bpost BELGIE(N) - BELGIQUE TROONSTRAAT BRUSSEL GRATIS! maandblad jaargang 33

Afgiftekantoor Gent X // Erkenningsnummer: P508750 //

bpost PB- PP B- 12633 BELGIE(N) - BELGIQUE

TROONSTRAAT 125 1050 BRUSSEL

maandblad 2015 - jaargang 33

GRATIS!

! r e g n a zw

inleiding

Dagboek Sien4

Zwanger! Proficiat! En welkom bij de Gezinsbond, de grootste gezinsbeweging van Vlaanderen. We bieden je graag dit zwangerschapsnummer aan, het eerste in een reeks van maar liefst twintig ‘Brieven aan Jonge Ouders’. In dit nummer krijg je een duidelijk antwoord op de vragen die ongetwijfeld door je hoofd spoken. We hebben het onder andere over emoties en consultaties, opvang, onderzoeken en ongemakken, puffen en bevallen, maar ook over vreugde, verdriet, rechten en plichten. Na de geboorte krijg je elke maand zo’n mooi magazine in je brievenbus, met heel wat leuk leesvoer over de ontwikkeling van je baby. Zo volgen wij samen met jou je kindje op de voet. Op p. 55 lees je hoe je de ‘Brieven aan Jonge Ouders’ gratis kunt ontvangen. Dit aanbod geldt trouwens niet alleen bij de komst van een eerste baby, maar ook bij alle volgende geboortes én bij de adoptie van een kindje of pleegkindje. De Gezinsbond doet natuurlijk meer dan enkel ongelooflijk boeiende bladen schrijven. Zo’n 275000 gezinnen zijn lid van onze organisatie, verspreid over 1100 afdelingen in Vlaanderen en Brussel. Wij willen gezinnen zo veel mogelijk samenbrengen en nodigen (jonge) ouders uit op gezellige en interessante ontmoetingen, waarbij het zowel over opvoeding als over cultuur en consumentenzaken kan gaan. In ons aanbod zitten ook spor­tieve activiteiten voor het hele gezin­, knappe kortingen bij heel wat plaatselijke handelaars, reductiekaarten voor het openbaar vervoer, een handige kinderoppas­dienst, een sociaal-juridische dienst, het tijdschrift BOTsing (voor ouders met tieners), het Wo­ning­fonds, Gezinsva­kantie-Familiatours, en nog heel wat meer voordelen waardoor je lidkaart extra waarde krijgt. Daarnaast blijft de Gezinsbond dagelijks ijveren voor een gezins- en kindvriendelijke samenleving: we spelen in op de actualiteit in Vlaanderen, België en Europa, werken voorstellen uit en nemen standpunten in over ou­derschap, kinderbijslag, onderwijs, mobiliteit, wonen... en nog zoveel meer. Als je nog nooit lid was, kun je na de geboorte van je baby gratis aansluiten bij de Gezinsbond. Dan ontvang je behalve de reeks ‘Brieven aan Jonge Ouders’ ook het tweewekelijkse ledenblad ‘De Bond’ én kun je genieten van alle voordelen. Surf voor meer info naar www.gezinsbond.be We wensen je een zalige zwangerschap, een vlotte bevalling, een wolk van een baby en een fantastisch mooi gezinsleven! De redactie

ouderschap Groeit daar een baby?

8

Rond en gezond12 Gezocht: opvang16 Niet zo piep meer18 “Je krijgt een broertje!”20 In minder blijde verwachting?24 Jonge mama’s34 Het zijn er twee... of meer!

39

gezondheid Heel wat hulp voorhanden22 Check!26 Prenatale diagnostiek28 Ongemakjes30

gezonde voeding Bordje gezond Baby aan de borst Baby aan de fles

35 36 38

bevalling en geboorte Waar bevallen? 40 De fasen van de beval­ling 42 Keizersnede43 Zo blijft het draaglijk 45 “Is alles oké?” 46 Mama’s kraamtijd 47 Het kan misgaan 48 Wat niemand je vertelt 52

verzorging De babyuitzet

50

PS: Al je persoonlijke opmerkingen, aanvullingen en verhalen zijn heel erg welkom op [email protected] of op onze Facebook-fanpagina.

eigen kweek Geboorte van Myrddin

53

Informatief Waar heb ik recht op? 

3

54

dagboek ZWANGERSCHAP

Sien, Het einde van het jaar staat voor de deur en het nieuwe jaar kan bijna starten. Feestdagen, familiebezoeken... het hoort er allemaal bij. Meer nog dan naar de feestmenu’s, dwarrelen mijn gedachten naar een tweede kindje. Mijn regels blijven al enkele dagen uit en mijn borsten zijn wat voller – althans, dat denk ik toch. Zou het? Kan het? Ik besluit tijdens mijn middagpauze stiekem een zwangerschapstest te kopen bij de apotheek. Vlug in de handtas verstoppen en terug aan het werk. ’s Avonds gaan we met vrienden naar de kerstmarkt. Opeens wordt sleutels bewaren voor een vriendin in diezelfde handtas een tricky aangelegenheid. De kerstsfeer is heerlijk en doet me nog meer wegdromen naar een tweede kindje, maar de zoete geuren kunnen me deze keer niet bekoren - integendeel. Mijn maag ligt overhoop en de geuren overvallen me bij ieder kraampje. De warme chocolademelk met slagroom - een jaarlijkse traditie - wordt deze keer overgeslagen. Mijn man kijkt bedenkelijk en glimlacht. De volgende ochtend doen we de test. Tijdens het wachten op de verlossende streepjes vragen we ons hardop af waarom we nog een test doen. Want ja, weten we het dan niet? Zijn de signalen er dan niet? Of willen we zo graag een tweede kindje dat we signalen denken op te vangen die er misschien niet zijn? Ja, ons voorgevoel wordt bevestigd en onze grootste wens gaat in vervulling. Een tweede kindje komt eraan! We pikken onze dochter op bij de grootouders en in de auto vertellen we haar het leuke nieuws! Een beetje te snel? Ja, dat is het zonder twijfel. Het is waarschijnlijk niet zo’n goed idee om dit nieuwtje al aan een tweejarige babbelkous te vertellen. Maar kijk, zwijgen is nu heel moeilijk. Toch besluiten we om het nog niet verder te vertellen en even met ons drietjes te genieten van ons geheim. Bij de start van het nieuwe jaar maak ik een eerste afspraak met de gynaecoloog. Alleen al telefoneren naar de man bezorgt me weer kriebels. Wat is dit toch leuk! Op acht weken gaan we langs voor een eerste echo. Bij onze eerste dochter kregen we - tot onze grote verbazing - onmiddellijk harttonen te horen en we hopen - of rekenen - op hetzelfde. Helaas, er wordt wel een vruchtje gevonden maar het is nog niet mogelijk om harttonen te registreren. Hoewel de gynaecoloog ons meermaals geruststelt en vertelt dat dit heel normaal is, komen er toch wat twijfels naar boven. Oh ja, niet vergeten, we zitten nog in de gevarenzone... Bezorgdheid krijgt de bovenhand. Zou het dan toch nog mis kunnen lopen? We kunnen echter niets doen,

we kunnen alleen wachten en hopen dat het goed blijft gaan. Dat doen we en ik probeer intussen de misselijkheid het hoofd te bieden. Het geeft me een dubbel gevoel: misselijk zijn is lastig maar tegelijk stelt het me gerust te weten dat de hormonen hun werk doen en er waarschijnlijk een kleintje is. Op twaalf weken gaan we opnieuw naar de gynaecoloog. De weg naar daar lijkt opeens veel langer. Gelukkig gaan mijn man en ik samen, dus moet ik niet alleen zitten stressen in de wachtkamer. Ik ben benieuwd en ongerust tegelijk. Hopelijk is alles goed met het kleintje. En ja, het is er nog! Er is nog steeds een vruchtje, meer nog, er is nu duidelijk een hartje te horen dat regelmatig klopt. Bij het horen van jouw hartslag, verhoogt die van mij. Een snelle blik naar mijn man en de tranen springen me in de ogen. Yes, yes, yes! Een tweede kindje op komst! Het in stilte zwanger zijn is nu eindelijk verleden tijd. We vertellen het leuke nieuws aan de toekomstige grootouders, familie, vrienden, collega’s... Iedereen mag het weten! Maar blijkbaar is het niet voor iedereen een verrassing. “Jij die een glaasje cava weigert bij de start van het nieuwe jaar, dat kon niets anders betekenen!”, krijg ik vaak te horen. Iedereen is dolenthousiast. Wat kan je nog meer wensen? Maar toch, het is ook een beetje ploeteren. Waarom? Er is een tweejarige dochter die aandacht vraagt, er is mijn maag die minstens evenveel aandacht vraagt en de vermoeidheid die de kop op steekt. En oh ja, er moet ook nog gewerkt worden, de trein moet worden gehaald, treinvertragingen moeten worden gecompenseerd, een huis moet worden gepoetst, ... Want kijk, de hele wereld staat niet stil omwille van mijn zwangerschap. Deze weken is het ploeteren. Ploeteren van dag tot dag en hopen op een betere dag morgen. Maar ook blij zijn dat je niet alleen moet ploeteren en er een toekomstige papa is die lustig meedoet. De kwaaltjes gaan gelukkig over, de misselijkheid verdwijnt en eten wordt weer een feest. Toch blijft het nadenken over wat ik wel en niet mag eten, want loert toxoplasmose echt om de hoek? Ieder heeft er zijn mening over en wil die ook graag delen. Maar hoewel

4

Langer achterwaarts is dé stap voorwaarts

Nieuw 2wayFamily Vervoer je kind tot ca. 4 jaar achterwaarts voor de beste veiligheid Met de Maxi-Cosi Pebble Plus en de 2wayPearl kun je kinderen tot ca. 4 jaar achterwaarts vervoeren. Beide autostoelen zijn gebruiksvriendelijk en klik je in een handomdraai op de 2wayFix.

Pebble Plus

2wayPearl

Achterwaarts vervoer vanaf de geboorte tot ca. 12 maanden (75 cm)

Achterwaarts vervoer vanaf 6 maanden tot ca. 4 jaar (105 cm) Voorwaarts vervoer mogelijk vanaf 15 maanden

Zorgeloos genieten van een veilige autorit!

2wayFix De 2wayFamily is in overeenstemming met i-Size (R 129)

Vanaf geboorte tot ca. 4 jaar

en daarom de meest veilige keuze. Ontdek meer over de nieuwe i-Size wetgeving op www.maxi-cosi.be/i-Size

Voor meer informatie:

www.maxi-cosi.be/2wayFamily

Enjoy your new life

ze het allemaal goed bedoelen, wordt de vele raad me soms te veel. Zijn het de hormonen en de bijhorende ‘mood swings’ ? Ik volg daarom braafjes de raad van mijn gynaecoloog op en was de sla wat beter, vermijd rauw vlees, ... Je weet maar nooit. Mijn buik begint te bollen en de eerste zomerse zwangerschapskleedjes worden gekocht! Kom maar op bolle buik, ik ben er klaar voor! Plots, rond 20 weken, voel ik beweging in mijn buik. Het is als een vlinder die zachtjes zijn vleugels uitslaat en voorzichtig fladdert. Kleine bubbels, gerommel, gewoel in m’n buik... Het voelt als een duwtje/ schopje in de rug! “Komaan mama, je doet dat goed en je staat er niet alleen voor. Ik ben er!” Een tweetal weken later draai je al goed rond en schop je er vrolijk op los. Vooral ’s avonds, als ik rustig in de zetel zit of in bed lig, word jij erg actief! Nu kunnen ook je papa en je grote zus meegenieten. De band binnen ons gezin wordt alleen maar sterker. Het ‘tweede kindje’ wordt ‘ons kindje’. Je krijgt meer en meer vorm, letterlijk en figuurlijk. Als je een keer flink schopt, denken we dat je een ruige meid zal worden. Als we een klein schopje voelen, vragen we ons af of je verlegen bent. We fantaseren er op los! We stellen ons voor hoe je eruit zal zien, hoe het zal zijn met z’n viertjes en zoveel meer. En je grote zus geeft je iedere morgen steevast een zoen! Ik smelt steeds weer... Dit is puur genieten! Tegelijk is er nog wat werk: geboortekaartjes kiezen, een leuke naam bedenken en ... alle bijhorende praktische zaken in orde brengen. Het feit dat je bij onze huidige onthaalmoeder terechtkan, stelt me gerust. Hoewel je er nog niet bent, is de opvang voor jou al in orde. Ik blijf het een beetje vreemd vinden. Maar zonder opvang zou het niet lukken, daarom dat die nu al in orde gebracht moet worden. Ik probeer de hele papierwinkel het hoofd te bieden en zoek mijn weg in websites, blogs en zoveel meer. Ondertussen bolt mijn buik lustig verder en groei je als kool. We laten een nieuwe echo maken op 24 weken. Alles gaat goed met je: een regelmatige hartslag, je zit mooi op gewicht en we tellen tien teentjes en vingertjes. Hoera! Laat die drie laatste maanden maar komen!

De laatste twee weken zijn aangebroken. Iedereen in onze naaste omgeving kijkt uit naar je komst. Pronostieken over de geboortedatum worden genoteerd. Wij lachen er eens mee, maar het spookt ook voortdurend door ons hoofd. Iedere ochtend vraag ik me af of het voor vandaag zal zijn, en iedere avond vraag ik me af of het voor vannacht zal zijn. Mijn geduld wordt op de proef gesteld. De dagen sluipen stilletjes voorbij en opeens zijn we op de uitgerekende datum beland. Gaat het ooit starten? Maar die zondag is het anders. Ik word om vijf uur wakker met erge pijn in mijn buik en onderrug. Ik neem een warm bad om de pijn te stillen. Het lukt, de pijn ebt weg. Was het dan toch vals alarm? Is het toch nog niet voor vandaag? De uren tikken langzaam verder. ’s Avonds komt de pijn terug en hij is veel intenser. Zijn dit dan weeën? Moeten we naar het ziekenhuis vertrekken? Ik probeer nog even te slapen en mijn man brengt onze dochter alvast naar de grootouders, je weet maar nooit. Wat is dit spannend en pijnlijk tegelijk. Om twee uur besluiten we naar het ziekenhuis te vertrekken. Ik probeer in de wagen de raad van de kinesist op te volgen en de weeën weg te puffen. Het lukt aardig. Eenmaal aangekomen in het ziekenhuis kan het echte werk beginnen. Na enkele uren intense arbeid is het zover. Ik mag persen. Het blijft onwezenlijk. Gaat het nu gebeuren? Veel tijd om na te denken krijg ik niet. Het gaat opeens vliegensvlug. Na twee keer persen wil onze dochter er maar al te graag uit. De gynaecoloog is nog niet van de partij. We zullen de klus samen met de vroedvrouw moeten klaren. Het lukt ons! Jij slaakt je eerste kreten: ze zijn onwezenlijk mooi. De vroedvrouw legt je op mijn buik. Wat een magisch moment is dat. Ik kan je eindelijk in mijn armen sluiten, en papa kijkt vol trots toe. Jij opent je grote, donkere oogjes en ik sluit van puur geluk die van mij. SIEN, welkom op de wereld, meisje! We gaan goed voor je zorgen!

Wat gaat het nu snel! De laatste weken vliegen voorbij. Je blijft mooi op gewicht en ligt met je hoofdje naar beneden. Onze eerste dochter is ter wereld gekomen via een keizersnede, maar nu zou een natuurlijke bevalling mogelijk moeten zijn. Ik kijk er naar uit, maar tegelijk spoken veel vragen door mijn hoofd: “Zal het me lukken? Zal ik voelen wanneer de weeën starten?”... Gelukkig zijn er vriendinnen die me geruststellen.

6

Wendy

Zwanger? Laat u GRATIS vaccineren tussen week 24 en 32 van de zwangerschap. Kinkhoest treft de laatste jaren steeds meer jonge baby’s, soms met fatale gevolgen. Vaccinatie tijdens de zwangerschap beschermt uw kind tijdens de eerste maanden na de geboorte én houdt uzelf ook gezond. Praat erover met uw arts.

Stel uw vraag aan de overheid Bel gratis 1700

KINKHOESTVACCINATIE.BE AGENTSCHAP ZORG & GEZONDHEID

V.U.: Dirk Dewolf, Agentschap Zorg en Gezondheid, Koning Albert II-laan 35 bus 33, 1030 Brussel – versie 2014

GUST, 1 MAAND OUD EN AL 4 MAANDEN BESCHERMD TEGEN KINKHOEST

ouderschap

Groeit daar een baby? Eén van de langste minuten uit je leven, het moment dat je wacht op de uitslag van de zwangerschapstest, is voor­ bij. Twee streepjes! Wat je al ver­moedde, blijkt waar: jullie ver­wachten een kind.

Emoties... Wat er dan door je heen gaat, is moeilijk te b ­ eschrijven. Misschien denk je uit je huid te barsten van ge­luk en wil je het heerlijke nieuws van de daken schreeuwen. Of misschien raak je wat in paniek: je wil hele­maal geen kind, of nu toch niet, of niet meer. Sommigen zijn wat verbaasd over hun eigen gevoelens: ze wilden zó graag een kind, maar nu het er écht aankomt, voelen ze zich wat overdonderd. Da’s heel normaal.

... en reacties Wat je nu ook denkt of voelt, mogelijk verwacht je van je part­ner ongeveer gelijkaardige gevoelens. Wellicht zijn jullie meteen in de zevende hemel en wordt het een onvergetelijke dag, waarop je je heel intens met je partner ver­ bonden voelt. Andere partners blijven dan weer te­leurstel­lend nuchter bij het Grote Nieuws. Ze denken bijvoorbeeld meteen aan de vakantie die moet worden geannuleerd. Of vinden het beter om nog wat te wachten met het blijde nieuws, want je weet maar nooit... De ene heeft nu eenmaal wat meer tijd nodig om het nieuws te verwerken dan de andere.

De H van hormonen Als de eerste emoties wat verwerkt zijn, begint het wen­nen aan dat nieuwe leven in mama’s buik. Die eerste maanden van blijde ver­wach­ting zijn behoorlijk overweldigend en voor nogal wat jon­ge ou­ders niet echt wat ze ervan gedacht

8

hadden. Voor de toe­kom­stige mama kunnen de eerste maanden lichamelijk minder plezie­rig aanvoelen. Haar hor­ monen­huishou­ding ligt flink overhoop en dat laat zich duidelijk voelen. Typi­ sche zwanger­schapskwaal­tjes kunnen het ver­ve­lend gevolg zijn: (ochtend) mis­se­lijk­heid, braak­neigin­gen, extreme ver­mo­ei­d­heid... Ook mentaal kunnen mama’s wat uit hun even­wicht raken. Misschien zijn ze prikkelbaar of over­ge­ voelig en slaat hun stem­ming snel om.

Papa’s Hoe graag jullie deze zwangerschap ook willen beleven als koppel, er blijft één fundamenteel verschil: de baby leeft in mama’s buik. De toekomstige vader voelt zich niet minder fit dan an­ders en zijn leven blijft min of meer zijn ge­wone gangetje gaan. Toch maakt hij zich wel eens zorgen om zijn vrouw. Af en toe herkent hij haar nog nauwelijks. Ze heeft er bijvoorbeeld nooit een punt van ge­ maakt dat hij ‘s avonds ging sporten, maar

BABY-DUMP ALLES VOOR JE BABY Vraag nu de nieuwe GRATIS brochure aan via www.baby-dump.be

2015 Y-DUMPdumpprijz BAB en voor je baby tegen Alles

11-11-14 10:52 5_Compleet.indd 1

*1445_BE_Brochure_201

+ LEUKE VERRASSING GRATIS CADEAUPAKKET boordevol leuke en handige spulletjes voor je baby

(géén koopverplichting)

GRATIS WHY’S ZWANGERAGENDA 144 pagina’s informatie, tips, weetjes, recepten, etc. etc.

1 winkel centraal gelegen voor héél België TILBURG

MIDDELBURG

VENLO

2

3000 m

TURNHOUT BRUGGE

+ 3 winkels in Nederland gemakkelijk bereikbaar vanuit België

WEERT

ANTWERPEN

OOSTENDE

GENK

AALST

Eindhoven

GENT KORTRIJK BRUSSEL TOURNAI

NIVELLES

HASSELT MAASTRICHT

LUIK

2

4000 m

Boschdijk 247-251 5612 HC VERVIERS

BERGEN CHARLEROI

Brabant-Zeeland

DINANT BASTOGNE

Adm. Lonckestraat 1 4702 XH

Mechelen Guido Gezellelaan 20 (ring Mechelen Noord)

2

Roosendaal 2500 m

ARLON

www.baby-dump.be

Limburg

Heerlen

2

1500 m

Laanderstraat 81 6411 VB

Ouderschap

nu heeft ze liever dat hij thuisblijft. Hij had wellicht niet gedacht dat hun relatie zo snel zou ver­ande­ren.

Praten Wellicht hoop je als aanstaande mama dat je partner zich spontaan ontpopt tot een bezorgde toekomstige vader. En er zijn natuurlijk heel wat mannen die hun zwangere vrouw spontaan in de watten leggen, maar je kan er niet zomaar van uitgaan dat er bij jou thuis ook zo’n exemplaar rondloopt. Het komt er vooral op aan om duidelijk te maken hoe jij je voelt en wat je verwacht. Communiceren dus: laat hem weten dat je je uitgeput voelt. Vráág hem om die zware wasmand

naar boven te dragen, in plaats van ze gewoon onderaan de trap te zetten in de hoop dat hij ze mee naar boven neemt. Vráág hem of hij de oudste in bad wil doen, omdat jij moe bent. En laat hem merken dat zijn hulp geapprecieerd wordt. Dat is veel eerlijker en efficiënter dan zuchtend en steunend alles zelf te blijven doen en hem daarna te verwijten dat hij je nooit eens spontaan helpt.

Buikje rond Na die eerste maanden beginnen de meeste toekomstige mama’s zich wat beter te voelen. De misse­lijk­heid verdwijnt en ze krijgen weer smaak en trek in eten. Die ein­de­loze ver-

10

moeidheid gaat over en veel vrouwen hebben zelfs meer energie en werklust dan voor hun zwangerschap. Er breekt nu een heerlijke periode aan, waarin je volop kan genieten van je zwan­ger­schap. Die wordt al duidelijk zichtbaar. Je kijkt uit naar dat moment: eindelijk met je buikje kunnen pronken. Ook voor papa krijgt de baby nu echt vorm. Veel vaders zijn even trots op dat buikje en vinden het zelfs aan­trekke­lijk. Al kan je dat natuurlijk niet veralge­me­ nen. Je baby laat zich nu ook voe­len. Het is niet meer ‘iets’ of ‘een vrucht­je’, maar jouw baby. Vaak krijgt die al een naam, een echte of een troe­tel­naampje.

Ouderschap

Op de rem! Als mama word je fysiek verplicht om je aan te passen. Je drukke leventje komt vanzelf in een lagere versnelling door vermoeidheid of een bolle buik die in de weg komt te zitten. Sommige activiteiten lukken gewoon niet meer. Vaders ondervinden die lichamelijke beperking niet. Zij moeten dus zélf op de rem trappen. Probeer ook als papa nu al even stil te staan bij de verande­ringen die je baby gaat veroorzaken, wil je er niet door overspoeld raken eens het zover is.

Ze moet het nu kal­mer aan doen, en meer rus­ten. Emotio­neel bereidt ze zich voor op de komst van de baby. Veel vrouwen zijn nu meer in zichzelf ge­keerd en tonen min­der be­l angstelling voor wat er om hen heen ge­beurt. Papa’s krijgen daardoor soms het gevoel dat ze wat buitenge­sloten worden. Noch­t ans zijn ze nu meer dan ooit nodig om prakti­sche zaken te regelen en de boel draai­ende te houden. Zo kunnen mama’s en papa’s zich volledig concentreren op het grote won­der dat te gebeu­ren staat.

Baby op komst?

Even praktisch In deze periode beginnen de meeste ouders ook aan de uit­zet te denken en plannen te maken voor de babyka­mer. Misschien is de ene partner hierin een stuk nuchterder dan de andere. De ene let eerder op schattige details (hetzelfde leuke motiefje op behang en wiegje) en denkt na over de beste plaats voor het wiegje en de kleer­kast. De andere telt uit hoeveel dat allemaal gaat kos­ten. En als jullie samen een kinder­wagen kiezen, wie let dan op de bekleding en wie op de veiligheidsvoorschriften, en wie meet hoeveel plaats dat ding inneemt en of het wel in de auto en in de lift kan?

Praten (bis) Natuurlijk stelt iedere toekomstige ouder zich ook vragen. Zal alles goed gaan? Zal onze baby wel gezond zijn? Kunnen werk en gezin gecombineerd worden? Het is heel normaal dat elk zijn bezorgdheden heeft. Daarom kan je die best uitspreken tegenover elkaar en tegelijk ook luiste­ren. Sommige aanstaande ouders houden hun onzekerheid liever voor zich. Ze willen hun partner niet belasten door erover te pra­ ten. Maar zo kom je al­leen te staan met al die zorgen, en dat is niet de bedoeling.

Meer lezen? >> DE GRIENT DREUX Anja, Zwanger, het nieuwe handboek over de zwangerschap en bevalling, Utrecht, Het Spectrum, 2011, € 34,99 (ISBN 9789049106355). In dit erg praktische boek kun je alles lezen over je zwangerschap: van de periode nog voor de bevruchting tot en met de bevalling en de kraamtijd. >> VANSINA, Benedicte, Mee zwanger, vaders zwangerschap, Antwerpen, Garant, 2007, 201 blz., € 19,90 (ISBN 9789085750123). Een interactief en persoonlijk zwangerschapsboek voor papa’s in spe. >> SMULDERS, Beatrijs, Veilig Bevallen, Utrecht, Cosmos, 2010, 246 blz. € 24,95 (ISBN 9789021549613).

De ‘zware’ maanden In de laatste maanden van de zwan­ger­ schap groeit de baby snel en krijgt hij minder bewegingsruimte in de baar­ moeder. Hij zit af en toe aardig in de weg. Licha­me­lijk zijn dit letter­lijk en figuurlijk ‘zware’ maan­den. Die omvangrijke buik bemoeilijkt het dage­lijks leven. Daar­ door voelt mama zich weer vaker moe.

De geboortelijst van C&A Je geboortelijst samenstellen is één van de leukste voorbereidingen op de komst van je kindje. Onze verkoopsters nemen dan ook graag de tijd om samen met jou de mooiste spulletjes uit de omvangrijke C&A baby- en kinder collectie te kiezen. Verwen ook jezelf, want op vertoon van onderstaande bon krijg je meteen 20% korting op onze zwangerschapskleding. Kom dus zeker langs in een van onze verkooppunten. Lees alles over onze geboorteservice op www.c-en-a.be

www.c-en-a.be

-20% korting

op alle zwangerschapskleding in ruil voor deze bon KORTINGSCODE 13 V.U. Johan Soenens, Jean Monnetlaan 1, 1804 Vilvoorde. Niet cumuleerbaar met andere kortingen en acties. Aanbod geldig t.e.m. 30/06/2016 enkel op vertoon van de originele kortingsbon. Kopieën worden niet aanvaard. Niet op de openbare weg gooien.

11

Ouderschap

Rond en gezond Nu je in verwachting bent, pas je je levenswijze best wat aan. Gezond leven wordt nu echt een must omdat je ver­antwoorde­lijk­bent voor een teer we­zentje, dat uitsluitend op jou is aangewezen voor zijn groei en ontwik­ke­ling.

Rust Het is heel normaal dat je nu extra slaap en rust nodig hebt. Als je die natuurlijke behoefte volgt, dan blijf je de nodige energie behouden. Als het kan, ga dan eventueel op zoek naar hulp in het huishouden. Zo’n hulp is niet gratis, maar bij het bepalen van je bijdra­ge wordt wel reke­ning ge­houden met de sociale en financiële draagkracht van het gezin.

.. Cafei ne Let op met cafëine en andere opwekkende stoffen. Als je overdreven veel cafeïnehoudende dranken (zoals koffie, zwarte thee, cola, ...) drinkt, ontstaat er een verhoogd risico op miskraam. Er zitten niet alleen te veel opwekkende stoffen in, ze bevatten ook fosfaten en die hebben dan weer een negatief effect op de opname van ijzer: een stof die de foetus nodig heeft om bloed aan te maken. Best beperken dus tot twee à drie koppen of glazen per dag. Energiedrankjes zijn sterk af te raden; dan ontstaat er een aanzienlijk risico op het krijgen van een miskraam.

Medicijnen Bespreek het gebruik van medicatie altijd met je arts of vroedvrouw, zelfs als je nog niet zeker weet of je wel in verwachting

12

bent. Ook homeopathische of natuurlijke medicijnen zijn niet altijd onschuldig. Zo bestaan er bijvoorbeeld kruiden(thees) die weeën opwekken. Een overdosis vitamine A kan heel schade­lijk zijn voor de foetus!

Alcohol en drugs De moeder­koek is hét doorgeefluik voor allerlei (voedings) stoffen tussen moeder en kind. Ook alcohol en andere genotsmiddelen bereiken je baby dus via deze weg. De lever van de foetus kan alcohol nog niet afbreken, zodat die rechtstreeks op de hersenen inwerkt. Wat voor jou maar een kleine hoeveelheid lijkt, kan voor je baby al snel te veel worden. Drink daarom best geen alcohol tijdens je zwangerschap. We hoeven je ook niet te vertellen dat het gebruik van allerlei soorten en vormen van drugs not done is als je zwanger bent. Die kunnen o.a. vroeggeboorte, groeiachterstand en verslaving ook bij de baby - veroorzaken. Voor meer info: T. 078 15 10 20, www.druglijn.be

Tandverzorging De hormonen­huis­houding van je lichaam verandert tijdens de zwangerschap. Daardoor wordt je tandvlees extra gevoe­lig voor ont­ste­kingen en gaat ook sneller bloe­den, vooral tijdens het poetsen. Daarom durven sommigen een poetsbeurt wel eens te ‘verge­ten’. Gevolg: de ontste­king en het bloe­den worden alleen maar erger en er ontstaan gaatjes. Daarom ook is het ver­stan­dig om, bij voorkeur in het tweede trimester, je gebit te laten controleren. Vertel de tandarts wel dat je zwan­ger bent: bepaalde behande­lingen kunnen dan beter uitge­steld wor­den tot na de beval­ling.

Ouderschap

Sport en beweging Wie regelmatig sport, mag daar tijdens de eerste maan­den van de zwangerschap gewoon mee door­gaan, tenzij je arts of vroed­ vrouw daar anders over beslist. Het is wel oppassen geblazen bij contactsporten (bv. judo, handbal, basketbal). Die laat je beter achterwege. Je kan (zelfs tot je laat­ste maand) wel blijven zwem­men, fietsen en wan­de­len, dus blijven bewegen, zonder je lichaam te veel te belasten. Heerlijk ontspannend!

Klikvast Uit onge­vallen­stu­dies blijkt dat het – zelfs voor zwangere vrouwen – vei­liger is de autogordel wel te dragen. Leid de riem dan wel onder en naast je buik en niet erop. Toekomstige moeders worden dus niet meer vrijgesteld van gordel­plicht door een gewoon zwangerschapsat­test. Enkel het Ministerie van Mobiliteit kan nog een vrij­stel­lingskaart leveren bij gewichtige medische indicaties.

Reizen Reizen kan, op voorwaarde dat het niet te belastend wordt. Uren­l ang autorijden bijvoorbeeld is wél ver­moeiend. Wie een lange autorit maakt, stopt dus om de twee uren zodat iedereen de benen even kan strek­ken.

Tot de zesde maand van je zwanger­schap kan je problee­mloos het vliegtuig nemen. Daar­na wordt het afgeraden. Som­mige lucht­vaart­maatschappij­en vra­gen overi­gens een bewijs dat je maxi­maal 34 weken zwanger bent, pre­cies om­dat men het risico daarna te groot vin­dt. Bij lange vluchten stijgt de kans op trombose, daarom worden extra maatregelen aangeraden, zoals steunkousen, voldoende drinken, regelmatig opstaan en een wandelingetje maken. Bij elke reis die je plant is het trouwens verstandig om rekening te houden met de medische voorzieningen in het land van bestemming.

Zon & sauna De meeste baby’s in de buik zijn niet echt dol op zonlicht. Als je toch wil zonnen, kies dan voor de ochtend- of de late namiddagzon en draag een wit T-shirt dat licht en warmte dempt. Donkere vlekken in je gezicht – het zogenaamde ‘zwangerschapsmasker’ – kunnen verergeren door de zon. In dat geval gebruik je best een zonnebrandolie die PABA (paraaminobenzoëzuur) bevat. Best is nog: gewoon niet in de volle zon komen. Ook een te hoge lichaamstemperatuur, denk maar aan de sauna, is schadelijk tijdens de zwangerschap.

Stop allebei met roken

HELP - Voor een rookvrije zwangerschap

Wat zijn de risico’s?

Een federaal rookbestrijdingsplan biedt – onder bepaalde voorwaarden – rookstophulp aan rokende partners: een reeks van acht consultaties bij een erkend tabacoloog, na doorverwijzing door een gynaecoloog, huisarts of andere gezondheidsprofessional. Die sessies worden aan beide partners terugbetaald, en er is een (gedeeltelijke) tegemoetkoming voor de medische behandelingskosten van de partner. Wil je meer weten? Neem een kijkje op www.tabakstop.be of bel de Tabakstop Lijn op T. 0800 111 00. Ook www.rookvrijezwangerschap.be bevat heel wat info.

>> Roken veroorzaakt een aanzienlijk verhoogd risico op miskraam en vroeggeboorte. > Kinderen van moeders die meer dan 10 siga­retten per dag roken zijn gemiddeld 200 gram lichter, 1 cm kleiner, en heb­ben 3 tot 5 maanden intel­lectuele ach­ter­stand. Ba­by’s van rokende moe­ders zijn dus niet alleen klei­ner, ze zijn ook minder sterk, hebben minder weer­stand tegen infecties en andere scha­de­lijke in­vloe­den en zouden het moeilij­ker hebben om zich aan te passen aan het leven buiten de baar­moe­der. > Wetenschappelijk onderzoek laat ver­moeden dat kinde­ ren van rokende moeders een ver­hoogd risico lopen om op vol­wassen leeftijd kanker te ont­wikkelen. Men heeft immers vast­ge­steld dat kanker­ver­wek­ken­de stof­fen doorheen de moe­der­koek dringen. > Ook toekomstige vaders stoppen best met roken. Eens de baby geboren is, heeft hij alle baat bij een rookvrije omge­ving. Passief roken verhoogt immers de kans op wiegen­dood bij een baby. Dat gevaar wordt nog groter als de ouders roken in de kamer waar de baby slaapt. Het gevaar voor wiegendood is niet enkel verbonden met het rookgedrag van de moeder, maar ook met dat van de vader!

14

Een mama vertelt Ik ben begonnen met roken toen ik zestien was. Op een doorsnee dag rook ik makkelijk een volledig pakje. Ik ben intussen achtentwintig en heb ettelijke pogingen achter de rug om ermee te stoppen, maar zonder blijvend resultaat. En nu ben ik zes maand zwanger. Het is geen geplande zwangerschap, maar mijn lief en ik zijn er wel ontzettend blij mee. Toen ik het tweede streepje op de test zag verschijnen, heb ik er nog één gerookt en daarna geen enkele meer. Moeilijk? Op sommige momenten is het ontzéttend moeilijk! Maar dan denk ik heel hard aan het baby’tje in mijn buik en kijk ik naar de beelden van de echografie, en zo hou ik het toch vol. Toch zeker nog drie maanden, en daarna zien we wel...

Wie vertrouwt u uw wasgoed toe? Er zijn tal van omgevingsfactoren die onze huid dagelijks aantasten. Een van deze factoren is het wasgoed dat in rechtstreeks contact met de huid komt. Deze ongemakken kunnen met name veroorzaakt worden door het wasmiddel. Het is dus belangrijk om te kunnen vertrouwen op producten die de gevoelige huid van uw baby en uzelf respecteren. Daarom werden de ingrediënten van de producten van Le Chat speciaal geselecteerd om het risico van allergische reacties te minimaliseren. Bovendien werden de formules onderworpen aan zeer strenge testen. De producten van Le Chat zijn dus gegarandeerd: • hypoallergeen • dermatologisch getest • onder toezicht van kinderartsen getest

Waspoeder

Vloeibaar wasmiddel

Daarom wordt het gebruik van de producten van Le Chat aanbevolen door dermatologen voor mensen met een gevoelige huid.

Een schone was met respect voor de huid Nuttige informatie over het wasmiddel vindt u op:

www.lechat.be *Formule die het risico van allergische reacties minimaliseert

Color

Wasverzachter

Ouderschap

Gezocht: opvang Misschien komt deze vraag voor jou nog wat te vroeg, maar... wat als je terug aan de slag gaat? Waarschijnlijk zal je je baby dan toevertrouwen aan een opvang. Zelfs al plannen jij of je partner om na de geboorte nog een hele tijd thuis te blijven, de zoektocht naar opvang start je best al tijdens je zwangerschap. Reken gemiddeld op een wachttijd van een jaar tot anderhalf jaar voor de opvang kan starten.

Groepsopvang of gezinsopvang? De juiste opvang kiezen is en blijft een persoonlijke zaak. Iedere ouder heeft zijn eigen voorkeur. De ene zoekt een fijn familielid, de andere heeft het meer voor een oerdegelijke gezinsopvang (onthaalouder) of een kleurige groepsopvang (kinderdagverblijf). Natuurlijk is ook elke baby anders en legt elke opvang zijn eigen accenten. Het is aan jou als ouder om uit te zoeken wat de beste oplossing is voor je kind en je gezinssituatie. Geraak je er niet uit? Misschien helpen deze vragen bij je zoektocht: > Wat denk je van opvang door de grootouders, bij hen of bij jou thuis? > Liever een gezinsopvang (onthaalouder) of eerder een groepsopvang (kinderdagverblijf)? > Zoek je opvang dicht bij je huis of dicht bij je werk? > Wil je een prijs die afhangt van je inkomen of is dat niet belangrijk? > Wil je graag vol- of deeltijdse opvang, al dan niet op wisselende uren?

Zoektocht Hoe ga je op zoek naar kinderopvang? Op de website van Kind en Gezin staat een handige zoekmachine waar je per gemeente alle opvangadressen terugvindt die beantwoorden aan jouw criteria. Surf naar www.kindengezin.be, klik door naar ‘Kinderopvang’ en dan naar ‘Opvang zoeken’. In de meeste gemeentes kan je overigens ook terecht voor info over opvang. Als je inkomensafhankelijke opvang wil gebruiken, moet je op www.kindengezin.be je prijs berekenen en aan de opvang overhandigen als bewijs. Lukt het niet om dit via internet te regelen, dan kan je terecht via de Kind-en-Gezinlijn, elke werkdag van 8 tot 20 u op het nummer 078 150 100. Ook bij de opvang zelf kan je terecht voor hulp. Wist je trouwens dat je als ouder zelf een opvanginitiatief kan starten? Iets voor jou? Neem dan zeker een kijkje op www.oudercreches.be

16

Tips Wie je kindje opvangt, speelt een betekenisvolle rol in zijn prille leventje. Daarom is het zo belangrijk dat jij je goed voelt bij de opvang die je kiest. Zijn er meer mogelijkheden? Bezoek ze dan allemaal - tijdens de openingsuren - en vergelijk: >> Hoe zit het met de sfeer? Voelen de kindjes er zich goed in hun vel? >> Welke spelletjes worden er gespeeld? Wordt er voorgelezen of gezongen? >> Hoe ziet een doordeweekse dag eruit? >> Klikt het met de verantwoordelijke of de begeleiders? >> Strookt wat hij/zij je vertellen met wat jij van de opvang verwacht? >> Is er een vaste kinderbegeleider voor je kindje? >> Hoe worden de wenmomenten georganiseerd? >> Hoe zijn de opvangruimtes en de slaapvertrekken? Is het er netjes, gezellig en veilig? >> Hoe is het contact met de ouders? Worden de dagelijkse ervaringen uitgewisseld? >> Hoe word je als ouder betrokken bij de werking van de opvang? >> Hoe wordt er ingespeeld op speciale situaties of wensen zoals een dieet of allergie? >> Hoe zit het met de openingsuren en de vakantieperiode? >> Wat als je kindje of de kinderbegeleider ziek is? >> Wat zijn de kosten? Is de prijs all-in of zijn er bijkomende kosten? >> Moet je zelf nog spullen meebrengen: luiers, flesjes of reservekledij? >> Misschien kan je al een exemplaar krijgen van het huishoudelijk reglement.

I N

W U E JE BEWUST MILDERE KEUZE

veilig & uiterst mild wordt gebruikt in de Belgische materniteit

Ontwikkeld met dermatologen en mama’s Verkrijgbaar in je apotheek

Kies n u je Babyg Omega Ph op om eschenkpa arma egaph k armab ket aby.be www.facebook.com/OmegaPharmaBaby

Ouderschap

Niet zo piep meer Mama worden na je vijfendertigste: misschien een heerlijke verrassing, mogelijk een heuse shock...

Bijzonder bewust

Dan toch Eén op elf vrouwen is vijfendertig of ouder wanneer ze voor het eerst moeder wordt. Niet altijd vanzelfsprekend, want het blijft vaak een beetje tegen de stroom op roeien. Er zijn heel wat redenen voor een late eerste zwangerschap. Misschien wou je eerst studeren, dan focussen op een carrière en pas daarna op een gezin. Best mogelijk dat je ‘r gewoon geen zin in had, dat de natuur of je partner niet mee wou of je de liefde van je leven nog niet gevonden had. Maar nu ben je dan toch zwanger!

Veertien jaar geleden, op mijn vijfentwintigste, werd ik voor het eerst mama. Jong of niet, mijn gynaecoloog vertelde me dat ik de ideale leeftijd had om aan kindjes te beginnen. Biologisch gezien dan toch, want ik vond het een hele klus om als pas afgestudeerde alles te combineren: een nieuwe job, een prille relatie én een baby. Bijna drie jaar later werd ik opnieuw mama, maar knapte tegelijk ook mijn relatie als een luchtbel kapot. Gelukkig kon ik toen rekenen op de steun van vrienden en familie. Vijf jaar geleden leerde ik mijn huidige man kennen. Zo ben ik op latere leeftijd nog twee keer mama geworden. Op mijn zesendertigste beviel ik van mijn derde zoon, op mijn negenendertigste van mijn eerste dochter. Met een heel klein hartje moet ik toegeven, want ik was erg bang voor alles wat kon foutlopen. Op mijn twintigste stond ik daar helemaal niet bij stil en liet ik het gewoon op me afkomen.

18

Volgens gynaecologe Marleen Temmerman is het puur biologisch en medisch gezien ideaal om tussen je vijfentwintig en dertig jaar moeder te worden. Bij mama’s van veertig en ouder neemt de kans op complicaties toe. Aan de andere kant staan twintigers nog aan het begin van hun carrière en leiden ze een jachtig leven, met heel wat stress. Temmerman ziet dus ook wel de voordelen van ‘rijpere’ moeders. Ze kunnen hun kroost in een stabielere omgeving opvoeden en hun leven iets beter aanpassen aan kinderen, bijvoorbeeld door deeltijds te gaan werken. Precies omdat moeder worden op latere leeftijd niet meer vanzelfsprekend is, hebben ze de voor- en nadelen meestal bewust overwogen. Ze zijn vaak heel goed geïnformeerd over zwangerschap, bevalling en opvoeding en daarom rustiger, wat een positieve invloed heeft op hun kinderen.

Nu was ik veel bezorgder. Ik surfte veel op het internet en verdiepte me in de materie. Ik eiste elk onderzoek (zoals een vruchtwaterpunctie) en wilde op alle vlakken gerustgesteld worden. Gelukkig liet mijn gynaecoloog me niet zo hard van stapel lopen. Ik moest leren vertrouwen op mijn instinct en terug gaan genieten van de zwangerschap. Moeilijk, vooral als je ook uit je omgeving heel wat reacties krijgt over je leeftijd. Zeker bij mijn laatste zwangerschap voelde ik me gynaecologisch ‘bejaard’. In de wachtzaal kwam ik altijd tussen de jonge koppeltjes terecht. Geloof me, op zo’n moment ben je je plots heel erg bewust van je leeftijd. Ach, ik probeer het zoveel mogelijk te relativeren. Als ik ’s avonds de kindjes nog een nachtzoen geef, ben ik tegelijk een jonge én een oudere mama. Op het moederschap en de moederliefde staan geen leeftijd. Het is van en voor elke leeftijd en verjaart nooit, toch? Cathleen

Alternative nightwear for newborns

-

www.woody.be

Ouderschap

“Je krijgt een broertje!” Het Grote Babynieuws vertellen aan de andere kinderen... een spannend en speciaal moment. Voor jou, maar ook voor hen. En de reacties kunnen nogal eens verschillen.

Pas dan zullen ze ondervinden wat het bete­kent om de aan­dacht en de knuffels van papa en mama te moeten delen. Het is dubbel zo fijn als kinderen een beetje mee zwanger zijn en ­hel­pen bij de voor­berei­dingen voor de nieuwko­mer: de kin­der­kamer in orde maken, geboor­te­kaart­jes uit­zoeken, sui­ker­bo­nen­zakjes vul­len...

Aangename kennismaking Eeuwigheid Kindjes van minder dan twee jaar hoef je niet onmiddellijk op de hoogte te brengen, negen maanden duren een eeuwigheid voor hen. Je kan rustig wach­ten tot die buik wat ronder wordt, en zelfs dan begrijpen ze er niet veel van. Het valt hen echt niet op dat mama dikker wordt, en woord­en als ‘broer­tje’ en ‘zus­je’ behoren nog niet tot hun woordenschat. Toch kan je ook aan een peuter al iets vertellen over de ge­boor­te. Mis­schien is er in de fami­lie of ken­nissenkring net een baby of een babydiertje bijgekomen? Dat is een mooi aan­kno­pingspunt om uit te leggen dat er bij jullie ook een kleintje op komst is. Zo kan je peuter al wat wennen aan een baby op schoot bij mama of papa.

Samen in verwachting Wat oudere kinde­ren kunnen heel verschillend rea­geren. Sommigen nemen het grote nieuws nogal lauwtjes op, ze heb­ ben tijd nodig om het te verwerken. Anderen zijn ja­loers. Wie tot dan toe enig kind was en oud genoeg om te beseffen dat voortaan veel ‘gedeeld’ zal moeten worden, kan zich be­dreigd voelen. Wees dus niet té enthou­siast en geef hen genoeg tijd om te wennen aan het idee van een nieuw broertje of zusje. Heel veel kinderen zijn gewoon dolenthousiast als ze het nieuws horen. Maar hoe ze op dat moment reageren, vertelt weinig of niets over hun gevoelens wanneer de baby er werkelijk zal zijn.

20

En dan is het zover: je kinderen komen voor het eerst ken­nismaken met de baby. Geef hen even jouw onver­deelde aan­dacht en duw hen niet meteen in de richting van de pasgeborene. Ze maken zelf wel uit wan­neer ze de nieuwe aanwinst gaan keuren. Zorg ervoor dat er voor hen iets leuks te bele­ven valt. De kleinste krijgt van ie­dereen cadeau­tjes en wordt ge­knuffeld en bewon­derd. Dus: ook voor de ouderen een superdikke knuf­fel, wat aandacht van mama, een kleine attentie... Zo merken ze dat mama en papa hen nog dolgraag zien. Dat kunnen ze op zo’n mo­ment wel gebruiken. De oudste was 17 maanden toen de tweede geboren werd, dus veel snapte hij er niet van. In het begin vond hij het allemaal fantastisch en reageerde hij superenthousiast, maar na een paar weken werd hij ontzettend jaloers en wou hij die baby weer weg. Saartje Ik vroeg vorige week aan mijn dochtertje of ze graag nog een broertje of zusje wil. Ze antwoordde bevestigend en ik vertelde haar dat er een baby’tje in mijn buik zit. Ze trok grote ogen van ongeloof, zag dat ik het meende en zei toen stralend: “Wauw.” Zalig was dat! Meteen daarna heeft ze een tekening gemaakt van de baby in de buik, die houden we voor altijd bij! Tine

Ouderschap

De reactie van mijn dochter toen ze hoorde dat ze ‘r een zusje bijkreeg? ‘Ik geef mijn kamer niet af!’ Linde

bed, kan haar partner dat nu ook volgen, ofwel een eigen ritueel lanceren waaraan de kinderen alvast kunnen wennen.

Toen Rune in het ziekenhuis zijn nieuw broertje Arne kwam bewonderen, rolde hij het bed op wieltjes gewoon naar buiten! En de dag dat we met Arne thuiskwamen, bleef hij koppig in de auto zitten... Hij was echt boos omdat ik een paar dagen afwezig geweest was.We hebben hem genoeg tijd gegeven om te wennen aan zijn broer, en nu kunnen ze elkaar geen dag missen! Inge

De komst van die kersverse baby bete­kent voor alle huisgenoten een niet te onderschatten veran­dering, die flink wat aanpassing vraagt. Op datzelfde ogenblik nog andere Grote Verande­ringen doorvoe­ren, is eigenlijk om pro­ble­men vragen. Dat is al zo voor vol­was­senen. Stel je maar eens voor dat je rond de geboorte midden in een ver­huis zit, of dat je net dan aan een nieu­we job begint. Voor kinderen geldt dat nog veel meer. Probeer dus om het gewone dagelijkse le­ven van je kroost zoveel mogelijk te laten doorlopen na de geboorte van je ba­by. Staan er toch onvermijdelijke veranderingen op het pro­gram­ma, probeer ze dan vooraf door te voeren, zodat iedereen tijd krijgt om eraan te wennen.

Een vriendin was nog maar een paar dagen thuis met haar baby, toen het oudere zusje zei: “Breng die baby nu maar terug naar het ziekenhuis!” Elke

Reorganisatie

Opzij

Een geboorte in het gezin betekent meteen ook een reorganisatie en een nieuwe taakverdeling in huis. De partner neemt na de ge­boor­te waarschijnlijk een paar taken van mama over, zoals de oud­ste(n) in bad zetten of in bed stop­pen. Vaste gewoonten en gebruiken geven kinderen houvast, het is voor hen dan ook verve­lend wanneer alles ineens anders verloopt. Met als gevolg dat ze misschien moeilijker inslapen of een beetje hangerig doen. Als mama een ritueel had voor bad en

Sommige kinderen moeten niet alleen knuffeltijd en aandacht afstaan aan hun nieuwe broer of zus, maar ook hun eigen kamertje. Wacht daar niet mee tot vlak voor de geboor­te. Je kan die verhuis naar een nieuwe stek ook positief inkle­den: “Jij krijgt een mooie nieuwe kamer!” of “Je bent nu flink genoeg om in een groot bed te slapen.” Als je hen laat hel­pen en kiezen bij de in­rich­ting, wordt het echt HUN kamer. Zo krijgen ze niet het gevoel dat ze opzij gescho­ven worden voor de baby.

Alles om een geboorte te vieren KORTINGSBON

€10

*

*Bij aankoop vanaf €50

Laat je inspireren bij AVA en ontdek: Het ruimste assortiment suikerbonen in alle kleuren

Originele verpakkingen zoals doosjes, glaswerk, zakjes en mini-cadeautjes Doopmanden en talrijke leuke accessoires voor een prachtige afwerking De grootste keuze geboortekaartjes met gepersonaliseerde bedrukking Alles voor een geslaagd feest zoals slingers en ballonnen ...

Seizoen

School

Bon geldig in alle AVA winkels van 15/01/2015 t.e.m. 31/03/2016. 1 bon per klant en enkel de originele bon is geldig. De waarde van het voordeel is niet inwisselbaar in speciën (btw incl.). Niet cumuleerbaar met andere kortingen. Met uitzondering van postzegels en vuilniszakken.

Ja, ik wil in de toekomst geïnformeerd worden over acties en nieuwigheden bij AVA. E-mail:

Geboorte

Feest

Bureau & media

Tafeldecoratie

Hobby

Horeca

r Verpakken

@

De registratie van uw e-mail adres zal ons in staat stellen u in de toekomst op de hoogte te houden van onze activiteiten. De gegevens worden niet overgedragen aan derden.

gezondheid

Heel wat hulp voorhanden Wie doet wat? Tijdens je zwangerschap komen er plots een pak vragen op je af, waaronder een heleboel medische. Laat je sowieso uitgebreid informeren en begeleiden door professionals. Dat is niet alleen belangrijk voor je eigen gezondheid, maar ook voor die van je kindje.

Eerste lijn Eerstelijnszorg is de basiszorg voor een patiënt en zijn gezin.  De huisarts is hierbij een spilfiguur. Hij/zij gaat met jou op zoek naar de best mogelijke zorg in alle fasen van je leven. Een zwangerschap is een van de mijlpalen binnen een gezin. Heel vaak stelt de huisarts de diagnose van de zwangerschap. Veel huisartsen volgen zelf zwangere vrouwen op. Dat gebeurt in samenwerking met de vroedvrouw en de gynaecoloog. Maandelijks worden dan je gewicht, bloeddruk, urine, maar ook de harttonen en de groei van de baby in kaart gebracht. Je kunt bij je huisarts terecht om te praten over eventuele angsten, je prenatale kine te regelen, te bespreken waar en hoe jullie willen bevallen en een geschikte behandeling uit te werken voor eventuele ziektes tijdens de zwangerschap. Voor de drie zwangerschapsecho’s kan hij je verwijzen naar de gynaecoloog.  Na de geboorte volgt de huisarts de normale groei, algemene ontwikkeling, voeding en vaccinaties met jullie op. Heeft hij een ‘niet-pluis gevoel’ dan stuurt hij door naar de tweede lijn.

Doorheen de geschiedenis hebben vroedvrouwen altijd zwanger­schap, bevalling en kraam­tijd begeleid. Toen dat allemaal meer medisch werd aangepakt, verdween de vroedvrouw wat naar de achtergrond. Zo is het nauwelijks bekend dat de ver­pleeg­sters in de kraamafde­ ling eigenlijk vroedvrouwen zijn, en dat er heel wat zelfstandige vroed­vrouwen werken in Vlaanderen en Brussel. Ook de vroedvrouw is bevoegd om voor en na de bevalling in te staan voor de medische zorg voor moeder en baby. Zo kan hij/zij geregeld bij je langskomen tot je baby één jaar oud is.  Meer info via de VLOV (Vlaamse Organisatie van Vroedvrouwen) op T 03 218 89 67 of www.vlov.be/ouders/ Elke vrouw die pas bevallen is, kan kraamzorg aanvragen. Zeker bij een meerling of na een thuisbevalling kun je die extra steun uitstekend gebruiken. Waar de vroedvrouw instaat voor de medische nazorg van jou en je kindje,

22

houdt een kraam­ver­zorgen­de zich meer bezig met andere praktische taken, onder andere de huishoudelijke. Op die manier kun je na je bevalling op adem komen en op een rustige manier genieten van je kindje. Kraamzorg is niet gratis: de dagvergoeding wordt berekend volgens het gezamenlijk in­ko­men. Je kunt kraamzorg al vóór de zesde maand van je zwangerschap aanvragen bij de Expertisecentra Kraamzorg. Er zijn zes Expertisecentra Kraamzorg in Vlaanderen. Je vindt er onder andere een ruim aanbod aan kraammateriaal en een documentatiecentrum met heel wat boeken en andere informatiebronnen. Daarnaast kun je er ook terecht met al je vragen over kraamzorg en babyverzorging. In deze centra worden ook workshops en infosessies georganiseerd voor zwangere vrouwen en jonge ouders, net als bijscholingen en vormingen voor professionele zorgverleners. Alle details vind je op www.expertisecentrakraamzorg.be

gezondheid

Als je extra zorgen nodig hebt, kun je een beroep doen op gezinshulp. Meer informatie hier­over vind je bij de Vereniging van Diensten voor Gezinszorg, Koningsstraat 294 in 1210 Brussel. T. 02 227 40 71, www.vvdg.be. Gezinshulp kan ook ingeroepen wor­ den als je tijdens je zwan­ger­schap moet rusten van de dokter. Kind en Gezin biedt gratis dienstverlening aan voor aanstaande ouders en voor gezinnen met kinderen van 0 tot 3 jaar. Vanaf de geboorte krijgt het gezin een brede medische, psychosociale en pedagogische ondersteuning aangeboden. De begeleiding gebeurt door een team van verpleegkundigen, gezinsondersteuners (voor kwetsbare gezinnen), artsen en opvoedingsconsulenten. Lengte, gewicht en ontwikkeling van de baby worden opgevolgd, ouders met vragen op het vlak van veilige leefomgeving, voeding en opvoeding

van hun kind worden ondersteund, een preventieve screening op gehoor en gezicht van de baby is voorzien naast de zorg voor de nodige vaccinaties.  Tips en richtlijnen voor modale gezinnen worden besproken met de regioverpleegkundigen of zijn te vinden op www.kindengezin.be. Kwetsbare gezinnen en/of zij die de Nederlandse taal niet machtig zijn, krijgen informatie op maat aangeboden door de gezinsondersteuner aan de hand van een Kind-in-Beeld-brochure. Zo wil Kind en Gezin voor elk kind zoveel mogelijk kansen creëren, waar en hoe het ook geboren is en opgroeit.  Je kan hen ook bereiken via de Kind en Gezin-lijn T. 078 150 100 (8-20u).

tweede lijn Als een zwangerschap te complex wordt (bv. een meerling, diabetes, zwangerschapsvergiftiging...), dan ben je bij de gynaecoloog aan het juiste adres.

Ook de kinderarts beschikt over een massa specialistische bagage om complexere problemen bij je kindje op te volgen: prematuriteit, zeldzame ziektes en erfelijke afwijkingen zijn maar een paar voorbeelden waarbij  de expertise van een kinderarts onontbeerlijk is. Ook als moeder en/of kindje een tijdje in het ziekenhuis moeten verblijven zijn zij de experts. De specialisten van de tweede lijn werken bovendien nauw samen met de eerstelijnswerkers. In de praktijk vervullen de meeste kinderartsen en gynaecologen ook heel wat eerstelijnstaken. Zo kun je voor opvolging van een ongecompliceerde zwangerschap natuurlijk ook bij een gynaecoloog terecht. Een kinderarts zal ook de ontwikkeling van heel wat normaal evoluerende baby’s helpen opvolgen.

Ouderschap

In minder blijde verwachting? Dat sommigen bij een ongeplande zwanger­ schap niet meteen in ‘blijde’ ver­wachting zijn is begrijpelijk. Maar ook wie be­wust gekozen heeft voor een kind, kan zich – eenmaal zwanger – soms diep ongeluk­kig voelen. In beide gevallen is het belang­rijk om die intense gevoelens te delen.

Ongepland zwanger Als je ongepland zwanger bent, komt je hele toekomst op losse schroeven te staan. Er dringt zich een verscheurende keuze op: kies je voor een kind, voor adoptie of voor afbreking van de zwangerschap? Elk van die opties heeft eigen - niet te onderschatten - gevolgen. Geraak je er zelf niet uit? Ga dan op zoek naar een onbevooroordeelde ge­spreks­partner. Die biedt je het luisterend oor en de nodige steun bij het ver­wer­kings­proces waar je doorheen moet. Uit reacties van lezers blijkt bovendien dat een ongeplande zwan­gerschap niet meteen een onge­wenste zwanger­schap is. En een onge­wenste zwanger­schap bete­kent niet automatisch een ongewenst kind. Je natuurlijke moederinstinct kan je helpen om een aanvankelijk negatieve ervaring om te zetten in een positief gevoel.

Depressief Een zwangerschapsdepressie is niet altijd even duidelijk herkenbaar. Nogal wat symptomen van zo’n depressie zijn namelijk ook typisch voor de zwanger­schap zelf: een uitgeput gevoel, minder eetlust, slaappro­blemen, stemmingswisselingen... Iedere moeder maakt dit mee. Er met je partner of een vriendin over babbelen kan je al vooruit helpen, maar soms is professionele hulpverlening nodig. Als je weken na elkaar neerslachtig bent, als je nergens zin in hebt of en niet goed meer functioneert, trek dan aan de alarmbel. Een depressie tijdens je zwangerschap vergroot de kans op een postnatale (na de geboorte) depressie, dus blijf er niet mee zitten.

Meer weten? Er bestaan gespecialiseerde orga­nisaties waar je te­recht­ kan, al­leen of met je partner. Adressen in jouw omgeving vind je bij:

> Federatie Diensten Geestelijke Gezondheidszorg (FDGG): www.fdgg.be of T. 09 233 50 99.

> Centra Algemeen Welzijnswerk (CAW): www.steunpunt.be of T. 03 366 15 40.

B.A.N.G.

> Fara, luister- en informatiepunt rond

Zelfs als je zwangerschap heel erg gepland en gewenst was, is het goed mogelijk dat je niet overloopt van geluk. Verdriet of onverwerkte gevoelens uit je kinderjaren kunnen nu naar boven komen of problemen met je partner worden wat scherper. Je voelt je misschien angstig, vraagt je af waarom je dit nu zo graag wou, bent bang bent dat je nooit een goeie moeder zult zijn...

zwangerschaps-keuzes: - w ww.faranet.be mét Farachat, maandag 14-17u, woensdag en vrijdag 13-16u. - Farafoon: T. 016 38 69 50, dagelijks 9-16u.

Diana Koster (vrouwencoach en verloskundige): ‘Zulke angsten en gevoelens zijn heel normaal en komen vaak voor bij zwangere vrouwen. Toch rust er nog een groot taboe op. Want het MOET allemaal leuk zijn en je MOET blij zijn, want je bent zwanger en gezond. Niet dus. Je mag je best ongelukkig voelen en in de war zijn, je bent zeker niet de enige. Blijf er vooral niet mee zitten maar praat erover, zeker met je partner. Vertel dat je bang bent, dan kan hij daar ook rekening mee houden. Als de angst je leven gaat beheersen, als je vastzit in het piekeren, moet je ingrijpen en professionele hulp zoeken. Een zwangerschap is niet niks, het is een levensgebeurtenis. Soms wordt het gewoon allemaal een beetje te veel: net getrouwd, huis gekocht, een nieuwe job, zwanger... je zou van minder het noorden kwijtraken!’

24

Meer lezen? KOSTER, Diane, Perfecte moeders bestaan niet, Tielt, Lannoo, 2013, 283 blz., € 24,99 (ISBN 9789401411455). Dit boek helpt zwangere vrouwen en jonge moeders om in balans te komen (en te blijven). Brieven aan Jonge Ouders schenkt je i.s.m. Uitgeverij Lannoo 20% korting bij aankoop van dit boek via de website van de uitgeverij. In plaats van € 24,99 betaal je slechts € 19,99. De korting wordt verrekend nadat je het boek hebt toegevoegd aan je winkelmandje. Surf hiervoor naar www.lannooshop.be/bjo. Betalen kan online of via eenvoudige overschrijving.

Toen ik mijn menstruatie niet kreeg en aan mijn vriend vertelde dat ik zwanger was, wilde ik er eerst niets van weten. Het was niet alleen ongepland, ik was er ook enorm bang voor. Na twee zwangerschapstests legde ik mij erbij neer: oké, ik wil dit kindje wel. Toch zag mijn vriend het niet zitten. Hij was vooral enorm angstig. Nadat de eerste echo gemaakt werd in de abortuskliniek, zijn we buiten gaan liggen praten op het gras. Hoewel we toen eigenlijk al besloten hadden om een abortus te plegen, haakte ik uiteindelijk af. Ik wilde geen overhaaste beslissing nemen die louter en alleen op angst gebaseerd was. Op Moederdag was ik tweeënhalve maand zwanger. Heel de dag zat ik apathisch voor me uit te staren. Ik vroeg me af hoe ik als mama zou zijn, en of dit mijn laatste jaar als niet-mama zou worden. Toen een vriend me waarschuwde dat ik mijn relatie kon verliezen als ik die baby toch wilde, antwoordde ik: “Dan is dat maar zo, ik zet door en ik wil mama worden!” Mijn vriend en ik zijn uiteindelijk in relatietherapie gegaan om aan onze angsten te werken. Gelukkig, want zo werd het toch nog een zalige zwangerschap. De eerste periode met onze prachtige zoon, was natuurlijk een hele aanpassing. Moeder worden is zeker niet alleen maar rozengeur en maneschijn… Toch ben ik nu enorm blij dat ik heb durven doorzetten. Ik hou heel veel van m’n zoontje en van m’n vriend, en ik geniet met volle teugen!

D

gezondheid

Check! Als je zwanger bent, wordt er veel gevraagd van je lichaam: het leeft en werkt voor twee. Een gezonde vrouw heeft voldoende reserves om die extra in­span­ning te leveren, toch kan die bijkomende belasting wel eens te groot worden. Daarom ga je regelmatig op controle. Zo wordt jouw gezondheid en de ontwik­ keling van je kind op de voet ge­volgd.

Waar? Zolang er geen problemen opduiken, kan je voor de gewone consultaties ongeveer maandelijks terecht bij huisarts, vroedvrouw of gynaecoloog. Technische onderzoeken (zie: prenatale diagnostiek) zijn maar uitzonderlijk nodig. Om je zwangerschap samen met je arts of vroedvrouw op te volgen, is er de zwangerschapsmap van Kind & Gezin.

Controle Bij elke controle worden je gewicht, je bloeddruk en je urine nagekeken. Je urine wordt onderzocht op de aanwezigheid van suiker (glucose) ten gevolge van zwangerschapsdiabetes en van eiwit (albumine) ten gevolge van zwangerschapsvergiftiging. Ook je bloeddruk wordt telkens gemeten om zo’n zwangerschapsvergiftiging vroegtijdig op te sporen. Door palpatie wordt de ligging van de baby bepaald.

Harttonen Vanaf de twaalfde week van je zwangerschap kan je de harttonen van de baby voor het eerst beluisteren met speciale apparatuur: de doptone of doppler. Dat gebeurt verder bij elke controle. Normaal klopt het hartje van je baby 120 tot 160 keer per minuut.

Echo! Echo! Wellicht wordt er gekozen voor drie echo’s (er worden in normale omstandigheden slechts drie echo’s terugbetaald door de ziekteverzekering). In het begin dient zo’n echografie om de zwangerschap te bevestigen, de zwangerschapsduur te bepalen en om de hartactiviteit

op te sporen. In een later stadium kunnen bepaalde ziekten of onvolmaaktheden opgespoord worden en een vermoeden van verkeerde ligging bevestigd.

Schopjes Voel je het al bewegen? Niet alleen je arts of vroedvrouw, maar zowat je hele omgeving zal het vragen. Bij een eerste zwangerschap merken de meeste vrouwen rond de twintigste week voor het eerst duidelijk beweging. Bij een volgend kind herken je deze bewegingen al vroeger (vanaf zestien weken). Sommige baby’s schoppen hevig, anderen zijn kalmer. Regelmatig ‘leven voelen’ stelt je gerust. Voel je de baby minder dan gewoonlijk en maak je je zorgen? Aarzel dan niet om aan te kloppen bij je arts of vroedvrouw.

Vragenlijstje Tijdens de consultaties mag je zelf natuurlijk ook extra informatie vra­gen. Het is verstandig om vooraf een lijstje met vragen te maken. Dat kan bijvoorbeeld in de zwangerschapsmap van Kind en Gezin. Vaak word je tijdens de controle immers zo in beslag genomen door de onderzoeken, dat je helemaal vergeet dat jij ook nog wat te vragen had.

Eerste keer Bij je eerste consultatie wordt je medische voorge­schiedenis in kaart gebracht. De arts of vroedvrouw vraagt niet enkel een aantal algemene inlichtingen (je leeftijd, je job...), maar informeert ook naar eerdere ziektes en operaties en polst naar erfelijke of familiale ziektes. Die eerste keer wordt er ook bloed geprikt: om je bloedgroep en resusfactor te bepalen.

Uitgerekend? Ook voorafgaande anticonceptie, zwangerschap(pen), bevalling(en) en je menstruele cyclus worden besproken. Aan de hand van de eerste dag van de laatste menstruatie wordt de vermoedelijke bevallingsdatum berekend. Pin je daar niet op vast: slechts 4% van de vrouwen bevalt op de uitgerekende datum. De normale duur van een zwangerschap ligt tussen de 37 en 42 weken.

Zwangerschapsvergiftiging? Pre-eclampsie of zwangerschapsvergiftiging is een verwikkeling waarbij eiwit in de urine verschijnt, de bloeddruk flink stijgt en je lichaam vocht opstapelt. Het is een ernstige aandoening die nauwkeurige opvolging vereist. Zwangerschapsdiabetes? De Vlaamse Diabetesvereniging heeft een preventieproject voor vrouwen met zwangerschapsdiabetes. Meer info op www.zoetzwanger.be of 09 242 85 33. Kinkhoestvaccin? Een gratis kinkhoestvaccin is mogelijk voor zwangeren: informeer bij je huisarts.

26

10 goede redenen om je

GEBOORTELIJST bij Dreambaby te leggen 1

De scherpste prijzen, dus meer cadeaus voor hetzelfde bedrag.

2

Je krijgt een geschenkkaart t.w.v. 10 % van het totale bedrag van de aangekochte artikelen bij het afsluiten van je lijst.

3

Geen aankoopverplichting op cadeautjes die niet gekozen werden.

4

dreambaby.be: één klik om je lijst samen te stellen, te leggen en te beheren.

5

Je kan op elk moment artikelen toevoegen of schrappen, online of in je thuiswinkel.

6

Je legt je lijst in de winkel van je keuze, bij Dreambaby, DreamLand of Colruyt.

7

1 gratis thuislevering, handig voor grote en zware artikelen.

8

Twee keer hetzelfde cadeau? Wij geven je een geschenkkaart.

9

Bij ons kan je je lijst al leggen van bij het begin van je zwangerschap.

10

Vragen? Onze Advieslijn staat altijd voor je klaar op 02 363 56 65.

Klaar om eraan te beginnen? Ontdek ons volledige assortiment en vraag GRATIS je catalogus aan op dreambaby.be/mijncatalogus

gezondheid

Prenatale diagnostiek De meeste zwangerschappen verlopen zo goed als probleemloos, maar soms kan het ook anders gaan. Als je behoort tot een risicogroep voor een bepaalde aangeboren afwijking, stelt de arts of vroedvrouw je misschien voor om een vlokkentest of vruchtwaterpunctie af te nemen.

Dan rijzen prangende vragen: “Wat staat ons te wachten?” of “Willen we, ondanks het risico op een miskraam, zo’n test laten uitvoeren?” Wij gingen met deze lastige vragen naar dr. Kathelijn Keymolen, geneticus op de dienst medische genetica van het UZ Brussel. Een vlokkentest of vruchtwaterpunctie wordt voorgesteld als er een verhoogd risico is op een aangeboren afwijking. Hoe wordt die risicofactor bepaald? Kathelijn: Men vertrekt altijd van een basisrisico. Ben je ouder dan 35? Komen er in de familie erfelijke of aangeboren ziekten voor? Kregen jullie al een kindje met een aangeboren aandoening? Bovendien kan een screentest, zoals de nekplooimeting gecombineerd met een bloedafname, je vertellen of er kans is op een chromosomenafwijking. Als de dikte van de nekplooi afwijkt van het gemiddelde, kan dat o.a. wijzen op het syndroom van Down. Maar zo’n screening geeft nooit een absolute diagnose, enkel een risicofactor, een kans. Ze zegt: “Let op!” Diagnostische tests zoals de vlokkentest of punctie geven in dat geval uitsluitsel. De gynaecoloog interpreteert dan of het risico groot genoeg is om een verdere test af te nemen. Want zo’n onderzoek is niet verplicht? Kathelijn: Inderdaad. Voor de vlokkentest ligt het miskraamrisico rond 0,5% en

voor de punctie rond 0,2%. Dat is best beangstigend voor aanstaande ouders. Het plaatst hen voor een moeilijke beslissing: willen ze absolute zekerheid of wachten ze liever af om het risico te vermijden? In de ene situatie zal dat risico meer doorwegen dan bij de andere. Een kinderloos koppel dat al enkele jaren probeert zwanger te raken, zal behoorlijk moeten wikken en wegen voor het een beslissing neemt. Hoe bereid je je best voor op zo’n test? Kathelijn: Voor het onderzoek plaatsvindt, komen aanstaande ouders altijd op gesprek. We schetsen wat er precies gaat gebeuren, met de mogelijke resultaten en polsen daarna welke verwachtingen ze daarover hebben. We staan stil bij de eventuele gevolgen van negatief nieuws. Het koppel moet zich dan vragen gaan stellen over het al dan niet uitdragen van de zwangerschap. Het is verstandig om hierover samen te overleggen. Wat als de uitslag niet is wat zij hoopten? Wat is voor hen een voldoende reden om de zwangerschap te beëindigen? Hoe begeleiden jullie de ouders in zo’n moeilijke keuze? Kathelijn: Eigenlijk draait die keuze in essentie rond ‘de kwaliteit van het leven’. Wat is voor het koppel belangrijk: het leven op zich of de kwaliteit van

28

leven? En wat is dat dan: een kwalitatief goed leven? Niet alleen filosofische of religieuze overtuigingen spelen op zo’n moment mee, ook het familiale kader en de voorgeschiedenis van het koppel spelen een rol. Mensen evolueren natuurlijk ook. Ik hoor wel vaker koppels die verbaasd zijn over hun eigen beslissing: “We hadden nooit gedacht dat we uiteindelijk zo zouden reageren.” En na de uitslag? Kathelijn: Gelukkig is de boodschap meestal gerust­stellend. Bij een ongunstige uitslag volgt dus een diepgaand gesprek, waarbij de resultaten en de conse­quenties ervan besproken worden met specialisten. Als het koppel daarna besluit om de zwanger­schap te beëindi­ gen, hangt de verdere gang van zaken af van de duur van de zwangerschap. Op fysiek vlak heeft een zwanger­ schapsafbreking normaal gezien geen nadelige gevolgen voor een volgende zwangerschap. Op mentaal vlak echter kan deze ervaring de ouders nog heel lang bezighou­den. Ze worden overstelpt met emoties van intens verdriet, leegheid, frustratie en schuld. Ouders vinden ’t vaak moeilijk om te rouwen, hun kindje te gedenken, want zij hebben zelf gekozen om het leven te beëindigen. De relatie tussen de partners speelt dan een belangrijke rol.

gezondheid

De meest gebruikte prenatale tests op een rijtje 1. Eerst zijn er de methoden voor prenatale SCREENING. Zij geven geen zekerheid over een afwijking bij de ongeboren baby, enkel een kansberekening:

> Echografie: In België worden drie echo’s per zwangerschap terugbetaald. Tijdens de eerste echo (rond de 12de week) wordt de hartactiviteit gecontroleerd en de nekplooi gemeten (zie verder). De tweede echo, de detailecho (rond de 20ste week) is er om de morfologische anatomie van kop tot teen te bekijken en om eventueel zichtbare uitwendige of inwendige afwijkingen op te sporen. Bij de laatste echo (in het derde trimester) controleert men voornamelijk de groei van het kindje en de lokalisatie van de placenta. > Nekplooimeting: Tijdens het eerste trimester (11 tot 14 weken) wordt de nekplooi van de foetus gemeten. Een abnormale vochtophoping in de nek van de foetus wijst op een hoger risico op chromosoomafwijkingen zoals het downsyndroom of het syndroom van Turner, of kan wijzen op een hartafwijking.

overleg met ouders, verder onderzoek (vlokkentest of vruchtwaterpunctie) afgesproken worden.

> Tegenwoordig wordt deze test eerder uitgevoerd dan de Tripletest, omdat de combinatietest een betere kansberekening geeft in een vroeger stadium van de zwangerschap.

2. M  et de tweede groep onderzoeken kan men een DIAGNOSE stellen. Ze leveren het definitieve resultaat i.v.m. een chromosomale afwijking:

de kans op het syndroom van Down wordt gedaan met de combinatietest. Deze test bestaat uit een combinatie van twee onderzoeken: een bloedonderzoek (bij de zwangere, tussen 9 en 14 weken zwangerschap) en de nekplooimeting (een echo tussen 11 en 14 weken zwangerschap). De uitslagen van bloedtest en nekplooimeting, in combinatie met de leeftijd van de moeder en de precieze duur van de zwangerschap bepalen hoe hoog de kans is op een kind met downsyndroom. Wanneer de kans op een kindje met downsyndroom verhoogd is, kan in

(niet-invasieve prenatale test) Deze test wordt uitgevoerd op het bloed van de moeder (afgenomen vanaf week 10) om de vrucht te screenen op de meest frequente chromosomale afwijkingen, vooral trisomie 21 (syndroom van Down). De test is zeer veilig en betrouwbaar maar ook vrij duur en wordt (nog) niet terugbetaald door de ziekteverzekering. Het duurt ongeveer twee weken voor de resultaten bekend zijn. Bron: www.prenatalediagnose.be

> Vlokkentest: Voor deze diagnostische test worden met een dunne naald vlokken van de zich ontwikkelende moederkoek opgezogen. Deze test wordt voornamelijk gebruikt voor chromosoomonderzoek en kan vanaf de 10de zwangerschapsweek worden uitgevoerd, maar wordt technisch moeilijker uit te voeren na 13 weken. Afhankelijk van de te onderzoeken aandoening neemt het onderzoek drie dagen tot drie weken in beslag. De bijkomende kans op een miskraam na een vlokkentest is ongeveer 0,5%.

> Vruchtwaterpunctie: Bij deze test > Combinatietest: Onderzoek naar

> Relatief nieuw is de NIPT

wordt via een prik door de buik- en baarmoeder­wand wat vruchtwater opgezogen. Vanaf de 14de à 15de week van de zwangerschap kan men deze punctie uitvoeren. Het onderzoek van de belangrijkste chromosomen is na enkele dagen bekend, het opstellen van een volledige chromosomenkaart neemt zo’n twee à drie weken in beslag. De bijkomende kans op een miskraam na een punctie is ongeveer 0,2%. Het grote nadeel van deze test is de late timing. Na een ongunstige uitslag kan het eventueel afbreken van de zwangerschap enkel nog via een ingeleide bevalling.

29

Meer weten? >> Met al je vragen en twijfels rond testen, testresultaten en keuzes kan je terecht bij je gynaecoloog, vroedvrouw of huisarts. Je kunt ook aankloppen bij de Centra voor Menselijke Erfelijkheid. >> Alles over screening en diagnoseonderzoeken vind je op www.prenatalediagnose.be >> Ook Fara, het luister- en informatiepunt rond zwangerschapskeuzes, helpt je graag. Surf naar www.faranet.be , bel naar de Farafoon T. 016 38 69 50, of stel je vraag op de Farachat. >> De Contactgroep zwangerschapsafbreking na prenataal onderzoek (COZAPO) is er voor ouders die een gewenste zwangerschap hebben beëindigd, omdat bij het kind ernstige afwijkingen werden vastgesteld. Meer info op www.cozapo.org

gezondheid

Ongemakjes Het zal je niet verbazen, zo'n zwangerschap doet wat met je lichaam! In de eerste plaats raakt je hormonenhuishouding flink in de war. Daarnaast zet je baarmoeder ontzettend uit: uiteindelijk wordt ze zo'n twintig maal groter dan ervoor. Niet verwonderlijk dus dat je wel eens een ongemakje ondervindt. We zetten de meest voorkomende op een rijtje.

Gebruik geen medicatie zonder je arts te raadplegen!

De hele dag misselijk

> zit goed rechtop en buig niet voorover.

Hoewel de meeste vrouwen vooral 's morgens misselijk zijn, kun je ook pech hebben en er de hele dag last van hebben.

> eet niets meer voor je gaat slapen. > gebruik een extra kussen om je hoofd

> zorg dat je nooit een lege maag hebt:

Verstopping en aambeien

iets vaker een klein hapje eten dus. > vermijd gekruide en vette gerechten. > drink voldoende water. > neem regelmatig rust en ga na het eten telkens wat op je zij liggen.

Je darmen gaan wat trager werken, maar ook ijzerpillen kunnen een boosdoener zijn. Heb je erg veel last van verstopping, dan kun je aambeien krijgen.

Brandend maagzuur ‘s Morgens misselijk Zeker de eerste drie maanden staat deze klacht met stip op één bij zwangere vrouwen. Oorzaak? De verandering in je hormonen.

> eet iets kleins voor je gaat slapen en voor je opstaat (bv. een beschuit of een yoghurtje). > ook gember (in thee of koekjes) kan helpen.

Je maag krijgt niet alleen minder plaats, je hormonen zorgen er ook voor dat de onderste sluitspier van je slokdarm wat luier wordt.

Heb je vooral 's nachts last?

wat hoger te leggen.

> drink voldoende water. > eet zo vezelrijk mogelijk (volkorenproducten, vers fruit,...).

> probeer laxerende voeding (vers fruitsap, karnemelk, peperkoek,...).

> beweeg voldoende.

> eet niet te veel tegelijk, maar eet iets

Spataders

vaker een klein hapje. > eet rustig en kauw goed. > vermijd gekruide, vette en zure voeding. > laat sterke koffie, fruitsap en drank met prik even aan de kant.

Je baarmoeder zet zodanig uit dat het bloed niet meer vlot terugvloeit en de druk in je aders verhoogt. > beweeg voldoende, maar rust ook regelmatig met je benen omhoog.

30

Onguent Protecteur Pour Bébé Protège et aide à régénérer la peau en cas de rougeurs fessières

cliniquement prouvé Beschermende Babyzalf 100g Les rougeurs fessières peuvent avoir plusieurs causes : l’humidité, la friction,… Bepanthol® Onguent Protecteur Pour Bébé protège et aide à régénérer la peau en cas de rougeurs fessières grâce à sa double action : • Protège: une couche transparente qui laisse respirer la peau Grâce à sa formule spécifique riche en lipides (70%), Bepanthol® Onguent Protecteur Pour Bébé forme une couche transparente sur la peau : Laissez respirer librement la peau de votre bébé tout en la protégeant contre les rougeurs des fesses ! En plus, Bepanthol® Onguent Protecteur Pour Bébé protège contre la peau sèche, rugueuse et sujette aux irritations à la rougeur et à la déshydratation. • Soutient le pouvoir réparateur: une concentration importante (5%) en pro-vitamine B5 Grâce à sa concentration importante (5%) en pro-vitamine B5, Bepanthol® Onguent Protecteur Pour bébé soutient le pouvoir réparateur de la peau. Pour obtenir les meilleurs résultats, appliquer Bepanthol® Onguent protecteur pour bébé plusieurs fois par jour sur la peau.

Rode billetjes kunnen veroorzaakt worden door allerlei factoren: vochtigheid, wrijving,… Bepanthol® Beschermende Babyzalf beschermt en ondersteunt het herstel van rode billetjes dankzij zijn dubbele werking: • Beschermt: een transparante laag die de huid laat ademen Dankzij zijn hoge concentratie aan lipiden, legt Bepanthol ® Beschermende Babyzalf zich als een transparante laag op de huid: Laat de huid van uw baby vrij ademen terwijl u de billetjes optimaal beschermt tegen roodheid! Bepanthol® Beschermende Babyzalf beschermt ook de droge, ruwe en voor irritatie gevoelige huid tegen roodheid en dehydratatie. • Ondersteunt het herstel: een hoge concentratie (5%) aan pro-vitamine B5 Dankzij zijn hoge concentratie (5%) aan pro-vitamine B5 ondersteunt Bepanthol® Beschermende Babyzalf het herstelproces van de opperhuid. Om de beste resultaten te verkrijgen, Bepanthol® Beschermende babyzalf meerdere malen per dag op de huid aanbrengen.

Beschermende Babyzalf Beschermt en ondersteunt het herstel van rode billetjes

klinisch bewezen 100g

Rode billetjes? Je wil enkel de beste verzorging voor je baby. INGRÉDIENTS/INGREDIËNTEN/ BESTANDTEILE (INCI) Aqua, Lanolin, Paraffinum liquidum, Petrolatum, Panthenol 5% (Dexpanthenol), Prunus dulcis, Cera alba, Cetyl alcohol, Stearyl alcohol, Ozokerite, Glyceryl oleate, Lanolin alcohol.

Sans agents conservateurs et parfum. Zonder bewaarmiddelen en parfum. Ohne Konservierungsstoffe und Parfum.

GP Grenzach Produktions GmbH, Emil-Barell-Str. 7,

USAGE EXTERNE UITWENDIG GEBRUIK ÄUSSERLICHE ANWENDUNG

GP Grenzach Produktions GmbH 1. Proof Fontsize 7 pt / 7,1 pt / 90% 2. Proof Bayer ® technical 6 pt 3. Proof Order File Used Font Bliss Pro 4. Proof PCKO0005288 Bold) 5. Proof contract manufacturer: Rode billetjes. Je baby kan er(Regular, mee teMedium, maken krijgen. Colours Pantone C 305/2925/ 6. Proof Als moeder wil je dan een verantwoorde verzorging geven. 280/204 ® Gelukkig is er Bepanthol Beschermende Babyzalf additional Cutting Pagemet 1 ofzijn 1 dubbele werking: Typopharma # 97769

17.04.2012 17.10.2012 16.11.2012 19.12.2012 01.02.2013 05.02.2013

HD HD BS BS HD HD

Daarom is er Bepanthol Beschermende Babyzalf.

Distributeur locale – lokale verdeler – Händler vor Ort: NV, J.E. Mommaertslaan 14, 1831 Diegem (Machelen) Conserver Bepanthol® Onguent Protecteur Pour Bébé à une température ne dépassant pas 25°C. Bepanthol® Beschermende Babyzalf niet boven 25°C bewaren. Bepanthol® Baby Schutzsalbe nicht über 25°C aufbewahren.

Datum / date: Unterschr

Freigabe/release Erneute Korrektur notwendig / additional correction required

PantoneBeschermt 204 C

L.BE.CC.12.2014.0987

• de zalf vormt een beschermende film tegen agressieve externe factoren • het helpt de huid te herstellen* Pantone•280 C zonder parfum en zonder conserveringsmiddelen.

tegen rode billetjes bij baby’s en helpt de huid te herstellen*.

*dankzij pro-vitamine B5.

www.bepanthol.be

gezondheid

> sta niet te lang recht en werk zoveel

Rusteloze benen

mogelijk zittend. > trek steunkousen aan voor je ’s morgens opstaat. > de kinesist of vroedvrouw kan je beenoefeningen aanleren.

Hier krijg je vooral ’s nachts last van. Waarschijnlijk door een verstoorde bloedsomloop, soms ook door een tekort aan vitamine B, D en magnesium.

> probeer een lauwwarm bad voor het Vaker moeten plassen Je baarmoeder drukt onvermijdelijk meer op je blaas. Wil je ’s nachts niet elke vijf minuten opstaan?

> drink dan niet te veel voor je gaat slapen.

Witverlies Het weefsel van de vagina bereidt zich voor op de bevalling en de vaginale afscheiding neemt toe. Zolang je geen jeuk hebt en het witverlies niet onaangenaam ruikt, is een goede hygiëne voldoende.

> was de uitwendige geslachtsdelen uitsluitend met water. > gebruik geen zeep, want zeep tast de natuurlijke beschermingslaag aan en werkt infecties in de hand.

Striemen Op borsten, dijen en buik omdat je huid begint te rekken. Helaas bestaan er geen wondermiddeltjes tegen striemen. Probeer je huid soepel te houden door ze dagelijks in te wrijven met amandelolie of een hydraterende crème.

slapengaan.

> pas je voeding aan. Vitamine B en D zit in volkorenproducten, zuivel, vette vis en margarine. Magnesium haal je onder meer uit noten. > je kinesist of vroedvrouw kan je rekoefeningen aanleren.

Gezwollen enkels, voeten en handen Daar krijg je vooral tegen de avond last van of bij warm, drukkend weer. Hier gelden dezelfde do's-and-don'ts die je hierboven leest bij spataders.

Pijn in de lage rug en rond het bekken Uiteraard heeft dit voor een groot stuk te maken met je veranderende lichaam. Maar wist je dat je als zwangere vrouw gewoon sneller pijn ervaart? Je hormonen zorgen er namelijk voor dat je lichaam alerter wordt en jij jezelf dus beter beschermt. De meest voorkomende pijnplekken tijdens de zwangerschap zijn: je lage rug en de zone rondom het bekken. Bekkengordelpijn maakt het moeilijk om te blijven staan,

stappen of zitten, en kan ook na de bevalling nog even aanhouden.

> alles begint bij een goede houding. Als je zit, maar ook als je ligt.

> investeer in een stevige matras. > vermijd plotse bewegingen of slenteren. > laat hoge hakken even in de kast en draag in de eerste plaats gemakkelijke schoenen. > rust voldoende, doseer je inspanningen en denk eventueel aan een poetshulp. > ga door je knieën als je iets optilt. > ook een gespecialiseerde kinesitherapeut kan je verder helpen met oefeningen, maar ook advies over houding en beweging.

Bekkeninstabiliteit Bij een overdreven verweking van de gewrichten verschuiven de bekkendelen te veel ten opzichte van elkaar. Zelfs eenvoudige dagelijkse handelingen zijn pijnlijk: lopen, zitten, staan, bukken, omdraaien in bed,... Startpijn (pijn in de eerste minuten of uren na het opstaan) en napijn (pijn uren tot dagen nadat je je zwaar ingespannen hebt) zijn typerend. Soms moet je zittend de trap op. Bekkeninstabiliteit vraagt extra aandacht tijdens en na de bevalling maar verdwijnt dikwijls na de geboorte. Neem bij vermoeden van deze aandoening contact op met een arts of vroedvrouw.

Alarmsignalen Raadpleeg onmiddellijk arts of vroedvrouw als je > bloed verliest > vocht verliest > gevallen bent > onverklaarbare pijn hebt > hoofdpijn hebt, gepaard met misselijkheid, maagpijn, tintelende vingers, troebel zicht of vochtophopingen in ledematen en gezicht. > vermoedt dat je kindje minder of niet meer beweegt. Raadpleeg je arts of vroedvrouw ook als je > meer dan drie maal per dag moet braken > aanhoudend koorts hebt > overdreven vaginaal witverlies hebt > ongerust bent.

32

Wat eet ik beter niet als ik zwanger ben? Vermijd augurken met choco, beschuit met rijstpap en chips met appelmoes. Al heb je daar waarschijnlijk net zin in. Op zoek naar een beter antwoord op deze vraag? Download de Skoebidoe-app. Voor alle relevante informatie over zwangerschap tot en met de peuterleeftijd. Download de gratis app voor tablet en smartphone.

Of surf naar www.cm.be/skoebidoe

Gezonde voeding

Bordje gezond Gezond en gevarieerd eten is een must voor moeder én foetus. Het houdt de mama in prima condi­tie en bezorgt de baby alle noodza­kelijke voe­dings­stof­fen. Maar over eten tijdens de zwangerschap doen heel wat indianenverhalen de ronde. Wat mag/moet en wat mag/moet niet? Dit handig lijstje laat je de bomen door het bos zien.

De meeste vrouwen die gezond en gevarieerd eten, komen tijdens hun zwangerschap zo’n 10 tot 15 kg aan, maar meer of minder is echt niet abnormaal.

WEL > Drie tot vier glazen melk per dag drinken. Want kalk is cruciaal voor de op­bouw van het been­derge­stel van je baby. Geen melkfan? Kies dan gerust voor chocolade­melk, pap, pud­ding, yoghurt of kar­ne­melk. Ook magere kaas en allerlei soorten peulvruchten zijn prima kalkleveranciers. > Zorgen dat je voldoende ijzer binnenkrijgt. Dit is nodig voor de vor­ming van het bloed van je baby. Om bloedarmoe­de te voorko­men, neem je rood vlees, volle graan­pro­ducten, peulvruch­ten en (groene) groenten op­in je voe­ding. Eet ook regelmatig verse (cit­ru­s)­vruchten: vita­mi­ne C verge­mak­ke­lijkt de opname van ijzer in het lichaam. > Een supplement foliumzuur (0,4 mg/dag) innemen. Foliumzuur of vitamine B11 zorgt voor bloedaanmaak en verkleint de kans op een baby met een open ruggetje. Je neemt dit foliumzuur van zodra je stopt met anticonceptie tot de twaalfde week van je zwangerschap. > Je tanden poet­sen met een fluorhou­dende tandpasta. Zo blijft je tandglazuur goed stevig. Vroeger werd vaak aangeraden om tijdens de zwangerschap extra fluor in te nemen, maar recent onderzoek heeft aangetoond dat dit niet nodig is. > Je handen wassen voor je gaat eten en voor je het eten klaarmaakt. Doe dit ook elke keer nadat je groenten, fruit, rauw vlees en dieren hebt aangeraakt, én uiteraard wanneer je naar het toilet bent geweest. Zorg ook voor hygiëne in de keuken tijdens het koken. Voedselvergiftiging wordt veroorzaakt door bacteriën en kan schadelijk zijn voor je kindje. > Alle groenten en fruit héél grondig wassen, dus! Daardoor verminder je sowieso het aantal bacteriën. Als je twijfelt of de rauwkost die je voorgeschoteld krijgt, goed gewassen is, eet je er beter niet van. Blijf wel voldoende verse groenten op je (thuis)menu zetten. > Ervoor zorgen dat alles wat gebakken wordt, voldoende verhit is.

34

NIET > Te veel vita­mines nemen. Dit kan schade­lijk zijn voor je baby. Vooral vitamine A en D (in boter, margarine, lever en sommige medicijnen) mag je maar in beperkte mate binnenkrijgen. Extra vitami­nes en voe­dingssupple­men­ten gebruik je dus alleen na overleg met je arts of vroedvrouw! > Eten voor twee. Dubbe­le porties veroorzaken overgewicht, wat aan­leiding kan ge­ven tot verwikkelingen als hoge bloeddruk, zwangerschapsdiabetes en complicaties bij de bevalling. Tijdens de eerste helft van de zwanger­schap is een normale voeding echt wel voldoende voor jullie beiden. Daarna neemt de energiebe­hoefte wat toe, maar dan volstaan een extra sneetje brood, wat meer aardap­pelen en fruit, en wat extra melk. > Een vermageringsdieet volgen. Compleet uit den boze als je zwanger bent omdat je dan niet genoeg voedingsstoffen binnenkrijgt. Maar er is meer: als je op vermageringsdieet bent, wordt er lichaams­vet verbrand. Bij die ver­bran­ding komen afvalstoffen in het bloed terecht die schadelijk kunnen zijn voor de baby. > De kattenbak proper maken of met je blote handen in de tuin (of met aarde) werken. Je kunt dan in contact komen met een parasiet die vaak in aarde of in uitwerpselen van katten zit. Deze parasiet veroorzaakt de infectie toxoplasmose. Zelf merk je nauwelijks iets van deze infectie, maar ze kan het cen­ trale zenuw­stelsel van de foetus aantasten. > Lever of ander orgaanvlees eten. Dit bevat te veel vitamine A. > Iets van de volgende gerechten op het menu zetten: rauw of onvol­doende door­bakken vlees (filet américain, rosbief, steak saignant...), rauwe vis (sushi), schelp- of schaaldieren, koudgerookte vis (zalm, haring) en bereidingen met rauwe eieren (chocolademousse, tiramisu, mayonaise...). > Zachte kazen eten die gemaakt zijn met rauwe melk, zoals mozarella, brie en camembert. Kijk bij voorverpakte kazen op het etiket. Staat er ‘au lait cru’, dan laat je ze links liggen. Staat er ‘au lait pasteurisé’, dan is de kaas veilig. Want door pasteurisatie worden alle ziekmakende bacteriën gedood.

Meer lezen? >> BEDART, Anita, Eten in mama’s buik, Garant Uitgevers, 2013, 96 p., € 14 (ISBN 9789044130454). Dit boek laat zien wat gezond eten werkelijk is en wat het betekent voor moeder en kind. Aan de hand van vragen geeft de auteur aanwijzingen om problemen te voorkomen en te behandelen.

Ouderschap

Jonge mama’s In onze huidige samenleving willen veel vrouwen pas op latere leeftijd kinderen. Waar jonge moeders vroeger heel gewoon waren, vormen ze nu eerder een uitzondering.

Tegen de stroom in Door sommige maatschappelijke tendensen als anticonceptie en groeiende carrièremogelijkheden voor vrouwen, komt het krijgen van kinderen steeds later. Het tijdstip waarop een koppel aan kinderen begint is in veel gevallen eerder het resultaat van een verstandelijke planning dan van een gevoelsmatige beslissing. Dat betekent dat vrouwen die wél jong moeder willen worden tegen de stroom in moeten roeien. Daardoor moeten ze vaak afrekenen met minder positieve reacties.

Jong en flexibel Toch zitten er wel wat voordelen aan jong moeder worden: je zit nog niet vast in een bepaald levenspatroon en je kan je dus makkelijker aanpassen aan nieuwe situaties. Je hebt veel energie om samen met je kroost allerlei dingen te ondernemen. Jonge mama’s staan nog dicht bij de belevingswereld van hun kinderen en kunnen zich makkelijk inleven. Ze zijn nog relatief jong als de puberteit van hun kroost eraan komt, zodat de generatiekloof overbrugbaar blijft. Ze worden op jongere leeftijd grootmoeder, zodat ze ook meer van de kleinkinderen kunnen genieten,... En ten slotte: als de kinderen zelfstandiger worden, zijn ze nog jong genoeg om hun carrière opnieuw op te nemen.

Ik werd voor de eerste keer zwanger toen ik 18 jaar was. Totaal onverwacht! Mijn vriend en ik waren helemaal van de kaart. Het heeft weken geduurd voor het echt tot ons doordrong. Uiteindelijk vertelden we het nieuws aan onze ouders, die ook tijd nodig hadden om het te verwerken. Nadat ik werk had gevonden, zijn we gaan samenwonen op een gezellig appartementje. Mijn zwangerschap verliep niet zo vlot, waarschijnlijk door alle spanning. Ondanks veel rust en medicatie brak op 35 weken mijn water. Ik was enorm ongerust, omdat ik vreesde dat mijn baby nog niet volgroeid zou zijn. Maar Cedric was een gezonde jongen van bijna 3 kg. Ons geluk kon niet op, ook dat van de grootouders niet. Cedric was een heel lieve baby. Hij sliep zo veel, dat ik soms wenste dat hij zich wat meer liet horen. Ondanks het feit dat hij ongepland was, is hij nooit iets tekort gekomen. Al onze liefde en ook die van de grootouders gaat naar hem uit. Veel mensen denken dat jonge ouders niet in staat zijn om hun kinderen normaal op te voeden, of dat ongeplande kinderen ongelukkig zijn en veel tekort komen. Maar dat hoeft niet zo te zijn! Onze Cedric zal in elk geval nooit het gevoel moeten hebben dat hij ongewenst was. Ik ben ervan overtuigd dat wij, ondanks onze jonge leeftijd, uitstekend voor onze kinderen zorgen. Ellen

35

Gezonde voeding

Baby aan de borst Borstvoeding? Ja, natuurlijk! De medische wereld en de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) zijn het roerend eens: uitsluitend borstvoeding gedurende de eerste zes levensmaanden is aanbevolen voor alle zuigelingen, overal ter wereld.

Colostrum Je melkproductie start al vanaf de tweede helft van je zwangerschap. Vlak na de bevalling krijgt je baby colostrum te drinken: een dikke, vanillekleurige melk, die niet alleen alle nodige voedingsstoffen bevat, maar ook vol antistoffen zit én laxerend werkt.

> Moedermelk is meer dan alleen maar voeding: ze bevat ook anti­stoffen, groeiproteïnen, enzymen (die helpen bij vertering) en stoffen die bacteriën doden. Zo heeft je kindje minder risico op een heleboel aandoeningen: oorontsteking, maagdarmontsteking, luchtweginfecties, eczeem, zwaarlijvigheid, suikerziekte, leukemie en zelfs wiegendood. > Moedermelk heeft, afhankelijk van wat jij eet, verschillende smaken en geuren. Daardoor leren borstkindjes andere en nieuwe smaken eten als ze overschakelen op vaste voeding. > Lijd jij of je partner aan een allergie? In dat geval wordt extra aangeraden om alvast zes maanden uitsluitend borst­voe­ ding te ge­ven. Daarnaast kan je ook nog andere maatregelen treffen om je baby te beschermen tegen een vroegtijdige al­lergie. Meer interessante info vind je op www.astma-en-allergiekoepel.be.

Voor mama Niet alleen kindjes, ook mama’s halen hun voordeel uit moedermelk:

Voor je baby Waarom kies je voor borstvoeding? In de eerste plaats omdat het bijzonder belangrijk is voor je baby. Enkele voordelen op een rijtje:

> Als je borstvoeding geeft, trekt je baarmoeder sneller sa­men tot haar oor­spron­ke­lijke vorm. Hierdoor vermindert de kans op nabloe­dingen. > Je krijgt meestal vlugger je vroegere figuur en gewicht terug. > Zelf voeden vermindert het risico op bepaalde kankers (ovariumkanker, borstkanker) én op diabetes (suikerziekte). Bovendien verlaagt het risico op depressie.

> De unieke, telkens wisselende samenstelling van moedermelk is altijd aangepast aan de be­hoeften van je baby. Zo heeft de avondmelk een iets hoger vetgehalte dan de ochtendmelk en verschilt de samenstelling volgens de leeftijd van je kindje.

36

Gezonde voeding

> Moedermelk is gratis (sommige ziekenfondsen geven zelfs een borstvoedingspremie!) en heel praktisch: ze is altijd op temperatuur en je hebt het altijd ‘bij de hand’. > Bovendien is het milieuvriendelijk: geen productie-, verpakkings- en transportkosten.

Voor papa Kersverse papa’s kunnen geen borstvoeding geven, maar toch ligt er ook voor hen een belangrijke rol weggelegd. Papa’s kunnen namelijk een heleboel andere dingen doen voor de jonge mama en die kleine spruit. Zelf geen inspiratie? Wat denk je van: de luier verversen, de baby troosten, eventjes gaan wandelen met de buggy, mama verwennen, de afwas, de andere kinderen entertainen...

Afgeschrikt? Borstvoeding geven mag geen pijn doen. Sommige mama’s worden afge­schrikt door enge verha­len over tepel­kloven, borstontstekingen en an­dere vervelende onge­mak­ken. Veel van bovenstaande problemen kun je voorkomen of verhelpen met een correcte techniek, een adequate verzorging of een juiste be­handeling. Als je klachten hebt, zoek dan hulp bij een deskundige: een lactatiekundige, vroedvrouw of de regioverpleegkundige van Kind en Gezin. Bij een medisch probleem word je doorverwezen naar een arts.

‘Hongerdagen’ Veel mama’s vertellen ons dat ze ’t jammer vinden dat ze zo vroeg met borstvoeding zijn gestopt. Ze wisten bijvoorbeeld

niet dat er ‘hongerdagen’ bestaan, kregen met een ontzettend gulzige baby te maken en zijn er dan maar mee gestopt uit pure ellende. De hongerdagen? Ja, op sommige momenten lijkt het alsof je baby voortdurend wil drinken. Deze honger- of regeldagen duiken meestal op rond de leeftijd van 2 weken, 3 weken, 6 weken, 3 maanden en 6 maanden. Ze hebben vaak te maken met een groeispurt en zijn dus perfect normaal. Hoe lastig het ook is, blijf voeden naar behoefte, want zo wordt ook je melkproductie automatisch opgedreven en zal het gewone ritme zich snel herstellen.

Goede begeleiding “Borst­voeding is zo natuur­lijk dat het vanzelf verloopt”, wordt wel eens gezegd. Fabeltje! Lopen en praten zijn evengoed natuur­lijke processen maar ook zij eisen oefe­ning. Met borst­ voe­ding is het net zo. Laat je dus goed begeleiden. Als je weet wat normaal is (en wat niet), sta je steviger in je schoenen. Je zult zeker te maken krijgen met goedbedoelde, maar ook met de gekste en meest tegenstrijdi­ge advie­zen. Als je kindje veel huilt of krampjes heeft, schrijft men dit bijvoorbeeld al gauw toe aan de borstvoeding: “Zie je wel, je hebt niet ge­noeg melk!” Natuurlijk klopt dat niet. Meestal gaat het om kleine klachten die helemaal niets met de borstvoeding te maken hebben. Ook voor een borstkindje betekent het leven in de bui­ten­we­reld een hele aan­pas­sing en ook hij kan nu eenmaal alleen maar huilen als iets hem niet zint. Stop dus niet te snel met borstvoeding en laat je omringen door mensen die wel geloven in borstvoeding én weten waarover ze spreken. Ja, natuurlijk is borstvoeding even doorzetten, maar het loont de moeite en meestal gaat het na een tijdje... écht vanzelf.

Vertrouwen hebben Mijn raad voor borstvoedingsmama’s: zorg voor een goede start. Neem de tijd om je baby goed te leren aanleggen, eventueel met hulp van een ervaren persoon. Leg je baby in het begin aan als hij erom vraagt en probeer geen ritme te forceren, dat komt vanzelf. En vooral: ontspan je en geniet van de geborgenheid die je met je kindje deelt. Heb je een moeilijke dag of steekt een probleem de kop op? Dan is stoppen niet de juiste reflex.

oorzaak van een of ander ‘probleem’ aangewezen en overschakelen op de fles is dan zogezegd de oplossing. Maar dat klopt niet. Nee, zoek hulp en vraag raad. Bij een eerste kind is het heel normaal dat je je onzeker voelt. Wat je nodig hebt is iemand die je tips geeft, naar je luistert en helpt relativeren. Alle begin is moeilijk, zeker bij een eerste kind, of het nu de borst krijgt of de fles. Dus, aanstaande mama’s, sta sterk in je schoenen en geef je baby gewoon de borst.

Mijn kinderen kregen alle drie uitsluitend de borst. De ene gaf geen druppel over, de andere spuugde in het begin vrij veel. De eerste twee sliepen na zes weken al lange nachten door, de derde pas na tien weken. Borstvoeding wordt maar al te vaak als

Geef het een kans, je zal er geen spijt van hebben. Heb vertrouwen in jezelf!

Lieve

37

Gezonde voeding

Meer weten?

Meer lezen?

Zit je met vragen of loopt het niet zo vlot? >> Je vroedvrouw (www.vlov.be) of de regioverpleegkundige van Kind & Gezin (www.kindengezin.be) staat altijd voor je klaar. >> De Belgische Vereniging van Lactatiekundigen helpt je ook graag. Op de website www.bvl-borstvoeding.be vind je niet alleen heel wat interessante info over borstvoeding, maar kun je ook een lactatiekundige in je buurt zoeken. >> Ook het Kenniscentrum Borstvoeding heeft een superboeiende website. Op www.borstvoeding.com lees je alle info over borstvoeding, en vind je ook info over fabeltjes, misverstanden en de combinatie met je werk. >> Borstvoedingsorganisatie La Leche League informeert graag mama’s en papa’s. Op www.lalecheleague.be staan onder meer alle contactgegevens van hun medewerkers. >> Borstvoeding vzw is de oudste borstvoedingsorganisatie in Vlaanderen. Je kan hen bereiken via www.borstvoedingvzw.be.

>> De brochure Borstvoeding van Kind en Gezin krijg je gratis van je regioverpleegkundige of vind je op www.kindengezin.be >> DE REEDE-DUNSEL­MAN, Adrienne, Borst­voe­ding geven, Een antwoord op heel veel vragen, Baarn, De Kern, 2005, 256 blz, € 19,99 (ISBN 9789032510466). Uitgebreid handboek rond borstvoeding, met veel wetenswaardigheden en praktische tips. >> KLEINTJES, Stefan & BROEKHUIJSEN, Mary, Borstvoeding, Het Spectrum, 2009, 279 blz., € 24,99 (ISBN 9789027466211). >> MOHRBACHER, M. & KENDALL-Tackett, K., Borstvoeding natuurlijk eenvoudig, Garant, 2009, 279 blz., € 24,50 (ISBN 9789044125092) Het boek is opgebouwd rond 7 principes, nl. de natuurwetten van de borstvoeding. >> VERBEELEN, Mia & ILHEIM, Abdel-jelil, Mama tovert melk, Garant, 2009, 86 blz., € 16,90 (ISBN 9789085750307). Via een speels verhaal en veel illustraties maak je kennis met Emilie, die net een broertje heeft gekregen, en haar gezin.

Baby aan de fles Sommige mama’s zien borstvoeding niet zitten of kunnen het gewoon niet geven: door ziekte, medicatie of een andere (persoonlijke) reden. In dat geval kun je je kindje kunstvoeding geven. Ook met een aan hun leeftijd aangepaste kunstvoeding ontwikkelen baby’s tot gezonde wezentjes. En natuurlijk kun je ook bij flesvoeding je kleintje warm en lekker dicht bij jou houden. Jammer dus, dat reacties soms pijn doen als je kiest of moet kiezen voor flesvoeding.

Soorten speentjes Er zijn verschillende soorten speen­tjes op de markt: kleinere (‘voor de eerste leeftijd’- ongeveer tot vier maanden) en grotere (‘voor de tweede leef­tijd’, vanaf ongeveer vier maanden). De melkstroom varieert naargelang het vastschroeven van de speen. Op de grotere staan meest­al cijfers of streepjes van 1 tot 3. Door de fles schuin onder­steboven te houden merk je onmiddellijk of de melk niet te snel of te traag komt. Ongeveer om de se­conde moet er een drup­peltje uitval­len. Dan kan je baby rustig drin­ken, zonder zich te ver­slikken of hevig te moeten zuigen. Laat je bij de keuze van een speentje adviseren door de apotheker. Er bestaan ook flesjes die krampjes helpen voorkomen. De brochure ‘flesvoeding’ vind je op www.kindengezin.be of via de regioverpleegkundige.

38

Ik droomde over baby’s, over borstvoeding, over opvoeding én over het beste wat je je kindje kan geven. Dan bleek echter dat ik levenslang medicatie moet nemen om een gezonde mama te blijven. Daarom mag ik helaas geen borstvoeding geven. Jammer, want ik had het zo graag gewild. Alsof ik het er zelf nog niet moeilijk genoeg mee had, hoor je het kraambezoek ineens: “Oh? Geen borstvoeding? Ik dacht dat jij dat wel zou doen!” Of als je baby huilt omdat de fles nog niet warm is, zeggen ze: “Toch spijtig dat je geen borstvoeding geeft, hè?” Ik heb de indruk dat flesvoeding door de meeste mensen wordt bekeken als een gemakkelijke, egoïstische keuze. Toch ben ik het ook die tijdens de nacht opsta en daar heb ik geen enkel probleem mee. Ik wil alleen maar aantonen dat, als er geen andere keuze is dan de fles, de psychische kant bij flesvoeding niet mag onderschat worden. Die negatieve reacties en die terloopse opmerkingen raken je onvermijdelijk. Natuurlijk ben ik een trotse mama en ben ik fier op onze twee spruiten, maar ik heb het nog altijd moeilijk als ik zie hoe andere jonge moeders hun kindje de borst geven. Dat doet nog altijd pijn. An

Ouderschap

Het zijn er twee... of meer! Je eerste echo en je hoort de gynaecoloog zeggen: ‘Eén... twee... gefeliciteerd: jullie krijgen een tweeling!’ Feest of paniek? Waarschijnlijk een beetje van allebei. Vast staat dat jullie eerst even aan het idee moeten wennen en dat er dan heel wat praktische vragen opduiken. Mama Vicky vertelt ons hoe zij het beleefde: Ongeloof en blijdschap, dat ging er door ons heen toen we hoorden dat de gynaecoloog niet één, maar twee hartjes zag. Natuurlijk waren we blij, door het dolle heen, maar het was ook even wennen. We wilden altijd al vier kindjes, maar ons gezinnetje werd nu wel héél snel uitgebreid van vier naar zes. Toen de eerste emoties wat waren weggeëbd, staken de praktische beslommeringen de kop op: een grotere auto, een extra bedje en meer kleertjes. Gelukkig waren er kamers genoeg in huis.

Dubbeldikke buik

Borstvoeding Twee kinderen aan de borst is perfect haalbaar maar vraagt wel wat ondersteuning. Een goede voorbereiding kan, met de hulp van de vroedvrouw, zeker helpen. Ook na de geboorte zal ze je tijdens je kraamperiode graag begeleiden. Wil je hier meer over weten? Neem een kijkje op de website www.borstvoeding.com. Daar vind je een apart hoofdstuk over meerlingen.

1+1=? Een meerling grootbren­gen is méér dan een schattige klus. Vooral de eerste periode thuis betekent niet enkel een hele aanpassing, maar vormt ook een flinke opdracht. Toch wordt dit aspect soms te vaak naar voor geschoven. Jammer, want zo zie je bij een meerling enkel nog de negatieve kanten. Laat je niet ontmoedi­gen. Voor een tweeling geldt misschien dat twee meer is dan één plus één, maar goed voorbereide ouders zijn hier ook meer dan twee opvoeders waard.

Maar er is meer dan dat praktische gedoe. Een meerlingzwangerschap stelt ook extra hoge eisen aan je lichaam en vaak duiken er iets meer risico’s op. Daarom worden jullie van nabij gevolgd door je gynaecoloog. Je mag dus wat vaker op controle dan andere toekomstige ouders. Daar kan Vicky over meepraten: Zwanger zijn van een tweeling is een pak zwaarder dan een gewone zwangerschap. Er is niet alleen die gigantisch grote buik die op den duur ontzettend in de weg komt te zitten, ik was ook erg misselijk en ik moest om de twee weken op controle omdat onze eeneiige tweeling risico liep op TTS (het TweelingTransfusieSyndroom: het bloed van de ene foetus wordt doorgesluisd naar de andere). Daardoor was ik nu veel ongeruster dan tijdens m’n andere zwangerschappen. Ik vond het best griezelig...

Couveusekindjes? Bij een meerlingzwangerschap is het risico op vroeggeboorte flink wat groter. Ongeveer de helft van de tweelingzwangerschappen eindigt voor of in de 37ste week. Dat is op zich geen probleem, want rond die 37ste week zijn de meeste kindjes niet alleen ‘rijp’, maar ook op een gezond geboortegewicht. Toch hebben meerlingen vaker een lager geboortegewicht dan gemiddeld. Dat betekent een grotere kans op problemen. Soms moeten de baby’s bijvoorbeeld een tijdje in de couveuse. Ook Jake en Matthew, de zoontjes van Vicky, hebben dat meegemaakt:

Meer weten? >> Twintelefoon. T 09 332 39 07. Een hulplijn voor iedereen met vragen over meerlingen. >> Twins v.z.w. www.twinsvzw.com. Deze vereniging organiseert geregeld info- en praatavonden waar je in contact kunt komen met andere ouders van meerlingen. Ze hebben ook een bibliotheek en een interessant infoblad.

Op 37 weken ben ik uiteindelijk ingeleid. Anders werd het risico op TTS te groot. De bevalling zelf verliep gelukkig heel vlot. Na een paar uurtjes is Jake geboren en wat later Matthew. Twee prachtkereltjes! Ze hadden een gezond geboortegewicht, maakten een goede start, maar begonnen na een uurtje toch te kreunen: hun longetjes waren nog niet sterk genoeg. Helaas moesten ze dus tien dagen in de couveuse blijven. Een hele teleurstelling voor ons.

Meer lezen? >> DUIJVELAAR, Lenny & GELUK, Anjo, Het tweelingenboek, Utrecht/Antwerpen, KosmosZ&K, 2010, 440 blz., € 29,99 (ISBN 9789021547985).

39

Bevalling & geboorte

Waar bevallen? In België worden de meeste baby's geboren in de kraamkliniek.

Kraamkliniek Zorg dat je goed geïnformeerd bent over de gang van zaken, vraag vooraf een onthaalbrochure aan en neem deel aan een informatieavond. Hoe gaat het er bij de opname zelf aan toe? Door wie word je opgevangen, waar vang je de weeën op en waar ga je uiteindelijk bevallen? Het geeft een geruststellend gevoel als je die dingen vooraf al weet. In sommige kraamklinieken kun je ook bevallen met de hulp van een zelfstandige vroedvrouw of van je huisarts.

Kort ziekenhuisverblijf Je kunt ook in de kraamkliniek bevallen en al na één dag (eventueel nog dezelfde dag) weer naar huis gaan. Als je kiest voor deze formule is kraamhulp in huis echt wel nodig. Die hulp vind je via www.zorg-en-gezondheid.be (van de Vlaamse Overheid), via de Expertisecentra Kraamzorg, of via de VLOV (zie p 22).

Thuis bevallen Thuis bevallen is een mogelijkheid als je een normale zwangerschap doorgemaakt hebt en er geen problemen verwacht worden. Bij elk opduikend risico word je doorverwezen naar een kraamkliniek.

kort ziekenhuisverblijf Zo snel mogelijk terug je eigen tempo volgen en niet moeten plooien naar het ziekenhuisritme, dat vind ik zo zalig aan poliklinisch bevallen. Bij mijn oudste kindje bleef ik maar liefst vijf dagen in de kraamkliniek en ik werd er gek van. Hoewel ik doodmoe was, vielen er constant mensen binnen: eerst de verpleging, de gynaecoloog, de kuisploeg, iemand met je eten én dan nog eens al het nieuwsgierige bezoek. Ik werd niet alleen radeloos van de drukte, maar ook van hun tegenstrijdige advies over borstvoeding. Mijn dochtertje wou niet drinken en elke verpleegster kwam met andere tips aandraven. Gevolg: ik kwam doodop en met een ferme portie kraamtranen thuis. Ik heb, zonder overdrijven, de hele dag zitten wenen. Bij kindje twee koos ik daarom heel bewust voor een zo kort mogelijk verblijf in de kraamkliniek. Onze zoon werd geboren om tien uur ‘s avonds en de volgende middag gaf de gynaecoloog me al groen licht om naar huis te gaan. Toegegeven, ik twijfelde wel even of het ons wel zou lukken met zo’n kersvers kindje, maar uiteindelijk vond ik het zalig:

Enkele aanbevelingen: 1. Een thuisbevalling vraagt flink wat engagement (organisatie, voorbereiding, nazorg) van alle betrokkenen, en zeker van de partner. Daarom is het echt wel nodig dat beide ouders er bewust voor kiezen. 2. J e moet kunnen rekenen op de hulp van een vroedvrouw of arts, die over de nodige ervaring en medische uitrusting beschikt. 3. Om onvoorziene problemen op te vangen is het een must dat je in minder dan een half uur naar een ziekenhuis gebracht kunt worden. 4. Z  org voor kraamhulp in de eerste dagen na de bevalling.

40

mijn vertrouwde bed, het ritme van je kindje volgen, luisteren naar je eigen lichaam, mijn man dichtbij, het bezoek netjes kunnen inplannen, een fantastische kraamhulp én vooral... mijn vertrouwde, lieve vroedvrouw aan huis. Zij kwam elke dag langs en stond me niet alleen bij met raad en daad, ze gaf me ook steeds het gevoel dat we goed bezig waren. Ik kon met al mijn vragen bij haar terecht en was ze niet in de buurt, dan kon ik haar gewoon bellen. Héél geruststellend. Dat ik zo snel naar huis kon, was trouwens ook leuk voor mijn man: hij moest niet vijf dagen pendelen tussen huis en kraamkliniek of de hele tijd opvang zoeken voor ons oudste dochtertje. Zij werd dus niet van hot naar her gesleurd, maar kon gewoon meegenieten van haar nieuwe broertje. We genoten allemaal enorm van elkaars aanwezigheid. Het zal je dan ook niet verbazen dat we bij ons derde kindje opnieuw voor een poliklinische bevalling gingen. Tine

Bevalling & geboorte

Kraamkliniek Ik heb een rotnacht achter de rug. Geen oog dichtgedaan; ik had last van sluimerende buikpijn, een beetje krampen. Maar geen weeën, jammer genoeg. Of toch? Die nare steken onder in mijn buik worden ‘s namiddags af en toe wat feller. Tijdens het avondeten weet ik het zeker: dit zijn weeën. Yes, het zal dus voor vandaag zijn! Een uur of drie later komen er weeën om de vier minuten, de pijn is heviger maar best uit te houden. Mijn vorige bevalling ging zo snel dat mijn man een beetje bang is dat we het ziekenhuis niet halen, en omdat iedereen beweert dat het bij een tweede kindje veel sneller gaat, beslissen we om te vertrekken. Ineens lijkt het bij ons thuis wel een versnelde film. Hoewel alles klaar staat, denk ik ineens aan duizend en één dingen: het knuffeltje van Emna, de camera, de oplader van de gsm... Tegelijk blijf ik ook koel en kalm: ik ben gewoon blij dat het bijna zover is. Maar eerlijk, het wordt wat

lastig om de weeën weg te puffen met een peuter die vrolijk loopt te gillen: ‘Baby komt! Baby komt!’ We brengen toekomstige grote zus Emna naar de grootouders en vertrekken naar de kraamkliniek. We worden er opgevangen door een lieve vroedvrouw, echt een zalig mens. Ze stelt ons gerust, helpt de spullen installeren... en kan uitstekend masseren. Rond elf uur krijg ik het moeilijk, elke vezeltje in mijn lijf staat gespannen en ik weet niet of ik het nog ga uithouden. Wanneer ze mij verbeten ziet vechten, geeft ze mij een gouden tip. Ze raadt me aan om de pijn als in een golf over mij heen te laten komen en mij er niet tegen te verzetten. Het helpt, ik probeer al mijn spieren te ontspannen en puf en blaas erop los. En zij puft en blaast met me mee. Zo iemand is op zo’n moment een miljoen waard, echt waar.

Om half drie wordt Rayan geboren, een schattig kereltje van bijna vier kilo. Het ging ineens zo snel dat ik de klus kon klaren zonder verdoving. De gynaecoloog was maar net op tijd in het ziekenhuis en ik heb niet echt vreselijk hard moeten persen. En nu is hij er. Mijn eigen, kleine, perfecte ventje! Trots! De dagen erop probeer ik in de kraamkliniek zo veel mogelijk te rusten en neem ik de tijd om te wennen aan onze nieuwste aanwinst. Tussendoor komen er al heel wat enthousiaste familieleden en vrienden langs, en ze zijn het er allemaal over eens dat Rayan heel erg op zijn papa lijkt. De eerste dagen thuis zetten we het bezoek op een laag pitje, zodat we beetje bij beetje gewoon kunnen worden aan ons nieuwe leven met zijn vieren. Mama, papa, grote zus Emna en kleine broer Rayan. Nahima

Thuis Op acht maanden zwangerschap zet ik alles klaar. De wieg wordt gedekt, knuffeltje erin. Kleedjes worden uitgewassen en in de kast gelegd. Het zwembadje waarin ik thuis zal bevallen, wordt voor alle zekerheid al eens opgepompt. Stel je voor dat we op zoek moeten naar een lek op het moment zelf. Een week voor de uitgerekende datum word ik rond halfvier wakker met buikpijn. Ik blijf stilletjes in bed liggen, maar de pijn wordt toch te erg. Beneden in de badkamer laat ik het bad vollopen. Ik wil eerst zien of de weeën doorzetten in het warme water. Ik draai en keer in het bad. Dit is echt. Ik loop terug naar boven en maak Wim wakker. We gaan samen stil naar beneden, de kinderen slapen nog. Ik

probeer wat tv te kijken terwijl Wim snel wat mails afwerkt. Rond vijf uur doet het allemaal enorm veel pijn. Ik sla een gil en mijn water breekt. Nu is het zeker echt. We bellen Jo op en Wim laat alvast het zwembad vol water lopen. Het warme water doet me deugd. Het verzacht de weeën die elkaar steeds sneller opvolgen. Om kwart voor zes gaat de bel. Het is Jo, de vroedvrouw. Ik zeg hem dadelijk dat het me deze keer niet lukt. De pijn is overal en overspoelt me. En het ergste is dat ik nog maar net begonnen ben. Hij neemt mijn schouders vast en zegt me dat ik bijna ga bevallen. Dat het zoveel pijn doet omdat ik er bijna ben. Ik schreeuw en gil, smeek hem dat het waar mag zijn. Mijn lijf doet overal pijn. Ik zit in mijn bad en probeer

41

aan de baby te denken die ik zo mag vasthouden. Ik kijk naar de lege wieg. Ik doe mijn best me te focussen op het doel. Maar op het toppunt van elke wee kan ik alleen maar gillen. De pijn slaat om in druk. Dat ken ik. Ik pers mee zo hard ik kan. Ik wil dit kind er NU uit. Ik kan niet meer. Ik roep en pers en duw. Ik voel met mijn hand. Het hoofdje zit klaar. Ik voel de haren van mijn kind zweven door het water. Ik duw nog een keer zo hard ik kan en voel het hoofdje geboren worden. Ik zet me op handen en knieën. Wim staat achter me. Met een laatste perswee glijdt ons kindje in het water. Ik neem het vast en kijk naar het gezichtje. Ik zie aan haar oogjes dat we weer een meisje hebben. Wim en ik controleren het even, en jawel: ons Roos is geboren. Saartje

Bevalling & geboorte

De fasen van de bevalling van de slijmprop die de baarmoeder­ hals tijdens de zwangerschap heeft afgesloten. Het kan nog wel even duren eer de bevalling zich echt door­zet.

frustrerend zijn dat je nog niet mag persen. Veel vrouwen zijn dan prikkelbaar en willen gewoon dat iedereen hen met rust laat. Anderen hebben er net veel aan dat ze aangemoedigd en ondersteund worden.

* Het breken van de vliezen

Eindelijk per­sen

Derde mogelijk teken dat de bevalling is begon­nen: het breken van de vliezen. Verwittig in dat geval meteen de dokter of vroedvrouw. Omdat de kans op infecties nu ver­hoogt, mag de baby niet te lang meer op zich laten wachten. Als je twijfelt of je vruchtwater dan wel urine ver­liest, weet dan dat je een plas kan ophou­den en vruchtwater niet.

Wie al eerder bevallen is wee­t dat nu, op het mo­ment dat je denkt dat je het niet meer uithoudt, het erg­ste achter de rug is. Het duurt dan niet lang meer of de kracht van je persdrang wordt zo intens dat je spontaan gaat persen. Dat betekent voor de meeste vrouwen een opluchting. Ook al kost het wat tijd, doet het pijn en lijkt het niet vooruit te gaan, gooi er al je energie tegenaan. Dan verschijnt het hoofd­je. Je krijgt wellicht de instruc­tie om dan even niet te persen met een wee, zodat de navelstreng kan gecontroleerd worden.

De bevalling kan zich op drie manieren aankon­digen * Lichte weeën Meestal begint de ontsluiting met kleine voorbij­gaande contracties in de buik en de on­derrug. Die lijken erg op menstrua­ tiepij­n. Einde­lijk, denk je opgewon­den, eindelijk is het zo ver. Hierop heb je negen maanden gewacht. Je bent blij en optimis­tisch. De weeën zijn nog niet echt pijnlijk. Vrouwen die voor het eerst een kind krijgen, vragen zich soms af of het dit nu echt is en hoeveel tijd ze nodig zullen hebben. Dat is moei­lijk te voorspellen: sommige vrouwen doen een dag (of meerdere da­gen) over de ontsluiting; bij anderen is het een kwestie van uren. Soms zijn het zelfs maar proefweeën. Echte weeën kondigen de bevalling pas aan als ze regelmatig en steeds pijnlijker optreden. Bij twijfel kan de vroedvrouw bij jou thuis komen en je geruststellen indien de arbeid nog niet van start gegaan is. In een prille fase is het beter nog even thuis te blijven.

* Het verlies van de slijmprop of bloedverlies De bevalling kan zich ook aan­kondigen met bloedverlies of met het verlies

Dat verschil voel je duide­lijk. Meestal beginnen de weeën spontaan binnen de 24 uur na het breken van de vliezen.

Dan wordt het ernst Geleidelijk aan beginnen de weeën elkaar sneller op te volgen. Ze worden regel­ matiger en pijnlij­ker. Je ervaart meestal een drukkend gevoel onder in je rug en/ of in je bek­ken. Je voelt aan dat er in je lichaam iets gaande is waarop je geen vat hebt, geen controle. Het kan ook heel

42

De baby wordt gebo­ren En dan, met een laatste pers­wee, komt het hoofdje naar buiten. Bij een volgende wee volgt het lijfje. Je baby is gebo­ren. Als alles in orde lijkt, wordt hij meteen op je buik gelegd. Misschien dringt het nog niet echt tot je door en

Bevalling & geboorte

vind je het vreemd dat je niet over­spoeld wordt door moe­der­lijke ge­voe­lens. Zo eigenaardig is dat niet. Moeder­gevoe­lens moeten eventjes de tijd krij­gen om aan de oppervlakte te komen. Middelen hiervoor zijn: je baby recht in de ogen kijken en huid-aan-huid contact. Ook tussen moe­der en kind is liefde op het eerste gezicht eerder uit­zonder­lijk. Het is veel waarschijn­lijker dat je vooral opluchting voelt (“Het is voorbij”) en trots (“Ik heb het klaarge­speeld”). Als papa dat wil, mag hij nu de navelstreng doorknippen.

Na de geboorte Als je borstvoeding gaat geven, kan je je kindje best binnen het uur na de geboorte voor het eerst aanleggen. De vroedvrouw helpt je hierbij op weg. Door het drinken van de baby trekt je baarmoeder samen, waardoor de placenta makkelijker loslaat. De ‘nageboorte’ komt gemiddeld binnen het halfuur na de geboorte. Meest­al is het voldoende om nog één keer mee te persen tijdens een wee zodat de moederkoek uitgedreven wordt. De placenta

wordt onmiddellijk onderzocht om te zien of ze compleet is. Het is belangrijk dat er geen stuk­jes in de baarmoeder achter­blijven, omdat die nabloedingen

en ont­stekingen kunnen veroorzaken. Ten slotte worden eventuele scheurtjes of een knip gehecht. Dat gebeurt meestal onder plaatselijke verdoving.

Navelstrengbloed kan levens redden Navelstrengbloed bevat levensbelangrijke stamcellen, die kunnen gebruikt worden bij de behandeling van patiënten met een ernstige beenmergziekte zoals leukemie. Na de geboorte van de baby heeft het navelstrengbloed geen functie meer voor zowel de moeder als het kind, waardoor de navelstreng gewoonlijk samen met de placenta weggegooid wordt. Bij de baby wordt er nooit bloed afgenomen, aangezien hij/zij op dat moment al in je armen ligt! Er wordt enkel bloed genomen dat in de placenta achterblijft. Bij navelstrengbloeddonatie wordt het navelstrengbloed dus verzameld vlak na de afnaveling en vooraleer de nageboorte heeft plaatsgevonden. Indien je navelstrengbloed bij de geboorte wil afstaan, kan je een informatieformulier vragen aan je gynaecoloog of verpleegkundige op de materniteit. Op www.uzleuven.be/navelstrengbloedbank kan je dit formulier ook terugvinden. Op de dag van de bevalling breng je de ingevulde papieren mee en geeft die af aan je vroedvrouw. Zij zorgt dan voor de navelstrengbloedcollectie. Tevens gebeurt er ook nog een bloedafname bij jou.

Keizer­snede Bijna elke toekomstige moeder wil liefst zo na­tuur­lijk mogelijk beval­len. Het is dan ook een teleur­stelling als het thema ‘keizersnede’ op tafel komt. Bovendien is dat een medische ingreep en daaraan zijn meer risico’s ver­bonden dan aan een ge­wone beval­ling.

sing pas geno­men naar het einde van de zwanger­schap toe of zelfs tijdens de be­ valling. Men wil de mogelijkheid van een gewo­ne bevalling immers zo lang moge­ lijk open­houden. Maar als de baby zwaar is en het bekken van de moeder te n ­ auw, of als de moe­derkoek de weg belemmert, of als de baby het om welke reden ook moei­lijk krijgt en zo vlug moge­lijk ter wereld moet komen... zal de dokter beslissen om te ope­reren.

Volgende keer weer? Wanneer? Bij ernstige hart- of longaf­wijkingen, waardoor de vrouw de inspan­ningen van een normale bevalling niet aankan, wordt al vrij vroeg beslist tot een keizersnede. In andere geval­len wordt die beslis-

Een eerdere kei­zersnede is geen voldoende reden meer voor zo’n nieuwe operatie. Vroe­ger was dat wel zo, maar nu houdt men rekening met de reden waar­om het de vorige keer zo gelopen is. Mis­schien lag de baby dwars of duurde de bevalling te lang. De omstandigheden

43

kunnen nu anders liggen. Als tijdens de bevalling blijkt dat de ont­slui­ting goed vordert, kan je baby op natuurlijke wijze geboren worden.

Soorten verdoving De ingreep gebeurt onder plaatse­lijke (epi­du­rale) verdoving of onder volledige narcose. Als de keizersne­de vooraf gepland was, is een plaatselijke verdoving de normale gang van zaken. Zo kan moeder het hele ge­boorteproces bewust mee­maken en haar baby onmiddelijk zien en voelen. Bijkomend medisch voor­deel: de verdo­ving werkt enkel plaatse­lijk en geraakt niet tot bij de baby. Het herstel van een keizersne­de zou ook vlotter verlopen na plaatse­lijke verdo­ving.

Bevalling & geboorte

Voorwaarde is wel dat tijdens de ingreep een anesthesist aanwe­zig blijft om, indien nodig, de verdo­ving bij te ­sturen.

gewone beval­ling. Ook de vermoeidheid kan langer aanhouden. Aarzel dus niet om hulp te vragen, of om ze te aanvaarden als ze je gebo­den wordt.

De operatie Tegenwoordig wordt bijna altijd de horizon­t ale insnijding toegepast, dwars over de onderbuik, op de haargrens van het schaamhaar. Zodra de baarmoeder geopend is, wordt de baby eruit getild. De navelstreng wordt met­een afgeklemd en doorgeknipt. Heel die ingreep duurt maar enkele minuten. Nadat ook de pla­centa en de vliezen verwijderd zijn, wordt alles netjes weer ge­sloten. Omdat er ver­schillende weefsellagen gehecht moeten worden, duurt dat heel wat langer dan het maken van de opening.

Na de operatie Net als bij elke buik­operatie heb je achteraf wond­pijn. Ook na­weeën kunnen pijn veroorzaken. Je kan je ook be­roerd voe­ len door de narco­se. Na een plaatse­lijke verdoving kan je soms wat last hebben van rugpijn of hoofdpijn. Van een keizer­ snede herstel je minder snel dan van een

Ik rekende eigenlijk op een bevalling van enkele uurtjes; al mijn vriendinnen hadden vlotte bevallingen gehad. Jammer genoeg verliep het bij mij niet zo makkelijk. Na veertien uren weeën opvangen bleek dat de baby in kruinligging lag, waardoor het volledige hoofdje meteen door het geboortekanaal moest. De gynaecoloog zou nog met medicatie proberen om me op een natuurlijke manier te laten bevallen, maar waar­schijnlijk werd het een keizersnede. Daar hadden we helemaal niet op gerekend! Plots moesten mijn man en ik heel snel beslissen of ik zou kiezen voor volledige narcose of voor een epidurale verdoving. Omdat ik al epidurale verdoving had, besloten we de keizersnede ook maar onder plaat-

Borstvoeding Na een keizersnede onder plaatselijke verdo­ving mag je je baby meestal meteen aanleg­gen. De verdoving komt bijna niet in je bloed, en dus ook niet in de moedermelk terecht. Na een volle­dige narcose moet je eerst zelf ontwaken, en dan voel je je waar­schijn­lijk zo be­l abberd dat je niet onmiddel­lijk aan borstvoeding toe komt. Laat je niet ontmoedi­gen door de onge­ makken van die eerste dagen. Aarzel niet om hulp te vragen bij het voeden, en zoek een makke­lijke houding waar­bij je baby niet op het litteken rust (lig­gend op je zij, of zittend, met zijn beentjes onder je arm, of leg hem op een kussen). Wanneer je de ge­boorte niet bewust hebt meegemaakt, helpt de erva­ring van het borstvoeden je om een intensere band te scheppen met je kind.

selijke verdoving te laten gebeuren. Toen ik naar de operatieka­mer werd gebracht, was ik vreselijk moe. Ik kreeg nog iets toegediend omdat ik zo erg rilde. Het enige dat ik voelde was dat mijn buikspie­ren werden opengetrok­ ken. Toen we onze Joren hoorden huilen, huilden mijn man en ik ook. Joren werd maar heel even naast me gelegd. Daarna ben ik in slaap gevallen. Het leek wel uren later toen ik op mijn kamer kwam. Erwin legde Joren even naast me, maar ik wilde alleen maar slapen... De daaropvolgende dagen vond ik het vreselijk dat ik steeds een beroep moest doen op mijn man en de vroedvrouwen om Joren te verschonen en te voeden. Zelf kon ik niet uit de voeten. Ik had ook heel veel moeite om te

44

Gevoelens Vooral bij een ongeplande keizersnede komen er misschien gevoelens van te­ leurstel­ling en ont­goocheling om de hoek kijken. En na een volledige narco­se misschien ook het gevoel iets belang­rijks te heb­ben gemist, en een onwerke­lijke emotie te­genover dat kleine mensje (“Is dat nu mijn kind?”). Het is inderdaad vreemd om zwanger in slaap te vallen en wakker te worden met een lege buik en naast je een kind in een bedje. En het is triest dat je je baby dan niet kan oppakken en wiegen en voeden omdat je je te slap voelt of te veel pijn hebt. Maar ook wie gewoon bevalt, voelt niet altijd meteen die alles­over­heer­sende moeder­liefde, dat onmiskenbare gevoel van: “Jij bent van mij, wij horen bij el­kaar.” Zelfs bij een normale bevalling kijk je soms wat vreemd en onwen­nig naar die kersverse baby. Hoe je de bevalling ook ervaren hebt, welke gevoelens ze bij jou ook heeft losgemaakt, praat erover. Dat helpt om je er mee te verzoenen.

verwerken dat Joren niet op een ‘normale’ manier was geboren. Alles was zo anders gelopen dan ik me had voorgesteld... Nu zijn we een jaar verder. Voor Joren er was, besefte ik niet wat een verandering een kind in huis is. Soms is het heel zwaar, maar tegelijk is het fantastisch. Ik sta er ook van versteld dat ik het ‘mama-zijn’ zo in me had... Ik heb er nu niet veel moeite meer mee dat ik een operatie kreeg in plaats van een bevalling. Ik besef nu dat een keizersnede altijd mogelijk is. Misschien verwerk je de hele situatie wat vlotter wanneer je in je achterhoofd toch een beetje rekening houdt met die mogelijk­heid. Carla

Bevalling & geboorte

Zo blijft het draaglijk De meeste vrouwen gaan voor een natuurlijke bevalling, maar toch loert op de achtergrond de angst voor de pijn. Goed nieuws: je lichaam heeft ingebouwde mogelijkheden om deze intense momenten draaglijk te houden.

Informatie en ontspaningstechnieken Elke vrouw schrijft haar eigen verhaal, maar een goede begeleiding is erop gericht om de angst voor het onbekende weg te nemen en de stress te verminderen. Zo krijg je al tijdens je zwangerschap inzicht in het verloop van het geboorteproces. Wie weet wat hij (of liever, zij) kan verwachten, kent minder angstgevoelens dan wie er onvoorbereid aan begint. Om het natuurlijke proces zo efficiënt mogelijk te laten verlopen, kan je al voor de bevalling kennismaken met allerlei ontspanningstechnieken. Het uiteindelijke doel blijft telkens hetzelfde: je voorbereiden zodat je kunt ontspannen en vol zelfvertrouwen bevallen.

Hulpmiddelen Bepaalde hormonen zetten op natuurlijke wijze de arbeid in gang. Je lichaam zorgt niet enkel voor het begin van de contracties maar laat tegelijk de pijndrempel stijgen door de productie van endorfines. Dat zijn lichaamseigen stoffen die ervoor zorgen dat je vlotter kan omgaan met de pijn. Tijdens de bevalling wordt gepoogd een rustige sfeer te creëren en het gebeuren vredig en intiem te houden. Zo kan een warm bad dienst doen als pijnverzachtend en arbeidsstimulerend element. Ook je partner kan, samen met de vroedvrouw, een belangrijke bijdrage leveren door je te masseren en je bij te staan.

Je mag allerlei houdingen aannemen die spontaan in je opkomen, liefst voorovergebogen en verticaal, op een bal of stoel, rechtop wiegend of op handen en knieën. Deze verschillende houdingen zorgen ervoor dat de baby makkelijker kan draaien in het bekken. Methoden die angst en spanning verminderen zijn dus waardevol. Bevallen gaat nu eenmaal gepaard met een zekere mate van pijn. Arbeid en bevalling zijn extreme fysieke inspanningen die dankzij de juiste begeleiding zeer menselijke en intens vrouwelijke ervaringen worden.

Epidurale verdoving Wanneer het echt nodig is, kan je bevallen met een epidurale verdoving. Toch mag je niet zomaar zelfstandig kiezen voor een epidurale. Je kan evenmin vooraf weten hoe de bevalling gaat verlopen en hoe je je op dat moment zal voelen. Het is wél verstandig om er vooraf al over te praten met je arts en/of je vroedvrouw. Dan hoort de medicus hoe jij over bevallen denkt en wat jouw verwachtingen zijn. Het vertrouwen in jezelf en in je

Dertien weken: de eerste echo. Op de monitor danst een korrelige zwart-witafbeelding: een hoofdje, een lichaampje en hevig spartelende armpjes en beentjes. Zes maanden later: Inge belt me op. Het water is gebroken. We rijden naar het ziekenhuis. De aanloop naar de bevalling lijkt niet bepaald op het patroon uit het babyboek. Inges weeën volgen elkaar pijlsnel op met hyperventilatie als gevolg. Op zulke momenten kun je als partner maar beter goed luisteren. Wordt je om een plastic zakje gevraagd uit het derde compartiment met rits van de reistas dan geef je best net dat zakje. Een ander zakje, van het ziekenhuis zelf bijvoorbeeld, zou wel eens de aanleiding kunnen zijn

45

arts/vroedvrouw zal straks bij de bevalling een belangrijke steun zijn. Bij een epidurale verdoving wordt er een verdovingsmiddel in de ruimte tussen twee lendenwervels ingebracht. Dat is werk voor een anesthesist. Na een plaatselijke verdoving wordt een naald ingebracht, en door die naald een slangetje. Zo kan men de dosering van de verdovingsvloeistof aanpassen. Het onderste deel van je lichaam wordt dan minder gevoelig maar je blijft volledig bij bewustzijn. Je voelt de weeën opkomen, maar ervaart geen pijn. Bij een epidurale verdoving kan zelfs een keizersnede uitgevoerd worden. Een dergelijke verdoving is voor een aantal vrouwen zeker een oplossing maar toch blijft het een medische interventie die goed overwogen wordt. En net als bij vrijwel elke medicatie zijn er nevenwerkingen mogelijk, maar bij consequente controle van baby en moeder blijven die beperkt tot een minimum. Naast de epidurale verdoving wordt, indien een ‘knip’ noodzakelijk blijkt, een lokale verdoving toegepast.

tot heel wat commotie. Samen met de gloeilamp en de ritssluiting is de epidurale verdoving ongetwijfeld de grootste uitvinding aller tijden. Eenmaal het infuus goed op zijn plaats zit, kan Inge opnieuw normaal ademhalen. De vroedvrouw die even poolshoogte komt nemen, verzekert ons dat we nog een viertal uur zullen moeten wachten. Het is dan wel even schrikken als je een kwartier buitengaat voor een snelle hap en bij het terugkeren terechtkomt in het begin van de bevalling. Een tiental keer persen en daar is ze. Een klein mensje dat ons met grote ogen en een nog grotere frons aankijkt. Marin, ons eerste kindje, nu volledig in kleur in de armen van mama en papa. aart

Bevalling & geboorte

“Is alles oké?” Dat is vaak de eerste vraag die de kersverse ouders zich stellen na de bevalling. Zo’n pasgeboren baby krijgt dan ook meteen een eerste checkup, inclusief score. Wat betekent dat getal eigenlijk?

Zijn eerste rapport Onmiddellijk na de geboorte wordt de gezondheidstoestand van een baby beoordeeld op vijf aspecten: ademhaling, hartslag, spierspanning, kleur van de huid en reactie op prikkels. Per aspect verdient hij maximaal twee punten. Het totaal van die pun­ten noemt men de AP­GAR-score. Krijgt je baby 7 of meer op 10, dan is hij in prima condi­tie. Is de score lager, dan wordt hij extra in ‘t oog gehouden. Na vijf en tien minuten wordt dezelfde test nog eens overgedaan. Zo krijgt de gynaecoloog, de vroedvrouw of de kinderarts een beeld van de evolutie van je kindje. Je hoeft je dus niet altijd zorgen te maken als de eerste score een tikkeltje lager was. Misschien moest je baby gewoon even bekomen van de bevalling.

Alles erop en eraan? De eerste of tweede dag komt de kinderarts langs voor een uitgebreid onderzoek. Wat wordt zoal bekeken? Het hart en de longen, het lichaam, de ruggenwervels, de lichaamstemperatuur, de reflexen... Bij een jongetje kijkt de arts na of beide teelbal­letjes zijn ingedaald. Indien dat niet het geval is, wordt dit opgevolgd. Vaak dalen de balletjes in de loop van het eerste levensjaar nog in. Het gewicht van je baby wordt ook in de gaten gehouden. Geen paniek als dat de eerste dagen wat afneemt, het is heel normaal dat een pasgeborene een beetje gewicht verliest.

Heupen De arts kijkt ook na of heupen goed in de heupkom zitten. Bij sommige baby’s is de heupkom niet voldoende ontwikkeld en glijdt de heup makkelijk uit de kom. Ernstige afwijkingen worden meestal al ontdekt tij­dens het eerste onderzoek na de ge­boor­te, maar omdat de symptomen niet al­tijd even opvallend zijn, wordt dit onder­zoek in het eerste levensmaanden herhaald.

je kleintje is nog niet in staat om de bilirubine in z’n bloed af te breken en die stof zorgt voor de gele kleur. Vaak verdwijnt het kleurtje vanzelf. Soms kan het helpen om de wieg van je baby aan het raam, in het daglicht te zetten. Licht breekt de bilirubine namelijk sneller af. Wordt je baby te geel en is de concentratie bilirubine in zijn bloed te hoog, dan zal hij een tijdje ‘onder de lamp’ moeten. Want een veel te hoog bilirubinegehalte kan schadelijk zijn voor zijn hersentjes.

Hielprik Na een paar dagen krijgt je kleintje een prik in de hiel of handrug. Het afgenomen bloed wordt onderzocht op aangeboren stofwisselingsziekten. Het is belangrijk om die tijdig op te sporen, want als ze vroeg worden ontdekt, vallen ze goed te behandelen. Hoor je niets meer over de resultaten van dat p ­ rikje, dan is alles in orde.

Onder de lamp Veel baby’s worden wat gelig na de geboorte. Dat is heel normaal: de lever van

46

In sommige ziekenhuizen kan je baby ook onder een lichtdekentje of in een lichtbedje. Zo kan hij, lekker ingeduffeld en dicht bij mama, z’n gele kleur verliezen.

Vragen staat vrij Ben je niet helemaal gerust? Wat onzeker? Zit je met vragen? Hou je vooral niet in. De dokter, gynaecoloog of vroedvrouw zijn er om je vragen te beantwoorden.

Bevalling & geboorte

Mama’s kraamtijd

Heel die kraamtijd, vlak na de geboorte, is behoorlijk hectisch en vermoeiend voor de kersverse ouders en dan natuurlijk vooral voor de moeder.

Er moet flink wat georganiseerd worden: de baby ver­zorgen, maar ook kaar­tjes ver­sturen, bezoek ontvan­gen, andere kin­deren opvangen... En het gewone dage­ lijkse le­ven valt natuurlijk ook niet stil.

Lichamelijke veranderingen Net zoals je lichaam gedurende negen maanden mee groeide met de baby, heeft het ook na de geboorte tijd nodig om te ‘ontzwangeren’. Zo moet je de eerste dagen na de bevalling heel wat plassen om het overtollig vocht uit je lijf te verwijderen. Die dagen verlies je ook veel rood bloed. Daarna vermindert de bloeding (alhoewel die tot enkele weken kan duren). Het volume van je baarmoeder vermindert geleidelijk. Borstvoeding bevordert trouwens het inkrimpen van de baarmoeder. Ook je borsten ondergaan nu een verandering, vooral als je begint met borstvoeding. Het hoogtepunt noemt men de ‘stuwing’ en die duurt zo’n 24 uur.

Lichaamsverzorging Je lichaam heeft net een topprestatie achter de rug: logisch dus dat rust essentieel is in de kraamperiode. Je hoeft geen hele week in je bed te kamperen, maar vergeet niet regelmatig te gaan liggen, ook al voel je je prima. Was je elke dag en spoel je schaamstreek zo vaak je het nodig acht om je fris te voelen (met lauw water). Verzorg ook je borsten en hou vooral je tepels goed droog.

Emotionele vloedgolf Op emotioneel vlak beweegt er ook één en ander. Er is de bevalling, die meestal nét iets anders verliep dan verwacht, er is je kersverse moederrol die op je afkomt, en natuurlijk je kind dat je nu pas echt leert kennen... Begrijpelijk d ­ us dat nieuwe mama’s bij momenten over­spoeld worden door emoties, dat ze soms bang zijn om het niet aan te kun­nen en dus kraam­tranen huilen. De mees­te vrouwen maken drie of vier dagen na de beval­ling wel zo’n ‘huil­dag’ of ‘babyblues’ door. Omgekeerd kan ook: misschien loop je de eerste dagen (en nachten) totaal euforisch rond. Sommigen krijgen de dagen daarna wel de weerbots. Daarnaast zijn er ook moeders die zich de hele kraamtijd lang intens gelukkig voelen!

Toen ik na een zware nacht ‘s morgens beviel van mijn zoontje, stond na een paar uur mijn kamer al vol familie en dat ging zo door tot ‘s avonds laat. Niet alleen waren mijn man en ik doodop, we hadden ook amper de tijd gekregen om op adem te komen, te kijken naar ons kindje en te genieten van ons nieuw gezinne­ tje. Ik voelde dat toen echt aan als een inbreuk op onze intimiteit. Je hebt echt geen pottenkijkers nodig als je je baby leert aanleggen! Als ik de foto’s bekijk die toen gemaakt zijn, merk ik echt dat ik, zoals een moederpoes, mijn ‘ jong’ probeerde af te schermen voor het bezoek. Toen mijn dochtertje geboren werd, wou ik die dag alleen mijn man en mijn zoontje zien. Ik kwam de dag na de geboorte al thuis en ook toen was ik niet echt klaar voor bezoek (als je langer in het ziekenhuis blijft, zijn korte bezoekjes natuurlijk oké). Je hebt als gezin de tijd nodig om je draai te vinden. Je hebt echt al genoeg aan de beslommeringen van elke dag, je ritme raakt zo gauw verstoord door bezoek. Ook heb ik, zoals zoveel jonge moeders, het huis graag netjes. Er zijn natuurlijk altijd mensen die je niet als ‘bezoek’ ervaart, maar dat zijn er niet zoveel. Voor mij alleen mijn moeder, schoonmoeder en zus. Na een paar weken kijk je er echter helemaal anders tegenaan. Daarom deze tip voor jonge ouders: organiseer een visitedag, een maand of zo na de bevalling. Je kunt die op het geboorte­kaartje vermelden! Lieve

47

Bevalling & geboorte

Het kan misgaan Zwangerschap en geboorte zijn wel natuur­lij­ke maar tegelijk ook complexe processen. Als alles normaal verloopt, wordt daar niet bij stilgestaan, maar soms kan het mis lopen.

MISKRAAM Wanneer een zwanger­schap wordt beëindigd voor een geboortegewicht van meer dan 500 g werd bereikt, spreekt men van een miskraam of, in medi­sche termen, van een spon­t a­ne abor­tus. Loopt het tijdens de eerste twee weken al fout, dan herken je het wellicht zelfs niet als een mis­kraam. Je denkt ge­woon dat je men­stru­atie wat later kwam. Een mis­kraam be­gint altijd met bloedverlies uit de vagina en vaak heb je pijn in je buik (ge­lijkend op menstru­atie­pijn). Waar­schuw bij bloed­ver­lies, in welk stadi­um van de zwan­gerschap ook, on­ middel­lijk je arts of vroedvrouw, neem geen medi­cijnen en ga in bed liggen. Rust helpt meest­al niet omdat een mis­kraam dikwijls niets anders is dan het uitsto­ten van een al gestor­ven vrucht. De vrucht sterft dus niet omdat je bloedt. Nee, jij ver­liest bloed om­dat de vrucht ge­stor­ ven is. En dan helpt gaan liggen niet meer. Maar soms is het vruchtje nog niet dood en is er een andere oor­zaak voor het bloedverlies. Daar­om, toch maar je bed in bij bloedver­lies. Soms sterft het embryo af, zonder bloedverlies. Dat wordt dan later ontdekt op de echografie.

Waarom? De oorzaak van een miskraam ligt dikwijls bij een afwij­king van de moe­derkoek of van de vrucht zelf. Soms gaat het om een onbe­kende ziekte van de moe­der (onbe­han­delde sui­kerziekte, schildklierafwijkin­gen, af­wij­kingen aan de baar­moeder). Bij een éénmali­ge mis­kraam is de oor­zaak meestal niet te achterha­len. De meer-

derheid van de vrouwen, die ooit een miskraam had­den, kent de volgende keer een normale zwan­ger­schap. Zelfs ver­ schillende miskramen na el­kaar kunnen toeval zijn.

Emotionele beleving Het ver­driet om het afsterven van het vruchtje, dat je toch al echt beleefde als jullie kindje, wordt door de omgeving wel eens geminimaliseerd. Vaak krijgt men te horen: “Je bent nog jong, word maar gauw opnieuw zwan­ger”. Het is wel troos­tend be­doeld, maar het komt toch hard aan, als een ontkenning van je verdriet. Misschien word je dan overvallen door onze­kerheid en angst: “Zullen we geen kin­de­ren kun­nen krijgen? Scheelt er iets met mij? Waar­om wordt het ons niet gegund?” Daarom: praat over deze gevoelens met je part­ner, met vrienden, met je arts of met de vroed­vrouw...

Niet-levensvatbare kind­jes begraven Baby’s die geboren worden vóór 180 dagen zwangerschap, zijn volgens de wet niet le­vensvat­ baar, kunnen niet aangegeven worden aan de burger­lijke stand, en kunnen dus ook niet op de gewone wijze begraven worden. Toch wordt in elke gemeente een perceel van de begraafplaats voor­behou­den voor de begraving van baby’s die geboren werden vóór het ein­de van de zesde maand, in een zieken­huis of thuis. De baby mag op dit perceel begraven worden op een­voudig verzoek van de ouders of de behandelende ge­neesheer. De naam van de baby of van de ouders wordt niet vermeld. Als de ouders het wensen mag de baby ook verast worden.

48

Na het verlies van een baby Wanneer je eerder een baby verloren hebt en je raakt opnieuw zwanger, dan is dat geen onverdeeld blije gebeurtenis. Je omgeving reageert vaak opgelucht en veronderstelt dat je verdriet over is. Een nieuwe baby kan inderdaad heel wat goedmaken, maar lang niet alles. Het verdriet kan daardoor net opnieuw naar boven komen. Het uitkijken naar nieuw leven maakt je hoopvol en blij, maar tegelijk kan je over­spoeld worden door pijnlijke herinneringen. Het voelt allemaal heel verwarrend aan. Toch is het belangrijk voor je rouwproces om die tegenstrij­dige gevoelens te aanvaarden. Zoek ook in dit geval een betrouwbare gesprekspartner, die wil luisteren en ondersteunen. In je buurt of bij een professionele organisatie.

BABY HAALT HET NIET Het komt gelukkig maar zelden voor dat een zuigeling kort voor, tijdens of na de geboorte overlijdt. Maar als het je overkomt betekent dat een immens verdriet. In het verleden haalde men de baby dan zo vlug mogelijk bij de moeder van­ daan, liefst nog vóór ze hem gezien had. En verder werd dat kind zoveel moge­ lijk doodge­z wegen. Soms reageert de omgeving nog op die manier: men wil je zoveel moge­lijk spa­ren. Maar zo werkt dat niet, inte­gen­deel. Je vergeet je kind niet, ook al heb je het niet gezien of wordt er niet meer over ge­spro­ ken. Het maakt je verdriet al­leen maar schrijnender.

Echt afscheid nemen Gelukkig is de medische wereld nu tot andere inzichten gekomen. Ouders die een kindje verlie­zen rond de ge­boorte worden aangemoe­digd om echt af­scheid te nemen van hun baby. Hem vast­houden, wassen, kleertjes aantrek­ ken, foto’s maken en een afdruk van zijn

Bevalling & geboorte

handjes en voetjes... Op het mo­ment zelf is het verschrikkelijk pijn­lijk, maar ach­teraf maken die herinne­ringen het verdriet draaglij­ker en het ver­lies beter te verwerken. Zelfs als het om een misvormd kindje gaat, kan je het beter toch even zien. De voorstellin­gen die je je ach­teraf maakt over die misvorming zijn vaak veel erger dan de reali­teit ooit geweest is.

Mee naar huis Je mag je overleden baby mee naar huis nemen. Je hebt dan wel de wettelijke toelating nodig van elke gemeente waar je door moet. De begrafenisondernemer kan dat regelen. Je kindje even thuisbrengen, waar het eigenlijk hoort, is van grote symbolische waarde. Zo kan in alle intimiteit afscheid genomen worden. Je kan familie en vrienden ook de kans geven om je kindje te zien. Die ervaringen met je omgeving delen blijkt vaak heel belangrijk in het rouwproces. Als je dat wenst, mag je de as van je kindje thuis in een urne bewaren.

een kind van een meerling kwijt Het verlies van een baby tijdens de zwangerschap of rond de geboorte wordt vaak onderschat. Dat is nog extremer bij het verlies van één kindje van een tweeling (of meerling). Ouders worden dan geconfronteerd met heel verwarrende en tegenstrijdige emoties. Terwijl ze blij zijn om het levende kind, dat meteen ook hun zorg en aandacht vraagt, moeten ze intussen het afscheid van een ander kind verwerken, geen makkelijke opgave. Het levende kind betekent immers een constante herinnering aan het verlies. Vreugde en verdriet liggen hier verwarrend dicht bij elkaar. Buitenstaanders zien enkel de vreugde en verwachten van de ouders hetzelfde (“Wees blij, je hebt er nog één over”). Terwijl voor de ouders het gevoel van verlies reëel is (“We zijn er één kwijt”). Bovendien laat de dagelijkse zorg voor de baby ook weinig ruimte tot rouwen. Dus wordt het rouwproces vaak vooruitgeschoven en komt pas later aan de orde (bv. naar aanleiding van de eerste verjaardag van het overlevende kind).

Vaders rouwen anders Ook vaders rouwen om hun overleden kindje, maar op een andere manier dan mama. Mannen gaan van nature anders om met emoties. Vrouwen willen verdriet meestal uiten, in woorden en tranen. Zij hebben behoefte aan een ondersteunende gemeenschap. Mannen reageren verdriet eerder af in actie, ze doen liever iets dan te praten. Zij gaan misschien intens sporten of autorijden. Sommigen maken een kunstwerk, planten een boom... Mannen hebben daarbij veel minder behoefte aan anderen om zich heen. Probeer de (andere) manier van rouwen van je partner te begrijpen en te respecteren. Hou er rekening mee dat dit een vorm van verwijdering kan veroorzaken, maar dat deze mentale kloof niet definitief hoeft te zijn. Een moeder beschreef de situatie als een rond punt: haar man even de ene kant op, zij de andere, maar uiteindelijk kwamen ze elkaar weer tegen om samen opnieuw dezelfde weg te volgen.

Zelfhulpgroepen Precies omdat je in je omgeving vaak weinig begrip vindt, kan contact met lotgenoten heel wat steun bieden.

> M ET LEGE HANDEN - Zelfhulpgroep voor ouders van een over­ leden baby, T. 0495 65 18 08 www.metlegehanden.be > OVOK - Zelfhulpgroep voor ouders van een over­leden kind T. 016 89 07 56 - www.ovok.be

Meer lezen? >> VAN DEN BERG, Leen, In de zee van mama’s buik, Wielsbeke, De Eenhoorn, 2006, 32 blz, € 12,95 (ISBN 9789058383815) Een aangrijpend en teder verhaal over een miskraam. Een sterrenkindje gaat op reis en landt in de buik van mama. Grote broers en zusjes kijken, voelen en luisteren nieuwsgierig aan mama’s dikke dansende buik. Maar een zware storm steekt op en het sterrenkindje verdrinkt in de zee van mama’s buik. >> SPITZ, Bernhard, KEIRSE, Manu & VANDERMEULEN, Annemie, Als je een prille zwangerschap verliest, Lannoo, 2010, 160 blz, € 19,95 (ISBN 9789020988413) Bijna één op vier zwangerschappen eindigen op een miskraam. De impact ervan wordt door de buitenwereld vaak onderschat. Veel ouders hebben het moeilijk om hun verlies te verwerken. De schrijvers beantwoorden op een toegankelijke manier alle medische en psychologische vragen die met een miskraam gepaard gaan. >> HAVERKAMP, Annemarie, Dolgelukkig zijn wij, Nieuw Amsterdam, 2010, 222 blz, € 16,95 (ISBN 9789046808849) Een realistisch en heel eerlijk verhaal, geschreven door de moeder van een baby met een zeldzame chromosoomafwijking.

Een naam voor doodgeboren kinderen Voor een baby die levenloos wordt geboren na minstens 180 dagen zwanger­ schap, of die overlijdt vóór een arts of vroed­vrouw de geboorte officieel kan vaststellen, wordt bij de ambtenaar van de burgerlijke stand geen geboorteakte opgemaakt, maar een akte van aangifte van een levenloos kind. Men kan deze kinderen wettelijk een voornaam geven.

49

Verzorging

De baby-uitzet Wat heb je na je bevalling absoluut nodig en wat is compleet overbodig? Omdat het misschien gaat duizelen bij het zien van al die flitsende (en vaak) dure dingen, zetten we de belangrijkste babybenodigdheden op een rijtje.

1. Baby-outfit De meeste kleertjes beginnen bij maat 50, maar daar is je kindje snel uitgegroeid. Heb je een flinke baby van vier kilo of meer, dan zal hij zelfs nooit in die kleinste maat passen! Koop dus niet te veel piepkleine spullen, hoe schattig ze ‘r ook uitzien. Ik had bij de geboorte van mijn dochtertje echt stápels kleertjes gekocht! Gewoon, omdat ik zo enthousiast zwanger was en er niet kon aan weerstaan. Sommige kleertjes in maat 50 en 56 heeft mijn dochter maar één keer aangehad. Na een goeie maand had ze maat 60 nodig... Sarah Je kunt alvast starten met:

> Enkele HEMDJES Er zijn hemdjes die je niet over het hoofd van je baby trekt maar voorlangs sluit, en heel wat mama’s vinden die het makkelijkst. Body’s met drukknopen tussen de beentjes zijn best handig omdat je kindje er helemaal in zit en zijn buikje dus altijd warm bedekt blijft. Het nadeel is wel, dat wanneer de body onderaan vies of nat wordt, je je kindje helemaal moet uitkleden. > Een paar KLEINE PYJAMA’S Die met voetjes zijn handig omdat je baby dan geen sokjes nodig heeft. > Een MUTSJE en JASJE

Thomas was een paar maanden oud toen hij van zijn verzorgingskussen viel. Ik had me heel even omgedraaid om in de kast een proper hemdje te nemen, en tot dan toe lag hij ook altijd heel stil... maar die dag dus niet. Hij rolde van het kussen en landde op de koude, harde vloer. Gelukkig begon hij meteen te huilen, ik heb altijd gehoord dat dit een goed teken is. Toch was ik compleet over mijn toeren en voelde ik me vreselijk: wat had ik mijn kindje aangedaan! Ik ben die avond met hem naar de dokter gegaan, en op een dikke buil na bleek alles in orde met Thomas. Adriana

> LUIERS Je kunt kiezen voor wegwerpluiers of herbruikbare luiers. Wegwerpluiers zorgen voor meer afval, herbruikbare luiers voor meer vuile was. Aan jou om één en ander af te wegen en de juiste keuze te maken. Hier vind je info die kan helpen bij je beslissing: - www.kleinspook.be uitgebreide site over herbruikbare luiers. - MilieuAdviesWinkel, Kon. Maria Hendrikaplein 5-6, 9000 Gent, T. 09 242 87 59, www.milieuadvieswinkel.be - Er bestaan nu ook ‘pamperbanken’ in verschillende gemeenten. Even googelen en je vindt er wel eentje in je buurt.

3. Etenstijd Kies je voor borstvoeding? Dan heb je nodig: Twee VOEDINGSBEHA’S en een aantal BORSTVOEDINGS­KOM­ PRESSEN Ga je voor kunstvoeding? Dan haal je het volgende in huis: > ZES FLESSEN en SPEENTJES, > Een FLESSENVERWARMER > Een BORSTELTJE OM DE FLESSEN TE REINI­G EN. > Een STERILISATOR is enorm handig, maar je kunt de flessen en spenen ook gewoon afkoken in een grote pot met kokend water en een scheutje azijn. (Tien minuten voor de flessen, drie voor de spenen).

2. Badtijd > Een BADJE en een BADTHERMOMETER Een heus badmeu­bel kan praktisch zijn, maar is niet echt nodig. Een doodgewoon plastic badje dat je op het aanrecht of de tafel kan zetten, doet het ook prima. Heel wat mama’s vinden de Tummy Tub bijzonder handig: je baby zit er rechtop in een embryonale houding. > Een NAGELSCHAARTJE, KAM, BOR­STEL en KOORTSTHERMOMETER Een digitale thermometer is de beste keuze, hiermee kun je in de poep van je baby’tje heel makkelijk de temperatuur opnemen. > Een LUIERKUSSEN Zo’n kussen is verhoogd aan de zijkanten, heerlijk zacht en echt praktisch om je baby te verzorgen en aan te­kleden. Leg het niet in de buurt van gevaar­lijke toestellen of voorwerpen, laat je kindje er nooit alleen achter en zorg dat je alles bij de hand hebt. Hou tijdens de verzorging altijd één hand op je baby.

50

Toen ik bevallen was, heb ik heel wat slabbetjes en tetradoeken cadeau gekregen, en maar best ook: je hebt er nooit genoeg van! Om het milieu- en budgetvriendelijk te houden hebben we zestig tetra-washandjes gekocht die we gebruikten om de billetjes schoon te vegen in plaats van die dure vochtige doekjes. Dan zit je nooit zonder op een dag dat de winkels gesloten zijn. Tinne Een groot deel van de baby-uitzet is toch wel heel persoonlijk. Ik vind tutten bijvoorbeeld overbodig, terwijl andere mama’s die onmisbaar vinden. Flesjes zijn hier ook heel lang niet nodig geweest: mijn dochtertje dronk voor het eerst afgekolfde melk uit een flesje toen ze al vijf maanden was. Dat flesje zijn we toen nog gauw gaan kopen. Nele

Verzorging

4. Bedtijd > BEDJE De meeste baby’s liggen niet lang in een wiegje, dus kun je dat misschien van iemand lenen. Na een paar maanden is zo’n wiegje te klein en moet je sowieso overschakelen naar een spijlenbedje. De afstand tussen de sp­ij­len bedraagt best 4,5 tot 6,5 cm. Dingen zoals een randbekle­ding, hoofdbeschermers of een dikke laag mous­se rondom zijn absoluut NIET VEILIG. Ze beperken de luchtcirculatie waar­door je kindje het be­nauwd kan krij­gen en het risico op wiegendood groter wordt. > MATRAS De matras moet groot genoeg zijn en het bedje helemaal vullen (max. 3 cm speling) zodat je kindje niet gekneld kan raken. Een matrasbeschermer is zeker nuttig. > LAKENS en DEKENS Je kiest het best beddengoed uit natuurlijke vezels, bijvoorbeeld katoen of wol. Tot je kindje één jaar is, zijn dons­dekens simpelweg verboden: ze kunnen voor oververhitting zorgen of de adem­haling van je baby belemmeren. Hetzelfde geldt voor kussens: ze kunnen je kindje verstikken en worden tot de leeftijd van twee jaar dus beter niet gebruikt. > SLAAPZAK Een slaapzak is superhandig omdat je baby’tje zich dan niet op de buik kan draaien. Een model met armgaten is de beste keuze.

Bij een frontale bot­sing wordt het zitje tegen de rugleu­ning ge­drukt en vor­men rugleuning en zitje een veilige cocon rond je baby. De beste plaats voor zo’n autostoeltje is de voorste passagiersze­tel, behalve als je daar een airbag hebt die je niet kunt uitschakelen. In dat geval plaats je het stoeltje achteraan, tegen de rijrichting in, met behulp van een driepunts­gordel. Omdat die Maxi Cosi’s zo handig zijn, gebruiken heel wat ouders ze ook binnenshuis. Niet zo’n goed idee: een autostoeltje is geen relax, je baby heeft er niet genoeg bewegingsvrijheid en zit er dus best niet meer dan twee uur per dag in. Slapen doet je kindje in een wieg of bedje, spelen gebeurt in de box of op een dekentje op de grond. > KINDERWAGEN en/of DRAAGDOEK Voor korte af­standen of in de stad is een draagzak of een kleine kinder­wagen (waar­mee je makkelijk de stoep op en af kan) een prima keu­ze. Voor langere (natuur)wandelingen op onef­fen terrein kies je best een grotere kin­derwa­gen met goede ve­ring.

Tips met stip > Bij Kind en Gezin kun je de uitgebreide brochure ‘Baby- en peuteruitzet’ aanvragen, of je kunt ze downloaden via www.kindengezin.be. Op diezelfde site vind je ook een handig luikje ‘Veiligheid’. Daar lees je aan welke voorwaarden je baby-uitzet moet voldoen en hoe je zo veel mogelijk risico’s kunt uitsluiten. > Heel wat baby­spulle­tjes (ook kle­ding) gebruik je niet lang en zijn zelfs na meerdere kinderen nog niet ver­ sleten. Je kunt dus best wat spullen lenen of tweedehands kopen. De Gezinsbond organiseert heel regelmatig tweedehandsbeurzen overal in Vlaanderen. Voor meer info: www.gezinsbond.be of T. 02 507 89 66. > Koop niet te veel vooraf. Bij de geboor­te krijg je van heel wat winkels bijzondere aanbiedingen of korting­bonnen. > Wanneer je een geschenkenlijst aanlegt, krijg je meestal minder nutteloze cadeaus. Familie en vrienden vinden het ook prettiger dat ze hun geld kunnen besteden aan iets wat je echt nodig hebt. Als dit niet je eerste baby is, kun je zelfs iets vragen voor grote broer of zus! Een speeltafeltje of -stoel­tje komt misschien meer van pas dan nog een py­ja­ma in maat 68.

5. Speeltijd > BOX Kies bij voorkeur een hou­ten spijlenbox. Ook hier bedraagt de af­stand tussen de spijlen best 4,5 tot 6,5 cm. > KINDERSTOEL > BABYRELAX (vanaf zes weken) De eerste zes maanden staat bij ons de familiewieg in de living, daarna komt de box. Tot dan spelen onze kindjes liggend op een speelkleed of in hun relax. Een box vind ik pas nodig als ze wat mobieler zijn. En dan nog, bij ons wordt die vooral gebruikt om speelgoed in te bewaren. Ik laat mijn dochtertje nooit een dutje doen in de box, ik denk niet dat het een goed idee is om slapen en spelen te veel door elkaar te laten lopen. Nele Ik vind een echt wiegje zeker niet nodig. Je kindje ligt er maar een paar maanden in, je kunt het toch net zo goed in de box laten slapen? Zo’n box moet je sowieso hebben, die gebruik je bijna twee jaar. Freya

Wat je nóg allemaal nodig hebt als kersverse mama? Een diepvriezer vol eten, een paar helpende handen, oogkleppen voor de rommel die zich opstapelt en een flinke dosis relativering en humor. Wat extra uurtjes slaap komen natuurlijk ook van pas. Voor de rest: een voorraadje drank, koekjes en koffie voor het onaangekondigde bezoek en een lekker warm dekentje om tussendoor een dutje te doen. Veerle En een luiertas! Of een héél grote handtas... Tinne

6. Reistijd > DRAAGWIEG De eerste dagen en weken kun je je baby ook wel eens in de draagwieg vervoeren, maar dan moet die stevig vastgemaakt worden in de auto. > DRAAGBAAR AUTOSTOELTJE (genre Maxi Cosi ) Dit babyzitje wordt tegen de rijrichting in de auto geplaatst en is echt wel de veiligste manier om je kindje mee te nemen.

51

Bevalling & geboorte

Wat niemand jou vertelt… maar wij wel! Gênante, rare, gekke en maffe weetjes van voor en na de bevalling. Waarschuwing: niet voor gevoelige lezers!

OPROEPJE Nu is het aan jou! Is er nog iets wat jij pas achteraf wist? Wat zijn we hier vergeten? Kruip in je digitale pen en mail jouw verhaal naar [email protected]. Niet alleen wij maar ook de toekomstige mama’s zijn je nu alvast dankbaar.

Eens je zwanger bent, blijkt jouw lijf ineens publiek bezit. Durf je je in het openbaar vertonen met je zwangere buik, dan komen zelfs wildvreemden even voelen. Zonder te vragen of... hun handen te wassen! RACHIDA

stelde me meteen gerust: door de hormonen kunnen de geslachtsdelen van baby's nogal gezwollen zijn. Na enkele dagen was het effectje inderdaad verdwenen. KOEN Ik was nog maar vijf dagen mama of ik zat al een hele dag ongegeneerd te huilen. Ik vroeg me af waar ik in ‘s hemelsnaam aan begonnen was. Heel normaal, hoorde ik achteraf, en allemaal de schuld van die hormonen. Ze hebben er zelfs een naam voor: kraamtranen. VALERIE

Ook na de bevalling zit iedereen ongegeneerd aan je lijf. Ik kan niet zeggen hoeveel mensen er de laatste tijd aan mijn borsten, tepels en euh... onderkant hebben gefoefeld. Te pas en te onpas komen ze 'eens voelen' of met je borsten 'schudden'. Alsof je ineens een ordinaire melkkoe bent geworden. MELISSA

Terwijl zulke gesprekken voordien absoluut taboe waren, wordt je gewicht ineens gespreksonderwerp nummer één. 'Ah hoeveel moet er nog af?' 'Bij jou kruipt het vooral in je billen precies?' Komaan! ISABEL

Tijdens mijn bevalling was ik zo hard aan 't persen dat er plots ook wat ontlasting uitfloepte. Ik schaamde me dood, maar achteraf vertelde iedereen me dat het heel normaal is. ELISE

Seks na de bevalling? Vergeet het maar! Zeker de eerste twee maanden doet alles zoveel pijn en staat het zo gezwollen dat je daar precies een overreden kat hebt hangen. Geloof mij, de goesting is snel over. Ook bij je partner. (lacht) MARIE

Ik had me dat eerste moment met mijn zoontje iets idyllischer voorgesteld. Terwijl ze dat kleintje aan mijn borst legden, stond mijn lief te flippen in een hoekje van de kamer, was de gynaecoloog mij nog aan het dichtnaaien en liep er allerlei verplegend personeel ongegeneerd mijn kamer binnen en buiten. MARIE

Toen ik weer aan het werk ging, betrapte ik mezelf erop dat ik op enkele weken tijd in zo'n papa was veranderd die de hele tijd met melk- en spuugplekken op zijn trui rondliep. STIJN

Na de geboorte spreekt niemand in het ziekenhuis je nog met je voornaam aan, ineens zegt iedereen consequent mama of moeke. 'En heeft de mama flink geslapen?' Vreselijk! NADIA

Zo'n ieniemienie baby doet meer dan tateren en huilen alleen. Nee, er komt ook heel wat gesnurk, gesnuif, gekreun en gezucht uit dat kleine lijfje. Alsof we een varkentje in huis hebben gehaald. EVI

Het eerste wat me opviel aan mijn pasgeboren zoon waren zijn gigantische teelballen. Wat een joekels! De verpleging

52

geboorte van myrddin

met dank aan geboortefotografe Kim Rondas www.liefjelief.be

Stuur zelf je leukste foto’s naar [email protected] of post ze op de Facebookpagina

van Brieven aan Jonge Ouders.

Vermeld zeker ook je postadres en de naam en leeftijd (in maanden) van het kindje op de foto.

53

Informatief

Colofon ABONNEMENTEN T 02-507 88 88 F 02-507 88 50 E [email protected] Indien je verhuist, geef dan zo snel mogelijk je adreswijziging door. REDACTIE EN BRIEFWISSELING Troonstraat 125 1050 Brussel T 02-507 89 50 E [email protected] DE REEKS BRIEVEN AAN JONGE OUDERS BESTAAT UIT Gratis verwachtingsnummer 12 nummers eerste levensjaar 6 nummers tweede levensjaar Kleuternummer Ouders met een pasgeboren of geadopteerd kind ontvangen alle Brieven gratis Andere geïnteresseerden krijgen de Brieven toegestuurd mits betaling Los nummer � 1 Eerste levensjaar (12 nummers) � 10 Tweede levensjaar (6 nummers) � 5 Op reknr. BE 77-4350-3052-2142 van Gezinsbond Brieven aan Jonge Ouders met vermelding van de reden van betaling. REDACTIECOMITE Christian Lagrange (voorzitter), Jef Bergmans, An Debyser, Martine Deheyder, Els Demol, Cathleen Gavel, Koen Lannau, Christian Lagrange, An Lebacq, Sarah Saelens, Mieke Schevelenbos, Greet Stevens, Christine Tierens, Sarah Van Gysegem, Nicolas Van Herck. MET MEDEWERKING VAN Kind en Gezin Wetenschappelijke vereniging van Vlaamse Huisartsen Vlaamse Vereniging voor Logopedisten Vlaamse Vereniging Kindergeneeskunde Vlaamse Werkgroep voor Gezonde Tanden Vlaamse Organisatie van Vroedvrouwen Federatie van Ambulante Revalidatiecentra REDACTIE Sarah Saelens Sarah Van Gysegem FOTOGRAFIE Kim Rondas, Wendy Schouteden, Shutterstock REDACTIESECRETARIAAT EN COORDINATIE Jef Bergmans

Waar heb ik recht op? Je bent nu aan het einde van dit zwangerschapsnummer en zit misschien nog met een aantal vragen van sociaal-juridische aard! “Hoeveel maanden moederschapsverlof krijg ik?”-”Wat als mijn kindje langer in het ziekenhuis blijft?”-”Waar heeft papa recht op?”-”Hoe combineer ik een gezin met mijn job?”-“Wat zijn borstvoedingspauzes?””Hoe zit het met ouderschapsverlof en tijds-krediet?”-” Heb ik recht op financiële tussenkomsten?” We beseffen maar al te goed dat ’t een flinke klus is om het hele boeltje geregeld te krijgen. Vind je weg maar eens in de hele wirwar van wetten en regels! Om het wat duidelijker te maken, hebben we op www.gezinsbond.be/ zwangerschapsadvies alle info gebundeld over je rechten en plichten. Ook onze Sociaal-juridische dienst staat altijd voor jullie klaar. Zit je nog met vragen? Contacteer hen op tel. 02-507 88 66 of via [email protected]

ONTWERP Magelaan – Gent LAY-OUT / DRUK Die Keure – Brugge PUBLICITEIT Publicarto T 053 82 60 80 VERANTWOORDELIJKE UITGEVER Mieke Schevelenbos Troonstraat 125 1050 Brussel Niets uit deze uitgave mag verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt worden door middel van druk, fotokopie of op welke andere wijze ook zonder voorafgaandelijke schriftelijke toestemming van de uitgever. Je adresgegevens worden door de Gezinsbond vzw opgenomen in een bestand met het oog op het toesturen van de Brieven aan Jonge Ouders. Overeenkomstig de wet van 8 december 1992 heb je recht op inzage en correctie van deze gegevens of kan je hen uit het bestand laten verwijderen. De getuigenissen in de reeks Brieven aan Jonge Ouders zijn persoonlijke ervaringen, die dus niet altijd en voor iedereen gelden. ISSN 1376-0416

Vier maanden geleden ben ik vader geworden van Amändio. Tijdens de zwangerschap heb ik geïnformeerd naar ouderschapsver­lof voor de vader. Het was niet gemakkelijk, maar uiteindelijk heb ik alle nodige informatie gekregen. De aanvraag zelf verliep vlot en ik kreeg redelijk snel het nieuws dat het allemaal in orde was. Mijn vrouw is zelfstandige en ging vrij snel terug aan het werk, maar ik bleef thuis met Amändio. Zo genieten mijn zoon en ik nu van alle momenten samen. Mama geeft ‘s morgens de eerste fles en als ze vertrekt, blijven wij nog eventjes gezellig in bed liggen. Ik vind het zalig om onze zoon een badje te geven en ik geniet van onze dagelijkse wandelingen. Als dat kleintje ligt te slapen, kan ik uren naar hem staren. Al die kleine trekjes en af en toe een lachje in zijn droom... Hij is zo schattig! Doordat ik ouderschapsverlof heb, beleef ik alles veel intenser. Ik kan de tijd nemen voor elk geluidje, elke beweging en elke blik van Amändio. Ik zie alle kleine veranderingen en begin hem te begrijpen. Mijn ouderschapsverlof zit er bijna op en ik zal het missen om de hele dag bij ons zoontje te zijn. Het schept een band waar ik veel plezier aan beleef. De liefde die je van je kind terugkrijgt, is niet te beschrijven. Het is een nieuw soort liefde, die ik tot nu toe niet kende.

Kris

Die Keure wil het milieu beschermen. Daarom kiezen wij bewust voor papier dat afkomstig is uit verantwoord beheerde bossen. Deze uitgave is dan ook gedrukt op papier dat het FSC®-label draagt. Dat is het keurmerk van de Forest Stewardship Council.

54

EEN BABY IN HUIS,

maandblad 2015 - jaargang 33

Afgiftekantoor Gent X // Erkenningsnummer: P508750 //

WAT NU?

bpost PB- PP B- 12633 BELGIE(N) - BELGIQUE

TROONSTRAAT 125 1050 BRUSSEL

Brieven aan Jonge Ouders

geeft een antwoord op alle vragen waar ouders mee zitten.

13 & 14

maanden

Wil jij dit tijdschrift gratis ontvangen? Geef je gegevens door via www.gezinsbond.be/brievenaanvragen Of via onze abonnementendienst tel. 02 507 88 88