Overconsumptie van geneesmiddelen

Tweemaandelijks Wetenschappelijk Tijdschrift voor Orthomoleculaire Voeding en Fyto. Een uitgave van de Belgische Vereniging voor Orthomoleculaire GeneeskunDe BSOM.

Belgisch tijdschrift orthomoleculaire geneeskunde

ORTHOFYTO

®

met

Overconsumptie van geneesmiddelen Coenzym Q10 essentieel voor CVD Bescherm DNA tegen mutaties Therapeutisch vasten volgens Dr Mayer

thema-dossier

Detoxificatie JAARGANG 11, NOVEMBER-DECEMBER 2005 AFGIFTEKANTOOR ANTWERPEN X VERANTWOORDELIJKE UITGEVER: WALTER, O. M. FACHÉ - KERKSTRAAT 101 - 9270 LAARNE

56

Voor een optimale intestinale flora Simfidus Brengt evenwicht tussen gunstige en ongunstige intestinale bacterien in de darmen. Verhoogt de weerstand. Heeft een unieke samenstelling van 4 verschillende lactobacillen. Werkt regulerend bij gebruik van antibiotica.

Simfidus van Similia is vrij te verkrijgen bij uw apotheek in verpakkingen van 60 capsules. Aanbevolen hoeveelheid 2 à 3 capsules per dag

Stress? Angstig? Slaapproblemen?

Overwin angst-, stress- en slaapproblemen op natuurlijke wijze De moderne prestatiemaatschappij eist steeds meer

ZENBEV is een poeder op basis van pompoenpitten en

van de mens. Daardoor slagen veel mensen er niet meer

natuurlijke ingrediënten, oplosbaar in water of vruchten-

in om ’s avonds tot rust te komen, wat leidt tot stress en

sap. Door zijn unieke samenstelling verzekert Zenbev

slaapproblemen. Chronisch slaaptekort, het jachtige leven

overdag een beter humeur, betere stressbestendigheid,

en de vrees om niet te kunnen voldoen aan de hoge eisen

minder angst en een verhoogd gevoel van welzijn.

van werk of gezin veroorzaken nog meer stress en slape-

Wanneer het ‘s avonds wordt ingenomen, zorgt Zenbev

loosheid, wat uiteindelijk kan leiden tot chronische angst-

voor een rustige, natuurlijke slaap.

toestanden. Een dagelijkse dosis ZENBEV zorgt ervoor dat u uitgerust de dag kan beginnen en helpt u om het jachtige leven beter aan te kunnen.

Voor meer info, surf naar www.ojibwa-deroeck.com of bel +32 (0)52 48 43 00

OjIbwa De roeck

your health, our mission

Tweemaandelijks Magazine

Orthofyto ®-Orthotrends ®

In dit nummer 56 - jg 11, 2005 Publi Media BSOM-VIOW Hoofdredactie Walter O.M. Faché, Orth.Biochemicus, Secret. BSOM

Kernredactie Dirk Bogaert, Wetenschapsjournalist Sofie Noppe, Msc. Biom. Wet. Prof. Dr. Ir. Jozef Poppe Dr. Apr. Geert Vergote

1. Redactioneel. Overconsumptie van geneesmiddelen gevoed door reclame. 2. Co enzym Q10 als essentieel element voor het cardiovasculaire stelsel 3. Bescherm uw DNA tegen dodelijke mutaties 4. Balsem voor een "dronken" lever

p. 40 p. 42 p. 45 p. 50

Eindredactie Walter OM Faché Eric Ost

Secretariaat Yannick Dubrulle Larenhoeve, Kerkstraat, 101 - B 9270 Laarne Tel. 0032(0)9/369 06 42 Fax 0032(0)9/366 18 38 E-mail: [email protected]

Advertenties Karine Vandepitte VIOW Kerkstraat, 101 - B 9270 Laarne E-mail: [email protected] Bezoek onze website: www.viow.be

Vormgeving, productie en druk Walter O. Faché, Directeur VIOW Inge Houttequiet, Bruyneel NV, Rivierstraat, 54 B 9080 Beervelde

©Copyright 2005

5. Verband tussen selenium en mortaliteit 6. Eiwitrijk voedingspatroon beschermt tegen cardiovasculaire klachten 7. Ongezonde voeding veel schadelijker dan roken 8. Arginine, vitamine C en E voor gezonde aderen 9. Ook krachttraining ontspant de aderen 10. Grapefruit sap verlaagt mogelijk bloeddruk 11. Vitamine C voorkomt zwangerschap complicatie 12. Bewegen vermindert mogelijk risico op borstkanker 13. Broccolikiemen helpen om carcinogenen uit het menselijk lichaam te verwijderen 14. Vitamine E helpt bij menstruatie tieners 15. Werkdruk leidt tot overgewicht 16. Chronisch Vermoeidheidsyndroom (CVS/ME) meetbaar? 17. Zink helpt kinderen denken 18. Co-enzym Q10 en migraine

p. 54 p. 54 p. 54 p. 55 p. 55 p. 55 p. 55 p. 56 p. 56 p. 57 p. 57 p. 57 p. 58 p. 58

ISSN 1780-3713

Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt d.m.v. druk, fotocopie of welke andere wijze dan ook, zonder voorafgaande schriftelijke toelating. De hoofdredacteur, de redactie, de eindredacteurs en de uitgever van de opgenomen artikelen en advertenties zijn niet aansprakelijk voor eventuele schade als gevolg van vermeende algemene medische adviezen, onjuistheden en/of onvolledigheden. Iedere auteur blijft verantwoordelijk voor de volledige inhoud van zijn artikels.

19. Kan een levertransplantatie worden uitgesteld met Chinese Salie? 20. Een orthomoleculaire detoxificatie voor het effectief neutraliseren en elimineren van kwik en amalgaam 21. Therapeutisch vasten volgens Dr. Mayr 22. Vitamine K vertraagt het ontstaan van arteriosclerose en botontkalking 23. Opbouw van de volledige nieuwe VIOW-cursus

p. 62 p. 63 p. 65 p. 68 p. 70

COVERSTORY Hoe snel raakt een internetsurfer de weg niet kwijt in het doolhof van objectieve informatie en verdoken reclame? Hoeveel “doe de zelftesten" hebben mensen al niet aangezet tot misbruik van medicijnen? Orthofyto Jg. 11, nr. 56 - 2005

39

REDACTIONEEL

OVERCONSUMPTIE VAN GENEESMIDDELEN GEVOED DOOR RECLAME

Publi Media BSOM-VIOW

O R T H O F Y T O met ORTHOTRENDS Een gids voor Orthomoleculaire preventie en Orthomoleculaire Substitutie Therapie

verschijnt 6 maal per jaar brengt u het meest uitgebreide orthomoleculaire voedings- en geneeskundig blad voor alle gezondheidsverzorgende professionals en gezondheidsbewuste mensen. Hoe abonneren ? Betaling geldt als enige abonnering ❏ Voor België: storting van € 30 op rek. nr. FORTIS 290-0308228-80

❏ Voor Nederland: storting van € 34 op rek. nr. IBAN: BE 882900307607/41 BIC code: GEBABEBB Abonnement loopt automatisch verder indien geen schriftelijke opzegging twee maand op voorhand.

Jaarabonnementen 6 nummers België: € 30. Nederland € 34. Prijs per nummer: € 6,20 of € 7 (Nl).

Prof. Dr. Linus Pauling tweevoudig Nobelprijswinnaar

introduceerde

P

ublieksreclame voor geneesmiddelen zonder voorschrift, zijnde de OTC-producten (OTC = ‘Over The Counter’), is toegestaan. Meestal listig opgebouwd en eindigend met de vermelding: “spreek erover met uw arts”. Alsof deze slagzin een medische goedkeuring inhoudt. Voor elk banaal gezondheidsprobleem en voor iedere normale verouderingsklacht is er tegenwoordig een geneesmiddel op de markt. Maar wat nog erger is: zowel reclame als pilletjes worden geslikt!

Onderzoek uitgevoerd aan vier Nieuw-Zeelandse medische faculteiten met als veelzeggende titel “For Health or for Profit?”, wijst op een exponentiële toename van het geneesmiddelengebruik in respons op reclameboodschappen. Consumenten worden ongerust omdat ze de nieuwe geneesmiddelen nog niet nemen, terwijl de reclame hen uitlegt dat ze veel beter zijn dan de oudere alternatieven. Volgens het Nieuw-Zeelandse rapport stimuleert publieksreclame over geneesmiddelen de overconsumptie en het verkeerde gebruik.

cijnen die in eigen land enkel op voorschrift verkrijgbaar zijn, koopt de internetsurfer - met bankkaart binnen handbereik - op internationale sites die al of niet in een wettelijk kader opereren.

Het moet gezegd dat ook de drempel tot de aankoop van geneesmiddelen sterk verlaagd is door wat er op het internet wordt aangeboden. Zelfs medi-

Zonder medische begeleiding loopt het meermaals fout. Mensen beschouwen geneesmiddelen vaak als onschuldig en consumeren ze bijna als

Hoe snel raakt een internetsurfer de weg niet kwijt in het doolhof van objectieve informatie en verdoken reclame? Hoeveel “doe de zelftesten" hebben mensen al niet aangezet tot misbruik van medicijnen?

Nonchalance

in 1968 voor het eerst de term “Orthomoleculair” in Science: alle stoffen, moleculen of handelingen

snoepjes. In het universitair ziekenhuis van Bazel (Zwitserland) was men de patiënten te slim af. Op urinestalen van 44 deelnemers aan de steekproef keek men het gehalte van 412 verschillende geneesmiddelen na aan de hand van gekende metabolieten. Het verdict was schrijnend: 41% van de patiënten gebruikte geneesmiddelen (vooral pijnstillers, benzodiazepines, ranitidine) waar het medische korps niet van op de hoogte was. Op eigen houtje bleven de patiënten geneesmiddelen slikken zonder dit te melden aan de behandelende arts. Dit kan leiden tot ongewenste - zelfs ernstige - interacties met de ingestelde therapie. Onverantwoord gedrag, dus! Maar wel het duidelijkste bewijs dat het slikken van geneesmiddelen vaak als onschuldig en doodgewoon wordt ervaren. In onze maatschappij moeten we al sterk in onze schoenen staan om niet toe te geven aan bangmakerijen uit gezondheidsreclames.

die niet toxisch en niet vreemd aan het lichaam zijn, die het lichaam

Weerslag op de

biochemisch en fysiologisch normaal

gezondheid

kan verwerken zonder enige schade en die op de juiste tijd met de juiste dosis biochemisch individueel dient gegeven of geëlimineerd te worden. (verruimde betekenis uit Science 160:265-271, 1968)

40

Fig1: Impliceert favoriete slagzin bij publieksreclame niet een medische goedkeuring?

Bij overconsumptie van geneesmiddelen moeten de bijwerkingen erbij genomen worden. Noem het vergiftigingsverschijnselen. Chronisch gebruik van een cocktail aan geneesmiddelen is onschuldig totdat het tegendeel wordt bewezen.

Orthofyto Jg. 11, nr. 56 - 2005

REDACTIONEEL

Walter OM Faché

Een venijnig achterpoortje van onze gangbare gezondheidszorg! Als geen onmiddellijke last wordt ervaren, kan men ook moeilijk achterhalen wanneer en waardoor bepaalde gezondheidsklachten veroorzaakt zijn. We moeten eerlijk zijn: patiënten lopen nu eenmaal af en toe in de val van de geneesmiddelenreclame. Daarvoor is het dan ook reclame. Of dit goed te keuren valt, is een andere zaak. Het is echter de taak van arts en therapeut om bij zogenaamde ‘onverklaarbare’ gezondheidsklachten onmiddellijk een grote schoonmaak van het lichaam te adviseren.

We mogen er alvast in onze maatschappij van uit gaan dat de meeste lichamen nooit gifvrij (“lees, geneesmiddelenvrij”) zullen zijn. En omdat geneesmiddelencocktails de normale fysiologische werking van het lichaam grondig kunnen verstoren, is een ontgiftingskuur als basisbehandeling méér dan nuttig. Dit kan vrij eenvoudig door

Fig2: Reclame voor geneesmiddelen leidt tot overconsumptie

lever, nieren, darmen, longen en huid in topconditie te houden. Lees hierover meer in deze Orthofyto. Uw hoofdredacteur Walter OM Faché

Referenties 1 Toop L, Richards D, Dowell T, Tilyand M, Fraser T, Arroll B. Dirtect to consumer advertising of prescription drugs in New Zealand: dor health or for profit? Report to the minister of health supporting the case for a ban on DTCA. Christenchurch: University of Otago, 2003.

2 Rieger K, Scholer A, Arnet I, Peters FT, Maurer HH, Walter-Sack I, Haefeli WE, Martin-Facklam M. High prevalence of unknown co-medication in hospitalised patients. Eur J Clin Pharmacol 2004; 60(5):363-8.

Advanced Orthomoleculaire Geneeskunde mondeling programma vijfde jaar

Nutritionele medische Biochemie Op woensdagavonden in 2006 van 19 uur tot 23 uur. 25 jan, 1 febr, 8 febr, 15 febr, 22 febr, 8 ma, 15 ma, 22 ma, 30 ma, 19 apr 2006 ➤ Deze cursus legt het praktisch verband tussen de menselijke biochemie en de orthomoleculaire geneeskunde. Zij laat zien hoe op orthomoleculaire wijze met voeding en suppletie de biochemische pathways kunnen beïnvloed worden en de ziektebeelden rechtstreeks oorzakelijk worden behandeld. ➤ Een aanrader voor artsen, apothekers, tandartsen, bio-ingenieurs, osteopaten, chiropractors, voedingsdeskundigen, diëtisten, verpleegkundigen, therapeuten en firma-afgevaardigden die de vroeger geziene biochemie functioneel therapeutisch willen toepassen in hun praktijk en de orthomoleculaire geneeskunde fundamenteel wetenschappelijk onderbouwen. Een uitgebreid goed gedocumenteerd cursuspakket met drie modules is inbegrepen in de prijs van € 630 voor de cursus van 10 avonden. Module 15: Module 16: Module 17:

Extracellulaire structuren bepalen de homeostase rond de cel. Membraanstructuur en haar eigenschappen bepalen de homeostase in de cel. Metabole medische modulaties

De cursus wordt gegeven door Orthomoleculair Biochemicus en onderwijsdeskundige Walter OM Faché, directeur van het VIOW. Een diploma van “Certified orthomolecular Biochemist” wordt afgeleverd door het VIOW Instituut na een schriftelijk examen. De cursus start op 25 januari 2006 van 19u tot 23u en gaat door in de Congreszaal Larenhoeve Kerkstraat 101, 9270 Laarne. Tel 09/369.06.42 • Fax 09/366.18.38 • Email: [email protected] • Programma mondelinge cursus Nutritionele Medische Biochemie kan aangevraagd worden.


41

CO-ENZYM Q10

Dirk Bogaert

CO

ENZYM Q10 ALS ESSENTIEEL ELEMENT VOOR HET CARDIOVASCULAIRE STELSEL

C

o-enzym Q10 is een enzym dat voedsel in energie (ATP of adenosine trifosfaat) omzet. De concentratie van Q10 verlaagt naarmate mensen ouder worden. Er zijn steeds meer aanwijzingen dat een tekort aan ubiquinone – dit is de wetenschappelijke naam voor co-enzym Q10 - een belangrijke rol speelt bij het ontstaan van veel degeneratieve ziektebeelden zoals cardiovasculaire aandoeningen, dementie en de ziekte van Parkinson. Co-enzym Q10 speelt daarom als voedingssupplement een steeds belangrijkere rol in onze samenleving. Uit wetenschappelijke studies blijkt ook dat coenzym Q10 de pompfunctie van het hart ondersteunt omdat het de hartspier versterkt. Het co-enzym Q10 vergroot de elasticiteit van de bloedvaten en helpt tegen beginnende hypertensie-problemen. Co-enzym Q10 verhoogt tot slot het energieniveau en beschikt over antioxidatieve eigenschappen waardoor het immuunsysteem sterker wordt.

Co-enzym Q10 verhoogt de therapietrouw en de levenskwaliteit bij patiënten die statines gebruiken In de Benelux leven er ruim twee

miljoen mannen en vrouwen die medicijnen moeten nemen om hun cholesterol- en triglyceridenniveau ‘gezond’ te houden. De geneesmiddelen die hiervoor worden gebruikt worden statines genoemd. Statines zijn vooral actief in de lever waar ze een enzym blokkeren die nodig is om cholesterol aan te maken. Statines halen ook cholesterol weg op de plaatsen waar er al sprake is van arteriosclerose (plaquevorming). De statines voorkomen op die manier een verdere afsluiting van de bloedvaten en aders. Het werkingsmechanisme van statines verloopt meer bepaald via de blokkering van 3-hydroxy3-methylglutaryl-coenzyme A reductase (HMG CoA reductase). Dat is een cruciaal enzym in de biosynthese van cholesterol. De inhibitie van HMG CoA reductase vermindert echter eveneens

de biosynthese van co-enzym Q10. Artsen raden hun patiënten meestal aan de statines in de namiddag of ’s avonds in te nemen. Dit heeft te maken met het feit dat het lichaam de meeste cholesterol ’s nachts aanmaakt. Statines zijn geneesmiddelen die belangrijk zijn voor een steeds groter wordende groep mensen. Ondanks het feit dat ze door veel patiënten relatief goed worden opgenomen, hebben statines ook neveneffecten zoals misselijkheid, diaree, constipatie en verschillende vormen van spierpijn. Uit observationele studies (Andrade et al. NEJM 1995; 332: 1125-31) blijkt dat al gedurende het eerste jaar 10 % van de patiënten hun behandeling met statines dienen te onderbreken wegens deze vervelende nevenwerkingen. Twee andere, zware neveneffecten

Een zuiver wetenschappelijk kadertje Co-enzym Q10 is een belangrijke component van de mitochondriale transportketen. Co-enzym Q10 speelt bovendien een cruciale rol in de aanmaak van ATP (adenosine trifosfaat). Co-enzym Q10 is een co-enzym van de binnenste mitochondriale enzymcomplexen en is aldus betrokken bij de oxidatieve fosforylatie. Dit bio-energetische effect van co-enzym Q10 is bepalend voor het klinische effect en is het sterkst uitgesproken in cellen met een zeer hoge metabole vraag zoals de cardiale myocyten. Een tweede cruciale eigenschap van co-enzym Q10 dat van klinisch belang is, heeft betrekking op de antioxidatieve functies. Tijdens de ‘4Th Conference of the International Coenzyme Q10 Assocation’ – die van 14 tot 17 april 2005 in Los Angeles plaatsvond – werden de resultaten van enkele nieuwe studies voorgesteld. Hieruit bleek dat co-enzym Q10 een belangrijke rol kan spelen bij patiënten met cardiovasculaire ziektebeelden. (1,2,3,4,5)

42

zijn een verhoging van de leverenzymen waardoor er geelzucht of andere leverproblemen kunnen ontstaan. Alle statines die in de Benelux zijn geregistreerd (atorvastatine, fluvastatine, pravastatine, rosuvastatine en simvastatine), zijn geassocieerd met spierklachten. De ernst van de spierklachten varieert van myalgie (spierziekte) tot rhabdomyolyse (spierafbraak). De meest voorkomende nevenwerkingen van statines zijn myopathie en spierschade die geassocieerd is met verhoogde concentraties creatinine fosfokinase (CPK) en gestoorde leverenzymen. Een aanzienlijk percentage van de patiënten die behandeld worden met statines heeft – ondanks normale fosfokinasespiegels – last van spierkrampen, spierzwellingen, spierzwakte en vermoeidheid. Wanneer deze symptomen aanhouden, leiden ze dikwijls tot het stopzetten van de statinebehandeling. Professor Patricia Kelly (State University of New York, USA) stelde op 6 maart 2005 in Orlando, tijdens de ‘54Th Annual Scientific Sessions of the American College of Cardiology’, de resultaten voor van een klinische studie (4) met co-enzym Q10 bij patiënten met myopathie als gevolg van een behandeling met statines. “We hebben op een prospectieve, dubbelblinde wijze, patiënten die werden behandeld met een statine, en die leden aan myopathische pijn gerandomiseerd naar een


CO-ENZYM Q10 voedingsaanvulling met vitamine E (400 IU) of met co-enzym Q10 (100 mg). Tijdens de behandelingsduur van dertig dagen bleef de statinedosis dezelfde. De lipiden- en CPK-concentraties werden bij de start en na 30 dagen behandeling vergeleken. De pijn werd met behulp van een gevalideerde, visueel analoge schaal bepaald. Een behandeling met vitamine E had geen enkel effect op de incidentie en de ernst van de myopathische pijn. De myopathische pijn verbeterde na een aanvulling met co-enzym Q10 echter op een duidelijke wijze. Het gemiddelde resultaat op de visueel analoge schaal ging van 6,2 ± 1,7 vóór de start van de behandeling naar 3,1 ± 2,2 na 30 dagen behandeling met co-enzym Q10. Opmerkelijk was dat de gemiddelde CPK-concentratie niet ver-

Dirk Bogaert anderde en bovendien niet geassocieerd was met de ernst van de myopathische pijn,” aldus professor Patricia Kelly. Professor Patricia Kelly beklemtoont het belang van deze dubbelblinde, gerandomiseerde studie: “Uit ons onderzoek blijkt duidelijk dat co-enzym Q10 de myopathische pijn vermindert bij patiënten die een statinebehandeling krijgen. Onze ervaring uit de dagelijkse praktijk laat vermoeden dat meer dan 25% van alle patiënten die een statinetherapie volgen, last hebben van myalgie. Bijkomend klinisch onderzoek in combinatie met biopsieën zullen in de toekomst het belang van een behandeling met co-enzym Q10 verder bestuderen.”

Co-enzym Q10 en hartfalen

Dr. Kumar onderzocht bij optimaal behandelde patiënten met hartfalen of het toevoegen van atorvastatine, of van de combinatie van atorvastatine en co-enzym Q10, gepaard ging met een klinische verbetering. De patiënten die deelnamen aan deze studie (3) hadden een gemiddelde leeftijd van 54,5 jaar en werden gedurende 11,4 maanden opgevolgd. In de patiëntengroep 1A bestond de behandeling uit een standaardbehandeling (ACE-inhibitoren, bètablokkers, digitalis) in combinatie met atorvastatine 20 mg/d. In de patiëntengroep 1B werd naast de standaardbehandeling atorvastatine 20 mg/d en coenzym Q10 100 mg/dag gegeven. De patiënten in groep 2 kregen enkel de standaardbehandeling. “Opmerkelijk was dat de neveneffecten van atorvastatine door de combinatie met co-enzym Q10 ofwel in sterke mate verminder-

den, ofwel helemaal verdwenen. Daarnaast zagen we door de toevoeging van atorvastatine en coenzym Q10 een radicale verbetering van de symptomen. De beste resultaten werden bereikt in de patiëntengroep die de combinatie atorvastatine en co-enzym Q10 toegediend kregen,” aldus Dr. Kumar ( zie tabel 1). Professor Marc Silver (Texas, USA) toonde aan (2) dat coenzym Q10 bij patiënten met hyperlipidemie, die behandeld worden met een statine, geassocieerd is met een duidelijk betere diastolische functie: “Vroegtijdige veranderingen van de diastolische functie zijn een gevoelige en snelle marker voor ventriculaire dysfunctie. In een studie bij patiënten met hyperlipidemie die behandeld werden met atorvastatine zagen we een belangrijke daling van de LDL-concentratie.

Tabel 1. Klinische veranderingen na 12 maanden behandeling in de studie van Kumar et al bij patiënten met hartfalen.

Groep 1A

Groep 1B

Groep 2

(20 mg atorvastatine + standaardbehandeling)

(20 mg atorvastatine + co-enzym Q10 100mg standaardbehandeling)

Standaardbehandeling

Aantal patiënten

n = 54

n = 49

n = 96

Verbetering van de levenskwaliteit en van de 6-minuten wandeltest & daling van de incidentie van hospitalisatie

48,15%

65,30%

25,00%

9,26%

16,32%

3,12%

5,55%

4,08%

7,29%

Linkerventrikelejectiefractie verbetert met 5% of meer Mortaliteit

Tabel 1


43

CO-ENZYM Q10

Dirk Bogaert

Echocardiografisch onderzoek bracht bij 71% van de patiënten een verslechtering van één of meer parameters van de linkerventrikel diastolische functie aan het licht. Het toevoegen van coenzym Q10 (100 mg/dag) gedurende drie maanden ging bij 90% van deze patiënten gepaard met een verbetering van het linkerventrikel diastolische functie.”

Geen statines zonder coenzym Q10 Statines hebben een zeer belangrijke plaats bij de behandeling van patiënten met hypercholesterolemie, myocardinfarct, cerebrovasculair infarct, perifeer vaatlijden, acuut coronair syndroom en hartfalen. De keerzijde echter van statines is dat zij niet alleen de endogene biosynthese van LDLcholesterol blokkeren, maar ook de endogene biosynthese van coenzym Q10. Lage co-enzym Q10 plasmaspiegels zijn vermoedelijk verantwoordelijk voor een toename

van de neveneffecten (myopathie, slechtere diastolische hartfunctie) van statines. Lage co-enzym Q10 plasmaspiegels hebben bovendien een schadelijk effect op de hartfunctie bij patiënten met hartinsufficiëntie.

1. Langsjoen et al. The prevalence and natural

Omdat het gebruik van statines sterk toeneemt, kan verwacht worden dat steeds meer patiënten zullen geconfronteerd worden met de nefaste effecten van een co-enzym Q10 tekort. Dit kan echter voorkomen worden door co-enzym Q10 supplementen te geven aan alle patiënten die behandeld worden met statines.

6. Chirlanda G., Oradei A., Manto A., Lippa

history of statin adverse effects in clini-

S., Uccioli L., Caputo S., Greco A.V.,

cal cardiology. Fourth Conference of the

Littarru G.P.: Evidence of Plasma CoQ10 -

International Coenzyme Q10 Assocation,

Lowering Effect by HMG-CoA Reductase

April 2005, Los Angeles.

Inhibitors: A double blind, placebo-controlled study. J. Clin. Pharmacol., 33,3,226-

2. Silver et al. Statin associated diastolic dys-

229,1993.

function: role of coenzyme Q10 in the prevention and reversal of statin cardiomyopathy. Fourth Conference of the International Coenzyme Q10 Assocation, April 2005, Los Angeles, USA. 3. Kumar et al. Atorvastatin alone/in combination with coenzyme Q10 in 103 cases of heart failure due to ischemic cardiomyopathy. Fourth Conference of the International Coenzyme Q10 Assocation, April 2005, Los Angeles, USA.

Optimaliseer de 4. Kelly et al. Coenzyme Q10 improves myo-

coenzym Q10 werking

pathic pain in statin treated patients. American College of Cardiology March

Om een maximaal effect van coenzym Q10 te verkrijgen dient de arts coenzym Q10 aan te vullen met Selenium en Vit. B1.

2005, Orlando, USA. 5. Langsjoen et al. The clinical use of HMG CoA-reductase inhibitors and the associated depletion of coenzyme Q10. A review of animal and human publications. BioFactors 2003; 18: 101-111.

#O1

Referenties

#HOLESTEROL

P sP

s

0RAVASTATIN 3IMVASTATIN

0LACEBO

sP

s

s

0RAVASTATIN 3IMVASTATIN

0LACEBO

Tabel 2: Plasma concentraties van CoQ10 en LDL cholesterol in een groep patiënten behandeld met inhibitors van HMGCoA-reductase. Ghirlanda et al. (6)

44


DNA

Dirk Bogaert / Walter OM Faché

BESCHERM

UW DNA TEGEN DODELIJKE MUTATIES

“K

anker is het resultaat van een opeenhoping van veranderingen in genen die verantwoordelijk zijn voor de celdeling”. Deze definitie werd in het millenniumjaar 2000 door de Britse oncoloog geformuleerd en gepubliceerd in de New England Journal of Medicine.

Z

elfs artsen hebben het vandaag nog zeer moeilijk om te begrijpen dat de meeste kankers veroorzaakt worden door veranderingen – mutaties – in genen die verantwoordelijk zijn voor de celdeling. We worden iedere dag omringd door mutagenen. Enkel het feit dat we vervuilde lucht inademen zorgt er al voor dat we met een mutagene, toxische overlast krijgen af te rekenen en dat ons DNA wordt beschadigd. Denk bijvoorbeeld ook aan de giftige chemicaliën die gebruikt worden bij het droog reinigen van kledij, of de plasticfolie die veel voedingsproducten ‘beschermen’ terwijl ze oestrogeenachtige chemicaliën bevatten. De noodzaak om ons te beschermen wordt ieder jaar een beetje groter. We vergeten het alleen te doen. Daarom krijgen degeneratieve ziektebeelden ook veel meer kansen om toe te slaan en dit ondanks het feit dat de geneeskunde ieder jaar vooruitgang boekt.

Fig 1: Chromosomen zijn opgebouwd uit dubbele DNA helixen

Stoffen die genetische veranderingen veroorzaken worden mutagenen genoemd. Mutagenen komen van overal. Tabaksrook, uitlaatgassen van het wegverkeer en een massa andere chemische polluenten spelen een rol. De voornaamste mutagene component is echter het voedsel dat we eten en de drank die we drinken. Een mutageen (samenvoeging van mutatie en genese) is een chemische stof die het DNA beschadigt en zo erfelijke veranderingen kan veroorzaken


(mutaties). Mutagene stoffen zijn stoffen die (langzaam) het DNA in de celkern veranderen waardoor ze ook carcinogeen (kankerverwekkend) kunnen zijn of een miskraam kunnen veroorzaken. Wetenschappers hebben gelukkig nieuwe methoden ontdekt om de impact van deze mutagenen op onze genen zo miniem mogelijk te maken. Ze ontdekten nieuwe, krachtige natuurlijke stoffen die helpen om onze cellen te beschermen en te ontgiften.

Mensen die zo lang mogelijk gezond willen blijven hebben daarom orthomoleculaire ‘gezondheidsadviseurs’ nodig. Dat zijn de orthomoleculaire artsen en therapeuten die ingrijpen vooraleer een ziekte de kans krijgt om toe te slaan. Een andere mogelijkheid is via zelfstudie en postuniversitaire cursussen – zoals het VIOW die aanbiedt - voldoende orthomoleculaire kennis te verzamelen en de juiste voeding en supplementen te leren kennen om ‘baas’ te blijven over eigen lichaam en geest. Steve Stevaert, de Vlaamse populaire politicus, die nu de nieuwe gouverneur van Limburg is, zei enkele jaren geleden: “Echte sociale woningbouw is er

voor zorgen dat iedere Vlaming een eigen dak boven zijn hoofd heeft”. In de gezondheidszorg geldt min of meer dezelfde regel. Vlamingen moeten er naar streven zoveel mogelijk over de werking van hun lichaam te kennen en de relatie ontdekken tussen gezondheid, voeding, milieu en mogelijke natuurlijke middelen die hen kunnen beschermen tegen het veel te vroeg ontstaan van degeneratieve ziektebeelden die meestal het gevolg zijn van teveel opgelopen DNA-schade.

De lichaamseigen enzymatische ontgiftingsystemen Het menselijke lichaam beschikt over verschillende systemen om zich te ontdoen van de synthetische chemicaliën die in de wereld van de toxicologen beter bekend staan als xenobiotica – zoals restanten van pesticiden en andere chemische verbindingen die in onze leefwereld voorkomen. (1) Lichaamsvreemde stoffen (xeno= vreemd). De meeste medicijnen zijn lichaamsvreemde stoffen. Deze detoxificatie systemen zijn ook in staat om de toxische eindproducten van natuurlijk voorkomende metabolische processen te elimineren, alsook bacteriële endotoxines te

45

DNA verwijderen die in ons lichaam worden aangemaakt. Endotoxinen zijn celwandbestanddelen van Gramnegatieve bacteriën die mensen met weinig reserves en weerstand ziek kunnen maken.Teveel dierlijke eiwitten en te weinig beweging leiden ertoe dat ons lichaam onnodige bijstoffen - o.a. Het lichaam reageert op deze endotoxines op dezelfde manier als op bacteriën (koorts, zweten, lage bloeddruk). Deze afweerreactie is soms te zwaar voor het probleem. Dat zou niet zo erg zijn, ware het niet dat het hart en de longen dan harder moeten werken, doordat de stofwisseling wordt opgejaagd. Hart en longen kunnen dat niet altijd aan. Het gevolg daarvan is zuurstofgebrek in allerlei weefsels, waardoor verschillende organen steeds minder gaan functioneren. En dat heeft weer tot gevolg dat de patiënt steeds zieker wordt en zelfs plots kan overlijden. De twee voornaamste detoxificatie systemen waarover het menselijke lichaam beschikt staan beter bekend als het fase I en fase II systeem. De twee systemen zijn noodzakelijk omdat vele xenobiotica vetoplosbaar zijn. Dit soort xenobiotica moet eerst geconverteerd worden in een wateroplosbare molecule om ze daarna via de urine uit het lichaam te verwijderen. Terwijl de detoxificatie systemen op zich zeer complex zijn, is het toch mogelijk om hun algemene karakteristieken relatief eenvoudig te formuleren. De moleculen die gedurende fase I worden geproduceerd kunnen giftiger en schadelijker zijn dan de originele moleculen. Dat komt omdat de reactieve groepen die toegevoegd worden aan de originele moleculen als vrije radicalen functioneren in de lever. Indien het fase II detoxificatie systeem echter goed werkt, gebeurt het conversieproces zeer snel zonder schade toe te brengen aan het lichaam. Het spijtige van de zaak is dat de efficiëntie van de menselijke

46

Dirk Bogaert / Walter OM Faché detoxificatie systemen vermindert naarmate we ouder worden. Een bijkomende factor is het feit dat de genetica de efficiëntie van de detoxificatie mee bepaald. Sommige mensen beschikken immers over een snel metabolisme terwijl andere een veel tragere stofwisseling hebben (zie kader met tips om uw metabolisme te versnellen). Dit toont de absolute noodzaak aan om de efficiëntie van het fase I en fase II detoxificatie systeem te optimaliseren door voedingssupplementen. Het is ook van cruciaal belang om voldoende antioxidanten en leverbeschermende nutriënten in ons organisme op te slaan. Een van de redenen waarom landbouwchemicaliën zo schadelijk zijn voor mensen is dat ze over de eigenschap beschikken die het detoxificatie systeem totaal ontwrichten. Glyfosfaat bijvoorbeeld is een stof die de functie van het cytochroom P450 en twee andere enzymen, die van vitaal belang zijn voor het menselijke detoxificatie mechanisme, sterk te onderdrukken.(2) Glyfosfaat wordt massaal gebruikt in de landbouw Het cytochroom P450 enzymsysteem is een verzameling enzymen welke betrokken zijn bij afbraak (oxidatieve metabolisatie) van diverse lichaameigen en lichaamsvreemde (waaronder verschillende geneesmiddelen). De hoogste concentratie wordt gevonden in de lever. Verder worden ze gevonden in de darmen, hersenen, longen en nieren. Er zijn zeker dertig verschillende cytochroom P450 enzymen in de lever geïdentificeerd. Voor het metabolisme van geneesmiddelen zijn klinisch relevant: P450IA2 (CYP1A2), P450IIC8 (CYP2C8), P450IIC9 (CYP2C9), P450IIC19 (CYP2C19), P450IID6 (CYP2D6), P450IIE1 (CYP2E1) en P450IIIA4 (CYPIIIA4). Er zijn aanwijzingen dat heel wat onverwachte nevenwerkingen van medicijnen te maken hebben met het gebruik van glyfosfaat.

Andere chemische stoffen die gebruikt worden om voedsel te produceren hebben een gelijkaardige negatieve impact op de gezondheid van de mens. Het wordt voor iedereen steeds moeilijker om te ontsnappen aan deze veel voorkomende en op termijn gevaarlijke mutagenen. Zuiver biologische voeding en de juiste voedingssupplementen zijn de enige haalbare oplossingen.

Hoe weet je als orthomoleculair arts of therapeut dat iemand detoxificatiestoornissen heeft? De patiënt klaagt over: • Overgevoeligheid voor chemische stoffen, benzinedampen en uitlaatgassen • Onverklaarbare hoofdpijn, concentratieproblemen en vermoeidheid • Te hoge bloeddruk • Darmklachten (afwisselend obstipatie en diarree), stinkende en vrij frequent voorkomende gasvorming • Huidproblemen • Longaandoeningen Doe bij dergelijke klachten de orthomoleculaire leverontgiftingstest. Die kan uitgevoerd worden door het Instituut voor Functionele Geneeskunde (meer informatie is te verkrijgen op de volgende website: http://www.ivfg.nl/ ) Bij de orthomoleculaire leverontgiftingstest worden er door de patiënt – mits het respecteren van een bepaald tijdschema – cafeïne, paracetamol en een aspirine ingenomen. Urine en speeksel helpen om te bepalen hoe snel detoxificatie fase I en II verlopen en hoe de ratio tussen de twee fasen precies verloopt. Indien de ratio te hoog is wijst dit er op dat de supertoxische tussenvorm (geproduceerd door fase I) niet snel genoeg overgaat in fase II die voor de verwijdering van de toxische stoffen

moet zorgen via de urine of de galwegen

Detoxificatieproblemen door het ‘leaky gut syndrome’ De meeste medische wetenschappers beschouwen de rol van verhoogde permeabiliteit van de ingewanden als onbelangrijk. Het zogenaamde ‘leaky gut syndrom’ of LGS schijnt nauwelijks herkend te worden, maar schijnt daarentegen wel een veel voorkomend en totaal onderschat probleem te zijn. In de klassieke geneeskunde wordt er meestal weinig of geen aandacht aan besteed. Evenmin als voedingsallergieën of intoleranties, is het ‘leaky gut syndrom’ een evenzo weinig populair thema voor de hedendaagse klassieke medische research.

Wat is een ‘lekkende darm’ ? In essentie gaat het over een verschijnsel van meer doorlatend worden van de ingewanden. Als de inwendige darmwand door bepaalde oorzaken ontstoken of beschadigd wordt, heeft dit voor gevolg dat er steeds grotere ruimtes komen tussen de cellen van de darmwand en hierdoor lekken bacteriën, gisten, gifstoffen en voedsel naar binnen in de bloedbaan. Chemische gevoeligheid, chronische vermoeidheid, fibromyalgia en escalerende voedselallergieën/intoleranties, zijn slechts enkele vervelende gevolgen van een ‘lekkende darm’. Normaal ziet het lichaam enkel kleine voedsel antigenen (stoffen die tegenstoffen produceren). Als plots deze nieuwe grotere moleculen opduiken in de bloedbaan, en verplaatst worden overal in het lichaam en zich dan op diverse plaatsen vastzetten, worden deze als vreemd beschouwd. Het is dan ook logisch dat ze door het immuunsysteem wor-


DNA den aangevallen. Er worden dan antilichaampjes geproduceerd tegen deze onschadelijke en ongevaarlijke grotere voedselmoleculen die opgedoken zijn in de bloedbaan. Als de ingewanden ontstoken zijn, dan nemen ze niet genoeg voedingsstoffen op zodat vermoeidheid en ook een gevoel van opgeblazenheid ontstaat. De draagproteïnen worden beschadigd zodat bouwstoffentekorten ontstaan. Hierdoor kunnen een veelheid van symptomen ontstaan. Bijvoorbeeld magnesium tekort veroorzaakt spierspasmen. Magnesium tekort is een algemeen verschijnsel bij fibromyalgia ondanks een hoge magnesiuminname met voeding en supplementen. Zink tekort kan leiden tot haarverlies of kaalheid zoals in alopecia areata. Koper tekort veroorzaakt hoge cholesterol en osteoarthritis. Omdat ook de ontgiftingsystemen in de ingewanden beschadigd worden, kan er gevoeligheid voor chemische stoffen ontstaan. Verder is er een overbelasting van giftige stoffen in de lever. Deze microben en hun gifstoffen, als ze in voldoende grote hoeveelheden aanwezig zijn, overweldigen volledig de ontgiftingscapaciteit van de lever. Dit veroorzaakt verwardheid, geheugenverlies, warrig denken en zelfs opzwellen van het gezicht als men blootgesteld wordt aan parfum of sigarettenrook waar men voordien geen probleem mee had. Ook wordt de beschermende laag van IgA (immunoglobuline A) binnenin de ingewanden aangetast waardoor het lichaam niet meer kan afrekenen met protozoa, bacteriën, virussen, en gisten zoals candida. Deze kunnen zich ook verplaatsen doorheen de darmwand, in de bloedbaan, en zijn in staat overal elders in het lichaam infecties te veroorzaken. Maar dit is allemaal nog niet het ergste. De echte biochemische ramp is de vorming van antilichaampjes. Deze verspreiden zich en zien er gelijkaardig uit als antigenen op onze eigen weefsels. Met als gevolg dat als


Dirk Bogaert / Walter OM Faché antilichaampjes deze aanvallen, ze meteen ook onze eigen weefsels aanvallen. Menselijk weefsel heeft immers antigene plaatsen die zeer gelijkaardig zijn aan deze op voedsel, bacteriën, parasieten, candida of schimmels. Zo ontstaan auto-immuunziekten.

zal zich in voortdurende staat van ontsteking bevinden en de “leaky gut” zal een feit worden.

Antibiotica vernietigen nuttige, goede bacteriën

Wat veroorzaakt de ‘lekkende darm’? De lekkende darm wordt veroorzaakt door stoffen die hoofdzakelijk via voeding en drank, de darm passeren en meteen ook een ontsteking van de darmwand veroorzaken.

Voedselallergieën/ intoleranties Elke keer dat voedsel waar men allergisch (onmiddellijke IgE reacties) of intolerant (vertraagde IgG reacties) aan is, in contact komt met de wand van de dunne darm, veroorzaakt dit een actieve ontsteking die het epithelium beschadigt. Het gevaar ligt in de frequentie van blootstelling. Meestal heeft men wel enig idee waar men allergisch aan is omdat men opmerkt dat men zich nadien niet zo goed voelt. Soms zijn de allergische reacties echter licht en onopgemerkt maar toch aanwezig. Maar het zijn vooral de intoleranties die men niet kent, daar dit vertraagde reacties zijn, waardoor het onmogelijk is het verband te leggen tussen voedsel dat men enige dagen geleden met smaak zonder problemen gegeten heeft en het zich nu slecht voelen. Als men niet weet waar men intolerant aan is, hetgeen bijna altijd het geval is omdat slechts een zeer kleine minderheid zich laat testen (IgG ELIZA bloedtest), en men heeft de pech dat het gaat over voedingsstoffen die men (bijna) dagelijks eet, dan heeft men wel degelijk een zeer serieus probleem. Want het epithelium van de dunne darm

Voorgeschreven antibiotica die een breed spectrum bestrijken, vooral wanneer zij gedurende enige tijd ingenomen worden, richten een ware slachting aan onder de meer dan 500 verschillende soorten zeer nuttige en absoluut noodzakelijke bacteriën die in de dunne en dikke darm aanwezig zijn. Deze goede bacterien verrichten honderden nuttige functies die levensnoodzakelijk voor een gezond metabolisme en een optimale immuniteit. Vergeten we niet de ongelooflijk fijne werking van de ingewanden die voedingsstoffen wel toelaten om binnen te komen, maar tegelijkertijd afvalstoffen en gifstoffen verwijderen. Deze goede bacteriën staan garant voor een enzym afscheiding die er voor zorgt dat metabolische en bacteriologische afvalstoffen getransformeerd worden voor ze het lichaam verlaten. Ze bieden bescherming tegen schimmel- en parasietinfecties. Deze darmvriendelijke bacteriën helpen het lichaam ook om complex voedsel af te breken en zijn noodzakelijk voor de aanmaak van vitamine B12 en biotine. De afvalstoffen die door de noodzakelijke bacteriën worden geëlimineerd zijn o.a. afgestorven cellen, hormonen, chemische afvalstoffen, gal, virale gifstoffen en bacteriële toxines. Een voorbeeld ter illustratie. Het lichaam produceert gal, dat niet alleen een glijmiddel is om afvalstoffen uit de lever te helpen spoelen. De gal dient daarbij ook om een aantal gifstoffen die zich in de lever opgehoopt hebben te ontgiften. Maar gal is ook extreem bijtend voor de bovenste laag (epithelium) van de dikke darm. Wanneer de gal de dunne darm binnenkomt via de gemeenschappelijke galbuis, dan zijn er

normaal de nuttige bacteriën die deze galzouten afbreken in minder bijtende producten, zodanig dat de galafscheiding ongevaarlijk wordt, als het de dikke darm bereikt. Als men teveel antibiotica neemt, dan vernietig men teveel van deze nuttige bacteriën met als gevolg dat de galzouten zonder omzetting in minder gevaarlijke producten de dikke darm bereiken en deze beschadigen. Het klinkt bizar, maar alles wijst er op dat er een rechtstreeks verband bestaat tussen de overconsumptie van antibiotica en de toename van het aantal mensen die aan darmkanker lijden. Het meeste vlees bevat residuen van antibiotica. Mensen die dagelijks vlees eten, krijgen zonder dat ze dat zelf weten, meer antibiotica in hun lichaam. Op termijn resulteert dit in een totale afbraak van de goede darmbacteriën, ziektebeelden zoals artritis en artrose, maar ook het ontstaan van darmkanker. Nuttige bacteriën breken normaal ook de hormonen af die afgescheiden worden door de lever in de dunne darm. Maar indien deze nuttige bacteriën in onvoldoende mate aanwezig zijn, en de permeabiliteit van de ingewanden is al vergroot, dan zullen deze oestrogenen terug geabsorbeerd worden in hun oorspronkelijke staat. Het lichaam zal ze opslaan in oestrogeen gevoelige zones zoals de borsten en eierstokken. Dit kan, na voldoende accumulatie, aanleiding geven tot allerlei gezondheidsproblemen waarbij artritis en artrose behoren.

Antibiotica bevorderen de groei van schimmels en belemmeren de detoxificatie Antibiotica zijn ook schadelijk voor de slijmbekleding van de dunne darm. Het veroorzaakt een teveel aan abnormale flora in het spijsverteringskanaal zoals ziekmakende bacteriën,

47

DNA parasieten, candida en schimmels. Antibiotica beschadigen tevens de ingewanden door de groei te bevorderen van candida albicans en andere pathogene schimmels en gisten. In een gezonde situatie worden er nauwsluitende celverbindingen onderhouden door de bovenste laag (epithelium) van de dunne darm. Dit draagt bij tot de fysische grens die een rol speelt in de absorptie door de ingewanden. Maar er is ook nog een belangrijke chemische grens die zich in de slijmlaag bevindt en die een immuunwerking heeft door elke gifstof die er mee in contact komt te neutraliseren. Maar candida geeft een aldehyde afscheiding af waardoor de epithele cellen van de dunne darm krimpen. De fysische grens begeeft hierdoor en gifstoffen kunnen nu door het epithelium in het bloed doordringen. Vandaar worden deze gifstoffen over heel het lichaam verspreid. De chemische grens wordt ook belast tot boven het maximum.

Dirk Bogaert / Walter OM Faché • Alcohol en cafeïne • Steroïden, voorgeschreven corticosteroïden zoals prednison. • NSAIDS (dit zijn niet-steriodale antiontsteking geneesmiddelen zoals ASA, indomethancin, aspirine, ibuprofen) • Lege voeding, zoals hoog geraffineerd koolhydratenvoedsel en suiker met tekorten aan noodzakelijke vitamines en supplementen. Voorbeelden: Koekjes, cake, wit brood, soft

drinks, snoep. • Verhoogde blootstelling aan milieugifstoffen. Chemicaliën (aanwezig in gefermenteerd en bewerkt voedsel) zoals in kleurstoffen, in bewaarmiddelen, en in geperoxideerde vetten. • Allerlei antischimmelmiddelen die gebruikt worden bij bewaren van graan, fruit en geraffineerde koolhydraten. • Voorgeschreven hormonen (zoals de geboortepil).

Test op doorlaatbaarheid van de ingewanden

Andere welbekende en onschuldig lijkende stoffen die de darm beschadigen

gewoonten, voeding en degeneratieve ziektebeelden. Alles begint bij de voeding. Mensen eten iedere dag voedingstoffen die toxische stoffen bevatten. De overheid laat de toxische additieven toe, omdat ze elk afzonderlijk te laag geconcentreerd lijken op basis van de uitgevoerde proeven op dieren. De som van alle voedseltoevoegingen wordt op termijn echter wel gevaarlijk. Dit resulteert in een opeenstapeling van giftige stoffen in één of meerdere organen, weefsels of botten. In Orthofyto 55 las u hoe het via de kruidenkuur van Hulda Clark mogelijk is om het lichaam van parasieten te zuiveren.

Foto 2: Overmaat alcohol geeft een enorme impakt op de kolonisatie van de darm

Hoe kan men de ‘lekkende darm’ herstellen en het detoxificatiemechanisme herstellen? Aanpakken van parasieten: Het verband tussen toxische stoffen, parasietenvorming en het ontstaan van reuma. (zie ook Orthofyto 55) De Amerikaanse arts Hulda Clark is één van de wetenschappers die zich specialiseert in het verband tussen leefmilieu, leef-

Er bestaat een test om dit vast te stellen. Dit vraagt een nachtlang vasten. Niets, ook geen water, mag nog gedronken worden na 23 u. Er zijn voor de test twee urinestalen nodig. Het eerste is een willekeurig urinestaal voor de test. Het tweede is een urinestaal zes uur na het drinken van een mengsel van mannitol en lactulose (dat zijn twee soorten suikers). Aan de hoeveelheden en de verhouding van deze teruggevonden suikers kan men afleiden of er verhoogde permeabiliteit is van de ingewanden en hoe ernstig die is. Men noemt deze test ook de ‘Intestinal Permeability Assessment’ (intestinale Permeabiliteitstest schatting) Deze test maakt gebruik van twee niet metaboliseerbare suikers (lactulose en mannitol) waarvan men nagaat hoe snel ze door de intestinale mucosa permeëren. De dunne darm heeft een duale functie, enerzijds is er de absorptiefunctie en anderzijds de barrièrefunctie. De barrièrefunctie moet erover waken dat toxische componenten en/of ongewenste macromoleculen niet door de darmwand zouden doordringen. Een of

Foto 3: Cafeïne in koffie een stille destructor van de darm.

48


DNA beide functies kunnen onvoldoende functioneren met als gevolg dat er lokale of algemene gezondheidsproblemen kunnen ontstaan.

Interpretatie van de test Lage concentraties mannitol en lactulose wijzen op malabsorptie. Verhoogde concentraties mannitol en lactulose wijzen op veralgemeende toegenomen intestinale permeabiliteit en “leaky gut” fenomeen. De permeabiliteit voor lactulose kan toegenomen zijn, dit is indicatief voor ‘leaky gut’, terwijl de permeabiliteit voor mannitol afgenomen kan zijn wat dan wijst op malabsorptie voor kleine moleculen. De verhouding lactulose/mannitol is een bruikbare parameter. Een verhoogde verhouding wijst erop dat de effectieve poriëngrootte van de darm mucosa toegenomen is. Dit heeft voor gevolg dat de toegang tot het lichaam van groter moleculen, die antigeen kunnen zijn, is toegenomen.

Defecten in de barrièrefunctie Het distale gedeelte van de darm bevat een hele reeks producten. Deze zijn afkomstig van de voeding en van bacteriën die in de darm aanwezig zijn. Deze producten kunnen al dan niet toxisch zijn. In het distale gedeelte van de darm kunnen de volgende substanties aangetroffen worden: • levende bacteriën • polymeren van celwanden van bacteriën • bacteriële antigenen die in staat zijn antilichamen te induceren en die op hun beurt een crossreactie kunnen aangaan met de antilichamen van de gastheer • bacteriële antigenen en antigenen uit de voeding die immuuncomplexen kunnen vormen.


Dirk Bogaert / Walter OM Faché Afwijkingen van de mechanische barrière of de immuun barrière zijn er de oorzaak van dat er een verhoogde opname (absorptie) is van macromoleculen en bacteriën die in het darmlumen aanwezig zijn. Bij een kwetsuur van de darm stijgt de mucosale absorptie van stoffen, die normaal niet doorgelaten worden, opvallend. Darmontstekingen verhogen de opname en de verspreiding in het lichaam van stoffen, verbindingen en macromoleculen die potentieel gevaarlijk kunnen zijn voor het lichaam. Het meten van de permeabiliteit van de intestinale mucosa zal een belangrijke rol spelen bij het diagnosticeren en het behandelen van intestinale ziekten.

Klinische betekenis Toegenomen permeabiliteit van de intestinale mucosa correleert met een reeks welbepaalde frequent geziene afwijkingen, terwijl afgenomen permeabiliteit van de intestinale mucosa een belangrijke oorzaak kan zijn van slechte voedingsgewoonten, malabsorptie en groeistoornissen. Bij toegenomen permeabiliteit van de intestinale mucosa zien we de volgende ziektebeelden verschijnen: • Inflammatoire darmziekten (colitis ulcerosa) • Ziekte van Crohn • Gewrichtsontstekingen/ reumatoïde artritis • Voedselallergie • Coeliakie • Ankyloserende spondylitis (ziekte van Bechterew) • Syndroom van Reiter • Chronische huidziekten • Schizofrenie • Allergie

De VIOW therapie tegen het ‘leaky gut syndrome’ In de onderstaande lijst worden een aantal voedingssupplemen-

ten aangegeven die van nut kunnen zijn om de intestinale permeabiliteit te normaliseren. Glutamine en L-arginine: dit zijn enkelvoudige aminozuren waarvan aangetoond is dat zij schade aan de intestinale mucosa kunnen voorkomen en herstellen. Glutamine is de belangrijkste voedingsstof voor de mucosacellen van het bovenste gedeelte van de gastro-intestinale tractus. Er werd ook aangetoond dat glutamine de translocatie van bacteriën kan verminderen, als deze translocatie een gevolg is van schade aan de intestinale mucosa. Boterzuur, is een vetzuur met korte keten aangemaakt door de bacteriën die zich bevinden in het onderste gedeelte van de darm. De bacteriën fermenteren vezels en geven als ‘bijproduct’ boterzuur. Boterzuur is de voornaamste voedingsstof voor de enterocyten van het colon. Er werd aangetoond dat boterzuur betrokken is bij het herstel en de regeneratie van beschadigde mucosacellen. Betoniet klei: dit is een colloid aluminium silicaat. Het staat bekend als een intestinaal absorbans voor toxische stoffen, endotoxines en bacteriën. De waarde van betoniet klei kan beschreven worden als, verlaging van de toxische lading in het lumen van de darm, waardoor het herstel wordt vergemakkelijkt. Lactobacillus: hiervan werd aangetoond dat het bescherming biedt tegen toegenomen intestinale permeabiliteit door stimulatie van de specifieke antigene immuun afweer.

sche studies om de toegenomen intestinale permeabiliteit te reduceren, die een gevolg was van de orale inname van voedselallergenen. Quercetine is een natuurlijk bioflavonoïd en heeft dezelfde werking. Het stabiliseert de gesensibiliseerde mastcellen. Ginkgo biloba extract: hiervan werd aangetoond dat het schade, als gevolg van mucosale ischemie, helpt voorkomen. Het beschermt de intestinale mucosa door de neutrofiele infiltratie en lipidenperoxidatie te reduceren. Prostaglandine E 2 en E 1 (Mistoprostol) heeft intestinaal beschermende en trofische eigenschappen. Uit studies blijkt dat Misoprostol de toegenomen intestinale permeabiliteit, veroorzaakt door indomethacine, reduceert. Opgelet! Misoprostol is ook een abortief middel! Natuurlijke precusoren van PGE 2, zoals de ω-3 vetzuren kunnen ook nuttig zijn.

Referenties Lezers, die de referenties en de Engelstalige wetenschappelijke studies met betrekking tot dit artikel willen ontvangen, kunnen die aanvragen via het VIOWsecretariaat. Stuur een Email naar [email protected].

HCI en verteringsenzymen zoals plantenenzymen, pepsine en pancreatine. Hierdoor wordt antigene en macromoleculaire lading verminderd die aan de intestinale mucosa wordt aangeboden. Natriumchromolyne: deze stof stabiliseert de gesensibiliseerde mastcellen. Het werd gebruikt in vele klini-

49

FYTO & LEVER

Dr. Apr. Geert Vergote

BALSEM VOOR EEN ‘DRONKEN’ LEVER ‘NATIONAL INSTITUTES

OF

HEALTH’ (VS)

ERKENNEN HET

POTENTIEEL VAN SILYMARINE IN DE PREVENTIE VAN ALCOHOLISCHE LEVERSCHADE

S

ilymarine is de verzamelnaam van werkzame stoffen uit de mariadistel (Carduus marianus of Silybum marianum). Deze distel geniet een eeuwenlange traditie als leverkruid. Haar toepassing bij lever- en galblaasproblemen werd reeds uitgebuit door de oud-Grieken en oud-Romeinen. Dierexperimenteel onderzoek bevestigt het breed-spectrum leverbeschermend effect. En toch ontbreekt het momenteel nog aan vergelijkbare en goed-gecontroleerde humane studies. Er is nood aan verder onderzoek. Wat niet betekent dat mariadistel al is afgeschreven voor humaan gebruik.

Wat gebeurt er met de alcohol in ons lichaam?

Vorming van acetaldehyde

Fig 1: Mariadistel met de typische wit dooraderde bladeren (onderaan in beeld)

In het ‘Actieplan voor Leveraandoeningen’ van de Amerikaanse ‘National Institutes of Health’ werd het potentieel van mariadistel in de preventie van alcoholische leverbeschadiging eind 2004 nog naar voor geschoven als een belangrijk onderzoeksproject.

Alcoholmisbruik is in onze westerse cultuur de oorzaak van maar liefst de helft van alle terminale leveraandoeningen. Het misbruik wordt gedefinieerd als een dagelijks verbruik van 4 tot 8 (voor de man) en 2 tot 4 (voor de vrouw) standaard-glazen bier (5%), wijn (12%) of sterke drank (35%). Van de zware en langdurige drinkers ontwikkelen 90-100% een vette lever (steatose), 10-35% een ontsteking van de lever (alcoholische hepatitis) en 8-20% het ontstaan van littekenweefsel dat kapotte

50

Alcohol wordt door de lever omgezet tot het giftiger acetaldehyde dat de gekende symptomen van alcoholmisbruik veroorzaakt (warmteopwellingen, hoofdpijn, misselijkheid). Deze omzetting leidt tot een vermindering van de energieproductie in de levercel en een opstapeling van vetten.

Leverdysfunctie veroorzaakt door fusie-eiwitten van acetaldehyde Acetaldehyde wordt op zijn

levercellen vervangt (alcoholische leverfibrose die eindigt in ernstige

beurt omgezet tot acetaat dat door de nieren wordt uitgescheiden. Aangezien deze reactie behoorlijk traag verloopt, heeft acetaldehyde alle tijd om verbindingen aan te gaan met eiwitten in de levercel. Deze verbindingen kunnen enerzijds de normale celfunctie grondig verstoren en anderzijds is het geweten dat ze ongewenste reacties van het immuunsysteem kunnen uitlokken. Het afweersysteem keert zich dan tegen de eigen levercellen om ze te vernietigen.

Oxidatieve stress Bij de omzetting van acetaldehyde naar acetaat komen zuurstofradicalen vrij. Dit zijn heel reactieve stoffen die het best zo snel mogelijk door de lichaam-

levercirrose). Een ontsteking van de lever komt gewoonlijk samen voor met een vette lever (steatohepatitis).

Aspecifieke leverbescherming met silymarine Fig 2: Silymarine beschermt het best tegen alcoholische leverbeschadiging bij ‘beginnende’ alcoholverslaving, niet bij gevorderde.

Silymarine zit geconcentreerd in zaden en vruchten van de mariadistel

seigen antioxidantsystemen (zoals het superoxyde dismutase en glutathion) onschadelijk worden gemaakt. Bij een overmatige alcoholinname geraken deze eigen antioxidanten echter uitgeput. Zo ontstaat er een overmaat aan vrije zuurstofradicalen die de vetten uit de celmembranen van de levercellen oxideren (lipidenperoxidatie) en beschadigen.

Ontsteking leidt tot vervetting Zware drinkers ontwikkelen na elke alcoholconsumptie spontaan een ontstekingsreactie. Dit uit zich in symptomen zoals spierpijn en koorts. Als gevolg van deze ontsteking worden nog meer vetten in de lever opgestapeld.

Het werkzame mariadistelcomplex is een lipofiel extract uit de zaden van de plant. De actieve bestanddelen zijn flavonolignanen en worden, zoals reeds vermeld, aangeduid als silymarine. Silymarine is een mengsel van chemisch verwante stoffen zoals silybine (voornaamst component, beslaat 50 tot 70% van het silymarine), isosilybine, silydianine en silychristine.


FYTO & LEVER Dierexperimenten Bij proefdieren verhindert mariadistel de leverschade die berokkend wordt door paracetamol, Amanita phalloïdes (groene knolamaniet, uiterst giftige zwam), koolstoftetrachloride (CCl4, een giftige chloorverbinding die de lever laat zwellen), fenylhydrazine (kankerverwekkende benzeenverbinding), bestraling, overbelasting met ijzer én alcohol. Interventie met silymarine bij 12 bavianen illustreert hoe dit complex beschermt tegen de leverschade die door alcohol wordt aangericht. De helft van deze apen kreeg gedurende drie jaar alcohol toegediend, wat in deze tijdsspanne aanleiding gaf tot een aantal ongunstige wijzigingen ter hoogte van de lever: (1) ernstige oxidatieve stress (gemeten aan de hand van 4-hydroxynonenal in het plasma, een merker van de lipidenperoxidatie veroorzaakt door aldehydeverbindingen), (2) een stijging in lever-vetten, (3) een toename in circulerend alanine aminotransferase (ALT, verhoogde waarden wijzen op een slechtere leverfunctie), en (4) een verdubbeling van het levergehalte aan collageen type I (component van littekenweefsel). Allemaal symptomen van een intredende leverfibrose! Deze ongunstige wijziging van de leverparameters werd voorkomen door een gelijktijdige inname van silymarine. Het bewijs hiervoor werd geleverd bij de overige 6 apen. De grote kracht van dit onderzoek gaat uit van de gelijktijdige inname van alcohol en silymarine.

Dr. Apr. Geert Vergote

Onder de 146 patiënten met levercirrose die in Oostenrijk gedurende 24 tot 41 maanden behandeld werden met 420 mg silymarine/dag vs placebo lag het sterftecijfer beduidend lager in de silymarine groep. De beste resultaten werden bekomen bij patiënten met levercirrose veroorzaakt door alcoholmisbruik en bij de deelnemers die de minst ernstige vorm van cirrose vertoonden bij aanvang van de studie. Hoe sneller wordt ingegrepen in het schadeproces, des te beter kunnen de bestanddelen uit mariadistel hun leverbeschermende werking handhaven. In een andere studieopzet bij 36 patiënten met een chronische alcoholische lever kon met hetzelfde mariadistelextract een normalisatie in het serumgehalte van bilirubine, aspartaat transaminase en alanine transaminase bekomen worden. Ook op histologische plaatjes zag de lever er beter uit na de douche met silymarine, en het gehalte aan procollageen III peptide (een component van waaruit littekenweefsel wordt gevormd) was gedaald. Deze positieve effecten zag men niet in de placebogroep.

Hoge veiligheid

Referenties

Uit onderzoek bij meer dan 7000 deelnemers aan verschillende gecontroleerde studies blijkt dat de veiligheid van silymarine bij normale therapeutische dosissen verzekerd is: 420-525 mg silymarine/dag, verdeeld over drie innames. Het aantal gerapporteerde nevenwerkingen (opgeblazen gevoel, misselijkheid, onregelmatige stoelgang, diarree, duizeligheid) is laag (2-10%), eerder subjectief en niet verschillend van de nevenwerkingen gerapporteerd door deelnemers die een nepmiddel (placebo) kregen toegediend.

•

•

•

•

•

Toop L, Richards D, Dowell T, Tilyand M, ß Rainone F. Milk thistle. Am Fam Physician 2005; 72(7):1285-8. Action Plan for Liver Disease Research: A Report of the Liver Disease Subcommittee of the Digestive Diseases Interagency Coordinating Committee. U.S. Department of Health and Human Services, National Institutes of Health, December 2004. Lieber CS, Leo MA, Cao Q, Ren C, DeCarli LM. Silymarin retards the progression of alcohol-induced hepatic fibrosis in baboons. J Clin Gastroenterol 2003; 37(4):336-9. Arteel G, Marsano L, Mendez C, Bentley F, McClain CJ. Advances in alcoholic liver disease. Best Pract & Res Clin Gastroenterol 2003; 17:625-47. Jacobs BP, Dennehy C, Ramirez G, Sapp J, Lawrence VA. Milk thistle for the treatment of liver disease: a systematic review and meta-analysis. Am J Med 2002; 113:50615.

Voor wie tijdig afkickt van zijn/haar alcoholverslaving biedt silymarine uit mariadistel bijgevolg een waardevolle ondersteuning van de leverfunctie.

Mariadistelpreparaten stimuleren en ondersteunen de leverfunctie op verschillende manieren: • Silymarine is een antioxidant. Het beschermt tegen een overlast aan vrije radicalen en vermindert de peroxidatie van vetten.

Vermoedelijk is het zo dat enkel van een tijdige interventie met silymarine een gunstig effect mag verwacht worden.

• Silymarine verhindert de binding van giftige stoffen op de celwand van lever-

Humane data

• Silymarine speelt een rol in het herstel van de eiwitsynthese in de lever-

Hoewel het nog te vroeg is om waterdichte conclusies te trekken, zijn de resultaten van gestandaardiseerde formulaties op basis van mariadistel (gestandaardiseerd op 70-80% silymarine) veelbelovend.


cellen door deze bindingsplaatsen zelf te bezetten. • Silymarine bezit ontstekingswerende eigenschappen. cellen waardoor levercellen zich kunnen hernieuwen. • Silymarine vermindert de opstapeling van bindweefsel (littekenweefsel) in de levercellen.

51

®

vibracell : de natuurlijke krachtbron

Vibracell is een vloeibaar voedingssupplement concentraat, samengesteld uit koud geperste sappen van verschillende groenten, fruit en kruiden van biologisch teelt (in de mate van het mogelijke) of uit teelt vrij van insecticiden, pesticiden, herbiciden en zware metalen. Al deze ingrediënten verschaffen het lichaam alle mineralen, vitaminen en oligo-elementen die het nodig heeft en dit met enkel 10 ml product. Vibracell is een voedingssupplement dat wetenschappelijk op punt gesteld werd door een team van artsen, therapeuten, voedingsspecialisten en biochimisten die heel nauwkeurig de componenten geselecteerd hebben en hun hoeveelheid en onderlinge comptabiliteit uitgewerkt hebben.

03/641.81.00 03/641.81.10

Vibracell bevat noch chemische bewaarmiddelen, noch kleurstoffen en is volledig vrij van chemische additieven.

7>ÓiÅÑ"Ñ>Vj

<" " / /

Ó

iÓÑ7>ÓiÅÑiÑ>Åi *Å>VÓÈViÑ>`äiëiÑiÑÅiVi°Ói

Bovendien smaakt Vibracell heerlijk en is het zeer prijsgunstig vermits de dagelijkse kostprijs minder bedraagt dan de prijs van twee frisdranken. Vibracell verschaft niet enkel energie dankzij zijn componenten, maar ook trillingsenergie dankzij de biofotonen energieplaat die in elke doos zit: onder elke fles bevindt zich een energieplaat die de trillingsenergie van Vibracell versterkt. Twee Duitse professoren (Prof. Dr. Popp en hebben de positieve effecten van deze wetenschappelijk aangetoond: de fotonen verhoogt de Vibracell energie van 5.950 (wat naar 16.950 (wat enorm is) Bovis eenheden.

Dr. Kohfink) energieplaat energieplaat reeds veel is)

Drink elke dag Uw Vibracell voor een dag in topvorm. U voelt dat het werkt !

IOW 8 38 ij V 9-366 1 b n x0 be a elle

. F t bes 2 • viow Te 9 06 4 nick@ -36 yan

09 ail: Tel: Em

19

sten

€

+

Voor meer informatie, gelieve onze verdeler te contacteren: SANVITA Palokestraat 89, 1080 Brussel. Tel. & fax: 02 522 77 82

tko por

<" - " -Ê 6>>ÈÑÈÓÓÞÞÓÑ"ÅÓ iVÞ>ÅiÑ7iÓiÈV>°°iÑ

www.martera.com

Made by GDI nv - Belgium. Tel. 051 31 36 28 - [email protected]

K a p p a R e s t v a n B i o t i c s. D e n a t u u r l i j k e o n t s t e k i n g s r e m m e r. Kappa Rest is een product met een uniek mengsel van kruidenextracten en liponzuur, dat een brede remmende werking heeft op de productie van ontstekingsmediatoren. Chronische ontstekingsactiviteit speelt een belangrijke rol bij veel klachten en daarmee is Kappa Rest breed inzetbaar. Indien pijn onderdeel is van uw klachtenpatroon, zal gebruik van Kappa Rest leiden tot pijnverlichting. Het is een product van Biotics Research Corporation, de gerenommeerde producent van hoogwaardige natuurlijke preparaten met bewezen therapeutische waarde.

B i o t i c s. N a t u u r l i j k.

E n e r g e t i c a N a t u r a B V, B e l g i ë , Te l . 0 3 7 8 9 0 9 5 9 , F a x 0 8 0 0 8 0 0 1 1 , E m a i l : i n f o @ e n e r g e t i c a n a t u r a . c o m , w w w . e n e r g e t i c a n a t u r a . c o m

FYTO & LEVER

Sofie Noppe, Msc. Biom. Wet.

KAN EEN LEVERTRANSPLANTATIE WORDEN UITGESTELD MET CHINESE SALIE? LEVERFIBROSE

IN DE KIEM GESMOORD

S

alvia miltiorrhiza is een saliesoort met grote affiniteit voor hart en lever. Waarmee in de Chinese kruidengeneeskunde bedoeld wordt dat bestanddelen uit de plant zowel de goede werking van het cardiovasculair stelsel als van de lever ondersteunen. In China wordt de plant ‘Dan Shen’ genoemd, bij ons spreekt men over Chinese salie of roodwortelsalie. Het is namelijk een heel afwijkende saliesoort met een dikke, rode wortelstronk. Om deze wortel is het hem te doen! Een extract dat uit de wortel van deze plant met heet water van 80°C wordt bekomen, bezit het potentieel om de aanmaak van fibrotisch weefsel in de lever te voorkomen.

Stellaatcellen bij levefibrose Leverfibrose is een levensbedreigende aandoening, te herkennen aan een overmatige afzetting van bindweefsel in de lever waardoor de normale leverarchitectuur verloren gaat. Ernstige leverfibrose heet levercirrose. Tot op vandaag is levertransplantatie de enige mogelijkheid om van levercirrose te overleven. Gezien het beperkte aantal donororganen, zou een middel om fibrose tegen te gaan een revolutionaire stap

voorwaarts zijn in de aanpak van deze chronische leverziekte. Uiteenlopende oorzaken leiden tot deze ondankbare aandoening: virale hepatitis, niet-alcoholische leververvetting, alcoholmisbruik, auto-immune leverziekten, chronisch hartfalen en galwegobstructies. In een zieke lever produceren de zogenaamde stellaatcellen (stervormige cellen) excessieve hoeveelheden bindweefsel (littekenweefsel) waardoor de fibrose ontstaat. Stellaatcellen zijn de grote boosdoeners en tegelijk de doelwitcellen waartegen een doeltreffend antifibrotisch middel moet reageren. De progressie naar levercirrose wordt geïnduceerd door ontstekingsbevorderende cytokines zoals TGF-b (transforming growth factor-bèta). In gezond leverweefsel spelen de

Fig 1: Wortelextract van Salvia miltiorrhiza beschermt tegen leverfibrose

62

stellaatcellen een vooraanstaande rol bij de stockage en gecontroleerde vrijstelling van vitamine A, bij de gecontroleerde aanmaak van bindweefsel en bij de regulatie van de plaatselijke doorbloeding.

Wortelextract van Salvia miltiorrhiza zet stellaatcellen op nonactief Chinese onderzoekers bestudeerden het effect van 14 courant gebruikte leverkruiden op leverstellaatcellen die in het laboratorium werden opgekweekt. Vijf planten scoorden positief: Angelica sinensis, Carthamus tinctorius, Ligusticum chuanxiong, Stephania tetranda en Salvia miltiorrhiza. Positief betekent hier dat ze de groei van de leverstellaatcellen konden afremmen en het mechanisme van geprogrammeerde celdood (= apoptose) konden inschakelen. Salvia miltiorrhiza gaf in deze test de beste resultaten. In een Zuid-Koreaans labo kon men ook aantonen dat wanneer gekweekte stellaatcellen met TGF- gestimuleerd werden ze heel veel bindweefsel (collageen) aanmaakten. Bij toevoeging van een waterextract van Salvia miltiorrhiza aan de kweekvloeistof daalde de collageenaanmaak met 68.6%.

Ook in proefdiermodellen (muis, rat) van leverfibrose was een behandeling met het waterig wortelextract van Salvia miltiorrhiza succesvol. Op weefselcoupes van hun lever kon men waarnemen dat de ernst van de fibrose tijdens de therapie aanzienlijk daalde.

In vitro proeven en dierexperimenten bevestigen wat een eeuwenoude Chinese geneeskunde proefondervindelijk had vastgesteld: het nut van Salvia miltiorrhiza in de preventie van leverfibrose. Het is nog wachten op goed gecontroleerde klinische studies, maar het potentieel ís aanwezig. Wie Salvia miltiorrhiza nu al wenst te gebruiken, zoekt het best naar waterextracten die het equivalent van 6 tot 15 gram wortelpoeder per dag aanbieden. Opgepast bij gelijktijdig gebruik van antiklontermiddelen, het bloedingsrisico wordt dan reëel.

Referenties • Chor SY, Hui AY, To KF, Chan KK, Go YY, Chan HL, Leung WK, Sung JJ. Anti-proliferative and pro-apoptotic effects of herbal medicine on hepatic stellate cell. J Ethnopharmacol 2005; 100(1-2):180-6. • Liu C, Liu P, Hu Y, Zhu D. Effects of salvianolic acid-B on TGF-beta 1 stimulated hepatic stellate cell activation and its intracellular signaling. Zhonghua Yi Xue Za Zhi. 2002 Sep 25;82(18):1267-72. • Nan JX, Park EJ, Kang HC, Park PH, Kim JY, Sohn DH. Anti-fibrotic effects of a hot-water extract from Salvia miltiorrhiza roots on liver fibrosis induced by biliary obstruction in rats. J Pharm Pharmacol 2001; 53(2):197-204.


ORTHOMOLECULAIRE DETOXIFICATIE

Walter O.M. Faché

EEN

ORTHOMOLECULAIRE DETOXIFICATIE VOOR HET EFFECTIEF NEUTRALISEREN EN ELIMINEREN VAN KWIK EN AMALGAAM

P

ermanent worden wij blootgesteld aan allerlei contaminaties van zware metalen. Het lichaam moet dan ook permanent deze toxische last kunnen elimineren. Indien een patiënt in zijn mond een kwikbelasting heeft en wanneer deze belasting met een grote waarschijnlijkheid gerelateerd is aan een bepaald ziektebeeld, dan moet gedacht worden aan het verwijderen van amalgaam. Wetenschappelijk is meer dan voldoende aangetoond dat amalgaam een uiterst grote toxiciteit bezit, vooral als neurotoxine, en zowel een acute als chronische vergiftiging kan veroorzaken.

De eliminatie van het amalgaam uit de tandheelkunde vordert langzaam, maar gestaag. De vervangende vulmaterialen worden beter van kwaliteit en de universiteiten besteden in de opleiding tot tandarts nog nauwelijks aandacht aan het leggen van amalgaamvullingen. De grootste bottleneck bij de eliminatie van amalgaam zit in de goede technische eigenschappen van het amalgaam met daarbij de relatief gemakkelijke verwerking van het materiaal en daardoor tijdwinst. Belangrijke aspecten in de tegenwoordig druk bezochte tandheelkundige praktijken. Geconstateerd moet worden, dat


de tandartsen nog onvoldoende op de hoogte zijn van de schadelijke werking van het kwik uit het amalgaam op het organisme. In de tandheelkunde lijkt een bijzondere vorm te bestaan van reductionistisch denken: tot de huig en niet verder. Dat bij gebleken amalgaambelasting het verwijderen van kwikvullingen onvoldoende is, wordt, ook in complementair medische kringen, nog onvoldoende beseft. De gevolgen van de mondbatterij en de kwikdamp belasten het organisme 24 uur per dag en geven via de verslakking van het bindweefsel een toxische en intolerante reactie. Een drainage

van dit bindweefsel is daarom noodzakelijk. Organische kwikverbindingen zijn schadelijker dan anorganische verbindingen. Vooral methylkwik is schadelijk. We krijgen dit exogeen uit zeevoeding, fungiciden, insecticiden en endogeen uit een binding van kwik met methaangas, gekatalyseerd door bacteriën en gisten in de darm of door Streptococcus mutans in de mond. De toxiciteit hiervan is zeer hoog. Candida albicans induceert eveneens de aanmaak van methylkwik in de maag. Enkele mcg methylkwik per gram weefsel verstoren reeds de cellulaire functies in ernstige mate. Organisch kwik passeert gemakkelijk de biomembranen, omdat het lipofiele eigenschappen bezit. Het wordt dan ook voor 85 tot 95 % opgenomen in het darmstelsel, terwijl anorganisch kwik slechts voor 8 tot 12% wordt opgenomen. Organische kwikverbindingen kunnen zich ook ophopen in de hersenen en daar 18 tot 22 jaar verblijven. Het primaire target orgaan voor organisch kwik is het centraal zenuwstelsel in de hersenen omdat het enerzijds de bloedbarrière passeert - in tegenstelling tot anorganisch kwik - en anderzijds door het lipofiele karakter gemakkelijker accumuleert in de vetrijke hersenen. De foetale hersenen zijn nog gevoeliger dan volwassen hersenen (11). Kwik heeft grote

affiniteit voor sulfhydrylgroepen (thiolgroepen), waardoor het de moleculaire structuur en enzymatische activiteit van eiwitten aantast. Terwijl methylkwik vooral in de hersenen gaat zitten, hopen de andere kwikverbindingen zich vooral op in de nieren en lever. Het wijdverspreide gebruik van kwik en kwikderivaten in de industrie en landbouw leidt tot een zeer ernstige milieuverontreiniging. Deze toxische zware metalen komen vervolgens gemakkelijk via de natuurlijke voedselketens in humane voedingsmiddelen terecht. De totale dagelijkse inname van een volwassen schat men op 1 tot 20 mg/dag, terwijl de toelaatbare dosis 20 tot 30 mg/dag bedraagt. Wat het gebit betreft blijkt 7 tot 25% van de bevolking te reageren op hun vullingen. De hoeveelheid kwik in de mond kan indrukwekkend zijn. Twaalf vullingen bevatten ongeveer 5000 mgr kwik (een vulling bevat 417mg). Ter vergelijking dient men te bedenken dat 2 mg kwik in het lichaam voldoende is om allerlei moleculen zoals zwavelhoudende enzymeiwitten, hormonen, maar ook DNAmoleculen in hun structuur aan te tasten.

Eliminatie van kwik Het lichaam kan op een natuurlijke manier het toxische kwik

63

ORTHOMOLECULAIRE DETOXIFICATIE elimineren. Daarvoor beschikt het lichaam over verschillende strategieën. Eliminatie door reabsorbtie via het lever-, gal-, en maagdarmkanaal. Methylkwik wordt voor 90% in de dunne darm gereabsorbeerd. Eiwitgebonden kwik wordt minder gemakkelijk gereabsorbeerd via deze weg. De capaciteit van deze eliminatieroute is echter beperkt, waardoor langs deze gastro-intestinale weg slechts een geringe hoeveelheid kwik per 24 uur verwerkt kan worden. Eliminatie door dumping in haren en nagels. Zowel haren als nagels vormen een opslagsysteem voor zware metalen. Dit wordt verklaard door het relatief hoge gehalte aan thiolgroepen in haren en nagels. Wegens de grote affiniteit van kwik voor thiol-groepen vindt men kwik dan ook veel terug in haren en nagels. Eliminatie door een permanente natuurlijke afschilfering van huid en darmcellen. Ook de huid en de darm - door de samenstelling van hun bindweefsel - zijn gekenmerkt door hoge concentraties thiolgroepen en daardoor door de grote capaciteit om kwik te binden. De eliminatie gebeurt door de permanente natuurlijke afschilfering van huid en van de buitenste lagen darmcellen. Eliminatie via de nieren. Tenslotte probeert het lichaam zware metalen via de nieren uit te scheiden. Met een inuline test, DMPS genoemd, kan men de kwikbelasting meten. Inuline wordt namelijk volledig uitgescheiden, wanneer er geen kwikbelasting is. Maar afhankelijk van de kwikbelasting wordt er minder inuline uitgescheiden.

Het amalgaamdetoxificatie plan volgens Walter Faché Het detoxificatie programma omvat een aantal preventieve en curatieve strategieën: Voorkomen van kwikintoxicatie. Een aantal regels zijn gericht op

64

het zoveel mogelijk voorkomen van een kwikintoxicatie. Tot deze regels behoren: Het kiezen van andere vulmaterialen dan amalgaam. Het voorkomen van tandcariës door het volgen van een orthomoleculair dieet en verhogen van mondhygiënische maatregelen. Het elimineren van protozoa, amoeben en schimmels in de mond met zwarte walnoot- alsemkruid - kruidnagel. Dit houdt de accumulatie van kwik in het spijsverteringssysteem tegen. Voor dat doel kan ook tea tree oil worden verwerkt in tandpasta en mondspoelwater. Het voorkomen van de toxische overlast van zware metalen door de leefstijl te verbeteren, en regelmatig de toxische belasting in bloed en haren te laten controleren.

Amalgaamvullingen saneren volgens de juiste regels. Detoxificatie van het lichaam door het Mixed Function Oxydase (MFO) te activeren. Het MFO systeem is een ingewikkeld systeem van enzymatische reacties dat de detoxificatie in het menselijk lichaam verzorgt. Veel van de enzymen die in dit systeem werkzaam zijn worden voorzien van co-factoren die op hun beurt afkomstig zijn van vitaminen en andere lichaamsessentiële elementen. Daardoor kent het detoxificatiesysteem een aantal “flessenhalzen” die de snelheid van de detoxificatie kunnen beperken. Een goede voorziening van de noodzakelijke elementen kan er dan ook toe bijdragen de snelheid te vergroten. Het advies is daarvoor veel rauwe groenten en fruit te gebruiken, en proberen zoveel mogelijk selenium (Se) en glutathion (GSH) binnen te krijgen. Goede bronnen zijn asperges, meloenen, knoflook en avocado. In de meeste gevallen zal een extra suppletie nodig zijn van selenium (200 mcg/dag) en glutathion (250 mg/

Walter O.M. Faché dag). Knoflook en ui (de cepaenengroep) bevatten selenium en glutathion. Verbetering van de excretie van kwik en andere zware metalen. De doorgang van voedsel door de darm kan verbeterd worden door ongeraffineerde voeding te gebruiken, waarin veel vezels zijn vertegenwoordigd. Andere suggesties zijn het gebruik van Acidofilus preparaten, chlorofyl, kleiwater met vitamine C, bioflavonoiden, en zwavelhoudende aminozuren (knoflook, cysteine, glutathion, methyl-sulfonylmethaan = MSM ).

•

• •

Ondersteuning van het detoxificatie•

systeem met extra suppleties Er is steeds meer inzicht verkregen in het ingewikkelde verloop van de vele verschillende reacties die plaats moeten vinden om een geschikte detoxificatie mogelijk te maken. Dat heeft er toe geleid dat een groot aantal substanties is geïdentificeerd die op indirecte wijze van belang kan zijn voor een optimale activiteit van dit ingewikkelde proces. Dat heeft geleid tot een advies ten aanzien van het gebruik van deze substanties als extra suppleties. • Vitamine C remt specifiek de resorptie van Hg en verhoogt tegelijkertijd de uitscheiding

van lood, kwik, cadmium en strontium Dosis: 1 tot 4 gram per dag. Vitamine E ( 400 tot 800 IU) ondersteunt op synergistische wijze de uitscheidende effecten van vitamine C en selenium. Voorts geeft het bescherming tegen lipideperoxidatie en werkt het synergistisch met vitamine C en CoQ10. Bioflavonoiden: 1 gram per dag Selenium: 200 tot 400 mcg/d. Selenium is een cofactor van glutathion peroxidase en van veel andere enzymen. Zink: 20 tot 50 mg elementair zink. Zink bevrijdt de door Hg bezette bindingsplaatsen op de enzymen en herstelt hun natuurlijke receptorwerking. Magnesium: 250 mg 2 tot 4 x/d. De cellulaire Na/K pompsystemen hebben Mg nodig voor het Na/K-ATPase enzym; dit enzym wordt geremd door zware metalen zoals Pb en Hg.

Conclusie Het is duidelijk dat de schadelijke neveneffecten van het amalgaam inmiddels voldoende zijn aangetoond. Toch hoort men in de Benelux nog regelmatig de opmerking dat een amalgaamvergiftiging niet bestaat en dat deze manier van vullingen leggen aan te bevelen is.


MAAGDARMSANERING

Sofie Noppe, Msc.Biom.Wet.

THERAPEUTISCH VASTEN VOLGENS DR. MAYR MÉT

AANDACHT VOOR HET ZUUR-BASE EVENWICHT

O

ntgiften vereist een holistische invalshoek. Het welbevinden van het hele lichaam komt immers tijdelijk onder grote druk te staan. Tijdens de eliminatieprocessen verliest het lichaam méér nutriënten dan het lief is. Gezond eten om de uitgescheiden vitaminen, mineralen en sporenelementen terug aan te vullen is cruciaal. Maar dan moet - uiteraard - het spijsverteringsstelsel optimaal functioneren. Vooraf een op maat gesneden darmsanering uitvoeren is geen overbodige luxe. Dat had de befaamde Oostenrijkse arts Dr. Franz Xaver Mayr, grondlegger van de veelbesproken Mayrkuur, rond 1950 al heel goed begrepen. De Mayrkuur past in een eeuwenlange traditie van periodieke voedselbeperking om zowel fysieke als psychische conditie te verbeteren. Het doel van deze kuur is het bekomen van een optimaal werkende dunne darm. Niet verwonderlijk, want de dunne darm is verantwoordelijk voor 17-25% van de zuurstofproductie die het lichaam nodig heeft en is bovendien de plaats waar de spijsvertering grotendeels wordt voltooid en de voedingsstoffen worden opgenomen. Een strikt maag- en darmsparend dieet vormt het uitgangspunt van de kuur. Noem het een soort therapeutisch vasten. Maar tijdens de Mayrkuur gaat gewoonlijk naast een extra reiniging van het volledige darmkanaal evenveel aandacht naar lichaamsoefeningen, voedingsadvies, sauna, ademhalingsoefeningen en andere technieken die lichaam en geest gunstig beïnvloeden. Na de kuur moeten voedingsstof-

fen beter worden opgenomen en afvalstoffen gemakkelijker uit het lichaam worden verwijderd.

Maagdarmsparend dieet Door gedurende een korte periode (van drie weken tot twee maanden) licht verteerbaar voedsel in te nemen, wordt het spijsverteringsstelsel minimaal belast. Dit biedt aan maag en darmen een unieke gelegenheid om zich ten volle toe te leggen op hun reinigende functie. Het maagdarmsparend dieet kan sterk variëren in functie van lichaamsbouw, medische voorgeschiedenis en motivatie van de persoon. Ook tijdens de kuur zijn aanpassingen mogelijk. De klassieke vorm zoals Dr. Mayr het zelf vele jaren heeft toegepast, bestaat uit de consumptie van oud-bakken wit brood en melk (’s morgens en ’s middags), ‘s avonds enkel drank.

Een nog strengere vorm bestaat enkel uit drank (water en kruidenthee’s). Soms wordt éénmaal per dag een belegde boterham toegelaten, andere personen zullen ook soep drinken of ’s middags een maagsparende warme maaltijd nuttigen. En in gradaties is ook niet-maagdarmsparend voedsel toegelaten. Alles hangt af van de verteringscapaciteit of eventuele voedselgevoeligheden van het individu. Een beperking op de hoeveelheid voedsel is er niet, als algemene regel geldt dat van het maagsparende voedsel mag gegeten worden tot een verzadigingsgevoel optreedt.

Kauwen en nog eens kauwen Het oud-bakken wit brood en de melk hebben niet alleen een maagsparende, maar ook een educatieve functie. Het leert de deelnemers om zeer goed te kauwen, traag te eten en de voedselbrij goed met speeksel te mengen. Een normale hap

Fig 1: Het klassieke Mayr-vasten bestaat uit oud-bakken ‘wit’ brood met melk: u neemt een stukje oud-bakken wit brood in de mond, u kauwt het intensief tot het vloeibaar wordt en zoet begint te smaken; daarna neemt u wat melk erbij, u mengt alles zeer goed in de mond en dan pas slikt u door!)


brood vraagt, zonder dat erbij gedronken wordt, ongeveer 20 tot 40 kauwbewegingen vooraleer het door speeksel is vervloeid. De drie speekselklieren scheiden elk een ander soort speeksel af: de oorspeekselklier (glandula parotidea) scheidt uitsluitend een waterrijk secreet af, de onderkaakspeekselklier (glandula submandibularis) scheidt een matig visceus speeksel af en de ondertongspeekselklier (glandula sublingualis) maakt enkel muceus (slijmbevattend) speeksel aan. Samenvattend kunt u stellen dat speeksel volgende functies heeft: • het verdunnen van de spijsbrij en het toevoegen van slijm om het verdere transport van het voedsel te vergemakkelijken • het oplossen van smaakstoffen, wat nodig is om de smaaksensoren te prikkelen • door de aanwezigheid van het speekselenzym a-amylase wordt in de mond gestart met de vertering van koolhydraten (vb uit brood) • de ondertongspeekselklier levert ook linguale lipase, een enzym dat reeds in de mond de vertering van vetten inzet (vb. uit melk) • de aanwezige antimicrobiële stoffen in het speeksel (vb. lysozyme) hebben een zekere steriliserende werking op het voedsel • reinigen van de mondholte, de mond wordt als het ware gespoeld Toegepast op het klassieke Mayr-vasten betekent dit dat de koolhydraten uit het brood

65

MAAGDARMSANERING

Sofie Noppe, Msc.Biom.Wet. aanwezig in de galkanaaltjes van de lever en ter hoogte van de nierkanaaltjes (proximale tubulus). P-pg heeft er als taak diverse stoffen vanuit het darmslijmvlies, de lever of de nieren respectievelijk richting darminhoud, gal of urine te versluizen. Het is opvallend hoe het aantal P-gp’s toeneemt van maag naar aars toe. Waarschijnlijk speelt deze pomp een grote rol in de bescherming tegen bacteriële toxines die in de dikke darm worden vrijgemaakt. Beide mechanismen (cytochroom P450 en P-pg) dragen bij tot het reinigen van de darm, ze helpen bij het opruimen van afvalstoffen en giftige bestanddelen.

Fig 2: Drie speekselklieren secreteren het speeksel voor de optimale voorvertering van het voedsel

tijdens het kauwen (speeksel!) worden omgezet tot enkelvoudige suikers. Als de melk vervolgens met de speekselrijke broodmassa vermengd wordt, begint de vertering van melkvetten. Zo komt het voedsel de dunne darm gedeeltelijk verteerd binnen. Enkelvoudige suikers en vetzuren worden er opgenomen zonder dat de darm heeft moet werken om de koolhydraten en vetten te verteren. Goed kauwen spaart bijgevolg de darm.

terwijl de maag en de dikke darm (colon) meer CYP3A5 bevatten. Bovendien zijn de enterocyten ook rijkelijk voorzien van een P-glycoproteïne-pomp (P-gp). Dergelijke pomp is eveneens

Door het maagdarmkanaal tijdelijk te ontlasten van de spijsverteringstaak, kunnen deze reinigingsmechanismen optimaal in werking treden. Dit is althans de idee achter het darmsaneringsprincipe volgens Dr. Mayr.

Darmflora Een tweede hypothese van Dr.

MayrÅfs darmsanering berust op een gunstige invloed van de darmflora. De micro-organismen uit de darmflora krijgen maar weinig voedsel wanneer een maagdarmsparend dieet wordt genuttigd. Dus zullen ze zich moeten toeleggen op de vertering van afvalstoffen die (misschien al een tijdje) gevangen zitten tussen de darmuitstulpingen. Zo worden alle restjes uit de darmen verteerd.

Supplementaire reiniging met magnesiumsulfaat Het Oostenrijkse kuuroord ‘Karlsbad’ waar de Mayrkuur historisch is ontstaan, ligt bij waterbronnen die rijk zijn aan magnesiumsulfaat (MgSO4). De kuurders maakten ruim gebruik van deze bronnen. Daarom geldt tijdens het huidige Mayrkuren nog steeds de aanbeveling om ’s morgens op de nuchter maag een groot glas lauw water te drinken waarin 1 eetlepel MgSO4 is in opgelost. Magnesiumsulfaat werkt laxerend waardoor de darm

Darmreiniging

Cytochroom P450 en P-glycoproteïne Net zoals levercellen zijn ook darmcellen (enterocyten) uitgerust met fase I en II enzymen (cytochroom P450 of CYP-enzymen) die verantwoordelijk zijn voor de metabolisatie van zowel endogene elementen (vb. steroïden, vetzuren) als vreemde stoffen (vb. geneesmiddelen, toxische bestanddelen). Onderzoek op weefselpuncties van 27 gezonde vrijwilligers bracht aan het licht dat CYP2E1 het sterkst tot uitdrukking komt over het volledige maagdarmkanaal. Verder bevat de twaalfvingerige darm (duodenum) vrij veel CYP3A4,

66

Fig 3: Na een tijdelijke en individueel aangepaste Mayrkuur ligt de nadruk op voldoende alkalische voeding


MAAGDARMSANERING gespoeld wordt. Alle afvalstoffen die zijn vrijgekomen, worden dus mee weggespoeld via de stoelgang.

Dr. Mayr’s voorkeur voor alkalische voeding

Zuur-base evenwicht Na vertering, opname en metabolisatie maakt vrijwel al ons voedsel ofwel zuren ofwel basen (bicarbonaat) vrij in de bloedcirculatie. Een verzuring treedt op bij consumptie van vis, rood vlees, gevogelte, eieren, schaalen schelpdieren, kaas, …. Voedingsmiddelen die een netto basische invloed uitoefenen, zijn vers fruit, knol- en wortelgewassen, groene bladgroenten, …. Peulvruchten gedragen zich eerder neutraal. Een uitgebreider overzicht van voedingsmiddelen met een netto basische of zure uitkomst kunt u raadplegen in LeefNu 10. Netto basenproducerend voeding was de norm doorheen de humane geschiedenis. Helaas evolueerden we met het typisch westerse dieet dat rijk is aan dierlijke voedingsmiddelen - en veel te arm aan plantaardige voeding - naar een netto zuurproducerend dieet. Zelfs een milde verzuring (acidose) - geïnduceerd door de zuurvormende voeding - kan al grote gevolgen hebben: afbraak van eiwitten (vb. spierweefsel), het ontwikkelen van calciumbevattende nierstenen, nierfalen, osteoporose, astma bij inspanning, het ontstaan van hoge bloeddruk, …. Met diëten moet dus worden opgepast!

Dr. Mayr was zijn tijd ver vooruit

Sofie Noppe, Msc.Biom.Wet. lieten Dr. Mayr toe om acidose een oorzakelijke rol toe te bedelen in het ontstaan van voedingsgerelateerde aandoeningen. Hij leerde zijn kuurders dan ook om een hoofdzakelijk plantaardig (basisch) dieet te consumeren.

Tot slot: Op eigen houtje het Mayrvasten starten houdt een zeker gevaar in voor verzuring. Het witte brood (matig zuur) en de melk (matig basisch) moeten in een min of meer evenwaardige verhouding worden gebruikt. Ook de eventueel gebruikte toespijs die meestal van dierlijke afkomst is en daarom zuurvormend werkt, moet geneutraliseerd worden met basische nutriënten, enz. Kortom, een individuele, deskundige begeleiding is geen overbodige luxe om tot een netto basische voeding te komen, een voeding die toch maagdarmsparend werkt.

Referenties • Wiederkehr M, Krapf R. Metabolic and endocrine effects of metabolic acidosis in humans. Swiss Med Wkly 2001; 131(9-10):127-32. • Manz F. History of nutrition and acid-base physiology. Eur J Nutr 2001; 40(5):189-99. • Thorn M Finnstrom N, Lundgren S, Rane A, Loof L. Cytochromes P450 and MDR1 mRNA expression along the human gastrointestinal tract. Br J Clin Pharmacol 2005; 60(1):54-60. • http://www.anodos.be/mayrkuur/basisidx.html • Bogaert D, Faché WOM. Verzuring van de weefsels, oorzaak van degeneratieziekten. LeefNu 10 2004; p19-22. • Faché WOM. Zure en basische voeding, verstoringen in de regulatie van de zuurtegraad. Bistro 2001; Reeks 2 voedingskeuze, deel 2.

Dr. Mayr en enkele van zijn tijdsgenoten (Dr. Ishizuka en Dr. Hay) oordeelden toen al dat het zuur-base concept een heel grote invloed had op de gezondheid. De zuur-base theorie van de Zweedse natuurkundige Dr. Ragnar Berg maakte toen haar opmars. Systematische analyses van voedingsmiddelen kwamen in de 19de eeuw beschikbaar en


67

VITAMINE K

Dirk Bogaert

VITAMINE K

VERTRAAGT HET ONTSTAAN VAN ARTERIOSCLEROSE EN BOTONTKALKING

H

et onderzoeksteam van professor Cees Vermeer, dat verbonden is aan de Universiteit van Maastricht, doet al een kwarteeuw onderzoek naar de essentiële rol die Vitamine K in het menselijk lichaam vervult. Iedereen kent vitamine K als een belangrijk onderdeel van de bloedstollingsfactor. Professor Vermeer en buitenlandse collegae tonen nu aan dat vitamine K ook een essentiële rol vervult in het voorkomen of vertragen van arteriosclerose en osteoporose. Deze twee ‘welvaartsziekten’ zorgen ervoor dat de levenskwaliteit van miljoenen mannen en vrouwen te vroeg beperkt wordt en dat de ziekenfondsen en verzekeraars jaarlijks om en bij het miljard euro extra moeten betalen in de Benelux. Het goede nieuws is dat mensen die dagelijks vitamine K gebruiken veertig tot vijftig procent minder kans hebben om botontkalking te krijgen. Vitamine K zorgt er o.a. immers voor dat er veel minder calcium via de urine verdwijnt. In West-Europa én de Verenigde Staten bedraagt de dagelijkse toevoer van vitamine K via de voeding gemiddeld 60 microgram. Twee klinische studies uit 1984 toonden aan dat iedereen die minder dan 109 microgram vitamine K per dag in zijn bloedbaan brengt een sterkt verhoogt risico heeft op osteoporose én vaatvernauwing (1,2). Hieruit blijkt dat bijna iedere inwoner van de Benelux over een veel te lage vitamine K status beschikt. Dit is één van de voornaamste oorzaken voor het ontstaan van botontkalking en hart- en vaatziekten.

Waarom is vitamine K belangrijk? Hoe werkt het? De belangrijkheid van vitamine K kan in één ‘one liner’ uitgedrukt worden. Een dagelijkse voldoende hoeveelheid Vitamine K slaagt erin om calcium in de menselijke beenderen te houden en te verhinderen dat het in de bloedvaten terecht komt. Vitamine K zorgt voor een optimaal calciummetabolisme in het menselijk organisme en vertraagt of voorkomt op deze wijze hartzieken en osteoporose. Vitamine K heeft wél de

68

medewerking nodig van het aminozuur gammacarboxyglutamic acid dat kortweg ook ‘Gla’ genoemd wordt. ‘Gla’ maakt deel uit van een honderdtal die het calciummetabolisme goed laten verlopen. Mensen met te weinig vitamine K krijgen last van een verkeerde calcium opname of dito verlies. Daardoor worden ze op termijn ziek. Wetenschappelijke studies tonen nu aan dat vitamine K dit probleem kan voorkomen. Vitamine K zorgt ervoor dat de eiwitten die betrokken worden in het calciummetabolisme een besturingsmechanisme krijgen. Men noemt dit ‘carboxylationmechanism’. De eiwitten zijn, dankzij de vitamine K in staat om, een soort ‘klauwen’ aan te maken die calcium vasthouden. Personen met een te laag vitamine K gehalte hebben dit belangrijke besturingsmechanisme niet zodat calcium zich vrij in het lichaam kan bewegen. Op die manier verhuist er essentiële calcium vanuit de beenderen naar de bloedvaten en de hersenen. De meest bekende ‘Gla proteïne’ is ‘osteocalcine’. Ze wordt in verband gebracht met botdichtheid. Osteocalcine heeft echter dagelijks voldoende vitamine K nodig om te kunnen werken. Zonder voldoende vitamine K laat osteocalcine

kalk verdwijnen uit beenderen en tanden.

Vitamine K en Osteoporose Osteocalcine is een belangrijke ‘marker’ voor de vorming van beenderen. In een studie (10) met 7500 post menopauze vrouwen werd aangetoond dat een tekort aan vitamine K in het bloed de kans op heupfracturen verzesvoudigde in vergelijking met mensen die voldoende vitamine K in hun bloedbaan hadden. Vitamine K houdt niet enkel calcium op de juiste plaats. De vitamine voorkomt tevens dat kalk via de urine uit het lichaam verdreven wordt. Een andere studie werd uitgevoerd bij 335 mannen en 553 vrouwen van gemiddeld 75 jaar. Aan het begin van de studie werd in kaart gebracht hoeveel vitamine K ze via hun voeding binnenkregen. Daarna is het aantal heupfracturen onder de

deelnemers gedurende zeven jaar bijgehouden. Senioren die de meeste vitamine K via hun voeding binnenkregen bleken 65% minder kans te hebben op het breken van een heup dan senioren die de minste vitamine K binnenkregen. Dit resultaat is vergelijkbaar met een tweede studie onder meer dan 70.000 verpleegsters van 38 tot 63 jaar, die gedurende 10 jaar zijn gevolgd. Diegenen die de meeste vitamine K binnenkregen via hun voeding hadden 30% minder kans op een heupfractuur dan diegenen die de minste vitamine K binnenkregen.

Vitamine K, hersenen hartinfarct Osteoporose betekent spijtig genoeg ook dat er méér in het lichaam verkeerd loopt. Botontkalking is ook een medisch signaal dat de betrokken patiënten méér kans hebben om te sterven aan een hartaanval, een herseninfarct of kanker. Calcium, dat in feite in de beenderen zou moeten zitten, werd immers ‘ongezond’ verspreid over het hele lichaam en kan bijgevolg een oorzaak zijn voor de genoemde andere ziekten.


VITAMINE K Aderverkalking is volgens twee studies (5, 14, 15) het rechtstreekse resultaat van een vitamine K deficiëntie. Door de verkalking verliezen de bloedvaten hun levensnoodzakelijke elasticiteit waardoor ze langzaam maar zeker dichtslibben. Vooral de botproteïne MGP (Matrix Gla Proteïne) speelt hierin een belangrijke rol. MGP circuleert in de bloedbanen. Een tekort aan vitamine K inactiveert MGP waardoor het eiwit haar essentiële functie om aderverkalking te voorkomen niet meer kan uitvoeren.

Dirk Bogaert Carolina ontdekte dat vitamine K arme osteocalcine niet enkel in de beenderen en de hartbloedvaten voorkomt. Inactieve osteocalcine is ook in de hersenen terug te vinden. Daarom is - volgens professor Kohlmeier - vitamine K ook belangrijk om de levenskwaliteit van primaire Alzheimerpatiënten te verbeteren.

Vitamine K en Alzheimer Professor Martin Kohlmeier van de universiteit van North


Vitamine K is niet toxisch in orthomoleculaire dosis. Te hoge doseringen worden immers opgeslagen in het lichaam. De gemiddelde werkzame dosis per etmaal bedraagt 1 milligram.

Interactie met geneesmiddelen Personen die bloedverdunners zoals o.a. ‘Warfarine’ of ‘Heparine’ gebruiken nemen beter geen vitamine K zonder hierover met hun behandelende arts te spreken. Vitamine K blokkeert immers voor een groot deel de werking van deze medicijnen.

Vitamine K en kanker Onderzoekers van de universiteit van Pittsburgh hebben ontdekt dat vitamine K er in slaagt om leverkankercellen te doden zonder enig toxisch neveneffect. De proeven werden wel op dieren uitgevoerd. Vitamine K elimineerde leverkankercellen die bestand waren tegen chemotherapie. De volledige onderzoeksresultaten verschenen in het mei nummer van ‘The Journal of Biological Chemistry’ ((1998). De verantwoordelijke voor het onderzoek, professor Brian Carr, bevestigde einde 2002 dat vitamine K ook in staat is om borsten huidkankercellen te doden. Vitamine K zorgt voor de kankercel apoptose door een unieke celgroei regulerend mechanisme tot stand te brengen. Vitamine K blokkeert in de lever de toename van een enzym dat proteïne tyrosine fosfatase wordt genoemd. De vitamine stimuleert de productie van proteïne tyrosine kinase. De overproductie van dit laatste enzym resulteert volgens professor Brian Carr in een geprogrammeerde kankerceldood.

Toxiciteit en dosering

Vitamine K ook van belang voor insuline-

Interactie met andere

metabolisme

vitamines

Bij een Japans onderzoek bleek een hoge inname van vitamine K met een duidelijk hogere insulinogene index gepaard te gaan. Deze bevinding wijst op een gunstige invloed van vitamine K op het insuline-secernerende vermogen van de pancreas.

Hoe vitamine k tekort vaststellen? Ernstige tekorten aan vitamine K worden vooral geconstateerd door regelmatige, onverklaarbare neusbloedingen.

Factoren die een verhoogd gebruik van vitamine K rechtvaardigen Het regelmatige gebruik van antibiotica en mensen die met darmziekten geconfronteerd worden hebben méér vitamine K nodig dan gezonde mannen en vrouwen.

Mensen die te hoge hoeveelheden vitamine A of E consumeren belemmeren de absorptie van vitamine K.

Referenties D. Freskanich, P. Weber, W.C. Willett, H. Rockett, S.L. Booth, G.A. Colditz; Am. J Qn. Nutr 69 74 79 (1999) S.L. Booth, J.A. Pennington, J.A. Sadowski; J Am.Dietet. Assoc. 96 149 154 (1996) Shearer, M.J. The roles of vitamin D and vitamin K in bone health and osteoporosis prevention. Proceedings of the Nutrition Society. 1997; volume 56: 915 937. Booth, S.L. Vitamin K: a practical guide to dietary management of patients on warfarin. Nutrition Reviews. 1999; volume 57: pages 288 296. Booth, S.L. Skeletal functions of vitamin K dependent proteins: not just for clotting anymore. Nutrition Reviews. 1997; volume 55: pages 282 284. Tsaioun, K. Vitamin K dependent proteins in the developing and aging nervous system. Nutrition Reviews. 1999; volume 57: pages 231 240. Klebanoff, M.A. et al. The risk of childhood cancer after neonatal exposure to vitamin K. The New England Journal of Medicine. 1993; volume 329: pages 905 908. Ekelund, H. et al. Administration of vitamin K to newborn infants and childhood cancer. British Medical Journal. 1993; volume 307: pages 89 91. American Journal of Clinical Nutrition. 1999; volume 69: pages 74 79. Booth, S.L. Warfarin use and fracture risk. Nutrition Reviews. 2000; volume 58: pages 20 Szulc, P. et al. Serum undercarboxylated osteocalcin is a marker of the risk of hip fracture in elderly wornen. Journal of Clinical Investigations. 1993; volume 91: pages 1769 1774. Vergnaud, P. et al. Undercarboxylated osteocalcin measured with a specific immunoassay predicts hip fracture in elderly women: the EPIDOS study. Journal of Clinical Endocrinology and Metabolism. 1997; volume 82: pages 719 724. Vermeer, C. et al. Role of vitamin K in bone metabolism. Annual Reviews of Nutrition. 1995; volume 15: pages 1 22. Jie, K.S. et al. Vitamin K intake and osteocalcin levels in women with and without aortic atherosclerosis: a population based study. Atherosclerosis. 1995; volume 116: pages 117 123. Blackwell Gj, et a]. 1985. Inhibition of human platelet aggregation by vitamin K. Thromb Res 37:103 14. Feskanich D. et al. 1996. Protein consumption and bone fractures in women. Am,[Epidemiol 143:472 9. Feskanich D. et al. 1999. Vitamin K intake and hip fractures in women: a prospective study, Ain J Clin A’utr 69:74 79. KSG. et al. 1996. Vitamin K status and bone mass in women with and without aortic atherosclerosis: a population based study. Calcy’Tissue InI 59:3 52 6 Knapen MHK. et al. 1989. The effect of vitamin K supplementation on circulating osteocalcin (bone Gla protein) and urmarv calcium excretion. Ann Internal Med 111: 1001 5. Sakainoto N, et al. 1999. Low vitamin K intake effects on glucose tolerance in rats, Int J Vit Nutr Res 69:27 31 Seyania Y et al, 1999, Comparative effects of vitamin K2 and vitamin E on experimental arteriosclerosis. Internaij VitAutr Res 69:23 26. ltosliihiro S. et al. 1997. Long term oral anticoagulation reduces bone mass in patients with previous hemispheric infarction and nonrheurnatic atria] fibrillation. Stroke 28:2390 94.

69

OPBOUW

VAN DE VOLLEDIGE NIEUWE VIOW-CURSUS

H

et Orthos-Instituut VIOW biedt iedereen de mogelijkheid om vier jaar zelfstandig te studeren onder deskundige begeleiding. Het Orthos-Instituut VIOW verzorgt in België en Nederland de meest volwaardige academische opleiding in de nutritionele orthomoleculaire geneeskunde. De vierjarige schriftelijke cursus bevat ook vier persoonlijke studie- en contactdagen (vervolmakings- en update dag) in Laarne. Het vijfde jaar is een orthomoleculair biochemische specialisatie en wordt mondeling gegeven in de congreszaal van het VIOW in Laarne. De volledige cursus bestaat uit 17 modules.

I

edereen kan naar eigen keuze instromen in deze unieke Orthomoleculaire Cursus. Men bepaalt zelf, volgens de vooropleiding, in welk jaar men start. Men kan de vijf cursusjaren, volgens de eigen beschikbare tijd ook in een kortere tijd afwerken.

Mondelinge inleidingscursus Module 1: Inleiding tot de orthomoleculaire geneeskunde

Zaterdag en zondag 2 en 3 december 2006 van 9u tot 18u

Schriftelijke cursussen Eerste jaar: Orthomoleculaire voeding Module 2: Orthomoleculaire voeding Module 3: Orthomoleculaire terreinen Schriftelijk examen: Certificaat

Tweede jaar: Orthomoleculaire manipulaties

Vervolmakingsdag op zaterdag 25 november 2006 van 9u tot 18u

Vervolmakingsdag op zaterdag

Module 4: Orthomoleculaire pathologie 18 november 2006 Module 5: Orthomoleculaire voedingsmanipulatie van 9u tot 18u Module 6: Orthomoleculaire diagnostiek Een orthomoleculair eindejaarswerk: Board certified (Physician) Orthomolecular Specialist

Derde jaar: Orthomoleculaire substituties Module 7: Niet-conventionele kankerbehandelingen Module 8: Hart- en bloedvaatziekten Module 9: Orthomoleculaire hormonale substituties Module 10: Reuma orthomoleculair ondersteunen Certificaat

Vierde jaar: Behandelingsprotocollen

Vervolmakingsdag op zaterdag 09 december 2006 van 9u tot 18u

Vervolmakingsdag op zaterdag 09 december 2006 van 9u tot 18u

Module 11: Behandelingsprotocollen 1ste reeks Module 12: Behandelingsprotocollen 2de reeks Module 13: Behandelingsprotocollen 3de reeks Module 14: Behandelingsprotocollen 4de reeks Eindexamen voor een jury: Board Higher Education for Orthomolecular Sciences (HEOS)

Mondelinge cursus Vijfde jaar: Nutritionele medische Biochemie Module 15: Extracellulaire structuren bepalen de homeostase rond de cel. Module 16: Membraanstructuur en haar eigenschappen bepalen de homeostase in de cel. Module 17: Metabole medische modulaties Examen Certified Orthomolecular Biochemist

70

Gepland in 2006 10 avonden van 19 u tot 23 u


• o j i b wa

verhoogt je energie en weerstand • vermindert je risico op hart- en vaatziekten • verbetert je leer- en concentratievermogen • draagt bij tot een betere gemoedsstemming • houdt je gewrichten soepel en versterkt je beenderen • verbetert je spijsvertering en bloeds-omloop • houdt je huid zacht en jong • bevordert je conditie en sportprestaties •

-

el

•

roeck

•

*

by

de

s electe d

Udo’s Choice®Ultimate Oil Blend

ect u m ab

* correct en ecologisch verpakt in niet-reactief, amberkleurig glas en eromheen een lichtwerende kartonnen doos

gezond leven met de juiste vetten Mensen denken vaak dat ze alle vetten moeten vermijden.

van verse biologische lijn(vlas)zaadolie, zonnebloem- en

Niets is minder waar! De vetzuren Omega-3 en Omega-6

sesamolie, teunisbloemolie, haverkiem- en rijstkiemolie,

zijn zelfs cruciaal voor onze gezondheid. Op voorwaarde

sojalecithine (zonder GGO), kokosnootolie als bron van

dat ze zuiver en in de juiste verhouding worden op-

middellange vetzuurketens en vitamine E. Udo’s choice

genomen.

Ultimate Oil Blend bevat een ideale verhouding van

Omdat onze westerse voeding op dat vlak enorm tekort-

Omega-3, Omega-6 en Omega-9 (2:1:1) en garandeert

schiet ontwierp de Canadese voedingspionier Dr. Udo

een optimale voedingswaarde.

Erasmus de Ultimate Oil Blend, een unieke combinatie

Verkrijgbaar in de betere natuurvoedingswinkel of apotheek. Voor meer info, surf naar www.ojibwa-deroeck.com • tel (0)52 48 43 00

OjIbwa De roeck

NIEUW

bij Similia N.V. (België)

your health, our mission

NIEUW

GLUCA-MSM-tabletten én GLUCA-MSM-crème Gluca-MSM bevat een synergistische formule van glucosaminesulfaat en MSM (methylsulfonylmethaan). Dit zijn belangrijke precursors voor de synthese van de structurele moleculen zoals proteoglycanen, collageen en elastogeen in de gewrichten, bindweefsels, bloedvaten, het skelet, de huid en de darmmucosa. Naast de opbouwende functie hebben glucosaminesulfaat en MSM een met NSAID’s vergelijkbaar effect. Gluca-MSM is zowel in de vorm van tabletten als in crème verkrijgbaar, waardoor aandoeningen tegelijkertijd inwendig én uitwendig, lokaal behandeld kunnen worden. Recente studies hebben aangetoond, dat op de huid toegepast glucosaminesulfaat en MSM evenals oraal ingenomen producten een regeneratief effect op gewrichtsaandoeningen en de huid hebben. De speciale samenstelling van Gluca-MSM-crème garandeert een snelle opname van de werkzame stoffen door de huid. Viola tricolor-extract (driekleurig viooltje), dat bekend staat om zijn breed spectrum werking, is toegevoegd aan deze crème. Het ondersteunt het metabolisme van glucosaminesulfaat en MSM. De Gluca-MSM-tabletten bevatten tevens de cofactoren vitamine C (als ascorbylpalmitaat & calciumascorbaat) en mangaan (als orotaat) voor de synthese van collageen en proteoglycanen.

Vraag vrijblijvend onze uitvoerige orthomoleculaire compendia.

Bestel- en infolijnen: Similia N.V. (B) tel. +32 3 641 81 00 fax +32 3 641 81 10

milia

Gluca-MSM-tabletten zijn verkrijgbaar in verpakkingen van 180 tabletten. Iedere tablet bevat: MSM 500 mg, glucosaminesulfaat 400 mg, ascorbylpalmitaat 10 mg, calciumascorbaat 25 mg, mangaanorotaat 6 mg (0,81 mg Mn elem.) Gluca-MSM-crème is verkrijgbaar in tubes van 100 gram en bevat: glucosaminesulfaat, MSM, Viola Tricolor vloeibaar extract, in een snel indringende, huidvriendelijke crèmebasis.

“Ik zorg voor mijn gezondheid ... en voor die van mijn man”

Omdat zijn gezondheid me na aan het hart ligt Mijn hele leven heb ik getracht mijn kookkunst af te stemmen op de gezonde ingrediënten van het Japanse en Kretenzische dieet. Met succes, want mijn man en ik voelen ons nog steeds jong, vitaal en gezond. Sinds een paar maanden vullen we ons gezonde dieet allebei aan met een 100 % natuurlijk en zuiver voedingssupplement, dat alle ‘magische’ bestanddelen van het Japanse en Kretenzische dieet bevat.

PluShinzO-3

™

ANTI-AGING COMPLEX Eén capsule per dag 766 MG OMEGA-3 + ANTI-OXIDANTEN

30 capsules

Ondersteunt uw actieve levensstijl, sportprestaties en jeugdige vitaliteit!

Partner van de Belgische Cardiologische Liga Partner van het Obesitas Forum Donateur van de Organisatie voor Kankerpreventie (www.ECPO.org)

PluShinzO-3 ANTI-AGING COMPLEX EÉN CAPSULE PER DAG.

Gebaseerd op het Japans en Kretenzische dieet en speciaal ontworpen ter ondersteuning van een actieve levensstijl, sportprestaties en een jeugdig uiterlijk: • hooggezuiverde omega-3’s (EPA en DHA) ondersteunen uw circulatie en helpen de triglyceriden beheersen • co-enzym Q10 en gemengde tocotriënolen houden cellen en weefsels gezond • resveratrol uit wijn is gunstig voor de bloeddruk • pycnogenol ondersteunt uw circulatie • policosanol helpt het cholesterol beheersen • knoflook is goed voor de cholesterolspiegel • foliumzuur helpt het homocysteïne beheersen Hartverkwikkende tip Geef uw hart en bloedvaten een opkikker. Neem elke dag 1 enkele capsule en voeg er een wandelingetje van een half uur aan toe! Meer informatie? Verkrijgbaar in uw apotheek (CNK: 2205-730). Surf naar www.PluShinzo.be of bel Minami Nutrition 03 458 79 54. Verdeeld in België door Oce Bio 03 366 21 21.

Overconsumptie van geneesmiddelen

Recommend Documents