme – recreatie gemeente Oirschot -
40
-
Originele aanbiedingsvormen worden gehonoreerd, te meer als deze ondergebracht zijn in bestaande karakteristieke gebouwen. Dit betekent: - een terughoudend beleid ten aanzien van nieuwe intensieve (mini-)campings tenzij het een interessant nieuw samengesteld product betreft. - een stimulerend beleid ten aanzien van kleinschalige B&B’s, Bed & Bikes, logiesaccommodaties in ‘andere’ spannende gebouwen (bij voorbeeld de kloosters, de Watermolen, de vrijstaande Oude Toren bij Oostelbeers, VAB), extensieve vormen van kamperen en groepsaccommodaties. - een quotering van voorzieningen is een begrenzing van het aanbod op voorhand en past niet in een op de actualiteit en op ontwikkeling gericht beleid. Een harde begrenzing van het aantal voorzieningen naar soort wordt daarom niet gemaakt. Per individuele aanvraag vindt een toetsing \ plaats. In het kader van “ruimte geven, ruimte nemen” zijn de criteria waarop initiatieven voor nieuwe verblijfsaccommodaties worden getoetst:
-
De toeristische zone (zie hoofdstuk 5) kwaliteitscriteria (ruimtebeslag, verhouding bebouwd – onbebouwd zie hoofdstuk 6 en 7 en bestemmingsplan buitengebied) de ruimtelijke inpassing (idem) natuur en landschap cultuurhistorische waarden van de locatie de kwetsbaarheid van een gebied de consequenties voor de leefbaarheid voor bewoners (de sociale draagkracht van het gebied rond het recreatief bedrijf mag niet worden overschreden)
-
Kamperen De Wet op de Openluchtrecreatie wordt gefaseerd ingetrokken tot 1 januari 2008. Met de intrekking van de WOR per 1 januari 2008, komt het wettelijk kader voor het verlenen van vergunningen, ontheffingen en vrijstelling voor verschillende aanbiedingsvormen voor (groeps-) kamperen te vervallen. Deze vergunningen, ontheffingen en vrijstellingen zijn niet meer nodig. Een wettelijk onderscheid in aanbiedingsvormen komt eveneens te vervallen. -
-
In Oirschot wordt na 2008 het onderscheid in groot- en kleinschalige kampeerterreinen gehandhaafd. De grens tussen groot- en kleinschalige terreinen ligt bij 40 standplaatsen. Kleinschalige kampeerterreinen mogen meer standplaatsen hebben dan de in het WOR-regime. onderscheiden minicampings (max. 15 standplaatsen). Minicampings worden in Oirschot na 2008 niet meer als aparte categorie onderscheiden, maar worden kleinschalige kampeerterreinen genoemd. Het maximaal toelaatbaar aantal standplaatsen van een kleinschalige (mini) camping hangt samen met de zone waarin de kleinschalige (mini-)camping ligt:
BRET - Integrale visie toerisme – recreatie gemeente Oirschot -
41
Recreatieve zone
Maximum aantal toegestane kleinschalige campings
Log’s Stiltegebieden
Geen verblijfsrecreatie toegestaan Geen mogelijkheden voor structurele kampeerterreinen. Tijdelijk kamperen is toegestaan met maximaal 25 standplaatsen 25
Extensieve natuurgerichte (water- ) recreatie Waterrecreatie Recreatie in overig landelijk gebied Kansrijk extensief recreatief gebied Intensief recreatief gebied Kernen / bebouwde kom
-
-
-
standplaatsen
op
25 25 40 40 Geen “stadscamping” in de bebouwde kom
Bestaande kampeerterreinen worden in het nieuwe bestemmingsplan “Buitengebied” positief bestemd. In het bestemmingsplan wordt een algemeen verbod opgenomen van kleinschalige kampeerterreinen met een vrijstellingsmogelijkheid op grond van artikel 15 WRO. De gemeente toetst van geval tot geval of nieuwe initiatieven voor kleinschalige kampeerterreinen aanvaardbaar zijn (zie quotering). Uitbreiding en kwaliteitsverbetering van kampeerterreinen is toegestaan onder de voorwaarde dat het bedrijf blijft of gaat voldoen aan de eisen die de ruimtelijke zonering en de wettelijke voorschriften (zie hoofdstuk 7, Beleidsregel) daaraan stellen. De koppeling met een agrarische onderneming en agrarische bouwblokken voor minicampings en B&B’s wordt losgelaten. Uit oogpunt van veiligheid worden geen speciale overnachtingplaatsen gecreëerd voor kampeerwagens, behoudens de zone langs het Kanaal, nabij de passantenhaven. De kanaalzone is in potentie een zoeklocatie voor het stationeren van kampeerwagens. Het zogenoemde “wild kamperen”, kamperen buiten reguliere kampeerterreinen, blijft verboden. In de APV wordt hierover een verbod opgenomen.
Permanente bewoning In december 2006 is een plan van aanpak vastgesteld inzake permanente bewoning van recreatieverblijven in Oirschot. Permanente bewoning van recreatiewoningen wordt niet toegestaan. De gemeente voert een gedoogbeleid door onder voorwaarden een persoonsgebonden beschikking af te geven in bestaande situaties. De grens tussen zakelijk toerisme en semi-permante bewoning is diffuus. Onder semipermanente bewoning wordt verstaan het bewonen van een recreatie-woning voor langere tijd of het verblijf in een B&B, hotel, pension voor een langere aaneengesloten tijd. Regelmatige zakelijke bezoekers zijn voor veel kleinschalige verblijfsaccommodaties een belangrijke inkomstenbron. In het verlengde van het verbod op permanente bewoning van recreatiewoningen en conform de uitgangspunten van de nota “Huisvesting buitenlandse werknemers” van het SRE, wordt: - het tijdelijk wonen (van tijdelijke buitenlande werknemers) op campings en andere vakantieparken niet toegestaan.
BRET - Integrale visie toerisme – recreatie gemeente Oirschot -
42
Waterrecreatie
De gemeente Oirschot wil de waterrecreatie langs het Wilhelminakanaal verder tot bloei brengen. - In samenspraak met Rijkswaterstaat worden de mogelijkheden in beeld bracht: - Het plaatsen van informatieborden langs de oevers - Het invoeren van een recreatief pontje - Het oeverbeheer instellen op recreatief medegebruik (bewandelbaar houden van de oevers) - Het toelaten van sportvisserij - Een rechtstreekse vaarverbinding met Tilburg stimuleren - De relatie met de kern Oirschot en het kanaal versterken: bootjes kijken en flaneren - De aansluiting van fietsknooppunten op aanlegplaatsen creëren - Het verlengen van het kanaalproject in westelijke richting - Het organiseren van waterevenementen zoals roeiwedstrijden.
In samenspraak met grondeigenaren en Waterschap De Dommel wordt water- en oeverrecreatie in het dal van de Beerze en Reusel inhoud gegeven: - planningen en afspraken maken voor kanoën, vissen, zwemmen (bevoegdheid Provincie) - het organiseren groepswandeltochten onder begeleiding vanuit de recreatieve poorten - het toestaan van varen naar de Watermolen - het plaatsen van observatiehutten - eenvoudige inrichtingsvoorzieningen plaatsen als picknicktafels
Land van Oirschot, VVV en bezoekersmanagement
De gemeente wil de interne samenwerking in Oirschot stimuleren. - De gemeente participeert actief in het project Land van Oirschot. Het project Land van Oirschot beoogt de lokale economie te ontwikkelen door middel van productontwikkeling op gebied van food, non-food, diensten en activiteiten. In het Land van Oirschot werken ondernemers en overheid samen. Het Land van Oirschot is het platform waar nieuwe initiatieven voor de toeristische ontwikkeling van Oirschot samenkomen, zoveel mogelijk op elkaar worden afgestemd en gestalte krijgen. Het projectbureau Het Groene Woud, de Mortelenboeren en de Regio VVV Zuidoost Brabant begeven zich deels of geheel op het zelfde werkterrein. Samenwerking met hen is wenselijk.
Een van de projecten van het Land van Oirschot is het ontwikkelen van een boekingskantoor in samenwerking met de Regio-VVV Zuid-Oost Brabant en de VVV Oirschot. Het boekingskantoor, met als werktitel ‘het Landhuis’ is het centrale informatie- en verkooppunt van arrangementen en producten en is tevens het transferium naar de recreatieve poorten. De recreatieve minipoorten liggen verspreid over Oirschot op strategische plaatsen. Zo mogelijk krijgt elke minipoort een eigen thema, waardoor ze inhoudelijk onderling gaan verschillen. Het is voor bezoekers daardoor boeiend verschillende minipoorten te bezoeken. Minipoorten worden gekoppeld aan recreatieve attractiepunten of pleisterplaatsen. De recreatieve poorten zijn autonome ondernemingen. Er is geen hiërarchische verhouding tussen het boekingskantoor en de minipoorten. De taken van de VVV Oirschot zijn: - informatievoorziening aan de toerist - informatievoorziening aan de bewoners van Oirschot - promotie van Oirschot - bemensing van het boekingskantoor het Landhuis
BRET - Integrale visie toerisme – recreatie gemeente Oirschot -
43
De VVV voert deze taken uit door middel van het ontwikkelen van arrangementen, informatiemateriaal, rondleidingen en het ontwikkelen en beheren van een website. De VVV ontwikkelt zich van gastheer voor toeristen naar productontwikkelaar en verkoopkantoor van Oirschotse producten. Met behulp van het ontwikkelen van doordachte arrangementen en verwijzingen, in samenwerking met de recreatieve (mini-) poorten, komt een actief bezoekersmanagement (geleiding van bezoekers) tot stand. Monitoring van bezoekers is wenselijk om te meten wat de effecten zijn van promotie en verwijzingen en om inzicht te verkrijgen in het gedrag en de tevredenheid van bezoekers. De VVV Oirschot is in financiële zin in hoge mate afhankelijk van de Regio VVV Zuidoost Brabant. De gemeente Oirschot geeft een bijdrage aan de RegioVVV. Met de ontwikkeling van het boekingskantoor slaat de VVV Oirschot een nieuwe weg in. Naast het vervullen van de functie van gastheer en informatieverschaffer wordt de VVV Oirschot verkoopkantoor voor Oirschot en Oirschotse producten en worden inkomsten gegenereerd. De RegioVVV Zuidoost houdt zich bezig met regionale promotie en marketing. De Oirschotse ondernemers ervaren dit als ‘te ver weg’. De VVV Oirschot staat dichter bij de locale ondernemers en kan beter de couleur locale aan bezoekers overbrengen. De taakuitbreiding maakt daarom een heroriëntatie op het werkgebied, financiering en organisatie van de VVV Oirschot wenselijk.
Toeristenbelasting
De gemeente Oirschot heft toeristenbelasting. Het tarief bedraagt € 1,05 per persoon per nacht. Dit bedrag is vergelijkbaar met buurgemeente Hilvarenbeek. De toeristenbelasting wendt de gemeente ten dele rechtstreeks aan voor toerisme. Daarnaast investeert de gemeente in de infrastructuur en in ontwikkelingsprojecten. De gemeente Oirschot draagt € 0,41 per inwoner af aan het SRE en € 0,15 via de Regio-VVV Zuidoost Brabant, voor bekostiging van de vestigingsmanager van de VVV Oirschot. De gemeente investeert verder jaarlijks € 37.000,aan toerisme in het kader van plattelandsvernieuwing. De gemeente neemt ook de kosten voor het secretariaat van het project Land van Oirschot voor haar rekening. Tussen de Oirschotse ondernemers en gemeente bestaat geen overeenstemming over de toeristenbelasting en de besteding daarvan. Een gesprek tussen beide partijen moet leiden tot een systeem dat voor partijen acceptabel is. Daarbij kan gedacht worden aan een zichtbare relatie tussen de belasting en de besteding daarvan of aan een differentiatie van het tarief naar de verschillende producten. -
Gesprek aangaan met ondernemers over toeristenbelasting.
BRET - Integrale visie toerisme – recreatie gemeente Oirschot -
44
Hoofdstuk 7 Beleidsregels verblijfsaccommodaties Onder verwijzing naar het wettelijk kader in bijlage 6 van deze integrale visie toerisme recreatie gemeente Oirschot, gelden ten aanzien van verblijfsaccommodaties onderstaande beleidsregels.
Algemeen 1. Bestaande reguliere hotels, pensions, B&B’s, grootschalige kampeerterreinen, kampeerboerderijen en groepsaccommodaties worden in het nieuwe bestemmingsplan “Buitengebied” positief bestemd. 2. Nieuwvestiging van grootschalige intensieve verblijfsaccommodaties wordt niet toegestaan. 3. Nieuwvestiging van grootschalig extensieve, kleinschalig intensieve en kleinschalig extensieve verblijfsrecreatieve voorzieningen zijn slechts mogelijk als het ruimtelijk kan (zie ruimtelijke zonering) en als de uitbreiding bijdraagt aan een verrijking van het toeristisch product in Oirschot. 4. Uitbreiding van bestaande bedrijven wordt toegestaan als dit noodzakelijk is voor het behouden of verkrijgen van een economisch gezond bedrijf en het ruimtelijk mogelijk is. 5. Na het intrekken van de WOR in 2008 wordt het onderscheid in groot- en kleinschalige kampeerterreinen gehandhaafd. 6. De grens tussen groot- en kleinschalige kampeerterreinen ligt bij 40 standplaatsen. 7. Het maximaal toelaatbaar aantal standplaatsen van een kleinschalige (mini) camping hangt samen met de zone waarin de kleinschalige (mini-)camping ligt. 8. In het bestemmingsplan “Buitengebied” wordt een algemeen verbod opgenomen van kleinschalige kampeerterreinen met een vrijstellingsmogelijkheid op grond van artikel 15 WRO. 9. Nieuwe initiatieven voor kleinschalige kampeerterreinen worden per individueel geval getoetst of ze aanvaardbaar zijn 10. Uit oogpunt van veiligheid worden geen overnachtingsplaatsen gecreëerd voor kampeerwagens buiten de reguliere kampeerterreinen. 11. De koppeling van een minicamping of B&B met een agrarische onderneming en agrarische bouwblokken is losgelaten. 12. Het zogenoemde “wild kamperen”, kamperen buiten reguliere kampeerterreinen of eigen terrein is niet toegestaan en wordt via de APV verboden. 13. Permanente bewoning van recreatiewoningen is niet toegestaan 14. Semi-permanente bewoning van een kampeermiddel op een minicamping is niet toegestaan. 15. Alle aanvragen voor nieuwe initiatieven dienen te voldoen aan een aantal voorwaarden. De toetsingscriteria voor nieuwe verblijfsaccommodaties zijn: - de toeristische zone waarin de verblijfsaccommodatie wordt gevestigd - kwaliteitscriteria (ruimtebeslag, verhouding bebouwd – onbebouwd) - de ruimtelijke inpassing - natuur en landschap - cultuurhistorische waarden van de locatie - de kwetsbaarheid van een gebied - de consequenties voor de leefbaarheid voor bewoners 16. Op grond van de APV is een houder van een inrichting waar nachtverblijf wordt geboden verplicht een nachtregister te houden. 17. Toeristenbelasting: Ingevolge art. 2 van de Verordening Toeristenbelasting dient toeristenbelasting te worden geheven bij accommodaties met de mogelijkheid tot verblijf en overnachten binnen de gemeente in hotels, pensions, vakantie-onderkomens, mobiele kampeeronderkomens, niet beroepsmatig verhuurde ruimten en op vaste standplaatsen tegen vergoeding in welke vorm dan ook door personen die niet in het persoonsregister van de gemeente zijn opgenomen. BRET - Integrale visie toerisme – recreatie gemeente Oirschot -
45
18. Aanvragen voor nieuwvestiging dan accommodaties dienen te voldoen aan:
wel
uitbreiding
van
verblijfsrecreatieve
Projectprofiel Bij iedere aanvraag dient een projectprofiel bijgevoegd te zijn. Een projectprofiel bestaat uit - het adres waar het initiatief betrekking op heeft - of er sprake is van uitbreiding van een bestaande activiteit of van een nieuw initiatief - de omvang van het initiatief. Businessplan Bij iedere aanvraag dient een businessplan te zijn bijgevoegd. In het businessplan wordt globaal ingegaan op: - een beschrijving van in de toekomst gewenste ontwikkeling - het thema / concept - doelgroep - productomschrijving - openingstijden - prijsstelling Inrichtingsplan Ieder plan dat wordt ingediend moet een inrichtingsplan met schets bevatten, met uitzondering van een initiatieven in bestaande bebouwing. Landschappelijke inrichting Activiteiten dienen te passen binnen de omgeving. Initiatieven buiten de bebouwde kom worden beoordeeld op de mate waarin door middel van verbouwing en / of herinrichting van de ruimte de omgevingskwaliteit verbeterd. Deze initiatieven mogen de aanwezige landschappelijke en natuurlijke waarden niet onevenredig aantasten. Uit een schets moet blijken dat de initiatieven afgegrensd worden door een groenstrook of – singel. Verkeerskundige aspecten De ontsluiting van de accommodatie vindt bij voorkeur plaats via de bestaande wegen. Een goede bereikbaarheid per openbaar vervoer is een pre. Het parkeren dient op eigen terrein plaatsvinden met voldoende verlichting. Overlast dient te worden voorkomen Brandveiligheidseisen en algemene veiligheid Ten aanzien van de brandveiligheid en algemene veiligheid gelden de regels gesteld binnen het Bouwbesluit van de gemeente, de voorwaarden uit de gebruiksvergunning en eventueel de brandbeveiligingsverordening. Een inrichtingsplan dient door de brandweer te zijn goedgekeurd. Wet Milieubeheer De Wet Milieubeheer is van toepassing op inrichtingen waarbij in hoofdzaak of uitsluitend nachtverblijf wordt geboden aan meer dan 750 kampeermiddelen. Hiervoor is een milieuvergunning vereist. Op terreinen met minder dan 750 kampeermiddelen is het Besluit horeca, sport en recreatie-inrichtingen van toepassing. Besluit horeca-, sport- en recreatie-inrichtingen De voorschriften van het Besluit horeca sport en recreatie-inrichtingen voor de opvang en afvoer van afvalwater naar het openbaar riool zijn van toepassing. Wet Geurhinder en veehouderij Verblijfsrecreatie bedrijven zijn stankgevoelige objecten categorie I. De regelgeving van de wet Geurhinder en veehouderij is van toepassing op de hinderveroorzakende bedrijven. Cumulatie Om een zekere spreiding binnen de verschillende categorieën van verblijfsrecreatieve voorzieningen te realiseren, moet tussen initiatieven binnen eenzelfde categorie een afstand van tenminste 250 meter worden aangehouden. Deze voorwaarde geldt voor alle categorieën behalve wanneer een initiatief geldt voor een bestaande bebouwing. BRET - Integrale visie toerisme – recreatie gemeente Oirschot -
46
Aanvullende voorwaarden per categorie
Grootschalige intensieve kampeerterreinen Nieuwvestiging van grootschalige intensieve kampeerterreinen wordt niet toegestaan. De basisnormen van de ANWB ten aanzien van kampeerterreinen zijn van toepassing. Ten minste 20% van de standplaatsen zijn toerplaatsen. De toerplaatsen mogen niet verspreid liggen tussen de vaste plaatsen Grootschalig extensieve kampeerterreinen – landschapscamping De voorwaarden voor een landschapscamping zijn conform de richtlijnen van de provincie Noord- Brabant: Uitgangspunt voor een landschapscamping is de ontwikkeling van landschap en natuur. De Landschapscamping moet liggen in de: - Agrarische Hoofdstructuur (AHS) Landschap, subzones Leefgebied Dassen, Waterpotentiegebied of RNLE Landschapsdeel - Groene Hoofdstructuuur (GHS) Landbouw, subzones Leefgebied Struweelvogels of Natuurontwikkelingsgebied - Een landschapscamping hoeft niet gekoppeld te zijn aan een agrarisch bedrijf en is niet voorbehouden aan bestaande (toeristisch-recreatieve) bedrijven; - De grond van de camping moet worden onttrokken aan de landbouw; - De grond van de camping moet aansluiten bij bestaande of voormalige (agrarische) bouwblokken. Bestemming/milieu: - Een Landschapcamping wordt gezien als een reguliere camping. - Een Landschapscamping wordt dus niet als een nevenactiviteit gezien, maar als een nieuwe activiteit waarvoor een recreatieve bestemming nodig is; minicamping, die gewoon kan blijven bestaan indien de milieuwet dit toelaat. Standplaatsen: - Een Landschapscamping heeft maximaal 60 kampeerplaatsen; 2 - De kampeerplaatsen moeten gemiddeld minimaal 300m groot zijn. Dit is de bruto standplaatsoppervlakte, dat wil zeggen over het geheel van de Landschapscamping en niet per standplaats zelf. Met ander woorden inclusief de centrumvoorzieningen, infrastructuur, sportvelden en dergelijke; - De kampeerplaatsen mogen zowel aaneengesloten als over het totale terrein verspreid liggen; - De kampeerplaatsen dienen buiten de stankcirkels van zowel het eigen bedrijf als de omliggende bedrijven te liggen; - Er is plaats voor zowel toeristische als vaste standplaatsen en camping mag het hele jaar open zijn; Voorzieningen: 1. Het voorzieningenniveau van een Landschapscamping is niet gebonden aan een minimum of maximum. Per individueel geval zal bekeken worden wat maximaal kan worden toegestaan/haalbaar is. Natuur: 2 - De minimale grootte van een standplaats dient gemiddeld 300m (bruto) te zijn. Het is verplicht ten minste drie maal zo veel nieuwe natuur aan te planten als de totale 2 2 oppervlakte van de standplaatsen. Dit is dus minimaal 300m * 3 = 900m nieuwe natuur per standplaats; - De natuur- en landschapswaarden moeten worden verhoogd door een passende en robuuste en duurzame beplanting op en rond het kampeerterrein; - In het geval dat er 60 kampeerplaatsen gerealiseerd worden, is de nieuw aan te planten 2 natuur minimaal 60 * 900m = 5,4 ha. De totale oppervlakte van de Landschapscamping bedraagt dan: 5,4 ha + 1,8 ha = 7,2 ha.
BRET - Integrale visie toerisme – recreatie gemeente Oirschot -
47
Aanvragen: - De aanvraag voor een Landschapscamping verloopt via de artikel 19-procedure. Voor de toetsing van de vraag of een Landschapscampings leidt tot de verrijking van het toeristisch product in die streek en voor de toetsing van het beplantingsplan, zal de adviescommissie Toerisme en Recreatie worden ingeschakeld indien deze is gepland in de GHS- en de AHS-landschap; Kleinschalig kamperen Een initiatief voor kleinschalig kamperen wordt positief beoordeeld indien het een samengesteld product betreft. Het maximum aantal toegestane standplaatsen hangt samen met de toeristische zone waarin zich het initiatief bevind. Terreininrichting 2 Oppervlaktematen per standplaats incl. 15m parkeerruimte (minimaal) Kleine camping tot 40 standplaatsen Type plaats
Oppervlakte per plaats
Toeristische plaats Seizoensplaats
125m 2 125m
2
Per standplaats mag 1 kampeermiddel worden geplaatst en één bijtent voor de kinderen . Voor het kamperen mag geen gebruik gemaakt worden van stacaravans of recreatiechalets. Het kampeerseizoen is van 15 maart – 31 oktober. Sanitaire voorzieningen - per 5 te plaatsen eenheden minimaal 1 toilet en per 15 eenheden 3 toiletten en 1 urinoir - 1 wastafel per 5 plaatsen - 1 douche per 5 plaatsen
Groepskamperen en verenigingskamperen buiten een kampeerterrein Groepskamperen en verenigingskamperen buiten een kampeerterrein worden tijdelijk toegestaan voor een maximale periode van 8 aaneengesloten dagen op een door het College van B&W en de brandweer goedgekeurde locatie. Het tijdelijk kampeerterrein dient te voldoen aan de gangbare voorwaarden. Jachthavens Jachthavens moeten voldoen aan het Besluit Jachthavens van het ministerie van VROM. In dit besluit staan de voorwaarden en eisen waaraan jachthavens moeten voldoen. Bed en Breakfast Er is sprake van een B&B accommodatie indien er overnachtingsmogelijkheden worden geboden aan maximaal 9 personen met maximaal 14 aaneengesloten overnachtingen. Een Bed en Breakfast kan worden gevestigd op een bestemming waar verblijf van mensen is toegestaan, een woonbestemming of een agrarisch bouwblok met woning. Een bestemming als horeca of overnachtingsinrichting is niet verplicht. Trekkershutten 2 Een trekkershut is een houten blokhut met maximale grootte van 30m , waarvoor een vergunning ingevolge art. 40 van de Woningwet is vereist. Een trekkershut dient als periodiek verblijf voor wisselende groepen van recreanten, die hun hoofdverblijf elders hebben. De trekkershutten moeten ingepast zijn in de bestaande bebouwing dan wel gekoppeld zijn aan een regulier kampeerterrein. BRET - Integrale visie toerisme – recreatie gemeente Oirschot -
48
Groepsaccommodaties en Kampeerboerderijen Nieuwe en uitbreiding van bestaande activiteiten worden bij voorkeur gerealiseerd binnen bestaande bebouwing. De cultuurhistorische waarde van de bebouwing dient in stand te worden gehouden. Hotel Voor nieuwbouw van een hotel wordt een apart bestemmingsplan opgesteld, zodat de voorwaarden afgestemd kunnen worden op de specifieke situatie. Uitbreiding van bestaande hotels is mogelijk mits deze stedenbouwkundig passen. Het na te streven kwaliteitsniveau komt overeen met de voorwaarden van een 3 sterren hotel van de ANWB-classificatie. Vakantiehuizen Nieuwe initiatieven voor vakantiewoningen en appartementen worden bij voorkeur gerealiseerd binnen bestaande (historische of agrarische) bebouwing. Bij meer dan 10 appartementen dient een bestemmingplanherziening te worden toegepast.
BRET - Integrale visie toerisme – recreatie gemeente Oirschot -
49
Recreatieve zone
Log’s Stiltegebieden
Extensieve natuurgerichte (water- ) recreatie Waterrecreatie Recreatie in overig landelijk gebied
Maximum aantal toegestane standplaatsen op kleinschalige kampeerterreinen Geen verblijfsrecreatie toegestaan Geen mogelijkheden voor structurele kampeerterreinen. Tijdelijk kamperen is toegestaan met maximaal 25 standplaatsen 25 25 25
Kansrijk extensief recreatief gebied
40
Intensief recreatief gebied
40
Kernen / bebouwde kom
Geen “stadscamping” in de bebouwde kom
Overige Verblijfsrecreatie
Overige Verblijfsrecreatie
Nieuw Geen mogelijkheden
Uitbreiding Geen mogelijkheden Geen mogelijkheden
In bestaande gebouwen
In bestaand karakteristiek gebouw
In bestaand karakteristiek gebouw
Geen mogelijkheden Kleinschalige voorzieningen als nevenactiviteit, zijn mogelijk Extensieve accommodaties en kleinschalig ex- en intensieve bedrijven Kleinschalig in- en extensieve bedrijven Mits positief bestemd
Geen mogelijkheden Mits noodzakelijk voor het bedrijf
BRET - Integrale visie toerisme – recreatie gemeente Oirschot -
toegestaan
Ten behoeve van kwaliteitsverbetering Mits positief bestemd
45
Hoofdstuk 8 Handhaving Handhaving op dag- en verblijfsrecreatieve instellingen is een middel om de kwaliteit van dag- en verblijfsrecreatief aanbod in Oirschot te ondersteunen. Op een recreatief bedrijf zijn een aantal wettelijke regels van toepassing. Een overzicht: Wet op de openluchtrecreatie (tot 1 januari 2008)
Wet op de Ruimtelijke Ordening
Gemeentewet APV Algemene wet Bestuursrecht Warenwetbesluit attractie- en speeltoestellen Besluit Horeca, Sport en Recreatieinrichtingen milieubeheer Natuurbeschermingswet Warenwet Wet verontreiniging Oppervlaktewater
Woningwet en Bouwbesluit
Besluit veiligheid badinrichtingen en zwemgelegenheden
Brandbeveiligingsverordening Wet milieubeheer Besluit Milieu effect rapportage Drank- en Horecawet Waterleidingwet en Waterleidingbesluit Wet bodembescherming en lozingenbesluit bodembescherming Arbowet, Arbobesluit
De schaal, de locatie, de aard van de activiteiten en voorzieningen en of er ten behoeve van een inrichting gebouwd is, bepalen welke wettelijke regels van toepassing zijn. Bij voorbeeld: Op een grootschalige extensieve natuurcamping en een evenementenhal is de WRO van toepassing, maar er gelden andere regels ten aanzien van gebruik en brandveiligheid. Een korte beschrijving per wettelijke regeling is opgenomen in bijlage 6.
Beleid aanpak permanente bewoning recreatieverblijven
Naast handhaven is het de gemeente mogelijk een gedoogbeleid te voeren in situaties die niet overeenkomstig de wettelijke vereisten zijn. De gemeente Oirschot voert een gedoogbeleid inzake permanente bewoning van recreatieverblijven. Het permanent bewonen van recreatieverblijven is niet toegestaan. Bewoners die op 6 februari 2006 aantoonbaar permanent hun recreatieverblijf bewoonden, krijgen echter de gelegenheid een persoon- en objectgebonden gedoogbeschikking aan te vragen. Hierbij dient het recreatieverblijf in ieder geval te voldoen aan de eisen die de hoofdstukken 2 en 3 van het Bouwbesluit 2003 stelt aan een bestaande woning en aan mogelijk van toepassing zijnde milieuvoorschriften. Volledigheidshalve verwijzen we naar het plan van aanpak, 19 december 2006 vastgesteld door de gemeenteraad. Semi-permanente bewoning van recreatieverblijven (incl. kamperen), is niet toegestaan (zie hoofdstuk 6, Verblijfsrecreatie – permanente bewoning).
Wet op de Openluchtrecreatie
Handhaving van de WOR heeft in Oirschot niet plaatsgevonden. Gezien de korte tijdspanne tot het intrekken van deze wet, is het niet zinvol een handhavingstraject op BRET - Integrale visie toerisme – recreatie gemeente Oirschot -
51
deze grondslag op te starten. Een bestand van het toeristisch bedrijfsleven is ten behoeve van deze toeristisch recreatieve visie opgesteld en kan als basis dienen voor het handhavingbestand.
Gewenste situatie
Oirschot heeft 26 bedrijven in de verblijfsrecreatieve sector, waarvan 17 kampeerterreinen. In onderstaand schema is de frequentie en het benodigd aantal uren voor controle en handhaving geraamd. Voor handhaving van tijdelijke ontheffingen en vrijstellingen is een post onvoorzien opgenomen. Handhaving vindt zoveel mogelijk integraal plaats. Dat betekent een grotere efficiency en kostenreductie voor de gemeente en minder last voor de bedrijven. In de tabel is om deze reden geen uitsplitsing gemaakt naar wettelijke grondslag voor controle en handhaving. Een controle inclusief advisering, voorbereiding, bedrijfsbezoek en eventueel handhaving kost gemiddeld 4 uur per bedrijf, additioneel aan de huidige formatie van de gemeente voor handhaving.
Bedrijf
Frequentie
Uren per jaar
Verblijfsrecreatie in gebouwen (hotels, pensions, B&B, groepsaccommodaties, bungalowparken) Kampeerterreinen Overig recreatieve voorzieningen Onvoorzien
1x per 3 jaar
12
Jaarlijks 1x per 3 jaar
68 18
Ad hoc
40
Totaal
138
BRET - Integrale visie toerisme – recreatie gemeente Oirschot -
52
Bijlagen
BRET - Integrale visie toerisme – recreatie gemeente Oirschot -
53
Bijlage 1. Vragenlijst Oirschot Beste meneer, mevrouw, Hierbij ontvangt u een korte vragenlijst waarin zal worden ingegaan op enkele bedrijfskenmerken van uw onderneming, het profiel van uw bezoekers en eventuele toekomstplannen. Indien uw antwoord niet bij de gegeven antwoordmogelijkheden staat, verzoeken we u de antwoordmogelijkheid aan te vinken die het meeste bij uw eigen antwoord in de buurt komt. Het invullen van de vragenlijst duurt ongeveer 10 tot 15 minuten. Wij danken u alvast voor uw medewerking. Deel 1: Onderneming 1. Wat is de naam van uw onderneming? …………………………………………………………………………………………………… ………. 2. In welke van de onderstaande categorieën valt uw toeristisch-recreatieve bedrijf? (U kunt hier meerdere hokjes aanvinken.)
□ □ □ □ □
Restaurant, bistro, eetcafé Museum, expositieruimte Verhuurbedrijf (bijvoorbeeld verhuur van fietsen, huifkarren) Verblijfsaccommodatie
Anders, zoals …………………………………………………………………………………………….
Indien uw bedrijf een verblijfsaccommodatie betreft, dient u door te gaan met vraag 3. Als uw onderneming onder één van de andere categorieën valt, kunt u doorgaan met vraag 9.
3. Tot welke categorie verblijfsaccommodatie behoort uw onderneming? (U kunt hier meerdere hokjes aanvinken.)
□ □ □ □ □ □ □
Hotel Groepsaccommodatie Bed & Breakfast Kampeerboerderij Camping Minicamping Bungalowpark
NB. Een minicamping heeft een maximumcapaciteit van 15 standplaatsen. Bij 16 kampeerplaatsen of meer spreekt men niet meer over een minicamping, maar over een camping.
BRET - Integrale visie toerisme – recreatie gemeente Oirschot -
54
4. Hoeveel slaapplaatsen biedt u aan? …………………………………………………………………………………………………………. 5. Welke faciliteiten en activiteiten biedt u, naast de mogelijkheid tot overnachten, nog meer aan? (U kunt hier meerdere hokjes aanvinken.)
□ □ □ □ □ □ □ □
Cafetaria/restaurant Bar Zwembad Midgetgolf Sportfaciliteiten zoals een tennisbaan, tafeltennis of fitnesstoestellen Sauna Activiteiten speciaal voor (jonge) kinderen Georganiseerde activiteiten zoals karaoke-avonden, bingo’s, huifkartochten, boerengolf
etc.
□
Anders, zoals: ………………………………………………………………………………………………………… 6. Is het aanbieden van een overnachtingsmogelijkheid voor uw onderneming een hoofd of een nevenactiviteit?
□ □
Hoofdactiviteit
Nevenactiviteit, onze hoofdactiviteit is ………………………………………………………………………………………………………… 7. Kunt u bij benadering aangeven hoeveel betaalde overnachtingen (per persoon) u het afgelopen jaar heeft gehad? ………………………………………………………………………………………………………… 8. Kunt u aangeven, in percentages, wat de verblijfsduur van uw gasten was? (Het totaal dient op 100 procent uit te komen.) …..… % enkele overnachting …….. % twee- tot driedaagse overnachting …..… % vier- tot vijfdaagse overnachting …..… % vijf- tot zevendaagse overnachting …..… % verblijf langer dan een week
BRET - Integrale visie toerisme – recreatie gemeente Oirschot -
55
9. Gedurende welke maanden van het jaar bent u geopend? (U kunt hier meerdere hokjes aanvinken.)
□ □ □ □ □ □ □ □ □ □ □ □ □ □
Het gehele jaar geopend Enkel op afspraak geopend Januari Februari Maart April Mei Juni Juli Augustus September Oktober November December
10. Kunt u een indicatie geven van het aantal gasten/bezoekers en de verdeling van uw gasten/bezoekers over de seizoenen in percentages? (Het totaal dient op 100 procent uit te komen.) …..… % in het voorseizoen (april tot en met juni) …..… % in het hoogseizoen (juli en augustus) …..… % in het naseizoen (september en oktober) …..… % in het laagseizoen (januari, februari, maart, november en december)
Deel 2: Bezoeker 11. Kunt u schatten, in percentages, hoe de gemiddelde leeftijdsverdeling van uw gasten/ bezoekers eruit ziet? (Het totaal dient op 100 procent uit te komen.) …..… % 0 tot 15 jaar …..… % 15 tot 25 jaar …..… % 25 tot 35 jaar …..… % 35 tot 55 jaar …..… % 55 tot 70 jaar …..… % 70 tot 80 jaar …….. % 80 jaar en ouder
BRET - Integrale visie toerisme – recreatie gemeente Oirschot -
56
12. Kunt u, in percentages, aangeven in welke samenstelling deze mensen komen? (Het totaal dient op 100 procent uit te komen.) …….. % in groepsverband (groepen jongeren, verenigingen, klassen etc) ......... % duo’s (Stellen, tweeverdieners zonder kinderen, dames, heren etc) …..… % gezinsverband met kinderen tot 10 jaar …..… % gezinsverband met kinderen ouder dan 10 jaar …..… % individueel
13. Kunt u aangeven welk percentage van u gasten/bezoekers van allochtone afkomst is? …………………………………………………………………………………………………………
14. Kunt u, in percentages, aangeven waar uw gasten/bezoekers voornamelijk vandaan komen? (Het totaal dient op 100 procent uit te komen.) …..… % uit Noord-Brabant …..… % uit Limburg …..… % uit Zeeland …..… % uit het midden van Nederland (Utrecht, Flevoland, Gelderland, Overijssel) …..… % uit het noorden van Nederland (Groningen, Friesland, Drenthe) ......... % uit het westen van Nederland (Noord,- en of Zuid-Holland) …..… % uit Duitsland …..… % uit België …..… % anders, namelijk uit ………………………………………………………………….......
Deel 3: De toekomst 15. Hoe ziet u de toekomst van uw bedrijf tegemoet?
□ □ □ □ □
Zeer positief Positief Neutraal Negatief Zeer negatief
BRET - Integrale visie toerisme – recreatie gemeente Oirschot -
57
16. Hoeveel procent van uw omzet heeft u de afgelopen jaren gemiddeld geïnvesteerd in uw onderneming? (Gemiddeld per jaar.)
□ □ □ □
0 % van de omzet 1 – 10 % van de omzet 10 – 25 % van de omzet meer dan 25 % van de omzet
17. Voor de komende jaren verwacht u dat dit percentage zal:
□ □ □
Stijgen Gelijk blijven Dalen
18. Wat zijn uw ambities voor de korte termijn (0 – 5 jaar)? (U kunt hier meerdere hokjes aanvinken.)
□ □ □ □ □ □
Uitbreiden op de bestaande locatie door de bestaande capaciteit te vergroten
□ □ □
Inkrimpen van bestaande faciliteiten en activiteiten
Uitbreiden van de locatie door meer faciliteiten en activiteiten aan te gaan bieden Uitbreiden van de huidige locatie (door een groter grondoppervlak) Uitbreiden op een nieuwe, andere locatie binnen de gemeente Oirschot Verder optimaliseren van de bestaande faciliteiten en activiteiten Inkrimpen van het bestaande aanbod in de ruimte (bijvoorbeeld minder zitplaatsen, slaapplaatsen of standplaatsen)
Staken van de onderneming op de huidige locatie
Anders, namelijk …………………………………………………………………………………………………………
19. Wat zijn uw ambities voor de lange termijn (15 – 30 jaar)? (U kunt hier meerdere hokjes aanvinken.)
□ □ □ □ □ □
Uitbreiden op de bestaande locatie door de bestaande capaciteit te vergroten
□ □ □
Inkrimpen van bestaande faciliteiten en activiteiten
Uitbreiden van de locatie door meer faciliteiten en activiteiten aan te gaan bieden Uitbreiden van de huidige locatie (door een groter grondoppervlak) Uitbreiden op een nieuwe, andere locatie binnen de gemeente Oirschot Verder optimaliseren van de bestaande faciliteiten en activiteiten Inkrimpen van het bestaande aanbod in de ruimte (bij voorbeeld minder zitplaatsen, slaapplaatsen of standplaatsen)
Staken van de onderneming op de huidige locatie
Anders, namelijk ……………………………………………………………………………………….……………….. BRET - Integrale visie toerisme – recreatie gemeente Oirschot -
58
20. In hoeverre verwacht u dat de nu gehanteerde bedrijfsformule zal wijzigen?
□ □ □ □
De formule zal geheel gewijzigd worden De formule zal voor een groot deel gewijzigd worden De formule zal slechts op enkele punten aangepast worden De formule zal ongewijzigd gehanteerd blijven
21. Op welke doelgroep zult u zich te komende jaren vooral gaan richten? (U kunt hier meerdere hokjes aanvinken.)
□ □ □ □ □ □ □ □ □ □
Senioren (ouder dan 50 jaar) Groepen (verenigingen, scholen etc) Duo’s (stellen, tweeverdieners zonder kinderen, dames, heren etc) Gezinnen met kinderen tot 10 jaar Gezinnen met kinderen ouder dan 10 jaar Jongeren Allochtone Nederlanders De zakelijke markt Alle bovenstaande genoemde groepen
Anders, zoals …………………………………………………………………………………………………..…….
Hartelijk dank voor uw medewerking. Mogen wij naar aanleiding van deze vragenlijst eventueel contact met u opnemen?
□ □
Nee Ja; via telefoonnummer: …………………………………………………………………………. Via e-mail: ……………………………………………………………………………………..
BRET - Integrale visie toerisme – recreatie gemeente Oirschot -
59
Bijlage 2. Toeristisch recreatieve bedrijven Oirschot Hotels Hotel de Kroon Hotel de Moriaan Hotel Artisan Groepsaccommodatie en Conferentiecentrum De Spreeuwel Pensions ‘t Merelnest Bed & Breakfast Beukenhof Hoeve Polsdonk Kampeerboerderijen Van Pinxteren De Roerdomp ‘t Heike Kampeerterreinen (campings) Camping de Bocht Camping Latour Camping Rakelbos Camping de Kempenzoom Naturistencamping Zon & Leven ’t Laageind/v. Kollenburg Kleinschalig kamperen (mini-camping) De Wilgenhoeve De Steenuil Seniorencamping Fam. vd Wal M. Pijnenburg P. Mulders/Smetsers L.J.J. Gosens Fam. Rijnen Fam. Soethout Fam. Mulders (alleen voor 2007) Fam. Wilborts Bungalowparken Stille Wille De Beerschen Bak Musea Museum Kruysenhuis Museum Franciscanessen Museum Brigade en Garderegiment Prinses Irene Kloostermuseum Karmelietessen Museumbrouwerij Oirschots bier Museum De Poffer Museum de 4 Quartieren
BRET - Integrale visie toerisme – recreatie gemeente Oirschot -
60
Overigen Bierbrouwerij Oirschots Bier SCC 'De Enck' Rabotheater Kunststichting Metzemaekers Educatieve Viskwekerij De Stroom Herberg "De Schutskuil" Spoordonkse Watermolen
BRET - Integrale visie toerisme – recreatie gemeente Oirschot -
61
Bijlage 3. Geïnterviewden -
De heer P. van Overdijk
– VVV Oirschot
-
De heer C. Witlox
- Camping ‘De Bocht’ en ROB
-
Mevrouw C. van Aken
- Bungalowpark ‘Den Beerschen Bak’
-
De heer W. van der Schoot
- Minicamping ‘De Steenuil’ en Mortelenboeren
-
De heer B. van der Linden
- VacanSoleil b.v.
-
Mevrouw van Doorn
- Kloostermuseum Karmelitessen
-
De heer W. Harmsen
- Regioconsulent RECRON
BRET - Integrale visie toerisme – recreatie gemeente Oirschot -
62
Bijlage 4. Tabellen marktonderzoek Tabel 1. Respons Categorie
Respons
Benaderd
Totaal
Hotel
2
3
3
Groepsaccommodatie/
1
1
1
1
1
2
2
2
conferentiecentrum Pension Bed & Breakfast Kampeerboerderij
2
3
3
Camping
6
6
6
Mini-camping
5
7
8
Bungalowpark
1
2
2
Overig
8
12
14
27
37
40
Totaal Totaal (procentueel)
73,0%
BRET - Integrale visie toerisme – recreatie gemeente Oirschot -
63
Tabel 2. Aantal slaapplaatsen en overnachtingen Categorie
Aantal
Slaapplaatsen
Overnachtingen
Hotel
74
1700
0,8%
Groepsaccommodatie/
72
3000
1,5%
conferentiecentrum Pension Bed & Breakfast
23
700
0,3%
Kampeerboerderij
202
11.500
5,6%
75.912
85,5%
Camping kampeerplaatsen
405
1620
vaste standplaatsen
685
2740
Mini-camping kampeerplaatsen
60
101000 7086
3,4% 2,9%
240
Bungalowpark
150
6000
Totaal
5121
206898
N.B. Bij de berekening van het aantal slaapplaatsen en overnachtingen is vastgehouden aan de kengetallen van het CBS en het RECRON.
BRET - Integrale visie toerisme – recreatie gemeente Oirschot -
64
Tabel 2a. Bezettingsgraad Bezettingsgraad Kamperen
18,0%
Overig
16,1%
Tabel 3. Hoofd/nevenactiviteit Aantal Hoofdactiviteit
16
Nevenactiviteit
4
BRET - Integrale visie toerisme – recreatie gemeente Oirschot -
65
Tabel 4. Verblijfsduur Categorie
enkele overnachting
2 tot 3 daags
4 tot 5 daags
Hotel
1360
19,0%
187
11,0%
Groepsaccommodatie/
1500
20,9%
1500
50,0%
260
3,6%
320 5750
5 tot 7 daags
langer
68
4,0%
51
0,2%
45,7%
60
8,6%
60
0,2%
50,0%
4600
40,0%
1150
3,9%
34
2,0%
conferentiecentrum Pension Bed & Breakfast Kampeerboerderij Camping
3845,6
53,7%
10461,2
15,6%
14862,4
22,2%
22993,6
77,7%
115849,2
98,0%
189,3
2,6%
671,5
9,5%
958
13,5%
2987,9
10,1%
2279,3
1,9%
300
5,0%
3300
55,0%
2340
7,9%
60
0,1%
Totaal
7154,9
3,5%
19189,7
9,3%
23848,4
11,5%
29582,5
27,4%
118222,5
57,1%
Categorie
Totaal
Hotel
1700
0,8%
Groepsaccommodatie/
3000
1,5%
Bed & Breakfast
700
0,3%
Kampeerboerderij
11500
5,6%
Camping
176912
85,5%
7086
3,4%
Bungalowpark
6000
2,9%
Totaal
206898
kampeerplaatsen vaste standplaatsen Mini-camping kampeerplaatsen Bungalowpark
conferentiecentrum Pension
kampeerplaatsen vaste standplaatsen Mini-camping kampeerplaatsen
N.B. Bij de berekening van de gemiddelde verblijfsduur is vastgehouden aan de kengetallenBRET van het CBS en het RECRON.
- Integrale visie toerisme – recreatie gemeente Oirschot -
66
Tabel 5a. Verdeling over de seizoenen (verblijfsaccommodatie) Aantal overnachtingen Voorseizoen
37495,6
Hoogseizoen
41014,8
37,1% 40,6%
Naseizoen
15312
15,2%
Laagseizoen
7175,6
7,1%
Totaal
100998
Tabel 5b. Verdeling over de seizoenen (overig)
Voorseizoen
11600
21,0%
Hoogseizoen
13000
23,6%
Naseizoen
14600
26,5%
Laagseizoen
16000
29,0%
Totaal
55200
BRET - Integrale visie toerisme – recreatie gemeente Oirschot -
67
Tabel 5c. Verdeling over de seizoenen (verblijfsaccommodatie + Rakelbos en De Bocht) Aantal overnachtingen Voorseizoen
72845,6
35,2%
Hoogseizoen
101614,8
49,1%
Naseizoen
20362
9,8%
Laagseizoen
12075,6
5,8%
Totaal
206898
BRET - Integrale visie toerisme – recreatie gemeente Oirschot -
68
Tabel 6. Leeftijdsverdeling Categorie
0-15 jaar
Hotel
17
15-25 jaar 1,0%
17
25-35 jaar 1,0%
Groepsaccommodatie/
35-55 jaar
55-70 jaar
70-80 jaar
748
44,0%
816
48,0%
68
4,0%
17
1,0%
600
20,0%
1800
60,0%
450
15,0%
150
5,0%
conferentiecentrum Pension Bed & Breakfast
60
8,6%
Kampeerboerderij
2300
20,0%
2300
20,0%
70
10,0%
240
34,2%
270
38,6%
60
8,6%
1725
15,0%
1725
15,0%
1725
15,0%
1725
15,0%
Camping
40267,4
22,8%
3925,6
2,2%
32741,8
18,5%
50304,2
28,4%
32177,4
18,2%
6412,48
3,6%
Mini-camping
1815
25,6%
110
1,6%
1729,3
24,4%
1179,3
16,6%
1898,1
26,8%
354,3
5,0%
Bungalowpark
1800
30,0%
1200
20,0%
1200
20,0%
1500
25,0%
300
5,0%
Overig
2500
4,2%
1900
3,6%
9600
16,0%
25750
42,8%
17450
29,0%
2950
4,9%
Totaal
48759,4
18,3%
8252,6
3,1%
48414,1
18,1%
83014,5
31,0%
55538,5
20,8%
11968,78
4,9%
Categorie
80+
Hotel
17
Totaal 1,0%
1700
0,6%
100
3000
1,1%
100
Bed & Breakfast
700
0,3%
100
Kampeerboerderij
11500
4,3%
100
176912
66,2%
100
Mini-camping
7086
2,7%
100
Bungalowpark
6000
2,2%
100
60200
22,5%
100
Groepsaccommodatie/ conferentiecentrum Pension
Camping
983,12
Overig
50
Totaal
1050,12
1,3%
0,6%
267098
100
N.B. Om dubbeltelling te voorkomen zijn de bezoekersaantallen van de VVV niet meegenomen in de analyse.
BRET - Integrale visie toerisme – recreatie gemeente Oirschot -
69
Tabel 7. Samenstelling Groepen
Duo's
Categorie Hotel
17
1,0%
Groepsaccommodatie/
3000
100,0%
Kampeerboerderij
8050
70,0%
Camping
210
0,1%
64678,6
Mini-camping
125,9
1,8%
255
15,0%
Gezinnen met kind-
Gezinnen met kind-
eren jonger dan 10
eren ouder dan 10
34
34
2,0%
2,0%
Individueel
1360
Totaal
80,0%
1700
1,1%
3000
1,9%
700
0,4%
conferentiecentrum Pension Bed & Breakfast
380
Bungalowpark
54,3%
180
25,7%
15
2,1%
2300
20,0%
1150
10,0%
125
36,6%
68646
38,8%
40266,8
22,8%
3110,6
794,3
11,2%
4204,3
59,3%
1898,1
26,8%
63,4
3000
50,0%
1800
30,0%
1200
20,0%
17,9%
11500
7,2%
1,8%
176912
47,1%
0,9%
7086
4,4%
6000
3,7% 34,3%
Overig
15430
28,0%
21720
39,3%
6800
12,3%
4550
8,2%
6700
12,1%
55200
Totaal
26832,9
16,7%
90827,9
38,8%
83964,3
27,0%
49113,9
10,4%
11359
7,1%
262098
N.B. Om dubbeltelling te voorkomen zijn de bezoekersaantallen van de VVV niet meegenomen in de analyse.
BRET - Integrale visie toerisme – recreatie gemeente Oirschot -
70
Tabel 8. Herkomst Categorie
N-Br
Limburg
Hotel
85
5,0%
Groepsaccommodatie/
1200
40,0%
Bed & Breakfast
60
8,6%
Kampeerboerderij
2300
20,0%
85
Zeeland 5,0%
85
Mid-Nl 5,0%
Noord-Nl
85
5,0%
900
30,0%
85
West-Nl 5,0%
85
5,0%
900
conferentiecentrum Pension 2300
20,0%
60
8,6%
190
27,1%
1150
10,0%
2300
20,0%
230 1150
10,0%
11,4%
2300
Camping
112234,8
65,2%
1480
0,9%
10972,4
6,4%
14004,4
8,1%
7271,2
4,2%
25358,1
14,7%
Mini-camping
724,5
10,2%
306,7
4,3%
645,1
9,1%
1507
21,3%
867,2
12,2%
2877,9
0,8%
Bungalowpark
300
5,0%
300
5,0%
1800
30,0%
900
15,0%
2400
Overig
44580
74,1%
4000
6,6%
1500
2,5%
3000
5,0%
2000
3,3%
3250
1,0%
Totaal
161484,3
51,9%
8471,7
4,6%
14412,5
8,9%
23786,4
13,5%
12273,4
6,4%
37401
11,9%
Categorie
Duitsl
Hotel
170
Belgie 10,0%
170
Anders 10,0%
850
Totaal 50,0%
Groepsaccommodatie/
1700
1,1%
3000
1,9%
700
0,4%
11500
7,1%
172012
44,1%
7086
4,4%
6000
3,7% 37,3%
conferentiecentrum Pension Bed & Breakfast
70
10,0%
10
1,4%
80
11,4%
Kampeerboerderij Camping
174
0,1%
517,12
0,3%
Mini-camping
43,3
0,6%
59,2
0,8%
Bungalowpark
180
3,0%
120
2,0%
Overig
550
9,1%
700
11,6%
620
10,3%
60200
Totaal
1187,3
0,7%
1576,3
1,0%
1605
1,0%
262198
55
0,8%
N.B. Om dubbeltelling te voorkomen zijn de bezoekersaantallen van de VVV niet meegenomen in de analyse.
BRET - Integrale visie toerisme – recreatie gemeente Oirschot -
71
Tabel 9. Toekomst Categorie
Hotel
Totaal
Uitbreiden
Uitbreiden faciliteiten
Uitbreiden dmv groter
Uibreiden op nieuwe
Optimalise-
(ingevuld)
capaciteit
en activiteiten
grondoppervlak
locatie in Oirschot
ren
Anders:
k.t.
2
l.t.
2
k.t.
1
conferentiecentrum
l.t.
1
Pension
k.t.
Bed & Breakfast
k.t.
2
1
1
1
l.t.
2
1
1
1
Kampeerboerderij
k.t.
2
1
2
l.t.
2
Camping
k.t.
6
3
4
l.t.
6
2
2
1
4
staken onderneming
Mini-camping
k.t.
5
2
3
2
1
2 > nog niet ontwikkeld
l.t.
5
2
2
2
2
3 > nog niet ontwikkeld
Bungalowpark
k.t.
2
l.t.
2
1
Overig
k.t.
8
3
4
1
5
1 > naar locatie buiten
l.t.
8
2
2
1
6
Oirschot?, 1 > gelijk
1
1
2
1 > gaan draaien
1
1 > verkopen van onderneming
Groepsaccommodatie/
1 1
1
l.t. 2 1 2
1
1 2
1 > misschien opvolging
6 1
2 2
blijven, 1 > politiek afhankelijk, 1 > locatie buiten Oirschot? Totaal
k.t.
28
10
14
5
1
21
4
l.t.
28
9
9
5
2
18
8
N.B. k.t. = korte termijn; l.t. = lange termijn
BRET - Integrale visie toerisme – recreatie gemeente Oirschot -
72
Tabel 10. Doelgroepen Categorie
Totaal
Senioren
Hotel
2
2
Groepsaccommodatie/
1
1
2
Groepen
Duo's
Gezin (<10) 2
1
Gezin (>10) 1
Jongeren
Allocht. Ned. Zakelijk
1
1
1
Anders
2 1
Zingeving/therapie
conferentiecentrum Pension Bed & Breakfast
2
Kampeerboerderij
2
2
1
1
2
2
Camping
6
6
2
Mini-camping
5
4
3
5
6
2
1
3
3
2
Bungalowpark
2
2
2
2
2
1
1
Overig
8
8
5
6
4
4
3
2
4
Totaal
28
25
12
19
18
12
7
5
10
1
1
BRET - Integrale visie toerisme – recreatie gemeente Oirschot -
1> Nog niet duidelijk
73
Bijlage 5. Beleidsoverzicht Nota Ruimte en Meerjarenprogramma Vitaal Platteland 2: 2007 -2013 Het vrijetijdsgedrag van de toerist wordt steeds grilliger en minder voorspelbaar. Ondernemers moeten daardoor steeds flexibeler kunnen inspelen op de marktvraag. Regelmatig worden recreatief -toeristische bedrijfsinitiatieven op het platteland echter gesmoord doordat de ondernemers aanlopen tegen belemmeringen op het gebied van wet- en regelgeving of omdat gemeenten de ruimte, die er in beginsel wel is, niet durven te gebruiken. In de Nota Ruimte en het Meerjarenprogramma Vitaal Platteland wordt daarom ingezet op het wegnemen van belemmeringen door een ontwikkelingsgerichte aanpak in het (ruimtelijk) beleid en door deregulering. De rol van de gemeente wordt ook in het ruimtelijke beleid flankerend en voorwaardenscheppend. Het beleid is er op gericht bedrijven ruimte te geven om aan de eisen van de consument èn de overheid / gemeente te kunnen voldoen, zonder dat dit ten koste gaat van de ruimtelijke kwaliteit en natuurwaarden, conform de saldobenadering voor EHS-gebieden. In de Nota Ruimte wordt het accent van het ruimtelijke beleid verschoven van “het stellen van beperkingen” naar “het stimuleren van ontwikkelingen”, de zogenoemde “ontwikkelingsplanologie”. De saldobenadering houdt in dat een combinatie van plannen, een samengesteld plan, doorgang kan vinden als dit per saldo leidt tot een verbetering van de EHS. Het meerjarenprogramma Vitaal Platteland heeft een recreatief aantrekkelijk Nederland voor ogen. Dit moet ontwikkeld en behouden worden door middel van: - een gezond en wervend woon- en werkklimaat; - behoud en versterking van de ruimtelijke variatie tussen stad en land; - versterken van de binding en samenhang tussen stad en land; - opheffen van de nog bestaande tekorten aan dagrecreatiemogelijkheden en het voorkomen van nieuwe tekorten; - ontwikkelen en versterken van de toegankelijkheid van de groene ruimte voor recreatief gebruik; - ruimte voor recreatief ondernemerschap. Het landelijke gebied verandert van karakter. Voor een vitaal platteland moeten de verschillende factoren worden gemobiliseerd en belangen met elkaar in evenwicht gebracht. Daarvoor is (betrokken) ondernemerschap, een nieuwe bestuursstijl (gericht op kansen en op betrokken burgers) en gebiedsgerichte ontwikkelingsplanologie (meer ruimte voor maatwerk en multifunctionele oplossingen) nodig. Functiecombinaties, zowel in gebruik van de ruimte als in het aanbod van diensten en voorzieningen, bieden veel kansen. Belvedère Met de nota Ruimte (april 2005) zijn de Belvedère doelen en het budget overgeheveld naar het Investeringsbudget landelijk Gebied (ILG). Deze doelen zijn gericht op het realiseren van ontwikkelingsgerichte projecten binnen de 20 nationale landschappen die zijn geselecteerd. Het Groene Woud, waartoe Oirschot behoort, is één van deze nationale landschappen. Het rijksbeleid ten aanzien van een nationaal landschap dat deel uitmaakt van de ruimtelijke hoofdstructuur is gericht op het behouden, duurzaam beheren en waar mogelijk versterken van de landschappelijke kwaliteit en de daarmee verbonden overige kwaliteiten van het gebied. De Belvedère aanpak staat voor een ontwikkelingsgerichte omgang met cultuurhistorie. Onder de zinspreuk “anders denken, anders doen” is het beleid “behoud door ontwikkeling”. Behoud door ontwikkeling, het verbeteren van de kwaliteit van de leefomgeving en behoud van het cultuur-historisch erfgoed. Deze uitgangspunten betekenen dat de gebieden beslist niet op slot gaan. De cultuurhistorische kwaliteit van het landschap moet inspiratiebron zijn voor het toekomstige landschap. Voor Nederland als toeristisch land en internationale investeringsplaats, is het erfgoed inspiratie en biedt kansen voor nieuwe ontwikkelingen om op een harmonische wijze het verleden door te vertalen naar het heden. Immers, het historische landschap is een weerslag van onze identiteit.
BRET - Integrale visie toerisme – recreatie gemeente Oirschot -
74
Op de visiekaart is te zien welke delen van de Oirschot behoren tot Belvedèregebied ”Het Dommeldal” en het nationaal landschap “Het Groene Woud”.
Streekplan Noord-Brabant, 2002 In het Streekplan Noord-Brabant wordt toerisme –recreatie genoemd als een mogelijkheid voor nevengeschikte activiteiten in het buitengebied, die een belangrijke bijdrage leveren aan de leefbaarheid van het platteland. Kansen voor de realisering van een goed toeristisch – recreatief product moeten dan ook optimaal worden benut, evenwel met inachtneming van een gezonde verhouding tussen de toeristisch-recreatieve activiteiten en de draagkracht van het gebied. Het buitengebied van Oirschot maakt deel uit van de Groene Hoofdstructuur (GHS), de Agrarische Hoofdstructuur – landschap (AHS) en de Ecologische hoofdstructuur (EHS) in de provincie (zie kaart 1). Het Wilhelminakanaal en in het gebied tussen Oirschot en Oostelbeers liggen ecologische verbindingszones. Het beekdal van de Groote en Kleine Beerze is een robuuste ecologische verbinding . Het buitengebied van Oirschot maakt deel uit van RNLE het Groene Woud en RNLE Kempische Landgoederen. Kleinere delen van Oirschot behoren tot de GHS-landbouw. Het beleid van de provincie ten aanzien van nieuwe vestiging of uitbreiding van bestaande verblijfsrecreatieve bedrijvigheid in deze zones is schematisch samengevat in onderstaand schema.
BRET - Integrale visie toerisme – recreatie gemeente Oirschot -
75
Richtlijnen uit het streekplan Provincie Noord-Brabant t.a.v. Verblijfsrecreatie Zone
Nieuwe locaties voor verblijfsrecreatie
Groene hoofdstructuur (GHS) natuur
Natuurparel
Nieuwe locaties zijn niet toegestaan met uitzondering voor verblijfsrecreatie die gevestigd wordt in bestaande karakteristieke gebouwen, ten einde deze te behouden
Overig bos- en natuurgebied
Alleen binnen bestaande en voormalige (agrarische) bouwblokken zijn nieuwe locaties mogelijk. Daarnaast is het in deze gebieden mogelijk om een verblijfsrecreatiebedrijf te vestigen op een duurzame projectlocatie voor recreatie en toerisme (Hemelrijk). Nieuwe locaties voor verblijfsrecreatie nabij en in ecologische verbindingszones zijn toegestaan, mits het functioneren van de ecologische verbinding voorop staat. 1. Binnen bestaande en voormalige (agrarische) bouwblokken zijn nieuwe locaties mogelijk 2. Op een duurzame projectlocatie voor toerisme en recreatie
Ecologische verbindingszone
Groene Hoofdstructuur (GHS) landbouw
Ontwikkelingsmogelijkheden voor bestaande verblijfsrecreatie Twee categorieën, indeling van een bedrijf afhankelijk van de noodzakelijkheid van de uitbreiding: 1. bedrijven die zich ter plekke kunnen ontwikkelen, en als dat nodig is voor een kwaliteitsverbetering, in beperkte mate uitbreiden 2. bedrijven waarvoor verplaatsing naar minder gevoelige plekken wordt nagestreefd. Als een bedrijf gevestigd kan blijven in de GHS, dan kunnen de voorzieningen worden uitgebreid onder een aantal voorwaarden. Zie hierboven.
Zie hierboven.
Uitbreiding van een recreatief verblijf nabij en in een ecologische verbindingszone is toegestaan, mits het functioneren van de verbindingszone voorop staat.
Zie GHS-natuur. Tevens kunnen bedrijven die uit kwetsbare gebieden moeten worden verplaatst worden opgevangen in minder gevoelige gebieden van de GHS landbouw.
BRET - Integrale visie toerisme – recreatie gemeente Oirschot -
76
Leefgebied kwetsbare soorten Leefgebied struweelvogels en natuurontwikkelingsgebied
Zie GHS landbouw Landschapscampings zijn mogelijk onder voorwaarden voor de inrichting (zie bijlage 4) o.a. max. 60 kampeerplaatsen en een gemiddelde grootte van een standplaats van minimaal 300 m2 bruto.
Indien nodig heeft verplaatsing naar deze zone voorkeur mits leefgebied op minimaal op hetzelfde niveau wordt gehandhaafd.
Agrarische hoofdstructuur 1. Binnen bestaande en (AHS) landschap voormalige (agrarische) bouwblokken zijn nieuwe locaties mogelijk. 2. Op een duurzame projectlocatie voor toerisme en recreatie. 3. Landschapscampings zijn mogelijk onder voorwaarden voor de inrichting (zie bijlage 4) o.a. max. 60 kampeerplaatsen en een gemiddelde grootte van een standplaats van minimaal 300 m2 bruto. Leefgebied dassen Zie hier boven AHS landschap
Uitbreiding van een recreatieverblijf is onder voorwaarden toegestaan.
Waterpotentiegebied
Idem
RNLE-landschapsdeel
Idem
Agrarische Hoofdstructuur In de kernrandzones zijn (AHS) landbouw nieuwe verblijfsrecreatiebedrijven mogelijk, mits ze landschappelijk goed worden toegepast.
Verplaatsing uit GHS naar AHS landschap is mogelijk.
Uitbreiding is mogelijk onder voorwaarden. Verplaatsing naar dit gebied is mogelijk mits de kwaliteit van het leefgebied minimaal op hetzelfde niveau wordt gehandhaafd. Uitbreiding is mogelijk onder voorwaarden. Uitbreiding is toegestaan onder voorwaarden. Uitbreiding van een recreatieverblijf is onder voorwaarden toegestaan. Indien nodig heeft verplaatsing naar de AHS landbouw voorkeur.
BRET - Integrale visie toerisme – recreatie gemeente Oirschot -
77
Richtlijnen uit het streekplan t.a.v. dagrecreatie Zone
Nieuwe locaties voor dagrecreatie
Ontwikkelingsmogelijkheden voor bestaande dagrecreatie
Groene hoofdstructuur (GHS) natuur
Nieuwe locaties zijn mogelijk. Ze moeten echter: 1. de draagkracht van het betrokken gebied niet overschrijden. 2. leiden tot een verrijking van het toeristisch product
Beperkt: verplaatsing uit de meest kwetsbare gebiedsdelen mits nodig en mogelijk. Anders is uitbreiding mogelijk mits: Twee categorieën, indeling van een bedrijf afhankelijk van de noodzakelijkheid van de uitbreiding: 1. bedrijven die zich ter plekke kunnen ontwikkelen, en als dat nodig is voor een kwaliteitsverbetering, in beperkte mate uitbreiden 2. bedrijven waarvoor verplaatsing naar minder gevoelige plekken wordt nagestreefd. Als een bedrijf gevestigd kan blijven in de GHS, dan kunnen de voorzieningen worden uitgebreid onder een aantal voorwaarden.
Natuurparel Overig bos- en natuurgebied Ecologische verbindingszone
Idem Idem
Zie hierboven Zie hierboven
Idem
Uitbreiding van een recreatief verblijf nabij en in een ecologische verbindingszone is toegestaan, mits het functioneren van de verbindingszone voorop staat. Zie GHS-natuur. Tevens kunnen bedrijven die uit kwetsbare gebieden moeten worden verplaatst worden opgevangen in minder gevoelige gebieden van de GHS landbouw.
Groene Hoofdstructuur (GHS) landbouw
Leefgebied kwetsbare soorten Leefgebied struweelvogels en natuurontwikkelingsgebied Agrarische hoofdstructuur Nieuwe locaties zijn (AHS) landschap mogelijk. Ze moeten echter: 1. de draagkracht van het betrokken gebied niet overschrijden. 2. leiden tot een verrijking van het toeristisch product
Uitbreiding van een recreatieverblijf is onder voorwaarden toegestaan. Verplaatsing uit GHS naar AHS landschap is mogelijk.
BRET - Integrale visie toerisme – recreatie gemeente Oirschot -
78
Leefgebied dassen
Waterpotentiegebied RNLE-landschapsdeel
Uitbreiding is mogelijk onder voorwaarden Verplaatsing naar dit gebied is mogelijk mits de kwaliteit van het leefgebied minimaal op hetzelfde niveau wordt gehandhaafd Uitbreiding is mogelijk onder voorwaarden Uitbreiding is toegestaan onder voorwaarden
Agrarische Hoofdstructuur Volop mogelijkheid voor (AHS) landbouw ontwikkeling. T./r. moet zich verdragen met de gevestigde en te ontwikkelen landbouw, natuurlijke, landschappelijke, cultuurhistorische wateren bodemhuishoudkundige en milieuhygiënische belangen en waarden. Met name in de kernrandzones van de AHS-landbouw zijn nieuwe verblijf- en bezoekersintensieve dagrecreatie mogelijk, mits landschappelijk goed ingepast.
"Ontspannend Brabant", beleidskader toerisme - recreatie van de Provincie NoordBrabant In Ontspannend Brabant, kiest de provincie voor een verdere diversificatie van het verblijfsrecreatieve aanbod van kleinschalige logiesaccommodaties in het buitengebied. Het westelijk deel van de Kempen is relatief weinig versteend, dat maakt dit gebied, in combinatie met de kernkwaliteiten van Brabant, een belangrijk ontwikkelingsgebied. Goede kansen zijn er voor bewegingsrecreatie en buitenrecreatie en voor de verdere versterking van dorpse gezelligheid. Het gebied biedt mede door deze ruimte tevens kansen voor ontwikkeling van kleinschalige recreatievormen.
Wet Stankemissie Veehouderijen in landbouwontwikkelings- en verwevingsgebieden De wet Stankemissie Veehouderijen wordt naar verwachting in het tweede kwartaal van 2006 vervangen door de Wet Geurhinder en Veehouderij. Ten opzichte van de Wet Stankemissie Veehouderij treedt een grote vereenvoudiging op. Er is per diersoort een geuremissiefactor bepaald. De wet geeft richtlijnen voor de afstand tussen een dierenverblijf (en de te verwachten mate van geuremissie) en een geurgevoelig object, bijvoorbeeld een camping. De gemeenten krijgen daarnaast meer ruimte (en verantwoordelijkheid) naar bevind van zaken in lokale omstandigheden te handelen. Het gemeentelijke beleid ten aanzien van stank wordt vastgelegd in een gemeentelijke verordening.
BRET - Integrale visie toerisme – recreatie gemeente Oirschot -
79
Wet op de openluchtrecreatie De Wet op de openluchtrecreatie heeft betrekking op kamperen, jachthavens en volkstuincomplexen. In de wet wordt geregeld onder welke voorwaarden er toestemming kan worden verleend aan verschillende vormen van kamperen. De Wet op de Openluchtrecreatie wordt, in fases, per 1 januari 2008 ingetrokken. Met het intrekken van de WOR vervalt het onderscheid in de verschillende vormen van kamperen. Gemeenten kunnen het beleid ten aanzien van kamperen juridisch vastleggen in bestemmingsplannen en in de APV (voor het zogenaamde “wildkamperen”).
Vogel- en Habitat-richtlijn Er wordt een coherent Europees ecologisch netwerk gevormd van speciale beschermingszones, Natura 2000. Dit netwerk bestaat uit gebieden met natuurlijke habitats en heeft tot doel natuurlijke habitat en habitats van soorten in hun natuurlijke verspreidingsgebied in een gunstige staat van instandhouding te behouden of in voorkomende gevallen te herstellen. In Oirschot behoren delen van de rivier de Beerze en de Kuikeindse heide tot het Habitatrichtlijngebied Kempenland. Deze delen vallen tevens onder de Natuurbeschermingswet.
Flora en Faunawet 1998 Deze wet geeft regels ten aanzien van beschermde inheemse en uitheemse planten- en diersoorten.
Structuurvisie Plus gemeente Oirschot In het algemeen wordt gesteld dat binnen de gemeente geen grootschalige, publieksaantrekkende ontwikkelingen plaats mogen vinden. Dergelijke functies zijn in de regio reeds goed ontwikkeld. De gemeente richt zich op kwalitatieve versterking van de bestaande verblijfsvoorzieningen en een accent op uitbreiding van hotelaccommodaties en van de routegebonden recreatieve voorzieningen. In het verlengde daarvan een versterking van het centrum van Oirschot en de verdere ontwikkeling van recreatieve nevenfuncties op het agrarische bedrijf. In de structuurvisie worden de ruimtelijke kwaliteiten van de gemeente in beeld gebracht middels een analyse van de bestaande toestand volgens de lagenbenadering: de grondlaag, de infrastructuur en het occupatiepatroon. Duidelijk wordt wat de samenhang tussen de lagen is en hoe deze samenhang kan worden verbeterd. De Structuurvisie Plus is beleidsmatig bindend wat wil zeggen dat projecten die zichtbaar haaks staan op de vastgestelde visie worden afgewezen (Structuurvisie Plus, inleiding en leeswijzer, september 2004). In de Structuurvisie Plus gaat het zuiver om ruimtelijk beleid en om hoofdlijnen. Discussies over de invulling van locaties, de detaillering van aantallen en beeldkwaliteit en dergelijke blijven mogelijk binnen de opgeschreven strategie. Op basis van de ruimtelijke verschijningsvorm en de gebiedseigen kenmerken van de gemeente is een indeling in deelgebieden opgesteld, waarbij de vier kernen Oirschot, Oostelbeers, Middelbeers en Spoordonk worden onderscheiden van de deelgebieden in het landelijke gebied. Deze laatste groep bestaat uit deelgebieden met: - accent op natuur en landschap: Beekdalen, De Mortelen en Landschotse Heide, Oirschotse heide e.o. - evenwichtige functies: landbouw, recreatie, landschap etc: de oude bouwlanden noordelijk van Oirschot en rond Oostelbeers en Middelbeers. - accent op agrarisch gebruik: jonge heideontginningen. Recreatieve ontwikkelingen in het landelijke gebied hebben niet altijd een even logische relatie met de grondlaag, al geldt dat dit nauwelijks tot ruimtelijke of functionele conflictsituaties leidt.
BRET - Integrale visie toerisme – recreatie gemeente Oirschot -
80
Het accent van de ruimtelijke strategie voor het landelijke gebied ligt op beheer. Met nieuwe claims dient terughoudend te worden omgegaan om zo de agrarisch-, landelijke karakteristiek te behouden. In het landelijke gebied worden een aantal deelgebieden onderscheiden. Hieronder wordt aangegeven welke rol recreatie daar kan spelen: - Beekdalen van de Groote en Kleine Beerze: op structuurniveau worden geen ingrepen gedaan ten behoeve van recreatief gebruik. Voor zover recreatief gebruik in de beekdalen aan de orde is, zal het gaan om extensief medegebruik, zoals wandelen, fietsen en vissen als zeer extensieve, watergebonden recreatievorm. - De Mortelen en Landschotsche Heide: ook hier gaat het om extensief medegebruik zoals wandelen en fietsen. Op structuurniveau zullen geen ingrepen worden gedaan ten behoeven van recreatief gebruik. Conform bestaande afspraken is het wenselijk om het gebied Landschotsche Heide blijvend toegankelijk te houden voor nietgemotoriseerd, recreatief gebruik. Mogelijkheden voor schaatsen in de winter en oeverrecreatie zullen worden gewaarborgd. - Oirschotse Heide: zie De Mortelen en Landschotsche Heide. - Oude bouwlanden rond Oirschot en de Beerzen: de recreatie is gebaseerd op de landschappelijke kwaliteiten. Routegebonden recreatie komt in het volledige gebied voor, evenals kleinschalige verblijfsrecreatie, gekoppeld aan bestaande agrarische bedrijven. Meer grootschalige verblijfsrecreatie wordt expliciet als ongewenst bestempeld, vanwege de onevenredige aantasting van ruimtelijke waarden. Openbaar toegankelijke infrastructuur voor fietsers en wandelaars zal worden verbeterd en uitgebreid. - Jonge Heideontginningen: behalve medegebruik van bestaande wegen voor routegebonden recreatie, gelden geen doelstellingen op het gebied van verdergaande recreatieve ontwikkelingen. Een uitzondering vormt het gebied Bloemendaal. Versterking van de landschappelijke structuur, verhoogt de waarde van dit gebied als uitloopgebied van Oirschot en legt relaties tussen het Wilhelminakanaal en De Kemmer. - T.a.v. de stedelijke gebieden geen expliciete uitspraken behoudens de kernafronding van Middelbeers: de westelijke kernrand vraagt om een goede inpassing van locale recreatieve voorzieningen in relatie tot de voorziene grootschalige herinrichting van het beekdal tot robuuste ecologische zone.
Reconstructieplan Beerze Reuzel De reconstructie van het landelijke gebied komt voort uit het Gebiedsgericht Beleid van het Ministerie van LNV. De aanpak van de Reconstructie is vastgelegd in de Reconstructiewet van 31 januari 2002. Het Gebiedsgericht Beleid en de reconstructie zijn gericht op het verbeteren van de kwaliteit van het landelijke gebied. Het gaat om natuur, bos, landschap, landbouw, milieu, openluchtrecreatie, water of cultuurhistorie en om wonen, werken en recreëren, om plattelandsontwikkeling in bepaalde delen van Nederland, waaronder de provincie Noord Brabant. Er is gekozen voor een integrale aanpak. In integrale gebiedsplannen wordt het streefbeeld 2016 verwoord in een visie en regionale doelstellingen. De gemeente Oirschot behoort tot het reconstructiegebied Beerze / Reusel. Het reconstructieplan Beerze / Reusel geeft op hoofdlijnen de verbetering aan van de ruimtelijke structuur en het woon-, werk-, leef- en economisch klimaat in dit gebied. Een belangrijk uitgangspunt voor de reconstructie is dat de verbetering van de kwaliteit van de natuur, landschap en milieu moet samengaan met verbetering van de sociale en economische vitaliteit van het landelijke gebied. Er is in het algemeen vraag naar algehele kwaliteitsverbetering van de verblijfsrecreatie. Het buitengebied van Oirschot is van hoog toeristisch kwaliteitsniveau. Er liggen cfr. het reconstructieplan voor agrariërs nog veel kansen om een bijdrage te leveren aan het toeristischrecreatief product. In het gebied zijn ook veel mogelijkheden voor recreatief medegebruik, die gestimuleerd kunnen worden.
BRET - Integrale visie toerisme – recreatie gemeente Oirschot -
81
De reconstructie staat tevens voor een verruimd beleid voor hergebruik van voormalige agrarische bedrijfslocaties en de mogelijkheid voor nieuwe economische activiteiten. Projecten die zich richten op het stimuleren van alternatieve economische mogelijkheden voor het landelijke gebied worden waar mogelijk ondersteund. Beerze / Reusel is een van de sterke toeristisch – recreatieve regio’s van Brabant. Het reconstructieplan beoogt de bedrijfs- en omgevingskwaliteiten op peil te houden en bij te dragen aan de leefbaarheid en economische ontwikkeling van het gebied. Er is maar beperkt ruimte voor nieuwe grootschalige ontwikkelingen. De belangrijkste uitgangspunten zijn: - kwaliteit boven kwantiteit - voldoende aandacht voor ontwikkelingsruimte voor bestaande bedrijven - diversiteit en verrijking van het toeristisch-recreatief product - kleinschaligheid in nieuwe bedrijvigheid maar wel met voldoende economisch perspectief. Om de recreatieve overdruk op enkele plaatsen te reguleren wordt via recreatieve zonering gekomen tot een betere regulering van de bezoekersstromen. Een belangrijk concept voor zonering is de ‘poort-gedachte’. De omvang van een poort dient te passen bij de draagkracht van de omgeving. In Oirschot zijn als zoeklocaties aangewezen: de omgeving van Oirschot (voor het groene woud), de Kempenzoom of het centrum van Middelbeers (voor Landschotse en Kuikeindse Heide). De relatie met Tilburg en Eindhoven moet worden versterkt om als ‘volwaardige’ regio te functioneren. Voor het behoud van de concurrentiepositie van Beerze / Reusel zijn: 1. behoud en uitbouw van de draagkracht van de grotere toeristisch recreatieve bedrijven van belang. 2. nieuwe vormen van dagrecreatie en verblijf gewenst 3. ruimte voor 2 extra volwaardige golfbanen (marktruimte) 4. paarden en paardenhouderij kansrijk 5. verbetering van de promotie van Beerze / Reusel (de Kempen) als vakantieregio 6. verbetering van de samenwerking tussen partijen in de keten (bezoekersmanagement) Stille Wille: er zijn plannen voor een golfbaan aansluitend aan het bungalowpark. In de directe nabijheid zijn ook landbouwontwikkelingsgebieden gelegen. De reconstructiecommissie acht het de verantwoordelijkheid van de betrokken partijen in het gebied om beide functies zodanig in samenhang met elkaar uit te werken dat er geen strijdige situatie ontstaat. Wilhelminakanaal: de recreatieve functie kan worden versterkt. Echter het kanaal heeft ook de functie van ecologische verbindingszone. Daarom dienen de recreatieve voorzieningen zorgvuldig te worden ingepast. Gebied rondom de Nieuwedijk: gelegen te midden van kwetsbare natuurgebieden in de RNLE het Groene Woud. Versterking van dit gebied ligt in grondgebonden landbouw en in verbredingactiviteiten in samenhang met landschapontwikkeling. Ondersteuning in kader van groene diensten. Natuurgebied de Mortelen: eveneens onderdeel van RNLE het Groene Woud. Laten toenemen van de toeristisch recreatieve potentie op het gebied van natuur en landschap, behoort tot Ecologische hoofdstructuur natte natuurparel. Gebied tussen de Mortelen en Oirschotse Heide: het gebied is voor een groot deel recreatief aantrekkelijk. In de omgeving van de kern Oirschot is een zoeklocatie voor een recreatieve poort voorzien. De Kemmer is aangemerkt als intensief recreatief gebied, perspectief voor nieuwe kleinschalige maar intensieve dag- en verblijfsrecreatie. In de buurtschappen Schansstraat, Straten en De Bollen zijn kansen voor extensieve recreatieve ontwikkelingen. Ook zijn er mogelijkheden voor recreatief medegebruik van het Wilhelminakanaal.
BRET - Integrale visie toerisme – recreatie gemeente Oirschot -
82
Recreatieve poort bij Middelbeers gericht op de het dorp. Recreatieve poort bij Oirschot gericht op de natuur.
Monument in Beeld: TRAP 2000 Het Toeristisch Recreatief Actieplan Oirschot uit 2000 heeft ten doel in nauw overleg met maatschappelijke groeperingen en marktpartijen toerisme en recreatie te bevorderen. Daarvoor zijn een groot aantal activiteiten aanbevolen die moeten leiden tot een verbetering van het toeristische aanbod, de toeristische organisatiestructuur en de toeristische promotie van Oirschot.
Recreatieve poorten – 2006 In het kader van het project “reconstructie Beerze – Reusel” bestaat het voornemen om recreatieve poorten te realiseren aan de rand van natuurgebieden. De gemeente kiest voor het ontwikkelen van een netwerk van poortjes. De VVV vervult een centrale rol binnen dit netwerk. Naast de algemene informatietaken, verwijst de VVV naar de andere kleinere poorten. De poortjes zijn kleinschalig van opzet en liggen verspreid binnen de gemeente en de elf kwetsbare natuurgebieden. Het initiatief voor de invulling van de poortjes ligt bij particuliere ondernemers. Evenals de financiering voor realisatie en invulling ervan. De gemeente faciliteert in beleidsmatig, organisatorisch en planologisch opzicht. Een eenmalige “subsidiebijdrage” van de gemeente wordt overwogen. Door middel van het poortennetwerk ontstaat er niet alleen een netwerk om de gemeente beter voor bezoekers te ontsluiten. Door middel van de verwijzingen via arrangementen is het tevens een middel om bezoekersstromen te reguleren en ontstaat er een sterkere commerciële bundeling.
Recreatief beleid van waterschap De Dommel Het waterschap zorgt voor de juiste hoeveelheid oppervlaktewater van een goede kwaliteit en voor het transport en de zuivering van afvalwater. Het waterschap heeft als publiekrechtelijk orgaan verschillende bevoegdheden. Ze kan bindende regels formuleren ten aanzien van het gebruik van de watergangen en de dijken die in haar eigendom zijn. Waterschap De Dommel vindt een gezonde balans tussen natuur en recreatie belangrijk. Het schap staat in principe positief tegenover recreatief medegebruik van haar eigendommen (gronden), mits er geen conflicten optreden met andere gebruikers en belangen. Recreatief medegebruik is het medegebruik van waterlopen en onderhoudspaden voor vissen, (kano)varen en wandelen. Andere vormen van recreatief medegebruik, zoals mountainbiken en paardrijden zijn niet toegestaan. Het recreatieve belang is voor het waterschap ondergeschikt aan de primaire taken van het waterschap, zoals kwantiteit- en kwaliteitbeheer van het water en moet verenigbaar zijn met de doelstellingen van het waterschap. Met behulp van de ingeschatte schade aan de waterhuishouding, de veiligheid voor recreanten, de ecologische draagkracht van waterlopen en het economische en maatschappelijke belang van de recreatievaart, is een zonering van de watergangen voor recreatievaart gemaakt. De ecologische draagkracht van de beken vormt de basis van de zonering. Aan de economische en maatschappelijke betekenis van de recreatievaart kan echter niet voorbij worden gegaan. De huidige omvang van de recreatievaart is daarom mede bepalend voor de zonering.
BRET - Integrale visie toerisme – recreatie gemeente Oirschot -
83
Dit betekent dat voor trajecten die in de huidige situatie in gebruik zijn bij verhuurbedrijven en kanoverenigingen een vaarintensiteit kan worden toegestaan die de ecologische draagkracht overschrijdt. Op trajecten die vanuit het oogpunt van de kanosport aantrekkelijk, maar ecologisch kwetsbaar zijn, kan ontheffing worden verleend aan in het gebied gevestigde kanoverenigingen. Daarnaast is er de mogelijkheid om incidenteel “natuurtochten” te organiseren. Onder begeleiding en buiten de voor de natuur gevoelige perioden om, kan dan wellicht toch aan de maatschappelijke behoefte om vanuit de boot van de natuur te genieten tegemoet gekomen worden. Wat betreft kano’s houd de zonering in dat: waar de Groote Beerze is gekanaliseerd, zijn middelgrote groepen van 3 – 6 kano’s, in totaal 10-25 kano’s per dag toegestaan. Het meanderende gedeelte van de Groote Beerze, van Westelbeers tot de Kleine Beerze, is niet geschikt voor kanoën. Fysiek gezien is de Beerze daar in droge perioden vaak niet geschikt voor recreatieve vaart. Het waterschap onderscheidt tevens trajecten waar de zonering afwijkt van de ecologische draagkracht. In Oirschot geldt dit voor: De kleine Beerze: De huidige situatie is klasse 2. Dit houdt in dat extensief varen aanvaardbaar is. De ecologische draagkracht bedraagt 10 (= max. aantal vaarbewegingen per dag). Zonering = 910 (max. aantal vaarbewegingen per seizoen van 6 maanden). De groepsgrootte = 4. Varen door geoefende kanoërs is buiten het ecologisch kwetsbare seizoen en bij voldoende waterdiepte beperkt acceptabel. Indeling in klasse 1. Ruimer toestaan van varen op het Omleidingskanaal dan klasse 1 is afhankelijk van voldoende afvoer en afwezigheid van waterplanten. De Groote Beerze: De Groote Beerze is gesloten voor varen vanaf het omleidingkanaal Groote Beerze tot aan het Wilhelminakanaal (De Baest). Vanaf De Baest tot Spoordonk is varen toegestaan (klasse 1). Vanaf Spoordonk weer gesloten tot Lennisheuvel. Voor en na watermolens geldt een vaarverbod van 25 meter. Waar mogelijk en gewenst zullen in- en uitstapvoorzieningen worden aangebracht. Onder strikte voorwaarden kan aan ervaren kanovaarders een ontheffing worden verleend.
Waterhuishoudingsplan Provincie Grote en Kleine Beerze en de Beerze zijn waternatuur / viswater. Wilhelminakanaal en de vennen ten zuiden van Middelbeers behoren tot overig water. (reconstructieplan).
Kansen voor Waterrecreatie In Kansen voor Waterrecreatie, beheerkader met betrekking tot waterrecreatie voor de inrichting en het gebruik van de Noord-Brabantse en Midden-Limburgse kanalen, in beheer bij Rijkswaterstaat (maart 2002), worden een aantal mogelijkheden voor waterrecreatie van deze kanalen genoemd. Op regelmatige afstand van elkaar (circa 30 km.) liggen langs de kanalen zogenoemde recreatieve concentratiegebieden. Deze gebieden zijn te beschouwen als zones waarin sprake is van een veelheid aan verschillende voorzieningen, zowel in de huidige situatie als in potentiële zin. Voorts geeft de water-, landrelatie in deze recreatieve concentratiegebieden aanleiding tot recreatief verblijven en verpozen. De recreatieve concentratiegebieden dienen een belangrijke rol te spelen met betrekking tot de informatievoorziening over de Midden-Limburgse en Noord-Brabantse kanalen en over de verbindingen tussen deze kanalen en andere vaarnetwerken. Op de waterrecreatiekansenkaart is Oirschot aan het Wilhelminakanaal ingetekend als het enige dorp dat onderdeel is van een recreatief concentratiegebied. BRET - Integrale visie toerisme – recreatie gemeente Oirschot -
84
Bijlage 6. Wettelijk kader De Wet op de Openluchtrecreatie De Wet op de Openluchtrecreatie (WOR) biedt het wettelijke kader voor kamperen, jachthavens en volkstuincomplexen. De WOR onderscheidt 7 kampeervormen. Voor complexe zomerhuizen, appartementengebouwen, kamphuizen, kampeerboerderijen en groepsaccommodaties stelt de WOR geen regels. Gemeenten hebben op basis van de WOR de mogelijkheid een vergunning, ontheffing of vrijstelling te verlenen. De WOR maakt geen onderscheid tussen bebouwd en onbebouwd gebied. De WOR zal gefaseerd ingetrokken worden om provincies en gemeenten in de overgangsfase gelegenheid te geven geleidelijk beleid op te zetten. Dit beleid zal meer gestuurd gaan worden vanuit de ruimtelijke ontwikkeling. De intrekking zal per 1 januari 2008 een feit zijn.
Gemeentewet De Gemeentewet biedt gemeenten mogelijkheden het bestuurlijke gezag in de gemeente uit te oefenen en biedt het algemene kader voor handhaving van beleid en besluiten via bestuursrechtelijke weg. Artikel 244 van de Gemeentewet biedt de gemeente de mogelijkheid toeristenbelasting te heffen. De gemeente Oirschot heeft een Verordening op de heffing en invordering van Toeristenbelasting. Deze verordening is van toepassing op de kampeervormen waarop de WOR betrekking heeft en op hotels, pensions, vakantieonderkomens (woningen en andere verblijven) en niet-beroepsmatig verhuurde ruimten. Belastingplichtig is degene die gelegenheid biedt tot verblijf, of, als die niet is aan te wijzen, degene die verblijf houdt.
Wet op de ruimtelijke ordening Deze wet biedt het algemene kader voor het beleid op het gebied van de ruimtelijke ordening. Een kampeervergunning kan worden verleend mits de aanvraag voor een vergunning betrekking heeft op een terrein dat bij bestemmingsplan uitsluitend of mede als kampeerterrein is aangewezen. Een vrijstelling of een ontheffing in het kader van de WOR kan worden verleend voor zover een bestemmingsplan zich er niet tegen verzet. Het kampeerbeleid wordt juridisch-planologisch vertaald en vastgelegd in bestemmingsplannen, waarvoor het bestemmingsplan buitengebied het belangrijkste is. In de voorschriften van het bestemmingsplan kunnen voorwaarden ten aanzien van de inrichting worden opgenomen.
Algemene wet bestuursrecht Via deze wet is onder andere geregeld hoe burgers kunnen worden betrokken bij de besluitvorming door overheden en op welke wijze tegen overheidsbesluiten bezwaar en beroep kan worden aangetekend. Alle gemeentelijke besluiten moeten aan de regels van de wet voldoen, dus ook besluiten op het gebied van kamperen.
Brandbeveiligingsverordening De Brandbeveiligingsverordening is van toepassing op inrichtingen. Onder een inrichting wordt in het kader van de brandbeveiligingsverordening verstaan: “een voor mensen toegankelijke ruimtelijk begrensde plaats die niet als bouwwerk is te beschouwen”. Voor een dergelijke plaats c.q. inrichting is een gebruiksvergunning van het college van B&W nodig. Met andere woorden: voor het gebruik van een kampeerterrein is naast een vergunning c.q. ontheffing / vrijstelling in het kader van de WOR een gebruiksvergunning nodig. BRET - Integrale visie toerisme – recreatie gemeente Oirschot -
85
Aan een door de brandweer afgegeven gebruiksvergunning kunnen voorschriften worden verbonden voor de brandveiligheid van kampeermiddelen, een verbod tot het houden en aanleggen van “open vuren” zoals kampvuren en het gebruik van evenementenvuurwerk op het kampeerterrein.
Warenwetbesluit Attractie- en Speeltoestellen (WAS) Als een bedrijf attractie of speeltoestellen op het terrein heeft staan is het Besluit Attractie- en Speeltoestellen van toepassing. De attracties en speeltoestellen moeten voldoen aan een aantal eisen. Vóór gebruik moeten ze zijn getest en gecertificeerd volgens het warenwetbesluit, anders mogen ze niet worden geleverd en geplaatst. Toezicht op naleving van de wettelijke eisen door de producent en toezicht op de beheerder worden uitgevoerd door de Voedsel- en Warenautoriteit. De controleur van de Keuringsdienst voor Waren kan beschikking opmaken, procesverbaal opmaken of een boete opleggen. In het uiterste geval kan de controleur het toestel buiten gebruik stellen. De beheerder is verantwoordelijk voor de veiligheid van het toestel en is verplicht een logboek bij te houden waarin onderhoud en reparaties worden bijgehouden. De Voedsel- en Warenautoriteit inspecteert steekproefsgewijs.
Wet Milieubeheer De Wet Milieubeheer heeft ten doel gevaar, schade of hinder van bedrijven ten opzichte van de maatschappij te voorkomen. Met deze wet worden eisen gesteld ten aanzien van licht, geluid, energie- en waterbesparing, afvalpreventie en afvalscheiding. De gemeente is inzake de Wet Milieubeheer het bevoegd gezag. De Wet Milieubeheer heeft ook een richtlijn opgesteld voor beoordeling van het stankaspect bij aanvraag van een milieuvergunning voor agrarische bedrijven. Deze houdt in dat een vergunning slechts kan worden verleend voor kampeermiddelen buiten een afstand van 50 meter van de bron. Deze zonering geldt niet voor vrijstellingen c.q. ontheffingen bijvoorbeeld ten behoeve van een minicamping met een maximum van 15 kampeermiddelen.
Besluit Horeca, Sport- en Recreatie-inrichtingen milieubeheer Het Besluit Horeca, Sport- en Recreatie-inrichtingen milieubeheer is genomen op basis van de Wet Milieubeheer en is o.a. van toepassing op inrichtingen waarbij uitsluitend of in hoofdzaak: Recreatief nachtverblijf wordt geboden in ten hoogste 750 trekkershutten of door middel van een kampeerterrein als bedoeld in art 1 onder b van de WOR met een capaciteit van ten hoogste 750 kampeermiddelen (art.2, lid 1, d.3.). Campings, die onder de werking van het besluit vallen, kunnen doorgaans volstaan met een melding. Een beperkt aantal meldingen in het kader van dit besluit zijn bekend.
Woningwet en Bouwbesluit Deze bieden mogelijkheden voor regulering van bouwactiviteiten op kampeerterreinen via de bouwvergunningplicht. Voor de in de WOR aangegeven kampeermiddelen is geen bouwvergunning vereist en is het Bouwbesluit niet van toepassing (art. 1 lid 3, ingeval een caravan is aan te merken als een bouwwerk en het plaatsen geschiedt in overeenstemming met de bepalingen van de WOR, is voor het plaatsen geen bouwvergunning vereist) Indien op het terrein waarvoor vergunning, vrijstelling dan wel ontheffing wordt verleend, een bouwwerk wordt opgericht is in principe een Bouwvergunning noodzakelijk. Deze bouwvergunning wordt verleend door de gemeente.
BRET - Integrale visie toerisme – recreatie gemeente Oirschot -
86
Algemene Plaatselijke Verordening Via de Algemene Plaatselijke Verordening kunnen Burgemeester en wethouders eisen stellen ten behoeve van de openbare orde en veiligheid.
Drank- en Horecawet Als op een kampeerterrein een horecabedrijf aanwezig is waar alcoholische drank wordt geschonken, is een vergunning vereist in het kader van de Drank- en Horecawet.
Warenwet De Warenwet is in het leven geroepen als bescherming van de consument tegen producten die bedorven zijn. De wet stelt eisen ten aanzien van hygiëne, apparatuur en inrichting. Toetsing vindt plaats door de Inspectie Gezondheidsbescherming.
Waterleidingwet en Waterleidingbesluit Deze wet is van toepassing op iedereen die water wint of water in grote hoeveelheden transporteert in collectieve leidingstelsels. Het waterleidingbesluit heeft voor onder andere kampeerterreinen de kwaliteitseisen voor drinkwater vastgelegd. Het Gewijzigd Waterleidingbesluit Legionellapreventie verplicht eigenaren van campings om risico-analyses uit te voeren en zo nodig maatregelen te nemen met het oog op legionellapreventie.
Wet verontreiniging oppervlaktewater Deze wet regelt lozingen op het oppervlaktewater. Afvalwater van campings mag niet meer direct op het oppervlaktewater worden geloosd, maar moet geloosd worden op de riolering. Waar geen riolering is of wordt aangelegd mag alleen onder voorwaarden (na zuivering) worden geloosd.
Wet bodembescherming en lozingenbesluit bodembescherming Het besluit bevat regels voor bodemlozingen van huishoudelijk afvalwater, koelwater en overige vloeistoffen en geldt ook voor kampeerterreinen.
Natuurbeschermingswet Deze wet maakt het mogelijk natuurmonumenten te beschermen door deze aan te wijzen als “beschermd natuurmonument” of als “staatsnatuurmonument” en aan deze aanwijzing rechtsgevolgen te verbinden. Deze rechtsgevolgen kunnen beperkingen opleggen aan het vestigen of uitbreiden van kampeerplaatsen.
Milieu Effect Rapportage (MER) Een MER is vereist voor de aanleg van een recreatieve of toeristische voorziening die 500.000 bezoekers of meer per jaar trekt, een oppervlakte beslaat van 50 ha. of meer, of een oppervlakte beslaat van 20 ha. of meer in een gevoelig gebied.
BRET - Integrale visie toerisme – recreatie gemeente Oirschot -
87
Wet Geurhinder Op 1 januari 2007 is de Wet geurhinder en veehouderijen in werking getreden. Eén van de grootste kansen in deze wet is de mogelijkheid die de locale overheid heeft om gebiedsgericht af te wijken van de geurnormen door een gemeentelijke geurverordening. Een geurverordening kan worden gezien als een kaartlaag welke over een bestemmingsplan heen gelegd kan worden. Op deze laag wordt aangegeven waar de norm verruimd wordt en in welk gebied de norm strenger wordt. Uitgangspunt hierbij is dat het totale plan normneutraal blijft. In veel gemeenten zitten veehouderijen “op slot” door uitbreidingen van andere veehouderijen of voormalige bedrijfswoningen die een woonbestemming gekregen hebben. Onder de oude geurwetgeving was hier weinig tegen te doen maar nu kunnen voor deze groep bedrijven nieuwe kansen gecreëerd worden. Kansen die zonder een regionaal geurbeleid onbenut blijven. Het onderscheiden van stankgevoelige objecten met een verschillende hindergevoeligheid blijft gelden.
BRET - Integrale visie toerisme – recreatie gemeente Oirschot -
88
Bijlage 7. Begripsbepaling Bed and Breakfast Bed & breakfast is een kleinschalige vorm van verblijfsrecreatie en richt zich met name op de trekkende toeristen, die voor één of enkele nachten een onderkomen zoeken. Typerend voor bed & breakfast is: - de kleinschaligheid en de uitvoering is eenvoudig; - bed & breakfast is gekoppeld aan de woonfunctie, dat betekent dat mede gebruik wordt gemaakt van keuken en sanitair van de woning; - bed & breakfast dient binnen de bestaande woning gerealiseerd te worden.
Blokhutten Een onderkomen gebouwd uit op elkaar gestapelde boomstammen of een daarmee vergelijkbare constructie, dat uitsluitend of in hoofdzaak dient of kan dienen tot woon-, dag- of nachtverblijf van een of meerdere personen.
Boerderijterras Een terras bij ene boerderij waar lokale producten genuttigd kunnen worden.
Bungalowpark Een bungalowpark is een complex uit een aantal vakantiewoningen, vakantiebungalows of vakantieappartementen, voor zover deze verblijfseenheden hoofdzakelijk voor verhuur door de exploitant of beheerder van het complex beschikbaar zijn. We spreken van een bungalowpark indien er sprake is van bedrijfsmatige exploitatie.
Camping Een terrein of plaats, geheel of gedeeltelijk ingericht, en blijkens die inrichting bestemd, om daarop gelegenheid te geven tot het plaatsen of geplaatst houden van kampeermiddelen ten behoeve van recreatief nachtverblijf. Het gemiddeld aantal plaatsen per bedrijf in Brabant is 309.
Extensiveringsgebied Sluiten qua ligging aan bij de zeer kwetsbare bos- en natuurgebieden en rondom kernen. In deze gebieden is uitbreiding, hervestiging of nieuwvestiging van intensieve veehouderij onmogelijk
GOP Gereguleerde Overnachtingsplaats (voor kampeerauto’s)
Groenblauwe diensten Extra maatregelen of beheer dat boeren of particulieren uitvoeren ter realisering van natuur-, landschaps-, milieu- en waterdoelstellingen
BRET - Integrale visie toerisme – recreatie gemeente Oirschot -
89
Groepsaccommodatie/ Kampeerboerderij (Deel van) een gebouw welke blijvend is bestemd voor recreatief nachtverblijf door groepen, waarbij overnacht wordt in slaapzalen en/of slaapkamers waar een dagverblijf beschikbaar is waarin de gasten mede huishoudelijke werkzaamheden kunnen verrichten. Een kampeerboerderij valt onder het begrip groepsaccommodatie.
Hotel Een hotel is een accommodatie waarin logies wordt verstrekt en waar eventueel afzonderlijke maaltijden, kleine etenswaren en dranken worden verstrekt aan gasten en mogelijk ook aan passanten.
Landschapscamping Een landschapscamping heeft maximaal zestig kampeerplaatsen met een beperkte dichtheid, op aan de landbouw te onttrekken grond en aansluitend bij bestaande of voormalige 2 (agrarische) bouwblokken. De gemiddelde grootte van een standplaats dient minimaal 300m (bruto) te zijn. Bij de inrichting van dergelijke campings moeten de natuur- en landschapsvoorwaarden worden verhoogd door een passende, robuuste en duurzame beplanting op en rond het kampeerterrein.
Minicamping Een terrein of plaats, geheel of gedeeltelijk ingericht volgens de WOR, en blijkens die inrichting bestemd, om daarop gelegenheid te geven tot het plaatsen of geplaatst houden van maximaal 15 kampeermiddelen ten behoeve van recreatief nachtverblijf. Een minicamping is geopend van 15 maart tot en met 31 oktober.
Recreatieve poort Een recreatieve poort vormt de ingang van een bos- of natuurgebied waar de bezoeker de auto kan parkeren en vervolgens te voet, per fiets of te paard het gebied kan gaan verkennen. Bij een recreatieve poort zijn dan ook startplaatsen van verschillende typen routes, met een nadruk op een volwaardig wandelproduct. Bij een recreatieve poort zijn veelal een horecavoorziening en ruime parkeermogelijkheden aanwezig en is er informatie over het gebied te zien en te verkrijgen. De informatievoorziening kan een informatiecentrum van een terreinbeheerder zijn, maar kan ook worden gekoppeld aan de horecavoorziening. Andere voorzieningen die er een plaats zouden kunnen krijgen zijn bijvoorbeeld fietsverhuur, een speelbos en een stuk struinnatuur. Niet elke poort heeft dezelfde voorzieningen en mate van intensiteit. De invulling van een recreatieve poort is afhankelijk van het type gebied, de bestaande situatie, de natuurwaarden in de omgeving en de mogelijkheden die het gebied biedt en is dus maatwerk per locatie.
Passantenhaven Een ligplaats waarvan tegen betaling gebruik gemaakt kan worden voor het aanleggen van een vaartuig.
Pension Een logies verstrekkend bedrijf, dat over voor verhuur bestemde bedden beschikt, met een gemiddeld aantal slaapplaatsen in Brabant van 58.
BRET - Integrale visie toerisme – recreatie gemeente Oirschot -
90
RNLE Regionale natuur- en landschapseenheden is een gebied dat bestaat uit een of meer begeleid natuurlijke eenheden en kleinere bos- en natuurgebieden, met tussengelegen of omringende landbouwgronden. De RNLE’en vallen grotendeels onder de groene hoofdstructuur en voor een beperkt deel onder de agrarische hoofdstructuur. Uitgangspunt is dat in een RNLE rond de kern van een begeleid natuurlijke eenheid grondgebonden landbouw en extensieve vormen van recreatie een duurzame toekomst hebben.
Trekkershutten 2
En houten blokhut met een maximale grootte van 30m , waarvoor een vergunning ingevolge artikel 40 van de Woningwet is vereist en dat dient als periodiek verblijf voor wisselende groepen van recreanten, die hun hoofdverblijf elders hebben. We spreken van een trekkershut indien er sprake is van bedrijfsmatige exploitatie.
Verwevingsgebied Gebied gericht op de vermenging van landbouw, wonen en natuur. Landbouwontwikkelingsgebied: in dit gebied ligt het primaat bij de landbouw. In dit gebied kunnen bijvoorbeeld intensieve veehouderijen uitbreiden, hervestigen of nieuwvestigen. Daarnaast kunnen ook andere functies, zoals recreatie of natuur hier een plaats krijgen, mits de ontwikkeling van de landbouw niet belemmerd wordt.
BRET - Integrale visie toerisme – recreatie gemeente Oirschot -
91