APPLICATIEBERICHT LABORATORIUMANALYSES KWALITEITSBORGING RINGONDERZOEK
Bewezen kwaliteit: ringonderzoeken met LANGE-kuvettentesten Ringonderzoeken vormen een belangrijk onderdeel van de analytische kwaliteitsborging. Al meer dan 20 jaar behalen de gebruikers van HACH LANGE-producten hierbij uitstekende resultaten, een indrukwekkende prestatie. Het maakt niet uit of de ringonderzoeken door de fabrikant zelf worden georganiseerd (ADDISTA) of door onafhankelijke Europese instituten – de resultaten zijn altijd bijzonder goed. Een recent voorbeeld is het internationale ringonderzoek 2007 van het Nederlandse Kiwa-instituut: Meer dan 94 % van de resultaten van de LANGE-kuvettentest was correct! Het rapport is voor de gebruiker het bewijs dat hij de juiste procedure hanteert en zijn analysesysteem goed functioneert. Bovendien worden de resultaten van dit ringonderzoek officieel erkend.
Auteur: Petra Pütz - Dipl.-Ing. Chemie - Toepassing Laboratoriumproducten HACH LANGE
ANALYTISCHE KWALITEITSBORGING_RINGONDERZOEKEN
Ringonderzoeken: achtergrond en kwaliteit van de resultaten
Afb. 1: ADDISTA voor laboratoriumanalyses met ringonderzoeksoplossingen A en B voor gratis deelname aan het HACH LANGE-ringonderzoek en met gecombineerde standaard-/additieoplossing voor interne kwaliteitscontrole
Ringonderzoek analytische kwaliteitsborging BadenWürttemberg (iswa) Parameter CZV NH4-N NO3-N TN Ptot. TOC
Ringonderzoeken – waarom? Bij een ringonderzoek gaat het erom, de eigen prestaties en het toegepaste analysesysteem onder zo realistisch mogelijke omstandigheden te controleren. Het principe van een ringonderzoek houdt in, dat identieke proeven door meerdere deelnemers onafhankelijk van elkaar worden geanalyseerd (externe kwaliteitscontrole). Zo worden het analysesysteem en de werkwijze gecontroleerd en kunnen fouten worden opgespoord. Ook voor de officiële erkenning van meetwaarden is regelmatige deelname aan ringonderzoeken vereist.
Percentage correcte resultaten met gebruik van kuvettentesten 2004 89 % 91 % 92 % 87,5 % 89 %
2005 90 % 93 % 89 % 88 % 89 %
2006 88,5 % 91,5 % 91 % 88 % 90 %
Referentieprocedure 2007 90 % 95 % 91 % 89 % 91 % 90 %
2005 92 % 91 % 93,5 % 88 % 92 % 89 %
Tabel 1: Vergelijking van de kwaliteit van de resultaten van bedrijfsmatige analyses en referentieprocedures; resultaten van door de overheid vereiste ringonderzoeken van het iswa-instituut van de universiteit van Stuttgart [www.iswa.uni-stuttgart.de/ch/aqs]
Frequentie in %
2
te laag
Vergelijkend onderzoek 2 Vergelijkend onderzoek 1 HACH LANGE laag
correct
hoog
te hoog
Afb. 2: Ringonderzoek 2002 van het iswa-instituut van de universiteit van Stuttgart, vergelijking van de methoden van CZV; LANGE-kuvettentesten geven t.o.v. de concurentie duidelijk betere resultaten.
www.hach-lange.com
HACH LANGE-ringonderzoek Al sinds 1986 profiteren HACH LANGE-gebruikers van de ringonderzoeken als gratis dienstverlening. Inmiddels zijn er voor ruim 50 verschillende kuvettentests ADDISTA-oplossingen beschikbaar – voor interne en externe kwaliteitscontrole. De resultaten van de ringonderzoeken geven informatie over hoe nauwkeurig de gebruikers werken en de kwaliteit van hun analysesysteem. De afgelopen 10 jaar was gemiddeld bijna 90 % van alle ingestuurde resultaten correct! Bij grote of systematische afwijkingen in de resultaten zoekt HACH LANGE samen met de gebruiker naar de fout en lost het probleem op. Onafhankelijk georganiseerde ringonderzoeken Vanwege het belang van externe kwaliteitscontroles bieden steeds meer Europese instellingen verschillende branche-specifieke ringonderzoeken aan. In Duitsland is dat bijvoorbeeld het iswa van de universiteit van Stuttgart. Dit instituut organiseert sinds een aantal jaren speciale ringonderzoeken voor bedrijfsmatige analyses van zuiveringsinstallaties. Ook hierbij behalen HACH LANGEgebruikers altijd zeer goede resultaten, zowel in vergelijking met de referentieanalyses als met de concurrentie (zie tabel 1 en afb. 2). Het milieu-instituut Voralberg komt met vrijwel identieke resultaten na een ringonderzoek van zuiveringsinstallaties dat in 2006 werd uitgevoerd voor de parameter CZV. [www.vorarlberg.at/pdf/csb-analytik.pdf]
3
Net zo duidelijk zijn de resultaten van de officiële laboratorium-prestatietests van UNICHIM Italië (nationale ISOoverheid). Bij een vergelijking tussen de normprocedure en LANGE-kuvettentesten blijkt: - de goede vergelijkbaarheid van de gemiddelde waarden van beide procedures - een grotere nauwkeurigheid bij de LANGE-kuvettentesten [www.unichim.it]
Ringonderzoek 2007: kwaliteitscontrole op internationaal niveau In november 2007 heeft het erkende Nederlandse instituut Kiwa Water Research een ringonderzoek georganiseerd voor 300 deelnemers uit 18 Europese landen. De geanalyseerde parameters zijn CZV (hoog + laag), NH4-N, NO3-N, TN, ortho-PO4-P en Ptot.
Uitgangspunt van de diverse onderzoeken waren echte afvalwatermonsters met een additie van de desbetreffende parameter in twee verschillende concentraties. De deelnemers aan het ringonderzoek leverden op die manier per parameter twee meetresultaten met een bepaald verschil ten opzichte van elkaar. Dit (Youden-)concept vergemakkelijkt een snelle foutanalyse, bijv. of afwijkingen te wijten zijn aan systematische of toevallige fouten. Ringonderzoek demonstreert professionaliteit en kwaliteit. Alle gebruikers – ongeacht of zij nu bij een gemeentelijke zuiveringsinstallatie, een onderzoekslaboratorium of een industrieel bedrijf werkzaam zijn – hebben door hun coöperatieve en professionele manier van werken een bijdrage geleverd aan het succes van het ringonderzoek: In totaal was meer dan 94 % van alle ingezonden meetresultaten correct! (zie tabel 2)
Internationaal ringonderzoek 2007: Resultaten CZV hoog (LCK514, LCI400) 1400 1200
mg/l CZV
1000 Gewenste waarde monster 2: 980 mg/l CZV
800 600 Gewenste waarde monster 1: 510 mg/l CZV
400 200 0 0
50
100
150 Aantal deelnemers
200
250
300
Afb. 3: CZV-meetresultaten van het internationale ringonderzoek 2007, uitgevoerd door het Nederlandse instituut Kiwa Water Research
Evaluatie Kiwa-ringonderzoek Parameters Aantal meetwaarden Totaal 2.640 CZV laag 358 CZV hoog 274 NH4-N* 430 NO3-N 402 TN 382 Ortho PO4-P 370 Ptot. 424
2007 Waarvan correct >94% 93% >95% 85%* >95% >95% >93% >95%
Tabel 2: Kwaliteit van de resultaten van HACH LANGE-gebruikers bij het internationale Kiwa-ringonderzoek 2007 * Het resultaat voor NH4-N is een goed voorbeeld van de wijze waarop met een ringonderzoek gebruikersfouten kunnen worden opgespoord. Bij deze parameter werd in veel gevallen aantoonbaar een kuvettentest met een verkeerd meetbereik gebruikt, hetgeen door afwijkende meetwaarden bij de evaluatie van het ringverzoek direct opviel.
De resultaten voor de CZV-kuvettentest liggen met meer dan 95% correcte waarden zelfs nog boven het gemiddelde. Afb. 3 laat zien dat de waarden, met uitzondering van incidentele uitschieters, slechts een geringe spreiding rondom de gewenste waarde (ononderbroken lijn) vertonen. Uit deze uiterst geringe spreiding van gemiddeld 2,2 % (monster 1) resp. 1,4 % (monster 2) blijkt de uitstekende kwaliteit van de werkwijze en het toegepaste analysesysteem!
ANALYTISCHE KWALITEITSBORGING_RINGONDERZOEKEN
Algemeen Literatuur - Institut für Siedlungswasserbau, Wassergüte- und Abfallwirtschaft van de universiteit van Stuttgart, AQS Baden-Württemberg, evaluatie „Ringversuche zur Betriebsanalytik auf Kläranlagen“, 2000–2007 (ringonderzoeken naar bedrijfsmatige analyses van zuiveringsinstallaties) (www.iswa.uni-stuttgart.de/ch/aqs) - Umweltinstitut Vorarlberg, Christoph Scheffknecht: „Kläranlagenüberwachung – CSB-Betriebsanalytik auf dem Prüfstand“, 09/2007 (controle van zuiveringsinstallaties – bedrijfsmatige CZV-analyses op de proefbank) (www.vorarlberg.at/pdf/csb-analytik.pdf) - UNICHIM Italië, Manual n. 201, Edtion 2006, „A guide to the use of cuvette tests in water quality control“ (een gids voor het gebruik van kuvettentesten voor de bewaking van de waterkwaliteit) - Kiwa Water Research, „Kuvettentest HACH LANGE“, 11/2007
- HACH LANGE praktijkverslag Ch.No.38 „Internationaler Ringversuch - Erfahrungen und Ergebnisse“, 1995 (internationaal ringonderzoek, ervaringen en resultaten) - HACH LANGE praktijkverslag Ch.No.73 „Nachbarschaftsringversuche 1999 – Ein Vergleich der Analysenergebnisse aus Dänemark, Deutschland und der Schweiz“ (vergelijkende ringonderzoeken – vergelijking van de analyseresultaten) - HACH LANGE praktijkverslag „Qualität ist kein Zufall – Ergebnisse von drei Ringversuchen“, 2003 (kwaliteit is geen toeval – resultaten van drie ringonderzoeken) - HACH LANGE praktijkverslag „Anerkannte Messergebnisse durch Analytische Qualitätssicherung“, 2007 (erkende meetresultaten door analytische kwaliteitsborging) - HACH LANGE praktijkverslag „Het LANGE kuvettentest-systeem, 40 jaar beroepservaring“, 2007
„Grolsch heeft als visie dat in iedere nieuwe brouwerij elke afdeling verantwoordelijk is voor de kwaliteit. Daarnaast moeten zoveel mogelijk analyses zelf worden uitgevoerd. Voor de bepaling van CZV is de NEN methode i.v.m. de hoeveelheid aan chemicaliën niet wenselijk. In een uitgebreid gelijkwaardigheidsonderzoek, waarbij getoetst is op herhaalbaarheid, reproduceerbaarheid en juistheid, Grolsch heeft door deze validatie, met daarnaast een kwaliteitsborgingssysteem, acceptatie verkregen om de CZV kuvettentest in te zetten voor de afvalwaterheffingen.“ Mevrouw H. Holstein chef Kwaliteitsbeheersing Grolsche Bierbrouwerij Nederland B.V.
Totale kwaliteitsgarantie Kwaliteit en producten
Kwaliteit en diensten
Controle van binnenkomende g goederen
P Praktijkgerichte s seminars
24 uur per dag beschikbaar
Scheiding, sortering en verwerking C
Jarenlange samenwerking met adviesbureaus
100% controle trole van geprodu ceerde duceerde oplossingen
IInnovatieve LLDO
Voorgekalibreerd, voorgeprogrammeerd
C
O Onderhoudsc contracten op m maat
Gekwalificeerd productiesysteem
E Ervaren medewerkers op l locatie
Hotline
Snelle diagnose op afstand 10-voudige rotatiemeting Regel Regelmatige klanteninformatie per post inform en e-mail
Nieuws brieven b Nieuwsbrieven Exacte dosering met DOSICAP ZIP
V Volgens norm
Eenvoudig en veilig in gebruik
C Complete oplossingen v voor iedere applicatie ADDISTA systeem
Officiële goedkeuring
Testfilters
TrainingsT certificaten c
Effectiever materiaalgebruik, economische procescontrole
50 ** 20
Betrouwbare bewaking van grenswaarden
Veiligheidsinformatiebladen
***
Buffer- en standaardoplossingen
***
Pipetten controle set
Procesra ra Procesrapporten Documenten in locale taal
Gebruiksklare formazinestandaarden
Bedrijfsoptimalisatie B
Kwaliteits- en productiecertificaten
Kwaliteit en praktijk
Kwaliteit en resultaten
AQA – Adviezen m.b.t. frequentie en kwaliteitsdoelen KWALITEITSDOEL
3
1× per maand1 per persoon en matrix
Verschil 10 %
Standaardmeting
Controle werkwijze en interne systeemcontrole
Elk 10e monster, min. 1x per maand1 per persoon
Controle betrouwbaarheidsinterval
Bescherming tegen matrixgerelateerde foutmetingen
Bij twijfelachtige resultaten, bij matrixwijzigingen, min. 1x per kwartaal1
Afwijking 20 %
Meervoudige meting
Herkenning uitschieters, verhoogde precisie
1-2 × per jaar per persoon
Afwijking 20 %
Parallelle meting (met referentieprocedure)
Controle van de werkwijze
1× per jaar per kuvettentest
Afwijking 20 %
Pipetten (volumecontrole)
Controle van het juiste volume
2× per jaar
Afwijking 1 %
Ringonderzoeken/vergelijkingsmeting (met bedrijfsmethoden)
pH-meter Thermostaat
Standaardmeting
Externe systeemcontrole
Controle van de meting Controle van de temperatuur Controle van het functioneren2 Interne systeemcontrole
1× per maand 1× per jaar 1× per jaar 1× per maand
Afwijking 0,2 pH Afwijking 3 °C Volgens specificaties van de fabrikant Controle betrouwbaarheidsinterval
Plausibiliteitscontrole
Bescherming tegen matrixgerelateerde foutmetingen
Bij twijfelachtige resultaten, bij matrixwijzigingen
Afwijking 20 %
Vergelijkingsmeting ten opzichte van laboratorium
Controle van de meting
1× per week
Afwijking 20 %
Mede voor belangrijke onderzoeken (bijv. bij vergelijking met officiële controles) bijv. met testfilterset of onderhoud van apparatuur Het kan zinvol zijn om, bijv. bij metingen in het lage meetbereik, de toelaatbare afwijking niet procentueel maar in mg/l vast te leggen.
www.hach-lange.com
Afb. 4: Prepareren van de ringonderzoeksmonsters voor het internationale ringonderzoek 2007 door het Nederlandse instituut Kiwa Water Research
Afb. 5: AQS-poster als hulpmiddel voor de gebruikers, kan gratis bij HACH LANGE worden aangevraagd
DOC042.56.20019.Jun08
PROCES
MINIMUM FREQUENTIE
Plausibiliteitscontrole
Fotometer
1 2 3
DOEL/VOORDEEL
DOC140.56.00450.Mar08
LABORATORIUMANALYSES
QA-MAATREGEL
