Aan het College van Gedeputeerde Staten Van de Provincie Noord-Holland t.a.v. de heer J.J. Schipper Postbus 3007 2001 DA Haarlem
Zaanstad, 17 mei 2004 Betreft: Samen werken aan kennis Verzoek tot bijdrage uit FiNH t.b.v. hightech congres- en demoruimte in Zaanse regio
Geachte heer Schipper, In augustus 2002 heeft de gemeente Zaanstad een verzoek aan het provinciaal bestuur ingediend om een bedrag van 1 miljoen euro beschikbaar te stellen uit het gelden van FiNH. Dit verzoek betrof de ondersteuning van door de gemeente ingezet beleid om de Zaanse kennisinfrastructuur te versterken door de realisatie van een high-tech congresen demoruimte in het nieuwe IKTC Gebouw. Zowel het College van Gedeputeerde Staten, als van Provinciale Staten, hebben in september 2002 met dit verzoek ingestemd. In de juridische uitwerking van het verzoek bleken echter vragen te rijzen die, binnen de grenzen van ons verzoek, moeilijk oplosbaar zijn gebleken. In de vergadering van de Commissie ELE van Provinciale Staten dd. 29 maart 2004 is nogmaals bevestigd dat de Staten de aard en inhoud van het verzoek nog steeds ondersteunen, maar dat de gemeente Zaanstad zowel project- als verzoekformulering dient bij te stellen om uitvoering mogelijk te maken. Inmiddels zijn ook relevante ontwikkelingen binnen de regio voortgeschreden, hetgeen voor de gemeente mede aanleiding vormt een aangepast verzoek bij u in te dienen. In dit schrijven zetten wij dit verzoek uiteen. Zoals u bekend is heeft de gemeente Zaanstad een ambitieus programma opgestart om de (sociaal-) economische structuur van Zaanstad en, in breder verband, de Zaanstreek, te versterken en te moderniseren. Opzet van dit programma is de van oorsprong sterk op industriële werkgelegenheid leunende regionale economie te versterken met meer dienstverlenende, op kennis gebaseerde werkgelegenheid. Ook in kwantitatieve zin streven wij naar verbreding van de werkgelegenheid. Wij hebben dit samengevat in ons streven in een periode van 10 jaar zo’n 10.000 extra arbeidsplaatsen te realiseren. Wij zijn van mening dat, indien geen stappen worden ondernomen om deze ontwikkeling in gang te zetten, de Zaanse regio op korte of middellange termijn de aansluiting met de moderne kennis-economie zal missen. Gezien de samenstelling van de werkgelegenheid in onze regio zal dit onvermijdelijk tot problemen op de regionale arbeidsmarkt leiden. Deze tendens wordt alleen maar versterkt door de huidige algemene economische ontwikkeling. Zonder een versterking van de bestaande industrie, en op diversificatie van de samenstelling van de regionale productie gericht beleid, kan de toekomst van de Zaanse regio zonder meer als problematisch worden gekenmerkt.
De gezamenlijke inspanningen van de regionale gemeenten uit Zaanstreek en Waterland en de provincie Noord-Holland om een Regionaal Economisch Stimuleringsprogramma op te starten onderschrijven en ondersteunen ons ingezette beleid. Het door ons ingezette programma onderkent de noodzaak van gerichte maatregelen om de gewenste conversie ook daadwerkelijk plaats te laten vinden. Zo zal Zaanstad meer dan tot nu toe moeten aansluiten op de ‘fysieke kennis-infrastructuur’ van onze tijd, namelijk de ontwikkelingen op het gebied van ICT. Daarbij gaat het om een gecoördineerde inspanning om voldoende breedband-capaciteit naar huizen en bedrijven te krijgen, maar ook om voldoende aansluiting van burgers en bedrijven op ontwikkelingen op dit gebied te bewerkstelligen. Daarbij is met de oprichting van de stichting Industrieel Kennis- en Technologie Centrum (IKTC) Zaanstad een belangrijke inspanning ingezet om een ‘motor’ achter het conversieprogramma te realiseren. De stichting, voor het grootste deel van haar financiën gesubsidieerd door de gemeente Zaanstad, ontwikkelt projecten, streeft een betere aansluiting tussen (beroeps)onderwijs en bedrijfsleven na, heeft de komst van Hoger Beroeps Onderwijs naar de Zaanse regio bewerkstelligd, organiseert kennis- en netwerkbijeenkomsten, kortom, ondersteunt in algemene zin de kennis-infrastructuur in de Zaanstreek. In ons verzoek uit najaar 2002 hebben wij aangegeven dat het IKTC in 2001 is opgericht en derhalve op dat moment in de opstart van haar activiteiten en rol binnen de regio verkeerde. Inmiddels vult het IKTC haar rol nadrukkelijk in en kan explicieter worden aangegeven op welke wijze de organisatie regionaal het door de gemeente ingezette beleid ondersteunt en aanjaagt. Zo zal de extra werkgelegenheid vooral dienen te worden gerealiseerd door het Middenen Klein Bedrijf. Het IKTC richt zich in haar activiteiten dan ook vooral op het ondersteunen en accommoderen van deze categorie bedrijven. Een goed voorbeeld van het succes van dit beleid is de onlangs afgesloten overeenkomst tussen IKTC en Boeing, onder goedkeuring van het Ministerie van Economische Zaken. Als gevolg van deze overeenkomst zal Boeing, door het overdragen van een grote hoeveelheid kennis en specifieke software aan het IKTC, meewerken aan de totstandkoming van een trainingscentrum. Het centrum is vanaf 1 januari 2005 operationeel, en zal dan jaarlijks vele tientallen bedrijven uit geheel Europa trainen op het gebied van Quality Management en Lean Manufacturing en de software van Boeing. Hierin wordt nauw samengewerkt met de Opleiding Luchtvaarttechnologie van de Hogeschool INHOLLAND. Het trainingscentrum is wereldwijd het eerste in zijn soort. In Europa blijft het IKTC de eerstkomende drie tot vijf jaar de enige ‘Boeing trained facility’. Boeing zal waar mogelijk zijn leveranciers op de hoogte brengen van het bestaan van het trainingscentrum. Gezien het belang van deze kennisoverdracht aan het MKB is met het Ministerie overeengekomen dat voor de trainingen aan bedrijven vanuit Nederland het IKTC tarieven op basis van kostprijsniveau zal hanteren.
De overeenkomst omvat behalve het trainingscentrum ruimte voor een concrete en grote opdracht voor een cluster van bedrijven rond het Zaanse bedrijf Genius Klinkenberg. Binnen het kader van de op te starten RES Zaanstreek/Waterland valt op dat, ondanks de verschillen tussen de regio’s, een groot aantal probleemgebieden wordt gedeeld. Bijvoorbeeld op het gebied van begeleiding van en informatievoorziening aan (startende) ondernemers en het realiseren van een goede aansluiting tussen (beroeps)onderwijs en bedrijfsleven. Het IKTC neemt, binnen de door de RES-partijen aangegeven projecten, een actieve rol op zich voor de gehele regio Zaanstreek/Waterland als trekker van een tweetal projecten: de opzet van een Bureau Beroeps Praktijk Vorming en de inrichting van een Informatie Punt Ondernemers. Bij het eerste project gaat het om de opzet van een faciliteit waarin de vragen van het bedrijfsleven over bijvoorbeeld opleidingen, stages en leerwerkbanen worden gematcht met het aanbod van het beroepsonderwijs. Het zelfde bureau zal ook worden benut om mede uitvoering te geven aan het 10.000 leerwerkbanen plan van MKB-Nederland. Bij het tweede project wordt, in samenwerking met o.a. gemeenten, Kamers van Koophandel, Belastingdienst en onderwijs een centraal loket ingericht waar (startende) ondernemers terecht kunnen met alle vragen over bijvoorbeeld financiering, huisvesting, subsidies of onderwijs. Bovendien voorziet het Informatie Punt in de behoefte aan een coaching-/begeleidingstraject voor startende en doorstartende ondernemers. Daarnaast werkt het IKTC samen met de bedrijvenverenigingen van Zaanstreek en Waterland aan de opzet van een Innovatiefonds om kleinere (door)startende ondernemers te kunnen voorzien van risicokapitaal. Het IKTC heeft inmiddels een groot aantal projecten ter hand genomen. Succesvolle voorbeelden zijn de reeks academische debatten (in samenwerking met o.a. de Universiteit van Amsterdam) onder de naam “de Peter de Groote Lezingen”, een (virtuele) opleidingenkalender voor het bedrijfsleven en de vorming van een cluster van ICT-bedrijven. Eén van de cruciale onderdelen in ons beleidsprogramma is de realisering van een IKTCgebouw, als brandpunt van de door het IKTC in gang gezette ontwikkelingen. In dit gebouwencomplex komen leren, werken en arbeidsmarkt samen om zo, vanuit deze bundeling, de noodzakelijke innovatie-impuls aan de regionale economie ook een fysieke vorm te geven. Het gebouw wordt als eerste onderdeel van het Inverdan-project gerealiseerd. Een Zaanse woningcoöperatie zal ruim 160 jongeren-/studenten huisvestingsplaatsen en 40 ‘short-stay’-faciliteiten op hetzelfde kavel realiseren. Gezamenlijk wordt zo, met de reeds aanwezige uni-locatie van het Regio College Zaanstreek-Waterland, een stevig fundament gelegd voor het realiseren van een levendige campus in de Zaanstreek.
Het IKTC-Gebouw gaat uit een viertal torens bestaan, waarin alle aspecten van het kenniscentrum IKTC samen komen. Naast ruimte voor opleidingen (Regio College en Hogeschool INHOLLAND) komt er een centrum voor innovatieve starters, is er plaats voor kennis-intensieve bedrijven en kunnen nieuwe producten worden geëxposeerd. Inmiddels zijn de eerste twee torens gerealiseerd, de bouw van de volgende twee torens zal in 2005 worden gestart. In de eerste toren is het techniek onderwijs van het Regio College ondergebracht. In de tweede toren vestigt het IKTC zich, wordt een etage in gebruik genomen door Hogeschool INHOLLAND, en zal op een etage een bedrijvencentrum voor innovatieve kleinere bedrijven worden gevestigd. Het IKTC heeft een plan ontwikkeld om binnen het IKTC-Gebouw een high-tech Congresen Opleidingscentrum op te zetten, onder de naam Spherium. Zowel op architectonisch als technologisch vlak moet Spherium een sfeer creëren waarin kennisoverdracht in alle vormen centraal staat. Het complete centrum gaat bestaan uit verschillende ruimtes: De grote zaal Vijf vergader-/opleidingsruimtes Horeca-gedeelte. Het centrum als congresfaciliteit moet uiteindelijk een reguliere, commerciële exploitatievorm krijgen. De medewerking van marktpartijen is daarbij noodzakelijk. De afgelopen maanden is intensief met het bedrijfsleven overlegd over samenwerking om dit centrum mogelijk te maken. Naar het zich laat aanzien kunnen deze ontwikkelingen er toe leiden dat het IKTC in 2005 kan starten met de realisatie van de onderdelen van het Congrescentrum. In ons eerdere verzoek van 2002 hebben wij uiteengezet dat de gemeente tot een maximum van haar mogelijkheden is gegaan bij de (financiële) ondersteuning van het IKTC. Gezien het belang dat wij hechten aan de ontwikkeling van het congrescentrum hebben wij u toen verzocht financieel bij te dragen aan de realisatie daarvan. Bij de uitwerking daarvan kwamen wij tot de conclusie dat een financiële ondersteuning van een uiteindelijk commercieel te exploiteren congres- en vergadercentrum bij een toets door de Europese Commissie mogelijkerwijs als ongeoorloofde staatssteun kan worden aangemerkt. Als eerder aangegeven hebben de voortgaande ontwikkelingen rond het IKTC ons aanleiding gegeven de plannen aan te passen. Nadrukkelijker dan in 2002 was voorzien, heeft het IKTC kennisoverdracht aan en tussen MKB-bedrijven vorm gegeven. Het voorbeeld dat wij hebben genoemd is het opzetten van een trainingscentrum samen met Boeing. Dit eerste deel van concrete (bedrijfs)kennis overdracht zal in de nabije toekomst verder worden uitgebouwd. Hiervoor dienen binnen het IKTC-Gebouw opleidingsfaciliteiten inclusief de modernste communicatie- en instructiemiddelen te worden gerealiseerd.
Daarnaast gaat het IKTC, vanuit het gebouw, de ontwikkelingen op het gebied van de ICT-infrastructuur voor de brede regio (zo mogelijk inclusief Waterland) stimuleren en trekken. Dat betekent dat het gebouw een voorbeeld-functie op dit gebied krijgt. In concreto wordt reeds gewerkt aan een separate glasvezelverbinding naar de kenniswijk in eigen beheer van de stichting. Deze ontwikkelingen hebben ons doen besluiten de opzet van het Spherium in twee verschillende delen onder te brengen. Daarbij gaat het dan enerzijds om de inrichting van een vijftal instructie- en communicatieruimtes, en demonstratiemogelijkheden voor de modernste ontwikkelingen op ICT-gebied, en anderzijds de ontwikkeling van de grote congreszaal en de horeca-faciliteit. Voor deze laatste onderdelen zal de stichting een beroep doen op marktfinanciering en sponsoring. Deze investeringen vallen derhalve buiten dit verzoek aan de provincie. Voor de investeringen in de instructie- en communicatiefaciliteiten, en de ICTinfrastructuur, willen wij echter, ten behoeve van de stichting IKTC Zaanstad, een beroep doen op de FiNH-voorziening. Wij zijn van mening dat in ons onderhavige voorstel geen sprake meer kan zijn van ongeoorloofde staatssteun. Het gaat nu immers, in tegenstelling tot ons eerdere verzoek, niet om de inrichting of ondersteuning van een nieuwe marktpartij. De faciliteiten waarvoor wij ondersteuning vragen dienen om de kennisoverdracht aan en binnen het bedrijfsleven, en daarmee de ontwikkeling van de kennisinfrastructuur van de regio, mogelijk te maken en om de inzet en het gebruik van moderne vormen van de ICT-infrastructuur ook in de regio beschikbaar te krijgen. De gemeente Zaanstad heeft tot een maximum van haar vermogen geïnvesteerd. Dit betreft enerzijds een investering in zowel de opzet en instandhouding van de stichting IKTC als aanjager van de door gemeente gewenste ontwikkelingen en de realisatie van het gebouw. Anderzijds heeft de gemeente de realisatie van het gebouw in financiële zin gefaciliteerd. Wij willen derhalve een beroep op het provinciaal bestuur doen om de versterking van het door de gemeente Zaanstad ingezette programma mogelijk te maken door inzet van gelden uit FiNH. In concreto gaat het hierbij om een bedrag van 1 miljoen euro. Wij worden in dit verzoek gesteund door het amendement dat Provinciale Staten heeft aangenomen in haar vergadering dd. 13 mei 2002. Hierin wordt, Statenbreed, nog eens benadrukt dat een extra impuls voor de kennisinfrastructuur van de Zaanstreek noodzakelijk is. Tevens wordt hierin aangegeven dat ook de Provincie daarin een verantwoordelijkheid heeft. Als eerder gemeld is deze stellingname in de Commissie ELE van 29 maart jl. nog eens bevestigd. Wij zijn van mening door het onderhavige verzoek daarvoor een eerste invulling te kunnen geven met aansprekend en duidelijk herkenbaar project.
Wij vertrouwen op een positieve beslissing uwerzijds, en verblijven inmiddels, Met vriendelijke groet, Gemeente Zaanstad
Burgemeester en wethouders van Zaanstad Dr. R.L. Vreeman, burgemeester Drs. M. Overmars, secretaris.
Titel:Nota PS-cie. ELE, agendapunt 10a. (Brief gemeente Zaanstad) Datum:07-06-2004 Nummer:10a
