BIJEN IN LEEUWARDEN Thijs Gerritsen & Bart Franken
Wat komt er aan bod? Even voorstellen o Bijen: wat zijn dat? o De mens en de bijen o
Akte 1
Intermezzo De Leeuwarder bijen o Resultaten en conclusies o Nu en in de Toekomst o
Akte 2
Vragen en discussie
Even voorstellen Thijs en Bart en de bijen • Afstudeerproject 2013-2014 • Diversiteit en voorkomen van bijen in Leeuwarden • Zeskoppige coproductie • Start van meer…
Akte 1
Bijen: wat zijn dat? Een orde: de Vliesvleugeligen (Hymenoptera)
Akte 1
Bijen: wat zijn dat? Vergeleken met mieren……..
Akte 1
Bijen: wat zijn dat? Vergeleken met wespen……..
Akte 1
Bijen: wat zijn dat? Huisdieren
vs.
Akte 1 Wilde Dieren
Bijen: wat zijn dat?
Akte 1
In Nederland 358 soorten
Bijen: wat doen ze? Wonen
Akte 1 en
Eten
Bijen: wat doen ze?
Akte 1
Verschillen in leefwijze • Waar wonen de kinderen?
65 soorten
250 soorten
42 soorten
Bijen: wat doen ze?
Akte 1
Verschillen in leefwijze • Waar wonen de kinderen?
65 soorten
250 soorten
42 soorten
Bijen: wat doen ze? Verschillen in leefwijze • Wat kunt u doen?
Akte 1
Bijen: wat doen ze?
Akte 1
Verschillen in leefwijze • Wat eten de kinderen?
135 + 1 soorten
45 soorten
76 soorten
Bijen: wat doen ze?
Akte 1
Verschillen in leefwijze • Wat eten de kinderen?
135 + 1 soorten
45 soorten
76 soorten
Bijen: wat doen ze? Verschillen in leefwijze • Wat kunt u doen?
Akte 1
Bijen: wat doen ze? Verschillen in leefwijze • Luie ouders
101
Akte 1
Bijen: wat doen ze? Verschillen in leefwijze • Luie ouders
Akte 1
De mens en wilde bijen Bestuiving
Akte 1
De mens en wilde bijen Bestuiving
Akte 1
De mens en wilde bijen Status en trend in Nederland o Rode lijst soorten: 188 (>50%)
Peeters & Reemer, 2003
o 1930-1980: achteruitgang van soorten
Biesmeijer et al., 2006 lezing
o >1990: langzaam plaatselijk herstel
Carvalheiro et al., 2013
Akte 1
De mens en wilde bijen Status en trends in Europa o Alle wilde bijen
IUCN, 2015
Akte 1
De mens en wilde bijen Status en trends in Europa o Hommels
IUCN, 2015
Akte 1
De mens en wilde bijen Status en trends in Europa o Boosdoeners
IUCN, 2015
Akte 1
De mens en wilde bijen Status en trends in Europa o Boosdoeners
IUCN, 2015
Akte 1
De mens en wilde bijen Status en trends in Europa o Boosdoeners
IUCN, 2015
Akte 1
De mens en wilde bijen Status en trends in Europa o Boosdoeners
IUCN, 2015
Akte 1
QUIZZZZZZZ
Intermezzo
QUIZZZZZZZ
Intermezzo
1)
Wilde bijen en hommels zijn wettelijk beschermde diersoorten O waar O niet waar
2)
Alle bijen hebben vier vleugels O waar O niet waar
3)
Alleen vrouwelijke bijen verzamelen stuifmeel O waar O niet waar
QUIZZZZZZZ
Intermezzo
4)
Hommels zijn in staat hun lichaamstemperatuur te regelen O waar O niet waar
5)
Wilde bijen produceren honing O waar O niet waar
QUIZZZZZZZ
Intermezzo
De Leeuwarder bijen Thijs en Bart en de bijen • Afstudeerproject 2013-2014 • Diversiteit en voorkomen van bijen in Leeuwarden • Zeskoppige coproductie • Start van meer…
Akte 2
De Leeuwarder bijen Historische gegevens o 1878 - 2011 o ±700 waarnemingen o 74 soorten
Akte 2
De Leeuwarder bijen
Akte 2
De Leeuwarder bijen
Akte 2
De Leeuwarder bijen Metingen in het veld o Bijen o Planten o (Mogelijke) nesten o Samenhang
Akte 2
De Leeuwarder bijen
Akte 2
De Leeuwarder bijen
Akte 2
De Leeuwarder bijen Metingen in het lab o Opspelden o Determinatie o Referentiecollectie
Akte 2
Resultaten en conclusies Plantengroep Vlinderbloemigen Composieten (asters e.a.) Lipbloemigen Wegedoornfam. Ranonkelfam., e.a. Rozenfam., Esdoornfam. Ruwbladigen Kruisbloemigen Composieten (paardenbloemen e.a.) Klokjes spp. Peperboompjesfam. Leliefam., Lisfam. Nachtschadefam. Paardenkastanjefam. Teunisbloemfam. Kamperfoeliefam. Populier spp. Linde spp. Hertshooifam. Kaardenbolfam. Ribesfam. Onbekend Anjerfam. Heifam. Dennen spp. Grassenfam. Berken spp. Wilgen spp. Berberisfam.
Gemiddelde 34,4 29,6 22,2 16,9 14,8 14,0 11,1 8,4 6,7 6,5 6,5 6,5 4,9 2,6 2,4 2,1 0,9 0,9 0,8 0,8 0,5 0,4 0,2 0,1 0,1 0,1 0,04 0,03 0,02
Akte 2 Bijen Hommels Tuinhommel Akkerhommel Steenhommel Aardhommel
157 49 12 12 8 17
Planten 40 Gedetermineerd 28
Wilde bijen Sachembij Metselbij Behangersbij Groefbij Zandbij Zijdebij
64 7 12 6 7 23 9
RTU
12
Honingbijen Veld lente zomer Kast
44 11 13 20
Hommels Tuinhommel Akkerhommel Steenhommel Aardhommel Vlinderbloemigen Composieten (asters e.a.)
31,91
57,11
Lipbloemigen
41,21
12,49
Rozenfam., Esdoornfam. Ruwbladigen
24,93 27,34 11,98
8,03
10,26 1,11
Nachtschadefam. Paardenkastanjefam. Teunisbloemfam. Kamperfoeliefam. Populier spp. Linde spp. Hertshooifam. Kaardenbolfam. Ribesfam. Onbekend Anjerfam. Heifam. Dennen spp. Grassenfam. Berken spp. Wilgen spp. Berberisfam.
Totaal aantal stuifmeeltypen
18,17 5,38
Kruisbloemigen Composieten (paardenbloemen e.a.) Klokjes spp. Peperboompjesfam. Leliefam., Lisfam.
17,58
0,02
Wegedoornfam. Ranonkelfam., Papaverfam., Ratelaar spp.
22,19
0,04 0,07
4,47
11,55 29,02 5,88
23,51 2,91 0,07 0,31
5,88 0,02
0,32
9,76 6,3 0,74 0,02
5,88 0,04 0,07
0,63 0,24
0,02
0,06 0,66
0,03 0,11
20
13
0,02 0,12 0,21 0,05
0,05
13
15
Resultaten en conclusies Historische gegevens o 1878 - 2011 o ±700 waarnemingen o 74 soorten
Akte 2
Onze gegevens o April t/m Augustus 2013 o 3000+ waarnemingen o 57 soorten o Waarvan 11 nooit waargenomen voor Leeuwarden o 28 reeds bekende soorten bleven ongezien
Resultaten en conclusies Waar vinden we die soorten?
Akte 2
Resultaten en conclusies Waar vinden we die soorten?
Tuinen
Soorten 27 9 38 30 12 26 35
Akte 2
Resultaten en conclusies Waar vliegen de bijen?
Akte 2
Resultaten en conclusies Hoe krijgen we meer soorten in Leeuwarden? o Waarom zijn er verschillen in soorten per locatie? Metingen in het veld: o Nestgelegenheid o Bedekking kruidlaag o Bedekking boomlaag o Aantal waardplanten o Diversiteit van waardplanten o Seizoenstart o Bloeiperiode
Akte 2
Resultaten en conclusies Aandacht creëren voor bijen
Akte 2
Nu en in de toekomst
o Bee Community o Studenten, afstudeerders, stagiares onderzoek naar bijen
o Lange termijn monitoring o 50 bijenblokken o 25 bijenkasten
o 4 (afstudeer)onderzoeken o Toekomstbeeld: Een groot meet-netwerk in Leeuwarden
Akte 2
Vragen
Zijn er nog vragen?
Discussie Een ecoloog kan/mag bijen doodmaken voor onderzoek
