Bijlage 1: Kernfeiten
Vrouwen 1 op 3
1 op 7 1 op 4 1 op 5
Mannen 1 op 30
1 op 25 1 op 4 à 5
Eén op de drie vrouwen wordt voor haar zestiende jaar gedwongen tot het ondergaan of verrichten van seksuele handelingen. Eén op de zeven vrouwen wordt in haar jeugd misbruikt door (een) verwant(en). Eén op de vier vrouwen wordt aangerand of verkracht door daders die niet tot de familie behoren. Eén op de vijf vrouwen wordt fysiek mishandeld of gedwongen tot seks in een heteroseksuele relatie.
Eén op de dertig mannen wordt voor zijn zestiende jaar gedwongen tot het ondergaan of verrichten van seksuele handelingen. Eén op de vijfentwintig mannen wordt in zijn jeugd misbruikt door (een) verwant(en) (schatting). Eén op de vier à vijf misbruikte kinderen is een jongen.
Daders (schatting) Mannen: 94-96% Vrouwen:4-6%
56
bijlagen
W. Wentzel, Huiselijk en seksueel geweld, DOI 10.1007/978-90-313-9621-4, © 2003 Bohn Stafleu Van Loghum, Houten
Bijlage 2: Sociale kaart
–
–
–
– –
–
–
–
–
Hulpverlening Slachtofferhulp www.slachtofferhulp.nl Voor slachtoffers van onder andere huiselijk en seksueel geweld. Laagdrempelig. Blijf van mijn Lijf Vrouwenopvanghuizen, geheim adres. Telefoonnummer staat in telefoonboek. Stichting Ambulante fiom www.fiom.nl Bureau: Kruisstraat 1, Postbus 1019, 5211 DT ’s Hertogenbosch, tel. 0736128821 Voor slachtoffers van onder andere seksueel misbruik. Geestelijke Gezondheidszorg www.ggznederland.nl Australiëlaan 14 b, 3526 AB Utrecht, tel. 030-2873333 Stichting Kezban www.st-kezban.nl Postbus 166, 1110 AD Diemen, tel. 06-12507996 Stichting Kezban is speciaal bedoeld voor allochtonen. Stichting Kezban werkt met allochtone vrijwilligers. Ook doorverwijzing naar reguliere hulpverlening. Kennisuitbreiding en achtergrondinformatie TransAct landelijk expertisecentrum seksespecifieke zorg en seksueel geweld. www.transact.nl Vinkenburgstraat 2a, Postbus 1413, 3500 BK Utrecht, tel. 030-2326500 Nederlands Instituut voor Zorg en Welzijn www.nizw.nl Catherijnesingel 47, Postbus 19152, 3501 DD Utrecht, tel. 030-2306603 Voor informatie over zorg en welzijn, onder andere kindermishandeling. Informatiepunt lokale veiligheid www.ilv.nl Website met kennis en ervaring over lokale veiligheid, bedoeld voor gemeenten, politie, justitie en andere geïnteresseerden. Federatie opvang www.opvang.nl Voor informatie over Federatie Opvang, verschillende interessante links.
bijlage 2: sociale kaart W. Wentzel, Huiselijk en seksueel geweld, DOI 10.1007/978-90-313-9621-4, © 2003 Bohn Stafleu Van Loghum, Houten
57
– – – –
– –
– – – – –
Informatie over rechtspositie, rechtshulp Raad voor de kinderbescherming www.kinderbescherming.nl Voor informatie over de rechtspositie van kinderen en doorverwijzingen. Ministerie van Justitie www.minjust.nl Voor informatie en interessante links. Bureau voor Rechtshulp www.bureaurechtshulp.nl Clara Wichmann Instituut www.clara-wichmann.nl, Postbus 93639, 1090 EL Amsterdam, tel. 020-6684069 Wetenschappelijk instituut vrouwen en recht. Zorgen over kind Advies en Meldpunt Kindermishandeling, amk, tel. 0900-1231230 Bureau Jeugdzorg, bjz. Zie voor telefoonnummer telefoonboek. Slachtoffers www.mishandeling.nl, internetsite voor lotgenoten www.seksueelmisbruik.nl, internetsite voor lotgenoten Korrelatie tel. 0900-1450, voor info www.korrelatie.nl sos telefonische hulpdienst, tel. 0900-0767, www.sostelefonischehulpdienst.nl Kindertelefoon 0800- 0432 (gratis en anoniem), www.kindertelefoon.nl
58
bijlagen
Bijlage 3: Pakket ‘Beroepsrisico’s van het werken met getraumatiseerde cliënten’
‘Eindelijk kan ik een naam geven aan wat ik al zo lang voel … Reactie van deelnemer aan een training ‘Preventie van secundaire traumatisering’ Dit pakket is bestemd voor leidinggevenden, werknemers en teams, omdat het risico van uitval door secundaire traumatisering geen individueel probleem is, maar een gezamenlijk aanpak vergt.
–
– – –
Waaruit bestaat het pakket? Secundaire traumatisering, bundel naar aanleiding van het congres ‘Tussen betrokkenheid en distantie’, gehouden op 4 november 1999. Samenstelling: drs. W. Wentzel. Als het hulpverlenen te veel wordt, handleiding voor traumahulpverleners, door drs. A. Donk. Gewoon een beroepsrisico? Wat leidinggevenden moeten weten over secundaire traumatisering, door drs. K. de Ridder. ‘Spirit’, Een bezinningsspel voor teams over werkstress, door drs. K. de Ridder. Voor wie is het pakket bestemd? Het pakket is bestemd voor hulpverleners en leidinggevenden die zich richten op de opvang en begeleiding van slachtoffers van (seksueel) geweld, huiselijk geweld en zedenmisdrijven. Het biedt tevens handvatten voor professionals binnen andere instellingen die zich bezighouden met slachtoffers: de politie, justitiële instellingen, ziekenhuizen, asielzoekerscentra en sociale diensten. Ook opleidingen kunnen baat hebben bij de informatie. Wij hopen dat dit pakket u ondersteunt in de zoektocht naar de juiste balans tussen betrokkenheid en distantie en het verbeteren van de kwaliteit van de zorg.
bijlage 3: pakket ‘beroepsrisico’ W. Wentzel, Huiselijk en seksueel geweld, DOI 10.1007/978-90-313-9621-4, © 2003 Bohn Stafleu Van Loghum, Houten
59
Scholingsmogelijkheden TransAct biedt open inschrijvingscursussen en ‘in company’ trajecten aan. Naast scholing is TransAct gespecialiseerd in advisering en coaching. TransAct werkt met trainers en adviseurs die zich gespecialiseerd hebben in het voorkomen van secundaire traumatisering. Scholing of advies richt zich op factoren van het individu, het werk en de organisatie.
–
–
– –
Wat zijn de mogelijkheden? Een workshopcyclus ‘Voorkomen van secundaire traumatisering’ met als onderdelen: • onderkennen van signalen en copingstijlen; • omgaan met sterke tegenoverdachtsgevoelens; • signaleren van conflicten in team en organisatie door secundaire traumatisering; • valkuilen en kracht van het werken met allochtone cliënten. Een risico-inventarisatie: wat is de stand van zaken op organisatie- en teamniveau, gevolgd door een adviseringstraject; bijvoorbeeld het opstellen van een beleids- of een deskundigheidsbevorderingsplan. Teambegeleiding en intervisie voor teams. Ondersteuning van leidinggevenden. Bel voor meer informatie Scholing en Advies: 030-2340933,
[email protected]
60
bijlagen
Literatuur
Aanen, (1994). De blik naar buiten. Signaleren en bespreekbaar maken van seksueel geweld bij allochtone vrouwen en meisjes. Utrecht: Medusa Publicaties. Aarnink, G, Boland, G., Pollet, J., en Vlugt, I. van der (1991). Seksueel geweld aan de orde. Werkboek voor het begeleiden van een basiscursus voor hulpverleners. Utrecht: Medusa Publicaties. Aarts, P., Visser, W.D., e.a. (1999). Trauma diagnostiek en behandeling. Houten: Bohn Stafleu Van Loghum. Baarda, B, Straver, W., en Dohmen, C. (1991). Waarom zijn kinderen agressief? Determinanten, signalering en interventie. Assen/Maastricht: Van Gorcum. Baeten, P. (2002). Model Handelingsprotocol en Randvoorwaarden Zorgprogramma’s. Bijlage bij: Privé-geweld, een publieke zaak. Den Haag: Ministerie van Justitie. Baeten, P., en Geurts, E. (2002). In de schaduw van het geweld. Utrecht: nizw. Baeten, P., en Janssen, L. (2002). Samenwerking en beroepsgeheim. Juridische mogelijkheden over het uitwisselen van gegevens bij de aanpak van huiselijk geweld. Utrecht: nizw. Bartelink, R., Roos, S. de, e.a. (1998). Preventie in de Sociaal-Pedagogische Hulpverlening. Toepassing en achtergronden. Bussum: Uitgeverij Coutinho. Beek, I., en Cense, M. (2002). Deelonderzoek geweld tegen vrouwen. Emancipatiemonitor van het Sociaal Cultureel Planbureau. Beelen, J. (1996). Met andere woorden. Bespreekbaar maken van seksueel misbruikervaringen van mannelijke cliënten. Handleiding voor intake en eerste gesprekken. Utrecht: TransAct. Bommel, M. van, e.a. (1997). Oriëntatie op Sociaal-Pedagogische Hulpverlening. Houten: Bohn Stafleu Van Loghum. Borninkhof, W. (2002). De opleidingservaring met betrekking tot seksueel geweld van sociaal agogische hulpverleners. Utrecht: TransAct. Bijnoord, A. (1987). Mamma’s zijn lief; een geval van kindermishandeling. Baarn: Ambo. Cense, M. (2000). In goede handen. Beleid ter preventie van seksuele intimidatie van cliënten. Utrecht: TransAct. Clarijs, Y., en Helvoort, K. van (1999). Handboek Marietje Kesselsproject. Weerbaarheidsvergroting bij kinderen van 10 tot 13 jaar. Utrecht: nizw.
literatuur W. Wentzel, Huiselijk en seksueel geweld, DOI 10.1007/978-90-313-9621-4, © 2003 Bohn Stafleu Van Loghum, Houten
61
Dewil, I., en Sterkens, A. (1994). Om de lieve vrede; over geweld tegen vrouwen. Berchem: epo. Draijer, N. (1990). Seksuele traumatisering in de jeugd: gevolgen op lange termijn van seksueel misbruik van meisjes door verwanten. Amsterdam: sua. Dijkstra, S. (1996). Bij stukjes en beetjes. Mannen die als kind seksueel misbruikt zijn. Utrecht: TransAct. Factsheet seksueel misbruik. (1995) Utrecht: TransAct. Farer, D. (1995). Bordeellevens. Amsterdam: De Arbeiderspers. Frencken, J., Moors-Mommers, M., en Slob, K. (1999). Facetten van seksualiteit. Houten: Bohn Stafleu Van Loghum. Garnefski, N., en Diekstra, R. (1993). Scholierenonderzoek 1992: gedrag en gezondheid. Leiden: Universiteit Leiden, Vakgroep Klinische en Gezondheidspsychologie. Geerdink, F. (2002). Wordt slachtoffer ook dader? M/V Zorg, nr. 2. Gelauff, C., e.a. (1998). Vrouwenhulpverlening na seksueel geweld. Utrecht: TransAct. Genugten, W. van (1995). Seksespecifiek hulpverlenen. Baarn: Uitgeverij Nelissen. Groen, M., en Lawick, J. van (1998). Intieme oorlog; over geweld en kwetsbaarheid in gezinsrelaties. Amsterdam: Van Gennep. Gurp, L. van (1996). Handleiding: hoe om te gaan met – een vermoeden van – seksueel geweld? Aandachtspunten voor een aanmeldingsgesprek. Utrecht: TransAct. Harmsel, S. ter (red.) (1995). Vrouwen over grenzen. Hulp na seksueel geweld aan vluchtelingen- en migrantenvrouwen. Utrecht: Uitgeverij Jan van Arkel. Heemelaar, M. (2000). Seksualiteit, intimiteit en hulpverlening. (2e herz. druk). Houten: Bohn Stafleu Van Loghum. Herman, J. (1993). Trauma en herstel; de gevolgen van geweld – van mishandeling thuis tot politiek geweld. Amsterdam: Uitgeverij Wereldbibliotheek. Hoing, M., e.a. (2003). Hulpverlening aan slachtoffers van seksueel geweld. Delft: Eburon. Hondebrink, R. (1997). Van vermoeden … naar bevestiging. Den Haag: Ministerie van Justitie. Kersten-van Beek, A., e.a. (1996) Huisarts en seksueel geweld. Practicum Huisartsgeneeskunde, een serie voor opleiding en nascholing. Utrecht: Wetenschappelijke Uitgeverij Bunge. Lammers, M., en Beek, I. van (2001). Grote plannen, kleine stappen. Utrecht: TransAct. Lammers, M, Vrijlandt, M., en Shepherd, L. (1993). Blind voor misbruik? Seksueel misbruik van mensen met een lichamelijke handicap. Herkennen, signaleren en bespreekbaar maken. Utrecht: Medusa Publicaties. Let op de kleintjes. Handleiding voor kinderen die getuige zijn van geweld (1995). Utrecht: TransAct. Linden, P. van der, en Stetekee, M. (1999). Daderhulpverlening in Nederland. Utrecht: TransAct.
62
literatuur
Loo, J. van der (1997). Mannen en intake. Handleiding voor een seksespecifieke intake van mannelijke cliënten in de geestelijke gezondheidszorg. Utrecht: TransAct. Marhé, U. (1996). Tapu Sjen. Bedek je schande. Surinamers en incest. Amsterdam: Van Gennep. Mastenbroek, S. (1995). De illusie van veiligheid. Voortekenen en ontwikkeling van geweld tegen vrouwen in relaties. Utrecht: Uitgeverij Jan van Arkel. Nicolai, N. (2003). Leerboek psychotherapie na seksueel misbruik. Utrecht: De Tijdstroom. Oosten, N. van, en Vlugt, I. van der (2002). Seksespecifieke hulpverlening voor maatschappelijk werkers. Bussum: Coutinho. Outsem, R. van, en Oosten, N. van (2002). De aanpak. Systeemgerichte hulp bij geweld in relaties. In opdracht van TransAct, Stichting Ambulante fiom en Vrouwenopvang Overijssel. Privé-geweld publieke zaak (2002). Den Haag: Ministerie van Justitie. Randvoorwaarden voor een zorgprogramma. Utrecht: nizw. Romkes, R. (1992). Gewoon geweld? Omvang, aard, gevolgen en achtergronden van geweld tegen vrouwen in heteroseksuele relaties. Amsterdam: Swets en Zeitlinger. Ruiter, A.M. de (1997). Mishandeling en seksueel misbruik. Utrecht: Nederlands Huisartsen Genootschap lhv. Savornin Lohman, P. M. de, en Slump, G. (1997). Zedenalmanak. Den Haag: Ministerie van Justitie, Dienst Preventie, Jeugdbescherming en Reclassering i.s.m. directie pjs. Vlugt, I. van der (1998). Handelen bij mishandeling. Een handleiding voor hulpverleners bij geweld in de relatie. Coproductie van TransAct en Stichting Ambulante fiom. Vlugt, I. van der (2000). Seksespecifieke zorg en hulpverlening. Veertig vragen en antwoorden. Utrecht: TransAct. Wentzel, W. (2001). Beroepsrisico’s van het werken met getraumatiseerde cliënten. Utrecht: TransAct. Wileman R., en Wileman, B. (1997). How to stop domestic violence; a victim’s guide. Queensland: Wileman Publications. Wolzak, A. (2001). Kindermishandeling. Signaleren en handelen. Basisinformatie voor mensen die werken met kinderen. Utrecht: nizw. Ykema, F. (2002). Rots en water. Praktijkboek en het Rots- en waterperspectief. Amsterdam: swp.
literatuur
63
Over TransAct
TransAct is het landelijke expertisecentrum seksespecifieke zorg en seksueel geweld. Iedereen die zich bezighoudt met de bestrijding van seksueel geweld en de verbetering van de zorg aan mannen en vrouwen kan gebruikmaken van de jarenlange ervaring en expertise van TransAct. TransAct is er voor hulpverleners, managers, beleidsmakers, zorgverzekeraars, hogescholen, patiënten/consumenten(organisaties), koepels van instellingen, overheden, politie- en justitie functionarissen. Maar ook andere doelgroepen zoals journalisten, redacties van radio- en tv-programma’s, studenten en cliënten benaderen TransAct om specifieke informatie of doorverwijzing naar andere organisaties. TransAct verzorgt scholing en advies. TransAct streeft naar integratie van de seksespecifieke benadering in de (vernieuwing) van de zorg, de preventie van seksueel geweld en verbetering van hulp na huiselijk geweld. Meer informatie: www.transact.nl Bel voor scholing: 030-2340933,
[email protected]
64
over transact
W. Wentzel, Huiselijk en seksueel geweld, DOI 10.1007/978-90-313-9621-4, © 2003 Bohn Stafleu Van Loghum, Houten
