Bijwerkingen van psychotrope geneesmiddelen. Nikkie Aarts

Bijwerkingen van psychotrope geneesmiddelen

Nikkie Aarts Afdeling Epidemiologie & Inwendige Geneeskunde 3de Lustrum Farmacovigilantie Platform Nederland

Dinsdag 19 mei 2015

Promotietraject  In de dagelijkse praktijk:

 Gebruik van antidepressiva  Effectiviteit  Bijwerkingen

2

3

Studies

4

Dagelijkse praktijk  Ouderen  Comorbiditeiten

 Polyfarmacie  Therapietrouw  Indicaties voor gebruik

5

Indicaties gebruik antidepressiva

Depressie Angst Stress Pijn Slaapproblemen Overig

6

Bijwerkingen FKZ  Misselijkheid

 Seksuele stoornissen  Toename in cholesterolspiegel  Slaperigheid of slapeloosheid

 Transpiratie  Agitatie  Darmklachten

 Toename in gewicht  Botfracturen  Abnormale bloedingen

 Overige bijwerkingen 7



NHG-Standaard Depressie (2012)

8

Bijwerkingen in observationele studies  Lage incidentie  Langetermijn effecten

 Maatschappelijke relevantie vs veiligheid

9

Rotterdam Studie  Start 1989

 N= 14,926 deelnemers  Ommoord, Rotterdam  45 jaar en ouder

 Onderzoekslijnen (cardiologie, endocrinologie, neurologie, oogheelkunde, hepatologie, psychiatrie, genetica, dermatologie)  Farmaco-epidemiologie

10

Overzicht Rotterdam Studie

11

Metingen  Apotheekgegevens  Continue follow-up comorbiditeiten en mortaliteit

 Thuisinterviews  Metingen op het centrum

12

Bijwerkingen  Afname in botdichtheid  Verhoogd risico op bloedingen  Microbloedingen in de hersenen

 Myocardinfarct  Toename in BMI

13

Botdichtheid

Bijwerkingen

Clifford J.R., Breaking into bone biology: serotonin's secrets, Nature Medicine 15, 145 - 146 (2009)

15

Achtergrond  Valincidenten en fracturen  Associatie met BMD

 Eerdere longitudinale studies:  Medicatie interview data  Incidenteel gebruik

Referenties: 1) Rizzoli R, et al. Antidepressant medications and osteoporosis. Bone. 2012 Sep;51(3):606-13. 2) Diem S.J., et al. Use of antidepressants and rates of hip bone loss in older women: the study of osteoporotic fractures. Arch Intern Med. 2007 Jun 25;167(12):1240-5. 3) Spangler L., et al. Depressive symptoms, bone loss, and fractures in postmenopausal women. J Gen Intern Med. 2008 May;23(5):567-74

16

Bloedingen

Microbloedingen  Geassocieerd met klinische bloedingen  Prevalent in de algemene populatie

 Zichtbaar op MRI (1.5-Tesla scanner)  Bloedplaatjesactiviteit en aggregatie

Referenties: 1) Charidimou A. et al. Cerebral microbleeds and recurrent stroke risk: systematic review and meta-analysis of prospective ischemic stroke and transient ischemic attack cohorts. Stroke. 2013;44:995–1001. 2) Hackam DG. et al. Selective serotonin reuptake inhibitors and brain hemorrhage: a meta-analysis. Neurology. 18 2012;79:1862–1865.

Resultaten cross-sectioneel

Model geadjusteerd voor leeftijd en geslacht.

19

Myocardinfarct  Lager, geen of verhoogd risico?  Depressie

Referentie: 1) Paz-filho G. et al. Pathophysiological basis of cardiovascular disease and depression: a chicken-and-egg dilemma. Rev. Bras. Psiquiatr. 2010, vol.32, n.2.

20

BMI

Achtergrond  Toename gewicht  Afname depressieve symptomen  Toename eetlust

Referenties: 1) Serretti A. et al. Antidepressants and body weight: a comprehensive review and meta-analysis. J Clin Psychiatry 2010 Oct;71(10):1259-1272. 2) http://simoneww.jouwweb.nl/humor

22

Samenvatting  Geen grotere afname in botdichtheid  Bloedingen  Inconsistente associatie met microbloedingen in de hersenen

 Lager risico op myocardinfarct  Toename in BMI

23

Discussie  Weinig variatie botdichtheid  Dosering SSRIs en TCAs  1,00 DDD

 0,33 DDD  Effect van depressie

24

Beperkingen studies  Detailniveau  Heterogene groep gebruikers

 Causaliteit  Indicatie depressie

 Ernst depressie  Externe validiteit vs interne validiteit

25

Afsluiting  Ander overzicht  Mogelijke bijwerkingen

 Maatschappelijke relevantie  Klinische praktijk

 Keuze middel  Richtlijnen  Monitoring bijwerkingen

26

Bedankt! Collega’s / begeleiders:

Raymond Noordam Dr. Loes E. Visser Prof. Bruno H. Stricker

Bedankt voor de aandacht!

27