Bijeenkomst over geloofsopvoeding – Grenzen stellen Deze bijeenkomst sluit aan bij Moments, magazine voor ouders van jongeren van 12-18 jaar
DOELSTELLINGEN • Ouders zijn zich bewust van de grenzen die zij stellen als het gaat om vakantie, relaties, alcohol/drugs en geloof. • Ouders bespreken welke grenzen hun kinderen opzoeken rondom deze thema’s. • Ouders weten dat een puber steeds meer vrijheid aankan, maar dat het belangrijk is om aan te geven wat wel en niet mag. • Ouders kunnen met hun kind(eren) het gesprek aangaan wanneer grenzen gesteld of overschreden worden. • Ouders bezinnen zich op de vraag hoe zij vanuit hun geloof een balans kunnen vinden tussen bescherming en vrijheid. INFORMATIE VOOR DE COACH Deze bijeenkomst hoort bij een serie van vijf bijeenkomsten over opvoeden met geloven. De doelgroep van deze bijeenkomsten zijn ouders met kinderen van 12-18 jaar. Je kunt deze bijeenkomst los, of in samenhang met één of meer van de andere bijeenkomsten uitvoeren. In deze bijeenkomst gaat het over grenzen stellen. Deze bijeenkomst bestaat uit de volgende onderdelen: 1. Verkenning van het onderwerp, naar aanleiding van de grenzen waar ouders als jongeren zelf tegenaan liepen. 2. Praktische verdieping met behulp van de tegenstelling ‘grenzen’ en ‘vrijheid’. 3. Vuistregels over de balans tussen beschermen en loslaten. 4. Rollenspel en uitwisseling over grensconflicten. Pubers ontwikkelen zich en kunnen steeds meer zelf. Maar het blijven jongeren en zij hebben jou nodig! Ook op geloofsgebied. In deze bijeenkomst komen ouders erachter hoe zij hun kind hierin kunnen begeleiden. Ze worden zich bewust van de grenzen die zij stellen en onderzoeken wanneer ze hun kind(eren) vrijheid kunnen geven. Met andere ouders oefenen en bespreken zij de dagelijkse problemen die zij ondervinden bij het stellen van grenzen.
VOORBEREIDING Praktische voorbereiding • Bestel (zo nodig) voor je zelf en de deelnemende ouders het oudermagazine Moments, te bestellen via www.boekencentrum.nl; • Lees het materiaal voor deze bijeenkomst goed door, inclusief de bijlagen; • Lees als achtergrondmateriaal de volgende artikelen uit Moments: Mam, koop je ook zo’n lekker drankje voor ons?, pagina 34; Ik bepaal zelf wat ik geloof, pagina 22 en Op vakantie!, pagina 30; • Bepaal welke werkvormen je met jouw groep wilt gaan doen. • Zoek voor de bijeenkomst het liedje ; Ik kan het heus wel zelf’van KEET! op: http://www.youtube.com/watch?v=YEdJmD1M3fg&ob=av3n. • Leg voor de bijeenkomst alle benodigdheden klaar. • Zorg ervoor dat alle apparatuur klaar staat om gebruikt te worden en controleer of alles werkt.
Bijeenkomst over geloofsopvoeding – Grenzen stellen Deze bijeenkomst sluit aan bij Moments, magazine voor ouders van jongeren van 12-18 jaar
Persoonlijke voorbereiding Stel jezelf de volgende vragen om je persoonlijk voor te bereiden op de bijeenkomst: • Welke grenzen werden jou als puber door je ouders gesteld? • Hoe ging je met die grenzen om? • Wat vind je belangrijker: grenzen of vrijheid? • Als je zelf kinderen hebt: welke grenzen stel jij en hoe reageren jouw kind(eren) daarop? • Wat zou je hierover kunnen en willen delen met de deelnemers? Opvoeden betekent loslaten, maar dat is niet gemakkelijk. Pubers hebben ook bescherming nodig. Om de avond niet te theoretisch te maken, is het belangrijk dat je vast hebt nagedacht over hoe dit proces in je eigen leven verlopen is. Ook de ouders worden hiertoe uitgedaagd. Een tweede bron van voorbeelden is natuurlijk het pakket aan grenzen die ouders zelf stellen.
BENODIGDHEDEN • • • • • • •
Voor jezelf en de deelnemers een exemplaar van het oudermagazine Moments; CD-speler of laptop met boxjes (eventueel een beamer); Het liedje ‘Ik kan het heus wel zelf’ van KEET!; Kopieën van de bijlagen; Stiften of potloden in verschillende kleuren; Papier; Iets te drinken en wat lekkers voor de Opening en de Pauze;
PROGRAMMA Opening 10 minuten Heet de deelnemers welkom en bied eventueel iets te drinken en wat lekkers aan. Beluister met elkaar het liedje ‘Ik kan het heus wel zelf’ van KEET!. Maak zo nodig een voorstelrondje en bespreek daarin of de ouders hun kind(eren) herkennen in dit liedje. Hebben zij deze kreet ‘Ik kan het heus wel zelf’ wel eens van hun kind(eren) gehoord? In welke situatie? Hoe zelfstandig willen hun kinderen zijn? De tekst is goed verstaanbaar; eventueel kun je de songtekst gebruiken (BIJLAGE 1). Verkenning 15 minuten Maak nog een rondje: tegen welke grenzen liep je zelf als puber thuis aan? Mocht je veel van je ouders of waren ze juist heel streng? Hoe ging je hiermee om? Wat neem je van je eigen opvoeding op dit gebied mee en wat wil je achterlaten? Verdieping 1 20 minuten Deel het werkblad uit (BIJLAGE 2). Geef elke ouders vier stiften in verschillende kleuren en laat de deelnemers op het blad aangeven waar zij staan als het gaat om: • vakantie; • relaties;
Bijeenkomst over geloofsopvoeding – Grenzen stellen Deze bijeenkomst sluit aan bij Moments, magazine voor ouders van jongeren van 12-18 jaar
• •
uitgaan en alcohol; geloof.
Vergelijk de verschillende standpunten van de deelnemers. Ga met elkaar in gesprek aan de hand van de volgende vragen: • Bij welke onderwerpen scoor je hoger op ‘vrijheid’ en bij welke onderwerpen hoger op ‘grenzen’? • Waar komen de verschillen vandaan? • Welke grenzen leveren de meeste discussie met je kind(eren) op? • Stel je dezelfde grenzen als je partner? Of: hoe bepaal je in je eentje de grenzen? • Vind je jezelf een strenge ouder? Waarom wel/niet? • Op welke manier speelt jouw geloof een rol in het bepalen van grenzen? • Kunnen je kind(eren) onderhandelen met jou over de grenzen die je stelt? • Wat is het verschil tussen jouw opvoeding en de opvoeding die je zelf gekregen hebt? Dit gesprek kan ook in kleine groepjes plaatsvinden, met daarna een korte plenaire terugkoppeling. Lees als afsluiting de tekst onder het kopje ‘Verbieden of praten’ op pagina 35 (uit: Mam, koop je ook zo’n lekker drankje voor ons?). Pauze 20 minuten Verdieping 2 10 minuten Deel de ‘vuistregels voor het stellen van grenzen uit’ (BIJLAGE 3) en neem ze met elkaar door. Laat iedere ouder voor zich nadenken of hij/zij iedere vuistregel toepast en, zo ja, waar. Zo niet, hoe zou je dat wel kunnen doen? Laat iedere ouder dit voor zichzelf in stilte doen. Verwerking 25 minuten Vraag de deelnemers naar een voorbeeld uit hun opvoedingspraktijk waarin ouder en kind het niet eens waren over een bepaalde grens. Vraag twee vrijwilligers om in een rollenspel uit te spelen hoe het gesprek hierover zou kunnen lopen. De andere deelnemers observeren wat er gebeurt. Bij een rollenspel gaat het om twee dingen: het onderzoeken van standpunten en het analyseren van gedrag. Het is dus belangrijk dat de ouders, zowel de spelers als de observatoren, gaan nadenken over hun standpunt ten aanzien van de situatie. Daarnaast worden ze aangezet om creatief na te denken over manieren om dit gesprek aan te gaan. Geef de spelers de volgende opdracht: Je bent ouder/kind in de volgende casus. Alle informatie die niet beschreven staat, mag je zelf invullen. Dus je bepaalt je eigen houding en wat je zegt. Probeer het realistisch te houden. Geef de observatoren de volgende opdracht: Kijk goed hoe ouder en kind dit gesprek aangaan. Let op hun standpunt, taalgebruik en lichaamshouding. Daarnaast is het belangrijk hoe de twee op elkaar reageren. Als er geen voorbeelden uit de groep komen, kun je de casussen die hieronder staan gebruiken.
Bijeenkomst over geloofsopvoeding – Grenzen stellen Deze bijeenkomst sluit aan bij Moments, magazine voor ouders van jongeren van 12-18 jaar
Casus 1 Uit: Op vakantie! Familie Weitkamp, pagina 33. Je 15-jarig dochter ziet het helemaal voor zich: dit jaar gaat ze alleen op vakantie. Bijvoorbeeld naar de paardencamping waar jullie vaker als gezin geweest zijn. Alleen thuisblijven lijkt haar ook wel wat. Casus 2: Uit: Later, als we elkaar daar weerzien, pagina 64. “Bidden is bullshit”, zegt je zoon (14). “Je kunt wel hulp aan God vragen, maar uiteindelijk moet je het écht helemaal zelf doen!” Hij gelooft niet. God is onzin. Laat twee deelnemers de casus uitspelen. Zij mogen zelf bepalen welke houding en welk standpunt ze innemen. Vraag na afloop aan de spelers: • Wat was vooraf je insteek? • Hoe voelde je je tijdens het gesprek? • Wat deed de reactie van de ander met je? Bespreek vervolgens het rollenspel met de rest van de deelnemers: • Herkennen de ouders zich hierin? • Welke mogelijkheden had de ouder nog meer gehad? • Wat nemen zij hieruit mee in een toekomstig gesprek met hun kind(eren)? Let op: iedere ouder hanteert weer een andere aanpak. Er zijn geen foute antwoorden of manieren van doen. Het belangrijkste is dat de ouders van elkaar leren en andere perspectieven gaan zien. Als de ouders zich bewust zijn van hun standpunt en van (oud) zeer ten aanzien van het conflict, kunnen ze redelijker reageren naar hun kind toe. Als zij hun kinderen het idee geven dat ze naar hen luisteren, dan zal er ook van hun kant openheid ontstaan. De kans op escalatie wordt zo kleiner. Afsluiting 10 minuten Vertel de ouders dat de avond bijna ten einde is. Ze hebben veel gedeeld over hun rol als ouder. Daarbij is ook naar voren gekomen dat het soms best lastig is om ouder te zijn. Gelukkig mogen we onze zorgen delen met God, die we Vader noemen. Vraag de ouders de namen van hun kinderen op een papier te schrijven. Eventueel kunnen ze daar ook een voorbede voor hun kinderen bijschrijven. Die voorbede mag in het teken staan van het thema van de avond, maar dat hoeft niet. Bid samen met de ouders en neem daarin de voorbeden mee. Je kunt ook het gebed uit BIJLAGE 4 gebruiken.
BIJLAGEN 1. Songtekst ‘Ik kan het heus zelf wel’ 2. Grenzen en vrijheid 3. Vuistregels bij het stellen van grenzen 4. Gebed
Bijeenkomst over geloofsopvoeding – Grenzen stellen Deze bijeenkomst sluit aan bij Moments, magazine voor ouders van jongeren van 12-18 jaar
BIJLAGE 1 ‘Ik kan het heus zelf wel’ van KEET! Ik dop m'n eigen boontjes, geen taak is mij teveel. Je hoeft me niet te helpen, ik kan het best alleen! Doe het zus, doe het zo! Dat zegt m'n moeder, wel honderd keer op een dag! Doe het zus, doe het zo, roept dan m'n vader, en ik zeg met een lach: Ik kan het heus wel ze-ze-ze-ze-zelf, don't need somebody, eh-eh-eh-eh-elf! Ik kan het heus wel ze-ze-ze-ze-zelf, je moet in me geloven, 'k heb niemand niemand nodig! Ik kan het heus wel ze-ze-ze-ze-zelf, don't need somebody, eh-eh-eh-eh-elf! Ik kan het heus wel ze-ze-ze-ze-zelf, don't need somebody, don't, don't need somebody. Weer een verjaardagsfeestje, bij m'n vriendinnen thuis. Je hoeft me niet te halen (ja, duh!), ik weet de weg wel naar huis! Doe het zus, doe het zo! Dat zegt m'n moeder, wel honderd keer op een dag! Doe het zus, doe het zo! Roept dan m'n vader, en ik zeg met een lach: Ik kan het heus wel ze-ze-ze-ze-zelf, don't need somebody, eh-eh-eh-eh-elf! Ik kan het heus wel ze-ze-ze-ze-zelf, je moet in me geloven, 'k heb niemand niemand nodig!
Bijeenkomst over geloofsopvoeding – Grenzen stellen Deze bijeenkomst sluit aan bij Moments, magazine voor ouders van jongeren van 12-18 jaar
Ik kan het heus wel ze-ze-ze-ze-zelf, don't need somebody, eh-eh-eh-eh-elf! Ik kan het heus wel ze-ze-ze-ze-zelf, don't need somebody, don't, don't need somebody. Heh-eh-eh-eld, Ik doe de dingen zoals ik ze doe (doe-doe), op m'n eigen manier, op mijn gevoel! (herhaling refrein)
Bijeenkomst over geloofsopvoeding – Opvoeden en geloven Deze bijeenkomst sluit aan bij Moments, magazine voor ouders van jongeren van 12-18 jaar
BIJLAGE 2 Grenzen en vrijheid Waar sta jij op de lijn tussen GRENZEN en VRIJHEID als het gaat om: 1) vakantie, 2) relaties, 3)
uitgaan en alcohol en 4) geloof? Draai het blad en teken je positie per thema op onderstaande lijn.
GRENZEN VRIJHEID 7
Bijeenkomst over geloofsopvoeding – Opvoeden en geloven Deze bijeenkomst sluit aan bij Moments, magazine voor ouders van jongeren van 12-18 jaar
BIJLAGE 3 Vuistregels bij het stellen van grenzen • Hoe ouder, hoe meer vrijheid • Pubers hebben behoefte aan structuur • Eensgezindheid tussen ouders is een basisvoorwaarde • Regels moeten duidelijk zijn • Waar grenzen zijn, is vrijheid • Stel grenzen in overleg
8
Bijeenkomst over geloofsopvoeding – Opvoeden en geloven Deze bijeenkomst sluit aan bij Moments, magazine voor ouders van jongeren van 12-18 jaar
BIJLAGE 4 Afsluiting Goede God, We zijn hier als ouders bijeen om te delen en van elkaar te leren. We zijn erg dankbaar voor onze kinderen. Het zijn kinderen om trots op te zijn! Maar wij maken ons soms ook zorgen. Als wij onze kinderen niet begrijpen, als er ruzie is, als onze bescherming niet gezien wordt, wilt u dan voor ons een ouder zijn. We noemen onze kinderen hier bij naam: [noem de namen van de kinderen en eventueel de voorbeden]. Bescherm onze kinderen met uw zegen, zodat ze in vrijheid kunnen leven. Amen.
9