Bezinning in de Binnenstad Augustijnenkerk Eindhoven
Met hart en ziel…
2013-2014 Jaarprogramma Bezinning en Spiritualiteit
Aanbod bezinning en spiritualiteit In de binnenstad is een uitgebreid programma voor hen die zich willen verdiepen in christelijke spiritualiteit. De activiteiten (behalve de wandelingen) vinden plaats in de Groene Zaal en huiskapel van klooster Mariënhage. Plaats De Groene Zaal en ook de huiskapel van klooster Mariënhage, waar de meditatiebijeenkomsten plaatsvinden, zijn bereikbaar via ijzeren poort, voetpad en stenen trapje links van de Augustijnenkerk (Tramstraat 37, 5611 CR Eindhoven) Bel rechts van de eerste tuindeur. De Groene zaal ligt aan de gang links. Voor de huiskapel loopt u die gang door en gaat nog een etage hoger. Parkeren: Uitsluitend parkeerterrein Tramstraat of naburige parkeergarages. Station en bushaltes zijn op loopafstand. Tijdig opgeven is wenselijk! Sommige activiteiten vereisen een minimum aantal deelnemers. Bij onverhoopt niet doorgaan wordt u gewaarschuwd en wordt in voorkomende gevallen de reeds gedane betaling teruggestort. Indien de kosten een belemmering zijn voor de deelname, neemt u dan contact op met de contactpersoon van de activiteit. 1
Open avonden ter introductie van het nieuwe werkjaar Twee woensdagavonden in september
Woensdag 11 september 19.30-21.30: Kennismaking met de Augustijnse spiritualiteit De orde der Augustijnen is in Midden-Italië ontstaan uit enkele groeperingen rond als kluizenaars levende leken. De meesten hadden de regel van Augustinus aangenomen. De regel zegt: “Leef dus allen één van hart en ziel samen en eer in elkaar God.” Augustinus gaf hiermee de grondslag voor veel religieuze gemeenschappen. De regel van Augustinus is een regel voor de gemeenschap. Het leven in gemeenschap is het Augustijnse charisma, dat zowel het religieuze, kerkelijke als maatschappelijke leven kleurt. Inleider: Drs. Joost Koopmans osa, rector Augustijnenkerk Eindhoven 2
Woensdag 25 september: 19.30-22.00 Spiritueel Café Gezamenlijke opening van het seizoen met de groep 'Begijnenhoflezingen'. Voor de pauze een tweegesprek tussen Joost Koopmans, rector Augustijnenkerk en Ekkehard Muth, voorganger Augustijnencentrum ‘De Boskapel’, Nijmegen. Na de pauze gaan we met elkaar in gesprek over hoe God oplicht in situaties waarin God er niet meer zou zijn. Plaats: Kosten Info: 2
beide avonden: Groene Zaal, klooster Mariënhage, zie pagina 2 geen Theo v.d. Elzen, coördinator tel.(0497) 57 28 04 of e-mail:
[email protected] Meditatie vanuit de Christelijke Traditie in Eindhoven Elke woensdagavond, uitgezonderd juli en augustus
Meditatie is het gebed van stilte en luisteren. In de christelijke traditie ook wel het contemplatieve gebed genoemd of het gebed van het hart. We vinden deze vorm van bidden in de bijbel, bij de woestijnvaders, bij mystici. Meditatie is een vorm van bidden die beoefend wordt naast de gebruikelijke gebedsvormen. Het is verankerd in een christelijke levenswijze. De benedictijn John Main (1926-1982) heeft deze meditatie opnieuw onder de aandacht gebracht( zie: www.wccm.nl). John Main beveelt aan om twee keer per dag 20-30 minuten te mediteren. Tijdens deze meditatie wordt als een mantra voortdurend een woord of gebed uit de christelijke traditie herhaald. Deze is dus een eenvoudige weg, maar o zo moeilijk om in praktijk te brengen gedurende lange tijd. Daarom beveelt hij aan om wekelijks in een groep bij elkaar te komen en samen te mediteren. De meditatiegroep De groepsbijeenkomsten zijn bedoeld ter ondersteuning en bemoediging van de dagelijkse meditaties. Tijdens deze bijeenkomst wordt meestal eerst een stukje gelezen uit de traditie van de christelijke meditatie, waarna de stille meditatie volgt. Na de meditatie wordt de bijeenkomst met een kort gebed en/of een gezamenlijk Onze Vader afgesloten. De eerste woensdag van de maand is er gelegenheid een uurtje na te blijven om elkaar te ontmoeten en ervaringen uit te wisselen. 3
Plaats: Tijd:
huiskapel klooster Mariënhage, zie pagina 2 iedere woensdagavond van 18.45-19.45 uur, uitgezonderd de maanden juli en augustus Tijdsindeling: 18.45 uur binnenkomst 18.55 uur sluiting poort (dus tijdig aanwezig zijn) 19.00 uur meditatie 19.45 uur sluiting Begeleiding: Jan van der Sommen, tel. (0492) 66 48 41 en Dora Kruijer, tel. (040) 211 84 62 Kosten: geen Aanmelding: Jan van der Sommen, e-mail:
[email protected] 3
Lezingencyclus: woensdagmiddag of -avond Maandelijks, behalve in januari
2 oktober: middag 14.00-16.00 uur: Peter Raedts: ‘De Moderne Devotie: een Nederlandse religieuze beweging’ In de veertiende eeuw ontstond in de steden langs de IJssel een hervormingsbeweging die stond voor een sober, doorleefd christelijk geloof, de Moderne Devotie. De beroemdste vertegenwoordigers waren Geert Groote en Thomas a Kempis, de schrijver van “De Navolging van Christus”. Geert Groote werd beroemd met zijn heftige protest tegen de bouw van de domtoren in Utrecht. In de Navolging geeft Thomas een weg aan om het dagelijks leven te heiligen zonder mystieke hoogstandjes. Opvallend is dat na de reformatie ook bij Nederlandse protestanten de Moderne Devoten erg populair bleven. De hele christelijke vroomheid is tot in de twintigste eeuw door deze beweging getekend. Peter Raedts is hoogleraar middeleeuwse geschiedenis aan de Radboud Universiteit Nijmegen. Hij heeft zojuist een boek gepubliceerd over de ontdekking van de Middeleeuwen. 6 november: avond 19.30-21.30 uur: Jan Oegema: ‘De Stille Stem’… Niet-weten als levenshouding In deze lezing komt de spreker op voor stilte en ontvankelijkheid. Dat is ook voor een houding, waarin onzekerheid, twijfel en verwondering deugden zijn. 4
‘Stillen in den lande’, heetten ze in de Middeleeuwen. In onze tijd zijn ze te vinden in het openbare leven als dichter, politicus, zenmeester en theoloog. Openheid is hun hartswoord, dat zich uitdrukt in de scepsis over etiketten, indeling, stelligheid, dogma’s en beroep op algemeenheid of autoriteit. Openheid en scepsis: twee bewegingen uit een en dezelfde bron. Jan Oegema( 1963) is uitgever en organiseert retraites. Hij publiceert essays en boeken over religie, spiritualiteit en literatuur. Bekend zijn onder meer zijn studies over de dichter Lucebert en over de publieke religie rond ‘Auschwitz’. 4 december: middag 14.00-16.00 uur: Ton Roumen: ‘Op zoek naar een meditatieve leefstijl’ Religie is in beweging en verandert van gedaante. Oude gevestigde religies brokkelen af en laten ruimte voor een nieuwe religieuze gevoeligheid. Het traditionele christendom wordt verdrongen door authentieke spiritualiteit. De moderne mens conformeert zich niet meer aan leerstellingen en regels, maar ziet persoonlijke ervaringen als de belangrijkste religieuze inspiratiebron. Groei en heling zijn daarbij belangrijke thema’s , meditatie en retraite populaire methodes. Moe van een leefstijl gebaseerd op drukte, haast en stress, zoekt de moderne mens in kloosters en spirituele centra naar stilte, aandacht en evenwicht. Welke meditatieve inzichten en praktijken kunnen helpen op de weg naar een zinvol en geheeld leven, een leven met liefdevolle aandacht? Ton Roumen is theoloog en begeleidt mensen in hun zoektocht naar zin op de levensweg. Hij schrijft boeken over spirituele thema's. Van zijn hand verschenen onder meer: Wie kust mij wakker(2003), De spirituele weg van verandering(2006), Pedagogiek van de aandacht(2008) en De moderne mens als mysticus(2012). Ook verzorgt hij regelmatig retraites, seminars en lezingen. 5 februari: avond 19.30-21.30 uur: Paul van Tongeren: ‘Het leven is een kunst’ Christelijke deugden - toen en nu. De geschiedenis van de deugdenethiek begint in het antieke Griekenland, maar krijgt een belangrijke wending in de christelijke middeleeuwen. Dat heeft onder meer te maken met de toevoeging van de drie zogenaamde 5
‘christelijke’ of ‘theologale deugden’ aan de bestaande verzameling. In de voordracht zal hij nader ingaan op de eigen kenmerken van deze typische deugden en proberen na te gaan of die ook nog op een betekenis kunnen hebben in een geseculariseerde tijd als de onze. Paul van Tongeren is hoogleraar filosofie aan de Radboud Universiteit Nijmegen. 12 maart: avond 19.30-21.30 uur: Eric Borgman: ‘Kerk: vorm en inhoud’ Kerk zijn is in deze tijd niet cool. Het is een keuze tegen de stroom in. Er zijn veel argumenten om niet meer bij een kerk te horen. Waarom kiezen weldenkende mensen toch nog wel voor kerk zijn? Eric Borgman is hoogleraar aan de Universiteit van Tilburg en tevens als oblaat verbonden aan de orde van de dominicanen. Voor al de lezingen van deze cyclus geldt: Plaats: Groene Zaal klooster Mariënhage, zie pagina 2. Kosten: € 7,- per lezing of € 35,- voor de hele cyclus op Triodosbank nr. 19 76 55 408 t.n.v. J de Klerk, o.v.v. naam deelnemer en lezingencyclus. 4
Samenscholen rond Mystieke Teksten Maandelijks op dinsdagavond
Het Bijbelse Hooglied heeft talloze mystieke schrijvers uit de Oosterse en Westerse traditie geïnspireerd. Zij vonden er de geschikte taal om hun mystieke beleving mee uit te drukken. In zijn mystieke commentaar op het Bijbelse Hooglied schrijft Gregorius van Nyssa (331-394): Dit boek beschrijft letterlijk de voorbereiding op een huwelijk, maar geestelijk moet het als de samensmelting van de menselijke ziel met God verstaan worden. Omdat de Wijsheid hier aan het woord is, moet je haar beminnen zoveel als je kunt, met heel je hart en al je krachten; je moet haar zo intens je kunt verlangen. Ik durf er zelfs bij te voegen: “Wees op haar verliefd”. We zullen zeven avonden lezen uit dit commentaar van Gregorius. We zullen stilstaan bij de betekenis ervan, en wat de Wijsheid gaande weg in ons lezen wekt. Zo zullen we proberen te verstaan wat de tekst voor ons concrete leven kan betekenen. 6
Data Plaats: Tijd: Leiding: Kosten:
5
2013: 8 okt., 12 nov., 10 dec. 2014: 7 jan., 11 febr., 11 mrt., 8 april Groene Zaal klooster Mariënhage, zie pagina 2 19.00-21.00 uur Pastor Leon Teubner, medewerker Titus Brandsma Instituut Nijmegen € 8,50 per bijeenkomst of € 55,- voor 7 avonden op Triodosbank nr. 19 76 55 408 t.n.v. J de Klerk, o.v.v. naam deelnemer en cursus
In gesprek met Teresa van Avila als gids op onze geestelijke weg Maandelijks op dinsdagmiddag
Leven is te zien als het gaan van een geestelijke weg. Een weg waarop je omgevormd kunt worden in de richting van zoals je bedoeld bent. We mogen ‘voorbijgaande uitdrukking van Gods onuitputtelijke en eeuwige werkelijkheid zijn’(Thomas Merton) De geestelijke weg is een omvormingsproces van mijn eigen ik naar Godsbeeld, zoals Hij mij bedoeld heeft, wat zich in vijf lagen/fasen voltrekt. ‘De Innerlijke Burcht’ biedt ons kostbare inzichten en laat concreet zien hoe dat proces in het leven van Teresa van Avila zich voltrokken heeft. De vorm van deze bijeenkomsten is het geloofsgesprek. Dat betekent dat we kort bij de tekst blijven van ‘De Innerlijke Burcht’ en ons eigen leven daaraan spiegelen. Herkennen we, met behulp van Teresa van Avila zoals zij dat laat zien, dit omvormingsproces in eigen leven? Data:
2013: dinsdag 15 okt., 19 nov., 17 dec., 2014: 21 jan., 18 febr.,18 mrt. Plaats: Groene Zaal klooster Mariënhage, zie pagina 2 Tijd: 14.00-16.00 uur Leiding: Theo v.d. Elzen Kosten: € 35,- voor de hele cyclus; over te maken op op Triodosbank nr. 19 76 55 408 t.n.v. J de Klerk, o.v.v. naam deelnemer en cursus Info/opgave: vóór 10 oktober door aanmelding: e-mail:
[email protected] of tel. (0497) 57 28 04
7
6
Bijbelcursus: Ontmoetingsverhalen in het Lucas evangelie Maandelijks op de derde donderdagmorgen
In het Lucas evangelie staan vele verhalen over ontmoetingen van Jezus met de mensen van zijn tijd. Deze ontmoetingen zijn het begin van iets nieuws. Het leven krijgt een nieuwe wending en er daagt perspectief. Door samen enkele ontmoetingsverhalen te lezen, ontdekken we welke uitdagende kracht ervan uitgaat voor ons dagelijks leven. Naast het samen lezen van teksten, nemen we tijd voor uitwisseling en bezinning. Data: Plaats: Tijd: Leiding: Kosten: Opgave: 7
2013: donderdag 17 okt., 21 nov., 19 dec. 2014: 16 jan., 20 febr., 20 mrt. Groene Zaal klooster Mariënhage, zie pagina 2 9.45-11.15 uur pastor Martin van Moorsel CSSp € 35,- te voldoen aan het begin van de cursus bij Martin van Moorsel:
[email protected] 06 41 07 53 86/ (0485) 33 65 77
Leerhuis over Eucharistie en Kerk Vier maandagmiddagen in november
Eucharistie en Kerk hangen nauw samen, zodat het kerkbeeld sterk bepaald wordt door de opvatting en beleving van de Eucharistie. In het begin wordt gehandeld over het ontstaan van de Eucharistie. Daarna worden de verschillende aspecten van de Eucharistie belicht: Eucharistie als herdenking en dankzegging, als sacrament (met name als sacrament van de vergeving), als maaltijd en offer, als belijdenis van de Kerk (met daarbij het onderscheid tussen belijdenis en dogma. Data: Plaats: Tijd: Leiding: Kosten: Info/opgave:
4 nov., 11 nov., 18 nov., 25 nov. 2013 Groene Zaal klooster Mariënhage, zie pagina 2 14.00-16.00 uur Martien van den Nieuwenhuizen, augustijn € 6,- per keer of € 20,- voor de hele cyclus vóór 1 november bij pater van de Nieuwenhuizen,
[email protected], tel. (040) 244 95 15 en door betaling van € 20,- op Triodosbank nr. 19 76 55 408 t.n.v. J de Klerk, o.v.v. naam deelnemer en cursus.
8
8
Belijdenissen van Augustinus Zes maandagmiddagen in januari/februari
De Belijdenissen zijn het bekendste boek van Augustinus, het is het meest gelezen en het vaakst vertaald. In hoeveel talen is niet gemakkelijk meer te achterhalen. Elke taal maakt haar eigen vertaling, maar ook elke tijd. En het wonderlijke is dat het boek er nieuw bij blijft. Als ik met een groep mensen de Belijdenissen lees, hoor ik regelmatig de opmerking: Dit had gisteren geschreven kunnen zijn! Hij is open en tegelijk bescheiden, dringt zich nergens op en reikt je toch veel goede woorden aan. Zo komt hij naast je staan. Hij weet van je zoektocht, en vertelt van de zijne. Hij vertelt van zijn zoeken, maar eigenlijk van het zoeken van God naar hem. Data: Plaats: Tijd: Leiding: Kosten: Info/opgave:
9
2014: 6, 13, 20 januari en 3, 10, 17 februari Groene Zaal klooster Mariënhage, zie pagina 2 14.00-15.45 uur Wim Sleddens, Augustijn € 35,- voor de hele cursus vóór 1 januari,
[email protected], tel. (040) 244 95 15 en door betaling van € 35,op Triodosbank nr. 19 76 55 408 t.n.v. J de Klerk, o.v.v. naam deelnemer en cursus.
Vrouw en geloof Donderdagochtenden
Eens in de drie weken komen we met een groep vrouwen bij elkaar om in gesprek te gaan over onderwerpen op het gebied van levensbeschouwing en samenleving. In het komende seizoen willen we in een aantal bijeenkomsten met elkaar het boek: ‘Overal Adam en Eva’ van Mineke Schipper lezen en bespreken. Het hoe en waarom van schepping, paradijs, slang en zondeval heeft vertellers in alle windstreken geïnspireerd tot onthullende verhalen , kunstenaars tot verrassende afbeeldingen. Over deze rijke verhalen en beeldtradities in de drie religies schreef Mineke Schippers een intrigerend boek. Deze bijeenkomsten staan onder leiding van Dorien Sijm (theologe). Daarnaast dragen we om beurten zelf een onderwerp aan en werken dit uit. Het afgelopen jaar hebben we o.a. met elkaar gesproken over : 9
Jezelf zijn, hoe doe je dat? Ouder en wijzer, positieve en negatieve kanten van het ouder worden. Hoewel de groep al lange tijd samenkomt, staat ze open voor enthousiaste vrouwen die mee willen doen. Data: Plaats: Tijd: Contact: Kosten: 10
2013: 5 en 26 sept., 17 okt., 7 en 28 nov., 19 dec. 2014: 9 en 30 jan., 20 febr., 13 mrt., 3 en 24 april, 15 mei, 5 juni Groene Zaal klooster Mariënhage, zie pagina 2 10.00-12.00 uur Wies Kleene, tel. (040) 221 80 89, e-mail:
[email protected] € 50,- te voldoen op Triodosbank nr. 19.76.55.408 t.n.v. J de Klerk,o.v.v. naam deelnemer en cursus.
Ontmoetingsavond in de geest van de Franciscaanse Spiritualiteit Eerste donderdagavond van de maand
Franciscus van Assisi(1182-1226) is een heilige, die velen tot op de dag van vandaag iets te zeggen heeft. Komende uit een rijke familie heeft hij na lang zoeken de weg gekozen van eenvoud, vrede, broederschap in verbondenheid met God en zijn schepping. Er zijn prachtige verhalen over hem bekend. Om zijn gedachtegoed ,dat uiterst actueel blijkt te zijn, levend te houden zijn er maandelijkse bijeenkomsten voor mensen die zich door zijn levenswijze willen laten inspireren. De bijeenkomsten beginnen om 18.30 uur met een viering met een franciscaans thema in de huiskapel van het augustijnenklooster. Daarna is er een gezamenlijke maaltijd in de Groene Zaal van Mariënhage, waar ieder zijn meegebracht voedsel deelt met de anderen. Na de maaltijd is er een nazit tot uiterlijk 21.00 uur. Data:
2013: 5 sept., 3 okt., 7 nov., 5 dec. 2014: 2 jan., 6 febr., 6 mrt., 3 april, 1 mei, 5 juni Plaats: Huiskapel en Groene zaal, zie pagina 2 Tijd: 18.30 uur (tot uiterlijk 21.00 uur) Kosten: geen Info/contact: Dora Kruijer,
[email protected] tel. (040) 211 84 62 of 06 17 00 89 81
10
11
Op pelgrimspad
A
Twee pelgrimswandelingen
Vrijdag 30 augustus 2013: Een pelgrimswandeling met een Herbergviering: In Boxtel worden een aantal keren per jaar herbergvieringen gehouden. Herberg, een beschutte plaats waar iedereen welkom is. Een viering waar iedereen, wat je ook gelooft, is uitgenodigd. De viering begint om 19.00 uur en het thema is ‘Petrus’. Van tevoren willen we in de omgeving van Boxtel een pelgrimswandeling maken van 1 á 1,5 uur. Er is gelegenheid om zelf meegenomen eten en drinken te nuttigen. Op zaterdag 12 april 2014: Een wandeling vanuit de Augustijnenkerk naar een kapel in de omgeving. We maken deze wandeling samen met bewoners van ‘De Grote Beek’. We beginnen in de Augustijnenkerk met een korte viering en gaan dan met auto’s naar het startpunt van de wandeling. (op 6 april jl. hebben we met veel enthousiasme samen zo’n tocht gemaakt) Informatie over beide wandelingen volgt nog. Info/opgave: Wies Kleene:
[email protected]; tel. (040) 221 80 89 B
Stiltewandeling met mystieke momenten in de natuur Drie vrijdagmiddagen in september en oktober
Mystiek is de eenheidservaring met de werkelijkheid. Heel snel wordt dan gedacht aan de onzichtbare (goddelijke) werkelijkheid. De werkelijkheid is echter zowel de geschapen (zichtbare) werkelijkheid als wel de onzichtbare werkelijkheid. Franciscus vond juist in de geschapen wereld (in Gods vrije natuur) God. We hoeven dus God niet zover te zoeken als we doorgaans denken. Plaats: Data: Verloop:
Groendomein Wasven, Celebeslaan 30, Eindhoven 27 sept., 4 okt. en 11 okt. 2013 14.00 uur: koffie, inleiding: wat is mystiek en hoe verloopt een stilte wandeling. Mystieke teksten uit de Franciscaanse traditie 14.30-15.30 uur: stiltewandeling door Groendomein Wasven 15.30-16.00 uur: nagesprek Begeleiding: Theo v.d. Elzen, theoloog en oud pastoraal werker Tongelre Kosten: consumpties Groendomein Info/opgave:
[email protected] of tel. (0497) 57 28 04 11
12
Film en spiritualiteit Maandelijks derde woensdag
Op de derde woensdag van de maand bekijken we films die èn artistieke èn levensbeschouwelijke diepgang hebben. Voorafgaand aan de films worden enkele thema’s aangegeven. Na afloop is er gelegenheid om samen in gesprek te komen over de film. Ook is er een dag van de spirituele film gepland. Dan zullen twee films worden getoond met een gezamenlijke maaltijd tussendoor. De data staan vast. De filmkeuze is onder voorbehoud. Programma: 16 20 18 15 19 19 16
oktober: Tous ensemble november: Jagten december: The Broken Circle Breakdown januari: Yo también februari: Amour maart: Le Quattro volte april: A late quartet
De dag van de spirituele film is op zondag 26 januari Plaats: Tijd: Kosten: Contact:
Groene Zaal klooster Mariënhage, zie pagina 2 19.30-22.00 uur, afhankelijk van de filmduur € 4,- inclusief koffie, thee en frisdrank Jacques de Klerk,
[email protected] tel: (040) 211 21 37
Werkgroep ‘Bezinning in de Binnenstad’ Theo v.d. Elzen, coördinator:
[email protected] Wies Kleene, secretaris/publiciteit:
[email protected] Jacques de Klerk, penningmeester:
[email protected] Joost Koopmans, rector Augustijnenkerk:
[email protected] Dolf v.d. Linden, augustijn:
[email protected] Ineke Snel, voorzitter:
[email protected] Bert van Tol, spiritijn:
[email protected] Eindhoven, Zomer 2013
12
