Bijlage 1
Foto’s uit de Vietnam-oorlog Foto 1
Foto 2
Foto 3
Foto 4
Foto 5
Workshop
Oorlog in beeld: Vietnam
A. Aardema © 2009
Foto 6
Foto 7
Foto 9
Foto 8
Workshop
Oorlog in beeld: Vietnam
A. Aardema © 2009
Bijlage 2
Achtergrond informatie bij de foto’s.
A. Saigon, 1 februari 1968.
B. Lokatie onbekend, 10 september 1965.
Foto van de executie van een lid van de Vietcong, waarschijnlijk Nguyen Van Lam, door luitenant-kolonel Nguyen Ngoc Loan, hoofd van de Zuid-Vietnamese politie. Vlak voor het incident had Loan te horen gekregen dat zijn beste vriend en zijn familie door de Vietcong waren vermoord. Onmiddellijk verspreidde de foto zich in de VS en over de rest van de wereld. De foto werd het meest controversiële beeld van de oorlog in Vietnam en leidde tot veel ophef. Volgens sommigen betekende de ophef rond de foto zelfs een belangrijk keerpunt in de steun voor de oorlog. Aan het einde van de oorlog vluchtte Loan naar de VS, waar hij een pizzarestaurant opende in Virgina. De foto van de executie won de Pullitzer Prize voor fotografie in 1969.
De Noord-Vietnamees Phan Thoan maakte deze foto van de arrestatie van een Amerikaanse piloot. De foto krijgt als titel ‘Guerrillameisje’ . Veel neergehaalde piloten vielen in handen van de vijand. Gedurende het conflict werden 586 piloten gevangengenomen of raakten vermist.
C. Bao Trai, 1 januari 1966.
D. Lokatie en datum onbekend.
Kinderen zoeken bescherming in een greppel tegen sluipschutters van de Vietcong. Ze staren naar een Amerikaanse parachutist. Foto genomen door Horst Faas
Foto van een onbekende soldaat. De gemiddelde leeftijd van de Amerikaanse soldaat in Vietnam was 19 jaar. Van de soldaten die werden gedood (ongeveer 58.000 in totaal) was 60% jonger dan 21 jaar.
E. Golf van Tonkin, 2 augustus 1964
F. Saigon, 5 oktober 1963.
Foto genomen van de USS Maddox, een mijnenveger, tijdens haar ‘gevecht’ met drie Noord-Vietnamese motorboten. De foto laat een van de motorboten zien die langs het Amerikaanse schip scheerden. Het incident in de Golf van Tonkin leidde ertoe dat het Congres een resolutie aannam waarin de president een volmacht kreeg om aanvallen te ondernemen in Zuid-Oost Azië. Dit zonder een formele oorlogsverklaring en goedkeuring van het Congres.
Monnik steekt zichzelf in de brand als protest tegen de Zuid-Vietnamese regering. Naar aanleiding van antiboeddhistische maatregelen van de Zuid-Vietnamese regering komt de bevolking in verzet. Na het bloedig neerslaan van een demonstratie steekt in juni 1963 steekt de eerste monnik zichzelf publiekelijk in brand als protest. Zes monniken volgden zijn voorbeeld zoals deze monnik. De fotograaf van de foto zei: ‘Uiteindelijk zul je er wel immuun voor worden, de man op de achtergrond is op zoek naar een vuurtje voor zijn sigaret.’ De vrouw van Diem, regeringsleider van Zuid-Vietnam, deed de zelfverbrandingen af als een ‘propaganda barbecue’.
Workshop
Oorlog in beeld: Vietnam
A. Aardema © 2009
H. Ho Chi Minh route, tijd en plaats onbekend.
G. Trang Bang, 8 juni 1972. Het naakte, jonge meisje Kim Phuc rent uit haar dorp na een napalmaanval. Hierbij de woorden schreeuwend: "Nong qua, nong qua" (te heet, te heet). Ze heeft haar brandende kleding uitgegooid maar het branden houdt niet op. Na de foto’s genomen te hebben vervoerde de fotograaf Nick Ut, Kim en haar familie naar het dichtstbijzijnde ziekenhuis. De foto werd een symbool voor de gruwelijkheden van de Vietnam-oorlog en werd een smet voor het Amerikaanse leger. De aanval was echter uitgevoerd door vliegtuigen van het Zuid-Vietnamese leger. Het is een van de meest gepubliceerde foto’s uit de Vietnam-oorlog. De foto werd genomen door Nick Ut en won Pullitzer Prize voor fotografie in 1973.
De Ho Chi Minh-route was de belangrijkste bevoorradingsroute voor de Vietcong. De route liep vanuit Noord-Vietnam via Laos en Cambodja naar Zuid-Vietnam. Aanleg van de route begonnen al in 1959, in 1964 was het een netwerk van voorraaddepots, wegen en rustplaatsen geworden. Er wordt geschat dat er alleen al in 1968 100.000 Noord-Vietnamese soldaten en duizenden tonnen materieel via de route Zuid-Vietnam binnenkwam. Ondanks zware bombardementen door Amerikaanse vliegtuigen bleef de route intact.
I. Internationale wateren, nabij Zuid-Vietnam 29 april 1975. Een van de 17 Huey-helikopters en 2 Chinooks die van het vliegdek de zee in werden geschoven tijdens operatie Frequent WIND. Tijdens de val van Saigon werd een luchtbrug met helikopters geopend om de laatste Amerikanen in veiligheid te brengen. Vliegdekschepen lagen voor de Vietnamese kust te wachten op de vluchtelingen. Niet al het materieel kon mee terug worden genomen naar de VS. Om plaats te maken werden helikopters en ander materieel overboord gegooid
Workshop
Oorlog in beeld: Vietnam
A. Aardema © 2009
Bijlage 3
Ronde 1 tentoonstelling Oorlog in beeld.
Stel: Jullie zijn bezig met het maken een tentoonstelling ‘Oorlog in beeld’. Een deel van de tentoonstelling gaat over het conflict in Vietnam. Jullie krijgen 9 foto’s aangereikt voor de tentoonstelling. Open de envelop en bekijk de foto’s. In de tentoonstelling is ruimte voor 3 afbeeldingen over de oorlog in Vietnam. Welke 3 foto’s plaats je? Leg uit waarom je kiest voor die foto’s. De achterliggende vraag is aan welke kenmerken een goede oorlogsfoto volgens jullie moet voldoen.. 1. Foto … ,
omdat ……………………………………………………………………………….. …………………………………………………………………………………………
2. Foto …,
omdat ………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………
3. Foto …,
omdat ……………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………
Kenmerken van een goede oorlogsfoto: 1. …………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………… 2. …………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………… 3. …………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………… 4. …………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………… 5. …………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………
Workshop
Oorlog in beeld: Vietnam
A. Aardema © 2009
Bijlage 4
Ronde 2 Artikel Vietnam-oorlog.
Voor de volgende opdracht gebruik je weer alle foto’s. Stap 1 Van de docent krijg je envelop 2. Open de envelop, hierin vinden jullie beschrijvingen die bij de foto’s horen. Plaats de juiste beschrijving bij de juiste foto. Foto 1 ……… Foto 2 ……… Foto 3 ………
Foto 4 ………
Foto 5 ………
Foto 8 ………
Foto 6 ………
Foto 7 ………
Foto 9 ………
Stap 2 Stel: Jullie moeten een artikel schrijven over de oorlog in Vietnam. Voor het artikel krijg je 9 foto’s aangereikt van de redactie. Bij het artikel dat jullie gaan schrijven mag je 3 foto’s plaatsen. Welke 3 foto’s plaats je? En leg uit waarom je kiest voor die foto’s, probeer samenhang tussen de drie foto’s te benoemen. De achterliggende vraag is aan welke criteria een goede foto volgens jullie moet voldoen om in een historisch artikel geplaatst te worden. Foto … , omdat………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………… Foto … , omdat………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………… Foto … , omdat………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………… Kenmerken van een goede historische oorlogsfoto: 1. …………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………… 2. …………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………… 3. …………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………… 4. …………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………… 5. …………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………
Workshop
Oorlog in beeld: Vietnam
A. Aardema © 2009
Bijlage 5 Opdrachtblad Vietnam-oorlog 1. In de stofomschrijving wordt de oorlog in Vietnam aan de hand van een aantal begrippen besproken. Kies bij elk begrip een bijpassende foto. Leg je antwoord uit. • Escalatie • Guerilla-oorlog • Tet-offensief • Vietnamisering In het examen 2006 (Tijdvak I) werd de volgende vraag gesteld aan de hand van de foto in bron 4: Deze foto is met succes gebruikt door de Noord-Vietnamese propaganda. Een verklaring daarvoor ligt in de duidelijke tegenstellingen tussen de Vietnamese en de Amerikaanse soldaat die op de foto zichtbaar zijn. 2. Leg dit uit door: • twee tegenstellingen in de foto te noemen die deze bruikbaar maakt voor de Noord-Vietnamese propaganda en • de propagandaboodschap te noemen die Noord-Vietnam met die tegenstellingen duidelijk kan maken. De oorlog in Vietnam wordt ook wel als een hoogtepunt voor de oorlogsjournalistiek beschouwd. 3. Leg aan de hand van twee voorbeelden uit de opdracht uit hoe de media een belangrijke rol speelde in het conflict in Vietnam. De bekende Vietnam fotograaf Eddie Adams zei naar aanleiding van de discussie rond zijn foto van de executie door politieagent Loan (foto 7): ‘Foto’s liegen; foto’s vertellen niet het hele verhaal. Als je naar een foto kijkt, kijk je naar 1/500ste van een seconde, het is een momentopname. Het vertelt je niet waarom het gebeurde. Het vertelt dus niet veel. Je ziet het niet van alle kanten. Maar foto’s zijn belangrijk omdat mensen foto’s geloven. 4. Geef twee voorbeelden die de mening van Adams ondersteunen, aan de hand van de foto’s en het achtergrondmateriaal uit de opdracht. 5. Geef twee argumenten die de mening van Adams weerspreken, aan de hand van de foto’s en het achtergrondmateriaal uit de opdracht. Een tweetal uitspraken: Citaat Ho Chi Minh: ‘Als de tijger maar even stilstaat zal de olifant hem met zijn machtige slagtanden verpletteren. Maar de tijger blijft niet stilstaan. Hij houdt zich overdag schuil in de jungle en komt ’s nachts weer tevoorschijn. Hij zal de olifant op de rug springen en grote stukken uit zijn romp scheuren, om vervolgens weer in de jungle te verdwijnen. En de olifant zal langzaam doodbloeden.’ Citaat Generaal Giap (bevelhebber Noord-Vietnamese strijdkrachten): ‘De vijand zal voor een dilemma komen te staan: hij zal de oorlog, om hem te winnen, moeten rekken, terwijl hij aan de ander kant niet beschikt over de psychologische en politieke middelen om langdurig oorlog te kunnen voeren.’ 6. Beide uitspraken geven twee belangrijke redenen voor de Amerikaanse nederlaag in Vietnam. Toon de juistheid van iedere uitspraak aan met behulp van een foto uit de opdracht.
Workshop
Oorlog in beeld: Vietnam
A. Aardema © 2009
Bijlage 6
Cartoons over de oorlog in Vietnam Cartoon 1
Cartoon 2
Workshop
Cartoon 3
Oorlog in beeld: Vietnam
A. Aardema © 2009
Cartoon 4
Cartoon 5
Cartoon 6
Workshop
Oorlog in beeld: Vietnam
A. Aardema © 2009
Bijlage 7
Ronde 1 tentoonstelling Oorlog in cartoons.
Stel: Jullie zijn bezig met het maken een tentoonstelling ‘Oorlog in cartoons’. Een deel van de tentoonstelling gaat over het conflict in Vietnam. Jullie krijgen 6cartoons aangereikt voor de tentoonstelling. Open de envelop en bekijk de foto’s. In de tentoonstelling is ruimte voor 2 cartoons over de oorlog in Vietnam. Welke 2 cartoons plaats je? Leg uit waarom je kiest voor die cartoons. De achterliggende vraag is aan welke kenmerken een goede cartoon volgens jullie moet voldoen.. 1. Cartoon … ,
omdat …………………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………
2. Cartoon … ,
omdat …………………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………
Kenmerken van een goede cartoon: 1. …………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………… 2. …………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………… 3. …………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………… 4. …………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………… 5. …………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………
Workshop
Oorlog in beeld: Vietnam
A. Aardema © 2009
Bijlage 8
Ronde 2 Artikel Ron Cobb en de oorlog in Vietnam.
Voor de volgende opdracht gebruik je weer alle cartoons. Stap 1 Alle cartoons in de nevlop zijn van dezeflde tekenaar, namelijk Ron Cobb. Van de docent krijgen jullie een levensbeschrijving van de tekenaar. Lees deze goed door. Stap 2 Stel: Jullie moeten een artikel schrijven over het leven en werk van Ron Cobb. Voor het artikel krijg je 6 cartoons aangereikt van de redactie. Bij het artikel dat jullie gaan schrijven mag je 2 cartoons plaatsen ter illustratie van het werk van Cobb. Welke 2 cartoons plaats je? En leg uit waarom je kiest voor die foto’s, probeer samenhang tussen cartoons en het leven en werk van Cobb te benoemen. De achterliggende vraag is aan welke criteria een cartoon volgens jullie moet voldoen om in een overzichtsartikel geplaatst te worden. 1. Cartoon … ,
omdat …………………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………
2. Cartoon … ,
omdat …………………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………
1. 2. 3. 4. 5.
Kenmerken van een goede cartoon voor een historisch artikel: …………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………
Workshop
Oorlog in beeld: Vietnam
A. Aardema © 2009
Bijlage 9
Het leven van Ron Cobb.
Cobb werd geboren in Los Angeles in 1937, met een pen in zijn hand. Hij voelde zich al snel aangetrokken tot kunstvakken en tekende er in zijn gehele puberteit al lustig op los. Na zijn afstuderen ging hij voor Walt Disney werken waar hij meewerkte aan de film ‘Doornroosje’. Na wisselende baantjes werd hij opgeroepen om in het leger te dienen. Tussen ‘61 en ’64 heeft hij drie jaar in het leger gediend, waarvan 1 jaar in Vietnam. Na zijn dienstijd legde hij zich toe op het maken van cartoons. In de periode 1964-1973 publiceerde hij wekelijks een cartoon Vervolgens is hij zich gaan toeleggen op het tekenen voor films. Zo heeft hij meegewerkt aan de films Star Wars, Conan the Barbarian en Alien. Zijn werk wordt gekenmerkt door details, gebruik van dikke zwarte lijnen , het gebruik van zwart en wit om accenten te accentueren, spelen met perspectief en diepte/verhoudingen in de tekening. Zijn eerste tekeningen zijn meer algemeen gericht, het waren statements tegen de gevestigde orde. Hierbij gaat het om thema’s als vervuiling, de consumptiemaatschappij e.a. Na verloop van tijd gaan zijn cartoons steeds meer over concrete gebeurtenissen. Cobb zelf over zijn werk: ‘De periode 1966-1976 was een belangrijke tijd, vooral voor jonge Amerikanen. Er zijn natuurlijk veel verhalen uit die tijd maar de cartoons van Cobb, van de frontlinie van de tegencultuur en radicalisme, geven een uniek beeld van de tijd. Thema’s waren Cuba, militarisme, christelijke aanvallen op onderwijs, Vietnam etc. ‘Ik vond het geweldig om hier commentaar op te geven zonder enige substantiële verwijzing naar politieke theorie of retoriek. Mijn doel is altijd kunst en wetenschap geweest. Ik ben zeer sceptisch over het belang van politiek voor het menselijk handelen in de echte wereld. Politiek is echt maar ik maak liever een cartoon over politieke dan een politieke cartoon over iets anders. ‘Ik heb me nooit echt geïdentificeerd met de tegencultuur van de jaren ’60. Naar mijn verwachting zou de flower-powerbeweging uiteindelijk verwelken. Sommige zaken hebben een blijvende bijdrage gehad zoals de vrouwenbeweging, maar het meeste van de beweging was te grillig, emotioneel en zelfgenoegzaam om de complexe werkelijkheid van de wereldpolitiek te bevatten Ik weet dat het een wijdverspreid idee is dat het politiek activisme rond de Vietnam-oorlog veel invloed heeft gehad. Maar dit trek ik sterk in twijfel, zoals de geschiedenis ons ook zal leren. Het is duidelijk aantoonbaar dat de oorlog alles heeft veranderd zonder enig verband met de verwachtingen aan beide zijden van het conflict. Mijn cartoons over het conflict waren net zo goed een commentaar op de oorlog als de vredesbeweging. Ze zijn bedoeld als een verheldering van de hele samenleving op dat moment.’
Workshop
Oorlog in beeld: Vietnam
A. Aardema © 2009
