Beleidsonderzoek & Analyse
BOA Berichten draagt bij aan de kwaliteit van beleid en besluitvorming
Oktober 2015
Special stads- en wijkenquête In het voorjaar van 2015 hebben ca. 2.400 Leidenaren meegedaan aan de Stads- en Wijkenquête. Met een responspercentage van 37% was de bereidheid om mee te doen groot. Daardoor beschikt de stad weer over een heleboel informatie over de inwoners. In deze speciale uitgave van de BOA-berichten geven we een inkijkje in de resultaten, zonder compleet te kunnen zijn.
Wat is nieuw? De Stadsenquête is in een aantal opzichten vernieuwd. De rapportage is primair digitaal, met relatief veel beeld en minder tekst. In deze special van de BOA-berichten krijgt u daar een voorproefje van. We zijn benieuwd hoe het de lezer bevalt om korter gerapporteerd te krijgen, reacties zijn welkom. Nieuw is ook dat een deel van de vragen eveneens in Leiderdorp en Oegstgeest is afgenomen, waardoor we kunnen zien in hoeverre de drie buurgemeenten verschillen of overeenkomen op deze aspecten. Hier is een aparte rapportage van gemaakt. Ook nieuw is dat de vragenlijst is teruggebracht tot één Stadsenquête en één Wijkenquête, waar we voorheen met verschillende deelvragenlijsten werkten. Vertrouwd is de grote hoeveelheid informatie, doe er uw voordeel mee. Alle rapporten zijn hier te vinden (en via www.leiden.nl/statistiek). En als u vragen hebt of meer wilt weten, neemt u dan vooral contact op met
[email protected]
COLOFON BOA Beleidsonderzoek en analyse Gemeente Leiden / Concernstaf / SMC
[email protected] 071 - 516 5064
Algemeen oordeel dienstverlening Dienstverlening gemeente Meedenken met de stad College van B&W en gemeenteraad Waardering buurt en voorzieningen Netheid en onderhoud van de buurt Meeuwenoverlast Parkeren in de buurt Winkelen Toegankelijkheid binnenstad Vervoermiddelenkeuze en -gebruik Duurzaamheidsmaatregelen Duurzaamheidsfondsen Afvalinzameling Levendigheid van de stad Cultuur Erfgoed Sport Groen en water Volkstuinen Jeugdhulp Sociaal wijkteam Vrijwilligerswerk Mantelzorg Betrokkenheid buurt en burenhulp Actief in de buurt Zelfredzaamheid en contacten Financiële situatie Opleiding en dagelijkse bezigheden Gebruik sociale media
Veel cijfers en onderzoeksgegevens over Leiden zijn te vinden via www.leiden.nl/statistiek. Serie statistiek 2015 / 02e
What’s in it for me?
1
Bestuur en dienstverlening Burger heeft bijna net zo veel contact via de website als via de balie Algemeen oordeel 8% vindt de gemeentelijke dienstverlening vooruit gegaan, 12% achteruit. Dit oordeel is iets negatiever dan de voorgaande twee jaren Contact met gemeente 74% heeft afgelopen jaar contact gehad met de gemeente, vooral over burgerzaken en afval de meeste contacten met de gemeenten verlopen via de balie (38%) of digitaal (33%), 20% verloopt telefonisch. Voor alle onderwerpen vindt inmiddels 30% tot 40% plaats via internet. Dit aandeel is de laatste jaren fors gestegen Meest gebruikte ‘kanalen’ (contactwijzen) best gewaardeerd Waardering contact met gemeente 83% van de Leidenaren geeft een goede of uitstekende beoordeling voor de dienstverlening in het algemeen
het contact via de balie (93% uitstekend of goed) en het digitale contact (85%) worden het best beoordeeld er is ook gevraagd naar specifieke aspecten van de dienstverlening; onze klantvriendelijkheid (91% vindt dit uitstekend of goed) wordt beter gewaardeerd dan de doorlooptijd (73%) Mensen hebben zijn vaak neutraal of weten het niet als het gaat om of de stad goed bestuurd wordt Stadsbestuur 37% vindt dat de gemeente goed wordt bestuurd; 6% vindt het slecht, 58% is neutraal of weet het niet 19% voelt zich vertegenwoordigd door de gemeenteraad, 13% vindt van niet, 68% is neutraal of weet het niet 15% vindt dat burgemeester en wethouders hun beloften waar maken, 8% vindt van niet, 76% is neutraal of weet het niet Een op die vier Leidenaren dacht mee met de gemeente; 11% dacht mee met een bewonersinitiatief Meedenken met of over de stad 23% denkt mee met een initiatief vanuit de gemeente, 11% met een initiatief vanuit ‘de stad’ dat gaat vaak over groen, milieu, de inrichting van de openbare ruimte en verkeer/parkeren een derde zegt dat er niets met hun inbreng is gebeurd (zie grafiek) Heeft de gemeente naar u geluisterd of er iets mee gedaan?
2
Leefbaarheid en voorzieningen Meeste zwerfvuil in Binnenstad en Leiden Noord Netheid in de buurt meer mensen zeggen dat er sprake is van zwerfvuil (47%) en hondenpoep (36%) dan onkruid (28%) en drijfvuil (29%). T.o.v. 2013 is zwerfvuil toegenomen het meeste zwerfvuil wordt in de Binnenstad en Leiden Noord ervaren. Het effect van de plaatsing van ondergrondse containers kan pas in de volgende Stadsenquête worden gemeten het onderhoud van de openbare ruimte krijgt (al jaren) een 6,9 Een derde merkt niets van meeuwen, eveneens een derde heeft juist veel overlast Meeuwenoverlast ruwweg 1/3 van de respondenten heeft geen meeuwenoverlast, 1/3 heeft juist veel overlast en de rest een beetje hiernaast zie je dat rommel op straat en geluid van meeuwen de meeste overlast veroorzaken. Dit heeft betrekking op de mensen die wel (eens) overlast hebben Stevenshof en Merenwijk hebben duidelijk minder overlast dan bv. Binnenstad en Bos- en Gasthuisdistrict de helft van de respondenten weet dat de gemeente maatregelen tegen meeuwenoverlast neemt: gele vuilniszakken, ondergrondse containers en het aanpakken van nesten worden veel genoemd Een 7,9 gemiddeld voor het woongenot in Leiden Woongenot en voorzieningen; parkeren in de buurt men geeft gemiddeld een 7,9 voor het woongenot in de buurt; 69% geeft een 8 of hoger in Leiden-Noord is dit 50%, in Binnenstad, Boerhaave en Roodenburgerdistrict minimaal 80%
gezondheidszorg, basisonderwijs en winkels voor dagelijkse boodschappen zijn volgens minstens 89% voldoende nabij de bewoners zijn positiever over de parkeermogelijkheden in de buurt voor henzelf dan voor bezoekers (grafiek)
3
Economie en mobiliteit Iets meer dan de helft van de voorgelegde artikelen wordt meestal in de Leidse binnenstad gekocht Winkelen* het % artikelen dat meestal via internet wordt gekocht is vergelijkbaar met 2013 (13%) vooral kleding en schoenen worden vaak in de binnenstad gekocht elektrische apparatuur, inclusief computer en telefoon, wordt door relatief veel mensen meestal via internet gekocht (23% en 33%) voor gezelligheidswinkelen gaat 66% meestal naar de Leidse binnenstad, 10% gaat meestal naar Den Haag * voorgelegde winkeldoelen: dames- en herenkleding, schoenen en lederwaren, meubelen, gordijnen en interieur, grote elektrische apparatuur, kleine elektrische apparatuur, drogisterij-artikelen, gezelligheids-winkelen, boeken, muziek en media-apparatuur
Voetgangers ervaren vooral hinder van gestalde fietsen en van dicht langsrijdende auto’s en bussen Toegankelijkheid binnenstad 30% van de voetgangers ondervindt regelmatig hinder van gestalde fietsen 21% wil de openbare ruimte voor voetgangers verbeteren door het aanpakken van het voetgangersgebied (bredere stoepen, zebrapaden en dergelijke). 16% suggereert het weren van auto’s en bussen uit de binnenstad of het verminderen van verkeer Leidenaren met een beperking ondervinden meer hinder van uitgestalde reclameborden en niveauverschillen en ongelijke bestrating
Vervoermiddelenkeuze en -gebruik 67% van de Leidenaren fietst (vrijwel) dagelijks, 12% (bijna) nooit 42% gaat meestal met de (elektrische) fiets naar het werk, 34% per auto (zie grafiek) 43% van de autobezitters gaat er wel eens mee naar de binnenstad, 87% van hen heeft dan binnen 10 min. een parkeerplaats 71% van de kinderen gaat per fiets naar school, 18% loopt, 10% wordt met de auto gebracht
Meest gebruikte vervoermiddel voor verschillende activiteiten N=244-555
4
Duurzaamheid & afvalinzameling Dubbel glas meest voorkomende duurzaamheidsmaatregel, zonnepanelen het minst Duurzaamheidsmaatregelen en fondsen 69% van de respondenten heeft dubbel glas, 6% zonnepanelen (zie grafiek) 61% is niet op de hoogte van gemeentelijke subsidies voor duurzaamheid, 84% weet niet van het Leidse fonds ‘Lokale initiatieven’ ca. 40% wil wél iets in de buurt doen aan duurzaamheid, evenveel mensen niet ( de rest weet het niet) men zou bv. meer afval willen scheiden of meer duurzame energie op willen wekken 86% van de respondenten scheidt het glasafval, GFT en plastic wordt veel minder gescheiden Afvalscheiding en -inzameling 86% scheidt vrijwel altijd glas; GFT (42%) en plastic (31%) worden het minst vaak gescheiden 43% is tevreden over de manier waarop het afval wordt ingezameld in Leiden
mensen die bepaald afval meestal NIET scheiden hebben daar verschillende redenen voor: papier en glas vooral uit gemakzucht, plastic, elektrische apparaten, GFT en klein chemisch afval vooral omdat ze niet weten waar ze het kwijt kunnen
Social media 76% van alle respondenten maakt wel eens gebruik één of meer sociale media. Dit is vergelijkbaar met 2013. 55% van de Leidenaren gebruikt Facebook dagelijks of wekelijks. YouTube wordt door 42% van de bewoners dagelijks of wekelijks gezien. LinkedIn (22%) en Twitter (11%) worden minder gebruikt 5
Cultuur en recreatie 86% vindt dat er voldoende te beleven is in de stad; 82% heeft minimaal één voorstelling bezocht Cultuur 18% heeft geen enkele voorstelling bezocht het afgelopen jaar; degenen die wel een voorstelling bezochten deden dat meestal in Leiden (57% bezocht afgelopen jaar een voorstelling in Leiden) kwaliteit (7,4) en variatie in aanbod (7,1) krijgen een ruime voldoende
een bezoek aan de bioscoop (65% afgelopen jaar) komt vaker voor dan bv. aan festival (35%) of concert (niet klassiek: 33%, klassiek/koor 26%) 37% van de respondenten deed zelf een kunstzinnige activiteit; in de grafiek staat wat men zoal doet en of dat in Leiden, in de regio of elders is
Er is veel interesse in cultureel erfgoed Erfgoed driekwart van de respondenten heeft interesse in het cultureel erfgoed van Leiden 35% heeft Erfgoed Leiden op de Boisotkade (21%) of via internet (18%) wel eens bezocht 31% heeft de afgelopen Open Monumentendagen bezocht, relatief veel 55+ en mensen met een hoger inkomen 10% van de Leidenaren heeft interesse in een volkstuin; ‘ ruim voldoende’ waardering voor groen Groen en water Groen en water in de omgeving van Leiden krijgt een 7,6 gemiddeld, in Leiden zelf een 7,0 (zie grafiek hiernaast)
Volkstuinen 10% van de Leidenaren is geïnteresseerd in een volkstuin, vooral om groente te verbouwen en voor de rust / als buitenverblijf van hen wil ruim een derde een kleine tuin en eveneens een derde een middelgrote (zie grafiek); voor driekwart hangt die voorkeur wel samen met de kosten twee derde wil de tuin op maximaal 3 km van huis
6
Sport 67% van de respondenten sport minimaal eens per maand Sportdeelname 67% van de respondenten sport minimaal eens per maand 19% van de Leidenaren geeft aan in de afgelopen twaalf maanden geen enkele sport te hebben beoefend het percentage niet-sporters is veel hoger dan gemiddeld onder lager opgeleiden (44%) en 55plussers (34%) onder de sportende Leidenaren is fitness ook dit jaar weer de populairste sport (32%) 65% voldoet aan de combinorm: een combinatie van de ‘norm gezond bewegen’ en de ‘fitnorm’ Beweging en normen De GGD heeft een aantal normen opgesteld over bewegen: de norm gezond bewegen: min. 5 dagen per week 30 minuten matig actief: 56% van de Leidenaren de fitnorm: min. 3 dagen per week 20 minuten zwaar intensief actief: 33% van de Leidenaren 65% voldoet aan 1 of 2 van deze normen, dat noemen we de combinorm
9% 35% 24%
32%
Hiernaast zien we deze normen in beeld gebracht. Het rode vak betreft mensen die aan geen enkele beweegnorm voldoen en daarmee niet aan de combinorm. Dat is dus iets anders dan de vraag ‘of men sport’, zoals boven aan de bladzijde weergegeven.
alleen fitnorm
beide normen
alleen norm gezond bewegen
voldoet aan geen norm
Eén op de 5 Leidenaren maakt gebruik van een sportvoorziening in de Leidse regio, maar buiten Leiden
Sportvoorzieningen 51% van de huishoudens maakt gebruik van een sportvoorziening in Leiden, 20% in de regio, 11% elders (en 34% niet) de waardering hiervan is voldoende: een 7,3 voor de hoeveelheid en een 7,1 voor de kwaliteit; dit is vergelijkbaar met de vorige metingen
7
Wijkteams: jeugdhulp en sociale wijkteams Bekendheid Centrum voor Jeugd en Gezin (onder de doelgroep) groter dan van sociaal wijkteam
Kent u het Centrum voor Jeugd en Gezin?
Kent u het sociaal wijkteam?
Ja, en weet ongeveer waar het voor bedoeld is
34%
53%
26%
Ja, maar weet niet waar het voor bedoeld is Nee
66%
8%
13%
66% heeft wel eens gehoord van het CJG, en 53% weet ook waar het voor bedoeld is
39% van de Leidenaren met kinderen of die zelf jonger dan 24 jaar zijn, heeft wel eens contact gehad met het CJG. Bij ouders met kinderen van 0-4 jaar ligt dit veel hoger (74%); 27% zou wel contact opnemen bij vragen over het opgroeien en opvoeden van kinderen
34% van de Leidenaren heeft wel eens gehoord van het sociaal wijkteam en 26% weet ook waarvoor het is bedoeld. Van de Leidenaren die wel eens hebben gehoord van het sociaal wijkteam, heeft 14% wel eens contact hiermee opgenomen (5% van alle Leidenaren)
Het sociaal wijkteam is minder bekend bij 18 tot 35jarigen (20%) en zal naar verwachting ook minder door hen worden gebruikt. 55-Plussers zijn juist meer bekend met het sociaal wijkteam (43%) en gaan er naar verwachting ook meer gebruik van maken (72%). Lager opgeleiden (26%) en lagere inkomens (20%) hebben inmiddels meer dan gemiddeld contact gehad met het sociaal wijkteam
er is ook gevraagd naar de bekendheid van het JGT (Jeugd- en gezinsteam): 29% heeft er wel eens van gehoord en 23% weet ook waar het voor bedoeld is
ExposeYour bekend onder 4% van de doelgroep
ExposeYour is het jongereninformatiepunt van Leiden. De bekendheid van ExposeYour onder de doelgroep is 4%
8
Vrijwilligerswerk en mantelzorg Een derde van de Leidenaren doet vrijwilligerswerk, er zijn behoorlijke verschillen per wijk Vrijwilligerswerk 32% verricht vrijwilligerswerk; 6% doet dat 6 uur per week of meer (zie grafiek) In Stations- en Boerhaavedistrict doen meer mensen vrijwilligerswerk, in Leiden Noord, Stevenshof, Bos- en Gasthuisditrict minder mensen Hoger opgeleiden (37%) en 35 tot 54-jarigen zijn meer dan gemiddeld actief als vrijwilliger 32% van de vrijwilligers doet iets bij een sportvereniging
22% van de Leidenaren verleent mantelzorg, meestal voor (schoon)ouders, partner of overige familie Mantelzorg en mate van belasting 22% van de Leidenaren heeft het afgelopen jaar mantelzorg verleend; 5% doet dat minstens 6 uur per week 42% van de mantelzorgers zorgt voor (schoon)ouders (dat is 10% van alle Leidenaren), 28% voor overige familie (6% van alle Leidenaren) en 12% voor de partner (bijna 3% van de Leidenaren) vergeleken met 2013 zorgen mantelzorgers vaker voor iemand buiten de directe familie mate van belasting onder mantelzorgers, naar aantal uren mantelzorg in Stevenshof en Roodenburgerdistrict is afgelopen N=354 jaar meer mantelzorg verleend dan gemiddeld 41% van de mantelzorgers voelt zich niet of nauwelijks belast, 45% is enigszins belast,14% van hen is zwaar tot overbelast in de grafiek is te zien dat mensen die 6 uur of meer per week ‘mantelzorgen’ zich zwaarder belast voelen De behoefte van mantelzorgers aan ondersteuning is de afgelopen twee jaar toegenomen; het gaat vooral om informatie & advies, een luisterend oor of een organisatie die opkomt voor hun belangen 9
Betrokkenheid bij en actief in de buurt 41% is van mening dat buurtbewoners altijd voor elkaar klaar staan, vooral in Roodenburger- en Morsdistrict Betrokkenheid buurt en burenhulp 41% vindt dat buurtbewoners altijd voor elkaar klaar staan, 17% denkt van niet zo zegt 74% dat iemand een oogje in het zeil houdt bij lange afwezigheid 53% kan bij iemand in de buurt terecht als er iets ergs gebeurt 19% voelt zich bij niemand in de buurt betrokken als het gaat om het daadwerkelijk zorg geven aan een buurtbewoner in een zorgwekkende situatie, dan heeft 24% dat het afgelopen jaar gedaan (grafiek) 18 tot 35 jarigen zijn minder positief over (bijna) alle vormen van bovenstaande betrokkenheid 55-plussers dragen bovengemiddeld hun steentje bij aan de buurt Actief in de buurt Er is gevraagd in hoeverre mensen zelf een steentje bijdragen aan de leefbaarheid van de buurt, of daartoe bereid zijn. Dat varieert nogal per soort activiteit (grafiek). Men voelt het meeste voor het ondersteunen van buurtgenoten, helpen bij buurtpreventie en het schoonmaken van de straat. Nog niet zo veel mensen helpen bij taallessen; toch is een kwart in principe daartoe bereid. Hetzelfde geldt voor het meebepalen van de directe omgeving.
Welke taken doen Leidenaren nu al in de buurt en wat willen ze wel of niet doen in procenten 2015. N=1721-1751
er zijn verschillen per wijk : in Binnenstad-Noord is bijvoorbeeld grotere bereidheid tot het geven van taallessen, in Binnenstad-Zuid juist tot het begeleiden van probleemjongeren er zijn ook verschillen naar leeftijd, geslacht en inkomensniveau; in de rapportage staat meer informatie hierover. 10
Zelfredzaamheid en contacten 55% is actief in of maakt gebruik van een sport-, religieuze, maatschappelijke of gezelligheidsvereniging Verenigingen 40% is aangesloten bij een sportvereniging 18- tot 35-jarigen, hoger opgeleiden en mensen met een hoger inkomen zijn vaker aangesloten bij een vereniging In het algemeen weinig problemen in het dagelijkse leven; ouderen en lager opgeleiden ondervinden de meeste problemen Zich kunnen redden in dagelijks leven van een hele rits activiteiten is gevraagd of men daarbij problemen ondervindt in het dagelijks leven. Bij de meeste activiteiten is dat bij 10% of minder het geval (bv. sociale contacten, financiën) de meeste problemen in het dagelijks leven ondervindt men van de lichamelijke gezondheid: 17% ondervindt deze problemen
Kunnen terugvallen op naasten voor hulp 95% kan zeker (82%) of waarschijnlijk wel (12%) terugvallen op familie als men hulp nodig heeft; Ook vrienden en kennissen zijn dan belangrijk 67% denkt zeker (22%) of waarschijnlijk wel (44%) op mensen in de buurt te kunnen terugvallen. Dit is hoger in Roodenburgerdistrict en lager in Binnenstad-Noord (grafiek)
89% heeft voldoende sociale contacten; 21% voelt zich (wel eens) eenzaam Sociale contacten en eenzaamheid 89% heeft voldoende sociale contacten, 11% heeft behoefte aan meer Leidenaren met een lager inkomen hebben vaker behoefte aan meer sociale contacten (15% tegen 11% gemiddeld) zij zijn ook vaker wel eens eenzaam: 32% van de mensen met een laag inkomen is soms of vaak eenzaam, tegen 10% van Leidenaren met een hoog inkomen (zie grafiek) er zijn geen significante verschillen tussen de wijken als het gaat om behoefte aan (meer) sociale contacten en gevoelens van eenzaamheid 11
Financiële positie en opleiding 8% van de huishouden komt moeilijk rond, situatie verbetert wel iets Financiële positie 67% van de respondenten kan goed rondkomen, 8% kan (zeer) moeilijk rondkomen van de mensen met een laag inkomen kan 39% goed rondkomen en 14% van hen kan slecht rondkomen In Binnenstad-Zuid en Leiden-Noord kunnen huishoudens gemiddeld genomen moeilijker rondkomen, in Roodenburgerdistrict en Stations/Boerhaavedistrict juist makkelijker
Bezuinigen? 24% van de Leidenaren bezuinigt wel eens op eten, kleding of andere aankopen of betalingen, drie kwart zegt dat niet te hoeven doen. Het percentage dat wel eens genoodzaakt is te bezuinigen ligt iets lager dan in 2013 en 2011
Inkomensondersteunende maatregelen 53% van de Leidenaren is ervan op de hoogte dat de gemeente inkomensondersteunende maatregelen aanbiedt, bedoeld voor de lagere inkomens. In de lagere inkomensgroep is de bekendheid van maatregelen echter lager (47%) dan gemiddeld
Bijna 60% van de Leidenaren is hoog opgeleid; 13% heeft school of studie als hoofdbezigheid Opleiding en werk 59% van de respondenten heeft een Hbo- of Wo-diploma. 27% is middelbaar opgeleid en 14% heeft een lagere (10%) of geen (4%) opleiding genoten. 72% van de respondenten heeft een betaalde baan van tenminste 12 uur per week. Nog eens 3% werkt minder dan 12 uur per week, zonder erbij te studeren. 11% van de beroepsbevolking werkt niet en studeert ook niet: 5% is op zoek naar werk, 6% niet. 13% van de Leidenaren heeft studeren of een opleiding als hoofdactiviteit
12
