binnenvaart Wie zoekt, die vindt? water recreatie! De domotica van de binnenvaart Watergebonden bedrijventerreinen + SPECIAL

binnenvaartwater www.binnenvaart.be

magazine voor vervoer over water #45 | december 2009

+ SPECIAL

­recreatie!

Wie zoekt, die vindt? Watergebonden bedrijventerreinen

Op weg naar 1 voertaal?

4 × pro en contra

ABN Transport

‘Groeien dankzij nieuwe kade’

Centrale bediening

De domotica van de binnenvaart

in dit nummer

Vervoerd

14

09 20

ABN Transport

Beleid

Markt

06 Bedrijventerreinen





Hoe wordt de weg geplaveid voor de aanleg van watergebonden terreinen?



Herstel in zicht?

09 Vervoerd

Dwarsliggers van De Bonte – Van Hecke uit Waasmunster.

Vloot 16 Automatisering

Centrale bediening van kunstwerken: waar staat Vlaanderen vandaag?

18 Visie & Opinie

14 Bedrijf met vaart

En verder

Hoe zwaar weegt de crisis? Trafiekcijfers, getuigenissen en vooruitblik.

Waarom ABN Transport meer en meer uitzonderlijke transporten verscheept.

06

Lut Verschingel,

Naar 1 voertaal in de binnenvaart? 4 actoren, 4 meningen.

04 Actueel en nieuwstelex 12 Voet aan wal

Pater Jos Van Hoof over samenhorigheid en spiritualiteit in de binnenvaart.

17 Jobspot

‘Alle betrokkenen beseffen dat we de ruimte in Vlaanderen optimaal moeten benutten.’ 2  binnenvaart 

#45.2009

Mijn schip

10 Vinger aan de pols

10

Victor De Waegeneere, kapitein van de DWIII.

edito

Het kind en het badwater Beste lezer Als binnenvaartondernemers aan land komen is dat altijd een beetje ongewoon. Als ze komen om te betogen, is dat een alarmsignaal dat altijd ernstig moet worden genomen. Er zijn redenen genoeg om alarm te slaan. Afhankelijk van de subsector liggen de trafieken tussen 20 en 30 % lager dan vorig jaar. De vrachtprijzen zijn met 30 tot 60 % ingestort. Sommigen varen onder de kostprijs. De huidige crisis heeft een conjunctureel en een structureel aspect. Het is bv. weinig waarschijnlijk dat de vrachttarieven meteen zullen stijgen, als de vraag aantrekt. Daarvoor is er voorlopig te veel capaciteit in de markt. Het komt er nu op aan niet wild om ons heen te slaan. We moeten het spel slim spelen, en volgens de regels. Maatregelen uit de oude doos zullen ons niet helpen. Verdeeldheid evenmin. Hier past solidair optreden, maar ook realiteitszin. Binnenvaartondernemers zijn elkaars concurrent, en niet elke subsector heeft het even zwaar. Wie het spel slim speelt, beseft dat we hoe dan ook langs Europa moeten passeren. Het aanmelden van maatregelen bij Europa maakt geen enkele kans als de verworvenheden van na 1999 op de helling worden gezet. Er zijn daarbij vaste procedures, er zijn landen zonder binnenvaart, en de Europese doorloop duurt al snel 3 maanden. De problematiek in Nederland, en ook de overwogen maatregelen, verschillen van de Vlaamse. Maar zowel in Nederland als in Vlaanderen vraagt de EC de medewerking van de sector, in de vorm van bijkomende informatie over de evolutie van kosten en prijzen in de subsectoren, over de bezettingsgraad, en over prognoses over de vraag. De boeken moeten daarbij op tafel komen. Zijn onze ondernemingen daarop voorbereid? Tijdens recent overleg tussen de Vlaamse overheid, de waterwegbeheerders en de binnenvaartvertegenwoordigers werden maatregelen voorgesteld die verder zullen worden uitgewerkt in het Flanders Inland Shipping Network. Vooreerst werd

de beslissing van de Vlaamse Regering van 16 oktober inzake de inschakeling van het waarborgfonds voor overbruggingskredieten, positief onthaald door alle marktspelers. Vervolgens werd gepleit voor de uitbreiding van de innovatiesteunmechanismen, alsook voor de uitwerking van een steunmaatregel bij de implementatie van AIS. Bovendien zal verder gewerkt worden met de Participatiemaatschappij voor Vlaanderen (PMV) om een kader te ontwikkelen voor participatie in investeringsdossiers met als doelstelling een betere doorstroming van de binnenvaartondernemers. Deze maatregelen zullen eerstdaags verder besproken worden in het FISN en zullen nauwgezet door PBV voorbereid en opgevolgd worden. We wensen immers kort op de bal te reageren op de actuele uitdagingen. Recent zijn er trouwens tekenen dat mogelijk het dieptepunt van de crisis achter ons ligt. De groeicijfers van de economie zijn niet langer negatief, en zowel het IMF, de Amerikaanse FED als de OESO zeggen dat het einde van de recessie ofwel nabij is, ofwel achter ons ligt. Voorraden worden opnieuw opgebouwd. In 5 industriële sectoren wordt recent opnieuw groei opgetekend. De verlenging van de btw-verlaging in de bouwnijverheid komt ook de binnenvaart ten goede. De trafiekcijfers van september en oktober wijzen op een lichte herneming van de activiteit. En er zijn bemoedigende tekenen dat bedrijven en overheden onverminderd overschakelen op een modal shift – zie de initiatieven van Colruyt of de concrete plannen voor de bouw van een nieuwe ‘voorhaven’ langs het Albertkanaal, nu al Antwerp East Port gedoopt. Laten we dus niet in een opwelling van wilde acties, kortetermijndenken en moedeloosheid, het kind met het badwater weggooien.

Filip Martens, Voorzitter Raad van Bestuur PBV

binnenvaart vaartwater www.binnenvaart.be

+ SPECIAL

magazine voor vervoer over water #45 | december 2009

recreatie!

Wie zoekt, die vindt? Watergebonden bedrijventerreinen

Op weg naar 1 voertaal?

4 × pro en contra

ABN Transport

‘Groeien dankzij nieuwe kade’

Centrale bediening

De domotica van de binnenvaart

Verantwoordelijke uitgever Filip Martens Vzw Promotie Binnenvaart Vlaanderen Armand Hertzstraat 23, 3500 Hasselt. Het magazine Binnenvaart verschijnt 5 keer per jaar. Voor meer info of vragen over advertenties of een gratis abonnement: T 011 23 06 06, [email protected], www.binnenvaart.be Redactie en realisatie Jansen & Janssen Uitgeverij, www.jaja.be De meningen die derden in dit magazine vertolken, vallen buiten de verantwoordelijkheid van pbv. #45.2009 

binnenvaart  3

actueel

Databank

SSS-diensten

Afvalstoffenverdrag van kracht Op 1 november is het Verdrag met Het verdrag maakt het mogelijk dat betrekking tot de verzameling, af- olie- en vethoudend afval binnen het gifte en inname van afval in de Rijn- hele internationale netwerk gratis en binnenvaart (CDNI) van kracht wordt afgegeven. Om de ontvangstgeworden. Dat houdt een verbod in inrichtingen daarvoor te financieop het lozen van schadelijke afval- ren komt er volgens het principe ‘de stoffen op alle bevaarbare water- vervuiler betaalt’ een verplichte verwegen in Duitsland, Nederland en wijderingsbijdrage. Het tarief daarBelgië, op de internationale Moe- van zal in alle landen hetzelfde zijn, zel in Luxemburg en Frankrijk en op maar ligt nog niet vast. De hoogte het Franse en Zwitserse deel van de van de bijdragen is gekoppeld aan Rijn. Bepaalde voorschriften rich- het gasolieverbruik. Voor de betaten zich tot de schippers, zoals bij- ling wordt in de zomer van 2010 een voorbeeld bij olie- en vethoudend elektronisch betaalsysteem ingeafval, huishoudelijk afval en ander voerd. Het CDNI verbiedt ook de loklein afval, maar als het gaat om af- zing van huishoudelijk afvalwater. valstoffen die samenhangen met de Zowel aan boord van de schepen vervoerde lading, wordt de verant- als aan wal moeten hiervoor speciwoordelijkheid tussen ladingont- ale voorzieningen worden getroffen. vanger, verlader en vervoerder ge- Bij het ter perse gaan van deze editie deeld. Aan de andere kant hebben werd nog verder onderhandeld over de deelnemende landen zich ertoe deovergangsvoorschriften voor de verplicht, een voldoende dicht net- uitvoeringvan het verdrag. werk van ontvangstinrichtingen in i www.ccr-zkr.org te richten of te laten inrichten.

Promotie Shortsea Shipping Vlaanderen heeft een nieuwe databank ontwikkeld die een overzicht geeft van alle shortsea-lijndiensten uit de vier Vlaamse havens naar veertig Europese en Noord-Afrikaanse staten (en omgekeerd). Via de zoekfunctie kan de gebruiker de selectie maken en indien gewenst contact opnemen met de scheepsagent die de lijndienst vertegenwoordigt. De databank is gratis consulteerbaar op de website i www.shortsea.be

CCR vereenvoudigt

Website VTS-Sch Wie informatie wil over een veilige en vlotte scheepvaart in het Scheldegebied kan voortaan terecht op de vernieuwde website www.vtsscheldt.net. De Belgisch-Nederlandse website over het Gemeenschappelijk Nautisch Beheer in

TELEX Het Nederlandse Bureau Telematica Binnenvaart heeft in het kader van een proefproject 895 AIS-transponders gratis weggegeven. 5 dagen na de oproep waren alle toestellen de deur

4  binnenvaart 

#45.2009

uit. ** Op 1 oktober werd Tony Verresen gepromoveerd van financieel directeur tot directeur-voorzitter van DAB Loodswezen. ** Het referendum over de Lange Wapperbrug is

uitgedraaid op een overwinning van het neen-kamp. De Vlaamse regering zoekt nu zelf een oplossing voor het dossier. ** Afgelopen zomer verschenen twee Koninklijke Besluiten

in het staatsblad die betrekking hebben op de binnenvaart: een over het vervoer van gevaarlijke goederen, en een wijziging van de technische voorschriften voor binnenschepen. Je vindt

Agenda

Van Cauwelaertsluis 13 maanden dicht

23 t/m 31 januari

6 t/m 14 februari

PBV trapt het nieuwe watersportseizoen op gang in Düsseldorf. Breng gerust een bezoekje aan onze stand in hal 14.

Ook dichter bij huis promoten we de waterrecreatie op de Vlaamse waterwegen. Iedereen van harte welkom in hal 2 in Gent!

Boot Düsseldorf

i www.boot.de

Belgian Boat Show

In de Haven van Antwerpen is de Van Cauwelaertsluis is voor 13 maanden buiten gebruik. Door de nieuwe fase in de renovatiewerken gelden speciale regelingen voor de binnen- en de zeevaart.

i www.belgianboatshow.be i www.havenvanantwerpen.be

hardheidsclausule De Centrale Commissie voor de Rijnvaart (CCR) heeft de procedure voor de toepassing van de hardheidsclausule versoepeld. Ze deed dat om de sector meer ademruimte te geven in tijden van crisis. Concreet moeten de lidstaten niet meer voor ieder schip afzonderlijk toestemming vragen aan de CCR om de hardheidsclausule toe te passen. De maatregel

geldt voor schepen die zich in een moeilijke economische situatie bevinden. Daarnaast moet de investeringskost voor het schip 2500 euro bedragen om, volgens de overgangsbepalingen van het Reglement Onderzoek Schepen op de Rijn (ROSR), aan de nieuwste technische eisen te voldoen. i www.ccr-zkr.org

heldt vernieuwd het Scheldegebied bevat allerhande nautische en technische documenten, een overzicht van de reglementering en nog veel meer. Ook zullen verschillende RIS-toepassingen worden geïmplementeerd.

ze allebei op www.binnenvaart.be ** Het Franse Instituut Géographique National heeft een nieuwe overzichtskaart voor pleziervaarders uit. www.ign.fr

Opwaardering Boven-Zeeschelde tot klasse V? Waterwegen & Zeekanaal NV gaat onderzoeken of het haalbaar is om de Boven-Zeeschelde op te waarderen tot een vaarweg voor schepen van de categorie Va. Nog dit jaar besteedt de waterwegbeheerder een studie uit om de verschillende deelaspecten van een opwaardering te onderzoeken. De studie bestaat uit drie deelopdrachten: 1. een inventarisatie van de bestaande toestand en een analyse van de knelpunten 2. een haalbaarheidsstudie en het uitwerken van mogelijke alternatieve scenario’s 3. de selectie van een optimaal scenario door middel van een maatschappelijke kostenbatenanalyse.

Gelukkig nieuwjaar! Hierbij wensen we al onze lezers prettige feesten en een voorspoedig 2010! Het PBV-team

#45.2009 

binnenvaart  5

beleid

Het vinden van nieuwe watergebonden bedrijventerreinen is geen sinecure in het dichtbevolkte Vlaanderen. Toch werken verschillende partners nauw samen om bijkomende terreinen op de markt te brengen. Hoe doen ze dat? En welke projecten zitten er in de pijplijn?

Ruimte langs het water? N

Lut Verschingel van W&Z

6  binnenvaart 

et zoals in onze buurlanden is er watergebonden bedrijventerreinen uit Minister Muyters neemt die logistieke in Vlaanderen geen overschot te breiden. De huidige Vlaamse regering uitdaging van de Vlaamse regering over aan onbenutte watergebonden heeft al aangegeven dat die inspannin- als een van de negen strategische doelbedrijventerreinen. Percelen die op de gen zeker worden voortgezet. stellingen voor zijn ruimtelijk beleid. Andere strategische doelstellingen zijn markt komen, blijken doorgaans bijzondat het beleid de komende jaren moet der gegeerd bij bedrijven die gebruik IJzeren voorraad willen maken van de binnenvaart. De Vlaams minister van Ruimtelijke Orde- worden afgestemd op maatschappelijke voorbije jaren zijn verschillende initi- ning Philippe Muyters (N-VA) is vanuit noden waaronder duurzame transportatieven opgestart om het aanbod aan zijn verleden bij Voka erg gevoelig voor modi, en dat er ruimte moet worden de problematiek en hanteert in zijn be- gecreëerd om te ondernemen. De minisleidsnota het principe van de perma- ter gelooft sterk in wat hij ‘het partnernente of ‘ijzeren voorraad’. Dat houdt in schapsmodel’ noemt: alle betrokken acdat het aanbod aan bouwrijpe terreinen toren samenbrengen rond dezelfde tafel minimaal gelijk zou moeten zijn aan de om samen tot een consensus te komen. verwachte vraag voor de komende drie Voorts wil hij volgens zijn beleidsbrieven tot vijf jaar. Hij concretiseert dat in het onbenutte bedrijfsgronden activeren, streefcijfer van 7000 hectare extra be- nieuwe bedrijventerreinen inplanten drijventerreinen tegen 2014. Hoeveel aan logistieke knooppunten en nieuwe daarvan precies watergebonden moet overslagplatformen opzetten. zijn, is niet vastgelegd. Wel trekt de minister het principe van de permanente Veel vingers in de pap voorraad door naar watergebonden ter- Bij de realisatie van een bedrijventerrein reinen. Dat lijkt erg ambitieus, maar het zijn altijd verschillende instanties betroksluit aan bij het voornemen van Vlaams ken. Wat meteen de belangrijkste reden minister-president Kris Peeters (CD&V) is waarom een nieuw bedrijventerrein om onze regio tot een slimme draaischijf niet van vandaag op morgen wordt gerevoor logistiek uit te bouwen in het kader aliseerd. Aan de ene kant zijn er de vervan Vlaanderen in Actie (VIA). schillende bestuursniveaus: het Vlaams #45.2009

In Zwijnaarde, Aalter en langs het Albertkanaal worden verschillende terreinen ontwikkeld.

Gewest, de provincies en de gemeenten. bonden percelen die direct aan het water Aan de andere kant spelen er belangen liggen. Ook tweedelijns watergebonden vanuit verschillende beleidsdomeinen: bedrijven, die zich op enige afstand van Ruimtelijke Ordening, Economie, Mo- honderd tot enkele honderden meter van biliteit, Milieu en private partners. De de waterweg bevinden, kunnen zich via complexiteit van een dossier verschilt allerhande transportsystemen op de wavan perceel tot perceel, maar volgens Lut terweg richten. Derdelijns watergerichte Verschingel van de Afdeling Commercieel bedrijven gebruiken de waterweg dan Beheer bij Waterwegen & Zeekanaal NV weer via een overslagcentrum of een ge(W&Z) is er de voorbije jaren bij zowat meenschappelijke kaaimuur. alle betrokkenen een cultuur van samenwerking gegroeid. ‘In tegenstelling Noden in kaart tot vroeger wordt er meer en meer stra- Sinds 2007 beschikken de waterwegbetegisch gedacht. Iedereen beseft stilaan heerders over een voorkoop- en onteigedat we de ruimte in Vlaanderen optimaal ningsrecht om nieuwe gronden langs de moeten benutten en dat de binnenvaart waterweg te verwerven. Lut Verschingel: daarbij een belangrijke rol speelt voor de ‘Als je de binnenvaart wil stimuleren, aan- en afvoer van goederen.’ moet je onder andere bedrijven aan het water krijgen. Het voorkooprecht biedt W&Z en nv De Scheepvaart beheren in ons een aantal extra mogelijkheden om Vlaanderen een groot deel van de ter- zelf gronden te ontwikkelen of om ervoor reinen langs waterwegen. Ze reiken te zorgen dat gronden die we niet behedaarvoor ofwel een vergunning uit die ren watergebonden worden ingekleurd. jaarlijks verlengbaar is, ofwel een con- Naast het voorkooprecht moet je echter cessie, die normaal voor 25 of 30 jaar ook over de nodige financiële middelen rechtszekerheid geeft. Sinds een aantal beschikken. Daarom werken we momenjaar richten de waterwegbeheerders teel, naast onze andere activiteiten voor zich niet alleen op eerstelijns waterge- grondbeleid, een visie uit, zodat we snel-

ler weten wat een interessant perceel is. Daarvoor moeten we dan op korte termijn budget vrijmaken.’ Een van de bronnen die daarvoor gebruikt zullen worden, is de studie ‘Aanbodbeleid voor watergebonden bedrijventerreinen en watergebonden overslaglocaties’ die het Agentschap Ondernemen eind december presenteert. Koen Vermoesen van het Agentschap Ondernemen: ‘Uitgaande van de verwachte economische groei per arrondissement, hebben we de vervoersvraag laten berekenen en laten uitsplitsen voor

‘Er wordt meer en meer strategisch gedacht.’ de verschillende transportmodi, op basis van meerdere scenario’s en op basis van een model van het Steunpunt Goederenvervoer. Bij het becijferen van de vervoersvraag is ook rekening gehouden met een tiental goederencategorieën zodat het onderscheid kan worden gemaakt tussen containervervoer, bulk enzovoort. Op die manier werden arrondissementen geïdentificeerd met een grote #45.2009 

binnenvaart  7

beleid

verwachte vraag naar watergebonden Nieuwe projecten Bij W&Z stelt men de interne doelstelling vervoer en dus ook naar watergebonden Bij het ter perse gaan van dit nummer voorop om jaarlijks 2 hectare watergebedrijventerreinen. In de studie werd ook hadden nv De Scheepvaart en W&Z res- bonden terreinen op de markt te brenrekening gehouden met de gemeenten pectievelijk één en vier watergebonden gen. De komende jaren moet dat onder die zich naar voren schuiven als logis- terreinen in de aanbieding. Daarnaast meer gebeuren door de ontwikkeling van tiek knooppunt en met investeringen bereiden de twee waterwegbeheerders het Eilandje in Zwijnaarde en door het die waterwegbeheerders gepland heb- op verschillende locaties nieuwe projec- project Woestijne in Aalter. Lut Verschinben. Voor een aantal subregio’s met een ten voor. Bij nv De Scheepvaart gebeurt gel: ‘Het eerste is een project dat wordt grote verwachte spanning tussen vraag dat voornamelijk binnen het coördinatie- geleid door het Stadsontwikkelingsbeen voorzien aanbod aan watergebonden platform Economisch Netwerk Albertka- drijf Gent en waarvoor wordt samenterreinen, zijn GIS-oefeningen gemaakt naal (c-ENA): ‘Dat is opgericht door de gewerkt met de stad Gent, de POM, de om zoeklocaties te detecteren. Uiteraard Vlaamse regering om de vele projecten Provincie Oost-Vlaanderen, projectontzal samen met de lokale actoren moeten langs het Albertkanaal zo goed moge- wikkelaar Alinso NV en W&Z. Woestijne worden nagegaan wat de realistische lijk op elkaar af te stemmen. Het gaat is wel een terrein dat volledig eigendom mogelijkheden op korte of langere ter- namelijk om een 60-tal deelprojecten is van ons. Dat is dus minder complex – mijn zijn.’ waarbij zowat 25 gemeentes en de pro- er kwam geen grondenruil en dergelijke vincies Limburg en Antwerpen betrokken aan te pas –, maar uiteraard werken we zijn’, zegt Peter Rentmeesters van nv De ook hier samen met andere actoren zoals ‘Per arrondissement kunnen Scheepvaart. ‘De administratie Ruim- de gemeente en de provincie.’ we de noden op een GIS-kaart telijke Ordening is de leidende partner, projecteren.’ maar wij zijn in het coördinatieplatform i www.vlao.be, www.wenz.be, Voor een aantal arrondissementen is die vertegenwoordigd. In die hoedanigheid www.descheepvaart.be, oefening bij wijze van proef al gedaan. zijn we de drijvende kracht achter verwww.binnenvaart.be , schillende onderzoeken en leveren we Koen Vermoesen: ‘Maar het bleek voor de www.vlaanderen.be/ena betrokkenen niet evident om los te komen input voor het opmaken van bestekken van het actuele planningskader. Terwijl en het indienen van vergunningsaanvrawe echt op langere termijn willen den- gen. Het gaat over zo veel deelprojecten, ken, bijvoorbeeld tegen de herziening dat ik onmogelijk in enkele woorden kan van het Ruimtelijk Structuurplan Vlaan- opsommen wat er allemaal te gebeuren deren in 2012 of later. Er is duidelijk nog staat. Geïnteresseerden kunnen alle proeen hele weg te gaan en daarbij biedt jecten terugvinden op de ENA-website Op de websites van de waterwegbeheerders staan alleen de percelen die onze studie zeker stof tot ­nadenken.’ (zie hiernaast, nvdr.).’ op zeer korte termijn beschikbaar worden. Voor informatie over projecten op iets langere termijn kun je terecht bij: - W&Z – Afdeling Commercieel Beheer Lut Verschingel: T 03 860 63 31, [email protected] - nv De Scheepvaart – Afdeling Commercieel Beleid Joël Bijnens: T 011 29 85 40, [email protected], www.descheepvaart.be - VLAO Apen: T 03 260 87 16, VLAO Limburg: T 011 29 20 45, VLAO O-Vla: T 09 267 40 30, VLAO W-Vla: T 050 32 50 30, VLAO Vla-Brab: T 016 31 10 52 - PBV - Cel Marktprospectie Paul Lambrechts en Petra De ­Somere: T 03 20 20 515, [email protected], [email protected]

Op zoek naar een terrein?

8  binnenvaart 

#45.2009

vervoerd

Experimenteren met

‘Voor de aanvoer van grondstoffen is binnenvaart sowieso de beste oplossing’, vindt Filip De Bonte. Hij is een van de zaakvoerders van De Bonte Betonfabriek, een bedrijf dat prefab betonelementen maakt. Of ze ook afgewerkte producten rendabel per schip kunnen vervoeren, wordt momenteel via een proefproject onderzocht.

dwarsliggers D

e hoofdzetel van De Bonte Betonfabriek bevindt zich in Waas- nodig die een hele week af en aan rijden. Door de toenemende munster. Het bedrijf maakt er dwarsliggers voor tram- en spoor- verkeersdruk rijden de chauffeurs bovendien vaak in het weekwegen, naast betonelementen voor waterwerken en grondke- end, of 's nachts. Het is moeilijk om dan altijd personeel klaar te ring. In 2003 kwam er een vestiging bij in Laakdal, langs het hebben voor het laden en lossen.’ Albertkanaal. Sindsdien komen alle grondstoffen voor het beton - jaarlijks zo'n 40 000 à 60 000 ton zand en grind - toe per schip. Aangepaste kades ‘Bulkgoederen zijn perfect geschikt voor de binnenvaart’, vindt ‘Momenteel bekijken we via een proefproject hoe we het verFilip De Bonte ‘Je kunt op korte termijn grote volumes trans- voer van onze dwarsliggers per schip rendabel kunnen maken’, porteren. En belangrijker nog: grondstoffen geleverd per schip vertelt Filip De Bonte. ‘We krijgen daarbij steun van transportkosten 20 tot 25 % minder.’ deskundigen Filip Verbeke en Peter Joos. Ze helpen ons slimme oplossingen te bedenken om de dwarsliggers vlot in en uit het De afgewerkte producten vervoeren via de binnenvaart ligt schip te krijgen. Na vijf à zes vrachten zullen we het project evamoeilijker. Filip De Bonte: ‘Het probleem is de overslag: hoe krijg lueren en eventueel met een jaar verlengen.’ je de dwarsliggers aan boord? Toch wil De Bonte Betonfabriek in de toekomst ook de stukgoederen vervoeren via het water. ‘We ‘Het enige wat je moet hebben, zitten nu al met een serieuze verkeerscongestie rond steden als is een vorklift aan boord van het schip.’ Brussel en Antwerpen. Als de economie straks weer aantrekt, zal Het enige wat je moet hebben, is een vorklift aan boord van het dat alleen maar erger worden.’ schip, zo bleek uit een eerste proefvaart. Daarnaast moet de kade worden verhard. ‘De heftrucks moeten tot vlak tegen de 50 vrachtwagens, 1 schip Transport met schepen zou ook de organisatie op het terrein zelf rand kunnen rijden. We hopen dat we, nu de huur van de kade makkelijker maken. ‘Op een schip moet het haalbaar zijn om op flink is gestegen, wat steun zullen krijgen van nv Scheepvaart een dag tijd 4 000 dwarsliggers te laden. Als je dezelfde hoeveel- voor de aanpassingen. Als dat lukt, is het project zeker wel leheid over de weg wilt vervoeren, dan heb je 50 vrachtwagens vensvatbaar.’ #45.2009 

binnenvaart  9

markt

In woelig water Na de sterke groeijaren viel de binnenvaart vanaf het laatste kwartaal van 2008 sterk terug. In een slabakkende economie valt nu eenmaal weinig aan- of af te voeren. Sinds dit najaar duiken her en der wel berichten op over een geleidelijke heropleving van de wereldhandel. Hoe is de huidige marktsituatie? En wat zijn de verwachtingen voor het nieuwe jaar?

6 visies uit de praktijk Hoe schatten mensen die met beide voeten in de praktijk staan de huidige marktsituatie en de verwachtingen voor het komende jaar in?

komen we wel op een omzetdaling van 40 procent – ons niveau van 2005-2006.’

2. Cindy Alderweireld, ms Queeroy: 1. Luc Geerts, Directeur CFNR Antwerpen: ‘Sinds juni lijkt bij ons het ergste achter de rug. Na de daling die in november vorig jaar is ingezet, zien we nu een voorzichtige groei. Mijn verwachtingen voor 2010 zijn identiek aan de signalen voor het laatste kwartaal. Dat zijn geen spectaculaire cijfers, wel een lichte groei. Voor grotere schepen is er momenteel een overcapaciteit, waarbij de komende 1 à 2 jaar moet blijken of die structureel is. In 2009 hebben wij ongeveer 20 procent minder vervoerd dan in 2008. Dat komt overeen met de cijfers van de zeehavens. Maar doordat ook de vrachtprijzen zijn gedaald, 10  binnenvaart 

#45.2009

‘Voor ons was 2009 een ramp. Onze inkomsten zijn teruggevallen op 1/3 van 2008, met evenveel motoruren. De kosten zijn dus gelijk. We hebben een groot schip van 2 jaar oud. Dat betekent doorvaren en op reparaties en onderhoud bezuinigen. Van september tot november dachten we dat de markt aan het herstellen was, maar daarna viel alles weer stil. Ik heb geen idee welke maatregel de binnenvaart kan helpen. Mijn man wel, maar ik vind iedere situatie zo verschillend. De ene is pas gestart. De andere bijna op pensioen. De ene heeft een groot schip, de andere een klein. De ene vaart in daguren, de andere

r

T

ot eind 2008, lang nadat de financiële crisis de mo- jaar. In de Haven van Gent werden 25,3 procent mintor van de wereldeconomie had lamgelegd, hield der maritieme goederen overgeslagen. Zeebrugge de Vlaamse binnenvaart vrij goed stand. Daarna realiseerde dan weer als een van de enige havens in deelde de sector fors in de klappen. Ook dit jaar: de noordelijke range een beperkte groei van 1,5 provan januari tot en met oktober 2009 werd er op de cent. Een resultaat dat sterk werd beïnvloed door de Vlaamse binnenwateren 18 procent minder tonkilo- LNG-trafieken en in mindere mate door een aantal meter gerealiseerd dan het jaar voordien. Uitgedrukt containerlijnen. in vervoerde tonnage komt het verlies op 16 procent. Het aantal ladingen en lossingen bij bedrijven langs Lichtpunten in zicht? de Vlaamse waterwegen scoort iets beter, met een Volgens de CCR is het vervoer van goederen in de afname van respectievelijk 12 procent en 11,6 procent binnenvaart tijdens de eerste maanden van 2009 in vergelijking met vorig jaar. met 21 procent gedaald. In het containervervoer bedroeg de daling zelfs 30 procent. Toch ziet de comAnalyse van de markt missie in haar rapport ook lichtpunten. Op basis van Een dergelijk verlies van ladingaanbod heeft een een lichte stijging van de activiteiten in de zeehavens drastische impact op de binnenvaartmarkt. Volgens van West-Europa stelt ze dat het ergste wel eens achde Europese marktobservatie die de Centrale Commissie voor de Rijnvaart (CCR) in november publi- Het herstel zal hoe dan ook ceerde, daalde de vervoersvraag vanaf het tweede zeer geleidelijk verlopen. semester van 2008 aanzienlijk. Die tendens zette zich tijdens de eerste zes maanden van 2009 door ter de rug zou kunnen zijn voor de Europese binnenen breidde zich tot alle industrietakken uit. De CCR vaart. In het rapport van de CCR wordt erop gewezen noteerde dan ook in alle segmenten van de Euro- dat de wereldhandel in het voorjaar zijn dieptepunt pese drogeladingvaart een sterke terugval van de heeft bereikt en dat er daarna tekenen van lichte vrachtprijzen. groei zichtbaar waren. Tegelijk waarschuwt de commissie dat het herstel zeer geleidelijk zal verlopen en Het ladingverlies voor de Vlaamse binnenvaart komt dat het nog een paar jaar kan duren vooraleer het in grote mate overeen met het verlies aan trafieken vroegere niveau weer wordt bereikt. in onze zeehavens. De Haven van Antwerpen behandelde in de eerste drie kwartalen van dit jaar 19 pro- i www.ccr-zkr.org ( > marktobservatie), cent minder goederen dan in dezelfde periode vorig www.binnenvaart.be

– zoals wij – in de vrije markt. Ik weet alleen dat we zullen knok- 4. Jules Van Look, General Bulk cvba: ken tot de laatste minuut om te behouden wat we de voorbije ‘In ons segment, de droge lading, is het ergste zeker nog niet jaren hebben opgebouwd.’ voorbij. Momenteel schat ik dat het vrachtaanbod nog altijd 30 procent lager is. Daardoor zijn ook de vrachtprijzen ongezond 3. Ignaas Meesschaert,Wienerberger België laag. Ik verwacht dat dat nog een tijdje blijft duren. Voor 2010 ‘Ook de bouwsector voelt de crisis, zij het iets minder dan de zie ik niet veel beterschap.’ staalnijverheid. Voor onze binnenvaarttrafieken maakt dat echter niet veel uit omdat wij een strategische keuze voor het 5. Georges Stroobandt, ms Belcanto: water hebben gemaakt. Ons project voor palletvervoer zit nog ‘Ik zie het zeer somber in. Op een normaal jaar varen wij 25 in opstartfase. In 2009 ging het over 10.000 ton op jaarbasis, reizen per jaar, tot nu toe waren dat er maar 17. Dat is 30 procent in 2010 willen we naar 30.000 ton en tegen 2012 naar 100.000 minder en de tarieven zijn zeker gehalveerd. Reken zelf maar ton. Samen met de aanvoer van grondstoffen naar de Belgische uit wat dat financieel betekent. Wij varen met een spits en doen Wienerbergersites bedroeg ons jaarvolume in 2009 ongeveer vooral veevoeders en kunstmest. Geen idee of het bij grotere 170.000 ton, of 10 à 15 procent minder door de conjunctuur.’ schepen nog slechter gaat. Ik weet alleen dat het erg is. Sinds #43.2009 

binnenvaart  11

markt

voet aan wal

Crisis aangemeld De Europese Commissie heeft op 16 en 17 november een hoorzitting gehouden over de crisis in de binnenvaart. Ruim 80 vertegenwoordigers van schippers, verladers, onderzoeksinstituten en overheidsdiensten uit de lidstaten overlegden er over de marktsituatie. De Nederlandse staatssecretaris van Verkeer en Waterstaat, Tineke Huizinga, maakte van de gelegenheid gebruik om de crisis officieel aan te melden. Ze start daarmee de procedure op waarbij de Commissie moet beoordelen of de markt momenteel met een ernstige verstoring wordt geconfronteerd. Zoals afgesproken bij de afschaffing van de toerbeurt, mag de EU wettelijk pas ingrijpen als die vraag positief wordt beantwoord. De beslissing daarover valt ten vroegste in februari en daarna moet worden bepaald welke maatregelen de sector erbovenop kunnen krijgen. Een van de opties is om het geld uit de oud-voor-nieuwregeling in te zetten, maar de kans lijkt erg klein dat alle lidstaten het over één regeling eens raken. Ook de piste van bodemprijzen is verlaten omdat die indruist tegen de EU-regelgeving. Wel wordt er gedacht aan het beperken van de vaartijden en aan manieren om de liquiditeitspositie van de varende ondernemers te versterken.

de zomer zijn de vrachtprijzen helemaal gekelderd en volgend jaar verwacht ik nog geen beterschap. Ik ben voor bodemtarieven die ervoor zorgen dat niemand onder de kostprijs vaart. Als dat niet mag, zou ik de nachtvaart opnieuw afschaffen. De binnenvaart blijft flexibel genoeg.’

6. Isabel Roelens, Arcelor: ‘Sinds de zomer zien we tekenen van herstel. In Gent draait alles zo goed als op het niveau van voor de crisis. In Luik en Charleroi nog niet. Of wij vrezen dat we met de West-Europese staalproductie nooit meer het niveau van twee jaar geleden kunnen halen? Neen. Het zal nog niet voor de eerste twee jaar zijn, maar daarna is alles mogelijk.’

12  binnenvaart 

#45.2009

‘Ook de jongeren samenbrengen’ Jos Van Hoof (rechts) volgde op 1 juli de alom geprezen pater Machar Verhaeghe op als aalmoezenier van het Kerkschip in de Haven van Antwerpen. ‘Tot voor mijn aantreden op het Kerkschip bestond mijn leven uit twee delen. In deel één was ik een jonge knaap die opgegroeid is in de buurt van de Kempische Kanalen en die van zeilen en zwemmen hield. In deel twee heb ik missionariswerk verricht in Venezuela. Beide periodes duurden precies 26,5 jaar lang: het was dus het ideale moment voor een nieuwe uitdaging. Het viel me meteen op dat deze parochie heel sterk leeft. Onze varende ondernemers hebben niet alleen aandacht voor het economische, maar ook voor solidariteit en het spirituele. Na een week op het water voel je de nood om in het weekend bepaalde zaken op een rijtje te zetten en met anderen te delen.’ ‘Ik wil op de eerste plaats het werk van mijn voorganger voortzetten. Daarnaast is het de bedoeling om, naast de oudere generaties, iets meer de jongeren samen te brengen. Om te bouwen aan de Kerk van de toekomst. Overal in de maatschappij merk je dat de jeugd individualistischer is dan oudere generaties. Al denk ik dat er in het schippersmilieu nog meer samenhorigheid heerst dan daarbuiten. Via de activiteiten op het Kerkschip willen we dat element van deze dynamische sector en de aandacht voor de religieuze dimensie van het leven graag versterken. Zowel door het sociale gebeuren in het eetcafé en in de feestzaal, als door onze eucharistievieringen en spirituele activiteiten. Dat is de missie die ik ook hier wil uitdragen.’ i www.kerkschip-antwerpen.be

BINNENVAARTSIMULATOR LENA LEer NAvigeren LEarn to NAvigate LEçon de NAvigation LErnen zu NAvigieren

9

8

11 7

4

2

1 2 3 4 5 6 7 8 9

12

13

17

16

21

6

5

3

10

19 14

15

18

1

autopilot noodstuurwerk aanwijsapparaat (muis) Inland ECDIS bediening navigatieverlichting bediening radar beeldscherm camera radar (ECDIS + radaroverlay) intercom VHF 1

LENA

20

10 11 12 13 14 15 16 17 18 19

VHF 2 roerstand aanwijzer (rudder) bochtaanwijzer (rate of turn) Inland ECDIS navigatiekaart motoren conning beeldscherm camera navigatie conning dieptemeter telegraaf bediening boegschroef 1

20 bediening boegschroef 2 21 bediening: - Camera’s (pannen en zoomen) - Blauwbord - Scheepshoorn - Hoogte instelling stuurhut - Beeldscherm camera’s Camera 1 = stuurboord Camera 2 = boeg – centraal Camera 3 = bakboord

De binnenvaartsimulator LENA in SYNTRA Midden-Vlaanderen Campus Sint-Niklaas, Hogekouter 1, 9100 Sint-Niklaas

Voor meer info over het opleidingsaanbod voor de binnenvaart: www.binnenvaartopleidingen.be

Binnen vaa r t Armand Hertzstraat 23 I B-3500 Hasselt I T +32 (0)11 23 06 06 I F +32 (0)11 23 06 09 I [email protected]

www.binnenvaart.be

#45.2009 

binnenvaart  13

bedrijf met vaart

ABN Transport

‘Groeien dankzij nieuwe De kantoren van ABN Transport vallen weinig op tussen de andere bedrijfsgebouwen in de binnenhaven van Brugge. Wat wel opvalt: naast het gebouw staan drie enorme helikopters geparkeerd. Iets verderop bevindt zich een tank uit WO II. Een doordeweekse vervoersfirma is ABN Transport - kort voor abnormal transport duidelijk niet.

P

atrick Tierssoone, zaakvoerder van ABN Extreme hoogtes Transport, startte zijn carrière als vracht- In het begin vervoerde ABN Transport de bediende bij de North Sea Ferries. Hij ladingen uitsluitend met vrachtwagens of kwam er onder meer in contact met de treinen, maar dat had zo zijn beperkinBritse transportfirma Slater. ‘In 1990 gen. Patrick Tierssoone: ‘Vooral extreme vroegen de bedrijfsleiders van Slater mij hoogtes stellen een probleem bij vervoer om hun filiaal in Duinkerke te leiden’, over land. Je moet rekening houden met vertelt hij. ‘Zes jaar heb ik er gewerkt als verkeerslichten, kabels, bruggen, portiedirecteur. Een van mijn initiatieven was ken van huizen ... Sommige ladingen kun het uitbouwen van de afdeling uitzon- je zelfs gewoonweg niet vervoeren via de derlijk vervoer. In 1996 begon ik met mijn weg of het spoor.’ eigen firma in Ruddervoorde. We specialiseerden ons in abnormal transport: Een oplossing voor het probleem vond het vervoer van alle soorten ondeelbare Patrick Tierssoone in de binnenvaart. stukken, zoals grote metaalconstructies, ‘Waterwegen zijn een stuk ruimer dan machines of zelfs stukken van bruggen.’ auto- en spoorwegen, en op een schip

14  binnenvaart 

#44.2009

kun je ook hogere lasten meevoeren’, zegt hij. ‘We concentreren ons daarom meer en meer op de scheepvaart.’

Luchtvervoer over water Om het vervoer per schip te kunnen uitbouwen, zocht Patrick een terrein gelegen aan het water. Een ideale kans bood zich aan toen nv Blomme te koop kwam, een transportfirma met grote magazijnen en een perfecte ligging: in de haven van Brugge, langs het Boudewijnkanaal. ABN Transport kocht de firma op en verhuisde naar het havengebied. Dankzij de nieuwe locatie kon het bedrijf nog grotere ladingen aan. ‘Een tijdje geleden hebben we drie Russische MI 26's, de grootste helikopters ter wereld, vervoerd vanuit Charleroi en Bierset’, vertelt Patrick. ‘Dat was alleen mogelijk via de binnenvaart. Momenteel liggen de toestellen op onze terreinen te wachten tot we ze verschepen naar Rusland, hun eindbestemming.’

ka

kade’ Spectaculair was ook het transport van een echte Airbus. ‘Het vliegtuig bevond zich in Zaventem, maar moest naar Gilly. We hebben het gigantische toestel voor een deel met vrachtwagens en voor een deel met een binnenschip naar zijn bestemming gebracht. De Airbus werd er omgebouwd tot het Air Us Café.’ En het kan nog straffer: ‘Vandaag heb-

‘Onze kaaimuren worden binnenkort compleet gerenoveerd.’ ben we een aanvraag lopen om een volledig huis te vervoeren. Het gaat om een beschermd monument uit 1920 dat niet mag afgebroken worden, maar dat wel in de weg staat van andere belangrijke projecten.’

Gebetonneerde kaaimuren Elk jaar leggen zo'n dertig schepen aan bij ABN Transport. Dat komt neer op 5%

van het totale transport; 95 % van het vervoer verloopt dus nog over de weg. Patrick Tierssoone: ‘Heel wat bestemmingen liggen te ver van het water om rendabel te zijn met scheepsvervoer. In Engeland bijvoorbeeld is de binnenvaart nog maar weinig uitgebouwd.’ Toch wil ABN Transport het aandeel van de binnenvaart optrekken tot 10 à 15 %. ‘We willen graag nog meer werken voor de offshore’, verklaart Patrick. Voorwaarde om vlot met schepen te kunnen werken: de vernieuwing van de kaaimuur. ‘Nu moeten we nog laden en lossen via een bedrijf hier in de buurt, want onze kade is niet stevig genoeg. Daar willen we verandering in brengen: we renoveren binnenkort onze kaai volledig om verder te kunnen groeien. Een investering van 2,1 miljoen euro.’ In maart 2010 zal de kade al bruikbaar zijn voor pontons en binnenschepen. ‘De muren, zo'n 20 meter lang, worden volledig gebetonneerd, zodat ze stevig genoeg zijn om zware kranen te dragen. In de toekomst willen we ons toeleggen op het stockeren en vervoeren van onderdelen voor windmolens. Daarvoor hebben

we kranen nodig die stukken tot 42 ton kunnen hijsen.’ In een later stadium zullen de kaaien ook toegankelijk worden voor grote kustvaarders. Die tweede fase kan een aanvang nemen zodra de verdieping van het Boudewijnkanaal van start gaat. ‘De afdeling Maritieme Toegang heeft concrete plannen om het kanaal 8,5 meter diep te maken. Dan zullen ook coasters tot aan de binnenhaven van Brugge kunnen varen en bij ons aanmeren. Iets waar we naar uitkijken, want dat zal voor ons weer heel nieuwe perspectieven openen.’

5 mijlpalen 1996: Patrick Tierssoone start ABN Transport op in Ruddervoorde. 1997–1998: de firma legt zich toe op uitzonderlijk breed en hoog vervoer. 2006: ABN Transport neemt nv Blomme over, een firma gespecialiseerd in internationaal transport en binnenopslag. 2007: verhuis naar Brugge. ABN Transport kan nu ook uitzonderlijke ladingen vervoeren over het water. 2009: ABN Transport is uitgegroeid tot een firma met 12 werknemers en een bedrijfsoppervlakte van 25 000 m². Het bedrijf wil investeren in het vernieuwen van de kaaimuren.

#45.2009 

binnenvaart  15

vloot

De domotica van de binnenvaart

Door bruggen en sluizen centraal te bedienen vanop afstand, kan het scheepsverkeer nog vlotter verlopen. Het systeem bewees zijn nut al in de regio rond Brugge en in buurlanden als Nederland. Waterwegen en Zeekanaal NV nam ook het Kanaal Leuven - Dijle en het Zeekanaal Brussel – Schelde onder handen.

I

n Brugge en omstreken zijn er al langer een paar automatisch bediende trajecten. Sinds 2004 werkt ook de Afdeling Zeekanaal van Waterwegen en Zeekanaal NV (W&Z) aan een nieuw telematicaproject, waarbij op het kanaal Leuven- Dijle en het Zeekanaal Brussel-Schelde de sluizen en bruggen vanop afstand worden aangestuurd. Verschillende kunstwerken kunnen op die manier vanuit één centraal punt bediend worden. ‘Momenteel hebben we twee centrale besturingsposten: één in Kampenhout en één in Willebroek', vertelt Jacques Vandecasteele, projectingenieur bij W&Z. 'In Kampenhout worden de kunstwerken op het Kanaal Leuven - Dijle bediend, in Willebroek die van het Zeekanaal Brussel - Schelde.’

Big Brother ‘Het grote voordeel van zo'n centraal besturingssysteem is dat je het scheepsverkeer veel vlotter kunt laten doorstromen’, zegt Jacques. ‘Aan alle bruggen en sluizen staan camera's opgesteld. Dankzij de camerabeelden zie je de schepen al van ver aankomen. Je kunt dus op tijd de hele procedure in gang zetten: de verkeerslichten op rood zetten, de slagbomen naar beneden laten, de brug opendraaien enzovoort.’ 16  binnenvaart 

#45.2009

jobspot

Ander pluspunt: als schipper hoef je niet meer te wachten op de sluis- of brugwachters die van een andere plek moeten komen. ‘Vroeger was er op het Zeekanaal 's nachts maar één mobiele ploeg aan het werk. Als schipper moest je soms wat geduld oefenen als de ploeg net een ander schip aan het bedienen was.’ Op het Kanaal Leuven - Dijle kon W&Z bovendien het bedieningsrooster uitbreiden van 12 naar 16 uur. ‘Door de sluizen langer te bedienen, krijgen schepen meer kans om tot aan de Zennegatsluis te varen, die alleen bij hoog water te bereiken is. Vooral voor containerschepen, die hun goederen op tijd moeten leveren, een belangrijk punt.’

Speciale interface ‘In 2010 willen we alle bruggen en sluizen op het Kanaal Leuven - Dijle centraal aansturen', zegt Jacques Vandecasteele. Nu gebeurt dat al voor 7 bruggen en 4 sluizen. De 3 resterende bruggen moeten tegen juni volgend jaar aangepast zijn: de dubbele Plaisancebrug, de Wijgmaalbrug en de Hofstadebrug. Dan zal alleen nog de Zennegatsluis overblijven, die we niet gaan aanpassen. Bij een getijdensluis is manuele bediening nog altijd aangewezen voor de veiligheid.’ Voor het Zeekanaal verloopt de automatisering iets moeilijker: 6 bruggen zijn al klaar, 5 andere moeten nog aangepakt worden. ‘De besturingssystemen van de bruggen over het Zeekanaal behoren nog tot een andere generatie van automatisering. Hiervoor moeten we dus een speciale interface voorzien die alle

‘In 2010 willen we het hele Kanaal Leuven-Dijle centraal aansturen.’ centrale instructies vertaalt naar de lokale systemen.’ Een apart geval vormen ook de sluizen op het Zeekanaal, die behoorlijk groot en complex zijn. Die zullen dan ook niet centraal worden aangestuurd omdat de versassing er extra aandacht vraagt.

Kinderziektes Alles bij elkaar is Jacques Vandecasteele tevreden met de vooruitgang van het project. ‘We zitten op schema, al hebben we wel een aantal kinderziektes moeten overwinnen. Zo moesten we een oplossing vinden voor de nachtopnames. Vooral bij regenweer waren de beelden onbruikbaar, door de weerkaatsing van de autolampen op het natte wegdek. We hebben dat opgelost door infraroodcamera's zo hoog mogelijk op te hangen.’ Alle knelpunten zijn trouwens nog niet van de baan. De spoorwegbruggen bijvoorbeeld vormen nog een uitdaging. ‘Bij de NMBS willen ze garanties dat de treinen geen tijd zullen verliezen door de nieuwe techniek. Hun beheersovereenkomst bepaalt dat ze voor elke vertraging een boete moeten betalen. Daar is dus nog wat studiewerk voor nodig. Maar we hopen alles tegen 2012 te kunnen afronden.’

egeneere

Naam

a Victor De W Job

ot DWIII nkwaterbo

kapitein dri Firma

kering

De Wit Bun

Elke dag vers drinkwater ‘Wie geregeld drinkwater bestelt in de Haven van Antwerpen, kent me waarschijnlijk wel. Tot 12 jaar geleden had ik een eigen binnenschip, inmiddels vaar ik al iets meer dan 2 jaar met de DWIII. Wij leveren aan schepen die aangemeerd liggen aan de hogere kadenummers in de haven: vanaf 300 tot aan BASF. Het water zit me in het bloed en op deze manier kan ik varen en tegelijk een sociaal leven uitbouwen. Ik ben 55 jaar en dan stel je het wel op prijs dat je ’s avonds thuiskomt en dat je in het weekend kunt doen wat je wilt. Ik vind het ook leuk dat ik zo veel met ex-collega’s in contact kom. Wij doen per dag een 13-tal schepen en zijn dus altijd op de hoogte van de laatste nieuwtjes.’ ‘Op dit ogenblik zit ik thuis omdat ik een nieuwe knie heb gekregen. Maar ik hoop dat ik snel weer aan de slag kan. De DWIII heeft een capaciteit van 150 m3 water, wat inderdaad veel kleiner is dan een binnenschip. Toch vind ik het ook een leuke boot om mee te varen. Normaal begin ik elke dag om 7 uur samen met onze matroos. We laden onze tanks vol en laten een staal nemen om de kwaliteit te controleren. Daarna volgen we ons vast traject en bedienen we de schepen waar de witte vlag uithangt. Door de crisis zijn dat er vandaag iets meer dan vroeger. De schepen liggen langer stil en om hun ligplaats niet kwijt te raken, laat men ons iets vaker langskomen. Ik vind dat ik een aangename job heb, al is het soms best wel lastig. Na een dag slangen aangeven, loskoppelen en geconcentreerd manoeuvreren, voel je ’s avonds goed wat je gedaan hebt.’

#45.2009 

binnenvaart  17

visie & opinie In een internationale omgeving is het risico op spraakverwarring altijd reëel. Moet de binnenvaart naar het voorbeeld van de zeevaart naar één gemeenschappelijke voertaal evolueren? Welke taal wordt dat? En op welke termijn krijgen alle varende ondernemers – en hun buitenlandse personeelsleden – die taal onder de knie?

Kathleen Verheyen, teamleider binnenvaart­ begeleiders Evergem ‘Op basis van mijn ervaringen vind ik dat er dringend werk moet worden gemaakt van één voertaal. We krijgen hier dikwijls Russen of Polen over de vloer die zich nauwelijks verstaanbaar kunnen maken. Soms is hun connossement onleesbaar, maar soms gaat het ook over afmetingen die niet goed door komen. Toen de nieuwe sluis nog niet klaar was, heeft dat soms tot zeer krappe situaties geleid. Nu is het beter, ook al omdat veel schepen op voorhand worden ingebracht in het Ibissysteem dat de juiste afmetingen bevat. Als ik mag kiezen, dan ga ik resoluut voor het Engels. Dat is een wereldtaal die ook in de zeevaart wordt gebruikt. Ik denk ook dat de sector daar stilaan klaar voor is. In ons team kan zeven op de tien zich behelpen in het Duits, het Frans en het Engels. Verschillende collega’s hebben onlangs een cursus maritiem Engels gevolgd. Ik merk ook dat er heel wat interesse is voor opfriscursussen Frans of Duits. Op termijn zouden alle binnenvaartbegeleiders een aantal basiswoorden in al die talen moeten kennen. Ik ben zelf een schippersdochter en naar mijn aanvoelen zouden de meeste Vlaamse schippers maar weinig problemen ondervinden met één voertaal.’

18  binnenvaart 

#45.2009

Op naa

ar 1 voertaal? Stefan Devocht, directeur-celhoofd Exploitatie W&Z, Afdeling Bovenschelde ‘Eén voertaal zou de communicatie alleszins makkelijker maken. In ons tweetalige land hebben wij weinig problemen met de overgrote meerderheid aan schippers die vooral Nederlandstalig en Franstalig zijn. Nautisch Frans is echter wel nog wat anders dan wat je op school leert. De laatste jaren worden we ook vaak met Duits geconfronteerd. Voor heel wat waterweggebruikers uit voormalige Oostbloklanden is dat het enige wat zij spreken en dit is dan vaak ook allesbehalve perfect Duits. Daarom bieden wij onze binnenvaartbegeleiders al een aantal jaar de mogelijkheid aan om bijscholing te volgen in nautisch Frans, Duits en Engels. Tot nog toe horen we op het water maar weinig Engels spreken. Nochtans krijg je met het Engels als voertaal één uniform waterlandschap met de zeevaart. Het is ook makkelijker aan te leren en de informatisering in de binnenvaart is vaak Engelsminded opgevat. De voertaal voor de Europese RISprojecten, die wij uitbouwen in samenwerking met Nederland, Frankrijk en Duitsland, is ook Engels. Al wordt ons wel opgelegd de Berichten aan de Schipperij, die we vanaf 2010 ook online gaan aanbieden, in alle Europese talen beschikbaar te stellen. Dat bewijst dat er voorlopig misschien toch nog een verschil bestaat tussen wat op en naast het water gangbaar is. Ik denk dat enkel Europa hierin een sluitende beslissing kan nemen.’

Zoë Noyen, directrice KTA Cenflumarin ‘Onze leerlingen kennen normaal de belangrijkste binnenvaarttalen. Ze krijgen Frans en Duits, en vanaf het vijfde jaar ook Engels. Ondanks de crisis blijkt er echter nog altijd een vrij grote nood aan buitenlands personeel, dat meestal minder goed is in talen. Onder meer daardoor hoor ik nog altijd in de sector dat het een goed idee is om naar één voertaal te evolueren. De volgende vraag is dan wat die voertaal wordt. Duitsland heeft de hoogste dichtheid aan vaarwateren en is historisch van groot belang voor de sector. Engels heeft als voordeel dat jongeren in bijna alle landen het vrij goed spreken. Daarbij is het ook de taal waarmee de zeevaart communiceert. Net zoals in de zeevaart is het trouwens de bedoeling om voor de binnenvaart een pakket van standaardzinnetjes uit te werken dat al het varend personeel moet kennen. Verschillende Europese binnenvaartscholen werken mee aan dat project, River Speak, binnen het Edinna-netwerk. Ik denk dat de jongere generatie sowieso goed vertrouwd is met het Engels. En wie zich wil bijscholen, kan dat altijd. Wij geven geregeld cursussen maritiem Duits voor personeel van overheden en maritieme bedrijven. Als we een vraag vanuit de schipperswereld zouden krijgen, willen we met veel plezier iets gelijkaardigs voor Engelse binnenvaarttermen organiseren.’

René Goedgezelschap, ms Zonga ‘Wij varen bijna altijd internationaal van het ARA-gebied tot Straatsburg en terug. Ik weet niet of er nood is aan één voertaal: de laatste tijd heb ik maar weinig voorvallen met schade door taalverwarring gezien. Als Belgen kennen wij onze talen goed: de meesten onder ons spreken minstens een mondje Frans, Duits en Engels. Voor Nederlanders in Frankrijk of Fransen in Nederland is het soms wat moeilijker. Maar onlangs hoorde ik nog hoe een Fransman zich aan de Volkeraksluis in het Duits aanmeldde en van de Nederlandse sluiswachter antwoord

kreeg in het Frans. Zowel de jongere schippers als het bedieningspersoneel spreken meer en meer talen. Ook met de buitenlandse werknemers loopt het al bij al vlot. De meeste Oostblokkers kunnen zich in het Duits behelpen. In Nederland wordt meer gewerkt met Filippijnse matrozen die vooral Engels spreken, maar dat lukt ook. Ik weet dan ook niet of ik nu Duits of Engels zou verkiezen. Engels heeft als voordeel dat je makkelijker met de zeevaart kunt communiceren, maar op de binnenwateren zelf vind ik Duits ook wel een goed idee.’

#45.2009 

binnenvaart  19

mijn schip

Schip

Frady Eigenaar

Patrick Isenbaert Vrachten

melijk alle bulk, voornaanen gr en r de veevoe Afmetingen

51 × 6,60 meter Capaciteit

634 ton

1

Sterke punten van dit schip?

‘De Frady is zoals de meeste kleine schepen niet meer nieuw. Het dateert van 1964 maar is in perfecte staat. Mits de nodige onderhoudswerken worden uitgevoerd kan dit schip makkelijk nog dertig jaar mee. We hebben vorig jaar nog twee nieuwe Doosan-motoren gestoken. Binnen het steunprogramma voor emissiearme motoren kwamen we in aanmerking voor een subsidie voor de meerkost van de investering. De nieuwe motoren verbruiken ongeveer 35 procent minder en ze zijn beter voor het milieu.’

2

Hoe ik mijn bedrijf uitbaat?

3

‘Het voordeel van een schip als het onze is dat ik het samen met mijn vrouw kan uitbaten, zonder personeel. Ik begrijp niet waarom het nodig is om schepen alsmaar groter te maken en de klok rond te varen. Ook in deze tijden zouden we misschien niet tegen bodemtarieven moeten varen mochten wat meer mensen binnen en buiten de sector denken zoals ons. Voor mij is veertien uur varen meer dan genoeg. Als er degelijk gepland wordt, blijft de binnenvaart dan nog voldoende flexibel om bedrijven op een betrouwbare manier te bedienen.’

‘Ik denk niet dat de binnenvaart verzwakt uit de crisis zal komen. Onze troeven tegenover het wegvervoer blijven overeind en de wegen zitten meer dan vol. De vrachtprijzen zijn voor iedereen laag, maar voor ons type schip is het geen rampjaar. Ik vrees wel dat een aantal investeringen die al lang beloofd zijn, zoals investeren in ligplaatsen, zullen uitgesteld worden. Terwijl men wel centen heeft om in het automatiseren van sluisbediening te investeren op het Kanaal Leuven-Dijle. Wat mijns inziens absoluut niet de dringendste investering is om de binnenvaart te versterken. Momenteel komt het er vooral op aan om zo snel mogelijk opnieuw naar normale marktprijzen te evolueren.’

20  binnenvaart 

#45.2009

Toekomstvisie voor de sector?