Bietplanter MAANDBLAD CBB JAARGANG 50 NR 525 JANUARI 2016 P SEEDING THE FUTURE SINCE 1856

Bietplanter planter

De

MAANDBLAD CBB • JAARGANG 50 NR 525 • JANUARI 2016 • P 806265

LEONELLA KWS * KBIVB 2013 / 14 / 15

SEEDING THE FUTURE www.kwsbenelux.com

NR. JES AALT R* 3 JAA

SINCE 1856

% Aaltjesrassen in België

Zeldzame parel

40 30

Dankzij de constante vooruitgang van de genetica zijn de aaltjesrassen de laatste 5 jaar in volle evolutie.

20 10 0 2009

2010

2011

2012

2013

2014

Bron: KWS Benelux

LEONELLA KWS biedt U:

Het is zeer belangrijk om aaltjesrassen te hebben SYMPATICA KWS Aaltjestolerant

die zowel in besmette als onbesmette gronden

een financieel recordopbrengst in

goede opbrengsten geven.

zowel besmette als onbesmette velden

RESIST

zeer hoog suikergehalte

Dubbele rhizomanietolerantie

lage grondtarra

Financieel rendement in besmette en onbesmette grond Financieel Klassiek LEONELLA KWS

105

BTS990 LISANNA KWS CALLAS BONSAI SYMPATICA KWS EUCALYPTUS BARIBAL / ACACIA GAUSS PAXY CAZOO / BTS265 LUMIERE

100

95

STEEL

90

SYMPATICA KWS

90

95

100

105

110

Financieel nematoden Bron: KBIVB 2013 / 14 / 15

LEONELLA KWS

2015

ISABELLA KWS SEEDING THE FUTURE www.kwsbenelux.com

SINCE 1856

De uitzaai van rhizoctoniarassen stijgt veel trager dan de aaltjesrassen. Het marktaandeel van rhizoctoniarassen is lager dan 10 %. ISABELLA KWS is het meest verkochte Financieel 2015

Schieters risico 99

100 80

95

96

98 95

96 4000

94

60 91

40

92

inkomen voor een rhizoctoniaras zeer goede tolerantie tegen rhizoctonia en bladziekten

2000

zeer weinig schieters

0

0 KW

ZO

S RR O IG U AN H VE E EN DR DE TA IK A KW S BT * S6 0 BT 5 S1 80 O KA PI C U RT IS

1000

LA

een zeer confortabel financieel

3000

20

AB EL IS

5000

rhizoctoniaras in België. Zij biedt U:

Risico schieters ha

% rhizoctonia resistentie

Bron: KBIVB 2015 * proef 1 jaar

ISABELLA KWS

Nieuw segment: KWS, innovatie kampioen, is de eerste die een tripel tolerant ras heeft: rhizomanie, aaltjes en rhizoctonia. HENDRIKA KWS. De oplossing voor velden met risico op aaltjes en rhizoctonia.

Resultaat Suikergehalte % 105 BTS605

100 VEDETA OKAPI

95

ISABELLA KWS

IQUANE BTS180

ZORRO / CURTIS

HENDRIKA KWS*

90 80

85

90

95

100

105

Financieel 2015 Bron: KBIVB 2013 / 14 / 15 * proef 1 jaar

HENDRIKA KWS

Bietplanter

De

MAANDBLAD CBB • JAARGANG 50 NR 525 • JANUARI 2016 • P 806265

Vooral de Australische suikerproducenten halen voordeel uit het Trans-Pacific Partnership-verdrag

kort geoogst

2

Vorig jaar steeg de waarde van de Europese voedselexport met 6,3 procent, niettegenstaande het Russische embargo, aldus de Europese Commissie. De belangrijkste stijgingen zijn voor China (+37%), de derde wereldimporteur van Europese producten vóór Rusland en Turkije (+27%), de Verenigde Staten (+18%), Hong Kong (+15%) en Zuid-Korea (+27%). De export van melkpoeder (-13%), kaas (-11.3%), groenten en fruit (-15,2% -getroffen door het Russische embargo-) en schapen- en geitenvlees (-15%) daalde. Maar de exportwaarde van levend vee (+18,2%) en vlees, met name rundvlees (+8%) maar ook varkensvlees (+3.8%) en pluimveevlees (+ 6,1%), steeg.

UITDAGINGEN VOOR HET NIEUWE JAAR

Receptie-controle 12

Sinds een jaar stijgt de voedselimport met 8 procent in waarde in Europa. De invoer uit Brazilië, eerste leverancier van de EU, bleef stabiel, met een lichte stijging van 3%. De invoer uit de Verenigde Staten (+14,5%) Turkije (+25%) en Vietnam (+26%) steeg eveneens, terwijl de invoer van Oekraïnse producten (-11%) afnam. In termen van producten voert Europa vooral volgende producten in: granen, exclusief tarwe en rijst (38%), sojabonen (10,6%), suiker (-23%), tarwe (+57,7%), tropische vruchten en specerijen (+27%), vruchten en verse groenten (+9%) en citrusvruchten (+22%). Scherpe daling verwacht van de werkgelegenheid in de Europese agrarische sector: van 9,9 miljoen in 2014 naar 7,3 miljoen in 2025. De omzet van de landbouwsector zou toenemen met 10% in de periode 2015-2025 terwijl de productiekosten met 15% zouden stijgen. Er zal evenwel een stijging van het inkomen per arbeidseenheid zijn, gelinkt aan een aanzienlijke vermindering van het aantal arbeidskrachten.

Volgens Eurostat is in de Europese Unie bijna één landbouwer op drie ouder dan 65 jaar. In 2013 werden bijna 3,5 miljoen bedrijven (31,1%) geleid door personen van 65 jaar of meer en 2,6 miljoen (24,7%) door landbouwers tussen 55 en 64 jaar oud, terwijl landbouwers onder de 35 jaar slechts 6% van het totaal aantal landbouwers vertegenwoordigen. In Roemenië is 41% van de landbouwers ouder dan 65 jaar, in Frankrijk 12,4%, in Spanje 33,3%, in het Verenigd Koninkrijk 30,6%, in Duitsland 6,5%, in Polen 9,6% en in Italië 39,7%.

okapi

COLOFON Verantwoordelijke uitgever Mathieu Vrancken, Voorzitter CBB Directeur van de publicatie Valerie Vercammen Uitgave en publiciteit Bernadette Bické - Martine Moyart Verantwoordelijke voor de suikerbiettechniek KBIVB Tienen Druk Corelio Printing Jaarabonnement € 12,00 EU-land € 22,00 niet EU-land € 27,00 IBAN BE 70 1031 0384 3925 • BTW BE 0445.069.157

Bron: KBIVB 2015

Maandblad van de Confederatie van de Belgische Bietenplanters vzw CBB • Anspachlaan 111 Bus 10 • 1000 Brussel T. 02 513 68 98 • F. 02 512 19 88 • www.cbb.be • [email protected]

i g ua n e

• evenwichtig - rijk type

• evenwichtig • evenwichtig type • evenwichtig • uitstekende grondbedekking • uitstekende

KBIVB ‘15: • suikergehalte: 18,1° • suikeropbrengst: 14.576 kg suiker/ha • zeer lage grondtarra: 86%

KBIVB ‘15: • suikergehalte: 18,4° • suikeropbrengst: suiker/ 15.792 kg suiker/ha • n°1 grondtarra ‘13-’14’-15: 83 • n°1 grondtarra %

w w w . s e s v a n d e r h a v e . b e

2

EDITO

Uitdagingen voor het nieuwe jaar

H

et is ondertussen alweer eind december. Lange donkere avonden en korte dagen. Maar gelukkig ook de feestdagen die voor de deur staan. De campagnes in de fabrieken zijn nog volop lopende, de bietencampagnes in het veld zijn achter de rug. De enige getuigen zijn, links en rechts, afgedekte bietenhopen die liggen te wachten op transport richting fabriek. Dit geeft ons vandaag al de mogelijkheid om het lopende bietenjaar te evalueren. De uitzaai in het voorjaar liep behoorlijk vlot, de zomer was moeilijk met droge en zeer warme periodes, het najaar vulde het tekort aan water terug aan zonder veel problemen te stellen voor het oogsten. Het resultaat mag er zijn: goede tot zeer goede opbrengsten. Samen met steeds toenemende kennis en een gunstig klimaat hebben onze bietentelers alweer een schitterend resultaat neergezet. Onze suikerbiettelers hebben opnieuw bewezen dat we tot de top van Europa behoren. Het grote minpunt in deze oefening is de suikerprijs die op een te laag niveau blijft hangen. We hebben beide nodig om van een goede campagne te kunnen spreken: een goede bietenprijs met voldoende hoge opbrengsten.

Als het werk op de akkers nu op een laag pitje zit, des te drukker is het werk aan de onderhandelingstafels. De deadline om akkoorden te hebben in verband met het quotumloze tijdperk is zomer 2016. Nog een achttal maanden te gaan dus. De gesprekken lopen moeizaam zeker als één van de partijen reeds afgesproken punten terug in vraag gaat stellen. Een korte toelichting: bij het oprichten van Sopabe en Sopabe-T werd reeds voorzien wat zou moeten gaan gebeuren indien er geen quota meer zouden zijn. Via het hoofdstuk in verband met de prioriteitsakkoorden werd afgesproken dat nieuwe leveringscontracten met voorrang (prioriteit maar geen exclusiviteit) zullen voorgelegd worden aan bietentelers die geparticipeerd hebben in Sopabe of Sopabe-T. Pas als zou blijken dat deze groep de hoeveelheid niet ingevuld krijgt, zal de fabrikant andere mensen aanschrijven. Dit werd dus al een twintigtal jaar afgesproken en ondertekend door alle partijen. Het was ook het beginpunt van de onderhandelingen post-2017 en er was dus ook al snel een akkoord over dit onderwerp: zoals het toen afgesproken was, zo zou het toegepast gaan worden.

Beste wensen voor 2016 Vandaag moeten we spijtig genoeg vaststellen dat onze fabrikanten dit onderdeel terug in vraag stellen. Dit weerspiegelt niet de houding van een betrouwbare “partner”. Onze fabrikanten zeggen dat ze op zoek zijn naar zekerheden. Welnu, ik kan ze een zekerheid geven: de CBB zal er ALLES aan doen om de toen getekende documenten te doen naleven. Als voorzitter en in naam van alle bestuurders en medewerkers van de CBB wens ik iedereen een gelukkige en prettige eindejaarsperiode en kijk ik alvast uit naar de uitdagingen van 2016.

Mathieu Vrancken, Voorzitter van de CBB

Cruiser Force SB, de zaaizaadbehandeling die uw suikerbieten optimaal beschermt ®

Cruiser Force SB zorgt vanaf het zaaien voor brede, langdurige bescherming van uw suikerbieten. Al jarenlang biedt Cruiser Force SB onder alle weersomstandigheden de bescherming tegen insecten waardoor uw kostbare zaden kunnen uitgroeien tot bieten met de hoogste opbrengst.

Syngenta Crop Protection NV, Technologiepark 30, 9052 Zwijnaarde. Tel. 09 210 1760, Fax 09 231 3013. www.syngenta.be

TM

CRUISER® SB-bevattende 600 g/l thiamethoxam. Erkenningsnr. 9763P/B. FORCE® CS-bevattende 200 g/l tefluthrin. Erkenningsnr. 7744P/B. CRUISER&FORCE: insecticide zaaizaadbehandelingscombinatie op bieten waarbij per eenheid bietenzaad 60 g thiamethoxam (op basis van CRUISER®) + 6 g tefluthrin (op basis van FORCE®) wordt aangebracht. Gebruik gewasbeschermingsmiddelen veilig. Lees vóór gebruik eerst het etiket en de productinformatie. ®/ TM Registered Trademark of a Syngenta Group Company.

Syn15019_AdCruiserForce 250x177 Be+Fr.indd 1

4/12/15 09:38

INTERNATIONAAL

Vooral Australië haalt voordeel uit het Trans-Pacific Partnership voor suiker Twee maanden geleden werd een zeer belangrijk handelsverdrag, het Trans-Pacific Partnership (TPP), gesloten tussen twaalf landen rond de Stille Oceaan, een wereldregio in volle economische groei. De vraag is wat het effect van dit TPP zal zijn op de wereldsuikerhandel?

CRIQUET • Suikerrijk!

KBIVB ‘15: 102% (19,1°) • N°1 in grondbedekking • goede resistentie tegen bladziektes

De twaalf leden van het TPP (in het rood) consumeren bijna 25 miljoen ton suiker, hetzij 15 procent van de wereldconsumptie.

H

et Trans-Pacific Partnership (TPP) is een handelsverdrag tussen twaalf landen (Australië, Brunei, Canada, Chili, de Verenigde Staten, Japan, Maleisië, Mexico, Nieuw-Zeeland, Peru, Singapore en Viëtnam), samen goed voor een markt van bijna 800 miljoen mensen. Zij vertegenwoordigen nagenoeg 40 procent van de wereldwijde economie en tellen onder hun leden enkele zwaargewichten van de wereldhandel in suiker, met de Verenigde Staten, Maleisië en Japan in het kamp van de netto-importeurs en Australië en Mexico in het kamp van de exporteurs. Het verdrag is bedoeld om de economische banden tussen de twaalf deelnemende landen van het TPP te versterken, door de douanerechten te schrappen en door preferentiële markttoegang te verlenen aan de deelnemende landen die hierdoor een concurrentievoordeel zullen hebben ten opzichte van de nietdeelnemende landen, waaronder China, de Europese Unie, Rusland en Thailand. Het TPP-verdrag moet nog door de twaalf betrokken landen worden geratificeerd. Het zal pas in werking treden twee jaar na afloop van het ratificatieproces dat nog verschillende maanden in beslag zal nemen.

Wat betekent het Trans-Pacific Partnership voor suiker? Suiker is een belangrijk item in de TPP-zone, gezien er bijna 25 miljoen ton suiker wordt geconsumeerd, hetzij 15 procent van de wereldconsumptie. De zone omvat twee grote suikerimporteurs: de Verenigde Staten (2,8 Mt import) en Maleisië (1,8 Mt), respectievelijk derde en vijfde mondiale importeurs, evenals een groot exportland, Australië, dat jaarlijks tussen 3,2 en 3,6 miljoen ton suiker exporteert. Australië zou voor wat suiker betreft, de grote winnaar zijn van het verdrag gezien zijn invoercontingent zonder importtarieven tot de Amerikaanse markt verdubbeld wordt. Een aantrekkelijke Amerikaanse markt waar de suikerprijs doorgaans hoger is dan de wereldmarktprijs en momenteel praktisch het dubbele van de wereldprijs bedraagt. Met 152.000 ton krijgt Australië het derde belangrijkste contingent voor Amerikaanse ruwe suiker, na Brazilië en de Dominicaanse Republiek. Andere zaken die Australië in de wacht wist te slepen zijn de afschaffing van de douanetarieven op ruwe suiker in Peru, de opening tot de geraffineerde suikermarkt voor de voedingsindustrie in Maleisië en bepaalde tariefreducties op suikerexport naar Japan. Tweede winnaar van het TPP-verdrag is Canada, waaraan de Verenigde Staten een extra invoercontingent van 19.200 ton Canadese suiker zonder invoerrechten verlenen. De aan Australië en Canada toegekende extra suikercontingenten zijn ten nadele van andere landen die een importquota van de VS bezitten, waaronder de Dominicaanse Republiek en de Filippijnen. Die landen vrezen dat ze minder suiker zullen mogen exporteren naar de VS en zouden daarom dit TPP-verdrag kunnen aanvechten. Maleisië, Chili, Nieuw-Zeeland, Singapore en Japan zijn allemaal netto-importeurs van suiker die in de toekomst meer suiker uit Australië of uit Mexico zouden kunnen importeren. Australië en Mexico zouden dan een deel van de hoeveelheid suiker die netto-importeurs traditioneel uit Brazilië of Thailand importeren, kunnen recupereren. Het effect zou niettemin bescheiden blijven voor Brazilië omdat zijn uitvoer naar de TPP-zone maar 10 procent van de totale export vertegenwoordigt. De bedreiging zou groter kunnen zijn voor Thailand, omdat zijn export naar de landen van de TPP-zone vorig jaar 24 procent bedroeg. Bron : ISO, F.O. Licht

amaRok • makkelijk rooibaar KBIVB ‘15 • suikeropbrengst: 18.128 kg suiker/Ha • suiker: 18,3° • fin. opbrengst: 103% • uitstekende schietersresistentie • lage grondtarra: 86%

Ieder jaar verlenen de Verenigde Staten importcontingenten (tegen nul- of laag tarief) aan een veertigtal landen op basis van historische importgegevens voor een minimumvolume van 1,117 miljoen ton suiker, voornamelijk ruwe rietsuiker. De Dominicaanse Republiek, Brazilië en de Filippijnen hebben het grootste aandeel invoercontingent, respectievelijk, ongeveer 17, 14, en 13 procent. Voor de campagne 2016 bedragen de toegekende contingenten 185.335 ton (ruwe waarde) voor de Dominicaanse Republiek, 152.691 ton voor Brazilië, 142.160 ton voor de Filippijnen en 87.042 ton voor Australië. De daling van de globale quota wordt gespreid over alle leveranciers, met uitzondering van tien kleine leveranciers waarvan de toegekende hoeveelheid zich beperkt tot 7.258 ton (ruwe waarde), een hoeveelheid die als een minimale suikerlading wordt beschouwd. Door het toekennen van een extra importcontingent van 65.000 ton suiker aan Australië, vrezen de Dominicaanse Republiek en de Filippijnen een vermindering van hun contingent. Mogelijk zullen zij het nieuwe TPP-verdrag aanvechten.

Bron: KBIVB 2015

Vrees van de Dominicaanse Republiek en de Filippijnen om hun exportcontingent suiker naar de VS te zien verminderen

w w w . s e s v a n d e r H a v e . B e

3

Biobrandstoffen

VERBOND SUIKERBIETPLANTERS EN COCO VLAANDEREN

Productie van biobrandstoffen stagneert in de EU

Wintervergaderingen 2016

Volgens de eenheid Prognoses van DG Landbouw zou de tarweprijs rond 190 euro per ton schommelen in 2025. Tussen 2016 en 2025 zal de vraag naar granen vooral toenemen door diervoeding en goede exportvooruitzichten, in het bijzonder voor tarwe en gerst. Biobrandstof zal daarentegen geen groeimotor meer zijn. Er zit te veel onzekerheid in de markt na 2020 (geen Europese doelstelling inzake mengpercentage, opgelegd plafond aan de eerste generatie, tweede generatie die er niet in slaagt om competitief te zijn, wijziging van nationale wetgeving onder meer in Duitsland, lage olieprijs). Biobrandstoffen zouden slechts 6,5 procent van de brandstoffen in het vervoer vertegenwoordigen in 2020 (+15%), volgens schattingen van de Commissie. In termen van productie, zal de Europese groei beperkt worden door de inkrimping van het bebouwbare areaal (-6 miljoen ha landbouwoppervlakte, hetzij -3%) en geringe opbrengstverhoging, onder meer voor strogranen. Het percentage plantaardige oliën in de productie van biobrandstoffen zou op de terugtocht zijn, ten voordele van afvalolie en gewasresten.

Verbond Suikerbietplanters vzw Dinsdag 19/01/2015 donderdag 21/01/2015 Dinsdag 26/01/2015 donderdag 28/01/2015

uur gewesten 14.00 Riemst - Tongeren - Maasland 20.00 Pajottenland 14.00 Dijleland - Hageland Noord - Tienen 13.30 Landen - Sint-Truiden

plaats Parochiezaal - Vlijtingen Het Vijfde Wiel - Oetingen de Glazuur - Glabbeek nader te bepalen (*)

Coco Vlaanderen vzw - de vergaderingen starten allen om 20.00 uur gewesten maandag 15/02/2015 Ieper - Poperinge woensdag 17/02/2015 Oudenaarde - Zuid-Oost-Vlaanderen donderdag 18/02/2015 Vlaams-Brabant maandag 22/02/2015 Kortrijk - Midden-West-Vlaanderen dinsdag 23/02/2015 Veurne - Diksmuide woensdag 24/02/2015 Brugse & Eeklose Polders maandag 29/02/2015 Kieldrecht - Moerbeke

plaats AVOWEST Molenhuis - Eine Flandria - Steenhuffel Rembrandt - Vichte Hof ter Molen - Leke-Diksmuide De Carina - Moerkerke zaal Centrum - Kieldrecht (*)

De Commissie start een mededingingsonderzoek tegen ethanolproducenten

(*) = onder voorbehoud – zie onze website www.suikerbiet.be of zie de aankondigingen in Boer en Tuinder en Drietandmagazine.

Bestuursverkiezingen - Verbond Suikerbietplanters vzw In het voorjaar 2016 vinden de statutaire bestuursverkiezingen plaats. De werking van onze vereniging blijft gestoeld op de inzet van geëngageerde vrijwilligers. Elke planter die interesse heeft om onze werking mee vorm te geven kan zich aanmelden als lid van de Algemene Raad van het Verbond Suikerbietplanters vzw. De Algemene Raad komt in de plaats van de vroegere besturen van de “gewestelijke verbonden”. Vanuit de Algemene Raad worden vervolgens de leden aangeduid die deel zullen uitmaken van de Algemene Vergadering van de vzw. Hier wordt rekening gehouden met het relatief belang in de suikerbietteelt van elk gewest zodat een representatieve geografische spreiding van de afgevaardigden gewaarborgd is. De laatste stap is vervolgens de verkiezing van de leden van de Raad van Bestuur, een Voorzitter en twee Ondervoorzitters. Voelt u zich geroepen om deel uit te maken van de Algemene Raad? Vul dan naaststaande strook in en zend hem voor 15/01/2016 terug naar Eric Van Dijck – secretaris Verbond Suikerbietplanters vzw – Rumoldusstraat 52 – 1703 Schepdaal. Een E-mail sturen kan ook naar [email protected].

Ondergetekende, Naam: .................................................... ................................................................. Volledig adres: .................................... ................................................................. ................................................................. Plantersnummer: ................................ Email: ..................................................... GSM/telefoon: ..................................... wenst deel uit te maken van de Algemene Raad van het Verbond Suikerbietplanters vzw. Handtekening

✂

4

.terugsturen voor 15/01/2016 aub!

De Europese Commissie wil nagaan of drie Europese ethanolproducenten de EU-concurrentieregels hebben geschonden. De bedrijven in kwestie zijn Abengoa S.A. (Spanje), Alcogroup SA (België) en Lantmännen ek för (Zweden) evenals hun betrokken filialen die ethanol produceren, distribueren en verhandelen. De Commissie vreest dat deze ondernemingen afspraken hebben gemaakt om de ethanolbenchmarks die door het prijsnoteringsbureau Platts worden gepubliceerd, te manipuleren, bijvoorbeeld door het onderling eens te worden offertes te doen of te steunen die de benchmarks opwaarts beïnvloeden en zo de ethanolprijzen op te drijven. Bij bevestiging van dergelijke praktijken, zouden zij een inbreuk op de concurrentieregels vormen, alsmede nadelig zijn voor de consument en het milieu, door de prijzen voor hernieuwbare energie te verhogen, en met name voor in de vervoersector gebruikte biobrandstoffen. De prijzen van prijsnoteringsbureaus zoals Platts dienen voor een aantal grondstoffen zowel in Europa als wereldwijd als benchmarks voor de handel op de fysieke markten en op de markten voor financiële derivaten. Het onderzoek van de Commissie was reeds begonnen met onverwachte inspecties in mei 2013. Aanvullende inspecties vonden plaats in oktober 2014 en in maart 2015. Nu, heeft de Commissie een formele procedure opgestart. In een apart onderzoek zal de Commissie ook nagaan of de producenten van of handelaars in bio-ethanol de prijs hebben bepaald of de markten en klanten onder elkaar hebben verdeeld. Bron: Europese Commissie

RHIZOMANIE- EN NEMATODETOLERANT

CAZOO,

CALLAS,

Roep de nematoden een halt toe

Zijn wortelgewicht maakt zijn sterkte

• Financiële opbrengst 2013-2014-2015 in nematoden situatie = 101%

• Wortelopbrengst 2013-2014-2015 in klassieke situatie = 108% • Financiële opbrengst 2013-2014-2015 in klassieke situatie = 101%

Rue Bourie 16 • 5300 ANDENNE Tél. 085/82.40.80 • [email protected]

CONSUMPTIE

Chili vervangt de Verenigde Staten als grootste suikerconsument per inwoner ter wereld

BarIBaL • rijk type: N°1 in suikergehalte

Chili heeft de Verenigde Staten voorbij gestoken voor wat betreft het verkoopvolume van suikerhoudende dranken per inwoner.

D

2015

‘13-’14-’15

klassieke situatie

102% (19,1°)

102% (18,56°)

Nematoden situatie

104% (19,2°)

104% (18,82°)

suikergehalte

e Verenigde Staten zijn niet meer de grootste consumenten van suikerhoudende voedingsmiddelen en dranken per inwoner, volgens een studie verschenen in het medische tijdschrift “The Lancet”. Deze nieuwe rangschikking wordt verklaard door de steeds grotere consumptie van bereide maaltijden in landen met een gemiddeld inkomen (industrieel bereide maaltijden bevatten immers meer suiker dan thuisbereide maaltijden) alsook door de dalende consumptie van suikerhoudende dranken en frisdranken in de Verenigde Staten terwijl deze in talrijke andere werelddelen stijgt. Chili heeft de Verenigde Staten voorbij gestoken voor wat betreft het verkoopvolume van suikerhoudende dranken per inwoner. Daarna volgen Mexico, de Verenigde Staten, Argentinië, Saoedi-Arabië en Duitsland. De studie stelt vast dan in minder dan twintig jaar, het traditionele voedingspatroon in Latijns-Amerika grotendeels vervangen werd door het meer Westerse voedingspatroon. Zo worden er meer verpakte en verwerkte voedingsmiddelen en fastfood geconsumeerd. Steeds volgens de studie, volgen ook Afrika en het Midden-Oosten deze tendens om bereid voedsel te kopen en te consumeren door de aanwezigheid van kleinhandelaars in de dorpen. Mexico, Chili, Colombia en Argentinië worden allemaal geconfronteerd met een spectaculaire toename van diabetes. Het Midden-Oosten en Afrika zouden binnen de tien jaar dezelfde weg kunnen opgaan. Het stijgende verbruik van verwerkte voedingsmiddelen en suikerhoudende dranken en de gewichtstoename die werd vastgesteld heeft de WHO aangezet om haar aanbevelingen voor de consumptie van toegevoegde suiker te beperken tot minder dan 10 % van de totale energie-inname. De studie vermeldt eveneens dat in de landen van Latijns-Amerika, de Caraïben, Afrika, het MiddenOosten en Azië, die een laag en gemiddeld inkomen hebben, de consumptie van suikerhoudende dranken het snelst stijgt. Latijns-Amerika, Noord-Amerika, Australië en West-Europa hadden de grootste consumptie van suikerhoudende dranken, maar Latijns-Amerika is de enige van deze vier regio’s waar geen daling van de suikerconsumptie werd vastgesteld de afgelopen vier jaar. Bepaalde landen, zoals China, Thailand, Brazilië en Chili zien een toename van de verkoop van suikerhoudende dranken terwijl in andere landen zoals het Verenigd Koninkrijk, Mexico en de Verenigde staten de verkopen dalen. De auteurs van de studie roepen de regeringen op om maatregelen te nemen zoals de invoering van een taks op suikerhoudende dranken. Vijf landen -Chili, Mexico, Finland, Hongarije, Frankrijk en België- hebben al een dergelijke taks opgelegd. Bron: The Lancet, endocrinologie 2015

BONsaI • rijk-evenwichtig type • kleine kop • N°1 in besmette grond → fin.opbr ‘15 : 105%

Mexico: suikertaks werkt niet Door de taks nam de consumptie van gesuikerde producten niet af. Wel werd de staatskas gespijsd met 2,3 miljard dollar. Jonathan Kingsman, auteur van het boek “The sugar casino”, bericht dat door de invoering van een taks op gesuikerde dranken, Mexico er niet in geslaagd is om de consumptie van gesuikerde producten in te perken. De taks bedraagt ongeveer 8 dollarcent per liter gesuikerde drank, daarop komt nog een taks van 8 procent op de “densiteit van energierijk voedsel” (met een energiewaarde van meer dan 275 calorieën per 100 gram). Zoals de grafiek hieronder aantoont, leidde de consumptie van calorische zoetstoffen (rietsuiker en isoglucose geproduceerd op basis van maïs) effectief tot een daling van de consumptie met 6 procent toen de nieuwe taks werd ingevoerd, maar sindsdien behaalt de consumptie opnieuw het niveau van vóór de instelling van de taks. De taks heeft dus niet geleid tot een lagere consumptie van gesuikerde producten in Mexico. Wel bracht hij 2,3 miljard dollar in de staatskas. In het Verenigd Koninkrijk, waar de polemiek over een eventuele invoering van de suikertaks nog steeds hoog oplaait, wijzen sommige media zoals de Daily Telegraph erop dat suiker niet de schuldige is voor de obesitasproblemen in het Verenigd Koninkrijk, wetende dat sinds 2001 de suikerconsumptie in het land met 12,5 procent gedaald is.

eUCaLYPTUs • evenwichtig-zwaar type • N°1 grondbedekking • zeer lage grondtarra → ‘13-’14-’15 : 85% • uitstekende bewaarbaarheid in de silo • wortelopbrengst ‘13-’14-’15: 103% → 17.665 kg suiker/Ha Bron: KBIVB 2015

Consumptie calorische zoetstoffen in Mt

w w w . s e s v a N d e r H a v e . B e

5

6

ACTUALITEIT [email protected]

Cichorei Oreye: einde campagne

AANBOD FLORIMOND DESPREZ NEMATODE RASSEN

UITZAAI 2016!

De campagne 2015 eindigde tijdens de derde week van december. De fabriek draaide tijdens de campagne op volle toeren, en op het veld waren de oogstomstandigheden gedurende een groot deel van het seizoen vrij gunstig.

T

ijdens de campagne was een interprofessioneel “Overlegcomité” opgericht. Het vergaderde gemiddeld om de twee weken, teneinde de campagne van nabij op te volgen en de verschillende anomalieën (leveringsschema’s, rooien, ladingen, receptie van de wortels, ...) onderweg bij te sturen.

NIEUW! 2016

PURAMAX* Productief & suikerrijk LORIQUET Evenwichtig •

financieel 2015 KBIVB: 103

Aanbevolen in Fr. • Ook getest door KBIVB

Silo’s en laden

In eerste instantie, moet aan het belang van de kwaliteit van de opslagplaatsen worden herinnerd. Beide partijen hadden het meermaals over het belang van het werk van de chauffeur, dit werk moet met de nodige zorg gebeuren (de grond niet omwoelen, wortelbreuk beperken bij sluiting van de grijparmen, wortelbreuk vermijden tijdens het vullen van de reinigingsbunkers, ...). Betreffende het laden, waren twee werkgangen in Karel Kersten is de nieuwe voorzitter van dienst in 2015, maar de twee machines hebben diverse de Organisatie van Cichoreiplanters van specifieke karakteristieken. Verschillende klachten kwaOreye (OPCO). men binnen betreffende de werkgang van de oude tafelreiniger, omgebouwd met een reinigingsbak sinds het seizoen 2014. De fabriek meent dat deze machine zeer efficiënt is in droge omstandigheden door haar moduleerbare tafel maar geeft toe dat de vroegere werkgang meer courant kan worden gebruikt bij nat weer. De Plantersorganisatie vraagt dat alle betrokken spelers goed geïnformeerd zijn over de voorwaarden inzake het juiste gebruik van het materieel, bijvoorbeeld het belang van aanpassing van de snelheid van de ketting van de bunker in functie van de waar, wortelbreuk vermijden tijdens het vullen, ... Voor de toekomst, vraagt de Organisatie de vastgestelde minpunten te verhelpen en blijvende aandacht te hebben voor het verbeteren van de laadsystemen.

Receptie van de cichorei

In het receptiecentrum werd overeengekomen geen stalen meer te nemen in “gemengde” (begin en einde van de silo’s) voertuigen. Tot vorig jaar, werden stalen genomen in deze voertuigen, maar deze werden niet gebruikt omdat volgend systeem was uitgedokterd voor de tarrabepaling: voor het eerste onvolledige voertuig de tarra van het volgende volledige voertuig, voor het laatste onvolledige voertuig de tarra van het gemiddelde van de vorige volledige voertuigen maal 110 %. Doordat zodoende een aantal staalnames werden afgeschaft kon het aantal voertuigen in dewelke twee stalen worden genomen verhoogd worden, wat de resultaten ten goede komt. Enkele anomalieën in het tarralokaal werden tijdens de campagne rechtgezet (werking en nazicht van balansen, nakoppen van de wortels, aanwezigheid van vreemde voorwerpen, ...). De binnengelopen klachten betreffende leveringen werden behandeld op twee vergaderingen, de eerste halverwege de campagne, de tweede na de campagne.

SOLUMAX Zwaar

AALTJES? Beste planter, 6 op de 10 velden zijn voorgoed besmet met nematoden, bietenaaltjes! Nematoden stelen opbrengst. Laat je niet bestelen! Kies voor de nematodetolerante rassen van FLORIMOND DESPREZ. Nematoden aanwezig of vermoeden? Maak gebruik van onze sterke nematode rassen! Onder voorbehoud van opname op de Belgische Rassenlijst.

*

ACTIVATIE VOOR EEN SNELLE EN HOMOGENE OPKOMST! [email protected] · www.florimond-desprez.com

AD-BIETENPLANTER-177x122MM-2015-NR2 NL.indd 1

Nieuwe voorzitter

Begin december werd de vergadering van de plantersafgevaardigden bijeengeroepen om al de punten aangaande de cichoreicampagne door te nemen. Tijdens deze vergadering werd een nieuwe voorzitter van de Professionele Vergadering van Cichoreiplanters van Oreye gekozen, ter vervanging van Voorzitter Alain Moers. De nieuwe Voorzitter is Karel Kersten. Tot de organisatie toegetreden in 2010 als vertegenwoordiger van de Nederlandstalige vleugel, werd hij kort daarna Voorzitter van deze vleugel, ter vervanging van Bernard Huybrechts. Sindsdien neemt hij deel aan de vergaderingen van de Raad van Bestuur van de Organisatie, waarvan hij ondervoorzitter werd in 2011. Houder van een graduaat lanbouwkunde te Tongeren, is Karel landbouwer in Riemst en perfect tweetalig. Zijn bedrijf is van het gemengde type akkerbouw-varkenhouderij. Hij kan rekenen op de steun van het geheel van de afgevaardigden die hem met zijn benoeming hebben gefeliciteerd. Tijdens genoemde vergadering dankten en feliciteerden alle afgevaardigden uittredend voorzitter Alain Moers voor zijn voortreffelijke sturing van de organisatie sinds zijn benoeming tot voorzitter in 2003, maar ook sinds het oprichten van de organisatie. Hij maakte immers deel uit van de eerste werkgroep die in 1990 de basis voor de organistie van cichoreiproducenten van Oreye had gelegd. Hij was onmiddellijk ondervoorzitter, en ondersteunde toen de eerste voorzitter Etienne Petit. In een volgend nummer zullen wij hem meer uitgebreid hulde betonen.

9/12/15 15:15

Suikermarkt Evolutie van de prijzen en voorraden: te volgen op het internet De Europese Commissie lanceert een website om de landbouwmarkten op te volgen. U kunt die raadplegen via de volgende link: http://ec.europa.eu/agriculture/dashboards/index_en.htm. Bijna dagelijks bijgewerkt op basis van de meest recente nationale, Europese en internationale gegevens, zal deze website landbouwers en andere spelers van de sector uitgebreide informatie verschaffen over de ontwikkelingen van de markt voor zuivelproducten, rund-, varkens- en pluimveevlees, suiker en graan. Op de website staan heel wat cijfers over productie, handel, voorraden, wisselkoersen, het weer, enz.

RHIZOMANIE TOLERANTIE

CANORIX, Zijn geheim: de juiste balans tussen opbrengst en suikergehalte • Financiële opbrengst 2015 = 101% • Financiële opbrengst 2013-2014-2015 = 100% • Grondtarra = 73% • Totale tarra = 88%

Rue Bourie 16 • 5300 ANDENNE Tél. 085/82.40.80 [email protected]

ACTUALITEIT

KONINKLIJK BELGISCH INSTITUUT TOT VERBETERING VAN DE BIET VZW Molenstraat 45, B-3300 Tienen - [email protected] - www.irbab-kbivb.be

De suikerbiet en haar teelttechniek PVBC - PROGRAMMA VOORLICHTING BIET CICHOREI, IN HET KADER VAN DE PRAKTIJKCENTRA Rubriek opgesteld en medegedeeld onder de verantwoordelijkheid van het KBIVB, J.-P. Vandergeten Directeur KBIVB, met de financiële steun van de Vlaamse overheid.

Resultaten van de variëteiten en keuze voor 2016 André WAUTERS (KBIVB vzw - IRBAB asbl)

2015 : zaai en veldopkomst

Bladschimmelziekten

In 2015 werden acht proefvelden uitgezaaid om de rassen te bestuderen. Met het milde en droge weer van het begin van de maand maart werd de helft van de variëteitenproeven tussen 17 en 22 maart uitgezaaid, voor de regenperiode die op 23 begon. De andere 4 proefvelden werden gezaaid tussen 10 en 18 april. De in maart gezaaide bieten kregen overvloedige regens juist na de zaai (tussen 23 maart en 4 april soms meer dan 80 mm) en de dag- en nachttemperaturen bleven koud. De kieming verliep traag en de veldopkomst was meestal heterogener dan in 2014 op dezelfde periode. De bieten gezaaid in april kiemden snel en gemiddeld veel homogener.

Het jaar 2014 zal zeker in ons geheugen blijven als het jaar met de sterke cercospora aantasting. Tegen alle verwachtingen bleef het jaar 2015 met een redelijk normale ziektedruk en bijna geen cercospora. Enkel merkwaardig is de zeer sterke ontwikkeling van roest vanaf half september. Hierdoor konden wij in onze proeven een goede waardering van de roestresistentie van de variëteiten uitvoeren. In de meeste velden is een fungicide einde juli of begin augustus gespoten. De globale gevoeligheid voor de diverse bladziekten kon in meerdere proefvelden, al dan niet behandeld, bepaald worden. Met een interessant “ziekteprofiel” kunnen wij de variëteiten GondolaKws, AnnelauraKws, BTS110, BTS605, et LisannaKws noemen.

Veldopkomst in 2015

Grondtarra

De rooiomstandigheden waren dit jaar uitstekend en de bieten waren proper gerooid. De grondtarra lag rond 3 à 4 ton/ha. Ook kon deze variëteiteneigenschap bepaald worden in meerdere proefvelden. Dit jaar nog scoort de variëteit Canorix als laagste in grondtarra.

110000

planten / ha

100000

Nematoden

90000 80000 70000 zaai april

60000 50000

TimotheaKws Goodwood GondolaKws Escault AnnelauraKws GeorgettaKws BTS520 BTS110 Barents Criquet Tisserin Amarok MagnefiquaKws Canorix Carimba BTS750 Clairamax Zorro Iguane Vedeta IsabellaKws BTS605 BTS180 Okapi HendrikaKws Curtis GwennaKws LisannaKws Steel Baribal SympaticaKws BTS990 Acacia Loriquet Paxy Bonsai Eucalyptus Gauss Lumiere LeonellaKws Callas BTS265

zaai maart

rhizomanie                                          rhizoctonia                              nematoden

Veldopkomst van de variëteiten in 2015 : in het groen de opkomst in de in maart gezaaide proeven, in het rood de opkomst in de in april gezaaide proeven (zaai 1,1 Eenheid/ha).

Schieters Het aantal schieters is een probleem dat in de in maart gezaaide velden voorkwam (niet in de bieten gezaaid in april). De meest resistente variëteiten hebben niet meer schieters dan in 2014 maar dit is niet waar voor alle genetica. Voor de vroeg gezaaide rhizoctoniaresistente variëteiten telt men beduidend veel schieters : deze variëteiten mogen niet te vroeg uitgezaaid worden ! (weinig schieters in april). Bij de andere variëteiten (rhizomanie of nematoden) zijn de meest schietersgevoelige Criquet en BTS265 met meer dan 3000 schieters/ha. De variëteiten TimotheaKws, Escault, GeorgettaKws, Amarok, Carimba, Canorix, Clairamax, Acacia en Eucalyptus zijn variëteiten met een laag percentage schieters. Voor de schieters van 2015 kunnen wij enkele punten aanhalen: veel vernaliserende en te weinig de-vernaliserende dagen, het verschijnen van schieters tijdens een lange periode (half juli tot half-september) et veel laterale schieters.

Schieters per periode ‐ Zaai in maart 100

80

verschenen tussen 15/7 ‐ 15/8 verschenen na 15/8

70 60 50 40 30 20 10 0

TimotheaKws Goodwood GondolaKws Escault AnnelauraKws GeorgettaKws BTS520 BTS110 Barents Criquet Tisserin Amarok MagnefiquaKws Canorix Carimba BTS750 Clairamax Zorro Iguane Vedeta IsabellaKws BTS605 BTS180 Okapi HendrikaKws Curtis GwennaKws LisannaKws Steel Baribal SympaticaKws BTS990 Acacia Loriquet Paxy Bonsai Eucalyptus Gauss Lumiere LeonellaKws Cazoo Callas BTS265

aantal schieters per duizend planten

90

verschenen voor 15/7

rhizomanie                                    rhizoctonia                                   nematoden

Schieters in 2015 en datum van verschijnen in het veld (zaai in maart). Blijf voorzichtig vooral bij rhizoctoniaresistente rassen !

Ondanks de algemene lage temperatuur van het voorjaar werden de eerste nematodencysten reeds begin juni waargenomen in besmette percelen, ook in deze met een lage besmetting. De invloed van de nematoden in de diepere lagen kon dit jaar weer bevestigd worden met een duidelijk effect op de opbrengst. De variëteiten Gauss, BTS990, Bonsai et LeonellaKws hebben hun goede opbrengstcijfers bevestigd, zowel voor het productiepotentieel als de goede tolerantie. In de “klassieke” situatie is er slechts 1 punt verschil tussen de « rhizomanie getuige » en de « nematode referentie ». Door het gebruik van de best presterende rassen van deze tweede categorie worden de opbrengsten, zelfs in afwezigheid of bij zeer lichte nematodenbesmettingen, niet bestraft. De nematodentolerante variëteiten werden in 2015 op 40% uitgezaaid.

De opbrengsten

Het rooien van de proeven begon op 30 september in goede omstandigheden en eindigde op 30 oktober. Soms lag het wortelgewicht boven 100 ton netto per hectare met een suikerrijkheid die tijdens de ganse campagne boven 18°S lag. In de beste velden lag de suikerproductie boven 20 ton suiker per hectare.

Rhizoctonia

De proeven aangelegd om de resistentie voor rhizoctonia bruinwortelrot te bepalen hebben de goede resistentie van de variëteit BTS180 bevestigd. Voor het eerste jaar is een driedubbelresistente variëteit rhizomanie-nematoden-rhizoctonia getest. Zowel in aanwezigheid van nematoden als velden met een aantasting door rhizoctonia heeft de variëteit HendrikaKws interessante resultaten getoond. Te bevestigen.

Rhizomanie

Enkele percelen in de streek van Binche zijn besmet met een variante van het rhizomanievirus. De variëteit SympaticaKws (met een additionele resistentie rz2) werd in 2015 getest en heeft haar goede resistentie tegen dit virustype getoond. Het is het enige aanbevolen ras voor deze situatie. Het KBIVB dankt de landbouwers die de studie van de variëteiten in 2015 mogelijk maakten. De variëteiten werden bestudeerd in Gingelom, Jandrain, Acosse, Dhuy, Saint Amand, Luttre, Vellereille, Huldenberg, Nieuwenhove, Sint Maria Lierde, Boussoit, Estinnes, Kortemark, Ledegem, Kumtich, Neervelp, Maaseik, Herquegies, Ieper.

Om zijn variëteiten goed te kiezen in 2016 Een goede variëteitenkeuze voor de uitzaai 2016 rust op een goede kennis van de karakteristieken van zijn percelen. De eerste vraag betreft de aanwezigheid van ziekten/ plagen die in het verleden op het perceel ontdekt zijn en waarvoor variëteitenkeuze een belangrijke oplossing biedt : • Bij aanwezigheid van nematoden is een nematodentolerante variëteit aanbevolen, ook ligt de besmetting laag (150 eieren+larven gemiddeld); • In een perceel met een gekend probleem van Rhizoctonia solani en in percelen met een intensieve vruchtopvolging met (korrel)maïs / raaigras kiest men voor het uitzaaien van een rhizoctoniaresistente variëteit. Opbrengst en resistentie zijn dikwijls omgekeerd gelinkt, men moet hier oplettend zijn voor het gewenst resistentieniveau. Naast de gewenste resistenties zal men ook aandacht besteden aan de “bladgezondheid” van de variëteiten. Hoe later de oogst van de bieten gepland is, hoe belangrijker deze factor zal meespelen om het maximaal potentieel van het perceel te garanderen. Men kiest ook niet voor één enkel ras of één kweekbedrijf : diversiteit is belangrijk om eventuele risico’s van zaad, schieters, ziekten… te spreiden. Omdat alle jaren niet dezelfde zijn zal men ook voorkeur geven aan meerjarige resultaten. En eerst voor variëteiten die hun resultaten bevestigd hebben !

7

9

8

Resultaten van alle variëteiten

3 jaar 2 jaar

56

100

105

100

2014

2013

99

103

T

32

4

5

6

6

27

4

4

6

6

61%

4304

12,4

99314

18,2

16713

100

103

99

103

102

115

108

Goodwood

102

56

96

103

99

96

99

T

19

4

6

5

6

96

100

95

102

98

98

101

163

100

101

101

105

100

T

63

7

6

7

5

103

108

101

101

102

102

Escault

93

35

99

97

95

100

98

T

21

3

5

5

7

86

85

101

97

97

98

234

102

103

105

104

103

149

7

7

7

6

103

94

101

103

103

104

AnnelauraKws

36

107

98

105

103

104

12

5

5

6

6

107

102

107

97

105

104

GeorgettaKws

BTS520

102

182

103

99

102

104

106

96

6

5

5

6

114

100

104

100

104

104

BTS520

BTS110

98

375

102

101

104

108

106

125

6

7

8

6

95

92

104

102

105

106

BTS110

Amarok

103

36

105

98

103

97

104

21

3

5

7

7

86

89

104

98

102

101

Amarok

MagnefiquaKws

103

229

101

101

103

102

102

85

4

5

5

6

105

102

101

101

102

102

MagnefiquaKws

BTS750

98

101

103

100

103

105

108

51

7

5

6

5

108

97

105

100

105

105

BTS750

Clairamax

105

25

103

98

102

96

99

8

3

5

6

7

87

90

101

98

100

99

Canorix

102

25

103

98

101

98

100

8

5

5

4

7

73

88

103

97

99

100

Canorix

Carimba

105

51

105

95

99

98

102

26

2

4

3

6

88

85

105

95

100

99

Carimba

106

77

98

101

92

65

3

5

4

7

87

100

97

97

97

Criquet

94

1033

92

102

94

3

6

5

8

Criquet

Tisserin

103

102

101

100

101

4

5

6

7

Tisserin

LisannaKws

106

280

102

101

102

105

101

134

6

6

8

6

107

121

102

101

103

103

Baribal

105

298

99

102

101

96

96

120

3

4

7

7

128

107

97

102

99

99

2015

Rhizomanie Barents

2015

2015

Rhizomanie

2013-2014-2015

(k g/ ha ) 88

Nematoden

SympaticaKws

99

127

100

100

100

101

100

57

4

6

8

6

102

113

100

100

101

100

BTS990

104

182

102

101

104

109

104

84

6

6

8

6

111

113

103

102

105

105

Su ik er

rij k

100

R

4296

12,6

95710

18,1

16136

100

2013-2014-2015

2014 2013

referentie =

Nematoden

100

87

89

93

T

109

108

93

99

93

92

Rhizomanie

Clairamax

2014-2015 89

100

Escault

100

Rhizomanie

ht

Goodwood

105

103

100

2015

GondolaKws

AnnelauraKws

2015

18,5

TimotheaKws

GeorgettaKws

Barents

ge w ic

Rhizomanie

GondolaKws

Rhizomanie

or te l 96619

2013-2014-2015 T

W

Su ik er

105

100

he Fi id na nc ie el Fi 2 na 01 nc 5 (3 ie el ) Fi 2 01 na 4 nc (3 ie ) el re 2 fe 0 re 13 nt (3 ie ) G el ev er de gr To on ta d le (k ta g/ rr ha a ) W % or te lg ew ic ht Su ik (k er g/ rij ha kh ) ei W d it s ui ke r (k g/ Fi ha na ) nc ie el (1 3) -1 4 -1 5

rij kh ei Fi d na nc ie el Fi 2 01 na 5 nc (3 ie ) el Fi 2 01 na 4 nc (3 ie ) el ge 2 01 tu ig 3 e (3 ) Ri si ko sc hi et er To s le / ra ha nt ie (1 ) W To itz le i ra ek nt te ie (4 ce To ) rc le os ra po nt ie ra ro Bo (4 es ) de t( m 4) be de Re kk si in st g en (4 tie ) rh G el i zo ev ct er on de ia gr (2 To o ) nd ta le (k ta g/ rr ha a W ) % or te lg ew ic Su ht ik (k er g/ rij ha kh ) ei W d it s ui ke r (k Fi g/ na ha nc ) ie el rh (1 iz 3) om -1 an 4 ie -1 5 rz 1+ rz 2

(2 )

(k g/ ha )

ht

ct on ia ge w ic

rh iz o

100

1 jaar

2015

LisannaKws Baribal x

2013-2014-2015

Nematoden

101

102

103

103

103

R

102

117

100

102

103

103

LisannaKws

97

104

102

100

100

R

118

104

96

104

100

101

Baribal

SympaticaKws

101

101

102

103

104

94

107

100

102

103

103

SympaticaKws

BTS990

101

103

105

108

106

104

110

102

103

106

106

BTS990

105

0

106

96

101

98

97

0

2

4

6

7

99

93

104

96

99

99

Acacia

105

98

102

101

101

86

90

103

98

101

101

Acacia

Bonsai

108

170

104

99

103

99

97

62

2

4

7

7

110

96

103

98

101

101

Bonsai

104

100

105

102

102

98

93

102

100

103

103

Bonsai

Eucalyptus

105

127

104

97

101

99

99

58

3

4

7

8

99

97

103

97

100

100

Eucalyptus

101

98

99

104

103

85

94

103

99

102

102

Eucalyptus

Gauss

107

254

100

102

102

96

96

85

3

4

7

6

123

106

97

102

99

99

Gauss

99

104

104

102

101

117

103

97

104

102

102

Gauss

Lumiere

102

108

101

98

99

96

99

48

3

5

7

8

99

99

100

98

98

98

Lumiere

100

99

100

101

100

86

98

100

100

100

100

Lumiere

LeonellaKws

97

217

102

100

103

112

102

82

6

5

8

7

97

104

104

100

105

105

LeonellaKws

104

101

105

111

105

94

102

105

102

107

108

Callas

108

224

106

94

99

103

101

106

4

4

4

7

88

90

108

94

101

101

Callas

105

94

98

99

100

82

89

104

95

99

99

BTS265

101

1249

100

97

97

100

99

444

5

4

7

6

119

107

102

97

99

98

BTS265

102

99

100

102

100

109

103

102

99

101

101

Steel

96

434

103

94

95

97

95

155

4

4

4

8

89

83

103

93

95

95

Steel

102

94

95

97

98

80

79

103

94

97

96

Steel Paxy

R

257

101

97

97

103

99

92

5

6

6

7

93

88

103

97

98

99

Paxy

101

97

98

99

99

87

88

101

98

98

98

167

101

97

98

99

98

66

3

4

4

7

97

99

101

97

98

98

Cazoo

101

97

98

102

102

99

98

102

99

100

101

104

221

100

100

94

111

3

4

7

7

100

99

99

98

98

103

101

94

93

101

102

Nematoden Loriquet

2015

2015 101

74

Rhizoctonia

94%

Nematoden Nematoden + rhizoctonia

2015

107

95

101

5

7

5

7

2015

Loriquet

HendrikaKws

2013-2014-2015

Zorro

102

521

96%

97

96

92

82

88

276

2

6

5

7

86%

100

101

91

96

87

87

Zorro

97

2432

95%

92

98

89

85

92

925

1

5

4

7

87%

83

90

90

98

88

88

Iguane

2014-2015 100

101

Nematoden Loriquet

Nematoden + rhizoctonia

2015 104

98

101

3.1

1.0

3.3

HendrikaKws

102

5475

98%

86

98

84

83

88

1998

1

8

4

7

89%

117

103

87

98

84

84

Vedeta

101

161

95%

97

99

95

93

96

64

8

6

6

7

88%

119

116

96

99

94

94

IsabellaKws

BTS605

89

1503

91%

95

102

98

101

102

541

7

7

7

6

83%

96

93

97

102

99

100

BTS605

BTS180

96

599

99%

94

96

89

86

92

238

4

5

5

6

92%

89

106

94

95

89

88

BTS180

Okapi

96

3866

92%

86

96

83

83

91

1352

2

5

5

7

85%

86

92

87

97

85

84

Okapi

Curtis

100

799

96%

96

96

92

84

96

351

2

5

4

7

85%

96

94

94

96

91

90

Curtis

GwennaKws

97

914

93%

101

97

98

96

98

365

6

5

5

6

85%

91

110

101

96

96

96

GwennaKws

2.3

0.7

2.3

3.4

2.0

6.9

2.7

1.4

0.5

1.4

1.5

3 jaar

Vedeta IsabellaKws

Deze tabel geeft de karakteristieken en opbrengsten van alle variëteiten in klassieke situatie (links, onder de blauwe hoofding). Onder klassieke situatie wordt verstaan velden zonder specifieke problemen van rhizoctonia of van het bietecystenematode (lichte besmettingen zijn mogelijk). In dit linkse gedeelte van de tabel zijn de resultaten van ALLE variëteiten uitgedrukt ten opzichte van de rhizomaniegetuige (=100). In deze situatie is de gemiddelde opbrengst van de referentie nematodentolerante variëteiten (R rechts) gelijk aan 99. Rechts (onder de groene hoofding) worden de resultaten van de variëteiten in nematodenbesmette situatie weergegeven, waar proeven werden aangelegd in velden met een gekende besmetting door het bietecystenematode hoger dan 300 eieren+larven/100g grond. De resultaten van de nematodentolerante variëteiten worden vergeleken met de tolerante referentie R.

102

Cazoo

Rhizoctonia

Iguane

kbv

2015 101

BTS265

1 jaar

HendrikaKws

113

1 jaar

Nematoden + rhizoctonia

2014-2015

100

LeonellaKws Callas

2 jaar

102 101

2 jaar

Paxy Cazoo

3 jaar

Acacia

3 jaar

3 jaar

18,7

(relatief ten opzichte van LisannaKws, Steel, Baribal)

2 jaar

1 jaar

105

Nematoden* situatie

3 jaar

2 jaar

94212

2015

TimotheaKws

Nematoden

1 jaar

or te l

59%

W

77

Rhizomanie

3 jaar

is te nt ie

sc o

Re s

Getuige = 90353

Ri si k

Ve

ld op ko

m

st

hi et er

s

/

ha

(1 )

Klassieke* situatie (relatief ten opzichte van de getuigen TimotheaKws, Goodwood, GondolaKws, Escault)

7.2

3.1

1.5

0.6

1.6

1.7

*Klassieke situatie : velden zonder rhizoctonia en zonder (of lage besmetting) bietencystenematode / *Nematoden situatie : velden besmet door het bietencystenematode >300 e+l/100g grond. (1) : schieters/ha : alle zaaidata meegenomen, in het rood als > 3 keer getuige (2) : procent gezonde en leverbare bieten in proeven besmet met Rhizoctonia solani (3) : de resultaten in het vet zijn bekomen op representatieve commerciële zaadloten, deze van kleine en proefzaadloten zijn in het kursief (4) : een hoog cijfer geeft een gunstige kwotering aan voor tolerantie of bodembedekking. Gebruik van kleuren : groen = interessante karakteristiek; rood = negatieve karakteristiek.

10 Resultaten van alle variëteiten in klassieke situatie Alle variëteiten werden onder klassieke situaties getest zonder specifieke problemen van nematoden of rhizoctonia (zie vorige bladzijden) om het opbrengstpotentieel en de eigenschappen te vergelijken. In deze situatie zal de keuze voor een variëteit niet zozeer naar het type variëteit gaan (“rhizomanie”, “nematodentolerant” of “rhizoctoniaresistent”) maar naar specifieke eigenschappen die de opbrengst maken. Naast de opbrengst zullen bladgezondheid, veldopkomst, schietersresistentie belangrijke keuzemogelijkheden bieden voor een of een andere variëteit. Meerjarige resultaten geven steeds een beter beeld van het potentieel en het gedrag van de variëteit onder de verschillende jaarinvloeden : klimaat, ziektedruk…

2015 ‐ klassieke situatie

103

Goodwood AnnelauraKws Gauss BTS605 Baribal Criquet GondolaKws MagnefiquaKws BTS990 BTS110 LisannaKws Tisserin LeonellaKws BTS750 Loriquet SympaticaKws TimotheaKws BTS520 IsabellaKws Bonsai Clairamax Lumiere

102 101 100 lsd

99 98

Barents Canorix Amarok Cazoo BTS265 GwennaKws Eucalyptus

Iguane

97 96

BTS180

Escault Paxy

Curtis Zorro

103

100

92

lsd

96

Loriquet

99 98

Iguane

Curtis

96 95

Lumiere

104

Callas

lsd

88

108

GeorgettaKws

Carimba

BTS180

94

100

TimotheaKws

Clairamax Bonsai Amarok Barents Cazoo Canorix BTS265 Eucalyptus Escault Paxy GwennaKws Acacia

97

Carimba Callas

88

lsd

IsabellaKws

HendrikaKws

94

BTS990 GondolaKws BTS110 MagnefiquaKws LisannaKws BTS750 LeonellaKws SympaticaKws BTS520

101

GeorgettaKws

AnnelauraKws

BTS605 Gauss Baribal

102

Acacia

95

2013‐14‐15 ‐ klassieke situatie

104

Suikerrijkheid

104

Suikerrijkheid 

Zoals we het reeds schreven is de opbrengst van de nematodentolerante variëteiten sterk toegenomen tussen 2011 en 2015 : +7,6 % ! Vandaag is de gemiddelde opbrengst van deze groep variëteiten slechts 0,8% lager dan het gemiddelde van de rhizomanievariëteiten. Dit verschil in potentiele opbrengst is gelijk aan het effect van 50 eieren+larven op de opbrengst van niet tolerante variëteiten (3 kg suiker / larve).

92

96

100

Financieel

104

108

Financieel

Potentieel in 2015 van de rhizomanietolerante (blauw), nematodentolerante (groen) en rhizoctoniaresistente variëteiten (zwart) in klassieke situatie. 100 = gemiddelde van de getuigen rhizomanie (TimotheaKws, Goodwood, GondolaKws, Escault).

Potentieel in 2013-2014-2015 van de rhizomanietolerante (blauw), nematodentolerante (groen) en rhizoctoniaresistente variëteiten (zwart) in klassieke situatie. 100 = gemiddelde van de getuigen rhizomanie (TimotheaKws, Goodwood, GondolaKws, Escault).

Stabiliteit van de variëteiten Onder stabiliteit van de variëteiten wordt verstaan de variatie in opbrengst/suikerrijkheid bekomen door de variëteit tussen de verschillende proefjaren. De (on)stabiliteit heeft soms een oorzaak bij een genetische verandering van de variëteit (genetische stabiliteit) , meestal bij een interactie tussen de variëteit en het milieu (klimaat, opkomst, ziektendruk, … is landbouwkundige sabiliteit). Genetische veranderingen kunnen niet, maar de landbouwkundige stabiliteit is belangrijk.

Nematodentolerante variëteiten

Stabiliteit Suikerrijkheid

2.1

2013

2014

2015

1.4 0.7 0.0

Stabiliteit Suikerrijkheid

2.1

Rhizomanie variëteiten

2013

2014

2015

‐0.7 ‐1.4

1.4

BTS110

Amarok

Carimba

GondolaKws

MagnefiquaKws

Barents

TimotheaKws

Canorix

Escault

Clairamax

BTS520

GeorgettaKws

‐1.4

AnnelauraKws

BTS750

0.0 ‐0.7

Goodwood

‐2.1

0.7

BTS990

Loriquet

LisannaKws

Callas

LeonellaKws

BTS265

SympaticaKws

Bonsai

Acacia

Paxy

Lumiere

Baribal

Cazoo

Gauss

Eucalyptus

‐2.1

6

Stabiliteit Suikeropbrengst

2013

2014

2015

4 2 0

Stabiliteit Suikeropbrengst

6

2013

2014

2015

‐2 ‐4

4

LeonellaKws

Gauss

Baribal

Loriquet

Bonsai

Acacia

BTS990

BTS265

Cazoo

Callas

Paxy

Lumiere

SympaticaKws

Eucalyptus

LisannaKws

‐6

Barents

GondolaKws

Escault

BTS110

Clairamax

Amarok

BTS750

BTS520

Carimba

TimotheaKws

‐4

AnnelauraKws

‐2

Goodwood

0

MagnefiquaKws

2

GeorgettaKws

Canorix

‐6

De grootte van de staven op de grafieken hierboven en links geeft de stabiliteit weer : hoe langer de staven, hoe groter de onstabiliteit tussen de jaren, dus hoe meer de variëteit beïnvloed wordt door de omstandigheden van het jaar. Staven naar beneden tonen een minder goede opbrengst/rijkheid (relatief) van de variëteit ten opzichte van het meerjarig gemiddelde. De meest stabiele variëteiten staan links in de grafieken .

De fiche van de « rassen aanbevolen door het KBIVB » zal verspreid worden in de volgende editie van de ‘Bietplanter’

11 Resultaten van de variëteiten in nematoden situatie De keuze voor een nematodentolerante variëteit is een noodzaak in elk perceel besmet met het bietecystenematode Heterodera schachtii. Zodra de besmetting groter is dan 150 eieren+larven per 100 g grond kunnen de verliezen tot meerdere procenten oplopen. Dit verlies kan door het gebruik van nematodentolerante variëteiten sterk verminderd worden. Het effekt van nematodentolerante variëteiten is des te groter naarmate de aantasting toeneemt, ook is deze aantasting in diepere grondlagen te vinden (onder 30 cm). Meerdere nematodentolerante variëteiten heb-

ben eveneens een opbrengstpotentieel dat in klassieke situatie op het niveau ligt van de beste rhizomanievariëteiten Detectie van de aanwezigheid van nematoden gebeurt door een bodemanalyse, maar nog beter via observaties gedaan tijdens de laatste bietenteelt. Er zijn enkele symptomen die de landbouwer indicaties geven over de aanwezigheid van nematoden : verbleking van het gewas met magnesiumgebrek, delen met verwelking, witte cysten op de wortelharen, lage wortelopbrengst.

2015 ‐ nematoden situatie

106

104

13‐14‐15 ‐ nematoden situatie

106

Gauss

104

Baribal Gauss BTS990 LisannaKws Loriquet LeonellaKws SympaticaKws Bonsai

100

Rhizomanie

lsd

Lumiere BTS265 Eucalyptus HendrikaKws Acacia Cazoo Paxy

98

LisannaKws SympaticaKwsLeonellaKws

102

Suikerrijkheid 

Suikerrijkheid 

102

BTS990

Baribal

100

lsd

Loriquet Bonsai Lumiere

Rhizomanie

BTS265 Eucalyptus Cazoo Acacia

98

Paxy

96

96

Callas Steel

94 88

92

lsd

Callas

96

Steel

94

100

104

108

92

96

Prestaties 2015 van de nematodentolerante variëteiten in nematodensituatie. 100 = gemiddelde van de nematodentolerante referenties (LisannaKws, Steel, Baribal).

Rhizoctonia bruinwortelrot

• Een (frequente) rotatie met maïs, vooral korrelmaïs. De inwerking van onverteerde materie is een verzwarende factor;

• Gebrek aan bodemstructuur, door rooiingen uitgevoerd in vochtige omstandigheden, zelfs tijdens de laatste 5 jaar;

Rekening houden met de gevoeligheid voor bladschimmelziekten is vanzelfsprekend. De « bladgezondheid » was in 2014 uitgesproken belangrijk en kon door geen fungicidebehandeling vervangen worden. Een resistente variëteit gecombineerd met een fungicide kadert in IPM om het best bladgezondheid te garanderen, maar ook om op lange termijn het risico voor resistentie voor fungiciden te verlagen. Hoe later de oogst van de bieten, hoe belangrijker de factor bladgezondheid via de variëteit zal spelen om het maximaal potentieel van het perceel te garanderen.

« De resistente rassen bieden geen oplossing indien zij niet gepaard gaan met passende landbouwkundige maatregelen : rotatie, respect voor de structuur, optimale pH en beredeneerde bemesting. » Bij aanwezigheid van rhizoctonia violetrot biedt het gebruik van bieten resistent voor rhizoctonia bruinwortelrot geen oplossing !

Resistentieniveau Rhizoctonia solani 8%

6%

6%

5%

13%

5%

4%

30%

8%

3%

86%

87%

89%

88%

8%

10%

9%

7%

5%

6%

85%

85%

85%

92% 83%

61%

gezond

aaangetast

rot

Resistentie van de Rhizoctoniaresistente variëteiten (2013-2015). Naast de opbrengst, moet de keuze gericht zijn op de resistentie voor wortelrot in functie van het perceel.

gevoeligheid bladziekten : hoe langer de balk, hoe  gevoeliger het ras voor de ziekte

rhizoctonia                                      nematoden                                              rhizomanie

Het gebruik van een resistent ras sluit de aanwezigheid van rotte bieten niet uit maar verzwakt ze sterk. Opbrengst en resistentie zijn dikwijls omgekeerd gelinkt, men moet hier oplettend zijn naar het gewenst resistentieniveau. In geval van vermoeden van sterke aantasting van rhizoctonia (hoewel moeilijk te voorspellen), biedt het ras BTS180 een sterkere resistentie, maar een lager productiepotentieel. Het ras BTS605 moet daarentegen vermeden worden op percelen met een hoge druk van rhizoctonia als gevolg van een lagere resistentie. Meerdere rhizoctonia rassen hebben een grotere neiging tot schieten en mogen niet vroeg gezaaid worden.

6%

108

Prestaties 2013-2014-2015 van de nematodentolerante variëteiten in nematodensituatie. 100 = gemiddelde van de nematodentolerante referenties (LisannaKws, Steel, Baribal).

• Aanwezigheid van rhizoctonia bruinwortelrot geïdentificeerd op het perceel.

5%

104

Tolerantie bladziekten: niet enkel voor het oog !

Alvorens de keuze te maken voor een ras resistent voor rhizoctonia bruinwortelrot zal men eerst de risicofactoren aanwezig op het perceel moeten bestuderen :

7%

100

Financieel 

Financieel 

6%

lsd

AnnelauraKws BTS110 GondolaKws Escault GeorgettaKws Barents Clairamax MagnefiquaKws Amarok BTS520 BTS750 Canorix TimotheaKws Carimba

cercospora

Paxy LisannaKws SympaticaKws BTS990 LeonellaKws Lumiere Steel BTS265 Eucalyptus Baribal Loriquet Cazoo Bonsai Callas Acacia Gauss

witziekte roest

Vedeta BTS605 IsabellaKws Zorro Iguane Curtis Okapi BTS180 GwennaKws

classering volgens type & gevoeligheid cercospora

Deze grafiek geeft de verschillen in « bladgezondheid » van de variëteiten weer. Deze verschillen worden waargenomen ziekte per ziekte, de meest interessante variëteiten combineren een lagere gevoeligheid voor alle ziekten.

12

DE BIETENRECEPTIE - deel 3

Wat doen de controleurs voor u en uw bieten? In het derde en laatste artikel over de ontvangstcontrole focussen we ons op de testen die onze controleurs uitvoeren om uw resultaten van de analyse van het suikergehalte te controleren. Vervolgens bespreken we de controles op de gegevensverwerking en op de analyse van de pulp.  

Derde deel: Van labocontrole tot elektronische opvolging van de resultaten en analyse van de pulp Controle van het raspsel

D

rie chemische controles worden op dit niveau verricht. Met de eerste controle wordt gekeken naar de homogeniteit van het raspsel en de juistheid van het gewicht. We noemen het de “dubbele op de keten”. Dit betekent dat men, na het nemen van het officiële raspsel, de inhoud van dezelfde beker manueel mengt om zeker te zijn van de homogeniteit en dat men het automatische systeem een nieuw staal laat nemen van dit raspsel. Werd bij de officiële analyse, het mengen correct uitgevoerd en de hoeveelheid goed berekend, dan is het resultaat bekomen via de officiële analyse en via de dubbele analyse identiek. In het tegenovergestelde geval, moeten we zoeken naar de oorzaak van het verschil (niet goed genoeg gemengd, aanwezigheid van kleine bietenbrokjes, fout van de proportionele balans,...). In 2014 werden 1.650 dubbele analyses gerealiseerd. De tweede controle wordt “koude manuele digestie” genoemd. De analyse van het raspsel gebeurt op dezelfde manier als met de automatische digestieketen van de fabriek, maar met onze eigen toestellen. Het resultaat van de “koude manuele digestie” dat wordt bekomen met een buret Ledocte, moet identiek zijn aan het resultaat van de “dubbele op de keten”. Het is een manier om de globale werking van de digestieketen van de fabriek te controleren. Een systematisch verschil tussen de koude en de dubbele digestie kan bijvoorbeeld het gevolg zijn van water in de digestiebekers. Met de derde controle, de “warme digestie” genoemd, kunnen we nagaan of het raspsel voldoende fijn is. Bij de warme digestie gaan namelijk alle cellen openbarsten om hun suiker vrij te laten, wat niet altijd het geval is bij een koude analyse waar de fijnheid van het raspsel de hoeveelheid vrijgemaakte suiker zal bepalen. De maximale afwijking van het suikergehalte tussen de warme en koude digestie mag

We controleren de resultaten bekomen via de digestieketen van de fabriek door parallelle analyses uit te voeren met ons eigen materiaal.

De buret Ledocte laat toe om een klaarmiddel toe te voegen tijdens onze parallelle controles met de warme en koude digestie.

niet hoger zijn dan 0,20°Z. Bedragen de afwijkingen per dag gemiddeld meer dan 0,20°Z, dan wordt aan de alarmbel getrokken: de zagen van de rasp moeten dan dringend vervangen worden. Tijdens de campagne 2014, werden 1.900 manuele koude analyses en 1.900 manuele warme analyses uitgevoerd. Als er een overschrijding van de waarde van 0,20°Z is, wordt het suikergehalte gecorrigeerd. Een andere methode om de fijnheid van het raspsel te controleren is het zeven met een geperforeerde bol. Hiermee kan men nagaan of het raspsel vezelig is (slechte aansluiting van de zagen tegen de rooster met gaatjes) en of er veel bietenbrokjes zijn, bijvoorbeeld als gevolg van gebroken tanden op een zaag van de rasp. Deze brokjes zouden niet al hun suiker vrijgeven waardoor er minder suiker gemeten zou worden.

Controle van het filtraat Terug naar de digestieketen van de fabriek. Aan het einde van de digestie wordt celite toegevoegd, een “hulpstof” voor de filtratie. Het moet toegevoegd worden opdat een voldoende hoeveelheid filtraat vacuüm door de filter kan worden gezogen. Dit filtraat wordt door middel van een pomp naar het toestel gestuurd dat het suikergehalte zal lezen, de saccharimeter. We controleren hier of er geen besmetting is tussen de opeenvolgende stalen, met andere woorden of de aan-

Met de warme digestie kunnen we controleren of het raspsel voldoende fijn is om al de suiker vrij te geven. voerslang van de saccharimeter leeg is na de passage van het filtraat en of de hoeveelheid filtraat in de saccharimeter voldoende is om het vorige filtraat te vervangen.

Controle van de saccharimeter De saccharimeter meet het suikergehalte van het filtraat door polarimetrie, d.w.z. door meting van de afwijking van het licht geprojecteerd door het filtraat. De saccharimeter wordt minstens zes keer per dag gecontroleerd. We kijken zowel het toestel als de aanvoerslang van het filtraat na. Het toestel wordt gecontroleerd door een luchtmeting (die het gepolariseerd licht niet doet afbuigen) en dankzij een meting met kwarts die het licht vanuit een bepaalde hoek afbuigt en rechtstreeks omzet in suikergraden. Deze waarden moeten bij elke controle gelijk zijn. Het toestel kan verschillende mankementen vertonen: een kapotte lamp, een lichtbundel die afwijkt (slecht geplaatste lamp),... Dit wordt zelden waargenomen. De buis wordt gecontroleerd met water (die het licht niet afbuigt) en dankzij een suikeroplossing die stabiel en identiek is in alle suikerfabrieken. Een vaak voorkomend probleem is dat de buislenzen niet voldoende proper zijn en dit levert abnormale resultaten op tijdens de controles en bij de analyse van de stalen. De verantwoordelijke van de receptie wordt op de hoogte gebracht en het probleem wordt heel gemakkelijk opgelost.

Zaad behandeld met Poncho® Beta de ideale start voor een zorgeloze bietenteelt

• Een homogene en snelle opkomst van gezonde bietenplantjes • Optimale bestrijding van bodem- en bladinsecten • Een totale bescherming vanaf de zaai tot na het sluiten van de rijen

Gedep. merk Bayer AG - Bevat 400 g/l clothianidin + 53,3 g/l beta-cyfluthrin. Gebruik gewasbeschermingsmiddelen veilig. Lees vóór gebruik eerst het etiket en de productinformatie. Voor verdere productinformatie met inbegrip van gevaarzinnen en symbolen, raadpleeg www.fytoweb.be. Höhe 80 mm

www.bayercropscience.be

Bayer SeedGrowth

Breite 10 mm Höhe 20 mm

DE BIETENRECEPTIE

Dankzij de computer kunnen de controleurs de resultaten verstrekt aan de planters en de verschillende stappen van de bietenontvangst op de voet volgen. Op het eind van de digestie wordt celite toegevoegd om de filtratie te vergemakkelijken en een voldoende hoeveelheid filtraat te verkrijgen voor een correcte meting van het suikergehalte.

De saccharimeter die het suikergehalte van elk staal meet wordt minstens zes keer per dag gecontroleerd.

Er is ook controle op de goede werking van de aanvoerpomp, het systeem van automatische filtratie en de automatische ontrolling van het filterpapier.

Een kwarts, gedemineraliseerd water en een identieke suikeroplossing in alle suikerfabrieken om de goede werking van de saccharimeter te controleren.

Elektronische opvolging van de resultaten De controleurs toetsen ook uw resultaten. Een controleprogramma laat toe om met de computer en op afstand bepaalde posten in de receptie, zoals bijvoorbeeld de koptarra, op te volgen. Van alle voertui-

gen is het resultaat gekend op een nauwkeurige en snelle manier. Dit laat ons toe om de betrouwbaarheid ervan te controleren. We kunnen onder meer het werk van de nakopping uur per uur opvolgen en de evolutie van de resultaten van de controletesten bekijken.

Controle van de pulp Tijdens een bezoek aan de suikerfabriek ziet u onze controleurs soms op het fabrieksterrein. U zou kunnen vermoeden dat ze een luchtje staan te scheppen, maar niets is minder waar. Ze nemen er stalen van de pulp. En minstens acht keer per dag meten ze ook het drogestofgehalte van elk type pulp. Dit laat toe om het gemiddelde drogestofgehalte te bepalen per dag en de pulppers van de fabriek af te stellen, mocht het drogestofgehalte te laag of te hoog zijn. Onze controleurs beoordelen ook de zuurtegraad en de temperatuur van de pulp, signaal voor het mogelijk bederven van de pulp, teneinde een goede bewaring in de silo te garanderen.

Minstens acht keer per dag wordt het drogestofgehalte van de pulp gemeten. Pascale Tychon, inspectrice CBB

DAAROM KIEZEN BIETENTELERS VOOR BTS-RASSEN: NEMATODEN

BTS 990: Zeer hoog financieel inkomen: 106% Zeer hoog suikergehalte: 103% Zeer goede bladziektetolerantie RHIZOMANIE CIEEL FINAN EN M INKO KBIVB 015 2 2014 3 1 0 2

BTS 110: 106% ➤ Nr.1 BTS 750: 105% ➤ Nr.2 BTS 520: 104% ➤ Nr.3

RHIZOCTONIA BTS 605 Nr.1 in financieel inkomen: 100% BTS 180 Nr.1 in rhizoctoniaresistentie: 92%

Verdeeld door Clovis Matton

BETASEED. SIMPLY DIFFERENT.

www.betaseed.be

13

14

ALLERLEI SUIKER Soedan, draaischijf van illegale suikerhandel in Afrika

AANBOD FLORIMOND DESPREZ RASSEN

UITZAAI 2016! RHIZOMANIE?

•CLAIRAMAX Productief & bladrijk financieel 2015 KBIVB: 102 •TISSERIN Evenwichtig financieel 2015 KBIVB: 101 •

•

Aanbevolen in Fr. • Ook getest door KBIVB

veebedrijven met maïs en gras

RHIZOMANIE & RHIZOCTONIA?

Het lossen van suiker in Port Soedan is veiliger omdat piraataanvallen ter hoogte van de Hoorn van Afrika verhinderd kunnen worden.

NIEUW! 2016

I

n Soedan is de suikerimport fors toegenomen en een deel wordt illegaal heruitgevoerd naar Oost- en Centraal-Afrika. In Soedan is suiker een basisvoedsel. Jaarlijks wordt 1,5 Mt geconsumeerd. Het land produceert en raffineert rietsuiker zij het in onvoldoende mate. Soedan moet dus suiker importeren om in zijn behoeften te voorzien. Maar dit jaar is de suikerimport plots met 20 procent gestegen. Een van de redenen die Soedan tot een van de grootste importeurs van witte suiker gemaakt heeft, is dat het lossen van suiker in Port Soedan veiliger is omdat de situering van de haven het risico op aanvallen van piraten ter hoogte van de Hoorn van Afrika ontloopt. Een andere reden is de verhoging van de lokale vraag van een sterk groeiende inlandse bevolking evenals de toevloed van de massa mensen die op de vlucht zijn voor de conflicten in de regio. Dit heeft de consumptie van witte suiker tot zowat 1,5 Mt per jaar doen stijgen. Volgens Europese commerciële bronnen, steeg de import van Soedan dit jaar met meer dan 200.000 ton, te vergelijken met het jaarlijkse gemiddelde van 950.000 ton. Maar de plotse verhoging van de import wordt eveneens verklaard door het feit dat de Soedanese overheid de douanerechten op suiker heeft afgeschaft. Bijgevolg is de in Soedan geïmporteerde suiker minder duur dan in de buurlanden die de douanerechten handhaafden. Daardoor is Soedan de draaischijf van de suikerhandel geworden voor de ganse regio. Volgens Reuters, wordt twintig procent van de in Soedan geïmporteerde suiker illegaal heruitgevoerd naar Ethiopië, Tsjaad, Egypte en tot naar de Centraal-Afrikaanse Republiek. Het probleem is dat goedkoop geïmporteerde suiker op de wereldmarkt een bedreiging vormt voor de lokale suikerproductie en de raffinaderijen van het land. Deze kunnen niet langer concurreren met import van witte suiker uit Thailand of India die te veel suiker hebben en hun overschotten dumpen. Volgens de internationale Suikerorganisatie (ISO), zouden Soedan en de ganse regio zelfs een afzetgebied voor Europese suiker kunnen worden na 2017, wanneer de suikerquota zullen afgeschaft zijn en Europa zijn overschotten tot Port Soedan aan de Rode Zee zal kunnen exporteren.

•TOLEMAX* Productief met hoog tolerantieniveau! •

beperkte rotatie, aaltjes aanwezig

RHIZOMANIE & NEMATODEN? NIEUW! 2016

* • •PURAMAX Productief & suikerrijk •LORIQUET Evenwichtig financieel 2015 KBIVB: 103 •

Aanbevolen in Fr. • Ook getest door KBIVB

•SOLUMAX Zwaar

FLORIMOND DESPREZ RASSEN STAAN VOOR EEN SNELLE OPKOMST EN EEN GOEDE GRONDBEDEKKING! Onder voorbehoud van opname op de Belgische Rassenlijst.

*

ACTIVATIE VOOR EEN SNELLE EN HOMOGENE OPKOMST! [email protected] · www.florimond-desprez.com

AD-BIETENPLANTER-177x122MM-2015-NR1 NL.indd 1

China: beloning om import van frauduleuze suiker aan te geven

D

e Chinese regering lanceerde een omvangrijke operatie om de sluikhandel in suiker te bestrijden, door een beloning van 150 tot 80.000 $ toe te kennen voor informatie die ongeoorloofde suikerimport een halt kan toeroepen. China, dat steeds meer suiker consumeert, produceert suiker maar niet genoeg om zijn behoeften te dekken. Suiker is dus een strategische grondstof in China. De regering ondersteunt de lokale productie, die tegen hoge productiekosten wordt vervaardigd. De inlandse prijzen moeten dus ondersteund worden, zoniet zouden zij niet competitief kunnen zijn ten aanzien van de wereldmarktprijzen. De overheid plant eveneens de suikerbevoorrading en -opslag, en houdt ook toezicht op de import via een vergunningssysteem. Vorig jaar importeerde de handel in China massaal goekope suiker op de wereldmarkt door de zeer lage wereldmarktprijzen. De beloning wijst op de vastberadenheid van de Chinese regering om komaf te maken met een ongeoorloofde handel die de onlangs heringevoerde prijsondersteuning ondermijnt. Doel is de nationale suikerproductie (die sinds enkele jaren aan het dalen is) te beschermen en de belangen van de 40 miljoen suikerrietproducenten in de arme en rurale gebieden te vrijwaren. Enkele maanden geleden legde de regering opnieuw een minimumprijs voor suiker vast om het inkomen van de planters te beschermen. Volgens bepaalde Chinese suikerfabrikanten stijgt de illegale import zeer snel, in het bijzonder uit Zuidoost- Azië.

9/12/15 15:11

De suikerfabriek van Brugelette wordt eigendom van het Waalse Gewest

B

egin december ondertekende de Waalse deelregering de akte van aankoop van de voormalige suikerfabriek van Brugelette, een site van 60 ha, verlaten sinds 2008. Met deze aankoop voor een bedrag van 2,9 miljoen euro, start het Waals Gewest een proces van landschaps- en milieuherstel van de site. Het zal de verschillende voorstellen van de spelers onderzoeken die er een duurzaam en respectvol project van het lokale economische weefsel en van het landelijke karakter van de gemeente Brugelette willen ontwikkelen. Het Waalse Gewest kocht reeds enkele jaren geleden de site van de voormalige suikerfabriek van Genappe waar een nieuwe wijk van acht hectare gepland werd in een zone gesitueerd tegenover de oude fabriek. Het project beoogt de bouw van een eco-wijk met 290 woningen te construeren tegen 2022.

Begin december ondertekende de Waalse deelregering de aankoopakte van de voormalige suikerfabriek van Brugelette.

E L E N O I S e! i S t c E F du N o O r E R p P AG skin

Df de Jo

e Bele

Van 06 t/m 11 januari 2016 - van 9 t/m 17 u. Rue de Wergifosse 39 - 4630 Soumagne

www.joskin.com/events

Fabrieksbezoek

Eten en drinken

Tentoonstellingshal

tel : 04 377 35 45

PUBLIREPORTAGE

De magie van Korn-Kali

®

Korn-Kali: een volwaardige, samengestelde meststof De minerale meststof Korn-Kali mag gerust beschouwd worden als een volwaardige, samengestelde meststof met alle voordelen van dien. In een bulk-blend met N en P dekt Korn-Kali alle belangrijkste voedingsstoffen en biedt alzo kalium, magnesium, natrium en zwavel op een uitgebalanceerde wijze dewelke aan de behoefte van de plant beantwoordt. Het is een onmiskenbaar voordeel dat de voedingsstoffen (met name kalium, magnesium, natrium en zwavel) in één korrel verpakt zijn. Er gaat een 100-jarige ervaring en kennis vooraf aan de productie van Korn-Kali. K+S KALI GmbH beroept zich voortdurend op 120 veldonderzoeken en werkt samen met de meest gereputeerde landbouwinstituten. Haar gedegen onderzoek spitst zich heden ten dage nog immer toe op het zo efficiënt mogelijk op de juiste bestemming te krijgen van de nodige voedingselementen, uiteraard ook deze die in Korn-Kali vervat zitten. Door de toenemende schaarste van de grondstoffen is het zelfs een vereiste geworden om de opname systematisch nog te verbeteren. Dat u met een bemesting met Korn-Kali altijd scoort ten opzichte van een enkelvoudige kaliumchloride is te danken aan het toevoegen van magnesium en zwavel én de kwaliteitsaspecten. Zo werd bijvoorbeeld de granulometrie (korrelgroottesamenstelling) geoptimaliseerd zodat een perfect strooibeeld tot 36 meter kan worden gegarandeerd.

Dit past in het kader van een langdurig onderzoek. Zie hierbij kort samengevat het proefopzet: het ging hier om een zandleembodem te Mellet (BE) met een kaliumgehalte van 9 mg/100 g. Wat de bemesting met kalium betrof, werd hierbij een schema opgesteld met resp. 60, 120 en 240 eenheden in kg K2O/ha ofwel onder Korn-Kali ofwel onder kaliumchloride (Potas 60 %). Eén enkel object werd nog bespoten met EPSO Microtop® (2 x 20 kg/ha in het stadium B16-18 en B39). Het teeltjaar 2013 werd wegens een koud voorjaar gekenmerkt door een zeer late opkomst en de suikerbieten dienden zich op korte tijd te manifesteren. Desondanks behaalde de getuige een zeer goed resultaat. Zie hierbij een grafiek met de opbrengstresultaten in T per ha en de respectievelijke suikergehaltes (procentueel en relatief ten opzichte van de getuige).

Object getuige Korn-Kali 150 kg/ha Korn-Kali 300 kg/ha Korn-Kali 600 kg/ha KCl 100 kg/ha KCl 200 kg/ha KCl 400 kg/ha Korn-Kali 300 kg/ha en 2 keer EPSO Microtop (20 kg/ha)

Netto productie suiker kg/ha 18.397 b 20.282 ab 20.570 ab 20.730 ab 19.212 ab 20.626 ab 19.642 ab

Suikerproductie (relatief) 100.0 % b 110.3 % ab 111.8 % ab 112.7 % ab 104.3 % ab 112.1 % ab 106.6 % ab

21.510 a

116.9 % a

Ref. Redebel 2013 De resultaten spreken echter voor zich! Een algemene trend is dat met Korn-Kali grosso modo betere resultaten worden behaald ten opzichte van de objecten bemest met kaliumchloride. Het toedienen van EPSO Microtop deed het resultaat zelfs

significant verbeteren wanneer de totale suikerproductie per ha in beschouwing wordt genomen. Zie samengevat tabel hierboven. Het verschil in zowel kwantitatieve parameters (opbrengst wortels en totale suikerproductie per ha) als kwalitatieve parameters (suikergehalte) werd wel degelijk behaald met Korn-Kali. Het object met extra bespuiting met EPSO Microtop spande echter de kroon en dit in alle opzichten. Samengevat komt het hier op neer, dat het aanbrengen van kalium bij voorkeur geschiedt met Korn-Kali. Het toepassen van een bladvoeding is zeker aan te bevelen zoals uit de proef met suikerbieten blijkt. Kortom, Korn-Kali heeft heel wat troeven in handen en is beslist geen ‘zwarte’ magie.

Bemestingsproef bij suikerbieten De doeltreffende werking van Korn-Kali kan u opmaken uit een bemestingsproef bij suikerbieten uitgevoerd door Redebel te Saint-Amand in 2013.

Dr Wim Pacolet (meer info via [email protected]) Ref. Redebel 2013

Deze zijn zoooooo sterk !

De sterke minerale meststoffen van K+S KALI GmbH overtuigen door hun hoge werkingsgraad en voorzien uw gewassen optimaal van voedingsstoffen. Door de natuurlijke oorsprong en de directe werking van onze kalium-, magnesiumen zwavelhoudende bodem- en oplosmeststoffen wordt aldus een efficiënte en duurzame productie van voedingsmiddelen bereikt. Voor meer informatie zie www.kali-gmbh.com K+ S KALI GmbH · www.kali-gmbh.com · [email protected] Een onderneming van de K+ S Gruppe

15

PARTICIPATIE IN DE TS

Brutodividend van 3,6 procent na reserves Tijdens de Algemene Vergadering van de coöperatieve vennootschap SOPABE-T werden de rekeningen van het boekjaar 2014/15 goedgekeurd. De Algemene Vergadering bepaalde het te betalen dividend voor het jaar 2014 op 0,30 euro per aandeel T, hetzij een rendement van 3,64 procent. De dividenden werden betaald op 30 november 2015. Gezien SOPABE-T een erkende coöperatieve vennootschap is, blijft de eerste schijf van 190,00 euro dividenden belastingvrij voor elke individuele aandeelhouder (natuurlijke persoon). De roerende voorheffing van 25 procent werd ingehouden voor de vennootschappen en voor de natuurlijke personen op het dividend hoger dan 190 euro.

Dividend van 0,30 euro per aandeel T De rekeningen SOPABE-T van het boekjaar dat loopt van 1 juli 2014 tot 30 juni 2015 werden voorgelegd. Het actief en het passief op 30 juni 2015 evenals de resultatenrekeningen worden weergegeven in de twee tabellen hiernaast weergegeven. Het boekjaar 2014/2015 werd afgesloten met een nettowinst van 507.037 euro tegen 533.610 euro vorig jaar. Deze daling (plusminus 25.000 euro) is niet te verklaren door een daling van de opbrengsten van Sopabe-T vermits het bedrag van de door de TS uitgekeerde dividenden (540.000 euro) niet veranderd is ten opzichte van vorig jaar, maar door de vermindering van de intresten op de beleggingen tegenover vorig jaar (-10.000 euro) en alsook door de verhoging van de werkingskosten (+15.000 euro). TS betaalde hetzelfde dividend als vorig jaar, hetzij 0,45 euro per aandeel TS. De Raad van Bestuur stelde voor om zoals vorig jaar een dividend van 0,30 euro per aandeel T toe te kennen (0,32 euro vorig jaar). Diegenen die eigenaar waren van deze aandelen op 31.12.2014 hebben recht op dergelijk dividend. Op deze datum wordt het aandeelhoudersbestand immers afgesloten met het oog op de betaling van het dividend voor het afgelopen jaar 2014. Op 31.12.2014 waren er precies 1.178.475 aandelen T. Gezien het dividend 0,30 euro bedraagt, is het totaal toe te kennen bedrag aan dividenden 1.178.475 x 0,30 = 353.542,50 euro. Net zoals vorig jaar, stelde de Raad van Bestuur voor om 30 procent van de winst in de reserve te plaatsen. De Raad van Bestuur is

RESULTATENREKENING VAN SOPABE-T VOOR 2014/2015 Ontvangsten Dividenden aandelen TS TS interesten Interesten bankrekeningen + beleggingen Emolumenten RvB TS Uitgaven Betaalde interesten Personeel Bureelkosten (huur, tel,…) Expert, notaris,… Vergaderingen Verzekeringen RvB Waardevermindering (CropEnergies,…) Financiële kostens Allerlei (taksen,…) Belastingen Resultaat van het boekjaar

immers van oordeel dat, ondanks het gunstige vooruitzicht van een preferent dividend voor de TS-aandelen die SOPABE-T bezit en het actuele niveau van de reserves (3,7 M€), er zoals vorig jaar 30 procent van de winst moet bestemd worden voor de reserve complementair aan de wettelijke reserve. De Raad van Bestuur stelde voor het resultaat van 507.037 euro als volgt te bestemmen: * het bedrag van 353.542 euro (70%) voor dividenduitkering; * het saldo, hetzij 153.495 euro (30%) voor de reserve complementair aan de wettelijke reserve. De Algemene Vergadering keurde de voorstellen inzake resultaatbestemming goed alsook de aanduiding van een nieuw bestuurslid ingevolge de pensionering van Jean-Pierre Esquenet, bestuurslid Sopabe-T. De Algemene Vergadering keurde aldus de benoeming goed van Michel Pecquereau die, als voorzitter van het Coördinatiecomité Henegouwen-Iscal, zijn opvolger is in het Beperkt Comité van de CBB.

959.959 540.000 309.431 69.234 41.294 452.922 290.097 59.933 7.756 17.093 8.039 2.731 62.500 1.520 2.316 937 507.037

Balans van SOPABE-T op 30 juni 2015 Actief = 50,5 Mio € Vaste activa Participatie TS Aandelen TS Lening TS (< Sopabe-T) Lening TS (< planters) Vlottende activa Beleggingen Liquiditeiten Te recupereren voorheffingen + diverse schuldvorderingen Te ontvangen interesten van TS (periode 1-6/2015)

Passief = 50,5 Mio € 46.746.229

Eigen vermogen Aandelen A Aandelen B Aandelen T Uitgiftepremies (aandelen T) Reserves Schulden Obligatielening

8.107.687 1.852.542 36.786.000 3.776.922 2.671.240 680.380 306.034 119.268

13.832.736 360.000 55.836 7.305.733 2.403.822 3.707.345 36.690.415 36.167.390

Te betalen dividenden

353.542

Te betalen interesten aan obligaties (periode 1-6/2015) Overige schulden

126.830

RHIZOMANIE- EN NEMATODETOLERANT

PAXY, Het meest resistente ras tegen bladziekten

De

16

g

uikerbiet de s n o ez

« Heeft alles in zich: suiker, gezondheid en weinig grondtarra »

Rue Bourie 16 • 5300 ANDENNE Tél. 085/82.40.80 • [email protected]

42.653

Beet is marching on

SEEDING THE FUTURE www.kwsbenelux.com

SINCE 1856

Hoe succesvol zijn in een nieuw tijdperk van suikerproductie? Veranderingen geven kansen

Breeding als de voornaamste weg naar succes

Suikerbietentelers en de suikerindustrie maken

Enkel een competitieve kracht geeft zekerheid

zich zorgen. Een andere hervorming van de EU-

van een bloeiende toekomst – en breeding van

suikermarkt is in opmars. Als nationale productie-

suikerbieten is een belangrijke sleutel naar succes

quota en een minimumprijs voor de suikerbieten

in deze veranderende situatie. Nieuwe rassen

zijn opgegeven om een meer liberale markt te

verzekeren voortdurende toename van de

creëren, dan zal 2017 het einde betekenen van

opbrengst die bietentelers helpen om rendabel

de suikerregeling en de standvastige structuur

te werken, bijvoorbeeld:

dat ze voorzien heeft. De suikerbietketen zal

Jaarlijks ongeveer 260 kg / U meer

het hoofd moeten bieden aan de toenemende

suikeropbrengst (gemiddeld).

prijsdruk maar ook aan de concurrentie van andere gewassen. Eén grote uitdaging doet zich voor door het einde van de quota op isoglucose, de fructose zoetstof, hoofdzakelijk gemaakt uit graan. Doordat productiehoeveelheden niet langer door de politiek beperkt worden, zal de

Stabiliteit van de productie door resistenties en toleranties tegen plagen en ziektes. Efficiënte suikerproductie via een hoogtechnologische bietenkwaliteit die van de teler een meer waardevolle partner maakt.

Het kweken van KWS-suikerbeten verzekert toenemende opbrengst en stabiliteit.

Een competitieve suikerbietketen haalt ook voordeel uit de toenemende wereldwijde vraag naar suiker, doordat nieuwe exportkansen toenemen door de afschaffing van de export-

markt minder voorspelbaar worden. Dit zal leiden

Verbeterde zaadkwaliteit voor een snellere,

beperkingen van de WHO voor de EU. De

tot wispelturige prijsveranderingen, en de suiker-

homogene en betrouwbare opkomst.

afgelopen jaren is de kloof in de productiekost

bietentelers zetten zich schrap voor een periode

met rietsuiker aanzienlijk verminderd. Door de

van versterking – eerder zoals de periode die

krappe logistiekinfrastructuur, zoals het geval

volgde na de hervorming van 2006.

is in België, zijn zelfs suikerbieten competitiever. Als de industrie en gewassen succesvol blijven, zullen nieuwe opportuniteiten komen zoals “biobased” productie van plastiek en chemische

Oppervlakte en witsuikerproductie in België Oppervlakte (k ha)

Witsuiker opbrengst (t / U)

120

13 12

stoffen. Een zekere positie in de toekomst In de nieuwe suikerproductieperiode zal KWS zijn lange termijnprogramma van research en

100 11

development verderzetten. Productietoename moet duurzaam zijn en altijd de hoogste product-

10

80

09 60 08

kwaliteit verzekeren. Dit vraagt om belangrijke investeringen in innovaties om succes te verzekeren, zoals de nematode-tolerante rassen van KWS die zich volledig bewezen hebben in de besmette gebieden, rassen met nieuwe

07

40 1,2 U / ha

1,1 U / ha

1,07 U / ha

06

20 05

tolerantie tegen rhizomanie (RZ 2.0) en drievoudige tolerantie. Suikerbieten optimaal telen, zelfs in de meest uitdagende omstandigheden, zal de suikerbietenproductie competitief houden. Van verandering komen kansen en KWS plant de

04

0 1994 / 95 Oppervlakte

2004 / 05 Witsuiker opbrengst

Bron: CBB (productiegegevens: veranderend gemiddelde)

2014 / 15

zaden van de toekomst.

* 1 . NR

ANNELAURA KWS * KBIVB 2015

SEEDING THE FUTURE www.kwsbenelux.com

SINCE 1856

De top in suikergehalte De rhizomanierassen die nieuwe records vestigen in 2015.

ANNELAURA KWS biedt U: een financieel recordopbrengst in

GEORGETTA KWS Het stabiel financieel inkomen

De top in bladziektentolerantie

velden zonder aaltjes

zeer productief

Suikergehalte %

een zeer hoog suikergehalte

zeer weinig schieters

105

een uitzonderlijke bladziektentolerantie GOODWOOD MAGNEFIQUA KWS GONDOLA KWS BTS750 BTS520

100

ANNELAURA KWS BTS110 TIMOTHEA KWS

CANORIX GEORGETTA KWS CLAIRAMAX AMAROK ESCAULT

95

CARIMBA

90 90

95

100

105

200 Financieel 2015

Bron: KBIVB 2015

S CA UL T TT A KW S BA R CL ENT M S AI AG RA NE M AX FIQ UA KW S AM AR OK BT S5 20 BT S7 50 CA TIM NO OT RI X HE A KW S CA RI M BA

0

Cercospora

ES

GE

OR

GE

KW

OL

A

S1 1 ND

KW

GEORGETTA KWS

DO

RA AU EL AN N

ANNELAURA KWS

BT

S

Gevoeligheid bladziekten

Witziekte

Roest

Bron: KBIVB 2015 Hoe korter de balk, hoe resistenter het ras