Bram Brandemann leert Bach steeds beter kennen pagina 8

10 Kerkblad van de Protestantse Gemeente te Bussum – Jaargang 26, nr. 10 – 16 oktober 2015

Van Woensel Kooy even terug in Bussum

Hoe Barbara haar geloof verloor

Kerkje opnieuw in gebruik genomen in Hongarije

pagina 5

pagina 6

pagina 10

Bram Brandemann leert Bach steeds beter kennen pagina 8

Van de redactie

Stilte

Klokkentoren Wilhelminakerk

Aan de volle agenda op deze bladzijde is te zien dat er de komende weken allerlei activiteiten op het programma staan. Soms misschien wel wat AGENDA te veel en snakken wij naar momenten van rust en stilte. Daarover kunt u lezen in de column van Rein Brouwer. Verder vindt u vanaf nu in BusElke za en di 10.00 – 12.00 uur sum Onderweg nóg een column namelijk van Maaike Graafland, de JOPVerlosserkerk Stiltecentrum jeugdwerker, die ons daarin op de hoogte houdt van haar belevenissen Elke do 12.30 uur met onze jongeren. Mariakerk/Koepelkerk Het verhaal over de worsteling met het geloof van Barbara den Hartog is Middagpauzegebed verrassend en indrukwekkend. Elke 2de di van de maand 9.00 Dat Bram Brandemann goed orgel kon spelen was mij wel bekend, maar – 9.30 uur dat hij zich zo in J.S. Bach heeft verdiept en van plan is om al zijn orgelFinovion kijkt verder dan de cijfers. Verlosserkerk Gebed werken op een website te zetten niet. Martin Rep heeft over deze talentHet kantoor voor particulieren en ondernemers volle musicus een uitgebreid verhaal geschreven. Do 15 okt 14.00 –uit16.00 uur het midden- en kleinbedrijf. Genoeg om te lezenBussum en over na te denken lijkt mij. Witte kerk Naarden CCIV Onafhankelijk, deskundig en betaalbaar. ereen Wil Keetelaar Hilversum Voor ied r Di 20 okt 14.30Voor uur informatie belt u met Bert Loedeman. ik re baa e b Amersfoort Antonius Hof lezing nacht dag en Finovion 79 88 Soest 1 9 6 035 Brinklaan 7 b

Edukans

Woe 21 okt 17.45 uur 1404 EP Bussum Eet-in West/Centrum in 035 691 73 81 In het afgelopen jaar Telefoon: is € 12.077 www.guv-uitvaart.nl Mobiel:06 54 305 350 de Zijspieghel E-mail: [email protected] bijeengebracht dankzij de inzet Zo 25 okt 17.00WWW.FINOVION.NL uur van particulieren, scholen, kerWilhelminakerk Cantatedienst ken, bedrijven en stichtingen. Voor dit jaar wordt uw aandacht Do 29 okt 14.00 – 16.00 uur gevraagd voor Bali. Het onderWitte kerk Naarden CCIV werp is kinderen met een beDo 5 nov 20.00 uur perking. Er zijn negen scholen Verlosserkerk Orgelconcert voor deze kinderen, waarbij kinZa 7 november 20.00 uur deren met een verstandelijke en Grote of Laurenskerk Weesp lichamelijke beperking bij elkaar concert Voices en het Radio zitten. De leerkrachten hebben Filharmonisch Orkest echter te weinig kennis van handicaps. Een lokale stichting helpt Di 17 nov 14.30 uur Antonius Hof lezing honderd leerkrachten en twintig ouders, om gehandicapten het Zo 22 november 17.00 uur beste te kunnen begeleiden. Deze Wilhelminakerk Cantatedienst begeleiding kost € 8.095,-. Woe 25 november 17.45 uur We vragen uw bijdrage op giro Eet-in West/Centrum in de 515 van Edukans te Amersfoort. Zijspieghel Vermelding van ID1315L01 geVr 6 nov laatste datum wenst. Voor meer informatie inzending kopij voor nr. 11 www.edukans.nl. Vr 20 nov verschijnt Bussum Onderweg nr. 11

A.P. Kasse (035 6916216)

nen

apijt

inyl

eer....

2 - B u s s u m O n d e r wVloerbedekking eg

Bijdrage

Met veel inzet wordt er maandelijks gewerkt aan een nieuwe uitgave van ons kerkblad “Bussum Onderweg” In het blad staan berichtgevingen over diverse kerkelijke zaken waardoor u als lezer op de hoogte gehouden wordt van gebeurtenissen Finovion kijkt verder de cijfers. met betrekking totdan het kerkelijk leven. Ter dekking van en deondernemers kosten van Het kantoor voor particulieren midden- en kleinbedrijf. het bladuit het wordt aan de gemeenteOnafhankelijk, en betaalbaar. leden jaarlijksdeskundig een kleine vrijwillige Voor informatie belt u metHiervoor Bert Loedeman.sturen bijdrage gevraagd. wij u in de maand oktober een eenFinovion malige machtiging. hopen dat u Brinklaan 7Wij b 1404 EP Bussum ook dit jaar weer wilt bijdragen aan Telefoon: 035 691 73 81 Mobiel:06 54 305 350 de instandhouding van dit mooie E-mail: [email protected] magazine. WWW.FINOVION.NL Pieter van der Wulp (CvK)

Finovion kijkt verder dan de cijfers. Het kantoor voor particulieren en ondernemers uit het midden- en kleinbedrijf. Onafhankelijk, deskundig en betaalbaar. Voor informatie belt u met Bert Loedeman.

Finovion

Brinklaan 7 b 1404 EP Bussum Telefoon: 035 691 73 81 Mobiel:06 54 305 350 E-mail: [email protected]

WWW.FINOVION.NL

Ik kom terug op het woord ‘stilte’. Niet in de zin dat ik iets terugneem van wat ik eerder in deze column over stilte geschreven heb. Nee, ik wil het nog eens over stilte hebben, en misschien in mijn volgende column nog weer een keer. De aanleiding was een treinreis afgelopen week. Zo af en toe mag ik voor mijn werkgever een dienstreis maken naar Groningen en ik reis dan op kosten van mijn werkgever eerste klas. Vanuit Bussum ben ik ruim twee uur onderweg, maar ik geniet een groot deel van die reis van een ‘stilte’ coupé. Dat is het deel van de trein dat wordt aangeduid met in een bovenstrook van het raam de woorden ‘stilte’ en ‘silence’, voor de buitenlandse toeristen, afgedrukt. Aan de buitenkant zien we het logo van een figuur die een vinger voor zijn mond houdt en van een rode streep over een afbeelding met een mobiele telefoon. Ik reis zeer geregeld met de trein, normaal gesproken tweede klas, en erger me vaak aan mensen die bellen alsof ze een scheepstoeter in handen hebben in plaats van een voorwerp wat Bussumspecifiek gemaakt is om over grote afstand te communiceren zonder al ereen Hilversum Voor ied r a a te veel lawaai te maken. Of aan menb ik bere Amersfoort nacht hebben maar sen die wel oordoppen dag en 79 88 Soest 035 691

Spieghelkerk Filmhuis

www.guv-uitvaart.nl

Goede films kunnen je tot op het bot raken. Vandaar dat we dit najaar beginnen met het Spieghelkerk Filmhuis. Hierin komen niet specifiek christelijke of Bijbelse films aan bod, maar films rond existentiële en spirituele thema’s. Op maandagavond 26 oktober gaat het Spieghelkerk Filmhuis van start met de Deense film Bussum ‘Jagten’ - een film over schuld, ereen onschuld Hilversum Voor ied r baa en vooroordelen. ‘Jagten’ diverse bereikontving Amersfoort nacht n e g da voor de88beste acfilmprijzen, o.a. de prijs Soest 691 79 035van teur op het filmfestival Cannes 2012, en werd genomineerd voor een Oscar. U www.guv-uitvaart.nl bent van harte welkom. Mocht u iemand uit uw omgeving willen meenemen die geïnteresseerd is, dan moet u dat vooral niet laten. Plaats: Zijspieghel. Aanvang: 20.00 u. Toegang: vrij. De volgende film in het Spieghelkerk Filmhuis wordt getoond op maandag 23 november.

of van een zo inferieure kwaliteit dat ik toch alles kan horen, vooral de monotone dreunende bassen. Vaak zijn het jongeren die misschien al zo doof zijn dat ze de muziek wel zodanig hard moeten zetten dat zelfs oordoppen dat niet binnen boord kunnen houden. Of ook aan mensen die de indruk wekken dat ze de enige in de trein zijn en geen enkele schroom lijken te kennen bij het laten meedelen van medereizigers in hun frustratie over hun werkgever, hun ongenoegen over de bejegening in een winkel, of de leegheid van hun weekendplannen. Misschien ben ik wel een oude zeur, maar af en toe heb ik de neiging om op te staan in de trein en te roepen ‘en nu allemaal stil zijn’, vooral op die momenten dat ik een mooi boek aan het lezen ben of nadenk over wat ik tijdens mijn college ga zeggen. Dus u begrijpt, dat reizen in een eerste klas stiltecoupé is voor mij een groot geschenk. Twee uur lang niets anders dan de cadans van de spoorbaan en af en toe een conducteur die een station afroept. Wanneer die heilige stilte verstoord wordt kan ik het ook niet laten om mensen daarop attent te maken. Vorige week, een aardig Amerikaans stel, dat niet in de gaten had waar ze waren gaan zitten en driftig hun reisplannen met elkaar begon te bespreken. Het waren

keurig opgevoede mensen, die meteen de rest van de reis hun mond hielden en hun aandacht op het scherm van hun telefoon richten, nadat ik hen op de woorden ‘silence’ had gewezen op de allervriendelijkste toon die ik in huis had. Ik zei nog tegen ze dat die stilte bedoeld is ‘om te bidden, of te lezen, of om in stilte allerlei gedachten te hebben’. Er daalde vervolgens weer een oase van rust in. Waar zijn er nog plekken waar je, gezeten in een comfortabele stoel, urenlang stil kunt zijn? Ja, een stilteruimte in een ziekenhuis en op Schiphol. Maar waarom zouden we als kerk geen ‘stiltecoupé’ installeren. Iedere week een avond, of misschien wel een middag, zondags of doordeweeks, waar je gewoon kunt komen en een uur of langer kunt verkeren in de stilte. Om te bidden, of om te denken, of om te lezen. Misschien ook wel om even bij te slapen in de stoel, een ‘powernap’. In stilteruimtes in kerken moet je dan vaak weer een kaarsje aansteken of iets schrijven in een of ander boek. Voor wie dat wil natuurlijk prima, maar ik bedoel een plek om stil te zijn. Niemand die iets van je vraagt, niemand die iets van je moet, alleen tijd en stilte. Gewijde stilte. God gegeven stilte. Rein Brouwer

Strijd om de hele bijbel Na Israëls onderdrukking van de Palestijnse opstanden en na 9/11 zijn veel westerse chris-tenen kritischer op het Oude Testament geworden. Daarin komen immers verhalen met ver-gelijkbare acties voor, die bovendien door God gesanctioneerd of zelfs bevolen worden. Moest Saul niet alle Amelekieten uitroeien, en moest Jozua de volken die al in Kanaän woonden niet verdrijven? Dan liever het Nieuwe Testament! Jezus leert liefde, zelfs voor je vijanden. Toch, wat is het Nieuwe Testament zonder het Oude? Wordt dat niet een verhaal over een al te vriendelijke God? Zo zijn we de laatste jaren met een paar pittige vragen ko-men te zitten. Waarom is het goed om met de kerk ‘van alle tijden en plaatsen’ vast te hou-den aan het Oude Testament als onmisbaar onderdeel van de bij-

bel? En: wat is dan het nieuwe van het Nieuwe Testament? Over deze twee vragen organiseert het CCIV in oktober twee avonden. De tweede avond krijgt een eigen toespitsing: is het nieuwe van het Nieuwe Testament, dat er niet meer over gericht of oordeel gesproken wordt? In het Oude Testament komt dat regelmatig voor, bij-voorbeeld na een langere periode waarin Israël de goede godsdienst verwaarloost. Lijkt ons Westen wat dit betreft niet op deze Koningentijd? Twee avonden over de waarde van de bij-bel, steeds met een inleiding en een discussie. Inleider: Nico den Bok, predikant in Oost-Centrum en hoogleraar systematische theologie in Leuven. Tijd en plaats: 15 en 29 oktober, 14.00-16.00 uur, Witte kerk Naarden (Kon. Wilhelminalaan 15). Bussum Onderweg - 3

Nieuw rubrie e k

‘Gij zult elkaar niet bezitten’

De Spieghelkerk viert

Film uitgelicht: ‘45 Years’ o.a. te zien in Filmhuis Bussum De theologie van onder andere Martin Buber heeft ons bepaald bij wie wij zijn: een mens tegenover. Er is een “ich” en er is een “du”. En in die “du” kun je “Du” ontdekken: God als tegenover, als de Ander die mij aanspreekt. De bijbel tekent een mens nooit als enkeling, maar altijd als mens-in-verbinding. Dit betreft menselijke ontmoetingen en verbindingen in het algemeen, en niet de geïnstitutionaliseerde verbintenissen als een huwelijk. Dat neemt niet weg dat in een langdurende relatie de vraag van het “ich und du” een rol speelt. In een lang huwelijk, of lange verbintenis, kun je het gevoel hebben dat je elkaar door en door kent. Je bent gaandeweg met elkaar vergroeid geraakt en het “ik” en het “jij” zijn veel meer een “wij” geworden. Als de dood een einde maakt aan jarenlang samenzijn voelt degene die achterblijft zich vaak verloren. Met het verlies van de ander ben je een stukje van jezelf kwijtgeraakt. Je moet weer gaan ontdekken wie je bent. Als je lang met iemand samen bent, ken je elkaars geschiedenis. Voor een

De Antonius hof FORT WERK IV: HET BEST BEWAARDE GEHEIM VAN BUSSUM Lezing op dinsdag 20 oktober 2015 om 14.30 uur in de Antonius Hof, Lange Heul 32 te Bussum. Fort Werk IV, gelegen achter theater Spant, is een uniek fort uit 1868. Het was een vooruitgeschoven verdediging van de vestingstad Naarden en een onderdeel van de Nieuwe Hollandse Waterlinie. Mevrouw Nanny Blank, pionier van Fort Werk IV, vertelt u over de geschiedenis, het gebruik in het verleden en de status van het heden. Laat u verrassen. Tijdens de presentatie kunt u ook veel beeldmateriaal verwachten. 4 - Bussum Onderweg

groot deel althans. Je hebt elkaar verteld over mensen die belangrijk voor je zijn geweest. Maar iedereen weet: Als het over oude liefdes gaat bevind ik mij op glad ijs... Soms is het lastig te accepteren dat het leven samen grenzen heeft. De tien geboden, die het leven van een mens op het oog hebben, missen eigenlijk de regel hierboven: “Gij zult elkaar niet bezitten”. Het zou een

TROOST Lezing op dinsdag 17 november 2015 om 14.30 uur in de Antonius Hof, Lange Heul 32 te Bussum. ‘Nog niet vaak heb ik zo veel schuchtere schroom gevoeld bij het schrijven van een boek als bij deze bundeling van gedachten over troost’, schrijft Anne van der Meiden. Zijn boek, ‘Morgen verder, de kunst van het troosten’, is een van de bronnen van het verhaal van ds. Jacomette de Blois over troost. Zijn schroom deelt zij. Over troosten en verdriet spreken we in omzichtige openheid. Ook in verbondenheid, want deze woorden raken ons aller leven. We verkennen met elkaar wat het woord ‘troost’ betekent, vanuit onder andere taalkundig en bijbels perspectief. We ontdekken hoe troost en trouw

mooie boodschap zijn in een huwelijkspreek, bedacht ik toen ik de film ‘45 Years’ bekeek. In deze film bereiden Kate en Geoff, gespeeld door Charlotte Rampling en Tom Courtenay, zich voor op de viering van hun 45-jarig huwelijksjubileum. Nog een paar dagen te gaan en dan zullen zij een feest geven voor vrienden en familie. Het zouden dagen moeten zijn waarin er een vrolijke spanning heerst, maar niets is minder waar. Er wordt een brief voor Geoff bezorgd die niet alleen hem maar ook haar in verwarring brengt. De vraag dringt zich op in hoeverre je recht hebt op je geheimen, op je eigen gedachten, en in hoeverre de ander recht heeft om te weten wat er in je omgaat. In een parafrase op 1 Corinthe 13 wordt dit mooi verwoordt : “Liefde volhardt in het scheppen van ruimte.” Er kan alleen maar een “wij” zijn, als er ook een “ik” is. Een rijke boodschap uit een prachtige film! ds. Heleen van Beelen

onlosmakelijk verbonden zijn. We nemen ook de dieren- en dingentroost serieus. Muziek, liederen, stilte, natuur kunnen troost bieden. Ook meer praktische vragen komen aan bod. (Hoe?) kun je wel troosten, durf, wil, kan je troost ontvangen? Wie is God als Trooster? ‘Troost, troost mijn volk…’ klinkt het. Maar ook ‘Ik wil mij gaan vertroosten’. Ook uw persoonlijke vragen hieromtrent worden gehoord. Een kleine leesmap (‘Morgen verder’) met teksten krijgt u mee om verder te komen met troost. Iedereen is op onze gespreksmiddagen van harte welkom. De toegang is gratis. Wel wordt een bijdrage gevraagd als tegemoetkoming in de kosten. Anneke van Dijk, secretaresse Werkgroep Gespreksmiddagen

O

p zaterdagavond 12 september vierde de Spieghelkerk dat het 100 jaar geleden was dat mej. Susanna Maria van Woensel Kooy via de Vereniging tot Evangelisatie in deze wijk van Bussum haar kerkenwerk begon. U kon in een vorige editie van Onderweg een historische terugblik van Klaas Oosterom lezen. De Spieghelkerk vierde ook dat het 90 jaar geleden was dat het kerkgebouw in gebruik werd genomen.

Het werd een feestelijke avond, waarbij circa 160 gemeenteleden genoten van een afwisselend programma. De kerk en de Zijspieghel waren prachtig versierd. De avond werd geopend door de wijkvoorzitter Jan Frans de Groot, die het definitieve ontwerp van de nieuwe Zijspieghel kon onthullen, en het positieve nieuws kon brengen dat het College van Kerkrentmeesters en de Algemene Kerkenraad inmiddels positief hebben besloten over de verbouwing. Hij kondigde aan dat het komende jaar in het teken zal staan van fondsenwerving voor de inrichting. Voor de pauze waren er optredens van leden uit de wijk: het Spieghelkerk-combo met een vertolking van “In dit huis” van Veldhuis & Kemper, een kolderiek optreden à la Catootje naar de botermarkt, een feestlied van Janny Sollman, met Greet en Jan Ballintijn op het (draai)orgel, en als klap op de vuurpijl een onverwachte entree en causerie van mejuffrouw Van Woensel Kooy zelf. Het was hilarisch. In Neeltje Jansen schuilt een ware

cabaretière (“Bent ú de dominee? Apart tenuetje, jongeman!”). In de pauze en na afloop (en ook de volgende dag na de startdienst) mocht iedereen (voor € 5,=) met haar op de foto, waarmee de start van de fondsenwerving een feit was. Na de pauze genoot iedereen van een prachtig en knap optreden van de (professionele) cabaretier en zanger Kees van der Zwaard, die een programma speciaal voor de Spieghelkerk had samengesteld. Ademloos werd genoten van prachtige teksten en liedjes. Na afloop bleef iedereen nog lang hangen bij de borrel. De jeugd van de Spieghelkerk, voorzien van schorten met het logo, was druk met de bediening van drankjes en hapjes. De koster moest uiteindelijk iedereen uit de Zijspieghel jagen; alles moest immers weer worden opgeruimd voor de startzondag. We kunnen terugkijken op een geslaagde viering. Janny Sollman, haar team van vrijwilligers, alle ‘artiesten’, en natuurlijk alle gasten, hebben er samen een onvergetelijke avond van gemaakt.

Neeltje Jansen in haar rol als mejuffrouw Susanna Maria van Woensel Kooy.

Foto: Harm Klinkenberg

Finovion kijkt verder dan de cijfers. Het kantoor voor particulieren en ondernemers uit het midden- en kleinbedrijf. Onafhankelijk, deskundig en betaalbaar. Voor informatie belt u met Bert Loedeman.

Finovion

Brinklaan 7 b 1404 EP Bussum Telefoon: 035 691 73 81 Mobiel:06 54 305 350 E-mail: [email protected]

WWW.FINOVION.NL

Jeugwerker aan het woord De Eenhoorn Al prutsend probeer ik op vrijdagavond aan de achterkant van de Wilhelminakerk naar binnen te komen. Na een tijdje lukt Maaike Graafland het en ben ik binnen, waar de lange, steile trap mij boven brengt in het Honk. Ik wacht even, maar om acht uur is het dan zover, alle tieners en leiding komen binnen. Waar het eerst rustig was, is het opeens een hels kabaal. Na een tijdje van gezellige drukte besluiten we een voorstelrondje te doen. Iedereen stelt zich voor, inclusief twee nieuwe tieners en ik. Er wordt besloten om het spel Weerwolven te spelen, iets wat ik superleuk vind. Alleen, we doen dan wel de Honkslag-variant, wat betekent dat er een Eenhoorn is. De functie van de Eenhoorn is wel het leukste van het hele spel, namelijk: erop los poepen op iedereen die hij wil (niet echt dan natuurlijk). En heb ik even geluk, ik mag de eerste keer de Eenhoorn zijn! Ik poep er dus vrolijk op los totdat ik uit het spel lig. Zo gaat iedereen nog even door met spelletjes spelen en gezellig kletsen. ‘s Avonds ga ik naar huis met een tevreden gevoel. Net als deze Honkslag-avond bevalt Bussum mij erg goed, ik geniet van de mooie wijken en de aardig mensen. Ik weet zeker dat ik het de komende twee jaar, als jeugdwerker in Bussum, naar mijn zin ga hebben. Ik hoop dat jullie een beetje met mij vertrouwd raken, met wat ik doe, maar ook met wie ik ben. Daarom hoop ik elke maand iets van mijn werk te vertellen in Onderweg, maar ik zou het ook leukBussum vinden als je gewoon eens dereen Hilversum or ieik langs komt. Elke donderdagVozit boaar ik bere b Amersfoort acht n venin het Honk in de Wilhelminakerk dag en 9 88 7 Soest 1 9 6 5 een en dan maak ik graag met03jou praatje! En ik beloof je, ik zal je niet www.guv-uitvaart.nl onderpoepen. Maaike Graafland

Bussum Onderweg - 5

Ze groeide op zonder geloof en liet zi ch pas later dopen. Ten slotte zegde Barbara den Hartogh de kerk weer vaarwel

H

oe geven de mensen in de Protestantse Gemeente van Bussum gestalte aan hun geloof? In een serie interviews is verslaggever Martin Rep op zoek naar het antwoord op die vraag. Deze keer het verhaal van iemand die een ander geluid laat horen. Barbara den Hartogh: “Toen ik voor het eerst de catechismus las, schrok ik me wezenloos.”

‘Nou, kijk toch eens! Een kwartier geleden stond die zak er nog niet! Dat is toch zo geweldig hè, al die dingen die zomaar op je pad komen.” Barbara den Hartogh (67) draagt verheugd de grote plastic zak met huishoudelijke artikelen, die zij naast de voordeur heeft gevonden, haar woonkamer in. “De mensen in de Meent zijn zó lief…” Ze kent wel mensen die de spullenBussum goed kunnen gebruiken. Barereen voor bara is iemand metVoeen Hilversum or iedhart aar ik deAmersfoort zwakken in de samenleving. Ze bere b nacht n e g a d is Soest een van de drijvende krachten 8 79 8 035 691 achter de Voedselbank in NaardenBussum. In het verleden vervulde www.guv-uitvaart.nl ze drie termijnen voor het diaconaat van de wijkgemeente West. Ze verzorgde jarenlang het Bussumse kerkblad, de voorloper van Bu ssum Onderweg. Ik heb met haar afgesproken voor een gesprek in de serie ‘Op zoek naar God in Bussum’. Ik heb gesproken met diepgelovige mensen, voor wie de aanwezigheid van God bijna Bussum n tastbaar en in ieder geval vanereeeen Hilversum Voor ied r a a b ik reVoor Barbara zelfsprekendheid is. e b Amersfoort acht ag en n is die God geen dvanzelfsprekend9 88 7 Soest 1 9 6 035 heid. Zij werd zelfs opgevoed zonder geloof: haar ouders waren niet www.guv-uitvaart.nl kerkelijk, maar ze juichten het toe dat Barbara na een openbare basisschool naar het christelijk lyceum

6 - Bussum Onderweg

in hun toenmalige woonplaats Zutphen ging. Op die school kwam Barbara in aanraking met bevlogen leraren, die haar inspireerden om op zoek te gaan naar God. Als de

‘Hij heeft mij in God leren geloven, maar niet in de God die ik later tegenkwam’

rector de weeksluiting deed, zat iedereen muisstil te luisteren. Er was een vrijzinnig-hervormde predikant die zo inspirerend godsdienstles gaf, dat ze besloot bij hem op catechisatie te gaan en belijdenis te doen. “En me tegelijk te laten dopen, want dat was ik niet.” “Wat ik me ervan herinner, is dat we met die man heel vrij konden praten. Er was geen afstand, wel

een vertrouwdheid. Hij heeft mij in God leren geloven, maar niet in de God die ik later tegenkwam, de God van het Oude Testament. Aan dingen als de Zondagen uit de Heidelbergse Catechismus leren deden we niet. Ik was denk ik al twintig jaar lid van de kerk toen ik voor het eerst de Catechismus ging lezen. Had ik nooit moeten doen: ik schrok me wezenloos. Ik dacht: ben ik lid van die club? Heb ik daar ooit ja tegen gezegd? Daar kan ik helemaal niet achter staan!” Door haar belijdenis was Barbara, ‘onwetend van de catechismus’ (“ik had geen weet dat de mens van nature slecht is en geneigd tot alle kwaad”) formeel lid van de Nederlandse Hervormde Kerk. Maar toen ze de man ontmoette die haar echtgenoot zou worden, besloot ze dat ze maar gereformeerd moest

worden, want dat was haar man nu eenmaal (“hij kwam uit het theologengeslacht Den Hartogh, die wisten alles honderd procent zeker”) en in die tijd was het niet zo gebruikelijk, de man van het ene en de vrouw van het andere geloof. Ze werden door een katholieke priester in de echt verbonden, in de Una Sancta Kapel in Hilversum: hij was een goede kennis van haar man, die bij de Nederlandse Radio Unie (NRU) werkte, een van de voorlopers van de Nederlandse Omroep Stichting (NOS). Later streek het echtpaar neer in de Hilversumse Meent en ze gingen heel tevreden naar de Spieghelkerk. “Er was in die kerk een open geest, met predikanten als ds. Vellekoop en later Stephan de Jong, en ik voelde me daar erg bij thuis.” Diaconie werd een roeping voor Barbara den Hartogh. Barmhartigheid, gerechtigheid en omzien naar elkaar, om die ijkpunten draait het, schreef ze in een artikel voor Bussum Onderweg in 2004. “Voor mij heeft de kerk een uitstraling naar de wereld. Het Leger des Heils spreekt mij wat dat betreft heel erg aan. De daad bij het woord voegen, dat is voor mij het christelijk leven.” Maar net als veel anderen, zegt zij, raakte ze langzamerhand haar geloof kwijt. “Het ligt niet aan de kerk hoor, het ligt aan mij. Ik kon dingen gewoon niet meer geloven. De Paastijd bijvoorbeeld.” Ze had altijd genoten van de Paascyclus. Die onderging ze haast lijfelijk. Op Stille Zaterdag was ze echt stil, en ze herinnert zich nog hoe bevrijd ze zich voelde op de Paasmorgen, in de wetenschap dat de Heer was opgestaan. Maar nu? Ze baseert zich op tal van een-op-eengesprekken die ze met gemeenteleden heeft gevoerd: “Weet je dat 70 procent van de mensen in de kerk niet gelooft dat Jezus is gestorven voor hun zonden?” Ze zegt het enigszins verontwaardigd. “Waarom zit je dan in de kerk?” Als

ik haar vraag of zij dan niet de ontmoetingen met de verdrukten uit de samenleving als ontmoetingen met God ervaart, blijft instemming achterwege. Voor haar werken der barmhartigheid heeft Barbara geen God nodig. Haar proces van twijfel duurde jaren. Ze heeft niets met de Zondeval, ze heeft niets met het Oude Testament, met al die vreselijke oorlogsverhalen waarin de Heer het volk Israël aanspoort om com-

‘Ik was misschien nog wel lid gebleven als het Oude Testament niet had bestaan’ plete stammen op de meest gruwelijke wijze te vermoorden. “Ik was misschien nog wel lid gebleven als het Oude Testament niet had bestaan.” Boeken van Maarten ’t Hart, zoals De Bril van God, leidden bij haar tot de overtuiging dat veel dingen niet kloppen. “Jezus spreekt van een berg de menigte toe. Maar dat kan niet, legt ’t Hart uit. Dan gaat je stem helemaal verloren in de ruimte.” Zij kan zulke dingen niet los zien van de boodschap van inspiratie die de Bijbel voor veel mensen is. “Je kunt toch niet het ene eruit pikken en het andere opzij leggen?” Een paar jaar geleden trok zij de conclusie. Geen God, geen lidmaatschap.

Stierf Jezus voor onze zonden ja/nee Volgens Barbara den Hartogh gelooft 70 procent van de mensen in de protestante kerk niet dat Jezus voor onze zonden is gestorven. Ds. Stephan de Jong denkt dat dit getal kan kloppen: “In 1990”, zegt hij, “werd in een onderzoek binnen de toenmalige Gereformeerde Kerken al vastgesteld dat het geloof in de verzoening door het kruis geen wezenlijk onderdeel meer uitmaakte van het geloof der gereformeerden. In mijn eigen gemeente kom ik het als thema nauwelijks meer tegen.” Ook ds. Heleen van Beelen verbaast het genoemde percentage niet. “Mensen geloven wel, maar het geloof is veranderd”, zegt zij. “Was het vijftig jaar geleden vooral het onderschrijven van een aantal dogma’s, waarvan dit er een is, nu is het vooral een levenshouding of een zaak van vertrouwen in een God/bron/macht die ons en ons leven draagt. En ik geloof zeker dat dit percentage ook in Bussum klopt.” “Gek genoeg”, zegt Heleen van Beelen, “zijn het in mijn ervaring vooral ouderen die dit dogma hebben losgelaten.” Je bent ook geen lid van een tennisclub als je niks met tennis hebt. Vind je dat je nu ook geen christen meer bent? “Inderdaad”, zegt Barbara. “Toch heb ik echt geloofd. Nog steeds geloof ik dat er iets is, een macht of een kracht boven ons waar we geen benul van hebben, maar die alles in gang heeft gezet.” Tekst en foto’s Martin Rep

Bussum Onderweg - 7

Bram Brandemann leert Bach steeds beter kennen

O

p zondag begeleidt Bram Brandemann (46) de gemeente op het orgel in de Wilhelminakerk. Maar door de week speelt hij muziek voor de hele wereld. Hij is bezig de complete orgelwerken van een van de grootste componisten aller tijden online te zetten. Hoeveel orgelwerken heeft Johann Sebastian Bach gecomponeerd? Volgens Bram Brandemann zijn het er zeker 275, maar hij zegt er meteen bij dat niet alles wat hij voor orgel heeft geschreven, bewaard is gebleven. Het is dus nogal een hoogdravend project om alle orgelwerken van de grote Bach op een website te willen zetten. Maar voor Bram Brandemann is het een logische volgende stap: “Ik ging naar het Conservatorium met maar één wens: ik wilde Bach goed leren spelen.” Dat is eigenlijk verrekt moeilijk,

Johann Sebastian Bach, olieverfschilderij van Elias Gottlieb Haussmann, 1746.

zegt hij. Je moet niet ‘breien’ met noten, zoals veel organisten doen, maar goed articuleren: tussen twee tonen moet je een gaatje laten vallen. Het interessantste van Bach is dat je je eigen kleur aan zijn muziek kunt geven. “Interpretatie. De liefde voor de muziek. Als je vijftien uitvoeringen van een stuk van Bach hoort, verschillen ze allemaal.” Op zijn website laat Brandemann weten dat hij eigenlijk geen antwoord wil geven op de vraag waarom hij het doet. Maar als hij heeft plaatsgenomen achter het orgel van de Wilhelminakerk, wil hij er toch wel wat over kwijt. Eerst over dat orgel trouwens, want eigenlijk zou hij het liefst spelen op de orgels zoals hij die in ZuidFrankrijk aantrof. Hij studeerde de Frans-romantische en impressionistische muziek in Toulouse (‘een orgelmekka’). Maar dat van de Wilhelminakerk kan er gelukkig meer dan mee door. Sinds 2013 is hij organist van de wijkgemeente Centrum, dus hij heeft het orgel inmiddels goed leren kennen. Ook door de week rijdt hij geregeld van zijn woonplaats Leusden naar Bussum om te spelen op het Flentroporgel. Een hobby mag je dat Bach-project van hem niet noemen. Toch is het dat wel een beetje. Hij begon er-

Finovion kijkt verder dan de cijfers. Het kantoor voor particulieren en ondernemers uit het midden- en kleinbedrijf.

Bussum ereen Hilversum Voor ied r Voor informatie belt u met Bert Loedeman. aa bereikb Amersfoort acht n n e g da in Amersfoort. Finovion Bram Brandemann is zowel organist van de Wilhelminakerk als van de St.-Joriskerk 9 88 7 Soest 1 035 69 Brinklaan 7 b Onafhankelijk, deskundig en betaalbaar.

Hij maakte verschillende cd-opnamen, maar vindt het nog fijner om muziek online te zetten. “Een 1404 EP Bussum Telefoon: 035 691 73 81 Finovion kijkt verder dan de cijfers. inzichten.” cd ligt voor jaren vast. Muziek op een website kun je altijdwww.guv-uitvaart.nl aanpassen aan je nieuwste Mobiel:06 54 305 350 E-mail: [email protected] Het kantoor particulieren en ondernemers Bram Brandemann is ‘afkomstig uit de orthodoxie’. “Het mooievoor daarvan is dat je dingen gelooft uit het midden- en kleinbedrijf. WWW.FINOVION.NL die je rationeel niet kunt verklaren. Als je rationeel denkt, kan Jezus niet de zoon van God zijn. De Onafhankelijk, deskundig en betaalbaar. orthodoxie neemt wel eens te klakkeloos dingen aan, maar de andere kant is dat alles klakkeloos Voor informatie belt u met Bert Loedeman. wordt weggeredeneerd. Dan houd je niks meer over. Jongeren houden van een duidelijk verhaal. Uiteindelijk denk ik dat daarom de orthodoxie zal overleven. De Finovion vrijzinnigheid, met haar vrijblijBrinklaan 7 b vendheid, die zie je al verdwijnen.” 1404 EP Bussum

mee nadat hij een tijd ziek was geweest. Toen hij weer begon te spelen, vond hij al snel de weg terug naar zijn oude liefde, waarvoor hij naar het conservatorium was gegaan. Hij besloot Bachs orgelmuziek te gaan opnemen, en het resultaat op zijn website te zetten. Veel meer dan een paar goede

Telefoon: 035 691 73 81 Mobiel:06 54 305 350 E-mail: [email protected]

microfoons, een goede interface WWW.FINOVION.NL en een eenvoudige laptopcomputer heb je daar niet voor nodig. Er kwamen enthousiaste reacties, en zo werd de therapie een project. Maar het is ook méér dan therapie: Bram leert enorm veel van de opnamen. “Ik kwam er al snel achter dat ik Bach niet zo goed kon spe-

Het Flentrop-orgel van de Wilhelminakerk Op zijn website www.brambrandemann.nl schrijft Bram het volgende over het orgel van de Wilhelminakerk.

Brams Bach op de iPad len als ik dacht”, zegt hij. “En als je het online gaat zetten, wil je het zo goed mogelijk doen.” Volgens hem luisteren elke maand honderden mensen naar zijn opnamen, van over de hele wereld. “Dat komt doordat Bach universeel is.” Het grappige is, zegt hij, als je Bachs hele oeuvre opneemt, dat je hem dan beter leert kennen. “Ook in zijn zware werken klopt alles, er zit een prachtig lijnenspel in. Ik zou niet weten in welk stuk van Bach ik iets zou willen toevoegen of afdoen.” In zijn eerste orgelwerken zie je de invloed van zijn meesters, maar hij liet zich later ook beïnvloeden door anderen. “Daarom is het zo interessant àl zijn muziek

‘Het is fantastisch dat mensen ervan Bussum genieten, maar daar Hilversum Amersfoort doe ik het niet voor’ ereen Voor ied aar bereikb acht n n e g da 9 88 7 1 9 6 035

Soest op te nemen, niet alleen maar een www.guv-uitvaart.nl paar die je leuk vindt.” “Het is fantastisch dat mensen ervan genieten, maar daar doe ik het niet voor. Het is een project dat doorgaat. Vergelijk het met een concert. Dat is heel vluchtig. Je werkt er maanden naar toe. Dan geef je dat concert, de mensen lopen de kerk uit, en je zit weer moederziel alleen. Zo voelt het ook echt. Met dit werkt het anders. Het staat er, je kunt het terugluisteren, je gaat er beter van spelen.” Tekst en foto’s Martin Rep

Vloerbedekking Shutters

Beem

WONINGINRICHTING Oud Bussummerweg 24, Bussum Tel. (035) 691 74 99 www.beemwoninginrichting.nl

8 - Bussum Onderweg

Gordijnen

Horren Vitrage

Tapijt

Vinyl en meer....

Beem

WONINGINRICHTING Oud Bussummerweg 24, Bussum

“Sinds begin 2013 ben ik vaste bespeler van het Flentrop-orgel in de Wilhelminakerk in Bussum. Het is een uniek instrument; een mechanische tractuur gekoppeld aan een vrijstaande speeltafel, zoals we ook van enkele Witte-orgels kennen. Het instrument heeft een uitgekiende dispositie, en leent zich meer dan uitstekend voor meer stijlen zonder daarbij flauw te klinken. Ik vind de fluiten van dit instrument van buitengewone klasse. Het orgel blijft in alle facetten helder en overtuigend klinken en bovendien maakt het zwelwerk met Vox Céleste het feest compleet. Vloerbedekking Ik zie het als een uitdaging om dit veelzijdige en doordachte instrument het volle pond te geven in deGordijnen kerkdiensten die ik speel voor de PKN-gemeente in Bussum. Dat doe ik door naast improvisatie een stuk literatuur te spelen: Bach klinkt erg goed, dus ik pak vaak een Shutters deel van een triosonate,Tapijt maar ook een mooie fuga in een plenum mag ik graag spelen.”

Horren Vitrage

Vinyl

Nogal wat ouderen beschikken over een ‘tablet’ zoals een iPad. Zonder veel moeite kunnen zij – gratis! – luisteren naar de orgelwerken die Bram Brandemann op zijn website heeft gezet. Op een iPad gaat dat als volgt, maar op andere tablets gaat het op een vergelijkbare manier. - Start de browser Safari op (op een Android-tablet is dat meestal Google Chrome) - Boven in het zoekveld (waar een vergrootglas staat afgebeeld) tik je nu in: www.brambrandemann.nl, en dan tik je het vakje ‘ga’ aan. Je komt dan op Brams website. - Onder de naam ‘Bram Brandemann’ bovenin staat het menu, waar je onder meer ‘Bach online’ ziet staan. Tik dat aan, en dan krijg je een hele lijst met werken van Bach. Als je er een aantikt die is onderstreept, krijg je een zogenaamde ‘speler’ te zien, die een beetje lijkt op een ouderwetse cd-speler. Tik nu op het pijltje dat naar rechts wijst – en daar klinkt Bach door Bram! - Nu heeft een ‘tablet’ niet zo’n beste speaker. Maar met niet al te dure kabeltjes kun je de tablet verbinden met luidsprekers of met een versterker. Helemaal mooi wordt het als je een extra kastje aanschaft dat de tablet verbindt met je audiosysteem, zoals een Apple TV. Maar dan geef je wel ruim boven de 100 euro uit. Kinderen of kleinkinderen helpen daar graag bij, zeker bij de aankoop!

Bussum Onderweg - 9

Tiszaszentimre: De zomer voorbij! Er is de afgelopen maanden weer veel gebeurd in Tiszaszentimre en ook wij van de projectgroep hebben niet stilgezeten. De zigeunerkinderen hebben voor de zomer hun toilettasjes in ontvangst mogen nemen. Nog elke dag hebben zij hier plezier van. Het is mooi om te zien hoe zo iets simpels het leven van deze kinderen kan veraangenamen en onderdeel kan zijn van de opvoeding in hygiëne. Tijdens de bijeenkomsten van de werkgroep is er de afgelopen periode veel gesproken over welke hulp wij als gemeente nog meer kunnen bieden. Naast eigen ideeën betrekken wij uiteraard ook Gusztav en Anikó bij dit proces. Zij zijn namelijk de mensen die midden in de samenleving van Tiszaszentimre staan. Zij zijn onze oren, ogen en handen. Wij proberen hen vervolgens bij te staan met goederen en financiële middelen om hun werk zo goed mogelijk te kunnen uitvoeren. Het is dan ook mooi om te melden dat er door (financiële) steun van onze gemeente wederom een kerkje in gebruik kan worden genomen. Dit kerkje staat in Újszentgyorgy en was door brand verwoest. Kerkelijk behoort Újszentgyorgy tot Tiszaszentimre. Anikó en Gusztav gaan hier ook geregeld voor en er bestaat een actieve bijbelgroep voor jong en oud van ca. 20 mensen. Tot op heden kwamen zij samen in een gemeenschapshuis, maar binnenkort kunnen zij hun bijeenkomsten en diensten weer vieren in een kerk. Zij kijken hier erg naar uit. Onze steun bestond dit keer uit het “aankleden” van de kerk. Er was, door een kerk in Duistland een groot aantal banken, een doopvont en een liturgische tafel geschonken. Maar om dienst te kunnen doen in deze nieuwe kerk moesten zij allemaal nog wel op maat gemaakt worden. Met steun vanuit Bussum kon een plaatselijke meubelmaker aan de slag. Zo snijdt het mes aan twee kanten .... Het exterieur, maar ook het interieur, werd gelukkig door de overheid (met steun van de EU) gerenoveerd. Omdat een kerk eigenlijk niet zonder klok kan willen wij vanuit Bussum 10 - Bussum Onderweg

deze kerk verder nog steunen met de aanschaf van een kleine koperen bel om de diensten (feestelijk) in en uit te luiden. Deze bel wordt ook weer plaatselijk gemaakt en aangeschaft zodat de plaatselijke economie wordt gesteund. Daarom hebben wij besloten om de collecte van 11 oktober voor Tiszaszentimre speciaal hiervoor te gebruiken. Tevens staat de volgende actie al weer op stapel en dat is wederom een groep kinderen uit Tiszaszentimre te voorzien van warme winterlaarzen. Zoals jullie weten groeien kinderen als kool en is goed schoeisel erg belangrijk. Door wederom laarzen uit te delen kan er weer worden doorgeschoven naar jongere broertjes of zusjes. Ook nu weer heeft een plaatselijke leverancier aangegeven graag mee te willen werken aan dit project. Ons doel is om ca. 95 kinderen te verblijden met laarzen. Een nieuw idee om een kleine kerkzaal c.q. stiltecen-

Kerk naar buiten trum te bouwen in het bejaardenhuis van Tiszaszentimre. Het bejaardenhuis is inmiddels voor een groot deel gerenoveerd maar voor dit soort projecten is geen (EU of gemeenschaps-) geld beschikbaar, maar zou wel voorzien in een behoefte die er is voor de bewoners. Op dit moment is men in Tiszaszentimre druk bezig met de eerste schetsen en raming van de kosten alvorens we hier verder mee kunnen. Wordt dus vervolgd... Wilt u specifiek voor Tiszaszentimre een gift overmaken dan kan dat op rekeningnummer NL07INGB0000505555 ten name van de Diaconie onder vermelding van Tiszaszentimre. Werkgroep Tiszaszentimre, Ronald van den Berg, Hans Bosman, Agnes en Nijs Brouwer, Lydia Dudart, Henk Nagel, Jannie van der Meulen en Jany Nagel

HONKSLAG! Twee keer per maand komen ongeren uit de eerste drie klassen van de middelbare school bij elkaar in “het Honk” van de Wilhelminakerk om daar spelletjes te spelen, film te kijken of een andere activiteit te doen. Dit doen jullie met en voor elkaar, met ondersteuning van een of meer begeleiders. Er is chips, frisdrank en er zijn meerdere spellen om te spelen, denk aan schaken, dammen, Risk, stratego, Party&Co en nog ander (je kunt een eigen spel meenemen om te spelen). Jullie kunnen ook als groep iets anders gaan doen, denk aan bijvoorbeeld ‘Wie is de Mol’ of een speurtocht. Er is veel mogelijk, maar jullie doen het allemaal zelf. Wij zorgen dat jullie in het Honk terecht kunnen en zorgen voor de hapjes en drankjes. Voor € 2,00 koop je een scorekaart en daarvoor kun je 10 drankjes halen/uitdelen! Er is een whatsappgroep voor Honkslag, zodat je op de hoogte wordt gehouden over activiteiten en je kunt aangeven of je komt of niet. Ook is het gewoon leuk om contact te houden. Vrienden zijn zeer welkom op Honkslag. Wel handig om dat in de whatsappgroep te melden, zodat we wat meer frisdrank kunnen halen en chips. We hopen je graag te zien! De eerstvolgende HONKSLAG is op 16 oktober en is van 20.00u tot +/- 22.30u Groetjes van het HonkslagTeam: Margreet, Jonathan, Jeanette, Nora en Claire

Als je namen gaat noemen, loop je de kans dat je er een paar vergeet… In de vorige editie van Bussum Onderweg vergat ik Dick de Rijk en Pieter Wolters te noemen. Dick heeft zich jarenlang met een ongekend gevoel voor precisie ingezet voor het samenstellen van het rooster voor de kerkdiensten en Pieter beheerde de wijkkas. Op 13 september jl. namen we afscheid van beide heren in genoemde functies. Veel dank! Het zijn niet de allerleukste klusjes, des te leuker als mensen zich er toch voor aanmelden. Graag attendeer ik hier nog even op

Living Stones Bussum kent nu een officieel erkende pioniersplek. Op 23 september ontvingen we dit bericht vanuit het landelijk dienstencentrum van de Protestantse Kerk. Dat betekent dat onze plannen als veelbelovend en realistisch worden beoordeeld. Ook zal deze plek vanuit het landelijke missionaire werk met raad en financiën worden onder-

Cantatediensten De cantatediensten zijn een gemeenschappelijk initiatief van de vier PKN wijkgemeentes in Bussum en hebben een gemiddelde tijdsduur van één uur. De toegang is vrij, maar een collecte ter bestrijding van de kosten voor deze diensten wordt van harte aanbevolen. Ter indicatie: deze diensten kosten gemiddeld €7,50 per bezoeker aan drukwerk, instrumentalisten, solisten en bladmuziek. Tijdens alle diensten is kinderoppas aanwezig. Zondag 25 oktober 2015 17.00 uur, Wilhelminakerk Requiem van Gabriël Fauré „Unser Leben ist ein Schatten“ van Johann Bach In de cantatedienst van oktober zal als opmaat naar 1 en 2 november (resp. Allerheiligen en Allerzielen) het Requiem van Gabriël Fauré worden uitgevoerd in zijn meest oorspronkelijke vorm, zoals het door Fauré in eerste instantie is geschreven. Naast het Requiem zal een klein werk van Johann Bach (een oom van de ‘grote’ Bach) klinken. Uiteraard

de komende Dienst voor Jong&Oud op zondag 18 oktober a.s. en vooral op de bijeenkomst daarna, van 11.3012.15 uur, voor iedereen van 18-50 jaar of voor wie zich van die leeftijd voelt. We gaan samen in gesprek over hoe we op een passende manier vorm en inhoud kunnen geven aan vragen rond zingeving en aan geloofs- en levensthema’s. Voor kinderopvang wordt gezorgd, en na de Dienst voor Jong& Oud wordt een krentenbol geserveerd. De bijeenkomst na de Dienst voor Jong&Oud (en de dienst zelf ook trouwens) is een van de vele manieren waarop we als kerk een brug proberen te slaan naar mensen die

zoeken naar een manier van kerkzijn die bij hen past. Dat zijn mensen in en buiten de kerk. Iedereen weet het inmiddels wel: we doen dat ‘kerk naar buiten zijn’ met vallen en opstaan, maar we blijven proberen. De goede boodschap die we willen delen, is het immers meer dan waard. De kerk is er niet voor zichzelf, maar is een gemeenschap die steeds weer de deuren opengooit en naar buiten gaat, sterker nog: die zelfs ‘buiten’ ontmoetingen en ervaringen verwacht die de kerk nog meer tot kerk maken: een gemeenschap van mensen die de liefde van God willen delen, overvloedig.

steund. Inmiddels is er een advertentie geplaatst om een pionier te zoeken die voor drie jaar zal worden aangesteld. ‘Living Stones’ heet de Bussumse pioniersplek. Dit diakonaal-pastorale initiatief wordt gedragen door mensen uit de Bussumse kerk en door mensen van buiten die zich erbij aan willen sluiten. Wat zijn de doelen? Om de voornaamste te noemen: activiteiten ontplooien - minimaal zes per

jaar - ten dienste van de samenleving. Ook worden er regelmatig vieringen gehouden, waarbij aandacht is voor inspiratie, gebed, Bijbelstudie en ontmoeting. We hopen ook een plek te vinden die fungeert als activiteiten-, ontmoetings- en inspiratiecentrum. De leden van het pioniersteam - het bestuur - zijn Ronald van den Berg, Michel Klein, Martijn Kroon en Iet Vermunt. U hoort nog van ons.

wordt u als gemeente uitgenodigd de andere gezangen mee te zingen die in de liturgie zijn opgenomen. Zondag 22 november 2015 17.00 uur, Wilhelminakerk Cantate BWV 21 ‘Ich hatte viel Bekümmernis‘, Johann Sebastian Bach Op de laatste zondag van ons kerkelijk jaar zal in de middagdienst de cantate “Ich hatte viel Bekümmernis” BWV 21 van Thomascantor Johann Sebastian Bach klinken. Een cantate met als basistekst Psalm 42. We kunnen rustig zeggen ‘een bijzondere cantate’. Bach is zonder meer de grote meester als het gaat om het contrapunt en symboliek in de muziek. Hoe kritisch hij ook was (ook op zich zelf), met deze cantate was hij tevreden. Prachtige muziek, die zo overduidelijk ‘Bach’ is. Eén van de doelstellingen van de cantatedienstcommissie is om deze muziek weer te laten klinken op de plaats en in de context waarvoor zij is geschreven, namelijk in de liturgische omgeving van de eredienst. De Thomascantor Bach was in eerste instantie kerkmusicus en niet

een concertcomponist. Als streng gelovige Lutheraan was hij overtuigd van het feit dat hij zijn Schepper diende en moest dienen met zijn werk als musicus en componist. De meeste van zijn composities eindigen met de ondertekening SDG (Soli Deo Gloria), ook zijn niet-religieuze werken. Uitgebreide beschrijving van de centrale muzikale werken vindt u in de tekstboekjes die u krijgt uitgereikt bij aanvang van de cantatediensten.

ds. Wielie Elhorst

Concert Voices Op zaterdag 7 november 2015 om 20.00 uur geeft vocaal ensemble Voices samen met het Radio Filharmonisch Orkest en diverse vocale solisten een benefietconcert in de Grote of Laurenskerk Weesp ten behoeve van de restauratie van het Batzorgel aldaar. Op het programma staan: - Cantique de Jean Racine, Gabriël Fauré voor koor en orkest - Requiem, Gabriël Fauré - Requiem in d moll, KV 626, van Wolfgang Amadeus Mozart Bussum Onderweg - 11

Verslag van het uitje op de Gemeentedag Sion Op 16 september om 9 uur vertrok de bijna volle bus, met gemeenteleden uit alle vier de wijken plus een paar gasten uit de Chr. Gereformeerde Kerk in Huizen, vanaf de Verlosserkerk richting de Achterhoek. Het was bewolkt en zou gaan regenen, maar in de bus scheen naar ons gevoel de zon, zo warm was de sfeer. Als gast uit een andere wijk voel je je er toch helemaal bij horen. We reden rechtstreeks richting Barneveld, waar de heer Anton Verstoep werd opgehaald, helaas zonder zijn vrouw, want: “een nicht had die dag uitgekozen om te gaan trouwen”, en zo deelden zij hun verplichtingen. Hij heeft ons uitvoerig kennis laten maken met zichzelf en zijn gezin; zo is hij al een beetje een bekende in heel Protestants Bussum. Inmiddels naderden we langs allerlei mooie weggetjes Eerbeek, waar bij restaurant Heideroos de koffie met heerlijk gebak klaar stond. Helaas konden we vanwege het weer niet op het prachtige terras zitten, maar ook binnen was het gezellig. Tegen elven weer in de bus op weg naar Zelhem. Onze chauffeur Rik hield ervan eigen wegen te zoeken. Hij voerde ons langs mooie bosweggetjes, waar we veel omgewoelde Bussum grond zagen vanwege en deHilversum zwijnen die hierVootalrijk r iedere zijn en r a a b ik hijAmersfoort reed over een deel berevan det Posnach n e g a d bank. was het Soest Schitterend mooi 91 79 88 035 6was daar, ook nu de hei uitgebloeid. We kwamen langs onder www.guv-uitvaart.nl andere De Steeg, waar nog een jonker in het kasteel woont en elk jaar een soort koningsdag, maar

Recensie: S. de Jong - U gaf mij schouders om ze op te halen (Meinema, 2015)

Aan het Achterhoeks streekbuffet in Zelhem

dan voor de jonker, wordt gevierd! Mooi op tijd waren we in Zelhem en daar werden we onthaald op een heerlijk Achterhoeks streekbuffet. De eigenaar vertelde in dialect over de geschiedenis van de omgeving en het ontstaan van die gerechten. We hebben gesmuld van de ‘Humkessoep’, roggebrood met reuzel, allerlei vlees en salades en “voor wie niks lustte” lagen er kroketten en gehaktballen. Toen we bijna genoeg hadden bakte de eigenaar wentelteefjes in de eetzaal en dat rook zo heerlijk, die moest je echt nog proeven, samen met de appelcompote, die nog lauw was. Inmiddels was het hoog tijd voor de roofvogelshow, die ook binnen werd gedaan omdat het regende. Het was heel boeiend om te zien en vooral de grote vogels maakten indruk, zoals de woestijnbuizerd, die vlak over onze hoofden vloog en je af en toe met zijn vleugels een klap gaf; de heer Mouissie is

hierin ervaringsdeskundige geworden. En we hadden ontzag voor de oehoe, wat een grote en mooie vogel is dat, het was heel interessant en de tijd vloog om. Veel te snel was het alweer tijd om de terugweg te aanvaarden. Rik liet ons nog het andere stuk Posbank zien en bracht ons weer veilig terug in Bussum, waar we om ongeveer half zeven weer arFinovion kijkt verder dan de cijfers. riveerden. Het kantoor voor particulieren en ondernemers het middenen kleinbedrijf.dag, Het was eenuit zeer geslaagde Onafhankelijk, en betaalbaar. waarvan we heel deskundig erg hebben genoten. Heel veel belt hulde enLoedeman. dank Voor informatie u met Bert aan de dames van de Vrouwen Finovion Contact Groep vanBrinklaan Sion!7 b 1404 EP Bussum Telefoon: 035 691 73 81 Mobiel:06 54 305 350 E-mail: [email protected]

Netty Douma

WWW.FINOVION.NL

Finovion kijkt verder dan kijkt de cijfers. Finovion verder dan de cijfers. Het kantoor voorHet particulieren en particulieren ondernemersen ondernemers kantoor voor uit het midden- en uit kleinbedrijf. het midden- en kleinbedrijf. Onafhankelijk, deskundig endeskundig betaalbaar. Onafhankelijk, en betaalbaar. Voor informatie Voor belt uinformatie met Bert Loedeman. belt u met Bert Loedeman.

FinovionFinovion

Brinklaan 7 b Brinklaan 7 b 1404 EP Bussum1404 EP Bussum Telefoon: 035 691 73 81035 691 73 81 Telefoon: Mobiel:06 54 305 350 54 305 350 Mobiel:06 E-mail: [email protected] E-mail: [email protected]

WWW.FINOVION.NL WWW.FINOVION.NL 12 - Bussum Onderweg

Bussum Bussum en ereen Hilversum Hilversum Voor ied r Voor iedere a a r b a a ik b re AmersfoortAmersfoortbe en nacht bereik nacht n e dag g a 79 88d 691 79 88 Soest Soest 035 691 035 www.guv-uitvaart.nl www.guv-uitvaart.nl

Stephan de Jong is een verteller. Een verteller die moeilijke theologische thema’s niet uit de weg gaat. Hij verstaat de kunst om vragen die iedereen wel heeft op een originele manier ter sprake te brengen. Bepaald origineel was zijn eerdere boek ‘U doet niets, want U bent God’. Ik nam het in één teug tot me. Niet alleen omdat het behapbaar is qua formaat. Maar met name omdat zowel het thema, als de visie van De Jong daarop, boeiend was. De bekende borrelpraat: als je dan zo in God gelooft, waarom sterven er dan vluchtelingen, waarom gaan er kinderen dood? De schrijver staat niet met de mond vol tanden, maar zoekt de synthese tussen het bestaan van God, en het gebeuren der dingen. Een spannende zoektocht, die met prachtige en rake zinnen, met ontroerende voorbeelden, maar toch op een luchtige manier, hardop Bussum denkend, tot een ver- reen Hilversum oor iede zameling korte Voveraar bereikb Amersfoort acht n peinzingen werd dagen e g 9 88 7 Soest bundeld. Elke overpeinzing 035 691 is in feite een gebed. Gebeden die tot denken www.guv-uitvaart.nl aanzetten. Ik las dat boek meteen

nogmaals. En ik kan iedereen alleen maar aanraden dat ook te doen. Een vergelijkbare ervaring had ik met De Jong’s nieuwste publicatie. De Jong borduurt voort op het thema dat God dan misschien wel niets doet, maar er wel toe doet. Aan de hand van verschillende angsten, angst voor een onzekere toekomst, angst voor lijden en dood, angst voor het leven en angst voor mensen, wordt onderzocht hoe dat toedoen kan worden ervaren: “U zwijgt. U lost niets op. Toch, mijn vertrouwen is gegroeid door minder te verwachten. Ik ontdekte dat mijn angsten oplossen in uw aanwezigheid. De kracht van uw nabijheid opent mijn ogen voor mijn eigen kracht. De lichtheid van uw aanwezigheid maakt mijn hart lichter.” Dit boek is zeker niet minder mooi en knap geschreven. Wat kan er in korte zinnen en enkele woorden toch veel staan. De gekozen vorm, korte overpeinzingen steeds met heldere voorbeelden uit het dagelijks leven, en met humor, is zeer leesbaar. De persoonlijke stijl is in de ten toon gespreide kwetsbaarheid haast naïef, maar verraadt daardoor tegelijkertijd bij uitstek een diepe denker: “Nee, natuurlijk begrijp ik niet wat ik zeg. Ik zei al dat ik het gelóóf. De hemel begrijpen is me te hoog gegrepen. Ik ben gewoon een ouderwetse gelovige die in het hiernamaals gelooft. Hopelijk hoeven we daar niet de godganse dag harp te spelen; ik ben niet zo muzikaal. Dat u het maar weet. Ik weet niets over het hiernamaals en hoef er niets over te weten. Ook hoef ik geen bewijzen of tekens. Ik houd het erop dat U daar bent. Dat de momenten van uw nabijheid, die ik soms hier ervaar, daar niet zullen ophouden. Dat is alles.” Theologie met soul. Jan Frans de Groot

C.J. Rijnsburger-Boom Mevrouw Rijnsburger is bijna 101 geworden. Tot het laatste jaar woonde ze nog in haar huisje aan de Verbindingslaan en kwam ze op de scootmobiel naar de kerk. Toen viel ze een paar keer en moest ze in Naarderheem worden opgenomen. Tot het laatste bleef ze oefenen om in conditie te blijven, maar toen bleek dat ze echt niet meer naar huis terug kon, is ze heengegaan. Dat deed ze in augustus, tijdens mijn vakantie; collega Heleen van Beelen heeft de begrafenis geleid. Mevrouw Rijnsburger vertelde eens dat ze vernoemd is naar een 13-jarige zus die op een dag haar ouders vertelde, dat ze die middag sterven zou en dat het ‘daar’ ontzaglijk mooi was. En zo gebeurde het. Een heel lang leven kwam in de plaats van een heel kort leven, en in beide gevallen was het een sterk gelovig leven. Mevrouw Rijns-burger vertelde ook dat ze wel eens wondertjes heeft meegemaakt. Die hadden haar steun gegeven, maar zeker niet minder nuchter gemaakt. Dat haar kinderen niet meer naar de kerk gingen, dat haar man na hypocrisie van ambtsdragers niet meer ging, ze kon het begrijpen en het deed haar zeer. Zelf ging ze jarenlang naar de Vrije Evangelische Gemeente, waar ze graag luisterde naar Hoekendijk, die daar in de jaren ’30 predikant was en later een bekend hoogleraar werd. Tot op hoge leeftijd bezocht ze studiedagen, bijvoorbeeld over kerk en Is-raël, en las ze allerlei boeken en bladen. Eén van de dingen die ik haar nog hoor zeggen is: “Oude mensen denken dat ze niets meer voor anderen kunnen doen. Maar dat is niet waar. Je kunt altijd voor een ander bidden”. Ze wist ook dat oud worden geen pretje is. Het brengt veel moeiten, en verdriet. De uitdaging is jezelf scherp te houden, door liefdevolle discipline, elke dag leven met de Heer, bijvoorbeeld als je weer de deur uitgaat even vragen ‘Vader bewaar me’. Zo was ze. Haar geloof sterkte me, dat heeft een predikant soms ook nodig. ds. Nico den Bok

Bussum Onderweg - 13

Margaretha Eugénie Claudine Broekhuysen-Crommelin Claudine Crommelin kwam ter wereld in Ambt-Vollenhoven. Ze bracht, als burgemeestersdochter, haar jeugd door op verschillende plaatsen. Op een feestje ontmoette ze een jonge marineofficier, Aernout Broekhuysen. Het werd een ontmoeting voor het leven. Ze kregen vier kinderen, terwijl ze diverse keren verhuisden, van Den Helder tot Curaçao. Ongeveer veertig jaar geleden belandde het gezin in Bussum. Claudine was actief voor onder meer de vereniging Tesselschade, die zich ervoor inzet vrouwen behulpzaam te zijn bij hun streven zelfstandig te blijven. Claudine was dat zelf ook: vol humor, communicatief en positief. Die positieve instelling behield ze nadat ze afgelopen voorjaar ongeneeslijk ziek bleek te zijn. Achter deze instelling zat een diepere spirituele laag. Claudine hield zich intensief bezig met de Bijbel en het oude christendom. Ze verlangde naar waarheid, schoonheid, liefde en schreef daar ook een boekje over. Daarin schreef ze onder meer: ‘Het is de belofte van de Schepper dat Hij onze geest niet zal vernietigen.’ Die Schepper was voor haar Liefde. Vandaar dat ze aan het slot van haar boek een fragment uit I Korintiërs 13 opnam: ‘De liefde is lankmoedig.’ We lazen deze woorden in de afscheidsdienst. Claudine werd 73 jaar. ds. Stephan de Jong

Klaas Reerds Op 10 september is op hoge leeftijd de heer Reerds overleden (Eendrachtspark 40). De laatste jaren kon hij niet meer naar de kerk komen, maar hij bleef de diensten beluisteren via Kerkomroep. In vroegere jaren heeft hij veel voor de kerk gedaan, vooral veel klusjeswerk, zoals indertijd de verbouwing van de galerij in de toenmalige Vredeskerk. Er zijn in die jaren wat oliebollen gebakken door hem en zijn gezin! Zijn leven lang heeft hij in de chemie gewerkt; als ongeschoolde jongen kwam hij erin en klom al snel op. Vooral laboratoriumwerk met nieuwe ideeën lag hem. Dat kwam hem in de Tweede Wereldoorlog goed van pas, want hij wist toen zelf koffie te maken en uit brandnetels kleurstof te onttrekken. Na de oorlog heeft hij korte tijd bij de politie gewerkt, om NSB-ers te bewaken, maar daar stopte hij mee omdat hij in de oorlog ook goede Duitsers had meegemaakt. De heer Reerds vertelde graag over zijn verleden, maar was ook dankbaar voor het heden, ook al moest hij steeds vaker naar het ziekenhuis. Zijn vrouw is al enige jaren geleden overleden. Hij toonde zich blij met zijn twee dochters en zijn kleinkinderen die naar hem omkeken. ds. Nico den Bok

14 - Bussum Onderweg

Woensdag 4 november

Zondag 18 oktober

Oost Verlosserkerk 10.00 mw. ds. H. Honderd, Kindertijd, 0-12 jr. Centrum Wilhelminakerk 10.00 ds. J.H.W. Elhorst, Kindernevendienst, 4-12 jr, Crèche West Spieghelkerk 10.30 ds. J. van Oord, Kindernevendienst, 4-13 jr, Crèche Sion Spieghelkerk 08.55 dr. H.A. Post, Crèche en Kinderkerk 17.00 ds. A.C. Kortleve Naarderheem 10.30 ds.G.J. Mantel Evangelisch-Lutherse Kerk 10.00 dr. T. van Willigenburg De Antonius Hof 10.30 mw. ds. J.M.E. de Blois

Dinsdag 20 oktober

De Gooise Warande 14.30 ds. A.D. van den Bos, Middagwijding

Donderdag 22 oktober Huize Godelinde

15.00 mw.ds. H. Honderd

Zondag 25 oktober

Oost Verlosserkerk 10.00 mw. ds. H.H. Muns, Kindertijd, 0-12 jr. Centrum Wilhelminakerk 10.00 Pastor A. Visser, Kindernevendienst, 4-12 jr, Crèche 17.00 Cantatedienst West Spieghelkerk 10.30 ds. L. Korevaar, Kindernevendienst, 4-13 jr, Crèche Sion Spieghelkerk 08.55 ds. T.W. van Bennekom, Crèche en Kinderkerk 17.00 ds. K. van Meijeren Naarderheem 10.30 ds. J.P. Schouten Evangelisch-Lutherse Kerk 10.00 ds. W.F. Metzger, HA, Gezamenlijke oogstdienst met Hilversum De Antonius Hof 10.30 pastor G. van Liebergen

Zondag 1 november

Oost Verlosserkerk 10.00 ds. N.W. den Bok, Kindertijd, 0-12 jr. Centrum Wilhelminakerk 10.00 mw. B.J.M.E. de Beaufort, Kindernevendienst, 4-12 jr. Crèche West Spieghelkerk 10.30 ds. S. de Jong, Kindernevendienst, 4-13 jr, Crèche Sion Spieghelkerk 08.55 ds. J. Vis, Crèche en Kinderkerk 17.00 ds. R.W. van Mourik Naarderheem 10.30 mw.ds. P.J. Viveen Molenaar, HA Evangelisch-Lutherse Kerk 10.00 dr. B.M.J. Nagel De Antonius Hof 10.30 mw. ds. J.M.E. de Blois

Dinsdag 3 november

De Gooise Warande 14.30 Pastor A. Schilder Verhoef, Middagwijding

Sion Spieghelkerk 19.30 ds. J. Heutink, Dankstond gewas/arbeid

Zondag 8 november

Oost Verlosserkerk 10.00 Geen dienst, gezamenlijke dienst de Wilhelminakerk Centrum Wilhelminakerk 10.00 ds. J.H.W. Elhorst, HA, Kindernevendienst, 4-12 jr,Crèche West Spieghelkerk 10.30 Mevr. R. van Ginkel, Kindernevendienst, 4-13 jr, Crèche Sion Spieghelkerk 08.55 ds. J.J. van Holten, Crèche en Kinderkerk 17.00 ds. R.R. Eisinga Kerk in de Meent 10.00 mw. ds. H. Honderd Naarderheem 10.30 mw.ds. P.J. Viveen Molenaar Evangelisch-Lutherse Kerk 10.00 mw.dr. S. Hiebsch De Antonius Hof 10.30 mw. M. Potjer

Bussum Onderweg Maandblad van de Protestantse Gemeente te Bussum Redactie Inge de Groot 035 - 694 02 47 Wil Keetelaar 035 - 693 09 56 Martin Rep 035 - 887 28 97 [email protected] Advertenties en administratie [email protected] Ook digitaal ontvangen? [email protected] Prot. Gem. te Bussum H.A. Lorentzweg 59 1402 CC Bussum www.pknbussum.nl

Kerkelijk Bureau 035-69 18 852 [email protected] Donderdag 12 november Geopend: ma t/m do Huize Godelinde 15.00 ds. S. de Jong, Gedachtenisdienst van 10.00 - 12.30 uur Verlosserkerk

Algemene Kerkenraad [email protected] College van Kerkrentmeesters NL11 INGB 0000 4008 20 t.n.v. Protestantse Gemeente te Bussum

Zondag 15 november

Oost Verlosserkerk 10.00 ds. T.F. Mout, Kindertijd, 0-12 jr. Centrum Wilhelminakerk 10.00 ds. M. v. d. Velden, Kindernevendienst, 4-12 jr, Crèche West Spieghelkerk 10.30 dr. R. Brouwer, Kindernevendienst, 4-13 jr, Crèche Sion Spieghelkerk 08.55 ds. G. van Meijeren, Crèche en Kinderkerk 17.00 ds. G.J. van Meijeren Naarderheem 10.30 ds. S. de Jong Evangelisch-Lutherse Kerk 10.00 dr. T. van Willigenburg De Antonius Hof 10.30 mw. ds. J.M.E. de Blois

Dinsdag 17 november

De Gooise Warande 14.30 mw.ds. H.W. van Beelen, Middagwijding

Donderdag 19 november De Zandzee

10.00 ds. S de Jong

College van Diakenen J. Post - 035-693 08 10 [email protected] NL07 INGB 0000 5055 55 t.n.v. Diaconie NL02 INGB 0000 2461 70 t.n.v. Zending JOP-jeugdwerker Maaike Graafland [email protected] Wijkgemeente Oost – Verlosserkerk H.A. Lorentzweg 59 1402 CC Bussum 035 – 691 73 09 Koster: mevr. A. Stuivenbergvan Dijk Predikanten (parttime): mevr. ds. H.W. van Beelen 06 – 41 67 53 09 (ma, di, wo) [email protected] ds. N.W. den Bok 06 – 14 40 58 47 (wo, do, vr) [email protected]

Psychopastoraat: mevr. W.Vooys 035 640 91 47 Scribaat: [email protected] 035 – 640 91 47 of 06 – 38 33 90 36 Wijkkas: NL60 INGB 0001 3284 22 Wijkgemeente Centrum – Wilhelminakerk Wilhelminaplantsoen 14 1404 JB Bussum 035 – 691 75 25 Koster: P. Vos Predikant: ds. J.H.W. Elhorst 06 - 22 85 76 76 dominee.wilhelminakerk@ pknbussum.nl Scribaat: E.E.J. Dekker 035 – 694 25 00 [email protected] Wijkkas: NL41 INGB 0001 6441 11 Wijkgemeente West – Spieghelkerk Nieuwe ’s-Gravelandseweg 34 1405 HM Bussum 035 – 691 24 06 Koster: J. van ’t Hof Predikant: ds. S. de Jong 035 – 887 11 59 [email protected] Scribaat: H. Dooijes 035 – 691 70 80 [email protected] Wijkkas: NL25 INGB 0000 5568 35 Wijkgemeente Sion – Spieghelkerk Nieuwe ’s-Gravelandseweg 34 1405 HM Bussum 035 – 691 24 06 Bijstand in het pastoraat: ds. A. Visser 0341 – 268 572 [email protected] Scribaat: J.A.N. Mauritz 035 – 693 28 47 [email protected] Wijkkas: NL41 INGB 0006 0659 53 Ouderenpastoraat Antonius Hof mevr. ds. Jac.M.E. de Blois 035 – 693 14 56 (di en vr) of 030 – 271 86 76 [email protected] Patria: pastor J. Molensky 06 – 17 32 24 22 [email protected]

Bussum Onderweg - 15

Mijn bijbeltekst Elke maand vertelt een lezer wat zijn of haar favoriete bijbeltekst is. Dit keer is dat Jan Lokhorst. Zijn tekst is psalm 138 : 1, 2 en 3. Een psalm van David: Ik wil U loven met heel mijn hart voor U zingen onder het oog van de goden mij buigen naar uw heilige tempel, uw naam loven om uw liefde en trouw. Grote dingen hebt U beloofd tot eer van uw naam. Toen ik U aanriep hebt U geantwoord, mij bemoedigd en gesteund. Jan komt uit een Nederlands Hervormd gezin en ging als jongen, samen met zijn ouders naar de kerk. Door een verdrietige gebeurtenis in het gezin raakte de kerk wat op

de achtergrond en bleef dat ook toen hij volwassen werd. Hij ging met kerst wel naar de kerk, maar daarmee hield de kerkgang op. Nadat hij zijn beide ouders tot aan hun overlijden had verzorgd en zelf, door een hartstilstand, op het nippertje aan de dood was ontsnapt , bleek dat hij zijn geloof in God nog lang niet kwijt was. Sinds twee jaar woont hij in Bussum waar hij besloot om de kerk weer te gaan bezoeken. Het werd de Verlosserkerk, waar Jan zich prima thuis voelt. Omdat hij zich, terug kijkend op wat er de laatste jaren in zijn leven was gebeurd, realiseerde dat God hem altijd trouw was gebleven, deed hij belijdenis en las daar bovengenoemde bijbeltekst voor. Een tekst die als een draad door zijn leven loopt. Vorig jaar is Jan tot ouderling bevestigd en hij voelt zich bij dat

Jan Lokhorst

werk en in de kerk als een vis in het water. ”Ik ben blij dat ik me weer bij de kerk heb aangesloten, ben dankbaar dat de mensen daar goed met elkaar omgaan en vind het ouderlingenwerk een prachtwerk om te doen”. Wil Keetelaar

Veilig voelen Elke maand vraagt de redactie een lezer een column te schrijven.

Riet Teunissen

Waarom voelde ik me als kind veilig? Ja, we hadden liefhebbende ouders, die er altijd voor ons wa16 - Bussum Onderweg

ren. Zo herinner ik me de tijd dat ik vanuit Hengelo naar de Christelijke HBS in Enschede fietste, elke schooldag vijf jaar lang. Als ik in de winter thuis kwam met doorgestoken handen en tenen, zat mijn moeder aan de tafel met een pot thee en de kachel brandde. Heerlijk. Zondags gingen we naar de kerk en alles was vanzelfsprekend. God waakte over je en Jezus was een voorbeeld van hoe je met elkaar omging. Er is veel veranderd, vooral in de zestiger jaren, waar de letterlijke betekenis van de Bijbel in twijfel werd getrokken. Ik herinner me de hevige discussies thuis en vooral de verwarring. En de vraag die werd gesteld: Wat moet ik nu nog geloven? Langzamerhand werd me duidelijk dat de Bijbel een leidraad is en het niet gaat om de letterlijke tekst. Zo ben ik altijd bij de kerk betrokken gebleven met twijfel en al en we hebben geprobeerd onze

kinderen iets mee te geven van de liefde van God voor ons allen. Nu ben ik al jaren bij de “Bijbelkring” van de Spieghelkerk waar, in eerste instantie, een bijbeltekst werd besproken. Maar hier is ook veel veranderd en gaan we met de tijd mee. Het is een gespreksgroep geworden waar actuele zaken aan de orde komen en boeken worden gebruikt. In deze kring wordt duidelijk dat God rare en leuke kostgangers heeft. Hier zitten mensen vanuit elk spectrum van de kerk, van zeer orthodox tot zeer vrijzinnig. Alles komt ter tafel zoals ons Godsbeeld, de plaats van ons geloof in deze maatschappij, ons beeld van het eeuwige leven enzovoort. Wat een respect en vertrouwen wordt hier getoond. Over veiligheid gesproken! Riet Teunissen