BIMBINGAN DALAM PENDIDIKAN Nordin Tahir IPG Kampus Ipoh
Beri nasihat / membantu ind @ kumpulan Proses membnatu org lain mmebuat keputusan terbaik. Crow & Crow (1983); bantuan yg sesuai utk diberikan kpd ind yg terlibat. Sprinthall (Schmidt, 1993); bimbingan digunakan bg menghuraikan bhg kurikulum yg berkaitan dgn afektif atau psikologi pendidikan. Andrew dan Wolky (Shaw, 1973); perkhidmatan yg btersusun ditubuhkan dgn tujuan membantu MM capai perkembangan potensi max dan membuat penyesuaian, pengiktirafan terhadap kehormatan dan nilai diri ind dan memberi hak bantuan peribadi semasa diperlukan.
D.W. Lefever : suatu proses pdd yg berlanjutan, tersusun, sistematik. Ia bertujuan membantu ind mellaui daya usaha sendiri utk mengembangkan kebolehannya serta membuat penyesuaian diri dgn kehendak mkt agar perolehi kesejahtaraan hidup. McDaniel & Shaftel : suatu pola khidmat yg merangkumi orentasi, maklumat pdd & kerjaya iventori ind, kaunseling, penempatan & aktiviti susulan. Alice Crow : bantuan diberikan kpd ind bg menentukan matlamat jangka pendek & panjang, merancang cara bertindak serta memperbaiki sikap dan t.laku dlm aspek-aspek yg perlu.
Umum :
Proses membantu ind tingkatkan kefahaman / kemahiran utk tangani cabaran / isu dlm kehidupan dgn berkesan. Ind belajar ubah dan bina sikap baru, nilai-nilai, kemahiran agar dpt hadapi situasi sukar. Proses berterusan dan perlu masa utk berubah.
Mengapa MM Perlu Bimbingan?
Berkelakuan baik dlm BD dan semasa berhubung Menyelesaikan masalah yg dihadapi (peribadi, emosi, rohani, sosial, akedemik) Membuat pilihan paling bermakna / bernilai bg mereka Mendpt kemahiran / pengetahuan, nilai utk menyumbang kpd masyarakat.
BB utk semua MM (tdk yg bermasalah sj) / pkbgan MM secara sitematik / menolong MM (M biasa, M yg salah laras, berbakat) Fokus utama pencegahan (drp membaiki) : cegah m.lah serius dgn beri kemahiran utk hadapi m.lah ketika MM boleh dikawal / memahami kelemahan dan kekuatan & kukuhkan kekuatan utk pencapaian matlamat tertinggi
Bimbingan adalah : tugas pdd. Menolong MM menjd angota mkt yg berguna sejajar dgn kehendak mkt / neg.
proses pengetahuan / membantu M secara menyeluruh (ambil kira minat, bakat, keperluan, kelebihan, kelemahan M). BB yg diberi ialah ‘bimbingan hidup’ iaitu BB sosioemosi, kesihatan, pdd & kerjaya.
perlu butiran peribadi lengkap / menyeluruh (kebolehan, pencapaian, minat, bakat, latar belakang, keluarga) utk BB berkesan. t.jawab secara kolektif antara guru, M, guru BB, sek, rakan sebaya, ibu bapa
Bimbingan adalah : proses seumur hidup : SR – SM – U (setiap peringkat ada kesulitan)
menolong M menetapkan matlamat hidup yg realistik selaras dgn kebolehan, minat & bakat
dijalankan kepercayaan bahawa setiap M boleh berkembang / berubah ke arah positif.
utamakan masa skrg & hadapan. Bantu M jd lebih cekap sesuai diri & faham implikasi tindakannya utk jangka masa pendek / panjang.
berbeza bg setiap M ikut minat, kebolehan, bakat & motivasi utk M.
Pembimbing perlu :
bersikap terbuka, tdk menghukum, sabar serta mudah ditemui.
melengkapi diri dgn kemahiran bimbingan / faham tabii manusia & kemahiran komunikasi.
guna kemahiran intrapersonal : mendengar secara aktif, empati, penyayang, positif terhadap murid, bina hubungan yg baik.)
berhubung baik dgn guru lain (guru darjah, i.bapa, jiran & pelajar) bg mudah mendpt maklumat.
laksanaan secara koloboratif (warga sek, ibu bapa dan mkt)
Pembimbing perlu :
sediakan bilik BB selesa, lengkap (lampu, kipas, perhiasan dalaman, kondusif).
mengetahui agensi rujukan luar.
guru profesional terhadap MM, bina hubungan yg mesra, sihat, empati dan beretika.
Merahsiakan maklumat pelajar utk dpt kepercayaan drp M.
Beri masa yg cukup utk M luahkan masalah bagi memudahkan proses bimbingan
Murid / Klien perlu :
sertai BB sepenuhnya, sukarela, berterusan & membina matlamat sendiri. MM faham t.jawab terhadap perkembangan diri & buat keputusan hidup mereka (Guru tdk buat keputusan utk MM)
tdk memaksa M berkongsi maklumat. Kerelaan & kemesraan perlu diwujudkan)
Program BB oleh Unit Bhg S-Sekolah, KPM bersifat : Menyeluruh : utk semua kelompok di sek Perkembangan, pembaikan dan pemulihan Terbuka : galakkan penglibatan MM secara aktif Bersepadu : terapkan unsur BB melalui kurikulum & kokurikulum Pelbagai mobiliti : libat pelbagai aspek pkbgan (kognitif, psikomotor, afektif, jasmani,moral @ agama, kejantinaan (jender), vokesional @ kerjaya. Mengajar : BB ind @ kumpulan.
Perkhidmatan : Iventori individu dan rekod Memberi maklumat Bimbingan kelompok Kaunseling Penempatan Mencegah penyalahgunaan dadah Perundingan dan rujukan Penyelarasan sumber Perbincangan dgn ibu bapa Penilaian
A. PERKHIDAMATAN IVENTORI IND. & REKOD
# : Mengendalikan fail BB bg setiap murid # : Mengumpul & merekod butiran berkaitan penilaian & pentafsiran minat MM. # : Awasi corak kehadiran MM yg dirujuk utk B&K # : Menyelaras, menjaga & kemas kini rekod MM # : Beri maklumat ttg pencapaian & kemajuan MM bermasalah utk tujuan pdd pemulihan # : Jalankan kaji selidik / buat tafsiran ttg kes MM
B. PERKHIDAMATAN MEMBERI MAKLUMAT
# : Kumpul & sebar maklumat pelajaran, vokesional, latihan & kerjaya kpd MM melalui risalah, buku kecil, poster, buletin, pameran kerjaya. # : Tambah & kemas kini fail maklumat kerjaya, peluang latihan, pelajaran, sosial dan peribadi. # : Beri penerangan cara mengisi borang permohonan pekerjaan # : Kendali lawatan kerjaya # : Beri maklumat kerjaya kpd sesiapa sj # : Adakan program pencegahan dadah.
C. PERKHIDAMATAN BIMBINGAN KELOMPOK
# : Rancang & selaras aktiviti BB kelompok & tunjuk ajar utk galakkan pkbgan k.kendiri +ve, afektif, psikososial, jasmani, kejantinaan, vokesional, moral & agama. # : Adakan BB kelompok ttg m.lah disiplin, pelajaran sosial ikut masa. # : Bantu MM pilih mata pelajaran utk peperiksaan UPSR, PMR, SPM dan STPM
D. PERKHIDAMATAN KAUNSELING
# : Kaunseling Ind @ Kelompok ttg : % : pencapaian akademik yg tdk memuaskan % : rujukan yg dibuat oleh i.bapa @ guru % : peribadi & kerjaya % : ketidakhadiran kegiatan kokurikulum % : masalah disiplin (poneng, merokok # : Kaunseling Keluarga (jika perlu) : fahami m.lah MM dgn kerjasama drp i.bapa # : Kaunseling Tunjuk Ajar : kelas mengajar spt penilaian kendiri, penjelasan nilai, kemahiran komunikasi, hadapai masalah, buat keputusan cara-cara elak dari dadah.
E. PERKHIDAMATAN PENEMPATAN
# : Bantu MM pilih bidang kokurikulum sesuai dgn kebolehan, kemmapuan, minat mereka # : Penempatan pekerjaan % : Penyelarasan menempatkan MM ikut program / pengalaman berkerja. % : Bantu Bhg Pdd Vokesional & Teknik bekal data ttg MM lepasan sek vok & tek. % : Bantuu tempatkan MMlepasan sek vok & tek memasuki firma @ kilang.
F. PERKHIDAMATAN MENCEGAH DADAH
# : Adakan BB ind @ kelompok pupuk sikap benci dadah # : Menolong MM dptkan rawatan @ pemulihan # : Bantu MM sesuaikan diri dgn persekitaran sek lepas pemulihan. # : Menilai dan beri maklum balas kpd JPN ttg program pencegahan dadah di sekolah.
G. PERKHIDAMATAN PERUNDINGAN & RUJUKAN # : Menolong MM lepasan sek dlm hal peribadi, kerjaya, pelajaran (jika perlu) # : Menolong pentadbir & staf fahami program BB sek # : Menolong i.bapa dlm hal kebajikan MM # : Berbincang dgn staf sek cara tingkatkan program BB di sekolah. # : Rancang bersama guru ttg cara berkesan awasi kemajuan MM # : Adakan p-prosedur utk rujuk kes tertentu kpd pakar, agensi luar (doktor, pakar KK, pakar jiwa @ pegawai kebajikan)
H. PERKHIDAMATAN PENYELARASAN SUMBER
# : Jd penyelaras aktiviti kebajikan MM di sek dgn agensi luar # : Jd pakar rujuk dlm kegiatan kokurikulum # : Jd penyelaras libatkan majikan, agensi kebajikan dgn org-org kenamaan tempatan dlm BB di sek # : Merancang & menjd penyelaras dlm usaha perkenalkan aktiviti BB kpd agensi tertentu @ komuniti tempatan
I. PERKHIDAMATAN PERBINCANGAN DGN I.BAPA
# : Adakan hubungan dgn i.bapa utk s-sama awasi kemajuan anak-anak # : Hubungai i.bapa jika kemajuan MM tdk memuas # : Selaras program orentasi MM dgn i.bapa # : Berkerjasama dgn i.bapa dlm wujudkan disiplin dikalangan MM # : Adakan sesi BB keluarga jk masalah berpunca drp i.bapa
J. PERKHIDAMATAN PENILAIAN
# : Menilai program BB di sek utk tingkatkan mutunya # : Menilai model BB sebelum laksana di sekolah # : Adakan program BB rakan sebaya & program latihan.
BANTU MM Bina potensi utk jd ind yg seimbang bg menghadapi cabaran hidup dengan berkesan Bina kemahiran penyelesaian masalah / membuat keputusan yg tepat / terbaik Bina kemahiran penguasaan kendiri (masa, stress, sasaran dan keutamaan bg mereka)
Sedia peluang belajar dgn guna keupayaan dan minat utk kuasai keberkesanan peribadi.
BANTU MM Bina kemahiran komunikasi dan perhubungan interpersonal Bina nilai +ve / sihat terhadap diri & org lain utk tingkat kesedaran kendiri, faham peranan /t jawab dlm kehidupan Bina kesedaran & sikap utk berjaya dlm akademik / kerjaya Bina arah kendiri secara normal dan muktamad Memudahkan perubahan t.laku bg menjalani kehidupan produktif untuk kepuasan diri
Menyediakan perkhidamatn
pencegahan spt hindar MM terlibat dlm m.lah disipin, t.laku tdk sopan, dadah kaunseling krisis pemulihan spt bantu MM atasi masalah kerjaya sosioemosi dan akademik buat penyesuaian peribadi, sosial, emosi & akademik dgn persekitaran & peraturan sek
Membantu MM
kurang bernasib baik utk kembangkan potensi ke tahap max & peroleh pencapaian baik
memahami kebolehan, bakat, minat & kelemahan diri supaya MM dpt pilih mata pelajaran, jurusan & kerjaya yg sesuai
membina tabiat kerja yg baik spt dpt siapkan tugasan dgn teratur / menepati masa
mengembang secara seimbang aspek JERIS Memahami masalah dr sudut yg luas peroleh kemahiran menyelesaikan masalah
Menolong MM
buat keputusan terbaik dlm pelbagai situasi peroleh kemahiran berkomunikasi agar perkembangan sosioemosi dpt ditingkatkan menjalani program transisi (peralihan dr SR – SM) bg mempercepatkan penyesuaian MM dptkan pengetahuan / maklumat kerjaya bg memudahkan permohonan ke institut
berkebolehan berfikir secara rasional & cuba mengelak krisis drp berlaku.
Memberi khidmat
stabil emosinya serta berada dlm ketenangan & kebahagiaan. bersifat sosial yg positif spt berdikari, rajin, bersemangat, berdaya saing, (amal NNM)
Memberi khidmat penyuburan & pengayaan dlm aspek pkbgan MM dgn sediakan peluang & pengalaman sesuai dgn kemampuan & kebolehan MM Mewujudkan peluang setiap M kembangkan daya kebolehan dirinya mengikut kesanggupannya Mengenal pasti kesulitan yg menganggu pencapaian akademik MM & adakan langkah utk atasinya. Mengadakan kem motivasi dr semasa ke semasa utk tingkatkan aras motivasi terhadap kerja. Berkerjasama dgn i.bapa ttg perkembangan anak-anak mereka dlm akademik / kokurikulum.
SECARA LANGSUNG Pertemuan bersemuka (ind / kumpulan) berkeperluan spasifik / segera / kes-kes pemulihan
SECARA TDK LANGSUNG # : Perbincangan / latihan utk ind yg berkeperluan j.masa panjang # : Pencegahan / kemajuan kerjaya / bengkel / seminar
PENDEKATAN DALAM BIMBINGAN
PERKEMBANGAN
PENCEGAHAN
KRISIS
PEMULIHAN
PENDEKATAN DALAM BIMBINGAN
A. PENDEKATAN PERKEMBANGAN # : Program direka utk tingkatkan fungsi dan pkbgan potensi sihat ind / kumpulan. # : Bantu MM peroleh pertumbuhan peribadi yg positif mengikut peringkat umur. # : BB rangkumi kompetensi murid @ hasil yg perlu dicapai bg 3 domin pkbgan (akademik, kerjaya, peribadi dan sosial) # : Keperluan perkembangan BB bg MM
TAHAP SEKOLAH (1)
PKBGAN AKADEMIK
MM perlu dibantu dlm perkembangan berikut :
# : Kemahiran asas yg MM perlukan utk berjaya di sek 3M # : Jelaskan b.mana mereka belajar sesuatu, ingat kembali maklumat, merancang utk selesai tugasan # : Keupayaan utk kenalpasti situasi d mana pbj adalah mudah atau sukar.
PKBGAN KERJAYA
# : kebolehan utk jelaskan apa yg mereka suka lakukan & b.mana mereka berubah dr tahun ke tahun # : Kebolehan utk jelaskan pekerjaan di pelbagai latar, jenis pekerjaan dlm keluarga. # : Kesedaran ttg perbezaan antara rakan sebaya & dirinya # : Kesedaran ttg kemahiran yg mereka ada.
PKBGAN PERIBADI/ SOSIAL
# : Kesedaran kendiri, keyakinan dan kompetensi # : Kemahiran dlm menjelaskan perhubungan & proses dlm menjalin dan mengekalkan persahabatan. # : Gambaran +ve ttg atribiut & keunikan diri /org lain # : T.jawab terhadap tugasan & penjagaan diri / hak milik
TAHAP SEKOLAH (2)
PKBGAN AKADEMIK
MM perlu dibantu dlm perkembangan berikut :
# : Strategi yg membantu MM belajar eg catat nota, mengingat, menetapkan matlamat & sedia utk diuji. # : Memahami b.mana pbj berlaku secara berbeza atas ind berebza dan b.mana ianya berlaku serentak di dlm / luar sekolah # : Kebolehan utk aplikasi kemahiran berbeza bg m.pelajaran dan latar sekolah yg berbeza. # : Kebolehan menghurai pekara yg dipelajari berkait dgn dirinya
PKBGAN KERJAYA
PKBGAN PERIBADI/ SOSIAL
# : Pengiktirafan terhadap pilihan yg dibuat oleh manusia terhadap pekerjaan serta peranan lain dlm hidupmereka # : Kebolehan utk huraikan pekerjaan org lelaki dan p.puan serta hubungan antara minat dan keupayaan utk bekerja # : Kebolehan utk menjelaskan b.mana kehidupan mereka pd masa akan datang. # : Menjelaskan ttg diri mereka, kekuatan mereka # : Mengenalpasti akibat drp tindakan mereka ke atas org lain & ada kesan drp pilihan tersebut. # : Memahami b.mana trait berkembang. # : Keupayaan utk lahirkan penghargaan kpd org lain atas kualiti diri mereka yg unik. # : Keupayaan utk mengetahui bila perubahan mungkin @ tdk mungkin berlaku # : Keupayaan utkkenalpasti dan lahirkan perasaan dlm adab yg diterima.
CIRI-CIRI PERKEMBANGAN BIMBINGAN SPT BERIKUT :
Merupakan usaha jangka panjang Berbentuk kumulatif (terkumpul) Ia tertumpu kpd perkembangan ind secara menyeluruh Ia menekankan tugasan kes ind, perundingan, Koordinasi, memprogram, kaunseling dan kerja Kumpulan berkaitan.
B. PENDEKATAN PENCEGAHAN PENCEGAHAN #: mengenalpasti kemahiran yg perlu masa sekarang / depan serta cara menggunakan kemahiran tersebut # : Biasanya proaktif iaitu permulaan, jangkaan, hadapinya secara aktif dan sasaran pd satu kumpulan bukan pd ind TUJUAN : @ : Menangani masalah masa depan dgn sediakan ind / kumpulan dgn kemahiran yg diperlukan atau ubah persekitaran. @ : Pencegahan dilakukan sebelum m.lah terjadi @ sebelum masalah kecil menjadi besar / serius BIMBINGAN PENCEGAHAN : % : Utamakan jangkaan (ramalan) m.lah masa depan serta sedia maklumat dan latihan kemahiran yg perlu bg cegah masalah tsbt.
PROGRAM PENCEGAHAN :
#: Dianggap berisiko, mudah dipengaruhi dan alami kecelaruan dlm jangka masa terdekat
OBJEKTIF UTAMA PROGRAM PENCEGAHAN : @ : Sampaikan aktiviti / program yg boleh mencegah atau meminimakan insiden kecelaruan terhadap populasi yg berisiko. @ : Contoh : Program Pencegahan Dadah Untuk MM Sekolah Rendah.
C. PENDEKATAN PEMULIHAN PEMULIHAN : #: Proses diaplikasikan selepas masalah ditemui utk dorong moditifikasi t.laku yg bermasalah. # : Sedia perkhidmatan kpd MM yg hadapi masalah spasifik APLIKASI : APLIKASI : LAKUKAN DIAGNOSIS LENGKAP Kaji individu dan masalahnya Buat keputusan spt : 1. Btk kejadian yg dpt kukuhkan t.laku yg diinginkan 2. Musnahkan t.laku yg tdk diinginkan Contoh : MM yg tdk berfungsi dlm BD normal dibantu memoditifikasikan t.Laku dgn guna teknik tertentu agar dia dpt belajar dlm BD normal
PROGRAM PEMULIHAN : #: Fokus kpd cara galakkan MM buat pilihan yg berkesan / sesuai dan kebolehan gunakan strategi dgn berkesan.
PENGGUNAAN PROGRAM PEMULIHAN :
@ : Keatas MM yg belum berkembang @ : Mendemostrasi kemahiran buat pilihan yg sihat @ : MM yg perlu bantuan utkmenangani sesuatu yg sukar.
D. PENDEKATAN KRISIS PENDEKATAN KRISIS : #: Berbentuk arahan dan berorentasikan tindakan # : Digunakan semasa MM menghadapi krisis # : Semasa hadapi krisis MM tiada masa buat refleksi-kendiri penerokaan dalaman terhadap persepsi dan aspek tumpuan # : MM perlukan panduan sehingga mereka menjd stabil / selamat dan bertanggingjawab membuat keputusan. # : T.jawab dtg secara beransur setelah pelan tindakan awal diperkukuhkan dan MM telah mengalami kejayaan peringkat awal.
CIRI-CIRI REKABENTUK BB YANG BAIK
Tujuan yg jelas Aktiviti yg bersesuaian dgn umur Pelajaran yg mempunyai koordinasi serta mengikut urutan Peluang bagi MM utk mengaplikasi, membuat refleksi dan menilai pbj mereka.
BB digunakan utk btk arahan tertentu @ perkhidmatan maklumat spt “bimbingan BD” @ “bimbingan kumpulan kecil” Aktiviti dibtk utk bantu MM fokus kpd pemerolehan pengetahuan @ kemahiran
Bina matlamat yg sihat / kuasai tingkah laku bg mencapai matlamat BB Aktiviti disampaikan dlm sesi BB kumpulan kecil @ besar utk semua murid Guru Perlu : Berkerjasama secara kolobaratif dgn guru BB agar MM terima BB yg diperlukan.
A. BB INDIVIDU BB INDIVIDU BERKAIT DGN : • • • •
Pencapaian akademik yg tdk memuaskan Masalah peribadi dan kerjaya ketidakhadiran semasa aktiviti @ kokurikulum Masalah disiplin spt tdk dtg @ lewat ke sekolah, ponteng dan merokok.
TUGAS GURU BB :
• Adakan BB ind bg bincangkan masalah yg dihadapi MM, MM dpt kenalpasti dan pencegahan dpt diambil • Membimbing MM menangani masalah • Kembang hubungan & k.pasti masalah yg dihadapi MM & bantu mereka fahami antara tindakan & akibatnya • Bantu MM mengamalkan kemahiran yg diperlukan utk hadapi situasi bermasalah dgn berkesan.
B. BB BERKUMPULAN • Gladding (Schmidt, 1993) : tujuan BB kumpulan sbg pencegahan terhadap kecelaruan perseorangan atau kumpulan melalui pemindahan maklumat dan / atau penelitian terhadap nilai-nilai. • Berbtk pdd & infomasi dr bercorak rawatan @ peningkatan diri • Bantu k.pasti MM yg menghadapi konflik kritikal & kesulitan • Lebih kpd arahan dan maklumat secara semulajadi • Menitikberatkan maklumat @ arahan kpd MM yg ramai • Libat ramai murid / perkongsian / perbincangan berlaku • Berpotensi tingkatkan persekitaran BD @ sekolah dgn utamakan aspek +ve (perkbgan & perhubungan manusia) • Maklumat / kemahiran boleh digeneralisasikan oleh MM utk capai matlamat diri, pdd dan kerjaya mereka.
GURU PERLU :
• Guna pelbagai proses pengajaran / teknik / kaedah • Saiz kumpulan sederhana (tdk lebih 25 org) • Berstruktur dan terarah dlm aktiviti.
BATASAN BB KUMPULAN :
• Tdk menghasilkan perubahan signifikan kpd MM yg alami konflik kritikal @ kesulitan dlm kehidupan & di sek, ttp boleh kenalpasti golongan ini utk dirujuk kpd kanselor. • Saiz kumpulan besar tdk menyekat interaksi ahli kumpulan mbbkan sokongan peribadi, k.sayang dan pembinaan kepercayaan tdk begitu mendalam • Tdk membantu ind tertentu, matlamat pdd dan kerjaya utk semua ahli kumpulan • Dlm usaha mencapai objektif pengajaran utk pelajaran BB dlm satu siri topik, kemungkinan perhatian terhadap keperluan ind diabaikan.
RINGKASAN BIMBINGAN
Proses membantu ind / kumpulan buat pilihan yg sesuai
PRINSIP BIMBINGAN
@ : Semua murid boleh rasai sesi BB tanpa kira kaum @ : T.jawab kolektif antara guru BB, MM, rakan, i.bapa @ : prosedur khusus
MATLAMAT BIMBINGAN
# : pemudahcara t.laku terhadap pelanggan # : bantu pelanggan hadapi situasi baru # : menjelaskan keperihatinan # : menguasai perhubungan interpersonal # : guna kebolehan bg kuasai keberkesanan kendiri
PENDEKATAN BIMBINGAN JENIS BIMBINGAN
& : perkembangan, pencegahan, pdd pemulihan & krisis utk sedia bantuan kpd MM cara mengendali @ mencari penyelesaian kpd masalah yg dihadapi & : individu & berkumpulan (kelompok)
Kembangkan kemahiran MM utk tangani masalah (disiplin, peribadi, akademik) dlm kehidupan Tdk selesaikan masalah utk MM Sbg pendengar yg baik, supaya MM dpt meneroka / menilai situasi dan diri mereka serta kembangkan kemahiran utk hadapi masalah Berkerjasama (koloboratif) dgn guru PBB bg sedia BB yg sesuai. Bekalkan maklumat & maklumbalas kpd guru PBB ttg keperluan & keberkesanan BB
Beri BB permulaan kpd MM dan bincang apa yg mereka perlukan sebelum rujuk kpd guru PBB utk BB @ bantuan selanjutnya. Biasakan MM dgn BB di sek agar mereka dpt sampai maklumat BB kpd MM lain & galakan gunakan BB di sek Sokong @ bantu program BB spt menjd fasilitator kem motivasi, mentor dlm program mentor-mentee Kemas kini rekod MM dlm BD spt kemajuan, kehadiran,pencapaian akademik dan latarbelakang MM Btk hubungan baik dgn MM, penyayang, positif terhadap MM, sensitif dgn memahami kehendak MM Bantu btk nilai-nilai dan sikap +ve, komunikasi berkesan dlm aktiviti pbj BD.
A. MENGUMPUL MAKLUMAT TENTANG MM PERANAN GURU MATA PELAJARAN : @ : Sediakan maklumat lengkap (personaliti, tingkahlaku, pencapaian) MM melalui ujian dan bukan ujian (soal selidik, pemerhatian, temuduga) @ : Buat pemerhatian terhadap MM (luar @ dlm BD) utk dpt maklumat ttg t.laku & sosial @ : Melengkapkan, mengemaskini dan menyimpan rekod pencapaian akademik, kokurikulum MM @ : Menyimpan laporan anekdot libatkan sesuatu peristiwa tarikh dan tempat utk guru PBB / kaunselor fahami personaliti MM @ : Melengkapkan, mengemaskini dan simpan rekod MM iaitu kad 001 R/M.
B. MENGENALPASTI MM YG BERMASALAH # : K.pasti MM bermasalah & bantu MM sebelum jd rumit # : Btk hubungan baik dgn MM utk ketahui masalah mereka # : Terdpt MM kongsi masalah dgn rakan (tdk dgn guru), maka bina hubungan dgn rakan MM bermasalah # : Membincang masalah MM utk ketahui masalah sebenar # : Teroka cara penyelesaian bers-sama dgn MM (MM perlu jujur, komited, rela, guna strategi penyelesaian m.lah) # : Rujuk MM bermasalah kpd pakar / kaunselor Kenalpasti MM Bermasalah
Bincang masalah utk ketahui masalah sebenar
Teroka cara penyelesaian bersama-sama (MM perlu jujur)
C. RUJUK KEPADA PAKAR
$ : MM bermasalah rumit dirujuk kpd kaunselor / pakar guru PBB $ : Masalah spesifik perlu kemahiran spesifik $ : Pastikan strategi / langkah pemulihan dituruti oleh MM $ : Kenalpasti kelemahan dlm strategi tersebut.
D. MENGENALPASTI FAKTOR PENGHALANG
FAKTOR PENGHALANG BIMBINGAN $ : Tdk mempunyai kemahiran kaunseling / tdk terima kursus bimbingan dan kaunseling $ : Salah tafsir bahawa perkhidmatan BB hanya utk MM bermasalah sj, MM cuba elak bertemu guru PBB sbb takut ditertawakan. $ : Tdk dpt sokongan i.bapa sbb tdk mahu anak dilebel sbg bermasalah $ : Tdk dpt sokongan guru lain sbb rasa tdk cekap sbb kurang kemahiran BB dan kaunseling.
4 peranan guru BB & Kaunseling : (i) : Mengumpul maklumat m-murid : guna ujian & bukan ujian utk dpt gambaran tentang personaliti, t.laku & pencapaian MM (ii) : Mengenalpasti MM bermasalah : melalui temuduga bg mempastikan masalah sebenar dan bantu MM meneroka penyelesaian @ pilihan penyelesaian. Rujuk kes kpd pakar jk rasa tdk mampu selesai masalah (iii) : Merujuk kpd pakar : jika tdk mampu selesai masalah dan guru perlu rancang tindakan susulan
(iv) : Mengenalpasti faktor-faktor penghalang : spt kurang kemahiran, salah faham terhadap BB dan Kaunseling serta kurang sokongan i.bapa dan guru
CONTOH KOMUNIKASI INTERPERSONAL DLM BD: Berbual dgn murid-murid Memberi atau membalas pujian Berkenalan dgn rakan baru Berkomunikasi menerusi mesej yg segera Mengekalkan dan memperbaiki perhubungan Memberi tunjuk arah Memujuk guru besar.
Soalan bg meningkatkan komunikasi interpersonal (KomI) : Apa yg ingin saya katakan? Apa yg patut saya kata, k.kala bertentangan dgn niat baik saya? Apa sebenarnya maksud saya, apakah kesan emosi terhadap kata-kata saya?
KONSEP KOMUNIKASI INTERPERSONAL •
Dibuat secara bersemuka, berbual dgn murid sblm kelas bermula, berinteraksi dgn ibu bapa @ rakan semasa makan malam, bertukar rahsia dgn rakan
•
Berlaku sepanjang hari / ada yg berkesan & ada yg tdk berkesan
•
Proses perkongsian maklumat antara individu
•
Perlukan usaha 2 hala
KOMUNIKATOR BERKESAN : Memahami sepenuhnya maklumat : Mengetahui proses komunikasi interpersonal : Merancang dgn teliti bg mereka bentuk & melaksana strategi komunikasi : Guna maklum balas utk memastikan ketepatan sesuatu mesej.
KEMAHIRAN INTERPERSONAL
: Kemahiran yg perlu utk meneruskan hubungan antara individu dgn individu lain. : Contoh kemahiran interpersonal : ‘Rakan menyatakan sesuatu, anda mendengar, menyoal jika tdk faham, angguk kepala jika setuju’ : Kemahiran interpersonal : menyoal, mendengar dgn aktif, gunakan anggota badan, komunikasi memberi perhatian, memahami berempati, refleksi bersemuka (konfrontasi)
KOMUNIKASI : Satu btk rasa yang melibatkan perhubungan manusia (perbualan, pandangan, mengurus konflik) : 2 kumpulan memain peranan secara jelas / lengkap : Apa sahaja bentuk interaksi – perkataan, ekspresi muka, bahasa, gerak tubuh, kesenyapan yg boleh diterjemahkan maksud, perasaan & sikap antara yg terlibat. : Pertukaran maklumat antara pengantar / penerima : Mesej perlu jelas penerima memahami, percaya & buat tindakan : Maklum balas dpt melengkapkan ketepatan komunikasi : Medan komunikasi 2 hala
: Komunikasi melibatkan :
: individu dgn individu : antara organisasi : proses yg kompleks & libatkan banyak aspek : penyampaian tepat drp penyampai - penerima : ketepatan penerima dan pemahaman : penerimaan @ penolakan selepas menerima maklumat. : melibatkan pengherotan & ketidaktepatan akibat rangkaian perhubungan manusia yg luas : kepercayaan & keyakinan (kepercayaan menjadikan komunikasi lebih terbuka dan jujur)
KEBERKESANAN KOMUNIKASI 2 HALA : Mesej yang jelas : Penerima memahami, mempercayai & ambil tindakan : Menerima maklumbalas : Atasi halangan (halangan bahasa, pendengaran, ketidakupayaan bertutur, kebisingan, istilah & pengetahuan murid) : Komunikasi berkesan melibatkan : : komponen intrinsik kerja yg efisyen : perhubungan yg berkesan : aliran komunikasi secara terbuka dlm keadaan kondusif : hubungan positif yg didorong oleh penggunaan teknik tertentu.
MASALAH KOMUNIKASI : bekerja dlm rangka rujuk yg berbeza
: tdk mampu bina hubungan dlm keadaan yg memuaskan / selamat / berkesan : tdk diberi perhatian serius : anggap komunikasi tdk penting.
MODEL KOMUNIKASI 2 HALA PERSEKITARAN KEBISINGAN
MAKLUMBALAS
ENKOD
DEKOD
PENAPIS PENYAMPAI
MESEJ
PENAPIS
PENERIMA PERSEKITARAN KEBISINGAN
SUMBER : Lucas R.W : Perhubungan Interpersonal Yg Berkesan
HALANGAN KOMUNIKASI ASPEK
CIRI HALANGAN
CARA ATASI HALANGAN
Kebisingan gangguan alat pendengaran
Kurangkan aras bunyi / komunikasi dlm bilik khas/ elak guna radio
PENGHANTAR
Suara / bahasa tdk jelas maksud kabur, istilah teknikal, soalan yg sukar difahami
Guna ayat ringkas & jelas, elak guna istilah yg mbbkan salah faham, kemukakan soalan terbuka / tertutup utk dpt maklumat / sedia maklum balas yg sesuai
PENERIMA
S-sama bercakap Jgn mencelah @ menyampuk
Berhenti berbual & dengar sahaja / elakkan mencelah @ menyampai pendapat.
PERSEKITARAN
ASPEK
CIRI HALANGAN
CARA ATASI HALANGAN
PENAPIS
Sikap (nilai, minat kepercayaan, pdd penderiaan dan pengetahuan) bertindak sbg penapis / halang resepsi mesej
MESEJ
Idea, konsep, maklumat yg di pindahkan sbg penyampai
Pastikan anda berpengetahuan bermaklumat & mahir utk sampai mesej dgn berkesan Berupaya jawab soalan murid
Keadaan / aliran yg dilalui semasa berkomunikasi
Komunikasi secara bersemuka.
SALURAN
Kenalpasti faktor tsbt dlm diri anda (guru) dpt mencegah halangan / kerosakan penerima mesej drp murid-murid
ASPEK
ENKOD
DEKOD
MAKLUMBALAS
CIRI HALANGAN
Murid gagal terjemah @ fahami apa yg guru hantar/ murid tdk kenal perkataan & isyarat Penterjemahan isi kandungan ke bahasa, simbol @ makna
CARA ATASI HALANGAN
Tingkatkan kefahaman murid pd mesej & kenalkan murid pd simbol, perkataan & isyarat akan beri kesan kpd mesej. Pilih saluran / masa ind utk sampaikan mesej
Guru boleh menginterpertasi dan beri respons yg sesuai
Atasi penerimaan mesej & diterjemah spt yg dikehendaki.
KEMAHIRAN Komunikasi Intrapersonal : Keberkesanan seorg guru, rakan, pasangan hidup pengurus bergantung kpd kemahiran Komunikasi Intrapersonal : Penting kpd keupayaan profesional & dokumentasi secara meluas
1. MEMBINA HUBUNGAN : Hubungan berkesan jk ada keyakinan antara G-M : Bina hubungan berasas kepercayaan & pertahankanya w.pun terjadi perubahan : Kepekaan, hormat, empati & keteguhan faktor penting dlm bina hubungan : Murid beri m.balas terhadap kepekaan, hormat & empati dr guru & mahu guru rasai apa yg mereka rasa & anggap guru sbg rangka rujukannya. : Kemesraan, penyayang & perlakuan yg sesuai galakan murid bertindakbalas. : Keadaan fizikal, cara murid dialu-alukan, gerak isyarat, nada suara, kehadiran gangguan pengaruhi mesej : Guru guna kemesraan, nada & perkataan yg diterima murid & elak guna kenyataan streotaip @ humur palsu.
2. MEMBERI PERIHATIAN : Individu terima maklumat 4-6 kali lebih cepat dr kepantasan pertuturan normal : MM mudah terganggu, maka guru perlu beri perhatian penuh agar mesej tdk hilang
: Guru perlu :dengar dgn penuh perasaan / dengar dgn penuh minat dgn libatkan tumpuan mental / gunakan ekspresi muka, gerak isyarat & postur : Fungsi Memberi Perhatian : : fahami kenyataan murid : bantu fahami masalah murid : wujudkan rasa hormat diri @ selamat bg murid : alat peneguhan / alat komunikasi : bantu hubungan baik G – M (klien)
KOMPONEN MEMBERI PERHATIAN : Kedudukan Klien (Murid) : Pastikan murid dpt duduk dgn selesa / tiada apa-apa yg menghalang t.laku : Bertenang : Murid duduk selesa agar kenyataan dpt dinyatakan @ didengar dgn jelas / dorong M bercakap : Kedudukan Tubuh (posture) Pembimbing: condong kehadapan arah murid menunjukkan Pmbg menerima / minat pd murid. : Ekspresi Muka : berseri, senyum sbg tanda Pmbg sedia menerima murid : Tentangan Mata : bertentang mata dgn murid tanda tunjuk minat dgn apa yg dikatakan & bersama murid dr fizikal & mental. Ikut keselesaan murid (alih mata bila M malu) : Soalan Terbuka : galakan murid bercakap / beri peluang murid bercakap panjang : Dorongan Minima Utk Bercakap : gerak isyarat, angguk kepala, perkataan tunggal & ringkas spt „uh-uh‟, „uh-uhm‟, „ye‟, perwatakan badan, ulang perkataan
CONTOH : Skala kadar : Tingkah laku Memberi Perhatian Tentangan mata
1. Kurang memberi perhatian, kurang tentangan mata 2. Tentangan mata konsisten 3. Perhatian teliti, mengubah penggunaan tentangan mata, sering memberi perhatian penuh. Kedudukan tubuh badan, pergerakan dan gerak-geri 1. Tegang, kurang selesa 2. Terlalu tenang 3. Selesa, memberi perhatian penuh, gerak-geri munasabah Kadar Pertuturan dan nada suara 1. Terlalu lambat atau cepat, nada suara tidak berubah 2. Teragak-agak, kurang pasti 3. Kadar pertuturan yang sesuai.
3. MENDENGAR DGN AKTIF € : Mendengar : : Carl Rogers : Guru pmbg hendaklah mendengar secara aktif. : asas / komponen penting dlm interaksi & komunikasi : bantu kenal pasti bidang bermasalah / perunding yg berkesan dlm selesai konflik & masalah, buat keputusan : alat kumpul maklumat dlm komunikasi aktifkan proses pembelajaran : 4 fasa mendengar iaitu pendengaran, penumpuan, pemahaman dan bertindakbalas. € : Tujuan Mendengar : Fahami mesej
: Guru Perlu : : tunjukkan minat yg tulen terhadap kata-kata murid : berdiam diri sepanjang masa ttp guna semua deria utk fahami mesej : mendengar setiap perkataan & minda mencari mesej yg tersirat / melalui mata lihat bahasa tubuh, gaya isyarat / dengar kata hati anda, buat catatan reaksi terhadap mesej : faham maksud tersirat dan tersurat (fahami perasaan murid dgn mendalam @ rasai apa yg dirasai oleh murid (mendengar dgn empati) : menyatakan dgn tepat idea & perasaan murid : dpt mentafsir perasaan yg terpendam murid & buktikan pd murid bahawa kita mendengar, memahami dan menerima mereka : profesional, ambil berat dan menghormati murid sbg manusia
: Mendengar Dgn Aktif : : Bantu guru menguji pemahaman ttg apa yg dikatakan oleh murid-murid : Mengimbas kembali pengertian maksud kpd murid dan buat penjelasan atau betulkan salah faham : Tdk mengulang perkataan sama yg dituturkan murid, ttp memasukkan pemahaman guru ttg keseluruhan mesej murid jd satu maksud yg menyeluruh : Rangsangan meneroka perasaan & pemikiran mereka : Kegagalan Mendengar : kegagalan perkhidmatan, murid kecewa, meningkatkan stress ind & publisiti negatif di war-warkan.
: TEKNIK MENDENGAR SECARA AKTIF : I. Meringkaskan Maksud M : Guru guna perkatan sendiri bg jelaskan maksud @ perasaan murid & yakinkan murid bahawa anda mengerti @ tunjuk minat terhadap mereka : Murid berpeluang jelaskan perkara sebenar : Perjelasan berlaku bila wujud salah faham @ melahirkan sokongan kpd murid utk terus berbual
II. Melahirkan Pemahaman Terhadap Perasaan M : Ulang perasaan yg dinyatakan @ bayangan utk bantu anda kaji semua persepsi anda terhadap perasaan murid : Murid lihat perasaan sendiri secara objektif dan menjelaskannya.
III. Mengemukakan Soalan : Menyoal : - dpt fahami pemikiran / perasaan murid / peroleh maklumat tambahan - Merangsang / menyokong murid utk rasai mereka boleh kembangkan pemikiran / perasaan - Mengesahkan minat dan perhatian guru terhadap murid
: Kebaikan Mendengar Secara Aktif : - Bekalkan lebih banyak maklumat utk perbincangan - Kesan terapeutik - Ind dpt luahkan perasaan membawa kpd pelepasan emosi
4. MENGGUNAKAN BAHASA YG SESUAI
: Bahasa : : Lisan dan bukan lisan : Pengalaman sebenar ind dpt dilahirkan : Beri kefahaman ind lain lihat situasi sbg masalah atau peluang : Tanda kepekaan @ penghormatan kpd budaya murid bila anda bertutur / memahami bahasa mereka (formal / bahasa harian murid). : Berpusat bg interaksi sosial @ kuasa berkesan menggambarkan kebenaran kpd murid.
: Maksud sesuatu perkataan bergantung kpd : : Individu yg bercakap : Latarbelakang individu yg bercakap : Pendidikan individu : Perkataan yg dipilih utk digunakan. : Strategi : : Guna ayat ringkas : Elak bahasa yg sukar difahami : Sebut perkataan dgn jelas : Elak guna istilah yg merendah / menghina murid.
5. MEMAHAMI BAHASA TUBUH : Bahasa Tubuh : : Komunikasi tanpa lisan (kontek mata, ekspresi muka, isyarat, pergerakan / posisi badan, kelipan mata, isyarat tangan dll) : Menjadi pelengkap perkataan (pertuturan) : Meluah perasaan, reaksi, keadaan pemikiran tanpa guna perkataan / tanpa bertutur : Kajian : Bahasa tubuh yg diguna utk hantar mesej lebih penting dr perkataan yg ditutur. : Keseluruhan mesej yg difahami murid didapati : 10 % dr keseluruhan kandungan : 30 % dr kenyaringan / nada suara : 60 % dr komunikasi non-verval (b.tubuh)
: Pentafsiran b.tubuh perlu berhati-hati : Eg : senyuman anggukan, kelipan mata, ekspresi mukatdk membawa makna mendalam. : Contoh : MASA
BAHASA TUBUH
PENTAFSIRAN
Lepas 30 min
Duduk dihujung kerusi sambil membongkok badan ke meja
Tdk bermaksud apa-apa kerana itu cara murid duduk yg paling selesa.
Situasi 1 Lepas 30 min
Semakin membongkok kan badannya
Menunjukkan minat yg mendalam pd perbincangan
Situasi 2 Lepas 30 min
Duduk tegak dan Bersandar di kerusi
Tdk berminat atau sudah hilang minat pd perbincangan
: 2 cara pentafsiran bahasa tubuh a. Memerhati perlakuan individu di awal perbincangan semasa tekanan masih rendah dan subjek mudah diterima b. Kesan perubahan mendadak dlm tingkah laku dan postur. : Jgn fahami bahasa tubuh pd isyarat sahaja ttp juga pd postur
6. KEMAHIRAN BEREMPATI
: Kemahiran Berempati : Guru cuba memahami serta merasai apa yg dirasa oleh murid : Kepentingan : bantu Guru memahami kenyataan murid & merasai perasaannya.
: Kebaikan : : Beri gambaran kpd M bahawa Guru telah memahami perasaannya. : Mendorong murid menceritakan masalahnya : Bantu Guru memahami kesulitan murid
: Respon Guru mengandungi 2 aspek iaitu a. Aspek kognitif b. Respon afektif.
CONTOH 1 : M : Basikal saya dilanggar kereta pagi tadi. Entah mana saya nak cari wang utk membaikinya. Guru
: Ahmad berasa bimbang kerana tdk ada wang utk membaiki basikal yg telah dilanggar kereta.
2 aspek respon Guru berdasarkan cth di atas : a. Aspek kognitif : basikal telah dilanggar kereta b. Aspek afektif : bimbang
: Kemahiran Berempati Guru mengandungi 2 komponen kenyataan Murid (klien) iaitu : a. Idea klien (kongitif) b. Perasaan klien (afektif) CONTOH 2 : M : Saya benci kawan saya Mutu. Dia suka menuduh saya tanpa bukti. Semalam dia kehilangan pen. Dia menuduh saya mencurinya. Guru : Kamu benci Mutu kerana dia selalu menuduh kamu tanpa bukti. 2 Komponen kenyataan Guru iaitu : a. Komponen idea : kerana dia selalu menuduh kamu
tanpa bukti . b. Komponen afektif : benci
KEPENTINGAN EMPATI Membina hubungan dgn M
: Murid rasa Guru memahaminya dia mudah menceritakan masalahnya.
Merangsang penerokaan diri
: Guru beri respon empati : Murid mula meneroka situasi dihadapannya dgn mendalam
Menyemak pemahaman dgn klien (M)
: Murid betulkan respon empati Guru yg kurang tepat.
Memberi sokongan
: Empati adalah cara menyelami jiwa Murid dr aspek pengalaman, t.laku & perasaan.
Melicinkan komunikasi
: Empati galakkan Murid bercakap lebih lanjut sbb merasakan Guru telah memahaminya.
Meningkatkan tumpuan
: Empati tumpu pd isu-isu penting dr murid : Empati membantu Murid & Guru memahami pengalaman, t.laku dan emosi Murid
Menyekat pembimbing
Menggalakkan tindakan M
: Empati libatkan Guru @ Pmbimbing utk beri nasihat terlalu awal € : Empati galakkan Murid memikirkan strategi penyelesaian masalah.
€ : Empati dorong Murid akui masalahnya & liha masalah dgn mendalam, menyusun strategi dan bertindak dgn tegas..
RESPONS EMPATI KAUNSELOR Tepat
Kurang Tepat
Pengesahan oleh Murid secara lisan @ tanpa lisan
Tanda kurang tepat yg ditunjukkan secara lisan @ tanpa lisan
Penjelasan lanjut oleh Murid
Kenyataan semula @ pembetulan oleh Murid
Respons kaunselor yg berempati Pergerakan yg disebabkan empati yg tepat & kurang tepat
7. MEMBERI TINDAK BALAS BERSESUAIAN A. GALAKAN YG MINIMA
• : Isyarat tangan, anggukan, sepatah perkataan @ buat bising, postur badan, pengulangan kata kunci, senyuman tunjukan anda berminat • : Eg : „mmm‟, „A-haa‟, „Ya‟, „Jadi?‟, „Lagi?‟, „Ibu anda‟ • : Kebaikan : • : Galakan Murid terus bercakap • : Guru banyak bercakap mbbkan Murid hilang minat • : Mudah dpt mesej (mendengar suara sendiri)
B. MENYOAL : Soalan digunakan utk : : mengembangkan maksud : memulakan perbualan : dpt ilustrasi (gambaran) secara spasifik : mengkaji persepsi : mendapat lebih maklumat ttg masalah Murid.
: 2 jenis soalan : A. Soalan Terbuka B. Soalan Tertutup
A : Saoalan Terbuka : Agar M terus bercakap / jelaskan topik dgn terperinci : Bantu M fahami topik bkn memahami pemahaman pmbing : Dpt peroleh banyak maklumat & dpt gambaran jelas ttg masalah Murid : Memudahkan sesi membimbing. CONTOH : “Apakah perkara berkaitan ibu anda yg amat mengecewakan anda?” “Bagaimana anda boleh menghilangkan kekusutan ini?” “Apakah sebab anda meninggalkan sekolah?” “Apakah maksud anda dengan „kegagalan‟?” “Bagaimana perasaan kamu selepas dihukum oleh Guru Besar?” “Apakah sifat bapa yg mengecewakan kamu?” “Apakah perasaan Siti apabila diberitahu Siti telah mendapat 8A dlm SPM?”
B : Saoalan Tertutup : Maklumat berbentuk fakta @ jawapan „ya – tdk‟ : Menghentikan perbualan : Mencadangkan murid senyap & jawab bila ditanya : Peroleh maklumat terhad (perlu kemuka byk soalan) CONTOH : “Apakah dia membuatkan anda marah?” “Ya” , “Tidak juga” , “Tidak” . “Anda mahu pergi dari dia?” “Oh! Saya fikir anda mahu meninggalkan rumah” Guru M Guru M Guru M
: Sukakah kamu datang ke sekolah? : Ya : Sudahkah kamu bersarapan? : Belum : Adakah kamu terlibat dgn kecurian itu? : Tidak
C. BERFIKIR LANTANG : Menyuarakan secara terbuka / eksplisit apa yg ada dlm dlm fikiran anda utk didengar oleh org lain : Murid akan hairan, tertanya-tanya, terganggu jika guru ubah topik serta merta.
: Kegunaan : Utk menjelaskan; : kpd M apa yg berlaku dlm komunikasi : sebab mengapa topik pengajaran diubah t-tiba : Tujuan : : Menghapuskan kesangsian, keraguan, anggapan buruk murid ttg apa yg berlaku : Yakinkan murid apa yg berlaku dgn penerangan ringkas / jelas.
D. TERUS MENERUS
: Bertindak secara langsung @ terbuka apa bila mengetahui apa yg berlaku diantara guru dgn murid pada satu masa dan berkomunikasi secara konstruktif : Jika komunikasi beri kesan –ve, mengacam murid, rasa tdk selesa, tdk mesra ; maka anda perlu jelaskan sebabnya sama ada satu kemungkinan @ pendapat sahaja. : Eg : “Saya dpt rasakan yg kamu mula berasa marah terhadap saya sekarang”.
E. MENGGUNAKAN KESENYAPAN : Kesenyapan : berhenti sementara : Sebab Murid berhenti bercakap : rasa tidak selesa : penerokaan diri utk celik akal terhadap m.lah : mencari idea / perasaan utk disampaikan : Tujuan kesenyapan : Menerima tindakan murid : Beri keyakinan pd murid bahawa ia berhak menentukan corak komunikasi. : Beri peluang kpd guru / murid utk berfikir : Membina kepercayaan : galakan pelajar berfikir terbuka utk lahir isi hati
: Cara guna kesenyapan dgn berkesan : menerima murid : peka terhadap masa : biarkan murid memecahkan kesunyian : jangan timbulkan kemarahan murid – benarkan ia keluar (jika ia mahu) CONTOH : 1. Nampaknya, saudari sdg memikirkan sesuatu. Boleh saya kongsi? 2. Mungkin saudara sudah sedia utk berkongsi dgn saya tentang apa yg difikirkan tadi. 3. Saya kira saudari ada sesuatu yg hendak disampaikan. Sila ceritakan.
F. MENGENAL PASTI PERASAAN
: Kebolehan membuat tanggapan @ t.balas terhadap perasaan murid secara tepat. : Tahap sensitiviti yg tinggi utk memahami murid : Kebolehan mengenal perasaan apabila diluahkan : Galakan murid meluah @ menyatakan perasaan dgn jelas : Eg : : “Apa perasaan kamu ttg apa yg berlaku?” : “Apa perasaan kamu sekarang?”
G. REFLEKSI : Refleksi : : terhadap idea utama dgn kenyataan ringkas : ungkap semula apa yg M terlah katakan : isi kandungan dirumus jd maklumat baru : terhadap perasaan (dr kenyataan beremosi murid) fokus kepada maksud tersirat : diguna utk tunjuk kefahaman @ bantu murid ke arah kesedaran kendiri : diguna disemua peringkat komunikasi : menyemak pemahamannya dgn murid (Guru perlu b-benar faham masalah murid
: Refleksi berkesan memberi isyarat kpd murid bhw guru cuba memahami @ fahami dgn betul @ menerima murid : 2 jenis refleksi : Refleksi Idea & Refleksi Perasaan
REFLEKSI IDEA : kemahiran Guru sbg cubaan memahami murid : Guru menyemak sama ada dia faham apa yg dikatakan oleh murid : membolehkan murid capai kesedaran diri dan kefahaman diri. ; Guru membalikkan idea @ isi kenyataan murid CONTOH 1 : M Guru
: Saya tidak mencuri : Saudara tidak mencuri.
CONTOH 2 : M
Guru
: Saya fikir saya akan gagal lagi. Saya tidak pernah mendapat gred yang baik. : Rekod lama saudara menunjukkan saudara mungkin akan gagal.
REFLEKSI PERASAAN : Guru membalikkan aspek emosi kpd murid : Meninggikan tahap kesedaran murid ttg perasaan sebenar yg dialami olehnya. : Contoh di bawah
CONTOH 1 : M(Man): Saya berasa saya akan gagal lagi Guru : Ali bimbang akan gagal lagi. CONTOH 2 : M : Cikgu menengking saya tanpa suatu sebab tertentu. Guru : Saudara berasa marah kerana ditengking tanpa sbb. CONTOH 3 : M : Saya benci sikap i.bapa saya. W.pun sudah berumur 17 tahun, mereka suka menyekat pergerakan saya. Guru : Saudara berasa kecewa kerana kebebasan saudara tersekat? CONTOH 4 : M : Saya hairan b. mana kamu kalah dlm perlawanan itu, pada hal kamu bermain baik sekali. Guru : Saudara hairan kerana kalah dlm perlawanan itu?
Contoh kata-kata perasaan adalah spt berikut : Sedih Hampa Terharu Rasa sakit Rindu Bosan Jemu Marah Meradang Sakit hati Benci Suka
Geli hati Puas hati Takut Rimas Terperanjat Tertekan Tak sedap hati Geram Patahhati Kuatir Mesra Kasih
Kecewa Putus asa Gelisah Muram Kecil hati Malu Keliru Berang Meluat Panas hati Sombong Gembira
Seronok Cemburu Tersinggung Sayang Cinta Iri hati Ria Risau Bingung Bimbang Terancam Rasa bersalah
Pengukuran Tindak Balas Yg Tepat Kpd Perasaan (Cheryl J. Normington) Arahan : Tandakan ( / ) dlm ruang berkenaan Tindak balas tidak menepati isi Jarang menepati isi
Kadangkala menepati isi Sentiasa menepati isi Tidak menghiraukan perasaan nyata Tindak balas tidak menepati perasaan Kadangkala menepati perasaan Sentiasa menepati perasaan Tidak dapat menyentuh perasaan dalaman Kadangkala menyentuh perasaan Sentiasa menepati perasaan
1
2
3
4
5
H. INTERPRETASI (MENTAFSIR) : Proses aktif utk menerangkan makna sesuatu peristiwa / aktiviti kpd murid secara aktif supaya mereka boleh melihat masalahnya dr sudut yg baru. : tafsiran kpd masalah bg pastikan guru & murid b-benar memahami masalah / dpt gambaran jelas masalah murid : Matlamat : : melatih murid mentafsir sendiri peristiwa @ masalah yg dihadapi : membantu murid memahami maksud sesuatu peristiwa. : memberi pandangan alternatif terhadap masalah : beri makna lebih mendalam terhadap mesej asal murid.
: Kemahiran Interpretasi : : gunakan perkataan mudah difahami : jgn berikan terlalu banyak interpretasi pd satu satu masa. : toleransi & pengetahuan murid perlu ada supaya M tdk di paksa terima sesuatu interpertasi.
CONTOH 1: M Guru
: Saya tdk dpt mengurangkan a-aktiviti permainan saya …….tugas yg diberikan oleh pensyarah terlalu banyak. Ini melampau. : Anda cuba menyatakan p-pensyarah bersalah krna memberi terlalu banyak tugasan dan itu menganggu aktiviti permainan anda.
CONTOH 2 : M Guru
: Saya tdk dpt membuat kerja rumah jk ayah berada dirumah. Saya berasa tertekan. Dia akan marah w.pun suatu kesilapan kecil berlaku. : Drp apa yg saudara katakan ttg ayah saudara, saudara amat takut pdnya. Adakah itu benar?
CONTOH : “Kamu menceritakan mengenai keluarga kamu seolah-olah kmau bukannya pemerhati yg berminat. Saya mengandai kan bahawa kamu tidak mempunyai perasaan terhadap mereka.” “Tidak mustahil seseorang itu boleh mencintai atau membenci bapanya pada masa yang sama.” “Dari apa yg kamu katakan mengenai bapa kamu, nampaknya kamu betul-betul takutkannya. Begitukah pandangan anda?”
I. PENJELASAN : Penjelasan : : membuatkan sesuatu yg kabur jd lebih fokus atau jelas : respon murid yg kabur (menyembunyikan sesuatu / mengelirukan) perlu diperjelaskan : Cara penjelasan : CONTOH : “Boleh tak kamu terangkan perasaan kamu itu dgn cara yg lain pula? “Saya kurang faham dgn apa yg telah kamu terangkan.” “Apa maksud kamu apabila kamu berkata ibu bapa kamu tidak mempedulikan kamu langsung?”
J. KONFRONTASI : Konfrontasi : : menjelaskan perselisihan yg telah kita perhatikan dlm t.laku murid. : satu respon membolehkan murid berdepan dgn apa yg diperlukan @ yg perlu dielakkannya : Tujuan : : kenali dgn jujur / terbuka serta tunjukkan kpd murid apa yg berlaku. : bantu murid mengenal pasti percanggahan, rasional helah & interpertasi yg salah. : Kesan : timbul cabaran, pendedahan @ ancaman
: Kemahiran Konfrontasi : digunakan oleh Guru bila : 1 : Bila kenyataan Mberlainan dgn tindakannya. Eg : Murid berjanji utk dtg awal ke sek ttp masih dtg lewat ke sek. (Konfrontasi digunakan utk betulkan tdkan murid ini dgn menyatakan kata-katanya berbeza dgn tindakannya ) 2 : Murid tdk mahu mengaku sesuatu @ tdk ingin melihat sesuatu perkara @ masalah dr sudut yg berlainan. : Masalah Konfrontasi : : timbul rasiko @ mencabar murid. : Murid rasa tergugat & mahu tamatkan bmbingan @ tdk mahu berjumpa Guru. : Kebaikan : : timbul sedar diri pd M dgn cepat /dorong M ubah t.laku sejajar dgn kata-katanya. : Gunakan konfrontasi semasa hubungan G-M baik (mesra / kukuh)
CONTOH 1: M G
: Selepas makan, saya biasanya menonton TV. Lepas itu saya cuba menyiapkan kerja rumah ttp saya dapati sukar utk menyelesaikan kesemuanya : Nampaknya saudara mempunyai masa utk menonton TV kekurangan masa utk menyiapkan kerja rumah.
CONTOH 2 : M
: Bilakah rombongan ke Melaka itu akan bertolak.
G
: Saudara telah menyatakan beberapa kali saudara tdk meminati rombongan tersebut, ttp saudara kerap bertanya ttgnya.
CONTOH : “Kamu kata sekolah tdk berapa memuaskan, tetapi gred kamu sangat cemerlang.” “Kamu asyik mengatakan kamu sayangkan emak kamu, tetapi kamu tak mahu menggembirakannya dgn selalu duduk di rumah.”
H. PENDEDAHAN KENDIRI
: Gbb pernah menangani m.lah serupa @ pernah alami masalah yg sama : Perkongsian pengalaman dgn murid dpt melegakan @ murid rasa selesa. : Murid rasakan bukan dia sj alami masalah tersebut : Elak maklumat yg merendahkan murid @ murid berasa kurang senang.
CONTOH 1: M G
: Ini kali kedua saya cuba menduduki peperiksaan PMR. Bodohnya saya ini. : Itu bukan perkara luar biasa. Saya pun menduduki peperiksaan SPM sebanyak dua kali sebelum saya lulus
CONTOH 2 : M G
: Keluarga saya miskin.Oleh itu saya terpaksa membantu emak di gerai. Saya tdk dpt mengulang kaji sepanjang masa. : Mat, itulah tanggungjawab seorang anak. Bapa penoreh getah. Semasa kecil saya menjual kuih yg dibuat oleh ibu.
I. PEMPARAFRASARAN
: Pemparafrasaran : meringkaskan kenyataan murid dr semasa ke semasa.
: Tujuan : : Gbb menyemak pemahamannya ttg masalah murid : tingkatkan ingatan G isi-sis penting : tingkatkan pemahaman murid ttg masalah yg dihadapinya. : timbul kesedaran diri murid : beri celik akal kpd murid utk selesai masalahnya
CONTOH 1: M
: Saya sentiasa lambat masuk ke kelas. Ini mbbkan saya terus dihalau keluar dr bilik darjah. Saya benci cikgu kerana tindakannya itu. Lagipun saya tdk sengaja. Saya terpaksa menolong emak membasuh baju dan seterusnya menyediakan makanan utk adik saya.
G
: Nampaknya saudari marah kerana selalu dihalau keluar dari kelas walaupun saudari ada sebabsebab yang sah.
J. MEMBERI NASIHAT
: Hadley : cadangan & nasihat a.lah t-teknik yg sama dgn pujukan & oleh itu ia perlu digunakan dgn berwaspada. : Guru perlu meneroka satu strategi penyelesaian masalah. : Eg : Murid lemah dlm BI, jgn terus cadangkan utk ikuti kelas tuisyen, sbb cadangan itu siapa saja boleh mencadangkannya. : Guru perlu tanya apa yg murid boleh buat utk baiki pencapaian dlm BI
K. KEMAHIRAN IMMEDIACY (KETIKA INI) : K. Immrdiacy : pengakuan ttg apa yg berlaku di sini pd ketika ini. : Meramal perasaan. : Eg : M melihat keluar beberapa kali – mungkin sudah bosan dgn sesi bimbingan. (Guru boleh bertutur dlm suasana „disini & ketika ini‟ (here & now) spt menyatakan kpd murid yg dia kelihatan sudah bosan dan baik ditangguhkan. CONTOH 2 : G
: Saya berasa saudara kurang puas hati dgn saya skrg
CONTOH 2 : G
: Nampaknya saudara tdk gemar akan tempat ini,
L. BERSEMUKA
: Guru perlu bersemuka dgn murid utk dpt maklumat jelas terperinci (bukan lisan) : Faedah Bersemuka : : dpt cerita sebenar / jelas / ikhlas : memahami perasaan / non verbal (t.laku) : dpt membantu murid dgn cara yg betul : beri perhatian teliti kpd kenyataan murid
HALANGAN Dalam Komunikasi Intrapersonal … tiada seorang pun yg tidak menghargai kebaikan & simpati. Kita mesti membina hubungan berdasarkan saling percaya-mempercayai, memahami, menghormati dan membantu tanpa mengambil kira perbezaan budaya, falsafah, agama @ kepercayaan The Dalai Lama
: Kekurangan elemen komunikasi mbbkan pemahaman kejelasan makna akan berkurangan : Halangan komunikasi membawa kegagalan komunikasi : Contoh. HALANGAN KOMUNIKASI
MESEJ
Budaya, persepsi, sejarah, kepercayaan, jangkaan, keadaan organisasi, etnik, peranan, motivasi, psikologi, kuasa yg ada pada individu.
Makna/maksud mesej diubah suai @ hilang
A. FIZIKAL : Ketidakupayaan spt kecacatan fizikal, masalah pendengaran, pertuturan dan kesihatan
B. PERSEKITARAN : Pengalaman dr persekitaran yg dikongsi bersama akan galakkan komunikasi : Komunikasi tdk berkesan jk maklumat tdk cukup @ terlalu banyak. : Mesej guru akan bersaing dgn apa yg difikirkan oleh murid-murid (fizikal @ mental). : Bunyi bising menyukarkan penyampaian mesej
C. PSIKOLOGI : Psikologi : : Persepsi penyampai terhadap penerima (sebaliknya) terhadap kemahiran / pengetahuan. : Perasaan saling faham-memahami
: : : :
Persepsi negatif Tdk ada keterbukaan Tdk percaya mempercayai Prakonsep yg negatif
Mempengaruhi tafsiran mesej yg berbeza menyebabkan komunikasi tidak berkesan
: Komunikasi bergantung kpd pemahaman tahap pengetahuan penerima. : Keupayaan memahami mesej / Sikap penyampai PENYAMPAI
PENERIMA
: Perasaan personal terhadap kepakaran penyampai : Teliti jk penyampai berkemahiran tinggi : Pandangan negatif kpd penyampai mbbkan mesej tdk diterima / hilang : Terlalu +ve mempengaruh keputusan penerima : Persepsi –ve mempengaruhi tafsiran mesej yg berbeza : Tdk ada keterbukaan : Tdk ada kepercayaan / pra konsep -ve
Komunikasi Tdk Bereksan
D. SOSIAL
: Satu perkataan mempunyai banyak makna & berbeza ikut budaya : Ketidakfahaman ttg budaya setempat mempengaruhi keberkesanan komunikasi : Perbezaan jantina, wilayah, etnik menghalang komunikasi : Guru guna istilah / bahasa sukar difahami : Tdk guna perkataan yg biasa penerima gunakan.
HALANGAN KOMUNIKASI
Implikasi penggunaan Kemahiran Komunikasi Dlm membina Hubungan Intrapersonal yg berkesan
TANGGUNGJAWAB GURU : Pastikan semua murid berkomunikasi / berhubung secara positif dan berkesan
: Mampu memimpin komunikasi 2 hala : Faham matlamat dan proses Komunikasi Intrapersonal : Rancang rekabentuk / perlaksanaan komunikasi berdasarkan maklumbalas bg pastikan ketepatan sesuatu mesej.
Apakah yg perlu dilakukan oleh guru ?
: Menyedari komunikasi harus berlaku dlm melakukan @ sempurnakan tugasan / menyelesaikan masalah. : Tangani masalah/kesulitan komunikasi secara langsung. : Berkerjasama dgn pelajar bg menstrukturkan semula persepsi Mmengenai sikap mereka terhadap komunikasi serta bina hubungan sempurna. : Bina rasa percaya dgn fokus kpd situasi kumpulan (sikap / perasaan ahli-ahli kumpulan)
Apakah yg perlu dilakukan oleh guru ?
: Beri maklumat relevan kpd murid secara terbuka : Maksimumkan hubungan G–M (L/P) dgn galakkan soal jawab / suara rasa tdk puas hati, bina keyakinan. : Yakinkan pelajar bahawa guru mempercayai mereka : Mempengaruhi org lain dgn guna kata-kata menyampaikan maklumat.
