Beweegprogramma GOUD Tips en tricks voor effectieve uitvoering Diet Tielbeek
Marieke van Schijndel-Speet Consortium Gezond OUDer met een verstandelijke beperking
Deze workshop
• Doel onderzoek • Ontwikkeling beweegprogramma • Inhoud beweegprogramma • Uitvoering beweegprogramma
• Tips implementatie/ uitvoering beweegprogramma • Tips motiveren deelnemers voor actieve deelname
Lichamelijke activiteit ouderen met VB
Bouchard, 1994
K
Gezondheid (chronische ziekte)
W A L
Functioneren in dagelijks leven
I T E
Motorische fitheid
Lichamelijke fitheid
I
T
Lichamelijke activiteit L E V
Motivatie
E N
Dagprogramma
Doel onderzoek • Verhogen lichamelijke activiteit • Bij ouderen met een lichte of matige verstandelijke beperking • Ten behoeve van hun gezondheid en welzijn • Met een gestructureerd dagprogramma Evaluatie
• Toepasbaarheid:
implementatie programma, ervaringen deelnemers, uitvoerders en managers
• Effectiviteit:
lichamelijke activiteit, fitheid, lichamelijke gezondheid, dagelijks functioneren
Ontwikkeling programma • Waar mogelijk evidence based Richtlijnen Technieken voor gedragsverandering • Goed toepasbaar bij doelgroep: Ontwikkeld samen met deskundigen zorgorganisaties
Interviews doelgroep Programma flexibel aan te passen aan mogelijkheden en interesses doelgroep
Programma • Dagprogramma: Educatie Beweegprogramma • Belangrijke technieken voor gedragsverandering: Tailoring: (activiteiten aanpassen aan doelgroep)
Active learning: (leren door te doen) Grading (verhogen van duur en intensiteit stap voor stap) Modelling (voordoen) Feedback en aanmoediging Beloning Professionele en sociale steun
Beweegprogramma: richtlijnen Richtlijnen: American College of Sports Medicine & American Heart Association, 1998, update 2007 Multi-dimensioneel programma
Fitheidcomponent
Frequentie/ week
Duur
Intensiteit
Cardiovasculair
5
30 min
Matig intensief
Kracht
2
8-10 oef 10 rep
Matig intensief
Balans
2
10 min
Flexibiliteit
2
10 min
Beweegprogramma: richtlijnen Richtlijnen: American College of Sports Medicine & American Heart Association, 1998, update 2007 Multi-dimensioneel programma
Fitheidcomponent
Frequentie/ week
Duur
Intensiteit
grading
?
Cardiovasculair
5
30 min
Matig intensief
Kracht
2
8-10 oef 10 rep
Matig intensief
Balans
2
10 min
Flexibiliteit
2
10 min
3
Initiatie:
Opbouw:
Handhaven:
6 weken
14 weken
14 weken
Beweegactiviteiten: bundel • Cardiovasculair
Nintendo Wii, wandelen, spel activiteiten
• Kracht:
Oefeningen (kleine gewichtjes), spel activiteiten
• Balans:
Parcours, spel activiteiten
• Flexibiliteit:
Stretch oefeningen
Educatief programma Doel: • Plezier
• Vergroten bewustzijn ervaringen bewegen • Vergroten bewustzijn belang bewegen gezondheid Inhoud: • 10 verschillende thema’s • Elk thema bestaat uit verschillende oefeningen • Ondersteunende materialen zoals plaatjes, pictogrammen, werkbladen, knipvellen • Individuele werkmap
Uitvoering programma
• Groep:
8-10 ouderen met lichte of matige verstandelijke beperking
• Frequentie:
Drie keer per week/ 8 maanden lang
• Duur:
Beweegprogramma 45-60 minuten, educatie: 45 minuten
• Uitvoerders: Bewegingagogen en activiteitenbegeleiders
Cluster randomized clinical trial • Randomisatie niveau: dagcentrum • Participatie groep:
5 dagcentra, 8 groepen, 81 participanten
• Controle groep:
5 dagcentra, 5 groepen, 70 controle
Ipse de Bruggen P
P
P
C
C
Amarant C
P
C
Abrona P
C
Baseline kenmerken
Geslacht
Man Vrouw
Leeftijd
Participatie groep (n=81)
Controle groep (n=70)
39 42
33 37
57,7
58,2
Verstandelijke beperking
Licht Matig Ernstig
24 54 1
19 46 4
Mobiliteit
Niet hulpmiddel Hulpmiddel
63 18
54 16
Uitval Methode: registratie
66 participanten maakten programma af Drop out
n
Gedragsproblemen/ psychiatrische problematiek
6
Chronische ziekte
4
Logistieke redenen
4
Overleden
1
Actieve deelname
Deelname: 78% (2-3 keer per week) 61 deelnemers: 20 min >90 hartslagen per minuut; 53 deelnemers: 6 min > 108 hartslagen per minuut • Meeste stijging in hartslag: Deelnemers met Down, jongere deelnemers, deelnemers met gedragsproblemen • Continu hogere hartslag: mensen met autisme • Deelnemers die trainden in een gymzaal bereikten een hogere hartslagpiek • Hartslagpiek varieerde van 49-92% van geschatte maximale hartslag
Effectiviteit • Het beweegprogramma heeft een positief effect op het behoud/verbeteren van de gezondheid en fitheid van deelnemers. • Bij nagenoeg alle uitkomstmaten zien we een trend waarbij participanten (een beetje) verbeteren en de controlegroep (een beetje) verslechtert. • Deelnemers die actiever hebben meegedaan (hogere hartslag tijdens programma) profiteren relatief meer. • Deelnemers die bij aanvang een slechtere gezondheid hadden profiteerden relatief meer van het programma.
Succesvolle elementen uitvoering programma Methode: evaluatie tijdens programma en interviews met uitvoerders en managers
Beweegprogramma Samenwerking act. beg en BA
Positive feedback Active learning: doen! Opbouw activiteiten Flexibiliteit keuze activiteiten Multi-dimensioneel programma Groepsactiviteit
Materialen
Succesvolle elementen uitvoering programma Methode: evaluatie tijdens programmma en interviews met uitvoerders en managers
Beweegprogramma vast onderdeel van dagbestedingsprogramma!!!!!
Barrières uitvoering programma Methode: evaluatie tijdens programma en interviews met uitvoerders
Beweegprogramma Beperkte ruimte dagcentra Reistijd BA-er Verplaatsing naar gymzaal Tijd omdoen hartslagmeter Beschikbaarheid activiteiten beg. Deelnemers moe Verschil in beweegniveaus
Wat is nodig voor inbedding bewegen in leven cliënt? • Randvoorwaarden • Hoe voorkom je terugval?
Tips implementatie beweegprogramma • Betrek managers/draagvlak • Betrek uitvoerders • Kijk goed naar praktijk en maak vertaalslag: een passend programma • Budget • Materialen • Voorbereidingstijd
• Regelmatig evalueren • Bewegen als vast onderdeel programma
Ervaringen deelnemers Method: interviews deelnemers
Beweegprogramma
ja
Vond je het beweegprogramma leuk?
19/20
Wat vond je leuk/ niet leuk +Medailles/diploma +het was leuk, gezellig +beweegactiviteiten - hartslagmeter Doe je mee als het programma weer begint?
17/20
Tips motivatie deelnemers • Maak bewegen vast onderdeel programma • Selecteer activiteiten die aansluiten bij interesse • Interviews clienten: wat vinden zij leuk? • Aandacht voor barrieres bv valangst • Groeps activiteiten • Actief leren en stap voor stap opbouwen
• Enthousiasme • Positive feedback, aanmoediging en beloning: ondersteunende materialen • Betrek wonen erbij
Praktische tips: hoe maak je het leuk? • Werk met thema’s • Gebruik beloningen (medaille, vaantje, diploma) • Werk met muziek (let op: niet voor alle deelnemers geschikt) • Kies activiteiten die men trots maakt (Fitness, gewichtjes Wii) • Zet zo min mogelijk stoelen in de ruimte • Laat deelnemers zoveel mogelijk zelf mee voorbereiden, spullen klaarzetten • Laat deelnemers zo zelfstandig mogelijk meedoen (zelf materialen oprapen bv). • Ga regelmatig naar buiten • Maak foto’s en/of video’s
Tien gouden tips en tricks om cliënten te motiveren
Doorontwikkeling en verspreiding programma Werkplaats ZonMW Vilans Doorontwikkeling: •
Interviews uitvoerders onderzoek (bewegingsagogen en activiteitenbegeleiders)
•
Aanpassen producten
•
Leespanel
•
Redactie
•
Vormgever
Progamma is gratis downloadbaar: www.kennispleingehandicaptensector.nl/bewegen NETWERKEN??? GEEF JE OP!
Doe de Moef! Uitbreiding programma GOUD naar andere doelgroepen : EMB, gedragsmoeilijke groepen Uitbreiding programma GOUD naar wonen : adl activiteiten, : bewegingsagoog als coach, begeleiders voeren uit Onderzoek Abrona Actief: Effectiviteit stimuleren bewegen vanuit wonen, met ondersteuning van een beweegcoach
[email protected]
