RAADSVOORSTEL
VOORSTEL AAN DE RAAD VAN DE GEMEENTE CRANENDONCK Registratienummer Datum raadsvergadering Datum B&W besluit Portefeuillehouder Behandelend ambtenaar
14 juni 2011 3 mei 2011 B. Manders Nini Bos
Onderwerp: Eindrapportage Breedbandonderzoek Cranendonck
Aan de raad Voorstel: 1. Kennisnemen van de eindrapportage Breedbandonderzoek Cranendonck 2. Instemmen met de te nemen vervolgstappen inzake het breedbanddossier 3. De geraamde kosten van € 30.000 ten laste brengen van het incidenteel saldo 2011
Motivering:
Eindrapportage ‘Communicatietraject breedband’ Bijgevoegd treft u de eindrapportage van het Breedbandonderzoek in Cranendonck aan. Uit de samenvatting blijkt het volgende: Op 8 december 2009 heeft de gemeenteraad besloten een communicatietraject rond glasvezel op te starten. Dit traject had een tweeledig karakter: 1. Beeldvorming bij de gemeente Cranendonck realiseren t.a.v. de behoefte en toegevoegde waarde bij bedrijven, instellingen en sociale organisaties om breedband in te zetten in hun bedrijfsvoering en dienstverlening. 2. Bij die organisaties waarbij deze er nog niet is, door middel van een bewustwordingstraject de (latente) behoefte aan te wakkeren en te komen tot dialoog over de verder te nemen stappen. Vastgestelde kaders als uitgangspunten voor gemeentelijk betrokkenheid bij breedbanddossier: o Gemeente wordt niet zelfstandig eigenaar van verbindingen en neemt geen zelfstandige verantwoordelijkheid voor het realisatieproces. o Gemeente wil marktpartijen faciliteren bij realisatie, maar hanteert daarbij het streven naar de zogenaamde ‘Open Netwerk Filosofie’. o Gemeente ondersteunt initiatieven uit de samenleving en werkt als gelijkwaardige partner mee in collectieve projecten (indien deze gemeentelijke visie en beleid ondersteunen)
1
RAADSVOORSTEL
Uit het onderzoek kunnen de volgende conclusie worden getrokken: o
o
o
De aanleg van glasvezelinfrastructuur tot in de haarvaten (FttH- Fiber to the Home) is zonder inhoudelijke en financiële bemoeienis van de Gemeente thans moeilijk realiseerbaar. De geografische structuur en bewonersdichtheid van Cranendonck en het ontbreken van een bewonersinitiatief zal vooralsnog inhouden dat Cranendonck niet pro-actief verglaasd zal gaan worden. Wanneer marktpartijen nieuwe breedbandinfrastructuur in Cranendonck willen aanleggen voor eigen rekening en risico zal de gemeente deze wel organisatorisch kunnen en willen ondersteunen. Op basis van eigen input, ambities, beleid- & strategiestukken blijkt dat er voor verschillende bij Cranendonck betrokken organisaties uit bedrijfsleven, zorg & welzijn, onderwijs, wonen verscheidene kansen liggen om tot effectievere samenwerking en nieuwe vormen van (elektronische) dienstverlening te komen is door de toepassing van ICT en breedband. Met de inzet van deze randvoorwaardelijke techniek kan beter worden ingespeeld op de behoefte van de burger in al haar facetten (patiënt, leerling, werknemer, cliënt et cetera). De ontwikkeling en inzet van ICT en breedband kan op deze wijze een toekomstvaste bijdrage leveren aan de sociaal-maatschappelijke en economische doelstellingen van de gemeente zoals geformuleerd in de strategische visie 2009-2024 op gebieden als zorg, onderwijs, veiligheid, leefbaarheid kleine kernen, recreatie en toerisme en gemeentelijke dienstverlening. Als er op korte termijn een bottleneck (lees: te kort aan bandbreedte en open structuur) gaat ontstaan in het netwerk dan zal dat aan de kant van de dienstverleners zijn zoals, het bedrijfsleven, zorg, overheid, et cetera. Tevens voorkomt een voorinvestering aan deze kant van het netwerk dat organisaties tegen het plafond van netwerken aanlopen waardoor innovatie in dienstverlening en bedrijfsvoering stagneert.
Op basis hiervan wordt het volgende richtinggevend advies gegeven: o o
o
De gemeente kan een actieve rol oppakken bij de ontwikkeling van behoefte en het beschikbaar komen van (breedbandige) ICT-diensten. De gemeente kan onderzoeken of samen met instellingen en bedrijven te komen is tot een collectieve breedbandvoorziening, in de vorm van een breedbandbackbone (hoofdader/basisinfrastructuur). De capaciteit, kennis en middelen die binnen de gemeente beschikbaar zijn, zijn beperkt. Mogelijk zijn activiteiten met andere initiatieven in het kader van het bestaande samenwerkingsverband Hoge Dunk en A2 te bundelen.
2
RAADSVOORSTEL
Vervolgstappen: Het college van B&W heeft thans het voornemen om een vervolgstap te nemen bij de realisatie van een toekomstvaste infrastructuur in Cranendonck ter facilitering van haar strategische visie Cranendonck 2009‐2024. In deze visie staat onder andere verwoord dat voor de gebieden zorg en bedrijfsleven, gestreefd wordt naar een toekomstvaste infrastructuur die kan ondersteunen bij thema’s als: het langer laten thuiswonen van ouderen, zorg op afstand, behouden van voorzieningen voor de kernen en een innovatief ondernemersklimaat ondersteund door het beschikbaar maken van breedband. De uitkomsten uit het ‘Communicatietraject glasvezel’ hebben bevestigd dat de sectoren bedrijfsleven en zorg als eerste zullen profiteren van een toekomstvaste breedbandige infrastructuur. Er wordt ook aangegeven dat de overheid zelf, maar ook organisaties uit onderwijs, recreatie & toerisme, agro en verenigingsleven, breedband in hun bedrijfsvoering en dienstverlening kunnen toepassen. Middels de hieronder verwoorde vervolgstap willen we vanuit onze strategische visie een stap naar concrete uitvoering en realisatie zetten door bedrijven en instellingen actief te betrekken in de realisatie van een randvoorwaardelijke basisinfrastructuur (breedbandbackbone). De breedbandbackbone is echter geen doel op zich, maar een middel om op termijn nieuwe diensten tot stand te laten komen die een bijdrage leveren aan de strategische visie van de Gemeente Cranendonck. Deze breedbandbackbone dient drie zaken: •
Het stimuleert het bedrijfsleven, zorg, onderwijs, (semi-)overheid et cetera om innovatieve diensten te gaan ontwikkelen en gebruiken en zorgt ervoor dat deze diensten kunnen worden aangeboden en gebruikt op de hoogst mogelijke kwaliteit. Het zet de weg open voor aanbieders van FttH om gebruikmakend van de breedbandbackbone, kleinere kernen te voorzien van toekomstvaste infrastructuur zonder dat de gemeente hier zelf in hoeft te investeren. Het lokaal (gemeenschappelijk) in eigendom hebben van de breedbandbackbone waarborgt een zekere mate van openheid op het netwerk (concurrentie mogelijk!) en realiseert rendement uit exploitatie en mogelijke toekomstige verkoop.
• •
Realisatie van een faciliterende breedbandbackbone Vooral voor kleine‐ en middelgrote ondernemingen en instellingen is het niet betaalbaar om een dergelijke hoogwaardige toegang tot internet en toegevoegde waarde diensten voor zichzelf te verschaffen. Bundeling van behoefte en investeringscapaciteit kunnen hierin een oplossing bieden. Vraagbundeling is het, vanuit verschillende organisaties, bijeenbrengen van de behoefte aan een dienst of product, om zo inkoopvolume te creëren. Het opzetten van een breedbandvraagbundeling project betekent eigenlijk het op elkaar afstemmen van drie factoren: o o o
de klanten die voor inkomsten zorgen; de infrastructuur die de belangrijkste kostenpost is; de diensten die voor de toegevoegde waarde zorgen.
Deze drie factoren zijn onderling nauw verbonden. Immers, een klant kan pas ‘ja’ zeggen tegen een aanbod als bekend is welke diensten er komen en wat dit zal kosten. De infrastructuur kan pas worden aangelegd als bekend is hoeveel klanten er ongeveer zullen zijn. En dienstenaanbieders worden pas actief als bekend is hoe ze op de infrastructuur kunnen aankoppelen en hoeveel klanten er zijn.
3
RAADSVOORSTEL
Hier wordt meteen ook het belang van de onafhankelijke aanjager en regisseur duidelijk, iemand die de markt en verschillende stappen overziet, de Gemeente Cranendonck wil deze regisseur voor de uitvoering van dit traject beschikbaar maken. De regisseur heeft als taak beetje bij beetje steeds meer duidelijkheid te verschaffen op de verschillende factoren. Om de drie beschreven factoren uiteindelijk met elkaar in overeenstemming te brengen tot een oplossing, worden verschillende fasen doorlopen. Per fase wordt het commitment van de verschillende deelnemers langzaam harder. Rol van de Gemeente Cranendonck De Gemeente Cranendonck wil dit initiatief nemen, omdat ieder van de partijen uit de zorg, het bedrijfsleven, het onderwijs et cetera, niet in staat is zelfstandig dit traject op te pakken. Daarnaast kan men beargumenteren dat breedband steeds meer een faciliteit van algemeen nut is en dat de rol van de Gemeente Cranendonck om dit te regisseren daarom ook legitiem is. De Gemeente stelt zich echter wel op het standpunt dat haar regisserende rol eindig is en aan het einde van deze vervolgstap zal moeten worden ondergebracht bij een andere organisatie die hierin een trekkende rol kan gaan spelen. Kans is groot dat de gemeente wel betrokken blijft, maar dan op basis van gelijkwaardigheid met andere betrokken organisaties. Het proces De haalbaarheid en daarmee de realisatie van een faciliterende breedbandbackbone zal zich richten op een tweetal stappen: 1. Oriëntatiefase 2. Haalbaarheidsfase De formalisatiefase (3), implementatiefase (4) en exploitatiefase (5) (die gezamenlijk de daadwerkelijke uitrol en ingebruikname van het netwerk vormen) is niet aan de orde omdat het geen onderdeel meer uitmaakt van het voorbereidende vraagbundelingsproces en binnen de verantwoordelijkheid zal vallen van de dan trekkende organisatie zoals onder het vorige kopje al aangegeven. Hieronder wordt een beeld geschetst wat het doel is van de betreffende fasen, welke overwegingen hier moeten plaatsvinden en welke tijdsbesteding hieraan zal moeten worden besteedt om tot een realistische en afgewogen conclusie te komen. Oriëntatiefase Hoewel deze fase niet expliciet onderdeel is van het vraagbundelingstraject zelf, gaat er normaliter een oriëntatiefase vooraf aan de vraagbundeling. In deze fase bepaalt de gemeente haar doelstellingen en de randvoorwaarden die daarbij gelden. Indien er goed aandacht wordt besteed aan deze fase, zal het vraagbundelingsproces een heldere richting krijgen met duidelijke kaders en daardoor voorspoediger verlopen. De gemeente Cranendonck heeft deze fase in het afgelopen jaar, middels het laten uitvoeren van het communicatietraject, al grotendeels doorlopen: een prima voorinvestering dus om deze vervolgstap mee in te luiden. Het eindrapport geeft duidelijk aan: o
Welke rol de gemeente wil spelen en welke uitgangspunten zij hierbij hanteert: − De gemeente wil met name de ontwikkeling van diensten stimuleren, maar ziet daarbij het belang van een goede breedbandbackbone − De gemeente wil een regisserende rol spelen bij het tot stand laten komen van een gezamenlijk breedbandbackbone voorziening in Cranendonck. Daarbij is zij
4
RAADSVOORSTEL
o
o
o
wel bereidt het proces om daar te komen te initiëren vanuit haar bredere maatschappelijke en economische doelstellingen − De gemeente stelt dat haar rol gedurende het traject transformeert van initiatiefnemer/regisseur naar (gelijkwaardig) deelnemer in het initiatief Met wie zij een breedbandbackbone wil aanleggen in welk model: − Gezamenlijk met lokale en regionale organisatie uit het bedrijfsleven, de zorg,woningmarkt, (semi‐)overheid en onderwijs − Op basis van de huidige informatie gaat de voorkeur uit naar het customer‐owned model Betrokkenheid en voortschrijdende participatie van lokale bedrijven en instellingen: − Primaire focus op het bedrijfsleven, zorg, welzijn & sociale cohesie en overheid − Open structuur voor participatie of toekomstige deelname van sectoren als onderwijs, wonen en recreatie & toerisme Een visie op de wijze waarop de breedbandbackbone zich de komende jaren moet ontwikkelen (expanderen) van zakelijke naar consumentenomgeving. − Starten met een breedbandbackbone waarop bedrijven en instelling worden aangesloten om efficiënter te kunnen samenwerken en een toekomstvaste infrastructuur hebben om te innoveren middels elektronische dienstverlening − De breedbandbackbone zo aan te leggen dat het ook kan worden aangeboden aan FttH‐aanbieders welke nu geen interesse hebben als gevolg van de onrendabele investeringen die zij moeten doen in de backbone (het deel van het netwerk wat wel moet worden aangelegd maar waarop geen betalende klanten kunnen/zullen worden aangesloten)
De oriëntatiefase is echter nog niet geheel afgerond. Er zal nog wel naar bepaalde aspecten van het customer‐owned netwerk moeten worden gekeken, bijvoorbeeld wie de beoogde eigena(a)r(en) kunnen worden of mogelijk zouden willen zijn wanneer: o o
Eigendom van de breedbandbackbone bij alle afnemende partijen (waarbij het eigendom bijvoorbeeld evenredig naar afgenomen capaciteit is verdeeld) óf Eigendom van het breedbandbackbone bij één (of gering aantal) afnemende partij(en).
Naast deze vragen komen ook vragen aanbod als: o o o
Welke mogelijke financieringsvormen zijn er en passen binnen het beleid en de ambities? Welke juridisch/ organisatorische structuur kan best gebruikt worden gezien vanuit gemeentelijk perspectief? Welke rol en verantwoordelijkheid voorziet de gemeente voor zichzelf in het proces van vraagbundeling, de realisatie van het netwerk en de exploitatiefase?
Haalbaarheidsfase Het resultaat van de haalbaarheidsfase is een al dan niet haalbare businesscase. In deze fase van het vraagbundelingsproject zullen volgende aspecten in kaart gebracht worden: o
Een zo gedetailleerd mogelijke inschatting van de kosten van aanleg en exploitatie van het beoogde breedbandnetwerk;
5
RAADSVOORSTEL
o
o
o
De interesse in breedbanddiensten en verbindingen te peilen bij bedrijven en instellingen. Dit geldt voornamelijk voor bedrijfsproces ondersteunende diensten als internetaccess, telefonie, koppelen van locaties, remote back‐up et cetera; Het bepalen van het animo onder (lokale) dienstverleners om actief te worden op het netwerk, dit zijn de toegevoegde waarde diensten die door bedrijven en instellingen zelf kunnen worden ontwikkelt en onderling en aan burgers kan worden aangeboden. Hierbij zijn bijvoorbeeld netwerk connectiviteit en (co‐)location hosting van belang. Voorkeursmodel carrier- of customer-owned met een plan van aanpak ter realisering.
Wanneer het customer‐owned model ook na deze inventarisatie het geprefereerde model is, zal naar de financiering voor de passieve infrastructuur gekeken moeten worden. Immers, iemand moet de aanleg van de passieve infrastructuur vooruitbetalen. Hiervoor komen verschillende organisaties in aanmerking, waarbij het op dit moment gangbaar is om een SPC (Special Purpose Company) op te zetten waarin de verschillende partijen gezamenlijk deelnemen om de aanleg en het beheer van het netwerk in onder te brengen. Inventarisatie diensten Interessante diensten zijn de belangrijkste trekkers voor potentiële klanten. Daarom is het belangrijk in een vroeg stadium een antwoord te krijgen op de vraag welke dienstenaanbieders actief willen worden met welke diensten. Doorgaans vallen diensten in te delen in internet, telefonie en data (LAN‐LAN koppelingen). Ondernemers zijn in eerste instantie geïnteresseerd in diensten die kostenbesparingen opleveren. Daarom is het belangrijk dat er kostenbesparende; Internet‐ en telefoniediensten beschikbaar zijn. Back‐up‐diensten verhogen de bedrijfszekerheid, terwijl ze weinig organisatorische aanpassing vragen en zijn daarom ook een interessant type diensten om aan te bieden. Door een bedrijventerrein te koppelen aan een digitale marktplaats zoals bijvoorbeeld de NDIX (via de EFX in Eindhoven), ontstaat toegang tot een breed scala aan diensten van verschillende aanbieders. Bij de inventarisatie van diensten behoord bijvoorbeeld ook onderzoeken van de mogelijkheden om te komen tot een collectieve beveiligingsvoorziening voor bedrijventerreinen en andere aan de basisinfrastructuur gekoppelde locaties. Uiteindelijk moet deze activiteit leiden tot: o o
een aantal concrete dienstenproposities van dienstenaanbieders; een aantal dienstenaanbieders dat zich ook inspant voor de werving van klanten voor het netwerk.
Eindresultaat: Samenwerkingsconvenant & concept Plan van Aanpak Het samenwerkingsconvenant is een overeenstemmingsdocument waarin de verschillende partners, betrokken bij de realisatie en het gebruik van het uiteindelijk netwerk, met elkaar hebben afgesproken waaraan het netwerk moet voldoen, hoe het eruit moet gaan zien, welke bijdrage ze hieraan gaan leveren en hoe de financiering van de aanleg en de exploitatie van het netwerk wordt geregeld. In het document zal tevens verwoord staan wie of welke organisatie het traject vanuit dit punt zal gaan overnemen van de Gemeente Cranendonck. Het convenant is ook de basis voor de realisatiefase waarbij de afspraken uit het convenant worden omgezet naar een concept Plan van Aanpak (PvA). In dit PvA zal zijn opgenomen een functionele beschrijving, een overzicht van de aan te sluiten locaties en een uitgewerkt businessmodel.
6
RAADSVOORSTEL
Consequenties: Financiële: We verwachten dat een dergelijk traject kan worden gerealiseerd voor een bedrag van rond de € 30.000,-. Gedurende het traject worden de volgende stappen genomen en de volgende deliverables geleverd: Concretiseren en vastleggen van de ambities, eisen en wensen, alsmede de rol van de gemeente, bij het tot stand laten komen van een faciliterende breedbandbackbone voor Cranendonck. Deze breedbandbackbone dient het doel te ondersteunen bij het beschikbaar komen van breedbandige diensten voor de burgers, bedrijfsleven en instellingen. Het opstellen en toetsen van een businesscase voor de realisatie en exploitatie van de breedbandbackbone. We beogen deze breedbandbackbone in samenwerking met bedrijven en instellingen, betrokken bij de gemeente Cranendonck, tot stand te laten komen. Deze activiteiten zullen leiden tot de volgende deliverables: document met conclusies uit de oriëntatiefase document met conclusies uit de haalbaarheidsfase, met daarin: o inschatting van de kosten voor aanleg en exploitatie van het netwerk o voorkeursmodel carrier- of customer-owned met een plan van aanpak ter realisering o financiering van het netwerk samenwerkingsconvenant concept Plan van Aanpak Juridische: nvt Beleidsmatige: nvt Strategische Visie: Het voorstel past binnen de Strategische Visie, onder Werk & economie, waar Breedband als focuspunt wordt genoemd. Commissie-behandeling: Ja Wij stellen U voor om bijgaand in concept opgemaakt besluit vast te stellen. Hoogachtend, BURGEMEESTER EN WETHOUDERS VAN CRANENDONCK, De secretaris, De burgemeester,
mr. drs. ing. M. van Vliet
B.P. Meinema
7
RAADSVOORSTEL
8
