Binnenpret en Buitenkansen Economische visie Hilversum 2008-2020: Uitwerkingsnota Toerisme & Recreatie
Voorwoord Elke zomer stappen honderden, zoniet duizenden fiets-, wandel- en natuurliefhebbers op het vliegtuig naar de Canarische Eilanden, de Algarve, de Alpujarras, Umbrië of andere plaatsen in de wereld om in alle rust en toch actief te genieten van een prachtige omgeving. Wie de omgeving van Hilversum kent zal zich wel eens afvragen: waarom toch al die moeite en al dat geld om zoveel moois in het buitenland te vinden? Met gemak is een meerdaags fiets- of wandelprogramma samen te stellen, waarbij elke dag van een andere omgeving genoten kan worden. Rondom de stad zelf is er al een variëteit van hei, bos, stuifzand of plassen; stiltegebieden met bijzondere vogelsoorten, en natuurgebieden van GNR of Natuurmonumenten met uitzonderlijke vegetatie. Met het Naardermeer in de directe nabijheid, de Eempolder en de Utrechtse Heuvelrug wordt een natuurvakantie verrassend compleet. Hilversum heeft daarnaast veel stedelijk, architectonisch schoons te bieden. Het is een stad van jonge (honderden) monumenten, met bijvoorbeeld het voormalig Sanatorium Zonnestraal (nu een conferentiecentrum in het groen) en schouwburg Gooiland van Jan Duiker, het overweldigend mooie Instituut voor Beeld en Geluid van Neutelings en Riedijk, het prachtige onderkomen van het Commissariaat voor de Media van Coen van Velzen, vele prachtige monumentale villa’s, studiogebouwen en nog veel meer. En natuurlijk het 75-jarige Raadhuis van Willem Marinus Dudok als parel op de kroon, waarvoor nu al dagelijks bussen internationale stoppen om foto’s te nemen, tekeningen te maken of gewoon in bewondering om en door het gebouw te lopen. En Hilversum geeft een aantrekkelijk winkelgebied, een toenemend aantal evenementen op gebied van sport en cultuur. Natuurlijk de omroepen met de Media Experience in Beeld en Geluid als bijzondere attractie. Deze nota geeft een realistisch beeld van wat de toeristische waarde van dit alles is. Om die te verzilveren is er werk aan de winkel, maar de ambitie is groot. Niet alleen in Hilversum maar ook in de omliggende gemeenten van de regio Gooi- en Vechtstreek. Samen met de provincie Noord-Holland gaan we een expertisecentrum starten dat media, zorg en toerisme in onderlinge samenhang gaat verbinden. Het klinkt erg ambitieus maar de wil is er om het waar te maken. Deze nota is daar het begin van. Jan Rensen wethouder Economische Zaken, Media en Toerisme
Colofon Uitgave Gemeente Hilversum Dienst Inwoners Februari 2008
Tekst René van der Straaten Metafoor, adviesbureau voor ruimtelijke ontwikkeling Almere Dick Neppelenbroek Gemeente Hilversum Dienst Inwoners (afdeling beleid)
Ontwerp en uitwerking Verweij Grafische Communicatie
Fotografie Beeld en Geluid Leendert Jansen Foto Kastermans gemeente Hilversum Nico Verweij
B I N N E N P R E T E N B U I T E N K A N S E N - U I T W E R K I N G S N O TA T O E R I S M E & R E C R E AT I E
Inhoud 1
Inleiding 1.1 Leeswijzer
5 6
2
Economisch profiel 2.1 Toeristisch-recreatief aanbod 2.2 Economische betekenis toerisme en recreatie voor Hilversum 2.3 Gemeentelijk onderzoek en beleid
7 7 14 15
3
Analyse toeristisch-recreatief aanbod 3.1 Interne analyse 3.2. Externe analyse: trends en ontwikkelingen 3.3. Sterke en zwakke punten in toeristisch aanbod
17 17 19 21
4
Visie 22 4.1 Inleiding 22 4.2 Algemeen 23 4.3 Aanzet voor verdere productontwikkeling: benutten van kansen 24 4.3.1 Het leggen van regionale en lokale verbinden tussen attracties 25 4.3.2 Mediastad Hilversum als attractieve (dag)bestemming 26 4.3.3 Nieuwe product-markt-combinatie’s tussen zorg en toerisme 27 4.3.4 Het versterken van de centrumpositie van de binnenstad voor de regio 27 4.3.5 Bereiken van de internationale toerist die komt voor jonge monumenten 28 4.4 Activiteitenplan 28 4.4.1 Algemeen 29 4.4.2 Het leggen van regionale en lokale verbinden tussen attracties 30 4.4.3 Mediastad Hilversum als attractieve (dag)bestemming 31 4.4.4 Nieuwe product-markt-combinatie’s tussen zorg en toerisme 31 4.4.5 Het versterken van de centrumpositie van de binnenstad voor de regio 31 4.4.6 Bereiken van de internationale toerist die komt voor jonge monumenten 32
3
B I N N E N P R E T E N B U I T E N K A N S E N - U I T W E R K I N G S N O TA T O E R I S M E & R E C R E AT I E
1 Inleiding In mei 2007 werd de economische visie voor de periode 2007-2020 vastgesteld. In de economische visie is aangekondigd dat het beleid op gebied van toerisme en recreatie zal worden vormgegeven in een uitwerkingsnota. Dit omdat de gemeenteraad de sector gekozen heeft als speerpunt van het economisch beleid. Toerisme en recreatie zijn beleidsterreinen, die de laatste tijd binnen de gemeente veel aandacht krijgen. Dat blijkt onder meer uit het collegeprogramma Een Ander Spoor, uit de teksten bij de programmabegroting en bijvoorbeeld uit de gemeentelijke betrokkenheid bij een initiatief als Hilversum Goed Bekeken. In praktische zin vertaalt de gemeentelijke bemoeienis zich onder meer in de ondersteuning van tal van toeristische en recreatieve activiteiten en evenementen. Hilversum heeft veel aantrekkelijke kenmerken (onder andere de media, groene omgeving en jonge monumenten), maar het is niet geheel duidelijk wat de huidige betekenis en de potentie op toeristisch gebied daarvan is. Doel van deze uitwerkingsnota is om dit beeld helder te krijgen en daaruit kansen te identificeren waarmee de economische betekenis van toerisme en recreatie kan worden vergroot. Bij het opstellen van de verschillende uitwerkingsnota’s wordt uiteraard rekening gehouden met dwarsverbanden en mogelijke kruisbestuivingen. Zo is er hier sprake van een relatie met de uitwerkingsnota’s multimedia, zorg, detailhandel, horeca en warenmarkt. Ten behoeve van “Binnenpret en Buitenkansen” is een analyse verricht, waarbij onder meer is gesproken met vertegenwoordigers van de toeristisch-recreatieve sector, Hilversum Goed Bekeken, het Goois Natuurreservaat, de VVV en het Gewest Gooi en Vechtstreek. Deze nota wordt uitgangspunt voor het toeristisch-recreatief beleid van de gemeente voor de periode tot 2020. Het vervangt daarmee de uit 1999 daterende nota “Licht uit, spot aan”. De regio Gooi en Vechtstreek wordt nadrukkelijk betrokken in de visie. In de afgelopen tijd is duidelijk geworden dat het samen optrekken in de regio de kansen voor het aantrekken van toeristen en recreanten vergroot. De gemeente zal deze visie gebruiken in haar communicatie met het Hilversumse bedrijfsleven en andere relevante organisaties.
5
B I N N E N P R E T E N B U I T E N K A N S E N - U I T W E R K I N G S N O TA T O E R I S M E & R E C R E AT I E
1.1 Leeswijzer In deze uitwerkingsnota wordt - in hoofdstuk 2 - een beeld geschetst van het economisch profiel van Hilversum en de regio. Ook wordt de economische betekenis van de toeristisch-recreatieve sector nader toegelicht. In hoofdstuk 3 vindt een nadere analyse plaats van het aanbod. De analyse mondt uit in een weergave van sterke en zwakke punten, kansen en bedreigingen. Op basis van de analyse en gesprekken met de belangrijkste stakeholders is in hoofstuk 4 een visie geformuleerd en zijn speerpunten benoemd. Vervolgens zijn in samenwerking met de regio en het bedrijfsleven de speerpunten vertaald in een actieprogramma.
6
B I N N E N P R E T E N B U I T E N K A N S E N - U I T W E R K I N G S N O TA T O E R I S M E & R E C R E AT I E
2 Economisch profiel 2.1 Toeristisch-recreatief aanbod In deze paragraaf wordt het het toeristisch-recreatieve aanbod in de Gooi- en Vechtstreek en Hilversum in het bijzonder in hoofdlijnen in beeld gebracht. Daarbij hebben we onderscheid gemaakt naar: • Verblijfsaccommodaties (hotels, bed and breakfasts, campings en bungalowparken), • Musea en bezienswaardigheden • Natuur en openluchtrecreatie • Overig (leisure, evenementen, winkelaanbod) Recreatieve voorzieningen met een maatschappelijke lokale functie (bijvoorbeeld zwembaden) en enkele culturele voorzieningen zijn in deze inventarisatie buiten beschouwing gelaten, evenals cafés en restaurants. Horeca komt aan bod in de uitwerkingsnota detailhandel, horeca en warenmarkt, die separaat wordt opgesteld.
Toerisme zonder grenzen De toerist bepaalt zelf waar hij of zij naar toe gaat. Bij haar of zijn keuze laat deze zich niet leiden door gemeentegrenzen, maar door wat een stad of regio te bieden heeft. De kans dat een toerist een stad of regio bezoekt kan worden vergroot door zoveel mogelijk verschillende aantrekkelijke attracties te bieden die eenvoudig bezocht kunnen worden. Regionale samenwerking vergroot de kans op toeristisch bezoek.
Verblijfsaccommodaties De regio Gooi- en Vechtstreek kent een vrij uitgebreid aanbod aan hotels en biedt in totaal bijna 1600 hotelbedden. Een vrij groot aandeel (ca. 70%) van deze bedden bevindt zich in het hogere segment (vier sterren). Dit hangt samen met de schaalgrootte van de betreffende hotels: het gaat vooral om de grote ketens (NH, Amrath, Bastion Hotels, HCR), waarvan de vestigingen over minimaal 100 hotelbedden beschikken. Deze hotels richten zich voor een groot deel op de zakelijke markt, hoewel in toenemende mate wordt geprobeerd - via speciale aanbiedingen en arrangementen - om ook niet-zakelijke toeristen te trekken. De regio kent slechts één - klein - vijfsterrenhotel - De Driesprong in Oud Loosdrecht.
7
B I N N E N P R E T E N B U I T E N K A N S E N - U I T W E R K I N G S N O TA T O E R I S M E & R E C R E AT I E
De Bed- and Breakfasts in de regio zijn vrij groot in aantal, maar dermate kleinschalig dat zij slechts een beperkt aandeel van de totale beddencapaciteit voor hun rekening nemen. Het gaat om minder dan 100 bedden in totaal, waarbij veruit de meeste Bed and Breakfasts over minder dan vijf bedden beschikken. Campings en bungalowparken zijn met name aanwezig in de gemeente Wijdemeren, bij de Loosdrechtse Plassen. Deze vaak grootschalig opgezette terreinen bieden vooral veel semi-permanente en seizoensplaatsen; een relatief klein gedeelte is gereserveerd voor toeristische overnachtingen. De grootste campings buiten dit gebied zijn De Woensberg in Huizen en De Fransche Kamp in Bussum. Dit laatste kampeerterrein is één van de oudste in Nederland. Behalve in de omgeving van Loosdrecht zijn er in Gooi- en Vechtstreek geen bungalowparken gevestigd. Er is wel een aantal groepsaccommodaties beschikbaar. Buiten de regio, maar op korte afstand van Hilversum, verdient het aanbod in Lage Vuursche vermelding. Verschillende hotels, restaurants en kleinschalige attracties zijn in dit dorp gevestigd. Wandel- en fietsroutes zijn verbonden met het Gooi. Om een indruk te krijgen van de beschikbare hotelcapaciteit en de relatieve omvang daarvan, wordt in tabel 2.1 het aantal hotelbedden per gemeente in de Gooi- en Vechtstreek weergegeven, en wordt de hotelcapaciteit vergeleken met een aantal andere plaatsen. De tabel laat zien dat Hilversum een groot aandeel heeft in de totale hotelcapaciteit van de Gooi- en Vechtstreek. In verhouding tot het aantal inwoners is het aantal hotelbedden vrij gering. Steden met een enigszins vergelijkbare omvang en ligging laten daarin echter een heel divers beeld zien, waarbij Hilversum een middenpositie inneemt.
8
Tabel 2.1 Hotelbedden per gemeente Gemeente Hilversum Blaricum Bussum Huizen Laren Muiden Naarden Weesp Wijdemeren Totaal Gooi- en Vechtstreek
Bron: Bedrijfschap Horeca en Catering, 2006
Amersfoort Gouda Ede Nederland
Hotels
Hotelbedden
8 1 4 1 0 0 2 1 5
512 20 289 122 0 0 291 68 283
Hotelbedden per 1.000 inwoners 6,1 2,2 9,3 2,9 0,0 0,0 17,0 3,8 12,1
22
1585
6,5
7 5 15 2.764
628 234 1426 197.968
4,6 3,3 13,3 12.1
B I N N E N P R E T E N B U I T E N K A N S E N - U I T W E R K I N G S N O TA T O E R I S M E & R E C R E AT I E
Musea en bezienswaardigheden De toeristische aantrekkelijkheid van de Gooi- en Vechtstreek hangt sterk samen met de landschappelijke en historische kenmerken van de regio. Veel voorzieningen zijn gerelateerd aan de buitenplaatsen, landgoederen en natuurgebieden in de regio. Het bezoekerscentrum van Natuurmonumenten in ’s-Graveland, botanische tuinen als Pinetum Blijdenstein en Kasteel-museum Sypesteyn in NieuwLoosdrecht om enkele voorbeelden te noemen. De bekendste cultuurhistorische attracties zijn het vestingmuseum Naarden en het Rijksmuseum Muiderslot. Kleinere musea zijn bijvoorbeeld het Schoutenhuis (Huizen) en het Comeniusmuseum (Naarden). Het Muiderslot is een grote toeristische trekker in de regio, met ongeveer 120.000 bezoekers per jaar. SingerLaren is een museum van nationale allure en betekenis op het gebied van impressionistische kunst. Museum Hilversum richt zich op cultuurhistorie vanaf 1850, gecombineerd met architectuur, stedenbouw en landschapsinrichting. Dit trekt ongeveer 20.000 bezoekers per jaar met tentoonstellingen, architectuurrondleidingen, educatieve projecten en activiteiten. De Dudok Dependance, gevestigd in de kelder van het raadhuis, is een onderdeel van Museum Hilversum. Elke zondag is er een rondleiding.
Willem Marinus Dudok (1884 - 1974) Dudok was een vermaarde Nederlands architect en stedenbouwkundige. Dudok begon zijn carrière bij het leger als kapitein bij de Militaire Staf der Genie in Amsterdam, waar hij zich bezig hield met fortenbouw. In 1915 werd hij directeur Publieke Werken in Hilversum, een toen snelgroeiende industrieplaats die zich tot een middelgrote stad zou ontwikkelen. Hij had daarnaast een eigen architectenbureau. Dudok ontwierp de meeste wijken, scholen en gemeentelijke gebouwen voor Hilversum en bepaalde daarmee het gezicht van deze stad.
Landgoed Zonnestraal, een voormalig sanatorium onder bijzondere architectuur, is ook een bezienswaardigheid met toeristisch-recreatieve potenties. Nu al vinden er regelmatig rondleidingen plaats over het terrein en door het bezoekerscentrum. Onlangs is het Instituut voor Beeld en Geluid geopend. Qua bezoekersaantal - 260.000 in 2007 - is dit Instituut na al de grootste attractie in de regio. Beeld en Geluid is geen museum in de klassieke zin van het woord, maar een ‘mix van entertainment en educatie’ met veel interactieve elementen. Beeld en Geluid organiseert van tijd tot tijd tot de verbeelding sprekende tentoonstellingen.
Natuur en openluchtrecreatie De schil van natuurgebieden rondom Hilversum (o.a. Hoorneboegse Heide, Zuiderheide, Monnikenberg, Westerheide, Spanderswoud) vormt de belangrijkste trekker in het gebied. De recreatieve druk op de natuurgebieden rondom Hilversum is redelijk groot, de natuurgebieden zijn goed bereikbaar en toegankelijk en er zijn veel interessante recreatieve voorzieningen (vliegveld, landgoed Zonnestraal, Anna’s Hoeve, de natuurbrug). Gebruikers bestaan voornamelijk uit de bewoners van de regio Gooi en Vechtreek en de regio Amsterdam. De Stichting Goois Natuurreservaat (GNR) heeft de natuurgebieden in
9
B I N N E N P R E T E N B U I T E N K A N S E N - U I T W E R K I N G S N O TA T O E R I S M E & R E C R E AT I E
eigendom en beheer. Het GNR streeft ernaar het zoveel mogelijk open te stellen voor bewoners van de regio. Wandel- en fietsroutes zijn in ruime mate aanwezig. De fietspaden zijn opgenomen in het recent geopende regionale netwerk van fietsknooppunten, dat in de praktijk een succesvolle formule blijkt te zijn.
Fiets- en wandelvriendelijk Fietsen en wandelen wordt in Hilversum belangrijk gevonden. Goed onderhouden fiets- en wandelpaden en een heldere bewegwijzering maken het eenvoudig om de weg te vinden. Het dichte netwerk van routes waarmee de natuurgebieden en toeristische voorzieningen met elkaar verbonden worden, zorgen er voor dat voor een ieder een gewenste afstand op maat gekozen kan worden. De prachtige omgeving, de schitterende natuur en de vele fraaie monumenten, maken het fietsen en wandelen tot een feest.
Hilversum is geen ‘halteplaats’ voor meerdaagse, lange-afstands wandelen fietsroutes. In de nabije omgeving zijn deze routes wel te vinden (Trekvogelpad, Utrechtpad, Waterliniepad, NAP-fietsroute, Oeverlandroute en Noord-Hollandpad). Hilversum beschikt over een aantal eendaagse wandelroutes. Van een van de NS-wandelroutes loopt vanaf station Baarn naar station Hilversum CS.
10
Een belangrijke nieuwe ‘attractie’ is de Natuurbrug Zanderij Crailo, over de provinciale Naarderweg en de spoorlijn ten noorden van Hilversum. Deze natuurbrug, aangelegd door het Goois Natuur Reservaat (GNR) is met een lengte van 800 meter de langste van de wereld. De voorziening is getroffen om relatief kleine natuurgebieden in stedelijk gebied met elkaar te verbinden. De natuurbrug maakt recreatief medegebruik in de vorm van wandelen, fietsen en ruitersport mogelijk. De natuurbrug - in mei 2006 geopend - wordt intensief gebruikt voor ‘ommetjes’ vanuit de omgeving. Op dit moment trekt de brug zelf veel bezoekers. Met grote regelmaat vinden er excursies plaats en ook de infoschuur voldoet aan de vraag van toeristen naar educatie op het gebied van natuur en landschap. Het GNR biedt de excursies aan in samenwerking met Stadspas Amsterdam. Waterrecreatieve voorzieningen zijn -uiteraard- te vinden aan de Loosdrechtse Plassen. Naast een groot aantal jachthavens zijn er talloze verhuurbedrijven gevestigd. Waterrecreatie wordt daarbij in toenemende mate gecombineerd met horeca: steeds meer aanbieders richten zich op het verzorgen van groepsarrangementen, ook voor de zakelijke markt. Daarnaast hebben de Randmeren en de daarbij aanwezige voorzieningen voor veel inwoners van de regio Gooi en Vechtstreek een belangrijke recreatieve functie. Voorzieningen in de categorie natuur en platteland beperken zich binnen de gemeentegrenzen van Hilversum tot een aantal botanische tuinen en de natuurbrug. Het vliegveld Hilversum is een in het buitengebied gelegen openluchtrecreatieve voorziening die druk bezocht wordt. Daarnaast kunnen verder de verschillende golfbanen in Hilversum en omgeving worden genoemd als belangrijke voorziening op gebied van groen, sport en recreatie (Onder meer de Hilversumsche Golfclub, golfclub ’t Spandersbosch en de Golfbaan Naarderbos).
B I N N E N P R E T E N B U I T E N K A N S E N - U I T W E R K I N G S N O TA T O E R I S M E & R E C R E AT I E
Overig (leisure, evenementen, winkelaanbod) Leisure Grootschalige leisure1 voorzieningen (attractieparken, ijsbanen etc.) zijn in Gooi- en Vechtstreek nauwelijks aanwezig. Evenementenstudio “Studio 21” op het Media Park is een voorbeeld van een leisurevoorziening. Studio 21 heeft een capaciteit van ruim 1.000 plaatsen en is van belang voor de recreatieve en de zakelijke markt. Het publiek, circa 80.000 per jaar, dat de dinnershows (Novo Mundo) in Studio 21 bezoekt komt voor een belangrijk deel van buiten de regio. Daarnaast zijn er uitgebreide mogelijkheden tot het bijwonen van programma’s van de verschillende omroepen. Grote evenementen als Idols en Dancing on the Ice worden op het Media Park geproduceerd en zijn voor het publiek toegankelijk. Ook een aantal “kleinere” evenementen, zoals Kassa, Jensen en het Elfde uur kan door publiek worden bezocht. De mogelijkheden tot rondleidingen achter de schermen zijn op het Media Park relatief beperkt en vinden enkel op kleine schaal, in groepsverband en op afspraak plaats. De schaakbond heeft in de afgelopen twee jaar de finale van het Nederlands Kampioenschap Schaken in de een van de studio’s georganiseerd op het Media Park. Verder zijn in de regio een indoor-klimcentrum (Bussum) en een kartbaan (Huizen) gevestigd. De grootste voorziening voor kinderen is Speelpark Oud Valkeveen in Naarden; een grote speeltuin met enkele gemotoriseerde attracties. Daarnaast is in Bussum een indoor speelparadijs gevestigd (Monkey Town).
Evenementen Belangrijke evenementen in Hilversum zijn Hilversum Alive, Hilversum on Air en de Nike Hilversum City Run.
1 Met Leisure-voorzieningen worden commerciële vrijetijdsvoorzieningen bedoeld: overdekte kinderspeeltuinen, klimhallen, grote outletcentra, attractieparken, zwembad- of thermencomplexen, enzovoorts. 2 Schatting van gemeente, politie en GGD.
Hilversum Alive is een driedaags live muziekfestival met verschillende buitenpodia, dat wordt georganiseerd door een aantal horecaondernemers. Naar schatting trekt dit evenement ongeveer 110.000 bezoekers2.
11
B I N N E N P R E T E N B U I T E N K A N S E N - U I T W E R K I N G S N O TA T O E R I S M E & R E C R E AT I E
Hilversum on Air is een driedaags multimediafestival, dat ongeveer 40.000 bezoekers3 trekt. De gemeente is in het verleden van dit festival de initiatiefnemer geweest. Het was bedoeld als multimediaevenement, maar het is tot nu toe lastig gebleken om bij dit festival een sterke link te leggen met de radio- en televisieactiviteiten op het Media Park. In de praktijk nemen muziekoptredens de belangrijkste plaats in.
Aantrekkelijke festivals Met een programmering die aantrekkelijk is voor alle leeftijden trekken de meerdaagse festivals Hilversum Alive en Hilversum on Air tienduizenden bezoekers per jaar. De grote aantrekkingskracht blijkt uit het feit dat de bezoekers zich niet beperken tot “de Hilversummer”. Bezoekers uit de hele regio komen af op deze aantrekkelijke evenementen. Voor de detailhandel en horeca levert dit een extra bestedingsimpuls op.
12
De Nike Hilversum City Run is met meer dan 3.000 deelnemers een groot hardloopevenement, georganiseerd door de Gooise Atletiek Club in samenwerking met de ‘lokale’ hoofdsponsor Nike. Naast deze grote evenementen zijn er uiteraard nog meer kleinere evenementen en activiteiten in Hilversum met een meer lokale uitstraling, zoals de kermis, de cultuur en vrijetijdsmarkt etc.
Winkelaanbod
3 Schatting van gemeente, politie en GGD.
Een analyse van het winkelaanbod maakt geen deel uit van deze toeristisch-recreatieve visie maar vindt plaats binnen de uitwerkingsnota detailhandel, horeca en warenmarkt. Het winkelaanbod is uiteraard wél van belang voor de toeristisch-recreatieve aantrekkelijkheid van Hilversum. Hilversum wordt, zo blijkt uit onderzoek van LAGroup door veel Nederlanders als winkelbestemming gezien. Voor een belangrijk deel zal dit nog te maken hebben met winkelcentrum Hilvertshof, dat bij de opening in 1973 als een vernieuwend overdekt winkelconcept gold en regionaal en landelijk bekendheid verkreeg. Inmiddels is van een vernieuwend concept geen sprake meer. Het winkelaanbod in Hilversum kan worden gekarakteriseerd als vrij
B I N N E N P R E T E N B U I T E N K A N S E N - U I T W E R K I N G S N O TA T O E R I S M E & R E C R E AT I E
uitgebreid, maar ook vrij standaard. Het centrum van Hilversum vervult op het gebied van recreatief winkelen een centrumpositie voor de regio, waardoor veel bezoekers uit de regio Hilversum aandoen.
Zorg Omvangrijke bos- en heidegebieden vormden in de eerste helft van de vorige eeuw het natuurlijke decor voor de vestiging van verschillende gezondheidsinstellingen. Zonnestraal, Heideheuvel, de Trappenberg zijn daar enkele duidelijke voorbeelden van. Patiënten hadden baat bij de schone lucht en de ruime recreatieve mogelijkheden in de directe omgeving van de herstellingsoorden. De natuurlijke terreinen zijn nog aanwezig, en worden deels nog hoewel met accentverschillen - voor dezelfde doelen op het gebied van gezondheid en herstel benut. Zo vindt op het Landgoed Zonnestraal een aantal toeristische en recreatieve activiteiten plaats.
Landgoed Zonnestraal Zonnestraal is een prachtig landgoed omgeven door 120 hectare bos. Het landschap is adembenemend, ieder seizoen opnieuw. Temidden van deze fraaie natuur ligt het voormalige sanatorium Zonnestraal uit 1928, een schitterend hagelwit complex van de beroemde architect Jan Duiker. Het complex verbeeldt op onovertroffen wijze het Nieuwe Bouwen en vormt de thuisbasis voor verschillende instellingen in zorg en gezondheid. Op het landgoed worden concerten georganiseerd, er zijn wandel- en fietsroutes, rondleidingen en het Dienstbodenhuis op het landgoed fungeert als bezoekerscentrum. Daarnaast is er een restaurant en in het prachtig gerestaureerde hoofdgebouw is ruimte voor congressen, cursussen, recepties, presentaties en voorstellingen. Met verpleegkundige zorg en begeleiding herstellen de gasten in het op het landgoed aanwezige zorghotel.
13
B I N N E N P R E T E N B U I T E N K A N S E N - U I T W E R K I N G S N O TA T O E R I S M E & R E C R E AT I E
2.2 Economische betekenis toerisme en recreatie voor Hilversum Over het feitelijk gebruik van toeristisch-recreatieve voorzieningen in Hilversum en de bestedingen van bezoekers zijn helaas nauwelijks gegevens beschikbaar. Bezoekers- en bestedingsonderzoeken zijn er niet. Het is moeilijk om vanuit de ‘vraagkant’ een beeld te schetsen van de economische betekenis van de sector toerisme en recreatie in Hilversum. Om hier toch enig zicht op te kunnen bieden, is door Bureau Buiten op basis van het bedrijvenbestand Hilversum 2004 een analyse gemaakt van het aantal werkzame personen op het gebied van toerisme en recreatie.
Tabel 2.2 Werkgelegenheid die aan toerisme kan worden toegerekend
14
Bron: Berekening Bureau BUITEN op basis van werkgelegenheidsbestanden gemeente Hilversum
Toerisme gerelateerde detailhandel Logiesverstrekking Horeca Vervoer Cultuur, recreatie en amusement Sport Overig Totaal
Werkgelegenheid direct toe te rekenen aan toerisme 93 72 997 188 71 17 159 1597
Tabel 2.2 laat zien dat een aantal van ongeveer 1600 werkzame personen direct toegeschreven kan worden aan toerisme en recreatie in Hilversum. Dit betekent een aandeel in de totale Hilversumse werkgelegenheid van 3,3%. Kanttekening is dat de omvang van de toeristische werkgelegenheid niet nauwkeurig is vast te stellen. In de beschikbare data zijn niet alle toeristische werkzaamheden opgenomen. Zo is het Instituut voor Beeld en Geluid, dat bijna 200 werkzame personen kent, in het geheel niet meegenomen, omdat dat op basis van de data toegerekend moest worden aan de categorie ‘fonotheken’. In het recent verschenen projectplan van de Kamer van Koophandel, onder meer handelend over de vrijetijdseconomie, wordt het aantal werkzame personen in de regio Gooi en Vechtstreek becijferd op 4.300. De Kamer onderstreept de economische betekenis van de bedrijfstak toerisme door in de vorm van projecten verbindingen te leggen met multimediasector. Professionalisering en vernieuwing moeten er uiteindelijk toe leiden dat de sector de concurrentie met de omliggende regio’s goed aan kan in de komende tijd. Het beleid zal worden uitgewerkt in concrete acties voor betrokkenen bij de vrijetijdseconomie en de (cross)media. De doelstelling voor de regio Gooi en Vechtstreek is een groei van 6-10% van de toeristische bestedingen per jaar. (Uit: Verbinden en vernieuwen.
B I N N E N P R E T E N B U I T E N K A N S E N - U I T W E R K I N G S N O TA T O E R I S M E & R E C R E AT I E
Ontwikkelplan Toerisme en Recreatie, regio Gooi en Vechtstreek, oktober 2007). Om die doelstelling te bereiken zou het toeristisch aanbod verder versterkt dienen te worden. Dat kan door verbindingen aan te gaan met andere sectoren als zorg en media. Maar ook door het bestaande rijk gevarieerde toeristisch, recreatieve aanbod in de regio meer gestructureerd en in samenhang te benutten. Het opzetten van speciale programma’s en arrangementen, bij voorkeur gekoppeld aan een meerdaags verblijf in de regio, geniet de voorkeur. Op basis van in 2007 uitgevoerde gemeentelijke prognose wordt ingeschat dat de toerisme met (+30.000 m2) zal toenemen tot 2020. Grotendeels zal dit bestaan uit toeristisch medegebruik van voorzieningen in de multimedia- en zorgsector. Op grond van deze prognose is de verwachting dat de beschikbare locaties voor de zorg en multimediasector (zoals het Media Park en Landgoed Zonnestraal) binnen Hilversum tot 2015 voldoende ruimte bieden om dit toeristisch medegebruik te faciliteren. Na 2015 zal naar verwachting naar een of meer opvolglocaties moeten worden gezocht.
2.3 Gemeentelijk onderzoek en beleid De gemeente Hilversum heeft de afgelopen jaren op verschillende gebieden onderzoek laten verrichten, die als input voor deze visie relevant is. Hieronder wordt kort ingegaan op de resultaten van deze onderzoeken.
Licht uit, spot aan In 1999 zijn door het NEI (Nederlands Economisch Instituut) bouwstenen geleverd voor het toeristisch beleid van Hilversum. Kern van dit rapport is een pleidooi voor het maken van heldere keuzes, die bovendien voor een duidelijk onderscheidend karakter zorgen. Als eerste is gekozen voor de uitbouw van de media als toeristisch-recreatieve trekker. Daaraan gekoppeld gaat het om een versterking van de cultuurhistorische waarden, de groene omgeving en het leggen van verbindingen tussen de verschillende onderdelen. Het maken van arrangementen uit de verschillende combinaties vormde een van de concrete uitgangspunten. Het verbeteren van de uitstraling van het centrum van Hilversum en het organiseren van evenementen worden als aanvullende aandachtspunten genoemd.
Imago-onderzoek en bouwstenen toeristisch beleid Door LAGroup is eind 2002 onderzoek verricht naar het toeristisch imago van Hilversum. Respondenten, zowel bezoekers als niet-bezoekers, vinden winkelen de meest aantrekkelijke activiteit bij een bezoek aan Hilversum. Zakelijke doeleinden vormen het tweede bezoekmotief. Verder blijkt dat respondenten in Hilversum weinig specifieke toeristisch-recreatieve voorzieningen als een attractie of museum verwachten. In het onderzoek wordt het belang van de media als trekpleister voor Hilversum erkend, maar wordt benadrukt dat het niet voldoende is om je alleen op de media te richten. Bovendien wordt aangegeven dat versterking van het dagrecreatieve aanbod - en de promotie daarvan een voorwaarde is alvorens aan het stimuleren van meerdaagse bezoeken kan worden gedacht.
15
B I N N E N P R E T E N B U I T E N K A N S E N - U I T W E R K I N G S N O TA T O E R I S M E & R E C R E AT I E
Evenementenbeleid Hilversum In het voorjaar van 2003 heeft de Hilversumse raad het evenementenbeleid vastgesteld. De nota bestaat uit een visie op de structuur van evenementen, een groot aantal uitvoeringsaspecten, regelgeving en handhaving. In de structuurvisie wordt onder andere gepleit voor het stimuleren van meerdaagse evenementen, om de verblijfsduur van de bezoekers te verlengen en economische spin-off naar andere sectoren te vergroten. Naast de festivals Hilversum Alive en On Air worden enkele sportevenementen genoemd. Als speerpunten van beleid binnen dit kader worden genoemd het verhogen van het imago van Hilversum als multimediastad en verlevendiging van de binnenstad. Voor zowel bezoekers als bewoners van Hilversum.
City-marketing beleid: Hilversum Goed Bekeken Tot slot noemen we in dit verband de stichting ‘Hilversum Goed Bekeken’. Op initiatief van de Kamer van Koophandel en van de Hilversumse ondernemersvereniging STRO is in 2005 een platform voor citymarketing opgericht: Hilversum Goed Bekeken. Naast de winkeliersverenigingen (Hilvertshof en Gooise Brink) zijn ook andere ondernemers, TCN, de culturele sector en de gemeente betrokken. Overleg vindt op dit moment plaats over de wijze, waarop de VVV als partner kan deelnemen aan Hilversum Goed Bekeken. Ten aanzien van de marketing van Hilversum heeft de stichting de volgende aandachtsgebieden geformuleerd: winkelen, media, cultuur, architectuur, natuur, wonen, festivals en uitgaan.
16
Als meest interessante doelgroepen zijn benoemd: (jonge) tweeverdieners en 55 plussers. Daarnaast worden ook ‘grotere families’ als een potentieel interessante doelgroep beschouwd. In juni 2006 heeft het platform een start gemaakt met de ontwikkeling van arrangementen, met als voornaamste doel om meer spin-off te creëren van de nieuwe Media Experience van Beeld en Geluid. Het gaat hierbij zowel om dagarrangementen (Media Experience in combinatie met bijvoorbeeld een rondleiding in een studiocomplex) als om meerdaagse arrangementen (media experience in combinatie met overnachting en andere activiteiten - bijvoorbeeld wandelen en fietsen).
Collegeprogramma Ook het collegeprogramma 2006-2010 ‘Een ander spoor’ en de daarin uitgesproken ambities dienen als input voor het nieuw op te stellen toeristisch-recreatief beleid. Het college ambieert een sterkere betrokkenheid bij de economische ontwikkeling van de gemeente en een intensiever contact met de plaatselijke ondernemers. Daarbij moet actief worden gewerkt aan een profilering als toeristische trekker, in samenwerking met buurgemeenten in het Gooi. Musea, media en architectuur moeten daarbij speerpunten zijn. City-marketing via Hilversum Goed Bekeken krijgt actieve ondersteuning en initiatieven tot het organiseren van evenementen worden aangemoedigd. Ook worden meer mogelijkheden geboden voor nieuwe detailhandels/horecaconcepten. Concreet is dit onlangs al tot uiting gekomen in een raadsbesluit (najaar 2006) waarin toestemming wordt gegeven voor kleinschalige horecafuncties bij vijf winkels binnen, en vijf winkels buiten het kernwinkelgebied.
B I N N E N P R E T E N B U I T E N K A N S E N - U I T W E R K I N G S N O TA T O E R I S M E & R E C R E AT I E
3 Analyse toeristischrecreatief aanbod 3.1 Interne analyse In hoofdstuk 2 is het aanbod aan toeristisch-recreatieve voorzieningen in Hilversum en de regio beschreven. In deze paragraaf wordt het aanbod nader beoordeeld. We gaan onder andere in op de aantrekkelijkheid van het aanbod voor de verschillende geografische schaalniveaus. In tabel 3.1. wordt de aantrekkelijkheid van het toeristisch aanbod voor de verschillende herkomstgebieden in beeld gebracht. Tabel 3.1. Indicatie van de aantrekkelijkheid van het toeristisch aanbod voor verschillende markten
Lokaal Regionaal Noordvleugel Nationaal Internationaal ++ Aanbod heeft sterke aantrekkingskracht + Aanbod heeft (enigszins) aantrekkingskracht 0 Neutraal/geen eenduidige voorkeuren Aanbod is niet interessant voor bezoekers op dit schaalniveau
Hotels
Camping
Beeld en Geluid
+ 0/+ 0
+ + 0/+ 0
+ ++ ++ ++ +
Museum Jonge Hilversum monumenten 0 0 0 0 0 0 + + 0 +
Natuurgebieden
Vliegveld EveneHilversum menten
Binnenstad
++ ++ + 0 0
+ + 0 0 -
++ ++ 0 0 0
++ ++ + + 0
In het huidige aanbod is een aantal toeristisch-recreatieve voorzieningen erg aantrekkelijk voor specifieke doelgroepen. In hoofdzaak passen deze voorzieningen in de door de gemeente geformuleerde speerpunten voor het imago van Hilversum: multimedia, groen en jonge monumenten. De kracht van de gemeente Hilversum ligt in het feit dat de stad over een unique selling point beschikt dat een brede doelgroep aanspreekt: de Multimedia. De combinatie van nostalgie en technologie maakt dat jong en oud zich door dit thema aangesproken voelt.
17
B I N N E N P R E T E N B U I T E N K A N S E N - U I T W E R K I N G S N O TA T O E R I S M E & R E C R E AT I E
De natuurgebieden zijn vooral voor de lokale en regionale markt aantrekkelijk. Jonge monumenten spreken in kwantitatieve zin slechts een kleine (inter)nationale nichemarkt aan, maar zijn voor deze doelgroep wel zeer aantrekkelijk. Op het gebied van culturele voorzieningen en activiteiten heeft Hilversum veel te bieden. Jonge monumenten, bezienswaardige kerkgebouwen, voorzieningen op het gebied van theater, shows en film, Beeld en Geluid, Museum Hilversum, culturele evenementen en activiteiten. In de komende tijd zal het aanbod met voorzieningen als de nieuwe bioscoop, het nieuwe Filmtheater en De Vorstin nog verder worden uitgebreid. Daarnaast zal de kerngroep evenementen - met daarin vertegenwoordigd de evenementencoördinator, de cultuurcoördinator, Hilversum Goed Bekeken en de afdeling communicatie nieuwe culturele activiteiten stimuleren en arrangementen (mede)ontwikkelen. In “Hilversum Centraal”, de uitwerkingsnota Economische Visie over detailhandel, horeca en warenmarkt, zal de verbindende schakel tussen het (culturele) evenementenbeleid, citymarketing en toerisme verder worden uitgewerkt. Ook de cultuurnota zal hier verder op doorgaan. Uit de tabel komt verder naar voren dat Hilversum ook voor gezinnen met kinderen toch zeker het een en ander te bieden heeft. Anders dan met de twee festivals (Alive en On Air) zijn er voor jongeren in Hilversum weinig specifieke (leisure)voorzieningen. Voor beide doelgroepen, maar ook in algemene zin, moet worden aangetekend dat dit aanbod in Hilversum niet of nauwelijks aanwezig is. Dit is met name relevant op lokaal en regionaal schaalniveau.
18
Het aanbod aan verblijfsrecreatieve voorzieningen is als matig aantrekkelijk beoordeeld: ligging en kwaliteit zijn op zich goed, maar niet dermate onderscheidend van het overige verblijfsrecreatieve aanbod in de regio dat ze als zelfstandige trekkers kunnen fungeren. Alles overziend, beoordeelt Bureau Buiten, is er in Hilversum sprake van een heel redelijk toeristisch-recreatief aanbod, met een aantal interessante nieuwe initiatieven. Een aandachtspunt daarbij is het media-aanbod, waarmee een brede doelgroep kan worden aangesproken op een schaalniveau (nationaal) dat economisch gezien potenties biedt. Hier liggen, aanvullend op de aanwezige voorzieningen, meer kansen!
Veel vragen Er zijn weinig harde gegevens op het gebied van toerisme en recreatie over Hilversum bekend. Veel vragen kunnen tijdens de analyse niet worden beantwoord. Waarom bezoeken mensen Hilversum? Hoeveel mensen bezoeken Hilversum? Hoe lang blijven ze? Wat besteden ze? Wat vinden ze interessant? Wat missen ze? Het beantwoorden van deze vragen is van belang om het effect van beleid te kunnen meten om het daarmee het beter te kunnen afstemmen op de praktijk.
Bereikbaarheid Hilversum is goed aangesloten op de hoofdwegenstructuur (A1, A27 en op enige afstand de A2 en A28) en het netwerk van spoorwegen. Hilversum heeft een kwalitatief hoogwaardig fietswegennet. De meeste attracties zijn redelijk tot goed bereikbaar met het busvervoer. Dit zijn aantrekkelijke kenmerken voor een stad die toerisme als speerpunt heeft gekozen voor het economisch beleid.
B I N N E N P R E T E N B U I T E N K A N S E N - U I T W E R K I N G S N O TA T O E R I S M E & R E C R E AT I E
Toch blijkt uit onderzoek dat Hilversum zowel bij het bedrijfsleven als bij bezoekers een slecht imago heeft op het gebied van bereikbaarheid. Uit objectieve vergelijkingen4 met andere gemeenten blijkt echter niet dat de bereikbaarheid van Hilversum bijzonder afwijkt. Het negatieve imago heeft vooral betrekking op de bereikbaarheid met de auto. De bereikbaarheid van Hilversum per openbaar vervoer (trein, bus) en fiets wordt over het algemeen positief gewaardeerd. De compacte stedelijke structuur van Hilversum betekent dat er weinig fysieke ruimte is voor (nieuwe) verkeersinfrastructuur. In de komende jaren voert de gemeente een beleid om de beschikbare verkeersruimte maximaal te benutten en het gebruik van OV en fiets te bevorderen, bijvoorbeeld door vervoermanagement. Aangezien het toeristisch verkeer grotendeels plaatsvindt buiten spitsuren, draagt versterking van de toeristisch-recreatieve sector bij aan dit streven. Een aandachtspunt vormt de verbinding tussen Media Park en binnenstad. Vanaf december 2007 wordt het Media Park per openbaar vervoer beter bereikbaar. Dan gaat de Media Pendel rijden. Een bus die het station van Hilversum direct verbindt met het Media Park. Praktisch voor medewerkers en bezoekers van het Media Park. Nagegaan moet worden of deze nieuwe verbinding laagdrempelig genoeg is om bezoekers van de Media Experience daadwerkelijk “even” de binnenstad te laten bezoeken.
3.2. Externe analyse: trends en ontwikkelingen In deze paragraaf geven we een korte beschrijving van trends en ontwikkelingen op het gebied van toerisme en recreatie die voor Hilversum relevant zijn. Het gaat hierbij om trends en ontwikkelingen aan zowel de vraag- als de aanbodkant.
4 Bijvoorbeeld de Monitor Stedelijke Bereikbaarheid 2004 van het Ministerie van V&W 5 Bron: NRIT, 2006
•
De doelgroep 55+ is belangrijk voor Hilversum. Binnen nu en tien jaar zullen er ongeveer 1 miljoen 50-plussers bij komen in Nederland. Deze groep heeft meer te besteden en meer vrije tijd dan de gemiddelde Nederlander en gaat steeds vaker op vakantie. Tachtig procent van de 50-plussers onderneemt drie vakanties per jaar5. Beleving is voor deze groep belangrijker dan status. Kwaliteit en zekerheid zijn belangrijk en men is bereid te betalen voor een goed product, waarbij het niet primair gaat om luxe in de traditionele betekenis.
•
Een ommekeer van het totale individualisme naar een meer sociaal toeristisch-recreatief gedag: groei van groepsuitstapjes. Jaarlijks gaan ongeveer 5,5 miljoen Nederlanders in groepsverband een dagje uit of op vakantie. Het kan hierbij gaan om uitstapjes in familieverband (meerdere generaties) of met bestaande vriendenkringen, maar ook om bijvoorbeeld teambuilding. Museum Hilversum merkt daarnaast de toename van uitstapjes in kleinere groepen. Voor deze groepen (tot 10 personen) is het prijstechnisch lastig om persoonlijke aandacht en begeleiding te bieden (inzetten van een gids voor deze groepen is relatief duur), terwijl daar wel vraag naar is.
•
Innovatie in de toeristisch-recreatieve sector doordat technologische ontwikkelingen een steeds belangrijker rol gaan spelen in de vrijetijdsbesteding van de consument. De ondernemers spelen hierop in, bijvoorbeeld met internetaansluiting in verblijfsaccommodaties en door GPS-tochten voor wandelaars en fietsers uit te zetten.
19
B I N N E N P R E T E N B U I T E N K A N S E N - U I T W E R K I N G S N O TA T O E R I S M E & R E C R E AT I E
•
Toename van het aantal tweeverdieners. De categorie 25-40 jaar bestaat vaker dan vroeger uit tweeverdieners. Ze geven relatief veel geld uit aan reizen, maar hebben weinig tijd. Deze groep onderneemt naast een lange (vaak verre en avontuurlijke) vakantie ook meerdere kortere vakanties.
•
Branchevervaging: steeds meer organisaties willen de consument een totaalproduct of een totaalbeleving bieden, waarbij meerdere producten en diensten worden geïntegreerd.
•
Het zoeken van informatie en boeken via internet neemt sterk toe, vooral bij jongeren en 65-plussers. De grootste toename doet zich voor bij jongeren tot 20 jaar en 65-plussers. Interactieve platforms spelen steeds vaker een rol in het keuzeproces.
•
De concurrentie binnen de gehele vrijetijdssector zal zich ook de komende jaren nog sterk uitbreiden. Concurrentie komt niet alleen van ‘reguliere’ vrijetijdsvoorzieningen, maar ook van evenementen en detailhandel (m.n. woonboulevards, winkelcentra en tuincentra) die zich in toenemende mate richten op het bieden van een prettige ervaring. Ook in Hilversum biedt bijvoorbeeld verbetering van de detailhandel kansen.
•
Bezoekcijfers van musea zijn de afgelopen jaren redelijk constant gebleven, maar in de toekomst dreigt een daling. Het hogere opleidingsniveau van de bevolking en de vergrijzing vertalen zich door de toegenomen concurrentie niet in een stijging van het museumbezoek. Veel musea proberen dan ook om hun aanbod steeds meer aan te bieden in de vorm van vermaak en zich daarmee ook te richten op nieuwe doelgroepen. Het organiseren van tijdelijke tentoonstellingen rond specifieke thema’s is eveneens een veel toegepaste strategie.
•
De beschikbaarheid van voldoende hotelcapaciteit in Amsterdam wordt als een belangrijk probleem gezien (NBTC, 2006). Door de te verwachten groei van de low-cost vliegmarkt en de groei vanuit nieuwe herkomstmarkten zal de druk op de hotelcapaciteit in Amsterdam de komende jaren verder toenemen. Uit een studie van Horwath Consulting (2005) blijkt dat de bezettingsgraad van 3- , 4en 5- sterrenhotels in Amsterdam op dit moment al relatief hoog is (76%). Ook de gemiddelde kamerprijs ligt in Amsterdam hoog. De hoge bezettingsgraad, in combinatie met een relatief beperkte uitbreiding van het aantal kamers, leidt ertoe dat de ruimte voor Nederland om te groeien op middellange termijn beperkt is. Een uitbreiding van de hotelcapaciteit is daarom van belang. Hilversum zou hier met gerichte marketing en samenwerking op kunnen inspelen.
•
De belangstelling voor populaire cultuur is de afgelopen jaren toegenomen. In 2003 bezocht 31% van de bevolking minstens eens per jaar een populair muziekevenement (pop- of jazzconcert, musical). In 1983 was dit slechts 18%. De belangstelling voor traditionele cultuur was in diezelfde periode nagenoeg stabiel (musea 38%, monumenten 45%, beroepstoneel 14%, ballet 5%, klassieke concerten 14%).
20
B I N N E N P R E T E N B U I T E N K A N S E N - U I T W E R K I N G S N O TA T O E R I S M E & R E C R E AT I E
3.3. Sterke en zwakke punten in toeristisch aanbod Op basis van de analyse van het aanbod, kwaliteitsbeoordeling en trends en ontwikkelingen wordt in deze paragraaf een samenvatting gegeven van sterke en zwakke punten van het toeristisch-recreatief aanbod in Hilversum, en kansen en bedreigingen voor de toekomst. Tabel 3.3 SWOT analyse Sterk • Duidelijk profiel als mediastad; grote naamsbekendheid • Aantrekkelijke groene omgeving met ruime wandel- en fietsmogelijkheden • Media-experience:nieuwe, grote trekker • Behoorlijk aanbod overnachtingsmogelijkheden (kwantiteit) • Media Park: programma’s met publieksopnames, entertainment, dinner-shows • Iedereen kent Hilversum • VVV-vestiging als centraal informatie- en oriëntatiepunt voor toeristisch-recreatief bezoek aan Hilversum • Jonge monumenten (niche markt) • Samenwerking binnen Hilversum Goed bekeken; uniek eigen marketingplatform • Natuurbrug als langste ecoduct van NL
Zwak • Weinig dynamisch imago • Weinig aansprekend aanbod voor jongeren • Bereikbaarheid / imago van slechte autobereikbaarheid • ‘Totaalpakket’ dat in arrangementen kan worden geboden is in Hilversum vrij beperkt • Geen eenvoudige, zichtbare fysieke verbinding van Media Park naar binnenstad • Weinig gegevens over toeristisch bezoek (herkomst, motieven, aantallen)
Kans • Regionale samenwerking • Toerisme & Recreatie zijn zowel op lokaal als regionaal niveau gekozen als speerpunt voor het economisch beleid • Het leggen van lokale en regionale verbindingen tussen verschillende attracties • Het verlengen bezoekersduur door de ontwikkeling van lokale en regionale arrangementen. • De toekomstige ontwikkeling van voorzieningen op het gebied van zorg, fitness en welness trekt nieuwe groepen toeristen. • Stijgende belangstelling voor populaire cultuur en ‘multimedia-ervaringen’, musicals, dinner-shows • Tekort aan hotelcapaciteit in Amsterdam • Toename tweeverdieners en 55-plussers en toename van hun bestedingen op toeristisch-recreatief gebied • Toenemend bezoek aan evenementen • Relaties leggen met speerpunten in sectoren multimedia en zorg; ontwikkeling van nieuwe productmarktcombinaties. Bedreiging • Weinig uitbreidingsmogelijkheden (ruimtelijk) • Continuïteit Hilversum Goed Bekeken • Hoge recreatieve druk op het buitengebied (die in de toekomst nog iets zal toenemen) beperkt ervaring van rust en ruimte
21
B I N N E N P R E T E N B U I T E N K A N S E N - U I T W E R K I N G S N O TA T O E R I S M E & R E C R E AT I E
4 Visie 4.1 Inleiding Met de komst van het Instituut voor Beeld en Geluid heeft Hilversum een enorme toeristische trekpleister gekregen. Maar ook als stad van moderne architectuur, de stad van Dudok en Duiker, de stad in het groen, en een stad te midden van Muiderslot en Paleis Soestdijk, tussen de Eem en de Vecht, het Groene Hart en de Utrechtse Heuvelrug, hebben Hilversum en zijn buurgemeenten een grote toeristische potentie. Om deze reden hebben zowel de regio als de gemeente de toeristisch-recreatieve sector gekozen als speerpunt voor het (regionaal) economisch beleid. Toerisme heeft als voordeel dat het vooral plaatsvindt buiten spitsuren. Het vormt daardoor een goede aanvulling op andere economische activiteiten zonder dat het een extra druk op de bereikbaarheid oplevert.
22
Uit de voorgaande hoofdstukken blijkt dat zowel Hilversum als de regio onvoldoende gebruik maakt van hun bestaande toeristische potentie. De kern van de visie is er daarom op gericht om ervoor te zorgen dat Hilversum samen met de regiogemeenten en het bedrijfsleven gebruik maken van deze kansen. Het benutten ervan kan door aan te sluiten bij de unieke kwaliteiten die stad Hilversum heeft op de gebieden van multimedia, zorg, cultuurhistorie, natuur en winkelen. Er zijn vooral kansen in het dagtoerisme, waaronder ook zakelijk dagtoerisme. De mogelijkheden voor verblijfsrecreatie zijn kleiner. De gemeente kiest bewust niet voor het ontwikkelen van nieuwe grootschalige attracties. De hoofdredenen hiervoor zijn het gebrek aan uitbreidingsruimte en de verkeersaantrekkende werking. Uitvoering van de visie is niet een taak van de gemeente alleen. Samen met het bedrijfsleven en regiogemeenten wil de gemeente de uitvoering ter hand nemen om daarmee verder te werken aan de aantrekkelijkheid van Hilversum als toeristische stad. De gemeente nodigt het bedrijfsleven en regiogemeenten van harte uit om te komen met projecten die passen binnen deze visie. Het uitbouwen van Hilversum als toeristische stad zorgt voor een verdere versterking van de economie en draagt bij aan een gezonde economische ontwikkeling van Hilversum. Daarnaast is een stad met bezienswaardigheden en veel levendigheid natuurlijk ook in het belang van de eigen inwoners. De mogelijkheden voor een plezierige en zinvolle vrije tijdsbesteding zijn binnen handbereik. Ook mag je er als Hilversummer trots op zijn als toeristen jouw stad als bestemming voor de besteding van hun vrije tijd kiezen. Tenslotte draagt het bezoek aan de stad van toeristen in de regel bij aan extra zorg voor behoud, herstel en ontwikkeling van voorzieningen op gebied van cultuur en natuur. Goede voorzieningen dragen positief bij aan het vestigingsklimaat van een stad. In de regel is een aantrekkelijke stad voor toeristen, ook een aantrekkelijke stad voor bedrijven. Kortom zowel de Hilversummer, het Hilversumse bedrijfsleven als de toeristen zelf hebben er belang bij dat de stad Hilversum een aantrekkelijke stad voor toeristen is én blijft.
B I N N E N P R E T E N B U I T E N K A N S E N - U I T W E R K I N G S N O TA T O E R I S M E & R E C R E AT I E
4.2
Algemeen
Er is geen sprake van grote leemtes of bedreigingen als het gaat om het toeristisch-recreatieve aanbod in Hilversum. Een potentiële dreiging zou kunnen liggen in het feit dat het imago van Hilversum niet erg dynamisch is. Dat is voor kleinere plaatsen wellicht niet erg, maar voor een stad van de omvang van Hilversum niet wenselijk. Voor een dynamisch imago is uiteraard ook een dynamisch aanbod nodig. Er liggen wel aanknopingspunten om hier invulling aan te geven. Aansluiting bij het thema multimedia ligt hierbij voor de hand en biedt inhoudelijk ook zeer goede mogelijkheden. Met ‘media’ kan een brede doelgroep worden aangetrokken, de combinatie van nostalgie en technologie maakt dat jong en oud zich door dit thema aangesproken voelt. Met zowel het Media Park in zijn geheel als het Instituut voor Beeld en Geluid afzonderlijk als grote trekkers kan dat op een schaalniveau dat in economisch opzicht interessant is en goede mogelijkheden biedt voor extra spin-off. Om die kansen te benutten moet actie worden ondernomen om ervoor te zorgen dat het voor bezoekers niet bij een bezoek het Media Park blijft. Mensen moeten worden gestimuleerd om ook ‘de stad’ te bezoeken, en regelmatig terug te keren. Ook op het vlak van evenementen liggen hiervoor kansen.
23
Hilversum en haar groene omgeving zijn qua uniciteit en vanwege de beperkte schaal waarschijnlijk onvoldoende onderscheidend om een internationale aantrekkingskracht uit te oefenen. In iets mindere mate is dit ook aan de orde op het nationale schaalniveau. Ook de centrale ligging werkt hierbij als een nadeel. Dit laat onverlet dat er ruimte is om het verblijfsrecreatieve product van Hilversum uit te breiden en beter te vermarkten. Bovendien heeft ook de recreatieve functie van het buitengebied een duidelijke economische potentie, die sterker kan worden benut, bijvoorbeeld door op beperkte schaal laagdrempelige horecavoorzieningen aan de randen van het buitengebied toe te staan.
B I N N E N P R E T E N B U I T E N K A N S E N - U I T W E R K I N G S N O TA T O E R I S M E & R E C R E AT I E
Groen en blauwe kwaliteit Hilversum is een tuinstad, een gemeente met veel groen en omgeven door prachtige natuur- en recreatiegebieden. Watersport, bos en hei bevinden zich op een steenworp afstand van de binnenstad. Deze bijzonder aantrekkelijk kwaliteit is één van de hoofdredenen dat bewoners en bedrijven graag gevestigd zijn in Hilversum en dat bezoekers Hilversum met plezier aan doen.
Op lokaal niveau hebben “Hilversum Goed Bekeken” en de VVV een centrale rol bij het verder versterken van de toeristische potenties. De gemeente wil “Hilversum Goed Bekeken” verder uitbouwen als lokale netwerkorganisatie. Samen met Hilversum Goed Bekeken wil de gemeente zowel het imago van de stad versterken als de onderlinge samenwerking tussen verschillende Hilversumse attracties vergroten. Om deze ambitie te verwezenlijken is het van belang dat het Hilversumse bedrijfsleven actief bijdraagt aan Hilversum Goed Bekeken.
24
Tegelijkertijd wordt op regionaal niveau door de gemeenten en het Gewest Gooi en Vechtstreek gewerkt aan het opzetten van een regionaal expertisecentrum. In dit regionale expertisecentrum werken de gemeente, het gewest, het regionale onderwijs en het bedrijfsleven samen aan het bevorderen van samenwerking tussen de sector en het promoten van toerisme en recreatie in de regio. Belangrijk uitgangspunt van dit expertisecentrum is het tot stand brengen van innovatie in de sector door het maken van verbinding met de zorgsector en de multimediasector. De oprichting van dit regionaal expertisecentrum past in de Hilversumse visie.
4.3 Aanzet voor verdere productontwikkeling: benutten van kansen Het beleid van de gemeente Hilversum is erop gericht om Hilversum een duidelijk en compleet toeristisch-recreatief product te laten bieden, waarbij de economische potentie van toerisme en recreatie voor Hilversum optimaal wordt benut. Op basis van de uitgevoerde sterkte/ zwakte analyse is er door de gemeente in samenwerking met het bedrijfsleven voor gekozen om in te zetten op de kansen die vanuit toeristisch-recreatief oogpunt het kansrijkst zijn om succesvol uit te bouwen. Bij de uitbouw werkt de gemeente waar mogelijk samen met de regio, omdat dit een duidelijke meerwaarde oplevert.
Geef kansen de ruimte Op basis van de in 2007 uitgevoerde gemeentelijke prognose wordt ingeschat dat door de keuze van toerisme en recreatie als speerpunt, deze sector met (+ 30.000 m2) zal toenemen tot 2020. Het grootste deel van deze voorzieningen zal in combinatie zijn met de multimediasector of zorgsector een plek binnen Hilversum vinden. Het Instituut voor Beeld en Geluid op het Media Park is hier een duidelijk recent voorbeeld van. Op grond van de gemeentelijke prognose is de verwachting dat de huidige beschikbare locaties in Hilversum tot 2015 voldoende ruimte bieden om de groei aan toeristische voorzieningen op te vangen. Voor na 2015 zal door de gemeente gezocht moeten worden naar nieuwe locaties.
B I N N E N P R E T E N B U I T E N K A N S E N - U I T W E R K I N G S N O TA T O E R I S M E & R E C R E AT I E
Voor de volgende kansen (speerpunten) is door de gemeente in samenwerking met het bedrijfsleven gekozen: • Het leggen van regionale en lokale verbindingen tussen attracties • Ontwikkeling en profilering van Mediastad Hilversum als attractieve (dag)bestemming • Het ontwikkelen van nieuwe product-markt-combinaties tussen zorg en toerisme in regionaal verband • Het versterken van de centrumpositie van de binnenstad voor de regio • Het beter bereiken van de internationale toerist die komt voor de jonge monumenten. Hieronder worden de vijf speerpunten toegelicht. In paragraaf 2.4 worden de speerpunten uitgewerkt in een concreet programma.
4.3.1 Het leggen van regionale en lokale verbinden tussen attracties Binnen de gemeente Hilversum en binnen de regio is er een groot aanbod van grote en kleine trekkers voor (dag)toeristen en recreanten. Tussen de verschillende attracties wordt nauwelijks samengewerkt, waardoor op dit moment combinatiebezoek beperkt plaatsvindt. Door het leggen van verbindingen tussen attracties - o.a. middels de ontwikkeling van arrangementen - kan de verblijfsduur van het bezoek worden vergroot. Als gevolg van het verbinden van meerdere (eendaagse) attracties met elkaar zal ook het meerdaags toerisme toenemen. De toeristische bestedingen zullen in zowel Hilversum als de regio hierdoor per jaar fors kunnen groeien. Doelstelling in regionaal verband is een groei van 6% á 10% per jaar. Gezien het vrijwel ontbreken van dergelijke verbindingen op dit moment en het relatief met weinig inspanning leggen van deze verbindingen is de verdere ontwikkeling hiervan het perspectiefrijkst. Een van de hoofdtaken van het regionaal expertisecentrum zal het ontwikkelen van deze regionale verbindingen zijn, niet alleen gewestelijk maar ook richting Utrechtse Heuvelrug.
Hotels en Bed Breakfasts De in Hilversum aanwezige hotels en bed and breakfasts vormen een ideale uitvalsbasis voor natuur- en cultuurliefhebbers. Ook bieden ze bezoekers een oase van rust na een heerlijk dagje Hilversum of ’t Gooi. Betaalbare en gastvrije voorzieningen maken een langer verblijf in stad en regio mogelijk. De aanwezigheid van een gevarieerd aanbod van hotels en B&B’s is daarmee één van de manieren om de toeristische bestedingen in de stad en de regio te vergroten.
Op gemeentelijk niveau is Hilversum Goed Bekeken in samenwerking met Hilversum Events en de VVV bezig met het ontwikkelen van (dag en meerdaagse)arrangementen. Bij het ontwikkelen van meerdaagse arrangementen hoort uiteraard ook een voldoende en breed aanbod aan overnachtingsmogelijkheden. Om het verblijfsrecreatieve aanbod in de gemeente Hilversum te verbreden wil de gemeente onderzoeken of er in de gemeente ruimte is voor het vestigen van enkele kleinschalige, onderscheidende hotels in een ander marktsegment dan de nu veel voorkomende klasse (4 sterren). Ook zal de gemeente onderzoeken of er in de stad Bed & Breakfasts gevestigd kunnen worden.
25
B I N N E N P R E T E N B U I T E N K A N S E N - U I T W E R K I N G S N O TA T O E R I S M E & R E C R E AT I E
4.3.2 Mediastad Hilversum als attractieve (dag)bestemming Hilversum heeft met de aanwezigheid van de mediasector, de landelijke bekendheid daarvan én de komst van een gerelateerde trekker (Instituut voor Beeld en Geluid) een uniek product in handen. Het uitwerken van het product Multimediastad in toeristisch-recreatief opzicht en het creëren van een maximale spin-off vormt de focus van het toeristische beleid van de gemeente. De televisiewereld en ‘media’ in het algemeen spreken bij een groot publiek tot de verbeelding. Een zwak punt van Hilversum hierbij is echter dat de media beperkt beleefbaar zijn: de televisiewereld is aanwezig en dat is ook bij het grote publiek bekend, maar buiten het Media Park is in de stad zelf er weinig van te merken. Om in toeristischrecreatief opzicht meer rendement uit de mediasector te halen, is het essentieel dat de media zichtbaarder worden in Hilversum en dat er media-gerelateerde producten worden ontwikkeld. Ook op het Media Park zelf zal meer aandacht moeten zijn voor de zichtbaarheid van het centrum van Hilversum. Voor bezoekers die gericht het Media Park bezoeken is de mentale en fysieke afstand tot het centrum groot. Promotie van (activiteiten in) het centrum en aanbod van Beeld en Geluid Experience-arrangementen met een tweede bestemming in het centrum kunnen daaraan bijdragen.
Made in Hilversum
26
Hilversum is bekend van zijn vele multimediaproducties. Zo kent iedereen “Hilversum 3 bestond nog niet” van Herman van Veen of de slotzin “Dit was Haje Thomas, Hilversum.” De merknaam “made in Hilversum” heeft door deze producties zowel nationaal als internationaal een grote bekendheid en mag met recht een sterk merk worden genoemd.
Zowel het Media Park in zijn geheel als het daarop gelegen Instituut voor Beeld en Geluid afzonderlijk vormen belangrijke trekkers voor grote aantallen dagjestoeristen uit heel Nederland. Gezien de fysieke en psychologische afstand van het Media Park ten opzichte van het centrum en andere attracties levert deze aantrekkingskracht zonder aanvullende inspanningen weinig extra spin-off op voor Hilversum. Er liggen echter wél kansen: alhoewel een bezoek aan het Media Park vaak geen dagvullende bestemming is, zullen toeristen van hun bezoek in de regel wél een volledig dagje uit willen maken. Het is dus zaak om de bezoekers te verleiden meer tijd in Hilversum door te brengen en daarvoor aantrekkelijke mogelijkheden te bieden. In Hilversum zijn de aantrekkelijke mogelijkheden op de gebieden van winkelen, cultuurhistorie, natuurrecreatie volop aanwezig. Op deze terreinen gaat het daarom vooral om de kunst van het verleiden van de bezoeker. Door het onder de aandacht brengen, het buitengewoon aantrekkelijk en eenvoudig maken van combinatiebezoeken tussen verschillende attracties binnen de stad. Op enkele terreinen gaat het om het ontwikkelen van nieuwe mogelijkheden. Om de bezoekers op het Media Park zelf langer vast te kunnen houden wordt daarom door de gemeente de ontwikkeling van een beperkt aantal aanvullende voorzieningen (in zijn totaliteit maximaal 7.500 m2)
B I N N E N P R E T E N B U I T E N K A N S E N - U I T W E R K I N G S N O TA T O E R I S M E & R E C R E AT I E
mogelijk gemaakt, zoals de ontwikkeling van een hotel, detailhandel, horeca en een businesscentrum. Daarnaast kan de link tussen media en binnenstad worden versterkt door samen met het reguliere bedrijfsleven actief acquisitie beleid te richten op innovatieve detailhandel- en horecaconcepten gericht op de multimediasector (Voorbeeld van bestaande concepten in deze richting zijn de Apple-, Sony- en Disneystores).
Streetcasting brengt Media Park en binnenstad dichter bij elkaar Het Media Park vormt het hart van de multimedia-industrie in Nederland en vormt één van de visitekaartjes van Hilversum. Een andere belangrijke trekker vormt de aantrekkelijke binnenstad. Op dit moment vormt de mentale en fysieke afstand tussen beide trekkers een barrière, die ervoor zorg dat beide trekkers nauwelijks van elkaar profiteren. Het project Streetcasting moet hier verandering in gaan brengen. Televisieschermen op het Media Park en in de binnenstad zullen binnen enkele jaren in beeld gaan brengen wat op beide plekken te doen is.
4.3.3 Nieuwe product-markt-combinatie’s tussen zorg en toerisme De natuurgebieden rondom Hilversum (o.a. Hoorneboegseheide, Zuiderheide, Westerheide, Spanderswoud) hebben een belangrijke recreatieve functie voor de inwoners van Hilversum en het Gooi. Deze aantrekkelijke groene ruimte is van oudsher niet alleen van belang geweest voor recreatie en toerisme, maar ook een van de hoofdredenen dat de zorgsector van oudsher sterk aanwezig is in de regio Gooi en Vechtstreek. Door de schone lucht en groene ruimte kunnen patiënten beter herstellen. Zorg en toerisme zijn dus al decennia lang vervlochten met elkaar. De regio en de gemeente Hilversum hebben gekozen voor de verdere uitbouw van zowel de zorgsector als de toeristische sector. Gezien deze sectoren grote raakvlakken hebben ligt het voor de hand dat beide sectoren gezamenlijk nieuwe product-markt-combinatie’s ontwikkelen. Dit kan bijvoorbeeld rond het thema gezondheid (bijvoorbeeld zorghotels, gezondheidsbaden, sauna’s, meditatiecentra, etc.). Bij het ontwikkeling van nieuwe product-markt-combinatie’s krijgt het regionaal expertisecentrum de rol van innovatie-aanjager.
4.3.4 Het versterken van de centrumpositie van de binnenstad voor de regio De Hilversumse binnenstad vervult binnen de regio een centrumpositie op het gebied van winkelen en uitgaan. Een groot deel van de regionale bestedingen op deze terreinen vindt plaats in de Hilversumse binnenstad. Het is voor de Hilversumse binnenstadondernemer van belang dat Hilversum deze positie behoudt en waar mogelijk uitbouwt. In de Uitwerkingsnota detailhandel, horeca en warenmarkt wordt uitvoerig ingegaan op welke wijze de gemeente dit samen met het bedrijfsleven wil bewerkstelligen.
27
B I N N E N P R E T E N B U I T E N K A N S E N - U I T W E R K I N G S N O TA T O E R I S M E & R E C R E AT I E
4.3.5 Het bereiken van de internationale toerist die komt voor jonge monumenten Hilversum staat nationaal en internationaal bekend als stad van jonge monumenten van architectuur en stedenbouw. Het heeft zijn faam met name te danken aan de architect Willem Marinus Dudok (1884-1974), die niet alleen verantwoordelijk was voor het spraakmakende ontwerp van het Raadhuis, maar ook het brein was achter vele woningbouwcomplexen, openbare gebouwen, scholen en een deel van de woningen in de villagebieden in Hilversum. Hij en vele andere architecten hebben Hilversum tot een belangrijk centrum van de jonge bouwkunst gemaakt. Internationaal gezien is Hilversum voor kleine nichemarkt, (de vakmatig’ geïnteresseerden in bouwkunst) binnen de toeristische sector aantrekkelijk om te bezoeken. Op dit moment wordt deze nichemarkt nog niet volledig bediend, omdat nog niet iedereen bekend is met het feit dat Hilversum jonge monumentenstad is. In samenwerking met het bedrijfsleven en Hilversum Goed Bekeken in het bijzonder wil de gemeente deze aantrekkelijke kant van Hilversum bij de (internationale) doelgroep meer voor het voetlicht brengen. Daarnaast vindt de gemeente het van belang dat Hilversum het karakter van jonge monumentenstad behoudt. De gemeente heeft daarom een monumentennota vastgesteld waarmee ongeveer 700 nieuwe gemeentelijke monumenten in de stad zijn aangewezen.
28
4.4 Activiteitenplan Het activiteitenplan is een schematische weergave van de activiteiten die de komende jaren ondernomen gaan worden om de ambities uit deze Binnenpret en Buitenkansen te realiseren. In deze tabel staan de betrokken partijen en de tijdspanne waarin de activiteit zal plaatsvinden. De kosten van de meeste activiteiten die in dit schema genoemd zijn, zijn opgenomen in de vastgestelde programmabegroting of daarvoor is reeds separaat budget geregeld. Voor enkele actiepunten zal onderzocht moeten worden of hiervoor een gemeentelijk budget geregeld zal moeten worden of dat een marktpartij bereid is op te pakken. Het gaat hierbij bijvoorbeeld om de punten “versterken en uitbouwen van Hilversum Goed Bekeken, Jaarlijkse monitoring en bezoekersonderzoek en Internationale toeristen”. Afhankelijk van het budget kan een actiepunt uitgevoerd worden. Daarnaast valt nog te vermelden dat de genoemde activiteiten in het activiteitenplan geen uitputtende lijst vormen. Hilversum nodigt partijen uit het veld van harte uit om projecten aan te dragen die bijdragen aan het uitvoeren van deze uitwerkingsnota.
B I N N E N P R E T E N B U I T E N K A N S E N - U I T W E R K I N G S N O TA T O E R I S M E & R E C R E AT I E
4.4.1 Algemeen 4.1 Activiteit
Actief informeren van Nederlander, toerist en Hilversummer over de vrije tijdsmogelijkheden in Hilversum en de regio Doel Vergroten en verlengen van verblijfstijd en bestedingen in Hilversum en de regio Uitwerking Informeren met gedrukt informatiemateriaal, website en tv-schermen in de binnenstad en op het station Betrokken partijen Hilversum Goed Bekeken, VVV en overige lokale bedrijfsleven Rol gemeente Stimulerend Tijdspanne Doorlopend 4.2 Activiteit Doel Uitwerking
Continuering en uitbouw Hilversum Goed Bekeken Vergroting bekendheid Hilversum Continuering financiële ondersteuning ter voorzetting city-marketing activiteiten voor tenminste vier jaar en actief helpen zoeken naar extra financieringsbronnen/partijen. Betrokken partijen Gemeente Hilversum, het Hilversumse bedrijfsleven en Hilversum Goed Bekeken Rol gemeente Financierend en participerend Tijdspanne Doorlopend 4.3 Activiteit Doel
Verbreding aanbod van verblijfsrecreatieve voorzieningen Het aantrekken van nieuwe doelgroepen en het vergroten van de aantrekkelijkheid van Hilversum als uitvalbasis voor een bezoek aan de regio Uitwerking Onderzoek naar economische mogelijkheden van vestiging van hotels en bed and breakfasts ook in een ander marktsegment dan op dit moment gebruikelijk is. Indien economische mogelijkheden er zijn inzetten van actief acquisitiebeleid Betrokken partijen Gemeente Hilversum Rol gemeente Uitvoerend en stimulerend Tijdspanne 2008-2010 4.4 Activiteit Doel
Jaarlijkse monitoring en bezoekersonderzoek Het verkrijgen van inzicht in de effecten van het toeristisch-recreatief beleid met als doel te komen tot een verdere optimalisering van het toekomstig beleid Uitwerking Het houden van een terugkerende enquête onder zowel Hilversumse ondernemers en bezoekers Betrokken partijen Gemeente Hilversum, gewest Gooi en Vechtstreek en het reguliere bedrijfsleven Rol gemeente Financiering en uitvoering in samenwerking met Hilversumse bedrijfsleven Tijdspanne Doorlopend 4.5 Activiteit Doel Uitwerking Betrokken partijen Rol gemeente Tijdspanne
Leerstages en leerwerktrajecten Verbetering van aansluiting onderwijs en arbeidsmarkt in toerische sector Ontwikkeling van leer-werktrajecten in toerische sector Gemeente Hilversum, ROC, Hogeschool In-Holland, Regionaal expertisecentrum, onderwijsinstellingen, regionale bedrijfsleven Stimulerend Doorlopend
29
B I N N E N P R E T E N B U I T E N K A N S E N - U I T W E R K I N G S N O TA T O E R I S M E & R E C R E AT I E
4.4.2 Het leggen van regionale en lokale verbinden tussen attracties 4.6 Activiteit Doel
Oprichting en uitbouw Regionaal Expertisecentrum Toerisme • Vergroten aantal bezoekers aan de regio • Ontwikkeling en versterking van een regionaal-economische samenwerking tussen toeristisch-recreatieve bedrijven in de regio • Het stimuleren van kennis en innovatie in de sector • Vergroten van het aantal banen in de sector • Het leggen van verbindingen met de zorg en multimedia Uitwerking Oprichten en uitbouw van Regionaal ExpertisecentrumToerisme Betrokken partijen Gemeente Hilversum, Gewest Gooi en Vechtstreek, Regiogemeenten, iTRovator, Kennisinstellingen en Regionale bedrijfsleven Rol gemeente Participant en (mede)financier Tijdspanne Doorlopend 4.7 Activiteit Doel Uitwerking
Ontwikkeling van regionale arrangementen Het vergroten van het aantal regionale arrangementen Opzetten van regionale arrangementen waarmee toeristische bedrijven in de regio met elkaar verbonden worden Betrokken partijen Regionaal expertisecentrum, regionale bedrijfsleven en VVV Rol gemeente Stimulerend Tijdspanne 2008 4.8 Activiteit Doel Uitwerking
30
Ontwikkeling van Hilversumse arrangementen Het vergroten van het aantal Hilversumse arrangementen Opzetten van Hilversumse arrangementen waarmee toerististische bedrijven in de gemeente met elkaar verbonden worden Betrokken partijen Hilversum Goed Bekeken, VVV, Hilversum Events en overige lokale bedrijfsleven Rol gemeente Stimulerend Tijdspanne Doorlopend 4.9 Activiteit Doel
Streetcasting Bewerkstelligen dat meer bezoekers aan het Media Park naar het stadscentrum gaan, en andersom. Uitwerking Met de plaatsing van grote beeldschermen op het Media Park en het stadscentrum de bezoekers aldaar informeren over elkaars actviteiten, evenementen en nieuws Betrokken partijen Media Park, winkeliersvereniging binnenstad, Hilversum Goed Bekeken, VVV, gemeente. Rol gemeente Stimuleren, participant, medefinancier Tijdspanne 2009
B I N N E N P R E T E N B U I T E N K A N S E N - U I T W E R K I N G S N O TA T O E R I S M E & R E C R E AT I E
4.4.3 Mediastad Hilversum als attractieve (dag)bestemming 4.10 Activiteit Doel Uitwerking Betrokken partijen Rol gemeente Tijdspanne
Vergroting van het aantal aan de mediagerelatereerde activiteiten en evenementen Het vergroten/verstevigen imago als (multi)mediastad Het actief ondersteunen van evenementen met een multimediaal karakter Gemeente, Stichting Immovator, Hilversum Goed Bekeken, VVV, iTRovator, regulier bedrijfsleven Stimulerend en subsidieverstrekker Doorlopend
4.11 Activiteit
Het ontwikkelen van nieuwe product-markt-combinatie’s tussen multimedia en toerisme Doel Gebruik maken van de economische kansen die vervlechting van multimedia- en toerische sector oplevert met als doelen vergroting economische concurrentiekracht, aantal arbeidsplaatsen en aantal bedrijven Uitwerking Ontwikkelen van nieuwe product-markt-combinaties Betrokken partijen Gemeente Hilversum, iMMovator en Regionaal expertisecentrum Toerisme, Regiogemeenten, Regionale bedrijfsleven Rol gemeente Participerend Tijdspanne Doorlopend
4.4.4 Nieuwe product-markt-combinatie’s tussen zorg en toerisme 4.12 Activiteit Doel
Het ontwikkelen van nieuwe product-markt-combinatie’s tussen zorg en toerisme Gebruik maken van de economische kansen die vervlechting van zorg- en toerische sector oplevert met als doelen vergroting economische concurrentiekracht, aantal arbeidsplaatsen en aantal bedrijven Uitwerking Onderzoek naar de economische mogelijkheden van de vestiging van zorghotels, wellness en andere nieuwe productmarktcombinaties in Hilversum en de regio Betrokken partijen Gemeente Hilversum, Regionale expertisecentra Zorg en Toerisme, Regiogemeenten, Regionale bedrijfsleven Rol gemeente Participerend Tijdspanne Doorlopend
4.4.5 Het versterken van de centrumpositie van de binnenstad voor de regio 4.13 Activiteit Doel Uitwerking
Het actief aantrekken van nieuwe trekkers voor de binnenstad Het versterken van de aantrekkelijkheid van de binnenstad Het actief acquireren en faciliteren van trekkers binnen detailhandel en horecabranche die een versterking opleveren voor de aantrekkelijkheid van de binnenstad. Betrokken partijen Gemeente Hilversum Rol gemeente Actief acquirerend en faciliterend Tijdsspanne Doorlopend
31
B I N N E N P R E T E N B U I T E N K A N S E N - U I T W E R K I N G S N O TA T O E R I S M E & R E C R E AT I E
4.4.6 Het bereiken van de internationale toerist die komt voor jonge monumenten 4.14 Activiteit Doel Uitwerking
Internationale toeristen Het vergroten van het aantal internationale bezoekers Het ontwikkelen van specifiek op de internationale toerist die geïnteresseerd is in jonge monumenten gerichte promotie, informatie en arrangementen Betrokken partijen Hilversum Goed Bekeken, VVV, reguliere bedrijfsleven Rol gemeente Stimulerend Tijdspanne Doorlopend
32