Beweging gerichte zorg Bewegen is een deel van de behandeling om dementie af te remmen Ede 9 oktober 2015
In de workshop gaan we naar de kwaliteit kijken 1. Balans trainen heel belangrijk maar “val voorkomen ” ?? 2. Lopen met een rollator … gevaren ? 3. Opstaan hoe moet het en waarom zijn variaties zo belangrijk ! 4.Bewegen in en uit bed , dat is veel moeilijker dan wij denken dus intensief en moet we behouden ! Multidisciplinair !! 5.Foetale houding hoe kunnen we deze mensen laten bewegen en wat gebeurt er dan !
Evenwicht reactie Bestaat uit een systeem, dat niet gekoppeld is aan een strategie , maar alle strategieën zorgen voor een goede evenwicht reactie A Je wordt uit balans gebracht. Voeten glijden weg, een duw . Nu is nodig de valbeweging remmen
B Waarom hebben we een val remming nodig ? We moeten iets meer tijd creëren !!
C Om een stap te zetten en een nieuw steunvlak te creëren.
D – Kan alleen als enkel- en heupstrategie samenwerken en een stapstrategie mogelijk maken !!
Analyse van balans voor , achter en opzij. Doen !! Is niet een strategie maar alle verschillende strategieën horen bij elkaar !! Druk op bekkenrand hoogte – van achteren geeft :
Ons sterkste systeem !!! Druk van achteren geeft – in de benen - In de romp !! Vraag 1: Wat moet tussen deze plaatsjes zitten ? Vraag 2: Waarom is de beweging van de romp naar achteren zo belangrijk ?
Druk van voren ! Ons zwakste systeem , iets extra ‘s ? Druk van voren geeft – in de benen - In de romp !! Vraag 1: Wat moet tussen deze plaatsjes zitten ? Vraag 2: Waarom is de beweging van de romp naar achteren zo belangrijk ?
doen
Druk van opzij ! Ons meest selectieve systeem , het laatste aanwezig (kinderen) en het eerste weg ( ouderen)! doen
Druk van opzij geeft – in de benen en - In de romp !! Vraag 1: Wat moet tussen deze plaatsjes zitten ? Vooral 1 en 2 ! Vraag 2: Waarom is de beweging van de romp naar achteren zo belangrijk ?
Balans test en training
doen
Op heup hoogte en test hoe snel ze druk/ trek kunnen weerstaan !! Kijk naar de voeten en romp!! doen
Weer - hoe snel kunnen ze reageren op druk /trek en kijk naar voeten en romp !!
In de workshop gaan we naar de kwaliteit kijken 1. Balans trainen heel belangrijk maar “val voorkomen ” ?? 2. Lopen met een rollator … gevaren ? 3. Opstaan hoe moet het en waarom zijn variaties zo belangrijk ! 4.Bewegen in en uit bed , dat is veel moeilijker dan wij denken dus intensief en moet we behouden ! Multidisciplinair !! 5.Foetale houding hoe kunnen we deze mensen laten bewegen en wat gebeurt er dan !
Wat moet iemand van een bepaalde leeftijd normaal kunnen en wat is het verschil met dementerenden !! In 2002 publiceren Rikli and Jones de senior fitness test Hieraan deden 2000 mensen mee en ze hebben hier zo’n 5 jaar aan gewerkt. Ze hebben nu tabellen uit gewerkt wat iemand moet kunnen op een bepaalde leeftijd – gemiddelde. Door 7 testen te doen kunnen dus zien of iemand onder of boven dat niveau zit. Vanaf 2005 getest bij dementerenden op de dagopvang/behandeling , resultaat iedereen zat er ver onder vooral op kracht en balans. Bijna iedereen liep met een rollator
Niveau bepaling Measuring functional Fitness of older adults Rikli & Jones 2002 7 testen. Normal range of scores van mannen en vrouwen wat ze zouden moeten kunnen.
P.G.-patienten zitten vaak ver onder de scores !! Vooral balans en kracht !
Senior Fitness Test
Een test ligt ik eruit :
Leeftijd 60-64 Tussen de 87-115 keer Leeftijd 90-94 52-86
Wat moet iemand nu zeker kunnen !!
Op een been staan ! En nu blijkt dat als iemand steunend loopt met een rollator en vooral binnen loopt, hij niet meer op een been kan staan. Dat betekent het vermogen om op een been staan is na 3 maanden weg door te zo te lopen met een rollator . Dus is lopen met een rollator nodig ! Dan start ook onmiddellijk een oefenprogramma om het balans vermogen optimaal te houden ( eigenlijk al een beetje aan de late kant) Waarom gaat dit vermogen zo snel verloren ? Niet meer nodig , de zijwaartse balans wordt gedaan door de armen in combinatie met de steun op de rollator . Use it or lose it. Dus niet allen kracht verlies , verlies van coördinatie maar ook een ander sensorische spoor !!
Gaan we trainen !! Test 1 , zet stoelleuning zo ver weg zijwaarts dat je kunt staan op een been ! Test 2 ; geef weerstand tegen het opgetilde been , wat voel je !? doen
Waarom is 2 minuten step test en one leg standing zo moeilijk ?
Hypothese !
Dementerenden op de dagopvang haalde 20-40 keer terwijl 87- 115 normaal is en minder dan 65 risico vormt !
1.Discriminatie zin gestoord 2.Vibratie zin gestoord 3.Klauwende tenen
Kenmerk van deze tekorten is : Voeten niet optillen, maar schuifelend lopen !
Senso motoriek
Ventricle
Language
Language Memory Memory
Normal
Alzheimer
Lopen moet een gebogen houding geven, anders kun je niet steunen op een rollator ! Dat betekent dat de strek spieren en met name de bilspieren steeds excentrisch werken en dat beschadigd die spier ! Om dat tegen te gaan is dus concentrische training essentieel ! Meer lopen met de rollator is voor de conditie goed maar geeft geen verbetering van de spierkracht !
Trainen vraag je te houden aan bepaalde regels ; 1. De hersenen moeten geprikkeld worden op het juiste niveau 2. En als jij het lopen wilt verbeteren of zo lang mogelijk op een hoog niveau wil houden, zul taak –specifiek moeten trainen !!
Differentieel leren (Van Beek 2011 Schollhorn )
Hoeksteen is: herhaling door variatie !! Taakspecifiek blijft belangrijk maar met gevarieerde herhaling !! Dus lopen op zo veel mogelijk verschillende manieren achter een stoelleuning en schuiven, langs de leuning , in de arm, insteek van achteren of van voren , links of rechts of twee ,door de gang , rondje keuken en neem de trap
De hersenen moeten uitgedaagd worden om een oplossing te zoeken. Altijd hetzelfde daagt de hersenen niet uit Geisoleerd spierkrachttraining transfer naar taak – opstaan - moeilijk en langzaam ( bv. bovenbeen spier in “roeiboot”)
Taakspecifiek krachttraining moet voldoen aan : Frans Bosch
Kracht en Coördinatie 2012
1. Innerlijke bewegingsstructuur ( spierpatronen) R.M. 50-70% 2. Uiterlijke bewegingsstructuur
3. Energie leverantie --- meer ! Vermoeidheid is de te bereiken training prikkel en tevens een variatie !! .. 4. Sensoriek
5. Intentie van de beweging Maximaal kracht in optimum lengte
(Voorbeeld)
Taak-specifieke krachttraining voor de heup spieren.
Doen
In de workshop gaan we naar de kwaliteit kijken 1. Balans trainen heel belangrijk maar “val voorkomen ” ?? 2. Lopen met een rollator … gevaren ? 3. Opstaan hoe moet het en waarom zijn variaties zo belangrijk ! 4.Bewegen in en uit bed , dat is veel moeilijker dan wij denken dus intensief en moet we behouden ! Multidisciplinair !! 5.Foetale houding hoe kunnen we deze mensen laten bewegen en wat gebeurt er dan !
Zuster !!!
Wordt het ideale toilet genoemd , kan zelfs elektrisch omhoog
Is het opstaan nu beter ? In ieder geval niet meer zelfstandig, dus ook niet zelfstandig weglopen !!
Dit steeds maar weer op dezelfde manier doen , vraagt om problemen ! Zorg voor variatie en training , lage stoelen is zwaarder , stoelen zonder leuningen , zet voor de sta -op stoelen een stoelleuning en niet de rollator en faciliteer op de juiste manier ! Want je verliest het maar op de goede manier
Alle actieven liften zullen het verlies van opstaan versnellen maar ; 1 . De bilspieren snel verzwakken ! Zitten in de stoel wordt moeilijker/pijnlijker ! 2. De middellijn naar achteren ! Naar voren bewegen en draaien in bed wordt heel angstig ! 3. Schouder problematiek wordt nog groter ! Bij de patiënten op de dagopvang, die geen one leg standing konden, had iedereen minder schouder mobiliteit en 1 op de 3 schouderpijn en peesrupturen 2. Hoofdstand aan tasten ! Kan gevolgen hebben voor het slikvermogen
Waar gaat het fout?
Romp/Hoofd/Tongbeen
Onderzoek Prof.Y.Baumans 2008 Vrije Uni Brussel Relatie houding van de nek en slikken is aanwezig . Bij behandeling van de mobiliteit van de nek verbetert het slikken!!!
Techniek : goed omvattende manipulatie ! Dus ook bij slikproblemen niet alleen de logo maar ook de fysio !!
Opstaan trainen met behoud van de juiste balans.
Doen
Analyse van het opstaan. Opstaan hole rug /bolle rug Knie beweging –enkel- balans vlak - Hangen met elle bogen op tafel. ----- Pak de rand en voeten op de tenen .---hak - Beste punten om te faciliteren .----- Recht op gaan staan en gaan zitten , alleen met de handen “praten”.---
- Lopen zij ….. Variatie - …achter……. Variatie – Hoofdstand nu waarom ………… - Voorwaarts met steun op tafel en “duw” de tafel naar achteren
Zwaarste A.D.L.activiteit
4 maal “lichaamsgewich t”
Fasische musculatuur activiteit !
Waar zit het probleem ?
Bewegen in zit als voorbereiding voor het opstaan ! Tovertafel - let op hoogte tafel, rolstoel, stoelvorm , hoe dicht bij de tafel, … beenbewegingen en moeizaam reiken (voorste diagonaal maar met afzet andere arm achterste diagonaal )
Hoe komt dat ?
Bewegen in zit als voorbereiding voor het opstaan ! Rigiditeit en houding geeft problemen met slikken en opstaan/lopen. In 20 minuten en hij deed het zelf – dynamisch !!
In de workshop gaan we naar de kwaliteit kijken 1. Balans trainen heel belangrijk maar “val voorkomen ” ?? 2. Lopen met een rollator … gevaren ? 3. Opstaan hoe moet het en waarom zijn variaties zo belangrijk ! 4.Bewegen in en uit bed , dat is veel moeilijker dan wij denken dus intensief en moet we behouden ! Multidisciplinair !! 5.Foetale houding hoe kunnen we deze mensen laten bewegen en wat gebeurt er dan !
Bewegen in bed: Kwaliteit van het bed , zacht ? Om te slapen maar om te bewegen ? 1. Van links naar rechts verplaatsen. Bed- let op de bedhekken !! 2. Omhoog en omlaag maar vooral omhoog 3. Omdraaien van rug naar zij en andere kant 4. In zijlig naar achteren en naar voren . Nodig in bed, maar zorgt ervoor dat je ook bij de rand van het bed komt ! Komen tot zit op de rand van het bed en komen tot lig. Meest gemakkelijkste weg is via zijlig. maar vooral gaan liggen over de zij kan zeer pijnlijk zijn. Opstaan uit het bed , hoogte van het bed geeft vaak weer wat de goede hoogte zou zijn ( vergelijk deze hoogte is met de hoogte van de stoel en vooral de rolstoel !!!)
Bewegen in bed -- De beweging gerichte zorg bij uitstek. ADL ( niveau 4) is weg maar de bewegingen kunnen het kleden wassen aanzienlijk simpeler maken. Als het bewegen gebruikt wordt. Vraag 1 : Hoeveel ergo en fysio komen bij jullie op de afdeling om dit te trainen ? Vraag 2 : Hoe vaak neem je over en dus neem je de mogelijkheden af ? Boek ( oud en NDT) maar het enigste boek dat bewegen en wassen en kleden integreert ! NeurorevaliDaTie. “Billen ..”omhoog ??? Maar een broek die aan moet !!
Draaien in bed . 1. hoofd optillen en re schouder dan gaat li been omhoog , dus rechts duwt ! 2. wisseling van diagonalen en 3. hij ligt nog steeds even ver van de rand onder !! Welk been duwt nu ?
Welk been moet nu het hardst werken ?
Komen tot zit en gaan liggen , zorg dat de beweging zo lang mogelijk intact blijft !! Dus zit op de rand en dan bij de benen en hoofd /schouder en 1,2, 3 is ……….. Weg beweging Vooral de onderste heup moet het hardste werken Dus kan een patiënt dit bijna niet meer zelf dan ………. 1. Op de afdeling oefenen in dat bed!! 2. Faciliteren zodat die heup optimaal moet werken Meer info : www.vanderakt.nl Transferboek !
Komen tot lig in bed. 1.Waarom moet dat been zover naar buiten van de hulpverlener? 2.Waar moet de hulpverlener de meeste druk geven ? Doen?
Zo ooit geprobeerd ? Niet achter een rollator maar achter een stoelleuning en nu zorgen dat je bij de rollator kunt . Balans is meteen goed en hoogte bed – hoger dan de knieën - Geldt dan ook voor de rolstoel ( trippel) doen
In de workshop gaan we naar de kwaliteit kijken 1. Balans trainen heel belangrijk maar “val voorkomen ” ?? 2. Lopen met een rollator … gevaren ? 3. Opstaan hoe moet het en waarom zijn variaties zo belangrijk ! 4.Bewegen in en uit bed , dat is veel moeilijker dan wij denken dus intensief en moet we behouden ! Multidisciplinair !! 5.Foetale houding hoe kunnen we deze mensen laten bewegen en wat gebeurt er dan !
Wat is een foetale houding ? Niet de houding, maar vooral de extreme spanning !!!
Tonus van de nek : 3-4 op de schaal van 4
Tonus in de benen ; 2-4 op de schaal van 4 vooral inde adductoren en flexoren knie In zich zelf gekeerd – apathie vorm !! Bed zachter of in beweging doet de tonus stijgen !!
Ogen “kijken” maar “zien” niets. (Vegetative Status Lavrijssen/Eilander - hersentrauma) Eten en slikken groot probleem o.a. stand van de nek
Wat wil je bereiken : 1.Tonus daling vooral in de nek omdat… 2.Doorbreken van de apathie 3.Beweging maar beperkt In tegenstelling voor zeer fragiele ouderen die bijna geen kracht meer hebben. 1. Nu is het zorg dat ze comfortabel liggen. 2. Dat ze niet hoeven te werken, dus tonus te verhogen om hun houding vast te houden
Tonus daling is te bereiken door meer stabiliteit te geven en daardoor de mogelijkheid te bewegen. 1. Stabiliteit van onderen – matras hard --- antidecubitus meer dan alleen gewicht – 2. Stabiliteit omgeving --- beste zijde tegen de muur maar 3. Zorg voor beweging – iets beweegt aan de muur of plafond Dynamische prikkels Active cue’s. 4. Geef prikkels waar deze patiënten op reageren. A. Scherpe geur ( PALOC –H. Eilander) B. Scherp geluid C. Vibratie ( jan van Eijle) D. Druk , stevige druk minimaal 1 minuut . E. Stimulatie van de informatie zoekgedrag , vooral handen en voeten maar meer is mogelijk nodig !!
Niet goed !! Tonus neemt niet af !!
Hoe dan wel ? Eerst moet je weten wanneer de orthese niet ”past” hoe de patiënt reageert! Verschil met de anderen ; voeten info en NOOIT uit elkaar !!
Dat betekent dat de orthese op een stevig matras heel groot kan zijn en in “twee standen” kan worden gezet. 1. Steun maar geen tonus daling !!!! 2. Druk en reactie wegduwen en tonus daling hoofd en beter slikken en meer cognitie !!!
Gevolgen van dat bewegen is:
Handen ( volgende foto) Cognitie Contact familie En …schade aan de orthese
Passief geeft meestal geen tonus daling of we hebben een situatie dat de patiënt moet werken om zijn houding te handhaven Dynamische Lig Orthese uitstekend Activiteit is nodig om de tonus vooral in het hoofd te laten dalen, dat betekent dat de benen een duwende beweging moeten maken. Hele dag ? Nooit of de patiënt moet zelf het initiatief nemen. Wanneer dan ? Half uur voor de verzorging / voor het eten / voor het bezoek.
Wat is belangrijk bij een goede orthese die een active cue geeft; 1. Voeten helemaal ondersteunt 2. Benen niet uit elkaar halen of alleen met een klein kussen. 3. Schuif de orthese tot tegen de billen en geef ook druk aan de buitenkant
Niet zo !!
Maar zo !!
Vragen ? Bedankt voor jullie aandacht en meedoen!!
