bezoek aan Synanon Berlijn twee artikelen over Synanon VS boekbespreking Hans Bogers

KRANT VAN DE VERENIGING VAN VRIENDEN VAN DRUGVRIJE PROGRAMMA’S

DEEL VAN DE OPLOSSING

anbi geregistreerd

www.drugvrij.nl

voorjaar 2013

•bezoek aan Synanon Berlijn •twee artikelen over Synanon VS •boekbespreking Hans Bogers De vriend, voorjaar 2013

1

Van de redactie

Van de redacteur Voor u ligt weer een nieuwe Vriend, altijd weer een feest om er een te maken! Deze keer veel aandacht aan Synanon. Twee verhalen over de geschiedenis van Synanon in de VS, de bakermat van de Therapeutische Gemeenschap. Synanon startte in een huis waar verslaafden met elkaar hun verslaving aanpakten in een gemeenschap die “zijn eigen broek kan ophouden”, zoals dat heet. Synanon VS bestaat niet meer, maar Synanon-Berlijn is een bloeiende organisatie, waarover in deze Vriend ook een artikel. Eerder berichtten wij over San Partrignano in Italië, ook een gemeenschap voor herstellende en herstelde verslaafden die in zijn eigen onderhoud voorziet. Dergelijke organisaties fascineren mij, ze zijn een voorbeeld van hoe verslaafden zonder middelen kunnen leven en blijven leven en zichzelf bedruipen. Hierdoor kunnen ze buiten de vaakbeknellende regelgeving en beperkingen van overheid, zorgverzekeraars en gevestigde instellingen blijven. Dit ook door zich niet als verslavingskliniek op te stellen, maar als “levensschool”, “lifestyle-community”. Want leven zonder middelen kan je gerust een lifestyle noemen! Wij zijn van plan om in dit najaar een reünie te organiseren voor mensen die aan een drugvrij programma hebben deelgenomen, erin gewerkt hebben of op zich er op de een of andere manier bij betrokken voelen. Hierover zal tegen die tijd een brief aan de leden verstuurd worden, die als kettingbrief moet werken om zoveel mogelijk belangstellenden te bereiken. In de algemene ledenvergadering is een reunie-commissie opgericht. Liefhebbers kunnen zich voor deze commissie graag aanmelden! Over onze Vereniging het volgende. Om ook in de toekomst dynamisch en alert te blijven is het dringend nodig dat het bestuur zich verjongt: wij zoeken nieuwe bestuursleden van de jongere generaties die een drugvrij programma hebben doorlopen en/of in het veld werkzaam zijn en/of een goed netwerk in de verslavingszorg hebben. Ook zoek ik een nieuwe enthousiaste redacteur voor de Vriend: het is veel leuker om het samen te doen dan alleen! In de volgende Vriend die dit najaar verschijnt, zal aandacht gegeven worden aan re-entry. We zeggen wel eens dat de Therapeutische Gemeenschap slechts een voorportaal is van re-entry: de terugkeer in de maatschappij, je plek vinden als herstelde verslaafde. Kees van Eendenburg

2

De vriend, voorjaar 2013

Bericht van de Voorzitter Sinds de laatste Vriend is er weer het nodige te melden. Het goede nieuws is dat de Emiliehoeve kan blijven voortbestaan met voldoende capaciteit,om het mogelijk te maken dat medewerkers alleen tijdens kantooruren aanwezig zijn. Hierdoor is het niet alleen een effectieve maar ook een goedkoop werkende afdeling van Brijder Verslavingszorg, Recent stonden er 16 personen op de wachtlijst voor hun opname op de Emiliehoeve. Het project voor verslaafde ouders en kinderen, Project 4, kan blijven bestaan. Na extra financiering door de ziektekostenverzekeraars konden de activiteiten zelfs worden uitgebreid. Het slechte nieuws is dat we van de directie van BrijderVerslavingszorg en de manager van de Emiliehoeve te horen Projekt 4 hebben gekregen, dat er geen behoefte meer bestaat aan beleidsmatige banden met onze vereniging. Een gevolg van deze ontwikkeling is dat de geplande reünie van oud-deelnemers aan de Haagse Drugvrije Programma’s moest worden uitgesteld. Het voornemen van het bestuur is nu om deze reünie in het najaar van 2013 te houden. Tijdens de bijzondere ledenvergadering op 18 september 2012 werden een tweetal films vertoond. De film “40 jaar drugvrije behandeling”, gemaakt ter gelegenheid van het afscheid van Chris Van der Meer als Directeur Zorg van Palier en een film met beelden van de eerste 10 jaar van de Emiliehoeve. Van deze laatste film is voor belangstellenden een DVD te verkrijgen (zie de aankondiging in deze Vriend). Chris blijft na zijn afscheid als directeur werkzaam als psychiater bij Palier, zodat hij zich nu meer op de Chris van de Meer inhoud van de behandeling zal kunnen richten. Ook zal hij samen met Ab Westendorp en Sonja Bontenbal de afdelingen van Palier in Den Haag vertegenwoordigen als adviseur van het bestuur. Het bestuur werd attent gemaakt op het ontbreken van een re-entryhuis voor deelnemers aan het drugvrije programma van Palier in Ossendrecht in Noord Brabant. Omdat het merendeel van de bewoners uit Rotterdam afkomstig zijn, is een pand in deze stad hard nodig. Het bestuur zal nagaan wat onze vereniging kan beteken voor een actie om deze voorziening mogelijk te maken.

Een bezoek aan Synanon in Berlijn liet zien, dat zonder overheidssteun een goed programma gebaseerd op de zelfhulp principes van Synanon in de Verenigde Staten tot stand kon worden gebracht. Ook daarover meer in deze krant. Tenslotte kan ik nog melden, dat we na een bezoek van de Inspectie van de Belastingen het bericht gekregen hebben, dat de ANBI status (voor goede doelen) van onze vereniging is verlengd. Dit betekent dat giften en donaties aftrekbaar zijn van uw inkomstenbelasting. Martien Kooyman, Voorzitter

DVD uit de oertijd! Graag vestig ik uw aandacht op een DVD genaamd “Emiliehoeve 1972-1982”. Zoals Martien Kooyman in zijn artikel in deze Vriend zegt, is dit een door hem samengestelde compilatie van beelden uit de begintijd van de Emiliehoeve. Voor de liefhebbers is deze te bestellen door overmaken van 20 euro op onze rekening 3106087, t.n.v. de Vereniging Vrienden van Drugvrije Programma’s, onder vermelding van “DVD en naam en adres”.


3

Bezoek aan Synanon, Berlijn Berlijn kent als wereldstad een uiteenlopend aanbod van verslavingsbehandeling. De Stichting Synanon-Berlijn, een zelfhulp werken leefgemeenschap voor herstellende en herstelde verslaafden (Suchtselbsthilfegemeinschaft) is daar één van.Martien Kooyman, Kees van Eendenburg en Alfred Lagerweij reisden daarvoor op 17 januari 2013 Berlijn, de hoofdstad van Duitsland. Synanon kent drie duidelijke basisregels: 1. Geen drugs, geen alcohol of ander soortige verslavingsmiddelen 2. Geen geweld of aanzetten daartoe 3. Geen tabak: wij roken niet Wel bestaat er een apotheek voor reguliere geneesmiddelen. Sinds 1971 hebben meer dan 23.000 ex-verslaafden in Synanon-Berlijngewoond. Synanon is gehuisvest op de Bernburger Strassenr.10, een woonblok dat ligt in het centrum van Berlijn, nabij Potzdammer Platz. Wij worden welkom geheten door manager Bernhard Forsteren bewoner Jurgen, een man van 58 jaar, die ons verder wegwijs maakt en rondleidt. Jurgen is ex-alcoholist, die zwaar begon te drinken na zijn scheiding, na 31 jaar huwelijk. Uiteindelijk werd hij door zijn vader en broer naar Synanon-Berlijn gebracht. Hij woont en werkt hier nu zes jaar; had intussen eenmaal een terugval, maar keerde terug en volgde opnieuw het traject van nieuw-aangekomenen. Behalve uit Duitsland worden er ook verslaafden opgenomen uit Oekraïne of Tsjechië, die soms op hun 21e jaar al volledig zijn afgeschrevendoor vaaklangjarig polidrugs gebruik. Alle medewerkersbij Synanon zijn exverslaafden. Het huis heeft een capaciteit voor 150 bewoners, het is op dit moment voor 2/3 gevuld. Ruwweg zijn 60% van de bewoners ex-drugverslaafd, 30 % ex-alcoholisten en de rest hadden problemen met medicijnen of gokken. Vrouwen en kinderen zijn helaas in de minderheid, vaak minder dan 10%. Elk uur van de dag of nacht kan een verslaafde zich aanmelden, mannen, vrouwen, met of zonder kinderen. Bij de entree staat de bank waarop de aspirant-bewoner plaatsneemt bij aankomst. “Gewone” bezoekers mogen daar niet op zitten, zoals wij aan den lijve ondervonden! Er zijn geen wachtlijsten. Na de detoxificatie volgt het gesprek over de regels en in eerste instantie werk in het huis. De detox geschiedt in principe zonder medicijnen, maar zonodig is een arts beschikbaar. Naar voorbeeld van San Patrignano worden sinds een aantal jaren de

4


nieuwe bewoners opgenomen in een familie binnen de gemeenschap. Een dergelijke familie bestaat uit 10 tot 12 leden. Conflicten en andere emoties oproepende gebeurtenissen worden enkele malen per week in deze familiegroepen uitgewerkt volgens een duidelijke filosofie (zie het kader met de groepsfilosofie). De eerste 2 à 4 weken wordt blauwe werkkleding gedragen waaraan de nieuwkomers te herkennen zijn. De eerste 3 maanden mag er geen contact met buiten zijn; dit ook om de familie tot rust te brengen. Na die periode gaat de bewoner voor het eerst onder begeleiding naar buiten, bijvoorbeeld te beginnen met familiebezoek. In die periode is de behandeling intensief door o.a. 4 groepen per week. Voor de mensen die buiten wonen en werken is er altijd een groep op de maandagavond. Sterk wordt benadrukt aan de nieuwkomers -vooral als de verslavingsgeschiedenis lang is- om 2 à 3 jaar in Synanon te blijven, omdatde ervaring leert dat dit de beste weg is naar een nieuw en waardevol leven is, met eigen verantwoordelijkheden, een opleiding, werk en levensgeluk. Onderdeel daarbij is Levensschool van Synanon, waarin wekelijkse groepsdiscussies over onder andere de thema’s Verslaving en Nuchterheid en Omgaan met Moeilijkheden en met Angst. Terugval is voor sommigen een feitelijk onderdeel van het proces; men kan altijd weer terugkomen. Veel ex-verslaafden blijven binnen Synanon wonen, terwijl anderen kiezen voor een zelfstandig leven in de stad of elders, al dan niet verbonden aan werk via Synanon. De Synanon- methode, met zelfhulp en strikte regels, is succesvol en helpt veel mensen uit hun verslaving, inclusief het gebruik van medicijnen na de behandeling. Financiering van Synanon vindt als volgt plaats: 1. De bewoners leveren hun uitkering (Harz4-uitkeringen/Krankenkasse-

Bernburger Strasse

Arbeitslosengeld) in, in ruil voor een bescheiden zakgeld; 2. Job-center: inkomsten uit de verschillende werkprojecten; 3. Giften; 4. 10% uit subsidies van de overheid. De jaaromzet is meer dan 2 miljoen euro. Synanon omzeilt de regelgeving in de verslavingszorg, die ook in Duitsland voor dit soort instellingen geldt, doordat ze een “levensschool” (lifestyle-gemeenschap) zijn, in plaats van een psychiatrische verslavingskliniek. Synanon Job Center telt twaalf onderdelen, waar haar bewoners een vak leren en inkomsten genereren: Verhuizingen en transport, Clean-up en reiniging, Tuinonderhoud, Leegruimen van woningen, Bouwassistentie, Spuiterij en lakstraat, Houtbouw, Wasserij, Catering, Paardrijschool, Ondersteuning bij schuldafbouw en Bemiddeling om gevangenisstraf om te zetten in therapie. Zo heeft bijvoorbeeld het schoonmaakbedrijf meer dan 100 contracten met bedrijven en instellingen in heel Berlijn. Synanon heeft een Bestuur bestaande uit ex-verslaafden en een Raad van Toezicht (Kuratorium), bestaande uit drie vrouwen en drie mannen, die dit werk onbetaald doen [ehrenamtlich]. Dit zijn vooraanstaande personen: een voormalige bankdirecteur, een notaris, de oud-burgemeester van Berlijn, een lid van het parlement van Berlijn en andere maatschappelijk betrokken personen.

Groepsfilosofie: De Synanon-groep • • • • • • • • • • •

De Synanon-groep is de basis van onze zelfhulp uit de verslaving De Groep is een veilig kader, waar eenieder aan deelneemt In de Groep kan je alles zeggen en iedereen aanspreken Gebruik de Groep om conflicten op te lossen en laat geen er nieuwe ontstaan Eerlijkheid, openheid, vertrouwen en respect zijn de basiswaarden voor ons cleane leven Spreek ieder aan zoals je zelf aangesproken wil worden Spreek de waarheid en verzwijg niets - het gaat om jou Niemand mag voor zijn uitlatingen in de Groep bestraft worden, als je liegt is dat een inbreuk op de Synanon-regels Dreigen met geweld is niet toegestaan – hou met je gedrag en woordkeuze rekening met de tweede Synanon-regel Bij het overtreden van de Synanon-regels wordt de Groep onderbroken en de huisverantwoordelijke ingelicht De Groepsleider is verantwoordelijk voor de Groep

De bekende witte verhuiswagens met groen opschrift: LEBEN OHNE DROGEN. Synanon heeft 40 bedrijfswagens

Op 7 mei 2013 vindt de verjaardag plaats van Synanon, 42 jaar na de start in 1971, er worden 800 gasten verwacht Naast het pand Bergburger Strasse, beschikt Synanon over een Jeugdhuis in Karow en een Vakantiehuis in MecklenburgVorpommern . In 2014 verhuist Synanon naar Malchow,ten noordoosten van Berlijn, waar een stuk grond van 25000 ha is gekocht.

Synanon werd gesticht in de VS door de Amerikaan Chuck Dederich, in 1958. Synanon Berlijn, daterend uit 1971, nam daarbij de principes en regels van de oorspronkelijke Synanon over, zoals ook beschreven in het boek ‘’Synanon-The Tunnel Back’’, van de Amerikaanse Criminoloog en Psycholoog Lewis Yablonsky.

De Stichting Synanon-Berlijn heeft ook een website: http://www.synanon.de. Op deze site staat algemene informatie over Synanon, wat je moet doen als je om hulp bij je verslaving wil vragen, maar ook alle diensten die Synanon levert zijn erop te vinden en te reserveren. Voor informatie ook: [email protected], telefoon: +49.30.55000-555. Vergelijkbare projecten zijn o.a. San Patrignano (Italië) en Flekkenbuhl bij Frankfurt am Main. Het zijn geen verslavingsklinieken, maar levensscholen of vergelijkbare instellingen. Wij waren in ons bezoek onder de indruk van het enthousiasme van de mensen die er wonen en werken. Het deed ons denken aan de spirit bij het Italiaanse San Patrignano (zie de Vriend, zomer 2012-pg 17) en de Monargemeenschappen in Polen. Alfred Lagerweij Kees van Eendenburg


5

Dansen op nieuwe grenzen Boekrecensie door Alfred Lagerweij. Uitgave in eigen beheer 2012, 457 pg. Op zaterdagmiddag 25 augustus 2012 was het een komen en gaan in het woongebouw Aves in Den Haag, waar mensen met een niet-aangeboren hersenletsel verblijven. Niet alleen toonde Hans Bogers -ooit preventiewerker bij Emiliehoeve- ons zijn nieuwe behuizing, hij introduceerde er zijn nieuwe boek, ‘’Dansen op nieuwe grenzen’’, voor vele oude en nieuwe vrienden. In 17 hoofdstukken geeft Bogers gedetailleerd zijn ervaringen gedurende zijn bewogen leven weer. Het boek leest als een avonturenroman, waarin de psychiatarie,de verslavingszorg,

gemeenschappelijk wonen en werken, zelfontplooing, religie, gebed, meditatie staan centraal. ‘’Dansen …..’’ is een prachtig geschetst tijdbeeld van de jaren 1970-2015 van iemand die heeft onderzocht, die heeft geleefd en het geleerde heeft doorgegeven. Bogers put uit een fenominaal geheugen. India - Synanon - Emiliehoeve Na zijn werk in de psychiatrie in Dennendal volgen reizen: India, (via de overland-route Turkije-Iran-Afhanistan). Daar hoort Hans over het project Synanon, in Santa Monica bij Los Angeles (hij reist van New York via Chicago naar Californie). In Synanon runden destijds een groep van honderden verslaafden van het ergste soort, ex-gevangenen en ex-prostitueeseen afkickkliniek. Als werkwijze hanteerde de oprichter Chuck Dederich, zelf exalcoholist,de AA 12-stappen methode, plus een strikt dagritme. Overdag werken en niet zeuren. ’s Avonds therapieen evaluatiesessies; strikte abstinentie, van alcohol en drugs. “Verslaving en 6


creativiteit zijn twee zijden van één medaille”.De huisvesting was in Santa Monica, Ocean Front 1351, een voormalig hotel, dat naast de beroemde Pier van Santa Monica ligt en waar de legendarische Route 66 eindigt bij de Pacific Ocean. Hans doet introductie in Synanon, waar hij danig aan de tand wordt gevoeld. “zo meneer de therapeut, wat kom je doen, ons een beetje bekekijken?’’ In Synonon is de naam van Martien Kooyman en Emiliehoeve bekend, als alternatieve afkickmethode, zodat de volgende stap daarheen gezet wordt. Na gewerkt te hebben in de Emiliehoeve bouwt Bogers een woon- en werk-gemeenschap op, op de grens van Groningen en Friesland. Daarna reist hij naar India waar hij de ashram van Bhagwan in Poona bezoekt. Daarna volgt de oprichting van de dans-disco “de Tempel” in Den Haag, waarna hij therapiesessies gaat geven in Wassenaar; vervolgens reist hij naar de binnenlanden van Brazilië, waar hij kennis maakt met het Santo Daime ritueel. Van patient naar actient Nadat Bogers in 2004 een hersenbloeding kreeg en bovendiende ziekte van

Parkinson (ZvP) geconstateerd werd, vocht hij zich na een lang herstel terug. De creatieveling in hem is niet verdwenen: nu werkt hij om de beeldvorming en werkwijzen van ZvP te verbeteren. Hij introduceert het woord actient, in de plaats van patient, wat een afgeleide is van “geduld’’ naar het Franse woord patience. Hij propageert hiermee een meer actieve houding van degene die ziek is, wetende dat dat niet eenvoudig is; past dit onder meer toe in deelname aan de PBG’s: de Parkinson Bewegingsgroepen. Lees ook over Hans Bogers in De Vriend van zomer 2012 en in zijn artikel over Synanon in deze Vriend. Het boek is te bestellen via de mail: [email protected], of door EUR 26,75 over te maken op bankrekening 6668354 t.n.v. J.C. Bogers te Den Haag.

Het voorwoord is door Martien Kooyman: ‘Hans beschrijft op een fascinerende wijze zijn reizen in het aardse bestaan en zijn ervaringen met het bovenaardse. Voortdurend op zoek naar grenzen was Hans actief in bewegingen die ingaan tegen de gevestigde orde en gangbare opvattingen. Zo beschrijft hij achtereenvolgens zijn deelname aan de strijd tegen de machteloze positie van geestelijk gehandicapten in Dennendal, zijn verblijf in leefgemeenschap Synanon, een door een A.A lid gestichte leefgemeenschap, waar verslaafden zonder professionele hulp van hun verslaving af konden komen, zijn werk in de, eveneens op dit zelfhulp gebaseerde therapeutische gemeenschap Emiliehoeve, zijn tijd als leider van een Osho commune, als succesvolle ondernemer van een dans-en meditatiecentrum en zijn spirituele reizen onder meer naar Brazilië, waar hij deelnam aan de religieuze rituelen van het Daime kerkgenootschap. Als directeur van de Emiliehoeve heb ik Hans Bogers leren kennen als iemand met een bijzonder creatieve geest.’

Vereniging Vrienden van Drugvrije Programma’s Secretariaat: Sonoystraat 14, 2581 VL, Den Haag Op dinsdag 18 september 2012 vond weer de jaarlijkse Algemene Ledenvergadering van de Vereniging Vrienden van Drugvrije Programma’s plaats. Dit keer vooral in het teken van 40 jaar drugvrije behandeling in Nederland. We waren weer te gast bij Triple Ex, onderdeel van Palier / Parnassia Bavo groep. Voorafgaand aan de ALV werden drie films vertoond. De eerste film “Emiliehoeve 1972 – 1982” is een compilatie van delen van de film die destijds gemaakt is door Ad Langebent en van oude video-opnamen, samengesteld door Martien Kooyman en gaat over de beginjaren van de Emiliehoeve vanaf 1972, met o.a. het bezoek van (toen nog) Prinses Beatrix aan de Emiliehoeve en de onthulling van het Vriendenbeeld (31-8-1976), de demonstratie tegen de vrije heroïneverstrekking(10-3-1977), de 5e vergadering van de Europese Federatie van Therapeutische Gemeenschappen.

Deze film is te bestellen op onze site http://drugvrij.nl/ De tweede film was een mooie film over Triple Ex, en de derde film, getiteld “30 jaar Haagse Verslavingszorg”, gemaakt door vader en zoon Boersen, Deze laatste film is vertoond tijdens het afscheid van Chris van der Meer als directeur van Palier op 14 juni 2012. In de film komen aan het woord, naast Chris zelf, de toenmalige burgemeester van Den Haag Deetman (over de noodzaak van samenwerkende ketenpartners), Naomi Tas (start van het programma Project 4 verslaafde moeders met jonge kinderen), Vincent Hendriks van PARC (Parnassia Addiction Research Center) over evidence based behandelingen en meer effectieve behandelmethodes. Vervolgens licht Chris toe dat het programma Triple Ex (ex-verslaafd, ex-crimineel, ex-werkeloos) in 1995 kon beginnen, naar aanleiding van de Nota Overlast. Triple Ex richt zich op verslaafden met justitie-achtergrond, waaronder veel allochtone ex-criminelen.

Triple Ex is een drugvrije therapeutische gemeenschap met zowel groeps- als individuele therapie, educatie, Nederlandse les, budgettering, leren werken in metaalbewerking, groen of horeca, sport, spel, schuldhulpverlening, afwikkelen van Justitie-zaken, herstellen van de relaties met de partner, kinderen, familie en vrienden. Frans Brouwers was vanaf het begin intensief betrokken bij Triple Ex. Na afloop volgde een korte discussie. Chris signaleerde de tendens tot meer ambulante zorg en steeds kortere programma’s. Dit blijft een bedreiging vormen voor de programma’s van Triple Ex, Emiliehoeve en Project 4. Vervolgens kreeg Hans Bogers de gelegenheid om de aandacht te vestigen op zijn autobiografie “Dansen op nieuwe grenzen’’. Hij beschrijft o.a. de twee periodes dat hij voor de Emiliehoeve heeft gewerkt. Dit boek is te bestellen door 26,75 euro (incl. verzendkosten) over te maken op banknummer: 666833354 t.n.v. J.C. Bogers, o.v.v. “boek” en naam, adres. Hierna werd de algemene ledenvergadering gehouden. Enige punten uit de vergadering: • Er is het afgelopen jaar een intensieve correspondentie gevoerd met het Ministerie van VWS, de Politiek, ParnassiaBavo, zorgverzekeraars en de pers. Dit heeft er mede toe geleid dat de halvering van het aantal bedden van de Emiliehoeve van de baan is. De correspondentie met VWS was gericht op het voornemen tot verdere ambulantisering en verkorting van de behandelduur. Uit de reacties van VWS blijkt dat de VVDP serieus wordt genomen, ook omdat we een onafhankelijke partij zijn. • Het lustrum van de Emiliehoeve is in kleine kring intern gevierd. Hoewel we dit wel hebben aangeboden, zijn wij er

•

•

•

•

niet in betrokken geweest. Wel hebben we bloemen aangeboden. Wij zijn van plan om in het najaar 2013 een reünie organiseren voor oud-bewoners van drugvrije gemeenschappen en oud-medewerkers. In de Reünie-commissie nemen plaats Kees van Eendenburg, Chris van der Meer, Ab Westendorp en Alfred Lagerweij. Meer leden zijn zeer welkom. Martien Kooyman wees op ontwikkelingen in Engeland: de trend is van harm-reduction en onderhouds-programma’s gekeerd naar behandeling gericht op abstinentie. Deze koerswijziging is aangetoond effectief. Het financiële perspectief van onze vereniging is zorgelijk; we draaien al jaren negatief. Bert Kleipool werd voorgesteld als bestuurslid. Hij is voormalig huisarts te Monster, lid van de Raad voor Strafrechtstoepassing en Jeugdbescherming. Hij was de eerste voorzitter van de Vriendenvereniging in 1974.

• De nieuwe website van onze vereniging is klaar: drugvrij.nl. De site is gebouwd door René Andreasi-Bassi. De content zal bijgehouden worden door ons lid Saskia de Bruijn. • De Vriend: redacteur Kees van Eendenburg gaf aan dat versterking van de redactie nog steeds welkom is. Tenslotte kwam naar voren dat nieuw jong bloed in onze vereniging gewenst is, zowel het bestuur als de leden behoeven versterking en verjonging. De vriend, voorjaar 2013

7

Kennismaking met Hans Bogers over zijn ervaringen in Synanon een wonderbaarlijke wereld Op een mooie zaterdagavond reden we met de auto langs de palmen van Santa Monica Boulevard en de hele stad maakte zich op voor een avondje uit in de vele bars en disco’s aan het strand. Ook voor het voormalige strandhotel was het een drukte van belang; de Open Avond werd door honderden bekenden en belangstellenden bezocht. In wat vroeger de eetzaal van het hotel geweest moest zijn, stonden nu allemaal tafels met stoelen eromheen. Het was afgeladen druk, er waren minstens 800 luid pratende mensen aanwezig. Ed troonde mij mee naar de achterste tafels, waar volgens een bepaalde ‘tafelschikking’ een plekje was gereserveerd voor de oudgedienden. De avond werd geopend door een vlot sprekende manager, die in een humorvolle inleiding uitlegde wat Synanon allemaal niet was (de meeste mensen dachten aan cinnamon, kaneel) en dat gaf al vast een voorproefje van de woordkunstenaars die hier opgeleid werden. Veel applaus, veel gelach en een bijna uitgelaten sfeer die meer aan een personeelsuitstapje dan aan de zware verhalen van mislukte levens deden denken. Opvallend genoeg speelde dit alles zich af onder een waar rookgordijn, want nagenoeg iedereen rookte zich een slag in de rondte. Als niet-roker vond ik dit een opmerkelijk onderscheid, maar gezien de uitpuilende asbakken hadden kettingrokers hier niets te vrezen. Een Synanon-combo op het podium speelde aanstekelijke muziek en even later werd de overgebleven ruimte gevuld door enthousiast bewegende mensen, die echter nauwelijks van hun plek afkwamen. Het dansen speelde zich af onder een strakke regie, waarbij de dansvloer verdeeld was in onzichtbare vlakken van ongeveer een meter lang en een halve meter breed. Binnen deze statische ruimte bewogen de dansers met twee passen naar links en drie passen naar rechts. Het leek het symbool van dit huis: binnen een beperkte ruimte zoveel mogelijk variatie zien te krijgen? Op een groot bord was de Synanon filosofie geschreven: ‘Verslaafden zijn onverantwoordelijke 8


individuen Zij gebruikten drugs of alcohol om te ontsnappen aan de frustraties en spanningen van het dagelijkse leven. Om met succes behandeld te worden, is een heropvoeding noodzakelijk om nieuwe waarden en levenshoudingen te leren’. Deze ideologie was gebaseerd op de overtuiging dat ieder individu een

potentieel had om te groeien, dat het voor ieder mens noodzakelijk was om zijn creatieve vermogens te ontwikkelen, de overtuiging dat een mens de beslissing moet nemen om te groeien en zichzelf te veranderen, anderen kunnen alleen maar assisteren door een voorbeeld te geven door bezorgdheid en be-

trokkenheid te tonen en het doel om samen te leven is gelukkig te zijn. In de pauze werd ik voorgesteld aan Steve, een stevige man met gemillimeterd haar die over de toelating van nieuwe bewoners besliste. Zonder iets te zeggen luisterde hij naar mijn verhaal, ongegeneerd bekeek hij me van top tot teen en ik kreeg het gevoel dat hij het maar niks vond, zo’n vreemde pottenkijker. De hele avond was ik me al akelig bewust van mijn alternatieve verschijning dat nogal afstak bij het uiterlijk van de overige aanwezigen. We spraken af dat ik me maandagochtend om 10.00 uur, stipt, herhaalde Steve tot twee maal toe, bij de receptie voor een intake gesprek zou melden. Het rookgordijn was zo doordringend, dat ik de rest van de avond doorbracht op het bij het gebouw behorende strand, waar ik met enkele bewoners in gesprek raakte. Toen ik vertelde dat ik maandag mijn ‘intake’ zou hebben, en dat ik een tijd in ‘het huis’ zou gaan wonen, keken zij me bedenkelijk aan. Iedereen leek zich te verwonderen over de beweegredenen van een ‘hippe Europeaan’ om zich, vrijwillig nog wel, aan te melden voor de beruchte ‘Synanon-ervaring’.

De intake Ruim op tijd meldde ik me die maandag bij de Synanon receptie. Ik had mijn schoonste kleren aangetrokken want uit de verhalen van mijn voorgangers had ik al begrepen dat het uiterlijke vertoon een grote rol speelde in de toelatingsgesprekken. In een klein zijkamertje bij de receptie zat ik in het gezelschap van verschillende mannen en vrouwen, die zojuist ook geprobeerd hadden er wat voordeliger uit te zien, maar er niet in geslaagd waren de lichamelijke kenmerken van een verslavingscarrière te verhullen. Ondanks dat ik als eerste aanwezig was geweest in de wachtkamer, zat ik er twee uur later nog alleen. Toen ik om half een nog niets gehoord had, ging ik maar eens bij de receptie vragen of ze me soms vergeten waren. Nee, ik

moest rustig blijven zitten werd me kortaf te verstaan gegeven. Gedurende die tijd had ik de gelegenheid om mijn groeiende twijfels over de hele onderneming op een rijtje te zetten. Want welbeschouwd was het ook wel een bizarre onderneming om gewapend met een telefoonnummer en een brief naar de andere kant van de wereld te reizen, op zoek naar een volslagen onbekend ‘afkickcentrum’, wat je niet eens zo mocht noemen. En dat alleen maar omdat ik in het ashram leven in India te veel gepraat over spiritualiteit was tegen gekomen, daar waar ik meende dat de meer aardse zaken eerst aan bod moesten komen. Was ik hier eigenlijk wel op mijn plaats? Wat ik tot nu toe had ervaren van de Synanon-lifestyle kon ik niet goed plaatsen, als ik de verkreukelde verslaafden binnen zag komen, die dan een paar jaar later als zelfverzekerde en goedgebekte Synanon bewoners andere verslaafden de weg naar een leven zonder dope wezen, moest er inderdaad wel een wonder zijn gebeurd. Maar wat had dat eigenlijk met mij te maken? Hoe langer ik in mijn eentje in de wachtkamer zat, des te meer begon ik aan het nut van mijn reisdoel te twijfelen. Goed, ik wilde meer leren van groepsprocessen, maar dat kon op vele plekken die minder extreem waren dan deze commune. Zou ik niet beter naar Esalen kunnen gaan, daar werkten ze ook met therapiegroepen, maar meer voor ‘normale neuroten’, zoals ik? Vanuit de wachtkamer kon ik zien dat de mensen de lunch gingen gebruiken en ik zat daar nog steeds maar te zitten. ‘Wat kom jij hier doen?’ Om twee uur werd ik tenslotte opgehaald door een bewoner en naar een kamer gebracht waar vijf mensen in een halve kring zaten. Nadat ik me voorgesteld had werd me te verstaan gegeven om in de vrijstaande stoel voor hen plaats te nemen. Steve zat in het midden, maar gaf geen enkele indicatie dat we elkaar al eens ontmoet hadden. Aan zijn linkerhand zaten een zwarte en een Mexicaans uitziende man en aan zijn rechterhand een donkere en een blanke vrouw van middelbare leeftijd. ‘Wat kom jij hier doen’ zei Steve, alsof hij mij voor het eerst zag. ‘Wel, ik heb in Nederland een tijd in een psychiatrisch ziekenhuis gewerkt, en daarna heb ik in India van een vriendin van Synanon over jullie gehoord. En aangezien ik geïnteresseerd ben ik groepsprocessen raadde ze me aan om hier naar toe te komen. En.....’ ‘Wat is dat nu voor een bullshit’ onderbrak de zwarte man me abrupt. ‘Weet je wel wat voor plek het hier is, realiseer jij je wel waar je nu zit, man. Dit is een plek waar mensen voor hun leven komen vechten. Mensen die uit de goot op handen en voeten hier naar toe gekropen zijn en smeken of ze alstublieft hier mogen komen wonen. En dan komt meneer de therapeut hiernaartoe om ons te bestuderen. De vraag is: wat kom jij hier doen?’ Ik was even sprakeloos over de wending in het gesprek, maar antwoordde: ‘Ik wil meer te weten komen van jullie manier van leven hier in Synanon en…’. Maar ook dat was niet goed, want de man onderbrak me opnieuw: ‘Ik zal je wat vertellen, man, hier in L.A. hebben ze een hele mooie dierentuin voor toeristen zoals jij. Ga daar maar naar toe, als je aapjes wilt bekijken. En kom ons niet lastigvallen met je slappe gelul over groepsprocessen. Hier in dit huis gaat het over het redden van

mensenlevens, hier doen we niet aan vage praatjes.’ Terwijl de man steeds luider was gaan spreken, waren ook de aderen in zijn hals opgezwollen en zag hij er boos uit. ‘Nou, het is helemaal niet mijn bedoeling om aapjes te komen kijken, en ik ben ook wel gewend om in intense situaties te zijn. In het psychiatrisch zie....’ Nog voordat ik het woord af kon maken reageerde de zwarte vrouw als door een wesp gestoken: ‘Wat nou met je psychiatrische bullshit, wil jij ons hier even komen vertellen wat er in een gekkenhuis gebeurt. Dan ben je hier aan het verkeerde adres, misterrr. Waar denk je dat ik vastgebonden heb gezeten, voordat ik hier terechtkwam? Twee jaar lang heb ik in die mooie ziekenhuizen van jullie doorgebracht, volgestopt met pillen en duffe arbeidstherapie. En nu kom jij ons hier even vertellen hoe het er daar aan toe gaat. De meeste mensen hier binnen weten meer van waanzin af dan jullie met al je mooie praatjes en loze beloften. Maar voor verslaafden als ons heeft nog geen enkel ziekenhuis iets goeds gedaan. Ze maken je er allen nog maar meer kapot!’. Ook zij sprak zeer geëmotioneerd en ik begon het knap benauwd te krijgen. ‘Ja maar, ik werkte in een ziekenhuis waar ze alternatief .....’ Voor ik maar de kans kreeg om nog iets te zeggen, knalde het in mijn richting: ‘Ja, hoor, ga ons nog even een lezing geven over waar je allemaal hebt gewerkt. Wanneer beantwoord je nou eens de vraag die je gesteld is?’ zei Steve. ‘Welke vraag?’ vroeg ik verwonderd. ‘Welke vraag, welke vraag, welke vraag?’ imiteerde de zwarte man mijn accent, terwijl hij tegelijkertijd mijn verwonderde blik nadeed. ‘Meneer de onderzoeker heeft zoveel vragen, dat hij niet eens meer weet wat hij hier kwam doen’ spotte de blanke vrouw? ‘Het is ook een vermoeiend bestaan, hoor. Om alles maar te moeten onderzoeken dat geen reet met jezelf te maken heeft’ vulde de andere aan. ‘Want jij hebt toch zeker geen ernstige problemen dat je zo nodig hier de plaats van iemand, die het wel nodig heeft, wilt komen innemen.’ Zonder zelfs maar op een antwoord te wachten, ging het spervuur door: ‘maar het verdient wel goed, hoor. Als je een tijdje tussen de junks en criminelen hebt gezeten, kun je daar vast wel een leuk sensatieverhaal voor een Hollandse krant voor schrijven’ zei de een tegen zijn medebewoners. Ondertussen waren ze opgehouden tegen mij te praten en keken nu elkaar veelbetekenend aan. ‘Waarom heb je daar eigenlijk zover voor gereisd, hebben ze bij jullie zelf geen verschoppelingen en bajesklanten die je kan gaan bestuderen?’ vroeg de Latino?‘ Jawel’ antwoordde ik beleefd ‘maar ik denk dat ze daar zo ongeveer nog behandeld wordt als die mevrouw daar zojuist opmerkte, daarom ben ik hier naar toe gekomen’. Omdat ik gehoord had dat hier een nieuwe therapievorm werd toegepast die mensen echt kan veranderen.’ Het was er al uit voordat ik het kon stoppen. Maar Judith kreeg alsnog gelijk. ‘Wat nou therapie, hier in Synanon doen we niet aan therapie. Dat is alleen voor die verwaande en superieure hulpverleners die veel geld willen verdienen om in andermans ellende te gaan zitten wroeten. Hier in dit huis wonen mensen die hebben besloten eerlijk te worden, EERLIJK, hoor je dat, over wie ze zijn en wat ze van anderen vinden. Nou en daar heb je helemaal geen therapeut voor nodig. Hier woont de De vriend, voorjaar 2013

9

grootste concentratie van leugenaars, bedriegers, dieven, hoeren en dronkelappen ter wereld. Het enige verschil is dat ze ermee opgehouden zijn om zichzelf en de anderen voor de gek te houden. Nou vraag ik je het nog een keer: wat kom jij hier doen?’ Verbijsterd keek ik de vrouw aan, wat was dit voor een soort gesprek waarbij ze niet wilde luisteren naar wat ik te zeggen had? Ze herhaalde het nog een keer, en nu nog nadrukkelijker: ‘Wat kom jij hier doen?’ Toen ging me een lichtje branden, deze mensen deden niet aan voorspel of beleefde introductie, maar gingen direct op hun doel af. Als ik me niet als onderzoeker op kon stellen, wat dan wel? Ik besloot het erop te wagen: ‘Ik heb gemerkt dat ik soms moeilijk echt contact kan maken met mensen en dat ik na verloop van tijd onrustig wordt en weer opstap. Ik zou daar wel meer over willen leren, want dat zit me wel dwars’ zei ik. Blijkbaar was dit in de goede richting, want met een veel rustiger stem ze zei nu: ‘Vertrouwen is heel belangrijk en het gemis in vertrouwen in onszelf en andere mensen is de oorzaak van alle verslavingen. Alleen zijn de verslaafden dat zelf vergeten. Hiervoor in de plaats hebben zij hun dope het vertrouwen gegeven om alles op te lossen. Maar dat is één grote leugen. Zo goed als ze waren om de zaak te flessen, zo makkelijk doorzien ze de leugens en verdraaiingen van mensen die zich nog door het spook van de verslaving voort laten drijven. En weet je wat, net voordat de meeste de pijp uit gaan raken ze keihard de bodem. En daar in het diepst van alle ellende van jarenlang dope gebruik, durf je jezelf voor het eerst eerlijk aan te kijken en toe te geven dat je het niet alleen kunt. ‘Je hebt anderen nodig om je te helpen’, en voegde ze er strak kijkend aan toe: ‘op die stoel waar jij alles zo koel zit te bestuderen, zitten anders volwassen mensen te huilen over hun verwoeste levens, en te smeken of ze nog een kans mogen krijgen.’ De hele kamer zinderde van de spanning en intensiteit waarmee deze mensen spraken, en ik had er geen passend antwoord op, behalve dat ik me voorgenomen had te blijven zitten wat er ook zou gebeuren. Maar veel tijd om na te denken kreeg ik niet. ‘Hoe zit het eigenlijk met je eigengebruik, wat voor dope gebruik je zelfeigenlijk?’ wilde ze weten. ‘Vroeger heb ik wel regelmatig alcohol gebruikt’ zei ik, mijn dronken Heineken buien maar buiten het gesprekhoudend. ‘En ik heb ook wel 10


eens wat hasj gebruikt’ zei ik zo nonchalant mogelijk, me beseffend dat dit geen geschikte plek was om eens een boom op te zetten over het ‘Hollandse model.’ Nu waren de rapen helemaalgaar: ‘moet je dat nu zien, zit hier een beetje liberaal te zijn over je eigen dopegebruik. Hierbinnen is het een volkomen drugsvrije samenleving en iedereen die hier binnenkomt onderschrijft deze uitgangspunten, heb je dat begrepen!’ Ik kniktedat het me duidelijk was, maar ondertussen wist ik me geen houding te vinden. Dit was allemaal wel erg recht op de man af. Als in een politieverhoorvuurde de één stekeligheden in mijnr ichting, terwijl de ander daarna een tikje van de achter liggende filosofie vertelde. Lang tijd om na te denken had ik niet, want het volgende onderwerp diende zich aan. ‘En dan nog eens wat, waarom zie je er zo uit als je hierom verblijf komt vragen.

Je lijkt welzo’n alternatieve hippie met dat haar en die baard. Wat verberg je eigenlijk achter die haardos?’ wilde de Latino weten. ‘Nou, zo zie ik er al jaren uit, mijn kleren zijn schoon gewassen en ik stink toch niet’ probeerde ik grappig te zijn. Maar dat viel helemaalverkeerd: ‘dat zou er nog eens bij moetenkomen, dat we je zelfs nog onder de douche zouden moeten zetten, zoals de meeste zwervers hier. Hopelijk hoeven we je dat ook nietnog eens te leren. Maar met zo’n uiterlijk kom je hier natuurlijk nooit binnen.’ zei hij terwijl hij met een vies gezicht naar me keek. ‘Om te beginnen moest je dat uiterlijk maar eens achterlaten. Wat zou je er van zeggen om net als de mensen hier je hoofd kaal te scheren als teken dat het je ernst is.’ Verbaasd keek ik hem aan: ‘Wat heeft mijn haar er nu mee temaken?’ vroegik. ‘Alles,’ was het korte antwoord, ‘als je hier binnenkomt, laat je je oude image achter. En jij hebt heel veel image gestopt in dat hippe uiterlijk van je’ wist Steve te melden. Daarom zag iedereen

er zo uit schoot het door mij heen, al die beebopkoppies boven die getatoeëerde armen. Je haar afknippen werd beschouwd als een teken van verdergaande motivatie, het omzetten van woorden in daden. ‘Voor mij maakt dat uiterlijk niet zo veel uit, hoor. Ik denk dat ik hier ook wel gemotiveerd aanwezig kan zijn, zoals ik er nu uitzie’, probeerde ik nog, maar het was al te laat. ‘Wel, als het jou toch niets uitmaakt, moesten we je uiterlijk gelijk maar even fatsoeneren.’ Ik was nu zo ver gekomen dat het me werkelijk niet veel meer uitmaakte. Ik geloof ook tot hun verbazing stemde ik lachend toe. Het ijs was gebroken; ik kreeg van mijn belagers een stevige hand en werd welkom geheten en toegelaten in de Synanon familie. Toegelaten in de Synanon familie. Opgenomen worden in de familie was meer als een abstract begrip, want de Latino van de intake werd door Steve voorgesteld als mijn ‘oudere broer’, die mij wegwijs zou maken en waar ik altijd naar toe kon voor vragen. Mijn oudere broer was in werkelijkheid ongeveer van mijn leeftijd, maar had al een indrukwekkende gang langs instituten en instellingen achter de magere rug. Voordat ik helemaal toegelaten zou worden moest ik onder de douche en intussen werden mijn kleren en tas aan inspectie onderworpen waar menig douanebeambte nog wat van kon leren. ‘Hier binnen is geen dope, en dat willen we zo houden ook’ bromde …. toen hij mijn verwonderde blik zag. Mijn oudere broer viel ook de eer te beurt om de tondeuse op de laagste stand te zetten en in minder dan een minuut lag de grond bezaaid met plukken haar. Toen ik in de spiegel keek zag ik een strak gemillimeterde kop en een paar verschrikte ogen, die ik als van mijzelf herkende. Wat keek daar terug? Een langgestrafte bajesklant of een oprechte waarheidszoeker? Niet voor de laatste keer kruisten de overeenkomsten tussen een opname in een zwaar therapeutisch systeem als Synanon en de intrede in een Boeddhistisch klooster mijn gedachten. Veel tijd voor filosofische bespiegelingen had ik niet, want …. leidde mij via lange gangen naar een van de slaapzalen waar tientallen stapelbedden stonden. Hier zou ik de komende weken doorbrengen, maar Robert vertelde mij gelijk al dat de slaapzalen alleen van 10.00 uur ’s avonds tot 6 uur ’s ochtend gebruikt mochten worden. Ik kreeg een sleutel van de locker waar ik mijn tas met het Nederlandse vlaggetje in zette.

Foodservice Department Nu was ik Synanon bewoner geworden en wat voelde ik me ver van huis? Mijn oudere broer nam mij mee naar het Foodservice Department en vertelde dat dit mijn werkplek zou worden. Vanaf dat moment werd ik opgestuwd door de typerende Synanon energie, waar de no-nonsens boodschap niets aan duidelijkheid te wensen overliet: ‘let’s get thingsdone.’ In de professioneel uitgeruste keuken van het voormalige hotel werd inmiddels hard gewerkt Synanon huisvestte aan de veel bekende avondartiesten en andere maaltijd. Terbijzondere mensen. wijl Robert Eén ervan was de me snel rondgitarist Joe Pass leidde vertelde hij me dat er voor meer dan 500 mensen dagelijks 3 maaltijden bereid moesten worden. ‘En als je mensen hun dope afneemt, moet er in ieder geval goed te eten zijn. We hebben hier een zeer kritisch publiek, dus wordt er van alles aangedaan om het eten op tijd en te presenteren. Stiptheid en regelmaat zijn erg belangrijk om losgeslagen mensen weer een beetje houvast te geven. Dus je kan je gelijk meteen maken. ’Zonder veel omhaal loodste hij me naar een door glas afgesloten ruimte waar een aantal mannen in dampende wolken stoom een ongelofelijk berg borden, bestek en pannen stonden af te wassen. ‘Dit is de WasHet Spel Het spel (the Game) werd beschouwd als het hart van de Synanon-ervaring en het hoogtepunt van de dag. Het waren bijeenkomsten waarin de bewoners werden onderverdeeld in kleine groepen van 12 personen, binnen deze groepen waren alle vormen van expressie geoorloofd, behalve fysiek geweld en dreigen met geweld. Je kon zelf vragen om bij een bepaald persoon in de groep geplaatst te worden, net zoals jouw aanwezigheid in een bijeenkomst aangevraagd kon zijn door je ergste vijand. Een goede Spelgroep bezat een afgewogen mix van explosieve en bindende elementen. Zeker was het geen beleefd samenzijn, of een beschaafd informeren naar mogelijke opvoedingstrauma’s. Buitenstaanders beschouwden dit als een vorm van extreme groepstherapie, maar ‘Synaninites’ wezen deze term verontwaardigd van de hand. Juist om iedere associatie met een therapeutisch doel te vermijden werden de bijeenkomsten gewoon ‘Games’, oftewel Het Spel, genoemd. Iedere maandag, woensdag en vrijdagavond was het reusachtige gebouw in de ban van de talloze mensen die vanaf de grote borden in de eetzaal hun naam opzochten en zich naar een bepaalde locatie spoedden. Ook

teil’, een soort non-stop arbeid aan de vervelendste karweitjes in het huis. Wanneer je hier terechtkomt heb je iets om over na te denken. Bijvoorbeeld of je wel op Synanon wilt blijven, of dat je gewoon niet liever je oude leventje wilt gaan leven. Die jongens beginnen om 6 uur ’s ochtends met werken, eten staand hun eten en houden om 11 uur ’s avonds op met werken. Zeven dagen per week.’ zei hij, terwijl hij naar de zwijgende mannen wees. De keukenbrigade was een stapje hoger op de ladder, en ik kwam er tussen in te zitten bij de ‘voorbereidingsgroep’. Voor de komende weken zou ik in de kelder onder het neonlicht met 10 ander mannen allerlei werkzaamheden doen, zoals het snijden van plakjes ham en kaas voor 500 mensen. Het hoofd van de afdeling riep de hele crew bij elkaar, iedereen liet zijn werk voor wat het was en kwam in een halve cirkel om ons heen staan: ‘Hé guys, this is Hans, from some European country, he is going to stay with usfor some time and he will be in our group, so give him a good welcome!’ Hierop antwoordden de mannen om de beurten met ‘Hi Hans, welcomehere, I am Tony’. Terwijl ik daar stond wist ik dat ik geen van de namen zou onthouden. Ik kon gelijk mee om de tafels in de grote eetzaal te dekken. ‘s Ochtends kwamen de trucks van de supermarktketens aangereden, die dan door onze groep met de hand gelost moesten worden. Het betrof altijd etenswaar waarvan de supermarkt af wilde omdat de houdbaarheidsdatum verlopen was. Aangezien Synanon een non-profit organisatie was, konden de ondernemingen deze overtijdse schenkingen van de belasting aftrekken, zodat er nooit gebrek aan toelevering was. Maar zo kon het wel gebeuren dat ik met een kleine blikopener in die paar weken tijd misschien wel duizend kleine blikjes tomatenpuree heb geopend.

mijn naam had ik gevonden en toen ik in de genoemde kamer aankwam zaten de meeste mensen al op de in een kring geplaatste stoelen. Er heerste een gespannen sfeer, die verbroken werd toen een man een kort gebed oplas: ‘Please let me first and always examine myself, let me be honestand truthful, let me seek and assume responsibility, let me understand ratherthan to be understood, let me have trust andfaith in myself and my fellow man, let me love rather thanbeloved and let me give rather than receive.’ Daarna verklaarde hij: ‘de groep is open.’ Vanaf dat moment was het een drukte van belang, want verschillende mensen begonnen luid door elkaar heen te praten en al snel ontrolde zich voor mijn ogen een fascinerend schouwspel, waarbij mensen elkaar verbaal de meest verschrikkelijke dingen toewensten. De kracht was dat het een nonstop-show was, waarin iedereen aan de beurt kwam. Geen van bovenopgelegde

Hans

leiding, het was een ‘open’, maar beslist dictatoriale democratie. Bleef je al te lang bij je eigen verongelijktheid steken, dan mistte je hoe briljant het kleinste mannetje een parodie op de grote neger aan het maken was. Lachsalvo’s losten elkaar af. De diepste richels van het junkie leven mochten, nee moesten allemaal in de openbaarheid komen. Een soort collectieve biecht werd Het Spel ook wel genoemd, want veel belang werd toegekend aan het opbiechten van alles wat in verleden en heden fout was gegaan. Eén van de essentiële inzichten in de ziel van langdurig verslaafden is dat bij de geringste tegenslag de moed verloren wordt, en de aanstaande mislukking op de grote hoop wandaden terecht komt. Het legen van de beerput: inderdaad de publieke biecht van alle slechtigheid, geeft de ruimte om weer nieuw in het leven te staan. Onderdrukt schuldgevoel bleek een van de grootste obstakels te zijn voor een werkelijk clean leven. Bij afwezigheid van professionele priesters hebben de zondaren een veel rechtvaardiger systeem uitgevonden: iedereen is bij toerbeurt pastoor en zondaar. Met dat verschil dat de pastoor die zojuist zijn gelijk had behaald over de andere zijn zondige gedrag er in De Spelgroep op kon rekenen even later De vriend, voorjaar 2013

11

van zijn plaats te worden geblazen te worden door de hoon van de groep. ‘Over jouw gedrag is ook nog wel wat op te merken, motherfucker!’ Dan volgde het moment dat de keiharde dealer, die in zijn nieuwe hoedanigheid van Synanon bewoner hetzelfde patroon van controle uitoefening over anderen had lopen uitvoeren als op straat, verpletterd werd door een spervuur van vragen en verwensingen. Na verloop van tijd brak het pantser en zat er een stil jongetje, het even niet te weten. Of de ex-call girl, die nu in het dagelijks leven iedereen om haar vingers wond en zojuist ongezouten de wind van voren had gekregen. ‘Crazy?’ ‘Jazeker!’, maar het antwoord luidde steevast: ‘It works!’ Geen leiding, geen richtlijnen. Mensen stonden op stoelen te dansen of waren tot tranen geroerd. Het was een totaal theater, met het enige verschil dat de eerst wezenloze acteurs met hun jarenlang bevroren verslavingsdrama’s nu tot mensen van vlees en bloed geschreeuwd werden. Ladingen haat, afgunst, bedrog, misleiding werden tot in alle onsmakelijke details uitgespeeld. En na zoveel gecondenseerde ellende was er altijd de ruwe humor van mensen die niets meer te verliezen hebben en het leven als een onverdiende toegift beschouwen. Na afloop van de enkele uren durende sessies omhelsde men elkaar en was de hele atmosfeer gezuiverd. Ook ik kreeg klappen op de schouder en was vooral blij dat er die eerste aflevering zoveel stof was dat ze mij gelukkig gewoon genegeerd hadden. Pas bij de derde Spelgroep werd ik vanuit de anonimiteit in de schijnwerpers gezet, en dat nog wel door mijn oudere broer…. ‘He, Hans ho are you doing?’ vroeg hij rustig. Nadat ik bedeesd wat verteld had van mijn ervaringen, veranderde hij opeens van tactiek: ‘en hoe zit het met dat cannabis verleden van jou, mis je het heel erg hier tussen al die exjunkies?’ ‘Nee hoor, maar dat had ik je al verteld, ik ben helemaal geen dagelijkse gebruiker en ik zie het probleem er niet van’ antwoordde ik. ‘Wat jij al verteld hebt interesseert mij geen zier’ gaf …. Met stemverheffing aan ‘het gaat erom dat jij wat leert hier in dit huis. 12


En dat je eens ophoudt met die hippe act van alles cool en geweldig te vinden. Cannabis gebruik is helemaal niet cool, man. Dat is voor mij het begin van mijn dope carrière geweest.’ ‘Vraag het maar aan de anderen hier’ en met een wijds gebaar wees hij op de anderen ‘hoeveel zijn er niet met een onschuldig stickie begonnen en voor je het weet ben je zo hooked als een deur.’ Er werd instemmend geknikt en een aantal bewoners vertelden in dramatische termen hoe zij ook in de goot beland waren, en dat was allemaal begonnen was met een onschuldig ‘jointje.’ Ik moet niet bijster overtuigend hebben gekeken, want mijn oudere broer zei met stemverheffing: ‘Wanneer kap jij nou eens met je eigenwijze houding om alles beter te weten? Wat kom jij eigenlijk doen hier? Vertellen dat het oké is om cannabis te gebruiken? , vertellen dat het oké is dat deze verziekte maatschappij draait op de alcohol en pillen waar iedereen zijn spanningen mee verbergt? Nee, dat is helemaal niet oké! En ik wordt helemaal ziek van jouw vrijblijvende opvattingen over drugs. Wat kom je hier eigenlijk doen, reclame maken voor cannabis gebruik, dat dat zo lekker is. Hou je mooie praatjes toch voor je, man!’ Hij werd bijgevallen door de anderen in de groep en nu werd ik bedolven onder een spervuur van opmerkingen en verwensingen aan het adres van heel alternatief Amerika. “Als het voor jou niet goed is om cannabis te gebruiken’ zei ik toen de storm enigszins was bedaard ‘dan respecteer ik dat, maar om dat nou voor iedereen te vinden vind ik erg overdreven’ zei ik in de beste Nederlandse traditie van tolerantie. Maar nu was het helemaal mis; een orkaan van verontwaardiging steeg op en ik kon nauwelijks volgen wat er gezegd werd. Het zou nog een hele tijd duren, voordat ik erachter kwam dat het rationeel proberen zingeving te ontdekken in de expressie maar één oppervlakkige laag was in de communicatie. Het ging vooral om de ‘gut feeling’; de emotionele handtekening van de verzonden informatie en, dat kon ik wel voelen, was niet best voor mij. Van alle kanten werd mij te verstaan gegeven dat ik te ver was gegaan, door hier notabene in de Synanon familie het gebruik van drugs te verdedigen. Dat ik beter op kon sodemieteren als ik geen afstand wilde nemen van drugsgebruik, zodat ik niet langer hun tijd en aandacht zou verspillen. En dat voor mijn plaats er honderden waren die het veel meer nodig zouden hebben. Tot mijn schrik

werd het grootste deel van de sessie aan mijn persoon, of liever aan het afbreken daar van, besteed en ik had geen enkel verweer tegen de emotionele uitbarstingen. ‘Nou als het zo moet, vind ik het ook belachelijk’ zei ik dapper terug. Maar het maakte helemaal geen indruk en er werd in steeds afwijzender termen gesproken over mijn aanwezigheid in Synanon. Ik had werkelijk geen idee hoe ik uit deze emotionele gevangenschap moest komen. Om hier nou als een hypocriet alle vormen van drugsgebruik te gaan verketteren door de cannabis de schuld van alle ellende te geven, ging mij ook te ver. Ik liet de storm uitrazen en trok een verongelijkt gezicht, dat geen enkele indruk op de anderen maakte. Toen de sessie afgelopen was zat ik nog verdwaasd voor me uit te kijken, maar niemand sloeg me op mijn schouder of schonk maar enigszins aandacht aan mij. Ook mijn oudere broer liep langs mij heen de gang op en deed alsof hij mij nooit gezien had. Alleen liep ik door de open deuren van de eetzaal naar het strand en zocht een stil plekje om te bekomen van de gebeurtenissen. Outsider in de Familie. Om nou te zeg-

Een Synanon dansfeest gen dat ik me op me tot dan op mijn gemak had gevoeld in het universum van Synanon zou bezijden de waarheid zijn. Maar na deze publieke terechtstelling zag ik het helemaal niet meer zitten. Wat was dit nou voor een vertoning? Het leek wel de survival of the loudest, degene die het hardst kon schreeuwen kreeg zijn zin. Ook had ik helemaal geen zin om van het cannabis gebruik zo’n opgeblazen toestand te maken, maar ze waren zelfgeobsedeerd met het onderwerp. Gelukkig kwam Steve naast me zitten en zei zonder verdere introductie: ‘Well, you either love or hate this place. And sometimes all this at the same time!’ Hij vroeg hoe het met me ging, maar ik was nog te geschokt door ‘Het Spel’ dat zo laag was gespeeld. Het voelde heel anders als jezelf ‘een beurt’ had gekregen, dan als je dat van een afstandje bij anderen zag gebeuren.

Ik vertelde over de sessie en toen ik het woord cannabis uitte, reageerde Steve ongemeen fel: ‘Buiten ‘Het Spel’ wordt hier nooit over drugs gesproken, dat hoor je nu toch te weten’. ‘Nou ja, daar ging het toch over vanavond’ wierp ik tegen. ‘Het is absoluut verboden om over drugs te spreken of er zelfs maar aan te denken buiten de Spelbijeenkomsten. Anders zou iedereen hier de hele dag over dope lopen te praten en elkaar maar meesleuren in negativiteit.’ ‘Ja maar,’ antwoordde ik, ‘jullie beginnen er de hele tijd zelf over. Ik ben er nog nooit over begonnen.’ ‘Doe nou niet zo onschuldig, je bent hier toch gekomen om wat te leren. Nou, dit is wat je hier kan leren. Kijk maar eens naar de betekenis van die middelen in jouw leven. En als je je zo liberaal opstelt zal je het nog knap lastig krijgen hier, want zoveel ruimte hebben de mensen hier niet voor nuances. Dat moet je begrijpen en zo niet…, dan moet je gewoon vertrekken, want dit is onze cultuur. En wij vragen van bewoners om dat te respecteren. Daar is het huis op gebouwd’ zei Steve streng. Toen legde hij iets uit dat ik wel gevoeld, maar nog niet eerder begrepen had: ‘bovendien ben je voor veel bewoners het ideale projectiescherm. Je bent blank, therapeut en nog onafhankelijk ook. Jij kan immers komen en gaan wanneer je dat wenst. En jij maakt zelf wel uit wat je gelooft of niet. Maar hoe denk je dat dat overkomt voor de mensen die geen enkele ruimte meer hebben, dan hier te blijven. Nogal wat mensen zijn hier ‘three time losers’, weet je wat dat betekent? Nou, dat bij een volgende justitiële veroordeling ze voorgoed achter de stalen bouten verdwijnen. En daar wil jij een genuanceerd verhaal over drugs aan kwijt. Kom nou toch. Word eens wakker en kijk waar je bent!’ zei Steve hartstochtelijk. Het was mij inmiddels wel duidelijk dat de algemene termen waarin ik tot dan over drugs had gedacht, voor deze mensen niet opgingen. Dat deze middelen voor hen de weg naar de hel hadden geplaveid en dat zij deze waarheid boven de mijne wilde plaatsen was hun goed recht, ondanks dat het niet klopte voor mijn gevoel. ‘Neem het niet te serieus,’ zei Steve, die mijn gedachtekronkels leek te lezen. ‘Synanon is een hogedrukpan en een achtbaan ineen. Als je dit aankunt, kun je de hele wereld aan!’ zei hij met overtuiging. Ik deed er maar het zwijgen toe en ’s avonds op de overvolle mannenslaapzaal kon ik de slaap niet vatten.

Outsider Ik was blij dat de bel ging en gedurende de dag klauterde ik weer een beetje op. Het harde werken met de mannen om het eten op tijd klaar te krijgen, vond ik leuker dan Het Spel. Met lood in de schoenen liep ik de trappen op naar de volgende Spel groep, maar deze avond waren er anderen die in de wervelwinden verzeild raakten. Maar de vijfde aflevering was het weer raak: dit maal ging het niet over de dope, maar over mijn outsider zijn. ‘Nou ben je hier al weken, maar uit jezelf heb ik je nog niets zien zeggen’ zei er een. ‘Jij laat helemaal niets van jezelf zien’ vulde de volgende aan. ‘Ben jij hier alleen maar om te werken’ zei de ander. En daar moest ik toegeven, daar had hij een punt. Want met mijn Rotterdamse achtergrond wist ik dat er op mijn werk niets aan te merken was, daar zorgde ik wel voor. Maar ik had het ook gebruikt als een afweer tegen verder een verdere inmenging. Dat zei ik ook tegen hem. ‘Hoezo, ben je soms bang om ergens in betrokken te worden. ‘Je moet wel op je hoede blijven als enige “square” tussen al die junks, hoor’ was het snerende antwoord. Daar was het woord weer, dat binnen de Synanon gemeenschap gelijk stond aan een verwensing. Ik was de ‘square’, letterlijk de ‘vierkante’, ‘dat mannetje dat helemaal niets meegemaakt heeft in het leven’ werd me toegeschreeuwd. ‘Dat bang is zich te branden aan alle enge dingen en altijd aan de veilige kant van het avontuur blijft’ zei de volgende. Dat was althans hetgeen de ex-junk voor een stereo type beeld had over ‘pottenkijkers’, of nog erger ‘therapeuten.’ Dat woord stond gelijk aan de ergste overtredingen van de moraliteit van de straat, een therapeut? ‘Who the fuck let you in?’ wilde er eentje weten. ‘Hij weet zelf niet eens wat ie hier komt doen, moeten wij dat ook nog voor hem gaan bedenken soms?’ Pure vijandigheid en harteloze botheid, de onderbuik van egoïsme en afgunst werd in een grote emmer over me heen gegooid. Ik was nu te weten gekomen, waarom zo weinig buitenstaanders het hier uithielden. Maar toen ik luidruchtiger ik gewend was mijn plaaggeest veel luid van repliek diende dat hij nu wel zo’n grote mond had, maar overdag in de keuken zo ‘spaced out’ was, dat hij als laatste zijn werk af had en ik altijd op hem moest wachten, vielen de anderen me luidkeels bij. ‘Zie je nou wel, zelfs de square valt het op dat je er helemaal niet bij bent’ hielp er eentje. Ik ontving bemoedigende knikjes en voelde me een beetje trots dat ik me in dit wel erg groot uitgevallen gezin tenminste enigszins kon redden door ook mijn mond open te trekken. Na een intense maand nam ik afscheid van Santa Monica, waar ik zelfs goede vrienden was geworden met een aantal mannen van het type ruwe bolster en blanke pit. Van de ‘all out’ Synanon biecht bakte ik nog niet veel, maar dat had ik enigszins gecompenseerd door een stabiele factor te worden in het keukengebeuren. Na verloop van tijd was het nieuwtje er een beetje af dat ik een ‘therapeut’ was, en hielden de gesprekken niet meer op als ik ergens bij kwam zitten. Steve vertelde me later dat ze gewed hadden dat ik de intake niet door zou komen; hij ontpopte zich als een echte Tempelwachter, bruut voor iedere nieuwkomer, maar eenmaal ‘binnen de poorten’ was hij de vriendelijkheid zelve. Toen ik daar eenmaal doorheen was, hadden ze gewed op het aantal dagen dat ik het uit zou houden; de meest optimistische voorspelling was een week geweest. Tot dan had ik alleen nog maar Santa Monica gezien, maar Synanon had vestigingen door het hele land en een eigen busdienst á la Greyhound om de reizigers tussen de vestigingen te vervoeren. Ik had een plaatsje weten te bemachtigen en met de Synacruiser ging ik in een bus vol gemillimeterde koppies naar Tomalas Bay, honderd kilometer boven San Francisco. Synanon en de echte wereld Gedurende de lange tocht werkte ik mijn dagboek bij en las verder in de boeken die ik van Steve had geleend over Synanon en na mijn eigen ervaringen begreep ik veel meer van de achtergronden. Desondanks waren mijn gevoelens over mijn ontgroening heel gemengd. Ik kon zien dat het werkte voor sommige mensen, maar ik De vriend, voorjaar 2013

13

had het toch wel erg benauwend gevonden. Welbeschouwd was Synanon ook een dorp, met een onontkoombare sociale controle, waar het bijna onmogelijk was om alleen te zijn. Juist omdat een verslaafde de neiging heeft zich te isoleren, vooral als het even niet zo lekker gaat, staat het dagelijkse leven volledig in het teken om elkaar ‘erbij te houden.’ Had ik het jaar daarvoor in de eveneens sociaal dwingende situatie verkeerd van de Yoga ashram in India, waar alles er op gebaseerd was om de sociale interactie te beperken. Individualiteit en stilte waren de hoogste waarden. Nu had ik mijn zin gekregen: hier was de andere kant van het extreem, nooit was je alleen en alles moest naar buiten gebracht worden. En Het Spel met zijn eerst moeilijk bereikbare en dan overstromende emotionele uitbarstingen, leek dat niet op een sado-masochistisch complot? Wie er geslagen zou worden, bleef lang onduidelijk en wie er de zweep hanteerde werd ook pas ter plekke beslist door de groepsenergie. Maar één ding kon ik wel zien: het Spel toonde een rechtstreeks doorkijkje in het emotionele wezen van de verslaving en het menselijke wantrouwen dat daar aan ten grondslag lag. En, bedacht ik me, wie is daar vrij van? Die eerste Spel-avond zat ik als vastgenageld op mijn stoel, blij dat de toorn van de massa aan mij voorbijging. In een poging het onbenoembare een plaats in hun bewustzijn te geven, spraken de bewoners veel en intens over hun schaduwkanten. Dat je al die shit eerst bij een ander ontdekte en daarna luidkeels door de ruimte smeet zei natuurlijk veel over jezelf. Maar als je eerst een ander zijn doopceel had gelicht, kon je er donder op zeggen dat jouw beurt er ook aan zat te komen. Het was een perpetuum mobile, waarbij de uitzinnige projecties voor vaart en onvoorspelbaarheid zorgden. Juist het publiekelijk etaleren van deze nog nooit vertoonde chaos bleek een heilzaam effect te hebben en de catharsis vond langzaam haar weg naar een vorm. In werkelijkheid werd in Synanon het ritueel van de ‘encountergroep’, zoals dit later een weg zou vinden naar de Human PotentialMovement, geboren. Slechts weinigen weten dat voormannen van de ‘groeibeweging’ als Abraham Maslow, Frits Pearls en Dan Casriel zich zeer geïnspireerd wisten door datgene dat in Synanon spontaan aan het ontstaan was. Maar Synanon was niet alleen succesvol op het individuele niveau; het programma bleek ook met andere mensen en omstandigheden dupliceerbaar, en het gevolg was een stormachtige uitbreidingsdrang met verbijsterende groeicijfers. Bij mijn bezoek waren er al meer dan 1000 ‘clubleden’, zoals het voormalige uitschot zichzelf noemde, verbonden aan de locatie in Santa Monica. ‘It works!’ zeiden de mensen die eerst in niets meer geloofden, nu vol religieus vuur tegen elkaar. En niet alleen onder elkaar, zonder enige reserve werd de religie van de verongelijkten tot de nieuwe norm verheven waarmee een sceptische buitenwereld tegemoet werd getreden. Synanon was een wereld op zichzelf en iedere vorm van overheidsbemoeienis werd categorische afgewezen. Na de vredige Flower Power tijd, werd de Verenigde Staten begin jaren 70 overspoeld met golven drugsverslaafden. Een in paniek geraakte overheid trok royaal de knip: honderden miljoenen dollars zochten een bestemming voor de bestrijding en behandelprogramma’s in de eerste aflevering van de War on Drugs. Fantastische anekdotes circuleerden over het bezoek van hooggeleerd commissies die Synanon bezochten, terwijl in de kamer ernaast 14


mensen hun longen uit het lijf aan het schreeuwen waren in ‘de Game’. Lijvige rapporten, opgesteld door iedere denkbare overheidsinstelling, konden niet langer om Synanon heen. Maar de opstellers van die rapporten en de baantjes en posities die ‘buiten’ enig aanzien hadden, waren eenmaal ‘binnen’ in Synanon alleen maar aanleiding tot hoon en ridicuul. Voordat er sprake kon zijn van overheidssteun voor Synanon wilde men wetenschappelijke bewijzen dat de mensen werkelijk ‘clean’ waren. Aan de subsidie hing de voorwaarden dat de clubleden ten minste eenmaal per week een ‘urinecontrole’ zouden moeten ondergaan. Van al die miljoenen ontving Synanon uiteindelijk geen cent, omdat Chuck categorisch weigerde zijn mensen ‘in een potje te laten pissen, voor de wetenschappelijke maffia met hun geld en prestige. De absurditeit dat een stel witjassen in hun laboratorium ons denken te kunnen vertellen wie clean is en wie niet’, werd beschouwd als een belediging van alles waar Synanon voorstond. Dus ging Synanon verder zonder de verlokkingen van al die overheid dollars. En, ondanks dat er in Synanon altijd een chronisch gebrek aan geld leek te zijn, groeide het ‘idee dat trachtte geboren te worden’ stormachtig verder. ‘De Gospel van Synanon’ verspreidde zichzelf en via mondeling overgedragen verhalen werden in luttele jaren in San Francisco, Tomales Bay, San Diego, Detroit, New York en San Diego nieuwe filialen geopend. Veel bewoners die een aantal j aren in Synanon gewoond hadden waren nu gewilde stafleden in de tientallen Synanon geïnspireerde programma’s die overal uit de grond schoten. Daytop Village, Staten Island, Phoenix House en in Nederland de Emiliehoeve. Tot afgrijzen van de oorspronkelijke bewoners werden de oud- Synanon bewoners voor flinke salarissen aangesteld in de ‘regeringsprogramma’s’, waarbij de overheid een flinke vinger in de subsidiepap had bedongen. In de onofficiële Synanon biografie van Guy Endore trof ik nog een interessante passage aan. Opvallend genoeg dankte de man die Synanon ‘uitvond’ zijn eigen redding uit de tentakels van het drankmonster aan een andere inspiratiebron dan Het Spel. Chuck had meegedaan aan het LSD behandelplan voor alcoholverslaafden in het U.C.L.A universiteitsprogramma onder leiding van de psychiater Cohen. Chuck noemde de LSD ervaring de grote omkering in zijn leven. Tijdens de psychedelische trip kwam hij in contact met het kosmische bewustzijn, dit bewustzijn onthulde hem het spirituele gebrek van iedere verslaafde. Het contact met de spirituele dimensie zorgde ervoor dat Synanon de geweldige spagaat kon volbrengen, waarbij verslaafden op de meest elementaire grondbeginselen een gezond levensritme moesten zien te ontwikkelen en tegelijkertijd een persoonlijke ontwikkeling doorgingen. De overeenkomsten tussen de intense groepsprocessen en de LSD ervaring waren voor Chuck van het begin af aan duidelijk: ‘deze 48 uur durende groep interacties, die in staat zijn geweest deze psychedelische trips te triggeren die bereikt worden zonder LSD of een andere drug. — We hebben LSD niet langer nodig, We hebben betere manieren om een trip te nemen.’

Tomales Bay Hier bevond zich onder meer een heropvoedingskamp voor jeugdige verslaafde delinquenten. Of jeugdige delinquente verslaafden, afhankelijk van de invalshoek van de gangbare diagnose. In plaats van in de bajes te zitten, mochten een aantal kids op het afgelegen kamp aan zichzelf werken. Voor iedereen die de omstandigheden in Amerika’s gevangenissen kent, helemaal geen slechte keuze. In Tomalas Bay was alles nog een paar slagen verder aangedraaid wat betreft discipline en orde, deze jongelui waren niet voor een kleintje vervaard. Maar ik had nu in ieder geval het voordeel dat ik van Santa Monica kwam, zoals het hoofdkwartier aangeduid werd. Blijkbaar had ik een goede pers meegekregen, want ik werd veel meer betrokken bij het organisatorische deel van het kampleven. Het dagelijks leven had inderdaad alle verwarrende schakeringen tussen een padvinderskamp en een concentratiekamp in. Maar hoewel in de eerste fase de buitendeuren alleen op verzoek geopend werden, was iedereen in principe

vrij om te gaan wanneer hij of zij dat wilde. Niet dat er veel gebruik van gemaakt werd, want het alternatief van het Amerikaanse Justitie systeem was afschrikwekkend genoeg om ‘binnen te blijven’ voor de alleen in leeftijd jeugdige crimineeltjes. In Tomales Bay mocht ik met enkele stafleden mee twee nieuwe bewoners uit de bajes ophalen, die tot aan de ontvangstruimte aan armen en benen geboeid, door de bewaarders aan ons overgedragen werden.

De mannen, in werkelijkheid jongens van net achttien en negentien jaar, liepen nog in knaloranje overalls waarop met grote letters stond vermeld ‘Correctional Institution of The State of California.’

Wat is ...Synanon?’ ‘Wat is dat ...Synanon?’ was een vraag die me later in Europa nog regelmatig gesteld zou worden. Zelfs jaren later moet ik bekennen dat het me nooit gelukt is een afdoende beschrijving te vinden die recht doet aan de controversiële levenswijze annex therapie waarvoor verslaafden hun uitzichtloze bestaan inruilen voor een opwindende levenswandel zonder middelengebruik. Verslaving aan alcohol en drugs werd in die jaren louter gezien als een medisch defect, een ongeneeslijke ziekte waar weinig aan te doen viel. Hoewel er miljoenen dollars omgingen in dure behandelprogramma’s, waren de deskundigen het over één ding eens: ‘eens een verslaafde, altijd een verslaafde.’ In dat tijdsbeeld, waarin doctoren rondliepen in witte jassen en het medisch establishment omgeven werd met een haast religieus aureool van onfeilbaarheid, betrokken een aantal exalcoholisten, die inspiratie uit de A.A. beweging hadden geput en die min of meer toevallig bij elkaar gingen wonen, een aantal appartementen aan Ocean Front in Santa Monica. Niet in de laatste plaats tot hun eigen verbazing ontdekten ze dat ze ‘clean’ konden blijven, in een situatie waarin ze vroeger ‘verdronken’ zouden zijn. De neerwaartse spiraal waarmee verslaafden elkaar meetrekken in hun knieval voor het begeerde middel, bleek in positieve zin omgebogen te kunnen worden. Dezelfde energie, die eerst gewoontegetrouw louter in destructieve levenswendingen voorzag, kon ook gebruikt worden in een opwaartse en creatieve spiraal. Zonder het te weten was de inspirator Chuck Dederich op een diepe archetypische waarheid gestoten: verslaving en creativiteit zijn twee kanten van dezelfde medaille. Wil je een verslaafde van zijn zelfdestructieve koers afbrengen, dan kun je niet om de creativiteit, en dan vooral het zelf creëren van je eigen leven, heen. Om, zoals een bewoner het eens uitdrukte, ‘zichzelf en anderen aan de haren uit het moeras te trekken,’ werd een intense

Ondanks dat ik alleen tot aan de buitenste vertrekken van de gevangenis was gekomen, was de broeiende aanwezigheid van een gekooide populatie van jonge, veelal gekleurde Amerikaanse mannen dwars door de dikke muren voelbaar. De twee jongens waren zichtbaar opgelucht toen ze, zonder boeien en nu in de blauwe overall van Synanon, achter in de auto plaats konden nemen. Eenmaal op Tomales Bay aangekomen hoorde ik hoe ze onderhanden genomen werden tijdens hun intake gesprek, dit maal door een aantal Synanon bewoners, die niet toevallig ook ex-gevangene uit dezelfde instelling waren. Synanon balanceerde voortdurend op de rand van het disciplineren van de losgeslagen jongelui, én ze de gelegenheid geven om aan zichzelf te werken. Zonder deze eerste basisvoorwaarde werd het helemaal een zooitje, realiseerde ik me al snel. Toch was de discipline niet het belangrijkste ingrediënt waarom mensen bleven waar ze waren, vanuit deze bijna onmogelijke ingang begonnen velen aan een ingrijpend transformatieproces.

vorm van ruwe creativiteit gebruikt. Deze mannen en vrouwen braken met de gewoonte dat hulpverleners hen zouden kunnen helpen hun levens weer op orde te krijgen. Waren zij niet zelf de deskundigen bij uitstek als het over destructieve patronen ging? Dus degene die net clean was kon zowel een helpende hand als een bestraffende vinger uitsteken naar de lotgenoot die zojuist zijn eerste sobere dag in jaren meemaakte. Hadden zij niet zelf een spoor van gebroken dromen en verbroken beloftes achter zich? Aankomen met praatjes en excuses bij een ex-verslaafde leverde alleen hoongelach op. En wie kon beter vertellen hoe zij het dierbaarste wat zij hadden, hun gezin en kinderen, hadden verloren door liever oog in oog met de dood te dobbelen, dan hun verantwoordelijkheid te nemen? Doordat er levende voorbeelden voor hen stonden werd het hele arsenaal van de door de junk met zorg samengestelde emotionele chantagestrategieën waarom hij er echt niets aan kon doen, in één klap onbruikbaar. ‘Ik kan het ook, dus waarom jij dan niet?’ Het begon allemaal met een aantal eenvoudige vormen, die het dagritme van en verslaafde terugbogen naar normaliteit. Ten eerste moest er gewoon gewerkt worden, in huis, aan het eten en aan het verdienen van geld voor het levensonderhoud. Verslaafden willen vaak praten over hun problemen als er gewerkt moet worden en werken als er over hun probleem gepraat wordt. Dit concept werd radicaal op zijn kop gezet: overdag werken en dan wordt er niet over problemen gezeurd. Vanaf NU geloof je 100% in wat je doet! En als je het niet kan, dan doe je maar alsof!?Jaren voordat het een scheurkalender wijsheid werd, was het al uitgevonden door de voormalige loosers: dit is de eerste dag van je leven. Jezelf veranderen kun je niet half doen. Ga ervoor en doe het helemaal! In een huis, tuin en keuken potpourri van A.A.- retoriek, alternatieve therapie, Emerson filosofie, oer Amerikaans De vriend, voorjaar 2013

15

vooruitgangsgeloof en een verpletterende nuchterheid, ontspon zich de typerende omgangsstijl waarin niets onmogelijk was. Ex alcoholicus Chuck citeerde met graagte Thoreau en identificeerde zich sterk met ‘de man die vol vertrouwen in de richting van zijn dromen stapt.’ Het nieuwtje van de blije ex-verslaafden verspreidde zich als een lopend vuurtje onder de gebruikerspopulatie van LA en al snel groeide het huis uit zijn voegen. Het wonderlijke was dat de groep niet alleen clean bleef, maar ook het huis opknapte, om brood op de plank te krijgen verschillende bedrijfjes startte en dit alles met een aanstekelijk enthousiasme dat aanstekelijk werkte op andere ‘misfits.’ Wat was hun geheim? Wat had dat zooitje uitschot dat de miljoenen kostende gezondheidsindustrieën niet voor elkaar konden krijgen? Misschien dit: dat als je een junkie zijn dope afnam, hij gelijktijdig zijn hele lifestyle verloor. Net als alle andere ‘beroepen’ investeert een verslaafde in zijn levensstijl. De handel, het zoeken, het verkopen, de angst en het schuldgevoel, tot dan het moment suprême: de tijdelijke verlossing uit de emotionele wurggreep waarin iedere verslaafde zichzelf gevangen houdt. Deze steeds sneller rondgierende emoties houden een verslaafde in een dwangmatige wurggreep waardoor uiteindelijk deze krachten zijn lot bepalen in wetmatigheid die als dwingender wordt ervaren als het weerkerende proces van eb en vloed in de oceanen. Omdat de meeste mensen die in de verslavingsindustrie hun boterham verdienen zelf nooit iets dergelijks meegemaakt hebben, en over het algemeen keurige levens leiden, is het stuk van de life style altijd beschouwd als bijkomend aan het verslavingsgedrag. Synanon’s bewoners waren over een eenvoudige waarheid gestruikeld: als je iemand zijn dope afneemt; moet je hem of haar hiervoor in de plaats iets geven wat spannender, uitdagender en uiteindelijk vervullender is dan de dope. Overtref de kick van de dope. Dat is de menselijke oplossing voor de angst van iedere regering voor het drugsprobleem. In plaats van als patiënt afstand te doen van de overgeprikkelde zintuigen en te verpieteren in de monotonie van een of andere kliniek, geef hem een hoeveelheid impulsen en emoties die zijn vorige levens in de schaduw stellen. Interessant genoeg had Chuck herhaaldelijk verklaard dat: ‘Synanon niet in de eerste plaats geïnteresseerd was om drugsverslaving te genezen, maar dat dit scheen plaats te vinden als een bijeffect van iets anders wat in Synanon gebeurt.’ De schrijver Guy Endore zag het zo: ‘Chuck had het vermogen om door de buitenkant te kijken en herkende grote potentiële kwaliteiten en devotie in drugsverslaafden, daar waar de omringende samenleving alleen mensen die in de gevangenis of in het gekkenhuis hoorden, kon zien. Zijn taak was het om die verloren levens om te draaien. Synanon was geen religie, maar het had er zeker trekken van.’ Zoals Chuck Diederich’s eigen in alcohol gedrenkte leven omgedraaid was in de A.A., waar hij te horen had gekregen: ‘Als jij vanaf nu niet iedere dag van je leven naar een A.A. bijeenkomst gaat, ga je dood. En snel ook.’ Diederich’s reactie: ‘En dat is precies wat ik deed. Ik ging iedere dag. En twee keer op zaterdag en zondag. 16


Ik werd een fanaat. Een A.A. man.’ Vanaf dat moment leefde hij voor en in zijn droom; Chuck blies een veelomvattend bouwwerk tot leven, waarbinnen de mensen die in geen enkel huis pasten een plek vonden. Tot zijn eigen verbazing bleek hij aan de wieg te staan van wat de vooraanstaande psycholoog Abraham Maslow later het Synanon alternatief voor de gevestigde psychiatrie zou noemen. Niet langer stonden zij aan de kantlijn van hun eigen verwoestte levens; heel erg luid en zonder enige gene plaatsten zij zich in het middelpunt van zichzelf. Na eerst over de rand van de wereld gevallen te zijn; riepen zij nu dezelfde wereld toe: ‘wij kunnen het zelf, wij hebben jullie niet nodig!’ En hiermee had Dederich de junkie, naast zijn dope, nog een knellende verslaving afgenomen: de leugen dat het pad der genezing van het roekeloze leven diende te lopen langs de calvinistische vertegenwoordigers van de aangepastheid: de hulpverleners en de psychiaters. Ze konden het zelf en hadden een bloedhekel aan de duur betaalde naastenliefde. In plaats van verslaafden steeds minder verantwoordelijkheid te geven, werden ze verantwoordelijk gesteld voor hun eigen levens. ‘There is no suchthing as a free lunch’ was niet voor niets het Synanon credo. En dan nog iets: in ziekenhuizen werken mensen voor hun beroep en dat verbied schijnbaar het maken van plezier, er is nooit lol op de afdeling. In Synanon daarentegen werd luid en veel gelachen en was er altijd wel ergens iemand die muziek aan het maken was. En wat betekent de naam Synanon? Wel, werd mij uitgelegd, het is een woord dat niet bestond, net zoals in die decennia voor Synanon het niet bestond dat een mens uit zijn roes zou kunnen ontwaken. ‘Synanon?’ was een verspreking van een bewoner, die snel opgepakt werd door de overige bewoners en die synoniem zou worden aan de grootste concentratie ex-alcoholisten, junkies, hoeren en criminelen op aarde. Oprichter Chuck Dederich zei het als volgt: ‘Synanon is een idee. Een idee dat aan het vechten is om geboren te worden, en dat geboren wordt.’ Hij noemde het een ‘zichzelf ondersteunende gemeenschap van mensen die eerst hun eigen grootste vijanden waren. In de krantenknipsels kwam ik de verklaringen tegen van bewoners die zeiden: ‘ik heb mijn leven aan Synanon te danken.’ Als onderschrift van een foto van een kaalgeschoren, nors kijkende man: ‘zonder Synanon zou ik allang ergens onder de groene zoden liggen’. Een ander verklaart bewogen: “zonder deze plek zou ik nog steeds opgesloten zitten in een of ander gesticht of gevangenis, hier ben ik pas echt gaan leven.” Hoewel Synanon in alles het tegenovergestelde was van het anarchistische Dennendal, vond ik de overeenkomst in intensiteit om ‘te staan voor je dromen’ bij de Synanon bewoners hartverwarmend. Van verschillende kanten had ik gehoord dat er net voor mij een Hollandse psychiater op bezoek was geweest. Dr. Martien Kooyman was op zoek was naar een nieuw model om het groeiende drugprobleem in Nederland het hoofd te bieden en uit het gastenboek schreef ik het adres over van ‘de Emiliehoeve’, een afkickcentrum in een psychiatrisch ziekenhuis in Den Haag dat met een ‘Synanon-achtig programma’ zou beginnen.

Synanon,

waar het begon

Het was de laatste week van november 1974. Ik was op weg naar de plaats waar het allemaal begon. Vanuit New York had ik een vliegtuig genomen naar San Francisco. Drie weken eerder had de president van DaytopVillage, Monseigneur William B. O’Brien, mij opgehaald van het vliegveld in New York en mij naar Parksville, een van de therapeutische gemeenschappen van Daytop gebracht. Ik had het boek “ So fair a house”over Synanon gelezen geschreven door Daniel Casriel, de Amerikaanse psychiater, die na zijn verblijf in Synanon DaytopVillage had opgericht. Toen ik Mgr.O’Brien vertelde, dat ik ook een bezoek wilde brengen aan Synanon zei hij dat ik in het huis van Synanon in San Francisco moest vragen naar Ted Dibble. Hij kende hem als drugverslaafde in New York, toen hij nog werkzaam was als pastor. Parksville, waar ik gedurende 14 dagen kennis maakte met een zinderende therapeutische gemeenschap had een overweldigende indruk op mij gemaakt. Anders dan Synanon was dit geen programma waar je levenslang kon blijven maar waar het doel was terug te keren in de maatschappij. Na mijn praatje bij binnenkomst, over de Emiliehoeve met 30 bewoners, voor een zaal met 150 bewoners vroeg ik aan de directeur van de therapeutische gemeenschap, Tony Gelormino, hoeveel stafleden er werkten. Zijn antwoord was: ‘We zijn blij dat we zeven stafleden hebben, vroeger waren er maar vier”. Voor het eerst begreep ik toen, dat niet de staf maar de gemeenschap zelf voor de therapie zorgde met als uitgangspunt: “Only you can do it, but you cannot do it alone”. Synanon In San Francisco nam ik de bus naar het centrum en vroeg een voorbijganger waar het huis van Synanon was. “Dat is in Oakland” was het antwoord. Ik nam de subway naar Oakland. Toen ik het station verliet zag ik meteen een kolossaal gebouw. Ik keek omhoog en zag met grote letters op het dak: SYNANON.

In het pand aangekomen werd ik vriendelijk ontvangen, toen ik de naam Ted Dibble noemde. Ik werd rondgeleid door het gebouw, waarin onder meer de juridische afdeling van Synanon was gevestigd. Enkele uren later zat ik samen met een andere passagier in een grote witte bus met grote letters Synanon op de zijkanten op weg naar Tomales Bay. Tomales Bay is een uitgestrekt landgoed ten Noorden van San Francisco waar in die tijd een gemeenschap van 1600 mensen woonden: mannen, vrouwen en kinderen. De meesten waren als verslaafden in Synanon terecht gekomen. Na enige tijd sloten er zich ook niet verslaafden aan, de “life-stylers”, die aangetrokken waren door de manier van leven in Synanon. Synanon was een grootschalig social experiment. Er waren duidelijke regels: Geen gebruik van drugs, alcohol of andere de geest beïnvloedende middelen, geen geweld of dreigen met geweld. Het bezit was van iedereen. Geld, ook als dat buiten Synanon werd verdiend, ging in de gezamenlijke pot. De werkweek binnen de gemeenschap bestond uit tien dagen werken, gevolgd door 10 dagen vrij, zodat er voldoende tijd was om creatief bezig te zijn. Loon werd niet betaald. Wel konden bepaalde privileges worden verdiend. Er werd gezamenlijk gegeten in een enorme eetzaal. Elke zaterdagavond was er in deze zaal een party. Onder de bandleden waren bekende, ooit verslaafd geraakte, jazzmusici. Een hoogtepunt van de avond was de “Synanon OneStep”, een dans waarbij enige honderden personen tegelijk twee stappen naar voor, naar achteren en opzij deden, daarbij steeds een kwartslag draaiend.

De kinderen woonden, zoals in een kibboets, niet bij hun ouders maar in kinderhuizen. Aan het einde van de dag konden zij naar de ouders gaan. Ze sliepen in de kinderhuizen. Boot Camp In TomalesBay aangekomen werd ik gebracht naar een gastenverblijf. De volgende dag maakte ik duidelijk, dat ik in het programma wilde meedraaien. Het wekte enige verbazing, dat die psychiater uit Holland dat wilde. “Wel, als je dat echt wilt, dan kan dat” was de reactie. Ik werd overgebracht naar de plaats waar nieuwe bewoners warden opgenomen, The Boot Camp genoemd. Het was een lange witgeschilderde barak. De bewoners droegen gekleurde badges op hun shirt. Naarmate zij verder in het programma gevorderd waren werd de kleur vrolijker. Kort na mijn aankomst werd ik uitgenodigd om deel te nemen aan de “Game”, het Spel, waarbij de deelnemers elkaar confronteerden op hun houding en gedrag. Deze groepen zouden later overgenomen worden in de drugvrije therapeutische gemeenschappen,die naar het voorbeeld van Synanon ontstonden. Daar werden ze encountergroepen (ontmoetingsgroepen) genoemd. De groep werd geleid door een tanige, goed verzorgd uitziende, man, die zich voorstelde als Ted Dibble. Hij had de leiding over de Boot Camp. Dit was de eerste keer dat ik hem zag. Ik was op heftige aanvallen naar mij voorbereid. Ik had behalve op de Emiliehoeve ook de heftige emotionele confrontaties in de groepen in Parksville meegemaakt. De heftigheid viel mee. Er werd gevraagd wat ik in hemelsnaam De vriend, voorjaar 2013

17

kwam doen. Waarom ik een snor had. Die kon ik maar beter meteen afscheren! Koppig als ik was, weigerde ik dat. Waarop ik werd uitgelachen. Mijn standvastigheid werd kennelijk toch gewaardeerd. Ik werd na enige tijd met rust gelaten, waarop de aandacht ging naar andere deelnemers aan groep. Wel werd er regelmatig aan mij gevraagd wat de psychiater ervan vond. Dit herhaalde zich ook meermalen in volgende Games. Wat mij opviel was dat er in de groepen veel meer dan in Dayton gebruik werd gemaakt van humor. Als iemand om zijn eigen stommiteiten kon lachen was vaak het doel van de confrontatie bereikt. Ik leerde in de bootcamp mijn bed opmaken zoals dat in “the Army” hoort. Na de Boot Camp heb ik dit nooit meer zo perfect gedaan. ´s Ochtends gingen we met zijn allen naar buiten voor de “aerobics”. Dit bestond uit een kwartier pas op de plaats hardlopen in een gezamenlijk tempo. Ik had nog nooit van aerobics gehoord. Later werd het ook in Europa een rage en werden er overal aerobics cursussen gehouden. In Synanon stonden we om 6 uur ’smorgens buiten, voor alle afdelingen, groepjes mensen gezamenlijk te trappelen. Ik besloot toen om de aerobics ook op de Emiliehoeve in te voeren. Ontmoeting Op een dag werd ik opgehaald door een vrouwelijk lid van Synanon, die mij rondleidde over het uitgestrekte terrein: de keukens, de farm met koeien en varkens, de drukkerij, het bedrijf waar verpakkingen werden gemaakt, het waterleidingproject, de P.R. afdeling, het medische centrum, de tandarts, de haven met de vissersboot, het uitgestrekte wagenpark, de air strip met de helikopter, de motorfietsen, de kleuterschool, de primary school, het creatieve centrum, de pas geopende afdeling voor jeugdige delinquenten etc. Er was zelfs een brandweerstation met brandweerauto en een ambulance. Bij het bezoek aan de kleuterschool bleken de kinderen juist bezig met een “game”, een gespreksgroep, waarin het de kinderen niet verboden was om hun emoties te uiten, wat dan ook luidruchtig gebeurde. Het meest bijzondere, zwartgrijs gekleurde, gebouw had de naam “de Tempel”. In een special ruimte werd daar elke week de “MondayNight Game” gehouden waaraan werd deelgenomen door de oprichter van Synanon, Charles 18


(Chuck) Dederich, voormalige zakenman en alcoholist, zijn vrouw Betty, zijn dochter, zijn broer en andere “elders”. Alseen lid van Synanon iets had uitge-

Martien Kooyman

Chuck Dederich

spookt wat niet in de haak was kon er een uitnodiging komen voor deze groep, waarop heftig geuit commentaar kon volgen.De groep werd in de gemeenschap van Tomales Bay live op een gesloten TV circuit uitgezonden. Via de radio kon er meegeluisterd worden in de andere centra van Synanon. Zo kon iedereen op de hoogte blijven van de belangrijkste zaken in Synanon. In een van de zijruimten van de Tempel zat een rij bewoners met koptelefoons te luisteren naar tapes van groepen en lezingen. Ik vroeg aan een van de jongens waarom hij dat deed. “I want to become a Synanon fanatic” was zijn antwoord. Aan het eind van de rondleiding gingen we naar The Club” een gebouw met een zaal met leren fauteuils, waarin onder meer een vakantiereisbuiten Synanon kon worden besproken. De gelukkigen, die dat privilege hadden verdiend konden gebruik maken van een tiental campers. Toen mij dit werd uitgelegd kwam een fors gebouwde man binnen. Het bleek Chuck Dederich te zijn. Hij had gehoord, dat er een Hollandse psychiater op bezoek was, die een therapeutische gemeenschap voor verslaafden had opgericht. Toen ik hem vertelde dat de belangrijkste verandering op de Emiliehoeve de invoering van encountergroepen was geweest, dat toen pas de bewoners eerlijk met elkaar omgingen, raakte hij bijzonder geïnteresseerd.

Synanon was ontstaan uit de Game, het Spel. In zijn huis was een AA bijeenkomst uitgelopen op een heftige woordenwisseling, waarbij de aanwezigen elkaar toeschreeuwden. Na deze uitbarstingen voelde men zich beter en trad er een ontspanning in. Dederich vertelde mij, dat dit alleen mogelijk was geweest omdat een geen professioneel bij was, die de gemoederen zou hebben gesust.Ook vertelde hijmij, dat hij zich zorgen maakte over het feit, dat hij nu zelf niet meer in de Game werd geconfronteerd. Hoogstens gebeurde dat door zijn vrouw of zijn broer. Hij werd soms door de leden van Synanon gezien als een half god. Hoe waar bleek deze observatie. Toen zijn vrouw Betty overleed waren er geen grenzen meer voor zijn gedrag. Omdat er grote problemen waren met de in Synanon geboren en van jongs af in de kinderhuizen opgegroeide kinderen, die er niet voor hadden gekozen om in Synanon te wonen, besloot hij dat alle leden van Synanon gesteriliseerd moesten worden en dat stellen uit elkaar moesten gaan en een andere partner op moesten zoeken. Ook stond hij geen huisdieren meer toe. Dit resulteerde in een grote uitstroom van bewoners. Volgens sommigen was het breekpunt, dat voor de regel: geen geweld, een uitzondering gemaakt werd voor de groep jeugdige delinquenten. Voor hen zou een corrigerende oorvijg goed zijn.

Synanon verklaarde zich onafhankelijk van de Verenigde Staten en opende een ambassade in Washington. Er kwamen gewapend bewakers bij de ingang van het landgoed in Tomales Bay. Het Snake incident Het begin van het einde van Synanon was het ”Snake incident”. Toen Chuck Dederich in een Monday Night Game

hoorde, dat een advocaat een geldbedrag, dat door een bewoner was afgestaan aan Synanon, terugvorderde riep hij uit: “kill that man!” Een dag later werden twee bewoners van Synanon betrapt toen zij een ratelslang in de brievenbus van de advocaat hadden gestopt. De politie had een bandje gekregen van de uitzending van de betreffende groep. Dederich werd gearresteerd wegens aanzetten tot moord. Hij werd tot vijf jaar gevangenisstraf veroordeeld en mocht daarna nooit meer contact hebben met Synanon of enige andere drughulpverlening organisatie. Hij kwam later toch terug naar een van de kleinste overgebleven vestigingen van Synanon, waar zijn dochter de leiding over had. Het landgoed Tomales Bay was inmiddels verkocht. Dederich overleed in 1997. De betekenis van Synanon De geschiedenis van Synanon demonstreert hoe een geniaal leider zijn controle kan verliezen als hij geen tegenspel krijgt.Terwijl Synanon een marginaal bestaan tegemoet ging werden in de gehele wereld duizenden programma’s opgericht met hulp van exSynanon leden of door hen opgeleide personen. Therapeutische gemeenschappen, opgericht vanuit de filosofie van Synanon, hebben veel mensen in alle werelddelen weer de macht teruggegeven over hun leven. De impact van Synanon op de verslavingszorg en andere hulpverlening is vaak onderbelicht. Na mijn verblijf in Tomales Bay vertrok ik naar de vestiging van Synanon in Santa Monica. In 1958 hadden verslaafden in een loods bij de haven daar de gemeenschap opgericht met het uitgangspunt, dat mensen kunnen veranderen door zichzelf en anderen te helpen. Op weg naar Santa Monica, een voorstad van Los Angeles, bezocht ik het door Fritz Perlsopgerichte centrum voor persoonlijke groei, Esalen. Ik ontmoette er William Schuts die in zijn boek: “Joy” over encountergroepen schreef en daarin Synanon niet vermeldde. In een gesprek met hem kwam ik erachter, dat hij nota bene zelf had deelgenomen aan de Games voor buitenstaanders, die in California door leden van Synanon in zogenaamde Game Clubs waren gehouden.

Nederland Stichting Moedige Moeders Nederland koepel van bestaande Moedige Moeders organisaties - in actie voor ondersteuning aan ouders van verslaafden, betere preventievan verslaving en meer efficiënte verslavingsbehandeling Moedige Moeders begon haar werk in Edam-Volendam, na die vreselijke Nieuwjaarsbrand, begin 2001. Er bleek een enorm verslaafdenprobleem onder jongeren te zijn waar de politie, het stadsbestuur en de hulpinstanties, waaronder de verslavingszorg, geenvat op kregen. Mede door ontkenning en schaamte was dit brede maatschappelijke probleem diep weggestopt. Moedige Moeders kregen een breed podium, bij de politiek en de pers.” Hun initiatief vond navolging op een aantal andere plaatsen in het land.

Desondanks bleken in de periode 2004-2009 de door Moedige Moeders gesignaleerde knelpunten in Nederland slecht bij de besluitvormende politiek aan te komen en waren er velelokale gemeentebesturen die verslaving onder jongeren ontkenden. Ouders van verslaafden kwamenen komen in onmogelijke situaties, omdat de overheid geen actie onderneemt, op het feit dat de van oorsprong onschuldige wiet, NU hard drug geworden is en deed/doet voorts weinig tot niets op het fenomeen ‘’alcoholkeet om in te drinken’’, voorafgaand aan nachtelijk horecabezoek. Dit bracht een aantal personen ertoe om te besluiten tot het starten van de Koepel van Moedige Moeders Nederland. Dit vond plaats in februari 2012. Het bestuur bestaat uit Ans van Zeeland; secretaris, Alfred Lagerweij, penningmeester Flora Mesbah, Tiny Tol en Peter Schipper leden, Jacques Groffen, adviseur. Alfred Lagerweij

Martien Kooyman De vriend, voorjaar 2013

19

Symposium Herstel &Verslaving HS Leiden, 9 november 2012

Sprekers:

Symposium in de aula van Hogeschool Leiden, ongeveer 200 deelnemers, de helft met leerlingen, de rest met vertegenwoordiger van Bouman en Brijder en belangstellenden. Alfred Lagerweij en Kees van Eendenburg hebben deze dag bijgewoond.

Elsbeth de Ruijter

Ineke Schaap

directeur behandelzaken Brijder Verslavingszorg, tevens dagvoorzitter Het herstel-concept is in opmars. Hiertoe is ook het Handvest van Maastricht (zie inzet) opgesteld. Dit omvat drie inhoudelijke afspraken tussen cliëntenraden en bestuurders van verslavingszorginstellingen(maart 2010). 1. Maatschappelijk herstel en kwaliteit van leven leidend principe 2. Ervaringsdeskundigheid is de erkende, derde kennisbron, naast wetenschappelijke en professionele kennis 3. In proeftuinen worden praktijken ontwikkeld waarin activiteiten en projecten ten dienste van herstel worden uitgeprobeerd.

Gezondheidswetenschapper en verpleegkundige: Welke vaardigheden zijn nodig om herstel te ondersteunen? Hoeveel afstand is er tussen de hulpverlening en de cliënt? Agenda van de toekomst is goed gereedschap Mw Schaap is vol twijfels over de wijze van ondersteuning bij herstel. Er is niet één goede weg.

Ben van de Wetering lid Raad van Bestuur van Bouman GGZ Antes: Wat betekent herstel in de verslavingszorg en de GGz? De rechterlijke machtiging en gedwongen opname kan een zinvolle stok achter de deur zijn. Van de Wetering noemt zich een pragmatisch psychiater, in sommige gevallen voorstander van gedwongen opname/behandeling Herstel is een persoonlijk proces: klinisch, functioneel (sociale re-integratie), maatschappelijk (beeldvorming, stigmatisering) en persoonlijk (eigen doelen, identiteit, zingeving, perspectief).

Jan Oude Bos Ervaringsdeskundig beleidsmedewerker van VNN en voorzitter Kennisnetwerk het Zwarte Gat: Wat is een adequate houding voor herstelondersteuning? Wat kunnen hulpverleners leren; wat kunnen ze beter nalaten? Agenda van de toekomst (het Zwarte Gat)

Frank Marijnen Ervaringsdeskundige, betrokken in Project Vrijplaats bij Brijder Verslavingszorg: Hebben cliënten perspectief op herstel? Ervaringsdeskundigen zijn niet de nieuwe heilige huisjes, maar ervaringsdeskundigheid verdient een volwaardige plaats als kennisbron in het veld van de verslavingszorg.

20


Niels Mulder Hoogleraar Openbare Geestelijke Gezondheidszorg Erasmus MC, psychiater, onderzoeker bij BavoEuropoort.: Herstel en bemoeizorg. Is er sprake van een tegenstelling? Bemoeizorg en zelfs bemoeizucht! IBS (inbewaringstelling) en RM (rechterlijke machtiging) tussen 1978-2011: 20% tot 50/60% effectief Mulder is voorstander van de mogelijkheid tot gedwongen opname en behandeling (“bemoeizorg”)

Daarnaast werden er workshops gegeven met de volgende onderwerpen: • perspectief voor de cliënten • perspectief voor de hulpverleners • Perspectief familie en vrienden • Perspectief voor de gemeenten • Perspectief verzekeraars • Proeftuinen In de workshops werd actief gediscussieerd en kwamen veel meningen en ervaringen van de toehoorders naar voren. Het symposium werd afgesloten met een plenaire discussie, geleiddoor Elsbeth de Ruijter

Jaap van der Stel Lector geestelijke gezondheidszorg Hogeschool Leiden, senior-onderzoeker GGZ InGeest-VUmc: Wat is de betekenis van zelfregulatie voor persoonlijk herstel? Kan verslavingszorg groei van autonome zelfregulatie bevorderen? Hij vindt van wel, maar is tegenstander van gedwongen opname/behandeling

Wij vonden het een goede bijeenkomst, met een veelheid aan sprekers en via de workshops een actieve deelname van de aanwezigen. De plenaire discussie viel een beetje tegen, alles was al zo’n beetje gezegd. Het mooie was dat alle sprekers geloofden in enige vorm van herstel van verslaving. De mate waarin en de weg ertoe verschilden per spreker. De veelgehoorde negativiteit (“eens verslaafd, altijd verslaafd”) en beperking tot “harm-reduction” ontbraken hier gelukkig. Opvallend was dat abstinentie zelden genoemd werd als voorwaarde voor herstel: maatschappelijk en persoonlijk herstel is ook mogelijk onder beperkt gebruik. Deze discussie werd echter niet gevoerd. Totale abstinentie wordt vaak gezien als ‘een brug te ver’. Alfred Lagerweij Kees van Eendenburg

Het Handvest Maastricht Raamovereenkomst De cliëntenraden en bestuurders van de in de bijlage genoemde voorzieningen komen overeen dat met ingang van maart 2010 op het terrein van: 1. Maatschappelijk herstel en Kwaliteit van leven: Van begin tot eind de herstelaanpak als uitgangspunt hanteren gericht op maatschappelijk herstel en kwaliteit van leven. Herstel is een individueel proces, dat mensen met verslavingsproblemen aangaan, om weer meer controle te krijgen over het bereiken van realistische concrete doelen en zingeving in hun eigen leven. De behandeling is een onderdeel van het herstelproces bij cliënten die dit niet op eigen kracht kunnen realiseren. Bij maatschappelijk herstel is tevens inzet nodig van andere instellingen op alle in aanmerking komende leefgebieden, zoals wonen, werk en welzijn. De verslavingszorg biedt niet alle zorg, begeleiding of ondersteuning zelf. De besturen van de verslavingszorginstellingen nemen in samenspraak met hun eigen cliëntenraden het initiatief om de noodzakelijke inzet van genoemde instellingen in de gemeente te regelen. 2. Ervaringskennis: Ervaringskennis is de erkende, derde kennisbron, naast wetenschappelijke en professionele kennis.

De ervaringskennis van (ex)cliënten moet meer benut worden binnen de behandeling als onderdeel van herstel, die empowerment onder cliënten moet stimuleren. Echter, ervaringskennis alleen kwalificeert iemand niet voor een beroep of functie, deze kwalificaties zijn afhankelijk van een opleiding. 3. Proeftuin: In de proeftuin worden praktijken ontwikkeld waarin activiteiten en projecten ten dienste van herstel worden beproefd. Om het bovenstaande tot een succes te maken wordt het reguliere overleg tussen cliëntenraden en bestuurders gebruikt. Daarnaast werken de instellingen samen in het netwerk van directeuren Verslavingszorg en de cliëntenraden binnen het Kennisnetwerk Het Zwarte Gat. Het netwerk van directeuren Verslavingszorg en het Kennisnetwerk Het Zwarte Gat zullen nader gaan samenwerken. De samenwerking bestaat uit: Ieder vanuit zijn eigen verantwoordelijkheid al datgene zal doen dat nodig is voor het realiseren van een nader af te spreken resultaat uitgedrukt in meetbare, kwantitatieve en de benodigde kwalitatieve doelen. Ieder koppel van bestuurder en cliëntenraad zal in zelf opgelegd overleg verder invulling geven aan dit Handvest. Het Zwarte Gat is op Internet te vinden op http:// www.hetzwartegat.info.


21

Overdenkingen van Gyani F. Geise naar aanleiding van de ledenvergadering van de Vriendenvereniging Op deze dag kwamen bestuur en vrienden bijeen. In de vergadering presenteerde Hans Bogers, oud medewerker van de Emiliehoeve zijn boek Dansen op Nieuwe Grenzen*, presenteerde zijn boek. Een aanrader voor iedereen die zich herkent in de ontwikkelingen in de zorg van de afgelopen, ruim, 30 jaar. Met name de affaire Dennendal en de TG Emiliehoeve zijn ankers in het verhaal en de werkers van weleer komen absoluut zaken tegen die toen erg speelden en nu wellicht alweer in de vergetelheid dreigen te verdwijnen. Het boek is te bestellen door 26,75 over te maken op bankrekening 6668354 t.n.v. J.C. Bogers te Den Haag. In 1975 kwam ik voor het eerst in aanraking met de Emiliehoeve door de film Our House, van Ad Langebent, (KRO - Brandpunt). Als groepsleider, werkzaam in de kinderbescherming (zmok) werd ik toentertijd enorm getroffen door de rechtstreekse aanpak van de drugvrije, hiërarchische therapeutische gemeenschap. In minder dan een jaar later werkte ik, samen met een groep van ongeveer acht enthousiastelingen aan een nieuw project in Rotterdam, de Crisis- en Detoxificatieafdeling van de Boumanstichting op de Heemraadsingel. Natuurlijk hadden wij allen ‘meegedraaid’ op de Emiliehoeve en voor de meesten van ons gold dat de TG ‘de Essenlaan’, toen o.l.v. Christine de Bruijn, de plek in Rotterdam was waar hetzelfde gebeurde. Een memorabele ervaring met diepe, diepe impact! Op de ledenvergadering bleek dat oorspronkelijke film helaas kwijt is geraakt. Ik kan me de dagen goed herinneren, dat ik, na 2 jaar Heemraadsingel, werkzaam was als preventiemedewerker van de Emiliehoeve (als opvolger van Hans Bogers). Met de bewuste film ging ik de boer op in heel Nederland en sprak met vele groepen van hulpverleners, op sociale academies, bij politieagenten, militairen, verpleegsters, leraren et cetera. Én altijd interactie met de groepen! Mensen laten meemaken wat het betekende om je-zelf open te stellen en eerlijk te zijn over je gevoelens, ook jegens elkaar. Wat meestal voor bijzondere momenten zorgde. Gelukkig bleek op de vergadering dat er een cd was samengesteld met delen van de film en anderebeelden uit die tijd van de diverse Haagse programma’s, communes, demonstraties, happenings. Zowaar mocht ik mijn persoon ook terugvinden, weliswaar aan het einde, maar toch, ik sta er nog op. 30 jaar jonger, lang haar en, staande in een kring, waarschijnlijk ‘Essenlaan righton’, schreeuwend.

22


Dit was de Yell van de TG de Essenlaan. Erg leuk om eens terug te zien. En met name om de energie en power die dit alles uitstraalde. Het was natuurlijk Martien die, geraakt in een workshop in Engeland die geleid werd door Denny Yuson (later Sw. Anand Veeresh), deze spirit mee naar huis nam en implementeerde in de Emiliehoeve, en later door heel Nederland. Het begin van de FDP (Federatie van Drugvrije Programma’s). Dit ligt allemaal ver achter ons. Na het bekijken van deze cd en de introductie van Hans Bogers’s boek was het tijd voor de actuele vergadering. Ik had de notulen doorgestuurd gekregen van de secretaris, Kees van Eendenburg, en was op de hoogte. Wat me direct al op viel was dat de aanwezigen in de vergadering in grote mate bestond uit grijze bollen en gaandeweg vroeg ik me af wat er gebeurd was met de energie en spirit van vroeger. De ‘managers’ die tegenwoordig overal de dienst uit maken, hadden ook in de verslavingszorg flink huisgehouden en dat had op zijn beurt, over 30 jaar heen, vele veranderingen teweeggebracht in de therapeutische gemeenschappen. Niet allemaal ten goede, volgens mij. Het spontane karakter van het programma bleek ingedampt met opgelegde regels vanuit de gezondheidszorg. We spreken weer over patiënten, iedereen moet een eigen kamer, enz. Allemaal zaken die het familiemodel niet ten goede kwamen. Als je anno nu verslaafd bent is het, geloof ik, de opdracht om je afhankelijkheid, je emotionele chaos, je beroep(of gemis daaraan) én toekomstperspectief binnen 6 maanden te hebben doorwrocht, met als uitkomst een geheel

opgeknapt en maatschappelijk klaar gestoomd mens. Niet dus. Het programma was goedkoop! Werkte met ervaringsdeskundigen, en ja, toegegeven, daar liep er wel eens eentje bij die misschien beter een ander beroep had kunnen kiezen, maar door de bank genomen was dit een goede en herkenbare benadering, met een prima slagingspercentage. Martien heeft dit jarenlang onderzocht en aangetoond. De programma’s waren ook groot. 50 bewoners tegelijkertijd in behandeling; dat gaf veel reuring en dat was weer goed voor het ‘proces’. Nu zie je veel vaker de individuele benadering, door middel van hoog opgeleide werkers, met weinig praktijkervaring waar het verslaving betreft, maar wel met een navenant hoger prijskaartje. Of andersoortige programma’s waar ‘resultaatgericht gewerkt wordt’, maar wel binnen een vooraf bepaalde termijn. (3 tot 6 maanden). Verslavingsproblematiek blijft altijd een proces van inzien en loslaten van oude pijn en starten met een nieuw elan, met lef, met zelfvertrouwen en met steun van de naasten om je heen. Dát gebeurde er in de TG’s. Nu moet je maar zien of je het redt, want die familiaire steunpilaar is er niet meer, althans niet meer zo als toen. Natuurlijk veranderen de tijden, dus ook in programma’s zoals deze kwamen aanpassingen. Maar of we er nu beter van geworden zijn, vermoed ik niet. Ook tijdens de vergadering leek me dat er behoefte is aan het opschudden van het bed. Ik, of Alfred Lagerweij, dat weet ik al niet meer, stelde daarom voor eens een ‘brainstorm’ te houden over het programma nu. Om ervoor te zorgen dat we ook naar de kosten kijken, stelden we voor om ook de hoge heren van de diverse zorgverzekeraars uit te nodigen. Ook vroeg ik me af of de, door de jaren heen groot geworden lijst van ex-Emilianen, gebruikt mocht worden. Dat bleek niet het geval. Ik trof hier op deze avond hele goede, oude vrienden aan. Gewéldig om die weer te mogen ontmoeten. Hoe zit dat met u, beste lezer, bent u nog Vriend? Bent u bereid een eventuele brainstorm (dag/middag/avond) te bezoeken en uw ideeën kenbaar te maken. Draagt u het drugvrije programma nog een warm hart toe en vindt u ook dat de opgedane ervaring van ruim 30 jaar voortgang moet krijgen? Ik roep u graag op en masse te reageren. ‘Big Hug’ to you all.

Gyani F. Geise, september 2012

Mirage Minnesota vierde haar 10-jarig bestaan

De trotse staf van Mirage Op 8 februari 2013 vierde Mirage Minnesota tijdens de jaarlijkse reünie het 10 jarige bestaan. Na tien jaar stap voor stap ontwikkeling is Mirage uitgegroeid tot de Mirage Minnesota Company. Zowel behandel-inhoudelijk als organisatorisch is er veel ontwikkeld. Mirage heeft nu 32 bedden in Den Haag, volgend jaar 40 op een prachtige locatie in het bos: het landhuis Ockenrode, waar nu nog Triple Ex zit, wordt omgebouwd en aangebouwd voor de accommodatie van 40 bewoners.

Daarnaast heeft Mirage nu drie ambulante vestigingen in Haarlem, Amsterdam en Rotterdam. Ook zijn er plannen voor de toekomst om naar andere delen van het land uit te breiden. Mirage vierde op vrijdag 8 februari dit feest met meer dan 200 trotse abstinente “Miragisten” en het voltallige team van 30 medewerkers. Het was een geanimeerde en inspirerende bijeenkomst. Hoogtepunt was de traditionele sessie waarin het aantal jaren dat men clean was werd afgeroepen, per “clean-jaar” werden de aanwezigen naar het podium geroepen, tot het helemaal vol stond met trotse herstelde ex-verslaafden. Wat een feest om hierbij aanwezig te zijn! Wie meer over Mirage wil weten, kijk op de mooie website www.mirageminnesota.nl Kees van Eendenburg

Interview met Bert Aarts 10 jaar vormgever van De Vriend

Toen in 2003 de vorige lay-out man overleed, sprong Bert Aarts in, om nooit meer met dit werk te stoppen. Bert Aarts (1951) volgde de opleiding audiovisuele vormgeving, in Rotterdam en Den Haag. Zijn eerste baan was bij de Landmacht, foto film dienst (LFFD), in de Haagse Alexander kazerne. Hier werden instructiefilms opgenomen, Amerikaanse films nagesynchroniseerd en filmanimaties gemaakt. Daarna 1975-2005 bemande hijde audiovisuele afdeling bij het toenmalige psychiatrische ziekenhuis Bloemendaal (thans Parnassia Groep). Een van de vele werkzaamheden was het registreren van de encountergroepen bij De Emiliehoeve, alsook uitvoering van de filmische documentaire van de Wereldconferentie van Therapeutische Gemeenschappen, in Noordwijkerhout, in 1980 (zie foto pag. 7). Nico Boersen, destijds werkzaam in diverse managementfuncties binnen de Parnassia Groep, assisteerde bij dat laatste werk en het is opmerkelijk dat Boersen nu zelf een audio-visueel bedrijf heeft. De laatste 10 jaar werkte Bert bij Parnassia als grafisch ontwerper. Als hobby deed hij -en zijn vrouw Jacqueline- altijd al modelbouw met meubilair voor poppenhuizen, in de internationale schaal 1:12. Sinds 15 jaar staat hij op beurzen met tekeningen voor poppenhuismeubels en zelfbouw pakketten. Voorts is hij medewerker van het tijdschrift Dolls House Nederland. Sinds 2011 geeft hij bedrijfsmatig workshops op diverse locaties in Nederland, met ingewikkelde www.aartsminiatures.com

projecten: mechanische schaalmodellen, zoals een flipperkasten, een treintafeltje met een rijdend treintje, een muziekkast met bewegende aapjes. Een andere workshop is om mensen te leren werken met mini elektrische machines voor houtbewerking. Bert doet sinds 2003 tot nu toe de lay-out voor De Vriend. Lay-out is een onmisbaar element bij elke krant. De artikelen worden door de redacteur met bijgeleverde foto’s op usb stick aangeleverd. Daarna volgen vaak urenlange sessies met de redacteur om de artikelen in een werkbare vorm te gieten middels lay-out, typografie en fotobewerking. En als Bert dan de definitieve vorm levert, komen er vaak laatste vragen voor kleine veranderingen en verbetering van foutjes. Daarna wordt de tekst digitaal naar de drukker gestuurd. Ik heb van Bert in de periode 2003-2010 veel bijgeleerd over het lay-out vak, waarvoor mijn dank. Alfred Lagerweij, voormalig redacteur De Vriend. De vriend, voorjaar 2013

23

Ieder half jaar gaat een deel van de cliëntengroep van Triple-Ex op OWB. Dat staat voor Out Ward Bound. Het doel hiervan is om grenzen op te zoeken, te verleggen, leren samenwerken en dat alles zonder gebruik van drugs of alcohol. Vorig jaar oktober gingen 12 cliënten op pad. Bepakt met een volle rugzak, met tent, slaapzak, matje, kookspullen, kleding en eten, gingen ze met de trein naar Den Helder. Om vanaf daar terug te lopen naar Den Haag. Over het strand. 120 kilometer. In 5 dagen tijd. Door wind en regen en heel soms een klein beetje zon. Hieronder een verslag van drie van de twaalf helden over hun OWB. Jipke Kool

OUTWARD BOUND VAN TRIPLE-EX Patrick: Het was echt heel leuk, we hadden een leuke club mensen. Ik heb tijdens de OWB mijn leerdoelen behaald: iets afmaken waar ik aan begin en mensen helpen wanneer ze dat nodig hebben. Het gevoel van overleven was heel erg lekker. Ik zou het zo overdoen, maar ik was wel echt kapot op het laatste stuk. Maar ik heb nu ook gezien dat als ik nuchter ben, ik ook mijn grenzen kan verleggen. Zonder alcohol of drugs dus. Dat ik niet kon bellen met mijn kinderen, was mijn grootste leerdoel. Maar zij waren wel heel erg trots op hun vader. Het blow-karten was ‘de bom’ en het weer was die dag ook goed. Alleen de laatste dag hadden we slecht weer. Ik zou het iedereen aanraden om te doen, het geeft je ook goed gevoel als je het gedaan hebt. Je komt jezelf tegen,

Zesmaandelijkse krant, uitgegeven door de Vriendenvereniging van Drugvrije Programma’s (VVDP) (opgericht 1974). Doelstelling van de vereniging is: ondersteuning van ex-verslaafden en staf, van de op abstinentie gerichte verslavings- en forensische & intensieve herstelprogramma’s van de Parnassia Bavo Groep en aan hen gerelateerde organisaties. Inschrijfnummer van de Kamer van koophandel: 40407541 Redactie: Kees van Eendenburg www.drugvrij.nl

24


in veel opzichten, je moet je medemens helpen waar dat nodig is en ook zelf je spullen dragen. Het heeft mij echt laten zien dat je ook dingen kan bereiken zonder drugs en alcohol. Mustapha: Ik vond het echt leuk op de OWB, we hadden leuk clubje met jongens en meiden. Ik vond het wel zwaar, maar ik heb het gedaan en nog wel zonder drugs. Dat was echt mijn hoogtepunt. En natuurlijk dat ik het heb gehaald, wel met een gekneusde enkel. Patrick was er elke dag voor mij, met een bakkie koffie. Bij Scheveningen kwam ik mezelf echt tegen, toen was ik echt kapot. Claudia: Hoe ik de OWB ervaren heb? De OWB van april ben ik niet mee geweest en toen ik achteraf de verhalen hoorde, had ik best spijt. Want het groepje wat toen meeging kende ik best goed en ik wilde eigenlijk wel mee. Maar ik ben bang voor nieuwe dingen en ik heb daarom besloten om volgende keer toch mee te gaan. Het was een ‘stukje’ wandelen vanaf Den Helder naar Den Haag. In het begin dacht ik: ‘ oke, leuk’. We hadden al twee keer proefgelopen, maar toen had ik het nog niet zo zwaar. We moesten ook onze rugzak dragen, van bijna 20 kilo. Persoonlijk vond ik het op de derde dag niet meer leuk, omdat ik de blaren op mijn voeten had staan, ik had het koud, ik voelde me vies en was moe. Toen we op die derde dag bij het kampvuur zaten werd het mij teveel en zei ik dat ik niet meer verder wilde wandelen, ‘ik verzet geen stap meer’ zei ik. Ik heb mij de volgende dag met een kopje groene thee met suiker over laten halen om toch door te zetten, dat was ook één van mijn leerdoelen. Al met al dacht ik: ‘ah nog twee nachtjes en dan is deze hel over’. En met hel bedoel ik de pijn in mijn voeten en mijn rug. De laatste dag was mijn verjaardag en ik was er die dag ook echt klaar mee. ‘Yes, ik heb het gehaald en ik ben nog jarig ook!’ Achteraf ben ik heel blij dat ik het gedaan heb en ik ben een grote en leuke ervaring rijker. Ik was al heel hecht met het groepje waarmee ik ben gegaan, maar na deze ervaring zie ik ze als familie.

Bestuur: Martien Kooyman (voorzitter), Kees van Eendenburg (secretaris) Paul Greymans (penningm.) Tiemen Alink (lid namens de ouders, kinderen en relaties) Bert Kleipool (lid) Redactie: [email protected] Vormgeving: Bert Aarts Druk: Bestenzet, b.v. Zoetermeer ING nr. 3160877 t.n.v. Vereniging Vrienden Drugvrije Programma’s

Waardeert u het ontvangen van De Vriend en bent u nog geen lid? U kunt de Vereniging Vrienden van Drugvrije Programma’s ondersteunen door lid te worden of een donatie over te maken. Het lidmaatschap kost 30 euro per jaar, u krijgt dan tweemaal per jaar De Vriend toegestuurd. U kunt zich als lid opgeven bij het secretariaat VVDP: Sonoystraat 14 2581 VL Den Haag E-mail: [email protected] Giften en donaties kunt u overmaken op INGrekening 31060877 t.n.v. Vereniging van Vrienden van Drugvrije programma’s Johan Huizingalaan 124c, 1065 JE Amsterdam. Uw financiële steun is fiscaal aftrekbaar, we hebben hiervoor de ANBI-registratie.

bezoek aan Synanon Berlijn twee artikelen over Synanon VS boekbespreking Hans Bogers

Recommend Documents