De Leonardushoeve Voor bezinning en spirituele groei
Leonardushoeve Hoverheideweg 2 5951 NB Belfeld T : 077-475 15 66 E :
[email protected] W: www.leonardushoeve.nl 1
Inhoud Dagprogramma
3
Achtergronden dagprogramma
4
Energieklimaat
10
Gebruik van ruimtes
14
2
Dagprogramma 07.00-07.30 uur
Bhagavad Gita (chanten) en meditatie in kapel
07.30-08.00 uur
Stil ontbijt in Laksmi
08.00-08.30 uur
Ontbijt (voor retraitegasten tot 09.30 uur)
08.30-09.45 uur
Seva (werkzaamheden)
09.45-10.15 uur
Koffie- en theepauze in Laksmi
10.15-11.45 uur
Seva (werkzaamheden)
12.15-12.45 uur
Chant en meditatie in kapel
12.45-13.30 uur
Warme lunch in Laksmi
14.15-15.30 uur
Seva (werkzaamheden)
15.30-16.00 uur
Koffie- en theepauze in Laksmi
16.00-17.15 uur
Seva (werkzaamheden)
17.30-18.00 uur
Arati en meditatie in kapel
18.00-18.40 uur
Avondboterham in Laksmi
18.45-20.00 uur
Seva (werkzaamheden)
21.00-22.00 uur
Avondthee in Laksmi
22.00-22.15 uur
Deuren worden afgesloten, welterusten
3
Achtergronden dagprogramma Rituelen Rituelen zijn symbolische handelingen waarin contact gelegd wordt met een groter, universeel energetisch veld / een essentie. Het feit dat een ritueel telkens opnieuw wordt gedaan, soms door de eeuwen heen, op allerlei plekken in de wereld, maakt dat het een grote diepgang en doorwerking kan hebben. Uiteraard gaat het er wel om dat degene die het ritueel doet of erbij aanwezig is zelf contact maakt met de werking. Op de hoeve zijn er allerlei grotere en kleinere rituelen, zoals: wierook branden, klok luiden, kaarsjes branden, puja’s maken, mediteren, mantra’s zingen, de ohm-klank maken, met het voorhoofd de grond raken e.v.a. Een aantal wordt hierna toegelicht. Op verschillende momenten wordt in gezamenlijke ruimtes wierook gebrand – in de cursusruimtes, de eetzaal, het gastenverblijf. Eenmaal per dag loopt iemand met wierook door de gebouwen om de energie op alle niveaus levend te houden, te laten stromen. De Nag Champa die we gebruiken is speciaal voor de Leonardushoeve ontwikkeld in India. Het gaat niet alleen om de reinigende werking van wierook. Zoals bij alle rituelen op de Leonardushoeve is de intentie van waaruit de handeling ontstaat datgene waar het eigenlijk om gaat. 4
Aan het begin van de kapeldiensten wordt de klok geluid: 36 slagen. Het luiden van de klok heeft ten doel de aandacht te richten op het wezenlijke van jezelf. (Het is niet het startsein om naar de kapel toe te gaan.) Het is als de opgeheven vinger van de Boeddha die tot alertheid maant. De klok gaat altijd vooraf aan een chant of meditatie. Als de chant/meditatie begint, dan is dat vanuit de focus op / het contact met het wezenlijke van het Zelf. We luiden de klok 3 keer per dag. Het getal 108 (3 x 36 slagen) is een heilig getal in het Hindoeïsme, omdat gezegd wordt dat er even zoveel namen voor God bestaan (dat is ook de reden dat er 108 kralen zitten aan een mala). Kaarsjes branden is een universele manier om je als mens te richten op het Licht – de puurste vorm van energie. Het Licht is altijd overal aanwezig, maar door bewust een kaarsje te branden richt je je eigen aandacht weer op dit bewustzijn waardoor je er van binnenuit opnieuw contact mee kan maken. Aan het begin en einde van een kapeldienst raken mensen met hun voorhoofd de grond. Dit is niet het knielen voor een beeld, maar het buigen voor het Hoger Zelf. Met dit gebaar kunnen veel dingen uitgedrukt worden: de erkenning van het bestaan van het Hogere, dankbaarheid, devotie, overgave. In dit gebaar kan het besef van kleinheid samenvallen met het besef van grootsheid. 5
Omhuld door het kleed van stilte Even los van ruimte en tijd Keer ik diep naar binnen Weer gewaar van Uw aanwezigheid Marjan Riesebos
Kapeldiensten Drie keer per dag vindt er in de kapel een dienst plaats. Het is voor iedereen in huis, bewoners en gasten, een uitnodiging om te bezoeken en geenszins een verplichting. De reden van het bestaan van de kapeldiensten is dat het ons kan helpen om weer contact te maken met het wezenlijke van onszelf, een verbinding die we in de waan van alle dag wel eens kwijt kunnen raken. In de ochtend zingen we een hoofdstuk uit de Bhagavad Gita, een eeuwenoud vedisch geschrift. Daarna is er een kwartier stille meditatie. Tussen de middag wordt het Om Namah Shivaya gezongen. Deze mantra betekent zoveel als: ik eer het Hoogste in mijzelf. Ook na deze mantra volgt een kwartier meditatie. ’s Avonds is het tijdstip dat de Gayatri mantra wordt gezongen. De Gayatri mantra is een van de hymnen uit de Rig-veda, waarin wordt bezongen dat het Licht alles doordringt, in alles aanwezig is, om het begrip van onze ware aard licht te geven. 6
Meditatie Dit korte verhaaltje kan iets duidelijk maken over de achtergrond van meditatie / stilte: “Er was een eenzame monnik die op een dag bezoek kreeg van enkele mensen. Nieuwsgierig vroegen ze hem wat voor nut het leven in stilte en meditatie had. De monnik, die net met een emmer water haalde uit een diepe bron, stopte zijn werkzaamheden en zei: 'Kijk eens in de bron. Wat zien jullie?' De mensen tuurden naar het water en zeiden: 'We zien helemaal niets.' Enige tijd later herhaalde de monnik zijn vraag. 'Kijk weer in de bron. Wat zien jullie nu?' De mensen keken weer en zeiden opgetogen: 'We kunnen in de weerspiegeling onszelf zien!' 'Dat is de kracht van de stilte,' legde de monnik uit. 'Ik was water aan het putten en daarom was het water onrustig. Nu is het rustig en kunnen jullie jezelf zien. De stilte van meditatie zorgt ervoor dat je jezelf kunt zien. Maar blijf nog even hier wachten. ' Enige tijd later zei de monnik weer: 'Kijk nu nog een keertje in de bron. Wat zien jullie nu?' De bezoekers tuurden naar de bron en riepen uit: 'Nu zien we de stenen op de bodem van de bron!' 'Juist,' beaamde de monnik, 'als je maar lang genoeg wacht en opgaat in stilte en meditatie, kun je de grond van alles aanschouwen’.” 7
Maaltijden Op de hoeve proberen we een goede balans te creëren tussen goed, gezond en smakelijk enerzijds en betaalbaar anderzijds. We kopen zo veel mogelijk biologische producten die afgestemd zijn op het seizoen waarin we leven. Bij de bereiding van voedsel wordt met aandacht en liefde gewerkt: hoofdingrediënten van iedere maaltijd. De warme maaltijd wordt tussen de middag genuttigd en ’s avonds is er een boterham. Op deze manier krijgen we de hoofdmaaltijd binnen op het meest actieve moment van onze dag. Alle maaltijden zijn vegetarisch. Eiwitten zijn afkomstig uit peulvruchten, soja, quorn, seitan, noten, tofu e.a. producten. We laten ons inspireren door de ayurvedische en de wereldkeuken met vele kruiden, aroma’s en bereidingswijzen. Seva Een belangrijk onderdeel van het dagprogramma is de seva, een woord dat uit het Sanskriet komt en de betekenis heeft van ‘onbaatzuchtige handeling’. Praktisch gezien betekent seva dat je 2 of 3 blokjes per dag ingezet wordt in de dagelijkse werkzaamheden in keuken, eetzaal, tuin, techniek of huishouden. Er wordt afgewassen, groente gesneden, gestofzuigd, onkruid gewied – kortom, alle handelingen die het dagelijks reilen en zeilen op de 8
hoeve ondersteunen. De achterliggende gedachte bij seva is dat het niet alleen gaat om ‘een taakje doen’, maar dat de handeling je in staat stelt om datgene in praktijk te brengen wat voor jou wezenlijk is. “Walk your talk” is daarvoor een bekende uitdrukking, oftewel: het gaat er om te leven wat we streven. Als je in de handeling contact kunt (blijven) houden met je bezieling, als je daadwerkelijk met je aandacht in de handeling aanwezig bent, dan voed je daarmee zowel jezelf als je omgeving. Seva’s worden altijd opgestart bij de Boeddha in de Laksmi, om de energie te bundelen en te richten.
Hij die niet-handeling ziet in handeling en handeling in niet-handeling is een wijze onder de mensen; hij is evenwichtig zelfs wanneer hij alle handelingen verricht Bhagavad Gita
Energieklimaat Ons streven is een energieklimaat vorm te geven waarin mensen uitgenodigd zijn om contact te maken met hun bezieling, met 9
wie ze werkelijk zijn in al hun hoedanigheden. We leven in een wereld waarin we overspoeld worden met indrukken uit de vele media die tot onze beschikking staan, en waarin we continu moeten voldoen aan allerlei verwachtingen en eisen van de buitenwereld. Kortom: er zijn vele verleidingen om bij jezelf weg te zijn. Om het contact naar binnen toe (opnieuw) te leggen, het te verdiepen en weer (zoals in het verhaaltje van blz. 7 / 8) bij ‘de grond van alles’ uit te komen, hebben we een aantal regels en gebruiken die hierna toegelicht worden met als motto ‘ons doen en laten’. Stilte - Doen Als het stil is vallen prikkels van buiten weg en ontstaat er ruimte om naar binnen te gaan. Sommigen ervaren een weldadige rust, anderen deinzen terug voor de confrontatie met zichzelf. Wat je ook tegenkomt, het spiegelt je datgene wat in het nu aan de orde is. Op de hoeve zorgen we dat er geregelde stiltemomenten en een aantal vaste stilteplekken zijn. De kapel is de plek die de gehele dag toegankelijk is voor mensen die daar in stilte willen zijn (met als uitzondering de momenten dat de kapel wordt gebruikt als cursusruimte en er sessie wordt gegeven). Bij het ontbijt is er de gelegenheid om dat in stilte te nuttigen (van 7.30 uur tot 8.00 uur). Het middenterrein (het hart van de hoeve) is een stiltetuin. Er kan wel rustig gepraat worden, maar niet geschreeuwd, gevoetbald /gesport worden.
10
Telefoon – Laten De mobiele telefoon is een niet meer weg te denken communicatiemiddel in onze maatschappij. Naast de zegeningen van dit middel heeft het ook nadelen die wij met de volgende afspraken willen ondervangen. Wij vragen mensen om in de publieke ruimtes op een zodanige wijze met hun mobiel om te gaan dat ze anderen er niet mee tot last zijn. Als je bijvoorbeeld in de eetzaal telefoon ontvangt, dan loop je even naar buiten (of garderobe of een andere ruimte waar zich geen mensen bevinden). In een cursusruimte, tijdens een programma, of in de kapel, neem je geen telefoon mee of zet je hem uit. Een computer kan in de privé ruimte gebruikt worden, liever niet in de eetzaal, aangezien we die ruimte graag gebruiken voor ‘echt’ contact ipv virtueel contact. Roken – Laten In de gebouwen en op het terrein wordt niet gerookt. Wel zijn er twee ‘rookplekken’ voor rokers. De effecten van roken zijn dat emoties en gevoelens ‘eronder’ worden gehouden. In onze ogen staat roken op gespannen voet met een bewust en gezond leven.
11
In deze wereld is er niets dat zo reinigt als inzicht; hij die volmaakt is in yoga vindt mettertijd dit inzicht in het Zelf. Bhagavad Gita
Alcohol - Laten Op de Leonardushoeve wordt geen alcohol geschonken. In cursussen is het streven om bewust om te gaan met energie. Alcohol heeft een werking die daar recht tegenin gaat. Respect – Doen In wezen druk je in het contact met anderen uit in hoeverre je in staat bent om alle aspecten van het mens-zijn te erkennen en te accepteren.
Als we er van onszelf helemaal mogen zijn, kunnen we anderen ook de ruimte geven om zichzelf te zijn. We zijn verantwoordelijk voor ons eigen energiesysteem, niet voor dat van anderen. Het is niet respectvol om anderen ongevraagde adviezen, hulp, inzichten aan te reiken – als iemand je daar om vraagt is het een ander verhaal. 12
Op tijd aanwezig zijn bij programma-onderdelen valt ook onder respect. Zeker in de kapel bouw je met elkaar een energie op die in diepgang en intensiteit wint als er niet steeds een nieuw evenwicht gecreëerd moet worden door komende en vertrekkende mensen.
Bewust omgaan met energie - Doen We willen niet alleen bewust omgaan met ons eigen energiesysteem, maar sowieso met energie. Dat betekent: een licht uitdoen als je je kamer verlaat, in de winter de verwarming op * draaien en zorgen dat ramen gesloten zijn. Bewust omgaan met energie houdt ook in dat we proberen geen eten te verspillen en een goede balans te vinden in gezond, lekker en genoeg. We leven in een cultuur van eindeloze keuzemo13
gelijkheden en overvloed. Het kan geen kwaad om jezelf af en toe iets te ontzeggen, genoegen te nemen met wat er is, zonder dat je jezelf daarmee tekort doet. Het kan zelfs voedzaam zijn om je geregeld te realiseren hoe bijzonder het is dat we kunnen putten uit en genieten van de overvloed die ons ter beschikking staat. Aan de andere kant nodigen we onze gasten nadrukkelijk uit om aan de gastheer aan te geven als ze ergens in misgrijpen!
Als iemand uit de pas loopt met zijn metgezellen hoort hij misschien een andere trommelslager. Laat hem de muziek volgen die hij hoort, Al heeft zij een ander ritme En klinkt zij van veraf. Onbekend
14
Gebruik van ruimtes Kapel De kapel is de ruimte waar we 3 keer per dag chanten en mediteren. Voor de rest is de kapel stilteruimte. Dat betekent dat er geen eigen muziek wordt gedraaid en dat bezoekers en gasten gedurende de dag zich in de kapel kunnen terugtrekken voor meditatie. Af en toe en in overleg wordt de kapel ook gebruikt als cursusruimte. Muziekkamer Aangrenzend aan de kapel is de muziekkamer. De instrumenten die hier staan zijn veelal privébezit, dus niet bedoeld voor algemeen gebruik. Voordat er instrumenten gestemd worden is het nuttig om even te kijken of er mensen in de kapel aan het mediteren zijn. Kamertjes Vanwege brandveiligheidsvoorschriften is het op kamertjes niet toegestaan wierook of kaarsjes te branden. Verder heeft ook vanwege deze voorschriften iedere deur een dranger gekregen en is er op iedere kamer een brandalarm.
15
We vragen onze gasten om er rekening mee te houden dat het slaapgebouw gehorig is. Let er vooral op (zeker laat op de avond en in de nacht) dat deuren niet te hard dichtslaan. Er zitten drangers op in verband met de brandveiligheid, waardoor de deur met enige kracht dichtgaat.
Mocht onverhoopt het alarm afgaan en je ziet/ruikt rook of vuur: volg de groene bordjes naar de dichtstbijzijnde uitgang. Helaas hebben we een aantal keer vals alarm gehad, dus voordat je in paniek raakt: loop naar de begane grond naar het halletje bij de kapel. Daar is iemand van de hoeve aanwezig die op het overzichtspaneel kan zien of en zo ja waar in het gebouw er sprake is van rook / vuur. Tuinen De Leonardushoeve kent met haar 7 ha. oppervlakte een aantal tuinen. Het middenterrein beschouwen we als stiltegebied. De tuin die aan de eetzaal grenst is sociale ruimte – zodra het in het
16
voorjaar kan, wordt daar een terras opgezet, kan er gekletst, gezond en gerelaxt worden. De groentetuin wordt beplant met (de naam zegt het al) eigen groenten maar ook met een veelheid aan bloemen die we in huis gebruiken om ruimtes te verfraaien. Ook zijn er een aantal stoelen en bankjes om te genieten van alles wat er groeit en bloeit. In de boomgaard kan ook lekker gezeten worden. De boomgaard grenst aan de paddock / paardenwei. Een koning wandelde in zijn tuin en trof daar verdorrende en wegkwijnende bomen, struiken en bloemen aan. De eik zei dat hij doodging omdat hij niet zo hoog kon worden als de pijnboom. Toen de koning zich naar de pijnboom keerde, bleek die het er helemaal bij te laten hangen omdat hij geen druiven kon dragen zoals de wijnstok. En de wijnstok was aan het doodgaan omdat hij niet kon bloeien als een roos. Plotseling zag de koning een viooltje staan in het gras dat bloeide en straalde zoals maar kon. Op zijn inmiddels verbaasde vraag kreeg de koning het volgende antwoord: Ik ging er van uit dat u mij geplant heeft omdat u een viooltje wilde. Als u een eik had gewild, een wijnstok of een roos, dan had u die wel geplant. Daarom dacht ik dat ik zo goed als ik maar kan moet zijn wat ik ben: een viooltje.
17
Eetzaal De eetzaal is een ruimte voor alle maaltijden en koffie en thee. Er is een capaciteit tot ongeveer 80 mensen. De naam van de eetzaal (Laksmi) is ontleend aan de naam van de Hindoeïstische godin van licht, rijkdom en geluk. Het is goed om af en toe stil te staan bij de rijkdom die ons ten deel valt, en te beseffen dat de overvloed waar wij uit kunnen putten niet vanzelfsprekend is. Maaltijden en koffie/thee worden uitgereikt. Van onze gasten vragen wij om hun vuile vaat op het karretje te plaatsen.
In de eetzaal is een zithoek met banken. Omdat de Laksmi een ruimte is voor sociaal contact vragen we iedereen om niet op de banken te gaan liggen / slapen. Verder is er een studiehoek met een bibliotheek. Boeken kunnen geleend worden, met het dringende verzoek ze voor vertrek weer terug te plaatsen in de kast.
18
Kantoren Als je de garderobe binnenkomt zie je een luik van glas. Daarachter zitten de kantoren waar je terecht kunt voor allerlei administratieve zaken: afrekenen, postzegels, kopietjes enz. Ook is er een klein winkeltje met kaarten, wierook en stenen dat af en toe geopend is. Creatiefruimte Tegenover de kantoren bevindt zich de creatiefruimte. Hier liggen allerlei creatiefmaterialen die na overleg en tegen betaling gebruikt kunnen worden. Er zijn standaard yantra’s, er ligt een boek waarin wordt beschreven hoe je je eigen yantra opbouwt, maar er zijn ook losse vellen om op te tekenen en schilderen. Deze ruimte is ook te huur voor groepen met een (overwegend) creatief programma. Cursusruimtes De cursusruimtes zijn bedoeld voor gebruik met groepen. Ze kunnen ook per dagdeel verhuurd worden. De meeste ruimtes zijn standaard met kussentjes uitgerust, maar tafels en stoelen behoren ook tot de mogelijkheid. In cursusruimtes kan geen koffie, thee of eten meegenomen worden, alleen water in afsluitbare flesjes. Parkeren Er zijn twee parkeerplaatsen bij de Leonardushoeve: één kleine aan de voorzijde van de Leonardushoeve. Deze is bedoeld voor 19
gebruik door bewoners en voor kort parkeren (gasten, mensen die voor een consult komen, pakketdiensten enz.). Aan het einde van het pad wat over het middenterrein van de hoeve loopt bevindt zich aan de rechterkant een groot parkeerterrein tussen de dennenbomen. Dit is de parkeerplaats voor lang parkeren, dus voor cursisten en langverblijvers.
Er is geen begin en ook geen einde Maar steeds opnieuw de dagenraad. Vanwaar je ook kwam, waarheen je ook gaat Enkel dit moment bestaat. Marjan Riesebos
20
