Boekverslag The cement garden (Ian McEwan)

Boekverslag The cement garden (Ian McEwan) © havovwo.nl

A.

(april 2002)

Beschrijving

Primaire gegevens Auteur: Titel: Ondertitel: Motto: Verschenen in: Uitgeverij: Aantal bladzijden:

Ian McEwan The cement garden geen ondertitel aanwezig geen motto aanwezig, wel is het boek opgedragen aan Penny Eerste druk verscheen 1978 (oorspronkelijk: London: Cape) Vintage (1997) 138

Motivering keuze Ik heb voor het boek The Cement Garden gekozen, omdat dit een van de boeken is die op de lijst van aan te raden staat. Ik heb eigenlijk gewoon een willekeurig titel van die lijst uitgekozen en ben het gaan lezen. Verder heb ik er geen speciale motivering voor. Verwachtingen vooraf Ik had geen speciale verwachtingen van The Cement Garden voordat ik het ging lezen. Ik vind het ook niet zo leuk als ik van te voren al veel weet over het verhaal. Ik heb wel in het kort op de achterkant van het boek gelezen waar het over ging. Hieruit maakte ik op dat het een spannend boek zou zijn. Eerste reactie achteraf (paragraaf 1.3.4) De allereerste reactie van The cement garden: een leuk boek om een keer gelezen te hebben. The cement garden is ook wat ik verwachte, een spannend verhaal. Voor de verder reactie zie mijn persoonlijke beoordeling.

Korte samenvatting (paragraaf 1.3.5) Het boek The cement garden is opgebouwd uit twee delen. Het eerste deel beschrijft de situatie voordat beide ouders overlijden. Het tweede deel van het boek geeft de situatie weer als de kinderen zichzelf moeten zien te redden. Het boek The cement garden gaat over vier kinderen, Julie, Jack, Sue en Tom, die in een groot, oud huis wonen. Hun huis is geïsoleerd van de buitenwereld (overal om hun heen wordt alles afgebroken om plaats te maken voor een snelweg). Het gezin heeft geen vrienden of kennissen of andere familieleden. Doordat de familie zo eenzelvig is, hebben de kinderen een hechte band met elkaar. De vader die veel van tuinieren houdt, vindt dat al zijn werk te zwaar voor hem is. Hij besluit de tuin te bedekken met cement. Zijn vrouw vindt dat geen goed idee, maar hij gaat het toch doen. Als hij de tuin gaat bedekken met cement krijgt hij een hartaanval en gaat dood. Een tijdje later sterft ook de moeder van het gezin nadat ze ziek is geworden. De kinderen staan er nu alleen voor. Ze zijn bang dat ze uit elkaar worden gehaald en dus begraven ze hun moeder thuis en niemand van de buitenwereld krijgt dat te weten. Ze begraven haar in een koffer in de kelder en vullen deze met cement, wat nog over was van hun vaders klus. Nu de kinderen helemaal op hun eigen benen moeten staan is het erg moeilijk om een normaal leven te lijden. In het begin vindt Jack het wel spannend, maar na een tijdje begint hij zich vreselijk te storen aan de situatie. Tom wil bijvoorbeeld een meisje zijn, omdat meisjes nooit gepest worden. Het huis is heel vuil, omdat niemand wil schoonmaken. En Jack had besloten zich niet meer te verzorgen. Julie krijgt een vriendje, Derek en neemt hem mee naar huis. Hij ontdekt een rare geur die uit de kelder komt. De kinderen zeggen dat het de hond is van Jack, die ze daar begraven hebben. Derek gelooft het niet echt en hij stelt zich argwanend op. Hij helpt ze nog wel een scheur in het cement te dichten. Ondertussen wil Tom nu weer als een baby behandeld worden. Een keer gaat Julie met Jack praten in bed (naakt). Op het moment dat Julie en Jack de liefde bedrijven komt Derek de kamer binnen. Hij is verbijsterd en er erg van geschrokken. Hij raast dan naar de kelder en slaat de koffer met cement kapot om te kijken wat er werkelijk in www.havovwo.nl

Pag. 1 van 6


(april 2002)

de koffer ligt. Ondertussen gaan Julie en Jack naar beneden en daar gaan alle vier de kinderen met elkaar praten. Even later komt Derek terug samen met de politie…..

B

Verdieping

Tijd en ruimte Het verhaal speelt zich af in een tijd, waarover nauwelijks iets wordt gezegd. Het verhaal is dus op zich vrij tijdloos, de thema’s zorgen echter wel voor een bepaalde sfeer. The cement garden loopt waarschijnlijk gedurende een lange hete zomer of zelfs gedurende een geheel jaar. Ook dit is onduidelijk en dus niet goed uit het boek op te maken. Het verhaal is hoofdzakelijk chronologisch verteld; er zijn weinig flashbacks. The cement garden speelt zich af in een groot afgelegen huis met een tuin er omheen. Het huis staat op een plaats waaromheen bijna alle huizen ingestort of verlaten zijn. De kelder is een zeer belangrijke plaats, die de ‘begraafplaats’ vormt van de moeder, bedacht door de vier kinderen. Andere plaatsen die minder van belang zijn, zijn onder andere de school, de winkelstraat en het poolcentrum. Verteller Het hele verhaal in The cement garden wordt verteld vanuit de ogen van Jack en in een ik-perspectief. Dit zorgt voor een grote betrokkenheid bij het verhaal. Spanning Ik vind dat er in het boek The cement garden wel degelijk spanning zit. Eigenlijk is het hele verhaal spannend vanaf het moment dat de kinderen hun moeder in de kelder met cement begraven. De vraag die in je hoofd blijft zitten, is namelijk hoe zal dit aflopen, hoe gaat dit zich ontwikkelen? Ik vind het einde ook nog spannend, omdat je niet weet wat er nou precies met de kinderen gaat gebeuren. Thema en motieven Het thema van dit boek kun je denk ik het beste omschrijven als de sociale en emotionele (gevoel) verloop / ontwikkeling van vier kinderen na het overlijden van beide ouders en ook nog eens leven afgezonderd van de buitenwereld. Als thema zou je eventueel ook nog de specifieke ontwikkeling van Jack kunnen aanwijzen. Er zijn ook diverse motieven in het verhaal aan te wijzen: “Het jezelf kwijt zijn” Ton Heuvelmans verwoordde het als “People at a loss with themselves”. Dit heeft onder andere ook te maken met de puberteit en het zoeken naar een eigen identiteit Het verwerken van het overlijden: ieder gezinslid doet dat op een eigen manier: Jack (geïsoleerd, niet verzorgen en niet wassen), Julie (moeders plaats innemen, alles regelen, de baas spelen), Sue (het verlies verwerken door te schrijven aan moeder over de gebeurtenissen in het huis) en Tom (lijkt er weinig van te merken, aandacht vragen aan Julie) Angst (om naar een pleeggezin te moeten of dat anderen over de dood horen) Frustratie en jaloezie (Jack is jaloers op de leidende rol van Julie en het succes (geld, vriendin) van Derek) Geweld (Jack slaat zijn jongere broertje wel eens) Seks (“doktertje spelen”, masturberen, vrijen van Julie met Jack) De koudheid van het cement is een contrast met het gewone leven.

www.havovwo.nl

Pag. 2 van 6


(april 2002)

Personages De hoofdpersoon in The cement garden is een van de kinderen, namelijk Jack (door zijn ogen is ook het verhaal verteld). Jack: Hij wordt in het verhaal 15 jaar en zit midden in de puberteit: verliefdheid, opstandigheid, seks, (familie)relaties; een wisselend karakter. Na moeders dood wast hij zich niet meer en ziet er smerig uit. Wanneer Sue hem echter uit zijn dagboek haarfijn voorleest, dat ze hem smerig vindt, wordt er een knop in Jack omgedraaid. Hierna gedraagt hij zich veel volwassener en verzorgt hij zichzelf ook weer. De bijpersonen (ook belangrijk): Julie: Zij is de knappe, oudere zus van Jack. Ze doet veel aan hardlopen en is lenig. Ze is echter geen goede huisvrouw, want ze kan niet koken. Ze beschouwt zich na moeders dood als de baas. Dit tot groot ongenoegen van Jack. Ze wil moeders functie overnemen. Ze kan het echter nauwelijks aan, totdat Jack inziet dat hij haar moet helpen en een deel van het huishouden overneemt. Als vluchtgedrag gaat ze een tamelijk vaste relatie aan met Derek. Op het einde heeft ze echter seks met haar broertje Jack. Sue: het 12-jarige zusje van Jack. Ze schrijft een dagboek waarin ze alle gebeurtenissen in het huis opschrijft. Ze schrijft in de vorm van brieven aan haar overleden moeder. Ze werd toen ze iets jonger was gebruikt als “patiëntje” om doktertje mee te spelen: ze werd gewoon seksueel gebruikt door haar oudere broer en zus. Ze is van doorslaggevende betekenis voor de ommezwaai in de ontwikkeling van Jack. Tom: Hij is het jongste broertje: 6 jaar. Hij snapt vrij weinig van alles wat er gebeurt. Hij is verwend en gedraagt zich eigenaardig, omdat hij aandacht van Julie wil: eerst wil hij zich als meisje gaan kleden “omdat meisjes niet geplaagd worden”; later wil hij zich gedragen als een baby. Hij vraagt voortdurend aandacht en iedereen ergert zich aan hem, vooral Jack, die hem dan af en toe ook slaat. Moeder: Zij is de huisvrouw die voor schone kleren en dergelijke zorgt. Wanneer ze echter overlijdt, moeten de kinderen dit allemaal zelf doen. Niemand heeft er echter veel animo voor, zodat de eerste dagen, weken geen goede maaltijd wordt gegeten of wordt opgeruimd. Derek: Hij is het vriendje van Julie. Hij is rijk en patserig en heeft al zijn eigen sportauto. Hij is pooler van beroep. Jack ziet hem als zijn grote vijand, want hij staat symbool voor de “buitenwereld”. Derek is ook degene die aan het einde van het verhaal na Jack en Julie in bed met elkaar gezien te hebben, de politie waarschuwt en het blok cement open hakt. Titel, ondertitel en motto De titel: The cement garden. Voor iedereen die het begin van het boek gelezen heeft, is de titel denk ik wel overduidelijk. Vader wilde er voor zorgen dat hij minder werk aan de tuin had en bestelde daarom zakken cement om de tuin mee vol te storten: de cement tuin, de tuin van cement. Indirect heeft het natuurlijk ook te maken met hoe de kinderen hun moeder in de kelder begraven. De cement, bestemd voor de tuin, brengt de kinderen op het idee hun moeder met cement in de kelder te begraven. Cement in de titel slaat dus ook op de dood en de begraving van moeder. Er is geen ondertitel aanwezig bij dit boek Er is ook geen motto aanwezig in The cement garden

www.havovwo.nl

Pag. 3 van 6


(april 2002)

Relatie tussen tekst en auteur Relatie tussen verschillende teksten Relatie tussen tekst en context Ian McEwan is geboren in 1948 in Engeland. Hij kreeg zijn “Master of Arts”- degree op de universiteit van Oost-Anglia. In 1970 begon hij met het schrijven van fictie. Enkele korte verhalen uit deze beginperiode zijn gepubliceerd in “First Love Last Rites”(1976). Het werk sloeg enorm aan en werd in verschillende talen overgezet. “The cement garden”is de eerste roman van MacEwan geschreven in 1978. MacEwan heeft het dan ook over de jaren zeventig. Ingrediënten van zijn werk zijn onder andere frustraties, angst, geweld en seks. De sfeer van de jaren ’70, denkend aan obsessie, angst, vervreemding.., komt ook duidelijk naar voren in “In between the Sheets”(1978). Ze zijn nog meer benadrukt in “The Comfort of Strangers”. Toen Ian MacEwan trouwde met een vrouw die al kinderen uit een eerder huwelijk had, veranderde hij drastisch: hij werd wijzer en had de verantwoordelijkheid van het vaderschap geleerd. In zijn schrijverij kwam deze verandering echter nauwelijks terug. Hij was allen iets rijper geworden. Dit is onder andere te merken in “The Innocent”, waarin een thriller- en spiongenre gecombineerd worden. In veel boeken van Ian MacEwan moet er van een lijk afgekomen worden. “The cement garden” past dus goed in de stijl van MacEwan. Zijn laatste boek heeft hij geschreven in 1992, genaamd “Black Dogs”. Wat ook opvalt is dat MacEwan het vrij zwartgallige titels en onderwerpen / thema’s zijn, waarover hij schrijft. “Het jezelf kwijt zijn”, of “People at a loss with themselves”, zoals ton Heuvelmans het verwoordde, wat in The cement garden ook als een motief naar voren komt, blijkt uit de secundaire literatuur ook een vast thema te zijn van MacEwan. Welke soort literaire tekst The cement garden behoort tot een bepaalde literaire tekst. Literaire teksten kun je op drie verschillende manieren indelen. Hieronder heb ik dat gedaan voor het boek The cement garden. 1.

Fictioneel of niet-fictioneel. The cement garden is fictioneel. Het verhaal is een fictionele tekst, omdat de auteur het verhaal verzonnen heeft. De inhoud bevat wel werkelijkheidswaarde, maar de auteur heeft zich bijvoorbeeld niet aan echte feiten gehouden. The cement garden is gewoon een roman en fictie.

2.

oude indeling naar inhoud: epiek, lyriek of dramatiek. Bij het boek The cement garden is er sprake van epiek. De auteur wil een gebeurtenis vertellen. Het is een verhalende tekst. De gebeurtenis vindt plaats in een bepaalde tijd en gedurende een bepaalde tijd. Ook draait de handeling om een persoon. Bij een epische tekst, zoals The cement garden, zijn gebeurtenis(sen), personage(s) en tijdsverloop belangrijke elementen.

3.

moderne indeling naar vorm: proza, poëzie of dramatiek. The cement garden is een vorm van proza. De tekst staat in het boek min of meer aaneengesloten op een pagina, wat kenmerkend is voor proza. Verder is The cement garden een roman en geen novelle. Want in het verhaal zijn er een groter aantal personen en de hoofdpersoon groeit langzaam naar de beslissende fase en de lezer volgt de hoofdpersoon een langere tijd.

www.havovwo.nl

Pag. 4 van 6


C.

(april 2002)

Evaluatie

Mijn persoonlijke beoordeling Ik vind het boek The cement garden een interessant boek om gelezen te hebben. Het verhaal is naar mijn mening heel apart. Het is zeker ook geen moeilijk boek om te lezen. In het begin dacht ik veel moeite te krijgen met het engels, maar achteraf is dat reuze meegevallen. Dit komt denk ik mede doordat de schrijfstijl niet moeilijk was en het boek ook niet heel erg dik was. Soms werden er natuurlijk wel moeilijke woorden gebruikt, maar de meeste woorden kon je uit de zin afleiden als je ze niet begreep. De zinsopbouw was ook niet lastig. En vooral de rode draad heb ik gevolgd, wat ik zeker bij een engels boek, gewoon het belangrijkste vind. Want op sommige momenten merkte ik wel dat het verhaal soms wat te langdradig werd. Het verhaal is in een vloeiende lijn geschreven en dat maakt het lezen van het verhaal makkelijker. Het boek was erg spannend, omdat het begraven van een lijk in een koffer met cement in de kelder helemaal geen alledaagse gebeurtenis is. En het is niet zomaar een lijk, nee het is de moeder. Het hoogtepunt van de spanningsboog vond ik toen de geur van verrotting door het hele huis geroken kom worden, doordat er een scheur in het cement was ontstaan: “Het rook er naar vlees dat we vergeten hadden weg te gooien”. MacEwan beschrijft de stank en de verschillende situaties zo goed dat je half walgend verder leest. Ik vind het heel knap gedaan: hij weet de lezer echt te raken. Uit het boek blijkt duidelijk dat het verschrikkelijk is wanneer je ouders op zo’n jonge leeftijd overlijden en je (samen met de rest van de broertjes en zusjes) alles alleen moet regelen. Ik vind het interessant om te lezen hoe diverse personages met het verdriet door het overlijden omgaan, omdat je dit zelf in je eigen belevingswereld ook mee maakt. Ik vind echter ook wel weer dat het verhaal een beetje onwaarschijnlijk is: het zal toch ooit wel eens iemand opvallen dat de ouders nooit meer buiten lopen, de was doen of het gras maaien? Lijkt me wel. In elk boek, ook in The cement garden, komen elementen voor die goed in werkelijkheid kunnen gebeuren. Maar dit gehele verhaal op zich is in mijn ogen wel een beetje onrealistisch. In het boek The cement garden spelen zowel de gevoelens als de gebeurtenissen een belangrijke rol. Vooral de gevoelens en gedachtes van Jack komen duidelijk naar voren. Logische als het verhaal door zijn ogen wordt verteld. Hierdoor kon ik me goed inleven in het verhaal. De personages zijn goed weergegeven. Wel is het zo dat ik niet iedereen altijd even goed kan begrijpen. Zo vind ik het een beetje overdreven dat Julie en Jack met elkaar naar bed gaan. Ik kan de afschuw van Derek dus wel delen. Dit veranderde contact tussen Julie en Jack vond ik eigenlijk een beetje een vreemde wending in het verhaal. Ik had bij het lezen van The cement garden een duidelijk gevoel dat de thema’s erg belangrijk zijn. Ik vind dat ook goed, je moet zonder moeite de thema’s er uit kunnen halen. De thema’s van frustratie, angst, seks en geweld vind ik zeer goed naar voren komen in dit boek. Het zijn ook duidelijke thema’s die van belang zijn voor het verhaal. De thema’s wisselen elkaar ook zo goed af, dat de gevoelens van de lezer voortdurend veranderen. Een nadeel van het boek vond ik dat je niet te horen krijgt wat er met de kinderen gebeurt, naar een weeshuis, pleeggezin, jeugdgevangenis? Je weet het niet. Het is een open einde en daar hou ik niet zo van. Ik had het leuker gevonden als ze even zouden vertellen wat er met de kinderen gebeurde nadat men hun moeder had gevonden, dan was het voor mij helemaal af geweest. De kinderen denken waarschijnlijk dat ze uit elkaar worden gehaald en dat hun een verschrikkelijke toekomst in het vooruitzicht ligt. Maar ik persoonlijk denk dat het juist beter voor hun kan worden. Een moeder in de kelder, een broer en zus die de liefde bedrijven, en kinderen die al zo jong zelfstandig moeten zijn, lijken mij niet bepaald ideale omstandigheden om in op te groeien. Van de andere kant kun je natuurlijk ook het einde verwoorden als een oplossing van het ene probleem (moeder gevonden, kinderen worden ondergebracht) en het ontstaan van een ander probleem (worden de kinderen uit elkaar gehaald, in welke toestand komen ze terecht). Het einde van The cement garden vond ik tamelijk onbevredigend. In het begin van het lezen, dacht ik dat de gebeurtenis van het begraven van de moeder in de kelder met cement, een te grote rol ging spelen in het verhaal en dat het daardoor ook saai zou worden. Maar het werd beter dan ik dacht. Zo heeft ook de ontwikkeling van Jack een aanzienlijke functie. De ontplooiing van Jack was ook iets wat ik interessant vond om te lezen en er over na te denken. Wat ik ook een leuk aspect vond is dat Tom zich op sommige momenten vreemd ging gedragen. Eerst wilde hij een meisje zijn; in het boek: bladzijde 79 Tom speelt in Sue’s kleren. Dit omdat meisje niet geplaagd worden (“because girls are not teased”). En later wil Tom het www.havovwo.nl

Pag. 5 van 6


(april 2002)

liefste een baby zijn; in het boek: bladzijde 104 Tom imiteerde weer een baby. Nog een ander belangrijk, maar vooral mooi fragment vind ik het volgende: “When we set her (the mother) down on the sheet, she lokked so frail and sad in her nightdress, lying at our feet like a bird with a broken wing, that for the first time I cried for her and not for myself”. Dit fragment heb ik gekozen, omdat eerder uit Jacks gedachten en woorden bleek dat hij niet echt verdriet had om zijn moeder, maar grotendeels meer medelijden met zichzelf had, omdat hij alles zonder zijn moeder moet doen. Ik vond het stukje mooi omdat Jack nu voor het eerst echt huilt, ook vond ik mooi de wijze waarop hij zei hoe zijn moeder erbij lag, als een vogel met een gebroken vleugel. Mooi verwoord. Opmerkelijk vind ik ook dat de kinderen de laatste momenten samen doorbrengen met het ophalen van herinneringen aan de laatste verjaardag van hun (toen zieke) moeder: Julie deed een handstand voor haar, terwijl zij in bed lag. Een mooi moment. Ik vind The cement garden echt een aanrader om te lezen!

www.havovwo.nl

Pag. 6 van 6

Boekverslag The cement garden (Ian McEwan)

Recommend Documents